ΕΑΠ-ΓΤΠ61/Α2. Παππά Θεοδώρα 9/12/2007

Transcript

1 ΕΑΠ-ΓΤΠ61/Α2 Παππά Θεοδώρα 9/12/2007

2 Εισαγωγή 1/2 Η παρούσα παρουσίαση αφορά στην µεθοδολογία ανάπτυξης διεπαφής χρήστη-υπολογιστή. Η όλη διαδικασία αφορά στην αλληλεπίδραση ανθρώπου-υπολογιστή, ανθρωποκεντρικό σχεδιαστικό πρότυπο. Ο ανθρωποκεντρικός σχεδιασµός (user centered design) προέκυψε από την εποχή που ο υπολογιστής βγαίνει από το ερευνητικό εργαστήρι και γίνεται (εργαλείο) σε τέτοιο βαθµό ώστετο καθοριστικό ποιοτικό χαρακτηριστικό να συνοψίζεται στην έννοια ευχρηστία. 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 2

3 Εισαγωγή 2/2 Η αλληλεπίδραση (interaction) είναι µια διπλής κατεύθυνσης επικοινωνία µεταξύ των χρηστών του υπολογιστή και του ίδιου του υπολογιστή. Αυτή η αλληλεπίδραση υλοποιείται µέσα από το σύστηµα διεπαφήςµε τοχρήστη(user interface) το οποίο πρέπει να είναι κατανοητό από το χρήστη (όχι µόνο από το σχεδιαστή) διότι απευθύνεται στο χρήστη. 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 3

4 Τί είναι το σύστηµα διεπαφής Το σύστηµα διεπαφής είναι το σηµείο όπου το σύστηµα του υπολογιστή (το πρόγραµµα) συναντάει το άτοµο που χρησιµοποιεί το σύστηµα του υπολογιστή. Είναι το µέσον µε το οποίο ο χρήστης παίρνει πληροφορίες και αν χρειαστεί στέλνει κάποια απάντηση. 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 4

5 Σύστηµα ιεπαφήςµε το Χρήστη Θα µπορούσε κανείς να πει ότι το σύστηµα διεπαφής αποτελείται από πολλά πράγµατα µεταξύ των οποίων είναι : 1) η οθόνη 2) το κείµενο πάνω στην οθόνη 3) ένα hotspot στην οθόνη (µία περιοχή της οθόνης όπου υπάρχει επικοινωνία) 4) η γραφίδα(cursor) 5) το κουµπί on/off κ.λ.π 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 5

6 Οσχεδιασµός του συστήµατος διεπαφής Οι άµεσοι στόχοι του σχεδιαστή είναι να σχεδιάσει ένα σύστηµα πουείναι: 1) Φιλικό προς το χρήστη: Το σύστηµα διεπαφής δεν πρέπει να απωθεί το χρήστη. Αντίθετα πρέπει να τον ενθαρρύνει να ανακαλύπτει όλες τις δυνατότητες του προγράµµατος. 2) Συνεπές: Τα χρώµατα, οι λέξεις και τα εικονίδια πρέπει πάντανασηµαίνουν τα ίδια πράγµατα κάθε φορά. π.χ. Help σηµαίνει βοήθεια σε κάθε οθόνη του συστήµατος διεπαφής. 3) Όχι υπερβολικό: εν πρέπει να χρησιµοποιούνται τα χρώµατα και τα εικονίδια σε υπερβολή έτσι ώστε να µπερδεύουν το χρήστη αντί να τον διευκολύνουν. 4) Να δοκιµάζεται όσο νωρίτερα γίνεται Έτσι ώστε να είναι βέβαιο ότι επιτυγχάνει το στόχο του. 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 6

7 Πρότυπα και κανόνες σχεδιασµού τύπου διεπαφής Στην διαδικασία σχεδίασης ορίζουµε τις γενικές αρχές και τις συγκεκριµένες οδηγίες του διαδραστικού συστήµατος. Για τον λόγο αυτό υπάρχουν κατάλογοι ειδικών και γενικών κανόνων σχεδιασµού: [Smith Mosier86] της εταιρίας MITRE (944 κανόνες) [Brown 88], [Mayhew 91] [NASA 96] σύγχρονος περιορισµένου όγκου οργανωµένος σε 3 µέρη (1. βασικές οδηγίες: σχεδιασµός µε ανθρωποκεντρικά χαρακτηριστικά 2&3 γενικές οδηγίες: 2.χρώµα, γραφικά, µηνύµατα, εικονίδια 3.διάταξη οθονών. 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 7

8 Νόµοι και πρότυπα Κατά την σχεδίαση και την αξιολόγηση λογισµικού διπαφών χρήστη χρησιµοποιούνταιοιυπάρχοντεςνόµοι και τα διεθνή πρότυπα ISO 9241 Ergonomic Requirements for Office Work with VDU s. τεύχη 17 (τεύχ. 11 ευχρηστία τεύχ. 12 παρουσίαση πληροφορίας) Οδηγία του συµβουλίου της ευρωπαϊκής επιτροπής 20/270/ΕΕC βλ. Αβούρης Εισαγωγή στην επικοινωνία ανθρώπου υπολογιστή σελ /12/2007 Παππά Θεοδώρα 8

9 Είδη αλληλεπίδρασης (interaction styles) Η αλληλεπίδραση µπορεί να θεωρηθεί ως διάλογος µεταξύ του υπολογιστή και του χρήστη. Η επιλογή του είδους του συστήµατος διεπαφής µπορεί να έχει τεράστια επιρροή στηφύσητουδιαλόγουαυτού. Μερικά συνηθισµένα είδη συστηµάτων διεπαφής είναι τα ακόλουθα : 1) Άµεση διαχείριση 2) Σύστηµα διεπαφήςµε γραµµές εντολών (command line) 3) Μενού (menus) 4) Φυσική γλώσσα (Natural language) 5) Ερώτηση / απάντηση (query) 6) Φόρµες και λογιστικά φύλλα 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 9

10 Επιβεβαιώσεις: Στην ιδανική περίπτωση το σύστηµα θαπρέπειναδίνει κάποια ένδειξη ότι έχει παραλάβει το οποιοδήποτε µήνυµα τουχρήστη(χρόνος αναµονής). Καµιά φορά αυτό φαίνεται επειδή είναι άµεση η αντίδραση από το σύστηµα. π.χ. στο DOS C:\> dir και δείχνει αµέσως τη λίστα. Άλλες φορές όµως ο χρήστης µπορεί να περιµένει αρκετά µέχρι να δει κάτι, οπότε µειώνεται η εµπιστοσύνη του στο σύστηµα. Οτιδήποτε θετικό πρέπει να επιβεβαιώνεται από κάποιο θετικό ήχο ή οπτικό σήµα και όποια αποτυχία να συνοδεύεται από κάποιο αρνητικό ήχο ή µήνυµα. 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 10

11 Λάθη χρηστών Όσο φιλικό και να είναι το σύστηµα διεπαφής, ο χρήστης θα κάνει λάθη και θα προσπαθήσει να κάνει πράγµατα που δεν γίνονται µέσα στο πρόγραµµα. Μπορεί: να επιλέξει λάθος επιλογή. να πατήσει λάθος κουµπί. να κάνει τυπογραφικά λάθη. Γενικά µπορεί να κάνει πράγµατα που δεν έχουν προβλεφθεί 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 11

12 Σχεδιαστικοί Στόχοι για τα λάθη Τα πιθανά λάθη των χρηστών θέτουν τους εξής σχεδιαστικούς στόχους : 1) Το σύστηµα ναείναιικανόναµην χαλάει τη λειτουργία του από τα πιθανά λάθη. 2) Να γνωστοποιείται στο χρήστη τί δεν µπορεί να κάνει. 3) Να περιορίζεται η πιθανότητα λάθους. 4) Να προσφέρεται βοήθεια στον χρήστη αν κάνει κάτι λάθος, χωρίς όµως να του δηµιουργείται σύγχυση από υπερβολικό αριθµό οδηγιών. 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 12

13 Αποφυγή λαθών Η αποφυγή λαθών επιτυγχάνεται σε µεγαλύτερο βαθµό µε τις ακόλουθες βελτιώσεις: 1) Τα µηνύµατα λάθους να είναι συγκεκριµένα και περιεκτικά π.χ. α) το µήνυµα SYNTAX ERROR θα ήταν καλύτερο αν ήταν: Η αριστερή παρένθεση δεν έχει κλείσει. β) Το µήνυµα ILLEGAL DATA θα ήταν καλύτερο αν ήταν: Οι ηµέρες του µήνα µπορεί να είναι µεταξύ των αριθµών 1 και 31. 2) Να απενεργοποιούνται εντολές που δεν µπορούν να χρησιµοποιηθούν σε µία συγκεκριµένη περίσταση. 3) Να ολοκληρώνονται αυτόµατα κάποιες εντολές όταν έχει δοθεί αρκετή πληροφορία 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 13

14 Συµπέρασµα 1/2 Η διεπαφή του χρήστη είναι απλά το µέσον µε το οποίο ο χρήστης αναζητά τις πληροφορίες που χρειάζεται Συνεπώς: η χρήση έντονων & πολλών χρωµάτων κινούµενων σχεδίων και γραφικών Κινούµενων κειµένων ή άλλων τεχνικών εντυπωσιασµού Εµποδίζουν τους χρήστες να εστιάσουν εύκολα την προσοχή τους στο περιεχόµενο (ουσία). Εποµένως οι τεχνικές αυτές δεν είναι αποδεκτές και συνήθως αντί να εντυπωσιάσουν τους χρήστες προκαλούν 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 14

15 Συµπέρασµα 2/2 Αποφυγή πρόσφατης υπερσύγχρονης τεχνολογίας επειδή η διεπαφή γίνεται σύνθετη και δύσχρηστη και περιορίζει τον αριθµό των χρηστών µε αποτέλεσµα Αποθάρρυνση, Αποµάκρυνση, Μειωµένη προσβασιµότητα. Προσοχή στον χρόνο αναµονής του χρήστη. 9/12/2007 Παππά Θεοδώρα 15

16 Βιβλιογραφία Allan Dix, Janet Finlay, Gregory Abowd, Russell Beale - Επικοινωνία ανθρώπου υπολογιστή εκδ. Γκιούρδας, β έκδοση Pierre Levy υνητική πραγµατικότητα εκδ. Κριτική, 1999 Αβούρης Ν. Εισαγωγή στην επικοινωνία ανθρώπου υπολογιστή εκδ. ίαυλος Αθήνα 2000 Ακουµιανάκης. ιεπαφή χρήστη-υπολογιστή εκδ. Κλειδάριθµος, Αθήνα /12/2007 Παππά Θεοδώρα 16