ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι ΣΠΛΗΝΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΗΠΑΡ Φωτεινή Μάλλη
2
3
Ωοειδής, ιώδης, μαλακός ΣΠΛΗΝΑΣ Μεγεθος και σχημα γροθιάς Το πιο ευαισθητο κοιλιακό όργανο Ανω και εξω μοίρα αριστερού ανω τεταρτημορίου κοιλιάς ή στο αριστερό υποχόνδριο 4
5
6
ΣΠΛΗΝΑΣ Το μεγαλύτερο λεμφικό όργανο Θεση ανοσολογικής επίβλεψης και απάντησης 7 Προγεννητικά θεση αιμοποίησης Μετά τη γέννηση ταυτοποίηση, απομάκρυνση και καταστροφή γερασμένων ερυθρών αιμοσφαιρίων, αποδόμηση αιμοπεταλίων, ανακύκλωση σιδήρου και σφαιρίνης
ΣΠΛΗΝΑΣ 8 Δεν είναι ζωτικό όργανο μη απαραίτητο για τη διατηρηση της ζωής Ποικίλλει σε μεγεθος συνηθως 12 εκατοστα μηκος και 7 εκατοστα πλάτος
ΣΠΛΗΝΑΣ Είναι μια μαλακή, αγγειακή μάζα με μια σχετικά ευαίσθητη ινοελαστική κάψα Η κάψα καλύπτεται από περισπλάχνιο περιτοναιο Σχετικά κινητό όργανο-επικάθεται στην αριστερή (σπληνική καμπή) Προς τα πίσω 9 η -11 η πλευρα (χωρίζεται από αυτές με το διάφραγμα) 9
ΣΠΛΗΝΑΣ Προς τα εμπρός-> στομαχος Προς τα πίσω ημιδιαφραγμα Προς τα κάτω σπληνική κολική καμπη Προς τα έσω αριστερός νεφρός 10
11
ΣΠΛΗΝΑΣ Λόγω της στενης σχεσης με πλευρες αν καταγματα ρηξη σπληνός Φυσιολογικά περιέχει μεγαλη ποσότητα αίματος 12
ΣΠΛΗΝΑΣ 13 Καλύπτεται από κάψα (πυκνος ανωμαλος συνδετικός ιστός) Εσωτερικά έχει δοκίδες (μικρές ινώδεις ταινίες) που αρχίζουν από την εσωτερική επιφάνεια της κάψας και το παρεγχυμα (σπληνικός πολφός)
14
ΣΠΛΗΝΑΣ Αρτηριακή αρδευση σπληνική αρτηρία (ο μεγαλύτερος κλάδος κοιλιακής αορτής) φλεβική παροχετευση σπληνική φλέβα (δεχεται την κάτω μεσεντερια φλεβα και παροχετευεται σε ανω μεσεντερια φλέβα) Και τα δυο αγγεία πύλη του σπλήνα Παγκρεατοσπληνικοί λεμφαδένες 15
16
17
ΠΑΓΚΡΕΑΣ Επιμηκυσμένος, επικουρικός, πεπτικός αδένας Οπισθοπεριτοναϊκό όργανο «χιάζεται» εγκάρσια με Ο1-Ο2 σπονδύλους πάνω στο οπίσθιο κοιλιακό τοίχωμα Πίσω από στόμαχο και μεταξύ δωδεκαδακτυλου και σπληνός 18
19
ΠΑΓΚΡΕΑΣ Εξωκρινής δράση (παγκρεατικό υγρό από κυτταρα αδενοκυψελών) 12δακτυλο διαμεσου του κυριου και του παγκρεατικου πόρου Ενδοκρινής δράση (γλυκαγόνη και ινσουλίνη από νησιδια langerhans) 20
21
22
Διαιρείται σε 4 μοίρες Κεφαλή Αυχένα Σωμα Ουρα ΠΑΓΚΡΕΑΣ 23
ΠΑΓΚΡΕΑΣ Ο κυριος παγκρεατικός πόρος αρχίζει στην ουρα και και πορευεται προς την κεφαλή του παγκρεατος ενωνεται με χοληδόχο πόρο και σχηματίζουν την ηπατοπαγκρεατική λήκυθο (του Vater) η οποία εκβάλλει στο 12δακτυλο 24
ΠΑΓΚΡΕΑΣ Κλάδοι σπληνικής, ανω μεσεντερίου και γαστροδωδεκαδακτυλικής αρτηρίας Παγκρεατικές φλέβες σπληνική φλέβα Παγκρεατοσπληνικοί λεμφαδένες Κοιλιακό και ανω μεσεντεριο πλέγμα (νευρωση) 25
26
HΠΑΡ 27 Ο μεγαλύτερος αδένας του σωματος και μετα το δερμα το μεγαλύτερο μονήρες οργανο Κατά την εμβρυική ζωή χρησιμευει στην αιμοποίηση (5% του βαρους του σωματος)
HΠΑΡ Εκτός από το λίπος όλα τα υπόλοιπα θρεπτικά συστατικά που απορροφούνται από τον πεπτικό σωλήνα οδηγούνται στο ήπαρ μεσω του πυλαίου φλεβικού συστηματος Το ήπαρ αποθηκευει το γλυκαγόνο Εκκρίνει τη χολή (πράσινο υγρό που βοηθάει στη γαλακτωματοποίηση του λίπους) 28
HΠΑΡ 29 Το ήπαρ παραγει συνεχεια χολή αλλά μεταξυ των γευμάτων αποθηκευεται στη χοληδόχο κύστη η οποία συμπυκνώνει τη χολή μεσω της απορρόφησης ύδατος και αλάτων Όταν η τροφή φθάνει στο 12δακτυλο η χοληδοχος κύστη στελνει συμπυκνωμενη χολή μεσω των χοληδόχων πόρων στο 12δακτυλο
30 Από που παραγεται η χολή? Που αποθηκευεται η χολή?
HΠΑΡ Βρισκεται στο ΔΕ άνω τεταρτημόριο κοιλιάς και προστατευεται από θωρακικό κλωβό και διάφραγμα 31 Φυσιολογικά μεταξύ 7 ης -11 ης πλευράς (μετακινείται με τις αναπνευστικές κινήσεις) Δεξιό υποχόνδριο-επιγάστριο-εκτείνεται μεσα στο αριστερό υποχόνδριο
32
Κυρτη διαφραγματική επιφάνεια (επίπεδη και λεία) και κοίλη σπλαχνική επιφάνεια (σχισμές και εντυπώματα) Υφηπατικός χώρος 33 Μοίρα του υπερκολικού διαμερίσματος της περιτοναϊκής κοιλότητας αμεσως κάτω από το ήπαρ
HΠΑΡ Πύλη του ήπατος: εγκάρσια σχισμή που τα αγγεία (ηπατική και πυλαία φλέβα, ηπατική αρτηρία), τα ηπατικά νευρικά πλέγματα και οι ηπατικοί πόροι εισερχονται στο ήπαρ 34
HΠΑΡ 35
36
HΠΑΡ Το ήπαρ εχει ανατομική και λειτουργική υποδιαίρεση 37 ΑΝΑΤΟΜΙΚΟΙ ΛΟΒΟΙ ΗΠΑΤΟΣ Εξωτερικά διαιρείται σε δυο ανατομικούς και δυο επικουρικούς λοβούς από τις ανακαμψεις του περιτοναίου στην επιφάνειά του, από τις σχισμές που σχηματίζονται από αυτές τις ανακάμψεις και από τα αγγεία που εξυπηρετούν το ήπαρ και τη χοληδόχο κύστη
HΠΑΡ Το ήπαρ εχει ανατομική και λειτουργική υποδιαίρεση 38 ΑΝΑΤΟΜΙΚΟΙ ΛΟΒΟΙ ΗΠΑΤΟΣ Αυτοι οι επιπλοκής λοβοί δεν είναι αληθείς και δεν σχετίζονται με την εσωτερική αρχιτεκτονική του οργάνου
HΠΑΡ 39
HΠΑΡ 40 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΥΠΟΔΙΑΙΡΕΣΗ Δεν υπάρχει σαφής οριοθέτηση εσωτερικά (το παρεγχυμα είναι συνεχές) Το ήπαρ εχει λειτουργικά ανεξάρτητα δεξιά και αριστερά μοίρα Κάθε μοίρα έχει δικό της κλάδο της ηπατικής αρτηρίας και της πυλαίας φλέβας και δικό της ηπατικό πόρο Περαιτερω μπορεί να διαιρεθεί σε 4 υποδιαιρεσεις και μετα σε 8 χειρουργικά εξαιρεσιμα ηπατικά τμήματα
41
ΑΙΜΟΦΟΡΑ ΑΓΓΕΙΑ Το ήπαρ εχει 2πλή αιμάτωση (όπως και οι πνεύμονες) Ηπατική πυλαία φλέβα:75-80% αιματωσης 42 Μεταφερει όλα τα θρεπτικά συστατικά που απορροφούνται από τον πεπτικό σωλήνα προς τα κολποειδη του ήπατος (εξαιρεση τα λιπίδια που μεταφερονται με το λεμφικό συστημα) Τρεφει τα ηπατοκύτταρα (περιέχει 40% περισσότερο οξυγόνο από το φλεβικο αίμα της συστηματικής κυκλοφορίας)
ΑΙΜΟΦΟΡΑ ΑΓΓΕΙΑ Το ήπαρ εχει 2πλή αιμάτωση (όπως και οι πνεύμονες) Ηπατική πυλαία φλέβα:75-80% αιματωσης Βραχεία, ευρεία φλέβα Σχηματιζεται από την ανω μεσεντερια και τη σπληνική φλέβα 43
ΑΙΜΟΦΟΡΑ ΑΓΓΕΙΑ Το ήπαρ εχει 2πλή αιμάτωση (όπως και οι πνεύμονες) Ηπατική αρτηρία:20-25% αιματωσης Κατανεμεται στις μη παρεγχυματικές δομές, πχ ενδοηπατικούς χοληφόρους πόρους Κλάδος κοιλιακής αρτηρίας 44
ΑΙΜΟΦΟΡΑ ΑΓΓΕΙΑ Ηπατική πυλαία φλέβα και ηπατική αρτηρία διαιρούνται στην πύλη του ήπατος σε δεξιους και αριστερούς κλάδους 45
ΗΠΑΡ 46 Κυριο οργανο παραγωγής λέμφου (1/4-1/2 λέμφου) Επιπολής λεμφαγγεία (μεσα στην ινωδη κάψα του ήπατος) και εν τω βάθει λεμφαγγεία (μεσα στον συνδετικό ιστό, συνοδευουν την ηπατική τριάδα) ηπατικοί λεμφαφενες, λεμφαδενες κοιλιακής αρτηρίας, φρενικοί λεμφαδενες χυλοφόρος δεξαμενη
ΗΠΑΡ Νευρωση 47 Ηπατικο πλέγμα Αποτελείται από συμπαθητικές ίνες από το κοιλιακό πλεγμα και παρασυμπαθητικές ίνες από το πνευμονογαστρικό νευρο
ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ ΚΑΙ ΧΟΛΗΦΟΡΟΙ ΠΟΡΟΙ 48 Οι χοληφοροι πόροι μεταφερουν τη χολή από το ήπαρ στο 12δακτυλο Η χολή παραγεται συνεχως από το ήπαρ και αποθηκευεται στη χοληδόχο κύστη η οποία την απελευθερώνει όταν εισερχεται λίπος στο 12δακτυλο (η χολή γαλακτωματοποιεί το λίπος ώστε να απορροφηθεί από το λεπτό έντερο)
ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ ΚΑΙ ΧΟΛΗΦΟΡΟΙ ΠΟΡΟΙ 49 Οι χοληφοροι πόροι μεταφερουν τη χολή από το ήπαρ στο 12δακτυλο Η χολή παραγεται συνεχως από το ήπαρ και αποθηκευεται στη χοληδόχο κύστη η οποία την απελευθερώνει όταν εισερχεται λίπος στο 12δακτυλο (η χολή γαλακτωματοποιεί το λίπος ώστε να απορροφηθεί από το λεπτό έντερο)
ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ ΚΑΙ ΧΟΛΗΦΟΡΟΙ ΠΟΡΟΙ Ηπατοκύτταρα χοληφορα τριχοειδή μεσολόβιους χοληφόρους πόρους ηπατικοί πόροι δεξιός και αριστερός ηπατικός πόρος κοινός ηπατικός πόρος + κυστικός πόρος χοληδόχος πόρος 50
ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ ΚΑΙ ΧΟΛΗΦΟΡΟΙ ΠΟΡΟΙ Χοληδόχος πόρος 51 5-15 εκ Αυλακα πίσω από την κεφαλή του παγκρεατος Ενωνεται με κυριο παγκρεατικό πόρο στην κατιούσα μοίρα του 12δακτύλου ηπατοπαγκρεατική λήκυθος (εκβάλλει στο 12δακτυλο διαμεσου της μείζονος 12δακτυλικής θηλής) Απω περας χοληδοχου πόρου σφικτηρας χοληδοχου πόρου
52
ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ ΚΑΙ ΧΟΛΗΦΟΡΟΙ ΠΟΡΟΙ Χοληδόχος κύστη 53 7-10εκ Μεσα στο βόθρο της χοληδόχου κύστης στην σπλαχνική επιφάνεια του ήπατος Μπροστα από ανω μοιρα 12δακτυλου 3 μοίρες Πυθμένας Σωμα Αυχενας
ΠΥΛΑΙΟΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΣΤΟΜΩΣΕΙΣ 54 Επικοινωνία πυλαιου φλεβικού συστηματος με το φλεβικό σύστημα της συστηματικής κυκλοφορίας Σε κατωτερο οισοφαγο, υποβλεννογόνιο πρωκτικού σωλήνα, περιομφαλική χώρα Όταν η πυλαια κυκλοφορία αποφρασσεται μεσα στο ήπαρ->το αίμα από τον πεπτικό σωλήνα επιστρεφει στηην καρδιά διαμεσου των παραπλευρων οδών
55
56
57