ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ Ν. ΕΥΒΟΙΑΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΠΡΟΕ ΡΟΥ Τ.Ε.Ε./ Π.Τ. Νοµού ΕΥΒΟΙΑΣ κ. ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΜΑΡΙΩΤΗ Με θέµα: «ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ» ΗΡΑΚΛΕΙΟ - Νοέµβριος 2007 1
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ AΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ Ν. ΕΥΒΟΙΑΣ ---------------- ---------------- Xαϊνά & Α οστολίδου 29 34100 Χαλκίδα τηλ.(22210)61285,86 fax:(22210)61287 e-mail:tee_hal@tee.gr, http://www.teehal.tee.gr ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΠΡΟΕ ΡΟΥ Τ.Ε.Ε./ Π.Τ. ΕΥΒΟΙΑΣ κ. ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΜΑΡΙΩΤΗ Με θέµα: «ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ» ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2007 Α ΣΤΟΧΟΙ Προστασία και α οκατάσταση του Περιβάλλοντος ιατήρηση οικολογικών και ολιτισµικών α οθεµάτων Προβολή και ανάδειξη των συγκριτικών γεωγραφικών, φυσικών, αραγωγικών και ολιτιστικών λεονεκτηµάτων της χώρας Ενίσχυση της διαρκούς και ισόρρο ης οικονοµικής και κοινωνικής ανά τυξης της χώρας και της ανταγωνιστικής αρουσίας της στον ευρύτερο ευρω αϊκό, µεσογειακό και βαλκανικό ερίγυρο Στήριξη της οικονοµικής και κοινωνικής συνοχής στο σύνολο του εθνικού χώρου και ειδικότερα στις εριοχές ου αρουσιάζουν ανα τυξιακή υστέρηση Β ΑΡΧΕΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 2
Εξασφάλιση ισάξιων όρων διαβίωσης και ευκαιριών αραγωγικής α ασχόλησης των ολιτών Αναβάθµιση της ζωής των ολιτών ιατήρηση, ενίσχυση και ανάδειξη της οικιστικής και αραγωγικής ολυµορφίας και της φυσικής οικιλότητας Εξασφάλιση ισόρρο ης σχέση µεταξύ αστικού, εριαστικού και αγροτικού χώρου Κοινωνική, οικονοµική, εριβαλλοντική και ολιτισµική αναζωογόνηση των Μητρο ολιτικών κέντρων Ολοκληρωµένη ανά τυξη ανάδειξη και ροστασία των νησιών, των ορεινών και αραµεθόριων εριοχών Συστηµατική ροστασία, α οκατάσταση, διατήρηση και ανάδειξη εριοχών ολιτισµικής κληρονοµιάς Συντήρηση, α οκατάσταση και ολοκληρωµένη διαχείριση δασών Ορθολογική αξιο οίηση και διαχείριση δασών Ορθολογική αξιο οίηση και διαχείριση υδάτινων όρων Συντονισµός δηµόσιων ρογραµµάτων και έργων µε χωροταξικές ε ι τώσεις Συστηµατική ληροφόρηση και ροώθηση στρατηγικών συµµαχιών µεταξύ των συντελεστών ου ε ηρεάζουν τη διαµόρφωση των ε ιλογών χωρικής ανά τυξης Γ ΜΕΣΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού σχεδιασµού και Αεισφόρου Ανά τυξης καθορίζει: Τη χωρική οργάνωση των κύριων εθνικών όλων και αξόνων ανά τυξης Τη χωρική διάρθρωση των στρατηγικής σηµασίας δικτύων υ οδοµών και µεταφορών Τη χωρική διάρθρωση εξειδίκευση και συµ ληρωµατικότητα των αραγωγικών τοµέων Το ρόλο των µητρο ολιτικών και λοι ών σηµαντικών αστικών κέντρων Τη διατήρηση και ανάδειξη οικιλοµορφίας της υ αίθρου και τη συνετή διαχείριση των φυσικών όρων 3
Τη γεωγραφική αναδιάρθρωση της χώρας µε σκο ό τη δηµιουργία βιώσιµων διοικητικών και ανα τυξιακών ενοτήτων Το Γενικό λαίσιο εγκρίνεται α ό την ολοµέλεια της Βουλής (νόµος) µετά α ό γνωµοδότηση του Εθνικού Συµβουλίου Χωροταξίας και της Ε ιτρο ής Συντονισµού της Κυβερνητικής Πολιτικής. Αναθεωρείται ανά 5ετία. Το ΥΠΕΧΩ Ε συντάσσει ανά 2ετία έκθεση για την ορεία εφαρµογής του Γενικού Πλαισίου. ΕΠΙΠΕ Α ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 1. Εθνικό ε ί εδο (Ν.2742/99) Α. Ο χωροταξικός σχεδιασµός ου αφορά τη χώρα διαµορφώνεται α ό το ΥΠΕΧΩ Ε, το ο οίο είναι αρµόδιο για την κίνηση της διαδικασίας και εριλαµβάνει: Α1. Το Γενικό λαίσιο χωροταξικού Σχεδιασµού (5ετές µε ροο τική 15 ετών) το ο οίο ύστερα α ό γνώµη του Εθνικού Συµβουλίου χωροταξίας Σχεδιασµού και Αεισφόρου Ανά τυξης (ΕΣΧΣ και Α.Α.) εγκρίνεται α ό την ε ιτρο ή Συντονισµού της κυβερνητικής ολιτικής - ΧΣ και ΑΑ, ου το ροωθεί στη Βουλή για την τελική έγκριση. Θεσµοθετείται µε νόµο. Παρακολουθείται α ό το ΥΠΕΧΩ Ε ου συντάσσει ανά διετία σχετική έκθεση. Α2. Τα ειδικά λαίσια χωροταξικού Σχεδιασµού (5ετές), το ο οίο ύστερα α ό γνώµη του συµβουλίου ΕΣΧΣ και ΑΑ, εγκρίνεται α ό την ε ιτρο ή Ε.Σ.Κ.Π. ΧΣ και Α.Α. αρακολουθείται α ό το ΥΠΕΧΩ Ε ου συντάσσει ανά διετία σχετική έκθεση (Ειδικά χωροταξικά λαίσια τουρισµού, βιοµηχανίας, ΑΠΕ κλ ). 4
Β. Είναι σκό ιµο να αναφέρω και συναφείς σχεδιασµούς εθνικών ε ι έδων και ιδιαίτερα του οικονοµικού ανα τυξιακού σχεδιασµού, για; Τον ο οίο είναι υ εύθυνο το υ ουργείο Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών και εριλαµβάνει: Β1. Το Εθνικό Σχέδιο Ανά τυξης (5ετές) ου συντάσσεται α ό το ΚΕΠΕ µε την ε ίβλεψη του Υ. Οικονοµικών και Οικονοµίας και εγκρίνεται µε νόµο και αρακολουθείται α ό την ε ιτρο ή ΕΣΧΠ ΧΣ και Α.Α. Β2. Το Εθνικό Σχέδιο εριφερειακής Ανά τυξης ου δηµιουργήθηκε για τους σκο ούς δια ραγµάτευσης µε την Ε.Ε., εγκρίνεται µε α όφαση της Ευρω αϊκής Ε ιτρο ής και αρακολουθείται α ό τη διαχειριστική αρχή των Κ.Π.Σ. 2. Περιφερειακό Ε ί εδο Στο ε ί εδο αυτό εριλαµβάνονται: Α. Περιφερειακά λαίσια χωροταξικού Σχεδιασµού και Αεισφόρου Ανά τυξης (Ν.2742/99 άρθρο 8). Αναφέρονται στο ε ί εδο εριφέρειας, είναι 5ετή µε ροο τική 15 ετών και εναρµονίζονται µε τις κατευθύνσεις των Γενικών και Ειδικών λαισίων χωροταξικού σχεδιασµού. Εγκρίνεται µε α όφαση Υ ουργού ΠΕΧΩ Ε, µετά α ό γνώµη των Περιφερειακών Συµβουλίων. Ήδη έχουν θεσµοθετηθεί για το σύνολο των εριφερειών της χώρας, εκτός της Περιφερείας Αττικής. Β. Ρυθµιστικά Σχέδια Αθήνας (Ν.1515/85) και Θεσσαλονίκης (Ν.151/85) (κατατάσσεται στο ε ί εδο αυτό λόγω του έντονου µητρο ολιτικού χαρακτήρα της). Έχουν θεσµοθετηθεί µε τους νοµούς και αρακολουθούνται α ό τους αντίστοιχους Οργανισµούς. Γ. Συναφής σχεδιασµός : Περιφερειακά ΣΠΑ 3. Το ικό ε ί εδο 5
Α. Σηµειώνουµε ότι α ό την κείµενη νοµοθεσία δεν ροβλέ εται η σύνταξη και έγκριση χωροταξικών σχεδίων σε ε ί εδο νοµού. Β. Ρυθµιστικά σχέδια (Ν. 2508/97) Προβλέ ονται για τα αστικά συγκροτήµατα Πάτρας, Ηρακλείου, Λάρισας, Βόλου, Καβάλας και Ιωαννίνων. ύναται να γίνουν και σε άλλες όλεις µε µητρο ολιτικό χαρακτήρα (.χ.α ό το εριφερειακό χωροταξικό Στερεάς Ελλάδας, ροτείνονται για Λαµία και Χαλκίδα). Εγκρίνεται µε Π. /γµα. Παρακολουθείται α ό αντίστοιχες ε ιτρο ές ή οργανισµούς. Γ. Γενικά Πολεοδοµικά Σχέδια (ΓΠΣ) και Σχέδια χωροταξικής οικιστικής οργάνωσης ανοικτής όλης (ΣΧΟΟΑΠ) (Ν. 2508/97) Α οτελούν τα βασικά χωροταξικά σχέδια των ήµων και καταλαµβάνουν όλα τα ιοικητικά τους όρια. Εγκρίνονται µε α όφαση Γενικού Γραµµατέα Περιφέρειας και είναι δυνατή η αρακολούθηση της εφαρµογής τους µε τη σύσταση Οργανισµού Εφαρµογής Πολεοδοµικού Σχεδιασµού κατά νοµό ό ως ροβλέ εται α ό το άρθρο 6 του νόµου.. Σε το ικό ε ί εδο ρέ ει ε ίσης να σηµειώσουµε χωροταξικές αρεµβάσεις ειδικών ή τοµεακού χαρακτήρα, ό ως: 1. Ζώνες οικιστικού ελέγχου (ΖΟΕ) (Ν.1337/83). Εγκρίνονται µε Π. /γµα. 2. Ειδικές εριβαλλοντικές χωροταξικές µελέτες (Ν. 1650/85) 3. Περιοχές Ειδικά Ρυθµιζόµενης ολεοδοµικής οργάνωσης (ΠΕΡΠΟ) (Ν.2508/97). Για το Νοµό Ευβοίας έχουν καθοριστεί µε α όφαση Υ ουργού ΠΕΧΩ Ε εριοχές ΠΕΡΠΟ για Α και Β κατοικία. Σηµειώνουµε ότι ΠΕΡΠΟ µ ορούµε να έχουµε και για αραγωγικές δραστηριότητες (.χ. ΒΕΠΕ). 4. Περιοχές οργανωµένης ανά τυξης αραγωγικών δραστηριοτήτων (ΠΟΑ Π) (Ν. 1650/85). 5. Χωροθέτηση λατοµικών εριοχών και µεταλλείων (Ν.2115/93) 6. Περιοχές Οργανωµένης Τουριστικής Ανά τυξης (ΠΟΤΑ) (ΚΥΑ) 6
7. Περιοχές ειδικών χωρικών αρεµβάσεων (ΠΕΧΠ) (Ν. 2742/99) 8. Σχέδια ολοκληρωµένων Αστικών αρεµβάσεων (ΣΟΑΠ) (Ν. 2742/99) Ε ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΠΟΥ ΑΠΟΚΟΜΙΣΘΗΚΑΝ 1. Μέχρι ρόσφατα είχαν γίνει µόνο α οσ ασµατικές α ό ειρες χωροταξικού σχεδιασµού ου άλλες θεσµοθετήθηκαν και άλλες αρέµειναν σε ε ί εδο µελετών. Ενδεικτικά σας αναφέρω: Α. Χωροταξικό εριφέρειας Στερεάς Ελλάδας Β. Καθορισµός Ζωνών οικιστικού ελέγχου ου εγκρίθηκαν µε Π. /γµα στις εριοχές - υγροβιότο ους: Λίµνης, ύστου, Κανατάδικα Ιστιαίας, Κολοβρέχτης Ψαχνών Ν. Αρτάκης - εριαστικές ΖΟΕ: Αυλίδας, Βασιλικού, Μαρµαρίου, Αλµυρο όταµου Γ. Καθορισµός λατοµικών εριοχών για λήψη αδρανών υλικών. Καθορισµός µεταλλευτικών εριοχών Ε. Χωροταξικό νοµού Ευβοίας. Εκ ονήθηκε, δεν θεσµοθετήθηκε. Στ. ιάφορες µελέτες: ό ως ανα τυξιακή του Νοµού, α ό ΕΟΤ για τουρισµό, α ό ΕΤΒΑ για βιοµηχανικά Ζ. Εθνικό χωροταξικό λαίσιο και ειδικά χωροταξικά λαίσια Α.Π.Ε., βιοµηχανίας, τουρισµού Έχουν δοθεί για διαβούλευση, δεν έχουν θεσµοθετηθεί. Η. Γενικά Πολεοδοµικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) και Σχέδια χωροταξικής οικιστικής οργάνωσης ανοικτής όλης (ΣΧΟΟΑΠ) Ήδη στο νοµό εκ ονούνται έντεκα στους ήµους: Αυλίδας, Ανθηδώνος, Ληλαντίων, Μεσσα ίων, ιρφύων, Ιστιαίας, Ωρεών, Ερετρίας, Κύµης, Καρύστου, Σκύρου α ό τα ο οία τα τρία α ό αυτά (Ληλαντίων, Καρύστου, Μεσσα ίων) έχουν φθάσει θεωρητικά στο στάδιο της θεσµοθέτησης. Για τους υ όλοι ους δήµους έχουν ενταχθεί στο ρόγραµµα, αλλά δεν έχουν ανατεθεί. 7
2. Οι εµ ειρίες ου α οκοµίσθηκαν συνοψίζονται στα αρακάτω: Α. Μέχρι σήµερα κατά κανόνα α ουσιάζει ο συστηµατικός και θεσµοθετηµένος χωροταξικός σχεδιασµός. Ο µερικός χωροταξικός σχεδιασµός ου έχει γίνει (χωροταξικό εριφέρειας, ΖΟΕ, κλ ) δεν α οτελεί συστηµατικό εργαλείο ανά τυξης. Β. Η α ουσία χωροταξικού σχεδιασµού εκτός α ό τα γενικά ανα τυξιακά και εριβαλλοντικά ροβλήµατα, δηµιούργησε και ειδικά ροβλήµατα ό ως: το κλείσιµο εργοστασίων µε αιτιολογικό την α ουσία χωροταξικού σχεδιασµού και την µαταίωση έργου οδο οιίας µε το ίδιο αιτιολογικό α ό Σ.τ.Ε. Γ. Ο χωροταξικός σχεδιασµός για να αντα οκριθεί στο ρόλο του ρέ ει να εγκρίνεται και να α οτελεί νόµο του κράτους. Σχεδιασµός ου αραµένει σε ε ί εδο µελέτης (.χ. χωροταξικό του νοµού ου δεν θεσµοθετείται, ΖΟΕ ου εκ ονήθηκαν και δεν εγκρίθηκαν), δεν γεννά έννοµα α οτελέσµατα, δεν είναι υ οχρεωτικός για τη διοίκηση και τον ολίτη και δεν ε ιτελεί το ρόλο του.. Ο χωροταξικός σχεδιασµός ρέ ει να είναι ολοκληρωµένος σε εθνικό, εριφερειακό και το ικό ε ί εδο. Φυσιολογικά έ ρε ε να εκ ονηθεί ρώτα ο εθνικός σχεδιασµός, να δώσει κατευθύνσεις στον εριφερειακό και αυτός µε τη σειρά του στον το ικό. Εκείνο το ο οίο έγινε ήταν να εκ ονηθεί και να εγκριθεί ρώτα ο εριφερειακός (χωροταξικά εριφερειών) να ακολουθήσουν ορισµένοι ήµοι µε την εκ όνηση των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, χωρίς ουσιαστική καθοδήγηση α ό την κεντρική διοίκηση (και τα ο οία βρίσκονται σε ε ί εδο µελέτης χωρίς να έχουν εγκριθεί) και τελευταία το ΥΠΕΧΩ Ε έδωσε σε διαβούλευση το Εθνικό και τα ειδικά χωροταξικά λαίσια. Ε. Αν και ο τρό ος αυτός κρίνεται εν ολλοίς ανορθόδοξος, µεγαλύτερη σηµασία έχει να ολοκληρωθεί ο σχεδιασµός και στα τρία ε ί εδα και οι εµ ειρίες ου α οκοµίζονται α ό το ένα ε ί εδο να µ ορούν να τροφοδοτούν τα άλλα δυο. ηλαδή να µην είναι µονοσήµαντος α ό άνω ρος τα κάτω, αλλά να είναι δυνατόν σε εµ ειρίες α ό το το ικό σχεδιασµό να αναµορφώνουν τον γενικό. (.χ. Με το ειδικό 8
χωροταξικό των ΑΠΕ, όλοι οι ήµοι είναι υ οχρεωτικό να εγκαταστήσουν ανεµογεννήτριες. Μ ορεί όµως σε ολλούς δήµους η εγκατάσταση τους να είναι ολέθρια για τις άλλες µορφές ανά τυξης,.χ. τουρισµό ή να µην έχουν αιολικό δυναµικό). ΣΤ. Ο χωροταξικός σχεδιασµός δεν µ ορεί να είναι χρονικά στατικός, αλλά να αναθεωρείται ανά τακτά χρονικά διαστήµατα, ανάλογα µε τις ραγµατικές ανάγκες και τις εµ ειρίες ου α οκτήθηκαν. Ζ. Βασικό στοιχείο είναι η α οδοχή του σχεδιασµού α ό τους χρήστες, είτε είναι α λοί ολίτες, είτε είναι ε ιχειρηµατίες είτε διάφοροι φορείς. Αυτό µ ορεί να ε ιτευχθεί µόνο αν γίνει µε ευρεία ενηµέρωση και συµµετοχή (υ οβολή ροτάσεων αρατηρήσεων), αλλά και αν ταυτόχρονα είναι και οραµατικός και ρεαλιστικός. Η. Τα ΓΠΣ και τα ΣΧΟΟΑΠ µ ορούν να α οτελέσουν τα βασικά κύτταρα του χωροταξικού σχεδιασµού. Είναι όµως α αραίτητο να δοθεί ιδιαίτερο βάρος α ό την κεντρική διοίκηση για την αροχή κατευθύνσεων ( ου λεί ει σήµερα) και α ό τις το ικές κοινωνίες ώστε να δοθεί έµφαση στην αεισφόρο ανά τυξη και όχι ικανο οίηση µεµονωµένων αιτηµάτων. Θ. Η ροστασία του εριβάλλοντος και η συνετή διαχείριση των φυσικών όρων ρέ ει να α οτελεί το ρωταρχικό στοιχείο του χωροταξικού σχεδιασµού. Ήδη το αλιότερο λασµατικό δίλληµα ροστασία εριβάλλοντος ή ανά τυξη τείνει να αντικατασταθεί ολοκληρωτικά α ό το αξίωµα: ροστασία εριβάλλοντος σηµαίνει ανά τυξη. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα αντιλη τό στα νησιά, ό ου η ροστασία, αλλά και η βελτίωση των υ οβαθµισµένου εριβάλλοντος, είναι α όλυτα συνυφασµένη µε την ανά τυξη τους. Φανταστείτε τι ροβλήµατα µ ορεί να δηµιουργήσει η υ οβάθµιση ενός α ό τα συστήµατα: ήλιος, κλίµα, θάλασσα, αέρας, νερά, δάση, γεωργικές γαίες, αρχιτεκτονική κληρονοµιά, ολιτιστική κληρονοµιά κλ. Οι ρόσφατες καταστροφικές υρκαγιές και οι ληµµύρες ου ακολούθησαν µας δίδαξαν µε άσχηµο τρό ο το όσο αρνητικά ε ηρεάζει την ανά τυξη ενός τό ου η καταστροφή µιας εριβαλλοντικής αραµέτρου. Πρέ ει λοι όν να γίνει κοινή συνείδηση και ιδιαίτερα ε ιτακτική στο νησιωτικό 9
χώρο, ότι η ροστασία του εριβάλλοντος είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε την ανά τυξη του. Ι. Σύνδεση του χωροταξικού σχεδιασµού µε τους άλλους σχεδιασµούς και κυρίως µε τον οικονοµικό καθώς και τις ιδιωτικές και δηµόσιες ε ενδύσεις. Αν και η σύνδεση του εθνικού χωροταξικού λαισίου µε το εθνικό ενταετές σχέδιο ανά τυξης και το Εθνικό Σχέδιο Περιφερειακής Ανά τυξης (ΕΣΠΑ) είναι αυτονόητη, εν τούτοις το χωροταξικό λαίσιο και το ΕΣΠΑ έχουν διαφορετική αντίληψη, µεθοδολογία, ροδιαγραφές χρονικά όρια κλ., δηλαδή α οτελούν δυο ανεξάρτητα στρατηγικά λαίσια, σε ορισµένες ερι τώσεις ανταγωνιστικά και όχι αλληλοτροφοδοτούµενα ό ως θα έ ρε ε. Ευελ ιστούµε ότι µετά την έγκριση των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ την έγκριση του εθνικού χωροταξικού λαισίου και την αναµόρφωση του εριφερειακού, τα οικονοµικά ρογράµµατα να είναι α όρροια της υλο οίησης του χωροταξικού σχεδιασµού (.χ. το τεχνικο-οικονοµικό ρόγραµµα ενός ήµου να διαµορφώνεται βάσει των κατευθύνσεων του ΓΠΣ). Ια. Θέλω να τονίσω τη σηµασία ου έχει η διαβούλευση και οι συµµετοχικές διαδικασίες τόσο κατά την εκ όνηση των χωροταξικών σχεδίων, όσο και για την µετέ ειτα εφαρµογή τους. Κατά την εκ όνηση είναι α αραίτητες γιατί ο σχεδιασµός εµ λουτίζεται µε την εµ ειρία και τις ροτάσεις των φορέων, και α οκτά κοινωνική συναίνεση γεγονός ου συµβάλει στην ληρότητα, την ορθότητα και την εφικτότητα υλο οίησης του (.χ. αν η ΕΗ συµµετάσχει στο χωροταξικό σχεδιασµό αρέχοντας τα ρογράµµατα και τις ροτάσεις της και ο σχεδιασµός τα λάβει υ όψη του, είναι φυσικό ότι η υλο οίηση των ρογραµµάτων της ΕΗ θα είναι συµβατή µε τον υ όλοι ο σχεδιασµό. Στην αντίθετη ερί τωση θα ροσ αθούµε να µ αλώσουµε λύσεις ανάγκης, ου θα λύνουν ένα ρόβληµα και θα δηµιουργούν ένα ή ερισσότερα άλλα). εν εννοούµε φυσικά ότι οι ροτάσεις των φορέων ρέ ει να ενσωµατώνονται αυτούσιες στο σχεδιασµό, ρέ ει όµως να λαµβάνονται υ όψη στο µέτρο ου 10
εξυ ηρετούν τους στόχους και δεν έρχονται σε αντίθεση µε τις αρχές του σχεδιασµού. Το αράδειγµα δεν ισχύει για τη ΕΗ, αλλά για ο οιονδή οτε φορέα ηµόσιο, το ική αυτοδιοίκηση, ιδιωτικούς φορείς, κοινωφελείς οργανισµούς κλ.). Η εµ ειρία α ό το Νοµό µας έχει δείξει ότι στα χαµηλότερα ε ί εδα σχεδιασµού (ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ) δίνεται ιδιαίτερη έµφαση στις συµµετοχικές διαδικασίες µε αναρτήσεις, ανοιχτές συγκεντρώσεις, συζητήσεις στα διάφορα όργανα και ικανο οιητικός χρόνος για διαβούλευση (άλλωστε αυτό είναι το γράµµα και το νεύµα του νόµου). Στο υψηλότερο όµως ε ί εδο σχεδιασµού, ό ως είναι το γενικό και τα ειδικά χωροταξικά λαίσια, ου δόθηκαν για διαβούλευση µέσω των διαδικασιών νοµίζω να υ άρχει σοβαρό έλλειµµα συµµετοχικών διαδικασιών. Ουσιαστικά η συµµετοχή αφέθηκε στην καλή θέληση του κάθε φορέα να εκφράσει τις α όψεις του ή όχι. Είναι όµως αρκετά αµφίβολο αν οι φορείς κατενόησαν την σηµασία του χωροταξικού σχεδιασµού και αν του έδωσαν την βαρύτητα ου έ ρε ε. Θεωρώ ότι η ευθύνη του ΥΠΕΧΩ Ε για ουσιαστικό διάλογο και συµµετοχή, εκφυλίστηκε σε τυ ική υ οχρέωση του για διαβούλευση και «αναίµακτη» έγκριση του εθνικού χωροταξικού σχεδιασµού (Γενικού ή ειδικών). Η α ουσία ουσιαστικού διάλογου και υ οβολής ουσιαστικών ροτάσεων, ίσως α αλλάξει ρόσκαιρα την ολιτεία και το ΥΠΕΧΩ Ε ιδιαίτερα α ό το δύσκολο έργο σύνθεσης και συγκερασµού των α όψεων και της ιθανής αναθεώρησης του σχεδιασµού, είναι όµως βέβαιο ότι ολλά ροβλήµατα θα µείνουν άλυτα, µε α οτέλεσµα την µη εφικτότητα υλο οίησης του και εν τέλει την α αγίωση του. Ιβ. Ένα άλλο ράγµα ου θεωρώ ε ίσης σοβαρό είναι η αρακολούθηση της εφαρµογής του σχεδιασµού. Για κάθε ε ί εδο η νοµοθεσία ροβλέ ει αντίστοιχα όργανα. Ο Εθνικός σχεδιασµός αρακολουθείται α ό το ΥΠΕΧΩ Ε ου συντάσσει ανά διετία σχετική έκθεση. 11
Ο εριφερειακός σχεδιασµός αρακολουθείται α ό το ΥΠΕΧΩ Ε ή την εριφέρεια ανάλογα µε οιος ε ισ εύδει την σύνταξή του (!!!). Τα ρυθµιστικά σχέδια αρακολουθούνται (δυνητικά) α ό αντίστοιχους οργανισµούς ή ε ιτρο ές ού η θεσµοθέτηση τους ροβλέ εται. Ιδιαίτερη σηµασία ρέ ει να δοθεί ε ίσης, για την µεθοδολογία ου οι ρυθµίσεις του σχεδιασµού θα φθάσουν στον τελικό χρήστη και ως τέτοιος µ ορεί να είναι το ο οιοδή οτε Υ ουργείο ή Οργανισµός αλλά και ο ιδιώτης ε ενδυτής (.χ. µε το «κρέµασµα» των εγκεκριµένων χωροταξικών σχεδίων στο διαδίκτυο). Ιγ. Οφείλω να ε ισηµάνω την ιδιαιτερότητα της Εύβοιας, η ο οία αν και είναι νησί, αντιµετω ίζεται α ό την ιοίκηση, ως η ειρωτικός χώρος. Μάλιστα ένα τµήµα του Νοµού ανήκει στην η ειρωτική Ελλάδα ( εριοχές Αυλίδας και Ανθηδώνας). Το τµήµα αυτό έχει σαφή διαφορο οίηση α ό το νησιωτικό τµήµα γιατί έχει έντονα ανα τυγµένο τον δευτερογενή τοµέα ( εριοχή Ριτσώνας) και έντονα αστικο οιηµένο ως ροέκταση της Αθήνας ( εριοχή Αυλίδας). Η αντιµετώ ιση του νοµού µας ως νησιωτικόη ειρωτικού χαρακτήρα έχει ως α οτέλεσµα να στερείται βασικών έργων µεταφορικής και λοι ής υ οδοµής, και ενώ έχει τα µειονεκτήµατα των νησιών να µην έχει τα οικονοµικά και θεσµικά λεονεκτήµατα τους. ΣΤ. ΚΟΙΝΑ ΣΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 1. Η ιδιαιτερότητα στις συγκοινωνίες και µεταφορές ου µεταφράζεται κατά κύριο λόγο στους θαλάσσιους δρόµους και κατά δεύτερο στους εναέριους και ε ίγειους. Η ε ίγεια αφορά κυρίως του εσωτερικό δίκτυο των νησιών και σε εξαιρετικές ερι τώσεις (Εύβοια, Λευκάδα) την σύνδεση µε το στεριανό χώρο. 2. Οι φυσικοί όροι 12
Α. Ήλιος θάλασσα Β. Αλιεία Γ. Αιολικό δυναµικό. Πολιτιστική κληρονοµιά (ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των νησιών µε αγκόσµιο ενδιαφέρον αλλά και λήθος αρχαιολογικών θησαυρών) Ε. Παραδοσιακές καλλιέργειες (µαστίχα Χίου, φυστίκια Αιγίνης, φάβα Σαντορίνης, κρασιά Κρήτης, ελαιόλαδο Κρήτης, Μυτιλήνης, κλ.) Στ. Ορυκτοί όροι (µάρµαρα Θάσου, λάκες Καρύστου κλ.) 3. Οι αραγωγικοί τοµείς ως α οτέλεσµα των φυσικών όρων: Α. Τουρισµός αραθερισµός ου τείνει να εξελιχθεί ως ο κυριότερος αραγωγικός τοµέας Β. Ναυτιλία Γ. Αλιεία ( εριλαµβάνονται η αραδοσιακή αλιεία, οργανωµένη αλιεία, οστρακοκαλλιέργειες, σ ογγαλιστά κλ.). Η αραδοσιακή αρχιτεκτονική κατασκευαστικός τοµέας Ε. Η γεωργία ( αραδοσιακή και οργανωµένη ου η έλλειψη µεγάλων εδινών εκτάσεων αντισταθµίζεται α ό το κατά κανόνα ή ιο κλίµα). Στ. Η κτηνοτροφία οργανωµένη ή αραδοσιακή σε νησιά ό ως η Σάµος, Σαµοθράκη, Άνδρος κλ. Ζ. Η βιοτεχνία βιοµηχανία αραδοσιακή κυρίως για την µετα οίηση αραγοµένων ροϊόντων (γεωργικών, κτηνοτροφικών, αλιευτικών) - οργανωµένη σε εξαιρετικές ερι τώσεις (Σύρος, Χαλκίδα κλ.) - ενεργειακή (Αλιβέρι, αιολικά άρκα) - ορυκτών όρων 4. Η διαχείριση του υδάτινου δυναµικού (θαλάσσιου ου σχετίζεται κυρίως µε την ροστασία των ακτών, την χωροθέτηση των υδατοκαλλιεργειών και την ρύ ανση κλειστών κόλ ων.χ. Ευβοϊκού και γλυκού νερού (όµβριου, εδάφιου, υ ογείου). Σηµειώνουµε ότι ολλά νησιά έχουν ρόβληµα λειψυδρίας, φαινόµενο ου µ ορεί να αντιµετω ισθεί µε συνετή διαχείριση και κατασκευή έργων ό ως φράγµατα, αφαλάτωση κλ ), αλλά 13
και θεσµικές αρεµβάσεις ό ως την αροχή κινήτρων για την ενασχόληση των κατοίκων σε εργασίες ου θα είναι συνδυασµός του τριτογενούς µε τον ρωτογενή τοµέα, µε στόχο την συγκράτηση του ληθυσµού στην ενδοχώρα των νησιών την ενίσχυση των αραδοσιακών καλλιεργειών και την ροστασία των δασών. 5. Η διαχείριση των ανανεώσιµων ηγών ενέργειας, κυρίως των αιολικών άρκων, αλλά και των φωτοβολταϊκών, φραγµάτων και άλλων ηγών. Η διαχείριση αυτή ρέ ει να α οσκο εί αφενός στην αυτάρκεια της α αιτούµενης ενέργειας των νησιών και αφετέρου στην συµβατικότητα της µε άλλες δραστηριότητες και κυρίως µε την τουριστική. 6. Η ροστασία του εριβάλλοντος, όχι ως αόριστη έννοια, αλλά µε τη συνείδηση ότι ιδιαίτερα για το νησιωτικό χώρο του εριβάλλον α οτελεί τον σηµαντικότερο φυσικό όρο και ως εκ τούτου το ρωταρχικό στοιχείο αειφόρου ανά τυξης. Στην ροστασία του εριβάλλοντος ρέ ει να τονιστεί η αντιρύ ανση α ό ετρελαιοκηλίδες, η καθαριότητα των ακτών, η ροστασία της αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς, η αειφορία του νερού, η ροστασία θαλάσσιων οικολογικών συστηµάτων (φώκιας, θαλάσσιας χελώνας), αλλά και χερσαίων (κρικρι Κρήτης κλ.) 7. Η διαφύλαξη των ακτών α ό την υ ερδόµηση υ ερεκµετάλλευση κυρίως για τους τουριστικούς αραθεριστικούς σκο ούς. 8. Οι έντονες δηµογραφικές ανισότητες και η συγκρότηση του ληθυσµού ιδίως τη χειµερινή ερίοδο στα νησιά µε την αροχή θεσµικών και οικονοµικών κινήτρων κυρίως αυτών µε δηµογραφικό µαρασµό. 9. Η οριστική ε ίλυση των ολλα λών ζητηµάτων χρήσεων γης, των αραδοσιακών οικισµών, των εριοχών Natura, του αιγιαλού και αραλίας, ου θα διαµορφώσει ένα ε αρκές ανα τυξιακό υ όβαθρο. 14
10. Η αντιµετώ ιση των αδυναµιών της δηµόσιας διοίκησης, ου στην ερί τωση των νησιών έχουν ρόσθετα ειδικά χαρακτηριστικά (δυσκολίες συντονισµού υ ηρεσιών και ε αφής µε τον ολίτη, δυσκολίες στην µετακίνηση, χαµηλή ελκυστικότητα για νέο ανθρώ ινο δυναµικό µε υψηλό ε ί εδο εκ αίδευσης). 11. Η ιδιαιτερότητα στην αντιµετώ ιση ροβληµάτων υγείας µε έµφαση στα α οµονωµένα νησιά µε την δυσκολία διακοµιδής στις δευτεροβάθµιες βαθµίδες υγείας, αλλά και µε την έλλειψη ρωτοβάθµιας αροχής υ ηρεσιών. 12. Η µειονεκτική ανταγωνιστική θέση στα αραγόµενα ροϊόντα ου είναι α οτέλεσµα του αυξηµένου κόστους κυρίως λόγω της δυσκολίας ροσ ελασιµότητας της. 13. Οι αυξηµένες α αιτήσεις σε υ οδοµές και εξο λισµό (.χ. και το µικρότερο κατοικούµενο νησί έχει ανάγκη α ό συγκοινωνία, ε ικοινωνία, ερίθαλψη, αιδεία, κλ.) 14. Το υψηλό κόστος διαβίωσης σε σχέση µε εκείνο της η ειρωτικής χώρας. Ι ΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΕΥΒΟΪΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Η Εύβοια έχει την µοναδικότητα να θεωρείται ανατολική η ειρωτική Ελλάδα ενώ είναι ένα νησί ου ξεκινάει α ό την Θεσσαλία για να καταλήξει στις Κυκλάδες. Η ολύ αθη αυτή 15
κοιτίδα ολιτισµού για άνω α ό 5.000 χρόνια, µε διαµήκη άξονα άνω α ό 250km και µέσο λάτος 70km δεν έχει αρά σηµειακή ε αφή µε την υ όλοι η Ελλάδα και κουβαλά όλα τα µειονεκτήµατα της νησιωτικής α οµόνωσης χωρίς να γεύεται τα λεονεκτήµατα της γεωγραφικής συνέχειας της η ειρωτικής χώρας. Οι διαχρονικές συνέ ειες της ιδιόµορφης αυτής ραγµατικότητας α οδεικνύονται σοβαρότατες. Ενώ «γειτονεύει» µε το λέον ανε τυγµένο τµήµα της Ελλάδος και δέχεται σηµαντικές οικιστικές ιέσεις για αραθεριστική κατοικία αλλά και για ρώτη κατοικία α ό το λεκανο έδιο της Αττικής ευρίσκεται α ό λευράς υ οδοµών και ανά τυξης σε ολύ µειονεκτική θέση. Η µακροχρόνια συσσώρευση των ροβληµάτων δεν γίνεται εύκολα κατανοητή, για ένα όχι α οµακρυσµένο νοµό. Παραδείγµατος χάριν κανένα άλλο νησί στην Ελλάδα δεν έχει να διαχειριστεί ε ί λέον και τις σοβαρότατες εριβαλλοντικές ε ιβαρύνσεις ενός κλειστού θαλάσσιου κόλ ου, του Ευβοϊκού κόλ ου καθ όλο το µήκος της δυτικής λευράς του. Πράγµατι στο εξαιρετικής οµορφιάς φυσικό το ίο καταλήγουν, εν ολλοίς χωρίς έλεγχο, α όβλητα α ό άσης µορφής δραστηριότητες µε α ρόβλε τες συνέ ειες για την έµβια αλυσίδα. Χαρακτηριστική τραγική ε ικαιρότητα τα α οκαλυ τόµενα για τα α όβλητα στο Ασω ό οταµό. Αν ροσθέσει κανείς την α οβιοµηχάνιση και την µακρόχρονη ανεργία ου λήττει τον νοµό µ ορεί να έχει µια εικόνα της ιεστικής ευβοϊκής ραγµατικότητας ου καλούµαστε να αντιµετω ίσουµε. ΣΟΒΑΡΕΣ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΜΕΝΟΥ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ 16
Το µακροχρόνια έλλειµµα στρατηγικού χωροταξικού σχεδιασµού στη χώρα µας ρέ ει ε ί τέλους κά οτε να κλείσει αφού η έλλειψη του έχει ανθοµολογούµενες ολέθριες συνέ ειες. Βεβαίως είναι ρος τιµή της αρούσας κυβέρνησης η ανάληψη ρωτοβουλίας ρος το σκο ό αυτό. Η ε ιλεγείσα όµως ορεία, µετά την ανολοκλήρωτη ροσ άθεια τον 2002 2003, ου αραβιάζει την ελληνική και ευρω αϊκή νοµοθεσία και ροχωρεί στην ολοκλήρωση της µε συνο τικές διαδικασίες µάλλον δηµιουργεί αρά ε ιλύει ροβλήµατα. Πάντως δεν κερδίζει την κοινωνική συναίνεση αφού ε ιχειρείται ροσχηµατική και όχι ουσιαστική δηµοσιότητα των ε ιµέρους στοιχείων των µελετών και διαδικασιών σύνταξης του Γενικού λαισίου χωροταξικού σχεδιασµού. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόµη και ο θεσµοθετηµένος τεχνικός σύµβουλος της ολιτείας το ΤΕΕ έµεινε ουσιαστικά εκτός ενηµέρωσης. Θεωρούµε ότι ρέ ει να υ άρξει κοινή θέση όλων των Περιφερειακών Τµηµάτων και του Κεντρικού ΤΕΕ ροκειµένου να δοθεί ε αρκής χρόνος (.χ. 4-6 µήνες) για ουσιαστική δηµόσια διαβούλευση (τουλάχιστον µε τους θεσµικούς φορείς και τούς συµµετέχοντες στο Εθνικό Συµβούλιο Χωροταξίας Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανά τυξης) αφού µόνο έτσι θα ροκύψει ε ιστηµονική θέση και τεκµηρίωση των ροτεινόµενων ρυθµίσεων και θα διασφαλισθεί το κοινωνικό συµφέρον, η κοινωνική συναίνεση και εν τέλει η εφαρµοσιµότητα του. 17
Z. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 1. Ο Πρωτογενής τοµέας και ο τουρισµός έχουν µεγάλη ανταγωνιστικότητα στο νησιωτικό χώρο και για άλλους λόγους αλλά και ε ειδή µάχονται για το νερό ου υ άρχει. Η δασική και η γεωργική γη υ οχωρούν κάτω α ό το βάρος και τις ιέσεις του τουρισµού και του αραθερισµού. Υ άρχουν τρό οι ταύτισης ή συµ όρευσης των συµφερόντων της τουριστικής ανά τυξης µε τις ε ιδιώξεις ροστασίας του ευρύτερου αγροτικού χώρου και εν τέλει την ροστασία και αειφορία των υδάτινων όρων οι ο οίοι συνοψίζονται ως εξής: - Η µετατό ιση της τουριστικής ροσφοράς και ζήτησης α ό τα αράλια των νησιών ρος την ενδοχώρα και τις µεσόγειες εριοχές. - Ο ε ανα ροσδιορισµός του ροσφερόµενου τουριστικού ροϊόντος, έτσι ώστε να αξιο οιεί και να ενσωµατώνει υ ολανθάνοντες ως τώρα αραµεληµένους όρους της ενδοχώρας των νησιών (ε αφή και γνωριµία άδηλους ιστορικούς τό ους και µνηµεία, ελεύθερη κίνηση και εριήγηση στο γηγενές αγροτικό το ίο, γνωριµία µε τα ζωικά είδη των αγροτοοικοσυστηµάτων, υγιεινή διατροφή κλ ). - Η ανατρο ή των συνθηκών ου ευνοούν το έρασµα της γης για τουριστική και αραθεριστική εκµετάλλευση και συνολικά το έρασµα της τουριστικής οικονοµίας σε άλλους α ό τους ντό ιους. Οι συνθήκες αυτές ε ιταχύνουν την εγκατάλειψη των νησιών α ό το γηγενή ληθυσµό, διαιωνίζουν τις δι ολικές καταστάσεις ανάµεσα στο καλοκαίρι και το χειµώνα και εξαντλούν τους φυσικούς όρους. - Η ε αναφορά δραστήριου ανθρώ ινου δυναµικού σε κρίσιµες γεωργικές και αγροτικές ζώνες ως ρυθµιστικού αράγοντα των γαιο-εξελίξεων και αλλαγών της εδαφοκάλυψης. - Η ενθάρρυνση της µερικής α ασχόλησης των νησιωτών στο γεωργικό τοµέα µέσω της έµ ρακτης υ οστήριξης της µε δικαιώµατα αγροτοτουριστικής ε ένδυσης και εισοδήµατος. - Ανά τυξη λάνου ολιτικής ροστασίας των δασικών εκτάσεων. 18
2. Άρση της α οµόνωσης µε την ενίσχυση των µεταφορικών υ οδοµών, σε µια λογική συνδυασµένων µεταφορών και όχι διασ οράς, αλλά και των τηλε ικοινωνιών και των δυνατοτήτων ου ροκύ τουν α ό την κοινωνία της ληροφορίας (κάτι ου δεν σηµαίνει µόνο τηλε ικοινωνιακές υ οδοµές αλλά και ροώθηση συγκεκριµένων εφαρµογών α ό τον ιδιωτικό και τον δηµόσιο τοµέα, ό ως η ηλεκτρονική εργασία και οι ηλεκτρονικές υ ηρεσίες. 3. Αναβάθµιση των αεροµεταφορών των ακτο λοϊκών και των συνδυασµένων µεταφορών µε «ανοίγοντας» λήρως αυτόν τον τοµέα όχι µόνον ως αγορά ελεύθερων µεταφορών, αλλά κυρίως ως συγκοινωνία. 4. ιαχείριση της διέλευσης λοίων ου δια λέουν τις θάλασσες έριξ της νησιωτικής Ελλάδας µε στόχο την ασφαλή ναυσι λοΐα και την ρόληψη θαλασσίων ατυχηµάτων µε - τον χαρακτηρισµό του θαλάσσιου χώρου ως ιδιαιτέρως ευαίσθητες εριοχές και την θεσµοθέτηση ροστατευόµενων εριοχών. - την δηµιουργία λιµένων καταφυγής - την εφαρµογή ζωνών διαχωρισµού κυκλοφορίας. - την δειγµατοληψία λυµάτων α ό όλα τα διερχόµενα λοία. - την χρήση ηλεκτρονικών συστηµάτων. 5. Την εφαρµογή µοντέλου ολιτικής ου να α οβλέ ει στην µετατρο ή των χαρακτηριστικών της νησιωτικότητας α ό µειονεκτήµατα σε λεονεκτήµατα µε - την ανάδειξη σε κάθε νησί ή συστάδα νησιών των συγκριτικών λεονεκτηµάτων ή την δηµιουργία νέων λεονεκτηµάτων ου θα διευρύνουν τις µελλοντικές ε ιλογές, ώστε να δηµιουργείται υψηλή ροστιθέµενη αξία και α ασχόληση. - τον ροσδιορισµό µακρο ρόθεσµου στόχου για κάθε νησί ή συστάδα νησιών, στα λαίσια ενός νέου χωροταξικού σχεδιασµού, ου θα δηµιουργεί οικονοµίες κλίµακας, µε όρους εριφερειακών αγορών και συνεργιών, αντί της ακτινωτής εξάρτησης των νησιών α ό την Αθήνα. 19
6. Ανά τυξη των κοινωνικών υ οδοµών και του συστήµατος µε την αροχή ρωτοβάθµιων υ ηρεσιών υγείας και αροχή υ ηρεσιών ρόνοιας (ενισχυµένο εριφερειακό ιατρείο, δίκτυο τηλεϊατρικής, αεροκοµιδή ασθενών, φαρµακεία, βοήθεια στο σ ίτι για ηλικιωµένους, άτοµα µε ειδικές ανάγκες και α ροστάτευτα µικρά αιδιά). 7. ιαµόρφωση σχεδίου αειφορικής ανά τυξης για την διαχείριση υδάτινων όρων, ληµµάτων, α ορριµµάτων και του ενεργειακού δυναµικού των νησιών. Ενεργειακή αυτονοµία των νησιών µε ΑΠΕ και εµ λουτισµό των υδατίνων όρων µε λειτουργία µονάδων αφαλάτωσης. 8. Εφαρµογή άµεσων µέτρων για την ροστασία των ιο αραγωγικών οικοσυστηµάτων των Ελληνικών θαλασσών (.χ. ροστασία θαλασσίων λιβαδιών Ποσειδωνίας, ορθολογική διαχείριση του κλειστού θαλάσσιου κόλ ου του Ευβοϊκού). 9. Συγκοινωνίες. Η ε ίλυση και µόνον του συγκοινωνιακού ροβλήµατος των νησιών θα α οτελούσε την µεγαλύτερη σε µέγεθος ανα τυξιακή ενέργεια µε την δηµιουργία ενός ικανο οιητικού συστήµατος ενδοε ικοινωνίας µεταξύ των νησιών αλλά και την α οτελεσµατική σύνδεσή των µε το κέντρο. 10. Εφαρµογή της σύγχρονης τεχνολογίας στον τοµέα των κατασκευών για τον σχεδιασµό, κατασκευή και λειτουργία της δι λής ζεύξης του Μαλιακού. Η δι λή ζεύξη του Μαλιακού είναι έργο µεγάλης Εθνικής σηµασίας µε ιδιαίτερες ε ι τώσεις ου αφορούν στην ανά τυξη στον τοµέα των εξαγωγών, στην ε ικοινωνία µε τα µεγάλα αστικά κέντρα, στην εξοικονόµηση ενέργειας, στην αναβάθµιση του εριβάλλοντος, στην συµβολή της ασφάλειας των µετακινήσεων και στην άρση της α οµόνωσης γεωγραφικών εριοχών ό ως η Μαγνησία και η Βόρεια Εύβοια. 11. Η στελέχωση υ ηρεσιών και οργανισµών α οτελεί το µέσον για την εφαρµογή των ανα τυξιακών ρογραµµάτων των νησιών. 20