ΟΜΙΛΙΑ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΕΚΑ κ. Ν. ΣΗΦΟΥΝΑΚΗ ΣΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΝΕΟΣ ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ

Transcript

1 ΟΜΙΛΙΑ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΕΚΑ κ. Ν. ΣΗΦΟΥΝΑΚΗ ΣΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΝΕΟΣ ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Αθήνα, 29 Φεβρουαρίου 2012 ιαφάνεια 2 Κάθε οικοδοµικός κανονισµός εκφράζει την ε οχή του. Οι ρακτικές της δόµησης, δηλαδή οι τρό οι µε τους ο οίους κατασκευάζεται ένα κτίριο ως ρος τη µορφή, τον όγκο και τη λειτουργικότητά του, διαµορφώνονται και, ταυτόχρονα, αντανακλούν τις συνθήκες διαβίωσης στα αστικά σύνολα και τη µετεξέλιξή τους στην ορεία του χρόνου. Το δοµηµένο εριβάλλον στη σύγχρονη Ελλάδα ορίσθηκε, σε µεγάλο βαθµό, α ό τα χαρακτηριστικά των Γενικών Οικοδοµικών Κανονισµών. Εάν ανατρέξει κανείς στις διατάξεις των οικοδοµικών κανονισµών του 55 του 73 και του 85 θα διακρίνει την ροσ άθεια ροσδιορισµού του τρό ου δόµησης στην µικρή ατοµική ιδιοκτησία, στα µικρά οικό εδα, χωρίς να δηµιουργείται ένα λαίσιο διαχείρισης ε ι έδου µεγαλύτερης κλίµακας. ( ιαφάνεια 3) Έτσι, ενώ σε ευρω αϊκές όλεις συναντάµε το α οτέλεσµα ενιαίας µορφολόγησης ολόκληρου του οικοδοµικού τετραγώνου, ή ολλών οικοδοµικών τετραγώνων, µε όλα τα ολλα λά θετικά στοιχεία του σχεδιασµού αυτού ρος όφελος των χρηστών, οι ελληνικές όλεις αρουσιάζουν την οξύµωρη αντίθεση, α ό τη µια του κατακερµατισµού και της µικρής ιδιοκτησίας, ό ου καµιά οικοδοµή δεν είναι στην ραγµατικότητα ίδια µε την άλλη, και α ό την άλλη µιας χαοτικής γενικής εικόνας ό ου όλα µοιάζουν και είναι σχεδόν ίδια και όµοια µεταξύ τους, σαν µια άµορφη τελικά µάζα. Ο νέος Οικοδοµικός Κανονισµός βασίστηκε σε αυτήν τη δια ίστωση και ροσ αθεί να φέρει τη λογική του σχεδιασµού µε βάση το εριβαλλοντικό α οτύ ωµα του κτιρίου, να εισάγει δηλαδή την αντίστροφη λογική α ό τους έως τώρα οικοδοµικούς κανονισµούς: να ξεκινήσει το σχεδιασµό µε κέντρο βάρους τον ελεύθερο χώρο ου αφήνει το κτίριο, την ε ί τωση του όγκου του δοµηµένου χώρου σε σχέση µε το χώρο του φυσικού εριβάλλοντος ή του κοινόχρηστου αστικού εριβάλλοντος. Αυτή η ροσ άθεια α οτυ ώνεται είτε σε κίνητρα για τη δηµιουργία µεγαλύτερων ενιαίων δοµηµένων όγκων ου αφήνουν ελεύθερο κοινόχρηστο χώρο, είτε σε κίνητρα για την ε εξεργασία της µονάδας κτιρίου ου αφήνει όσο το δυνατό λιγότερο ε ιβαρυντικό εριβαλλοντικό α οτύ ωµα. ιαφάνεια 4 Στην ερί τωση της Ελλάδας, η ανάγκη θεσµοθέτησης ενός Νέου Οικοδοµικού Κανονισµού δεν ροκύ τει µόνο α ό την εικόνα των όλεων. Προκύ τει και α ό την αδήριτη ανάγκη να αντιµετω ιστεί η αθολογία της γραφειοκρατίας και της ολυνοµίας αφού το σύνολο 1

2 της νοµοθεσίας ου διέ ει την κατασκευή κτιρίων (δηλαδή ο ΓΟΚ µε όλες τις τρο ο οιήσεις του, οι ειδικές/ερµηνευτικές διατάξεις, ο Κτιριοδοµικός Κανονισµός κ.λ..) ανέρχεται σε δεκάδες χιλιάδες σελίδες. Η ασάφεια στις έννοιες και τις διαδικασίες, οι ολλα λές και αυθαίρετες ερµηνείες των διατάξεων α οτελούν βασικό αίτιο ταλαι ωρίας για τον ολίτη και τον ε αγγελµατία και ρόσφορο εδίο για «ύ ο τες», αράνοµες ή αράτυ ες συναλλαγές. Ο Νέος Οικοδοµικός Κανονισµός λειτουργεί συµ ληρωµατικά µε το νέο νόµο Ν. 4030/ 2011 ερί Νέου τρό ου έκδοσης αδειών δόµησης και Ελέγχου των κατασκευών και την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου. Και τούτο διότι, εάν ο Ν. 4030/2011 κατοχυρώνει την ευθύνη του µηχανικού και εισάγει τον έλεγχο στο οικοδοµικό έργο, ο Νέος Οικοδοµικός Κανονισµός έρχεται για να ροσφέρει το εργαλείο για τη σύνταξη ορθών και σύννοµων µελετών στο νεύµα θερα είας ροβληµάτων ου ροκύ τουν α ό τις αγιωµένες ρακτικές του τρό ου οικοδόµησης στη χώρα. Έτσι, λοι όν, η ροστασία της αστικής γης και η ανάγκη αναζωογόνησης των όλεων, η ροσαρµογή του τρό ου αραγωγής κτιρίων στην ανάγκη ροστασίας του εριβάλλοντος και στα νέα δεδοµένα της κλιµατικής αλλαγής, αλλά και η αντιµετώ ιση των ερι τώσεων συχνότερης καταστρατήγησης της νοµοθεσίας - µε τους ηµιυ αίθριους, τα υ όγεια, τις σοφίτες και τα ατάρια - α οτελούν τους κυριότερους άξονες άνω στους ο οίους το οθετούνται οι τοµές του Νέου Οικοδοµικού Κανονισµού. Αναλυτικότερα, ιαφάνεια 5 Η ανάγκη για την ροστασία της αστικής γης και για την αναζωογόνηση των όλεων ροκύ τει α ό το γεγονός ότι η σύγχρονη όλη η Αθήνα, για αράδειγµα - έχει ήδη διαµορφωθεί. Κατά συνέ εια, ρέ ει να ε ινοήσουµε τρό ους για να ανακυκλώσουµε την ολεοδοµηµένη γη και να αναβαθµίσουµε το κτιριακό α όθεµα λαµβάνοντας υ όψη ότι ο χρόνος εξάντλησης της ζωής των κτιρίων α ό ο λισµένο σκυρόδερµα ολοένα και λησιάζει. Βρισκόµαστε ένα βήµα ριν την υ οχρέωση κατεδάφισης των ρώτων ροβληµατικών ολυκατοικιών. Άρα, ρέ ει να διαµορφωθεί µια νέα στρατηγική ου θα ροτάσσει την καθ ύψος οικοδόµηση ροκειµένου να υ άρξει συµ ύκνωση της δόµησης και α ελευθέρωση του εδάφους. Ο Νέος Οικοδοµικός Κανονισµός α αντά σε αυτήν την αναγκαιότητα ροβλέ οντας µείωση της κτιριακής κάλυψης ε ί του εδάφους, κίνητρα για την εξάλειψη του φαινοµένου της κατάτµησης, α όσυρση του ενεργοβόρου ή του ακατάλληλου κτιριακού α οθέµατος και αύξηση των κοινόχρηστων χώρων στις αστικές υκνοδοµηµένες εριοχές. Το κίνητρο ου ροσφέρεται σε έναν ιδιοκτήτη για να δοµήσει ρος αυτήν την κατεύθυνση είναι η δυνατότητα να λάβει µεγαλύτερο συντελεστή δόµησης µε κλιµακωτή διαβάθµιση και ανάλογα µε τα οφέλη ου α οδίδει στην όλη. 2

3 Παραδείγµατα ιαφάνεια 6 υφιστάµενη δοµή κτιρίων σε Ο.Τ. (ε άνω) και ρόταση συνένωσης όλων των οικο έδων του Ο.Τ. (κάτω), ιαφάνεια 7 : υφιστάµενη δοµή κτιρίων σε Ο.Τ. (ε άνω) ό ως φαίνονατι µέσα στην όλη και ρόταση συνένωσης όλων των οικο έδων του Ο.Τ. (κάτω), ιαφάνεια 8 : υφιστάµενη δοµή κτιρίων σε Ο.Τ. (ε άνω) ό ως φαίνονατι µέσα στην όλη και ρόταση συνένωσης κά οιων των οικο έδων του Ο.Τ. (κάτω), ιαφάνεια 9 Προκειµένου να ροστατέψουµε το ερι-αστικό ράσινο και τη γη υψηλής αραγωγικότητας, στις αστικές υκνοδοµηµένες εριοχές ή σε ε εκτάσεις όλεων, θεσµοθετούνται κανόνες για τη δηµιουργία νέων οικιστικών συνόλων µε σύγχρονη ταυτότητα και σύγχρονη αρχιτεκτονική. Προς τούτο, δίνονται εναλλακτικές δυνατότητες ως ρος το ύψος, τη θέση του κτιρίου, την κάλυψη, µε διατήρηση του συντελεστή δόµησης, για νέες ε εκτάσεις, αναθεωρήσεις ή τρο ο οιήσεις ρυµοτοµικών σχεδίων. ιαφάνεια 10 : αράδειγµα δυνατότητας ε έκτασης όλης µε υψηλό οσοστό α οδιδόµενου ρασίνου, και µε αρεκκλίση σε συντελεστή δόµησης, ύψος, οσοστό κάλυψης. ιαφάνεια 11 Τις τελευταίες δεκαετίες υ ό την ίεση ου ασκεί στην ανθρώ ινη ζωή η κλιµατική αλλαγή διατυ ώθηκε η αρχή της βιωσιµότητας µε το τρί τυχο οικονοµία - κοινωνία- εριβάλλον. Μια εριοχή, λοι όν, χαρακτηρίζεται ως υ οβαθµισµένη όταν κά οιος συνδυασµός αυτών των αραµέτρων - για αράδειγµα, της οικονοµίας µε το εριβάλλον ή της κοινωνίας µε την οικονοµία λειτουργεί ροβληµατικά. Στην Ελλάδα, ωστόσο, στις ερισσότερες υ οβαθµισµένες εριοχές ου, ως ε ί το λείστον, είναι υκνοδοµηµένες - λειτουργεί ροβληµατικά η αράµετρος του εριβάλλοντος. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο ρέ ει να ροσαρµόσουµε τον τρό ο ου αράγουµε τα κτίρια στην ανάγκη ροστασίας του εριβάλλοντος ξεκινώντας α ό την εξής βασική αραδοχή : τα υλικά και το κέλυφος του κτιρίου α οτελούν σηµαντικά στοιχεία όχι µόνο για τη µορφή και την εικόνα του, αλλά και για την «ράσινη συµ εριφορά» του. Ο Νέος Οικοδοµικός Κανονισµός θα µ ορούσε να χαρακτηρισθεί ως «ράσινος» ακριβώς διότι έχει στόχο να µειώσει το ενεργειακό α οτύ ωµα ενός κτιρίου στο εριβάλλον. Προς τούτο, υ οστηρίζει τη χρήση νέων υλικών, νέων τεχνολογιών και νέων δοµικών συστηµάτων και εισάγει νέους ορισµούς και δυνατότητες ό ως είναι τα υ όσκαφα κτίρια, τα φυτεµένα δώµατα, τα δι λά κελύφη, η α όσυρση κτιρίων. 3

4 ιαφάνεια 12, αραδείγµατα υ όσκαφων κτηρίων (δεν µετράει στο συντελεστή δόµησης το 50% της ε ιφάνειάς τους όταν ρόκειται για κατοικία και το 20% όταν ρόκειται για άλλη χρήση). ιαφάνεια 13 : αραδείγµατα φυτεµένων δωµάτων (α λο οίηση της αδειοδότησης) ι λά κελύφη (δεν ροσµετρώνται στην δόµηση και κάλυψη έως συγκεκριµένο λάτος κατασκευής, 0.70 εκ.) ιαφάνεια 14 Ο Νέος Οικοδοµικός Κανονισµός ροωθεί την εριβαλλοντικά εναρµονισµένη δόµηση. ίνει κίνητρα για χρήση οικολογικών, φιλικών ρος την υγεία και το εριβάλλον τεχνολογιών και υλικών. Υ οστηρίζει τις αθητικές µεθόδους δροσισµού και θέρµανσης. Περιορίζεται, µε αυτόν τον τρό ο, η εντατική λειτουργία των κλιµατιστικών ου καταναλώνουν ενέργεια και α ορρί τουν θερµότητα στην όλη. Για την υ οστήριξη του βιοκλιµατικού σχεδιασµού, αλλά και της αρχιτεκτονικής ελευθερίας, δεν ροσµετρώνται, στο συντελεστή, οι ανοιχτοί όγκοι ου ορίζονται α ό το εξωτερικό ανάγλυφο του κτιρίου ή ου δια ερνούν διαµ ερώς το εσωτερικό του κτιρίου, διότι συµβάλλουν στον αθητικό δροσισµό, τη σκίαση, το φυσικό αερισµό. ιαφάνεια 15 Υ ό όρους και ροϋ οθέσεις δίνονται κίνητρα αυξηµένης δόµησης σε ερι τώσεις ό ου υ άρχει σαφής αντιστάθµιση µε εριβαλλοντικά ή / και κοινωνικά οφέλη ό ως είναι η ερί τωση της κατασκευής ενός ενεργειακού κτιρίου ολύ χαµηλής ενεργειακής κατανάλωσης και υ όσκαφων κτιρίων, η ερί τωση των συνενώσεων οικο έδων και α όσυρσης κτιρίων, η χρήση µονώσεων και εξωτερικών τοίχων µεγάλου άχους α ό φυσικά υλικά (δι λά ενεργειακά κελύφη), η δηµιουργία φυτεµένων δωµάτων. Ως ρος το οσοστό κάλυψης, µειώνεται το µέγιστο ε ιτρε όµενο οσοστό µε α οτέλεσµα το µικρότερο α οτύ ωµα των κτιρίων στο έδαφος και την αύξηση της ε ιφάνειας του φυσικού εδάφους. Σε εριοχές ό ου δεν υ άρχουν ειδικοί εριορισµοί - και σύµφωνα µε συγκεκριµένα κριτήρια ε ιτρέ εται µεγαλύτερο ύψος κτιρίων ου συνοδεύεται α ό µικρότερη κάλυψη. ιαφάνεια 16 Ο Νέος Οικοδοµικός Κανονισµός είναι ένα εργαλείο για να αντιµετω ίσουµε τις ερι τώσεις ό ου η νοµοθεσία καταστρατηγείται συχνότερα. Η εµ ειρία, αλλά και τα ρώτα ορίσµατα α ό την εφαρµογή του Ν. 4014/2011 Ρύθµιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση µε δηµιουργία εριβαλλοντικού ισοζυγίου δείχνουν ότι στα κτίρια ου έχουν οικοδοµική άδεια οι µεγάλες αραβάσεις αφορούν στους ηµιυ αίθριους χώρους, στα υ όγεια, στα 4

5 ατάρια και στις σοφίτες. Με βάση την α οκτηθείσα εµ ειρία, λοι όν, διαµορφώθηκαν και οι ειδικές ροϋ οθέσεις δόµησης για αυτούς τους χώρους. Θα ήθελα να ολοκληρώσω την αρουσίαση του Νέου Οικοδοµικού Κανονισµού µε κά οια αραδείγµατα κατασκευών ου δεν ροσµετρώνται στη δόµηση ή/ και στο οσοστό κάλυψης: ιαφάνεια 18 Η λογική του κλιµατικού σχεδιασµού ιαφάνειες Αριστερά : δι λό κέλυφος (κλειστό υαλοστάσιο εµ ρός α ό την όψη του κτιρίου), εξιά : συστήµατα σκίασης ιαφάνεια 21 Κινητά συστήµατα σκιασµού και ηλιο ροστασίας ιαφάνεια 22 Αριστερά: µικροσκίαστρα στην ε ιφάνεια της όψης εξιά : κινητά συστήµατα ηλιο ροστασίας ου µετατρέ ονται σε στέγαστρα ιαφάνεια 23 Αριστερά : Αλλαγή της έννοιας του ηµιυ αίθριου χώρου, σε ανοιχτό στεγασµένο χώρο (δεν µετράει στη δόµηση όταν το ανοιχτό τµήµα ενός χώρου είναι µεγαλύτερο α ό το 1/3 της συνολικής εριµέτρου του χώρου). εξιά : εσοχή στο σώµα του ιαφάνεια 24 Παραδείγµατα φυτεµένων τοίχων και φυτεµένων δωµάτων (α λο οίηση της αδειοδότησης) ιαφάνεια 25 Αριστερά: κλειστός εξώστης (έρκερ) ιαφάνεια 26 Παραβάσεις υφιστάµενου ΓΟΚ Και ροτάσεις ΝΟΚ ιαφάνεια 27 Ποιοτικός Σχεδιασµός στο ΝΟΚ 5

6 ιαφάνεια 28 Κάλυψη κτηρίου µε ΝΟΚ και α όδοση ερισσότερου χώρου ρασίνου ιαφάνειες Παραδείγµατα βιοκλιµατικού σχεδιασµού Ο Νέος Οικοδοµικός Κανονισµός: - Ενο οιεί σ ένα Νοµοθετικό κείµενο την Οικοδοµική Νοµοθεσία. - ιευρύνει τα εδία της Αρχιτεκτονικής σχεδίασης - ίνει κίνητρο για τη δηµιουργία ελεύθερων χώρων στις υκνοδοµηµένες εριοχές των µεγάλων ολεοδοµικών συγκροτηµάτων εν ροσδοκούµε άµεσα εµφανή α οτελέσµατα. Αυτά θα φανούν, µετά α ό χρόνια. Αν θα είναι καλά ή όχι εξαρτάται και α ό τις αλλαγές ου θα υ οστεί ο Ν.Ο.Κ. στα ε όµενα χρόνια. Ας µη λησµονούµε ότι: Με ένα Προεδρικό ιάταγµα αµέσως µετά την Μικρασιατική Καταστροφή, εκείνο του 1923, οικοδοµήθηκε η χώρα σχετικά συντεταγµένα, σε σχέση µε την µετα ολεµική εξέλιξη και στέγασε 1,5 εκατ. Προσφυγές. Έκτοτε µε ά ειρα διατάγµατα, τρεις βασικούς Νόµους, µε εκατοντάδες τρο ο οιήσεις τους και χιλιάδες εµβόλιµες διατάξεις φτιάξαµε όλεις ου δεν µας ταιριάζουν. Ο νέος ΓΟΚ σ ένα ενο οιηµένο λέον κείµενο είναι α οτέλεσµα συνεργασίας έγκριτων Αρχιτεκτόνων και Πολεοδόµων, της µικτής ε ιτρο ής ΥΠΕΚΑ-Τ.Ε.Ε. και Πανελλήνιου Συλλόγων Αρχιτεκτόνων. 6