www.dictyo.gr Οδηγός Ερευνητικών Εργασιών (project) Α Λυκείου, για το σχολικό έτος 2011-12 Ο οδηγός αυτός παραχωρήθηκε στους επιμορφωτές και επιμορφούμενους ως υλικό της επιμόρφωσης που διοργάνωσε ο Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικώνστο συγκεκριμένο αντικείμενο. Επιστημονικός Συντονιστής: Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας Συμμετέχουν: Δημήτρης Ευθυμίου, Κατερίνα Μπαζίγου, Άννα Μπαράτση, Θεόδωρος Πετρέσκου και Κωνσταντίνα Σχίζα. Σκοπός του παρόντος Οδηγού για την Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Λύκειο είναι να παρουσιάσει με σύντομο και εύληπτο τρόπο: 1 / 5
(α) τις παιδαγωγικές, κοινωνικές και πολιτικές αρχές στις οποίες στηρίζεται η καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών για το Νέο Λύκειο, και (β) τις εναλλακτικές παιδαγωγικές και διδακτικές επιλογές, μέσα από τις οποίες οι εκπαιδευτικοί μπορούν να προγραμματίσουν, να καθοδηγήσουν και να αξιολογήσουν τις Ερευνητικές Εργασίες των μαθητών. Το πλήρες κείμενο του οδηγού είναι διαθέσιμο EΔΩ Η Ερευνητική εργασία (PROJECT) στο λύκειο, του Κων/νου Αδριανουπολίτη alfavita 05/07/2011 Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟ Κων/νος Αδριανουπολίτης Εκπαιδευτικός ερευνητής Πρόεδρος Ε.Ε.Τ.Ε.Κ. 2 / 5
Η έρευνα αποτελεί ιδιαίτερης αξίας εκπαιδευτική διαδικασία. Με την ερευνητική εργασία δίνεται η δυνατότητα στον καθηγητή να μπορεί να αναλαμβάνει ως σύμβουλος του μαθητή και να καθοδηγεί την όλη του προσπάθειά. Αναμφίβολα, η μεθοδολογία αυτή αποτελεί μια από τις πλέον προηγμένες μορφές εκπαιδευτική διαδικασία στη σύγχρονη εποχή. Η εκπαιδευτική αυτή πρακτική αναπτύσσει προσωπικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά, ακαδημαϊκή προοπτική για επιτυχία, φιλοδοξίες, αυτοεκτίμηση, εξοικείωση με σύγχρονους απαιτούμενους ρόλους κλπ. Η ερευνητική εργασία έχει εισαχθεί στο μάθημα της Τεχνολογίας Α Λυκείου το έτος 1998 και συνεπώς δεν αποτελεί νέο εκπαιδευτικό αντικείμενο όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα. Στο «Νέο Λύκειο» εισάγεται ως μάθημα η Ερευνητική Εργασία και σε άλλους θεματικούς κύκλους μαθημάτων. Η ερευνητική διαδικασία είναι μια δύσκολη εκπαιδευτική διαδικασία και πρωτόγνωρη για το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Οι καθηγητές που δίδασκαν το μάθημα της Τεχνολογίας (τεχνολόγοι μηχανικοί, γεωπόνοι, μηχανικοί) πέρασαν από πολλές δύσκολες φάσεις μέχρι να εξοικειωθούν με την πρωτοποριακή αυτή διδασκαλία που δεν διδάσκονταν σε καμιά σχολή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, και που απαιτεί έναν νέο ρόλο για τον εκπαιδευτικό, αυτόν του καθοδηγητή και «διευκολυντή» στην αναζήτηση του μαθητή για την επίλυση του ερευνητικού προβλήματος που έχει επιλέξει. Εκτός των εκπαιδευτικών που προαναφέραμε δεν υπάρχουν εκπαιδευτικοί με αυτή την μακρόχρονη εμπειρία, ώστε να είναι ικανοί να διδάξουν το μάθημα και η ικανότητα αυτή δεν μπορεί να αποκτηθεί με επιμόρφωση ενός Σαββατοκύριακου. Το αντικείμενο «ερευνητική εργασία» ως μάθημα, όπως ανακοινώθηκε ότι θα εφαρμοστεί, αφήνει τεράστια κενά. Με τις έως τώρα οδηγίες που έχουν αρμοδίως δοθεί, φαίνεται ότι στην πράξη η πειραματική έρευνα θα λείπει σε μεγάλο βαθμό από το μάθημα και ότι βασικό «εργαλείο» για τη διεξαγωγή της έρευνας θα είναι η χρήση βιβλίων από τις σχολικές βιβλιοθήκες ή και αλλού. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι γιατί καταργείται το μάθημα της τεχνολογίας όπου η ερευνητική εργασία είναι καθιερωμένη από χρόνια, υπάρχει έμπειρο διδακτικό προσωπικό 3 / 5
και είναι το μόνο μάθημα στο οποίο οι μαθητές έρχονται σε επαφή με τον κόσμο της Τεχνολογίας. Tο μάθημα της Τεχνολογίας διδάσκεται αυτοτελώς στη λυκειακή βαθμίδα, σε 25 από τις 27 χώρες της Ε.Ε., σύμφωνα με έρευνα του ΟΟΣΑ, και στην Ελλάδα αποτελούσε την ελάχιστη τεχνολογική διάσταση του Γενικού Λυκείου. Το μάθημα αποτελούσε ένα εκπαιδευτικό στοιχείο πραγματιστικής εκπαίδευσης, στο γενικό σχολείο, που στη χώρα μας έχει θεωρητικό προσανατολισμό μακριά από τις ανάγκες της πραγματικής ζωής. Η επιχειρηματολογία ότι το μάθημα δεν καταργείται αλλά διαχέεται οριζοντίως σε άλλα μαθήματα δεν πείθει κανένα διότι εάν ήταν τόσο απλό θα το είχαν ανακαλύψει και άλλοι σε καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα. Το αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος της Τεχνολογίας στην Α Λυκείου προέβλεπε την εξοικείωση των μαθητών με την ερευνητική διαδικασία και εφαρμόσθηκε για χρόνια στα σχολεία μας. Πολλοί μαθητές έχουν εκτελέσει αξιόλογες ερευνητικές εργασίες, όπως τα παραδείγματα που περιλαμβάνονται και στο βοηθητικό βιβλίο των μαθητών του ΟΕΔΒ. Έχουν κυκλοφορήσει περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια βοηθητικά βιβλία του ΟΕΔΒ προς τους μαθητές τα τελευταία χρόνια. Άραγε οι εμπνευστές της κατάργησης είχαν υπόψη τους ότι το μάθημα αυτό διδάσκονταν 5ώρες εβδομαδιαίως στην Α τάξη του Ενιαίου Πολυκλαδικού Λυκείου και ήταν το προσφιλέστερο στους μαθητές έναντι όλων των άλλων μαθημάτων; Έχει σκεφτεί κανείς από τους σχεδιαστές του εγχειρήματος ότι η επιχειρούμενη υπερβολική εμβάθυνση στη γενική παιδεία με ταυτόχρονη κατάργηση της τεχνολογικής διάστασής της θα οδηγήσει στο φαινόμενο παραγωγής τεχνοαναλφάβητων μαθητών ξένων προς το περιβάλλον στο οποίο θα κληθούν να ζήσουν; Έχει σκεφτεί κανείς από τους σχεδιαστές του εγχειρήματος πως είναι δυνατόν το υπουργείο παιδείας από τη μια να διακηρύσσει ότι επιθυμεί την αύξηση του μαθητικού δυναμικού στο Τεχνολογικό Λύκειο και από την άλλη να αποκλείει το μάθημα της Τεχνολογίας σε όλη την εκπαίδευση μέχρι την Α Λυκείου; Αγνοούν άραγε ότι το μάθημα της Τεχνολογίας αποτελούσε ένα «ζωντανό» Επαγγελματικό Προσανατολισμό ο οποίος επίσης καταργείται; 4 / 5
Ίσως γίνουν, έστω και τελευταία, διορθωτικές κινήσεις ώστε να συμβαδίσουν τα λόγια με τα έργα. Ίδωμεν. 5 / 5