Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.χ) Πολιτεύματα Πολιτειακές εξελίξεις Σελ. 92-94 1 Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος
Ο Θεσμός της πόλης-κράτους και τα πολιτεύματα Μέσα στο θεσμό της πόλης κράτους λειτούργησαν κοινωνικοί ανταγωνισμοί και ασκήθηκε η εξουσία από τις εκάστοτε κοινωνικές τάξεις Οι πολιτικές συγκρούσεις και οι πολιτειακές μεταβολές είχαν διαφορετική εξέλιξη σε κάθε πόλη-κράτος. Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 2
Η πορεία μεταβολής των πολιτευμάτων ακολουθεί το ακόλουθο θεωρητικό σχήμα Βασιλεία Αριστοκρατία Ολιγαρχία Τυραννίδα Δημοκρατία Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 3
Με ποιο πολίτευμα και σε ποια εξελικτική του φάση συνδέεται η δημιουργία της πόλης κράτους; Με την παρακμή και την πτώση της βασιλείας Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 4
Πού διασώθηκε το πολίτευμα της βασιλείας; Μόνο σε περιοχές που διατήρησαν το φυλετικό τρόπο οργάνωσης και δεν δημιούργησαν πόλεις-κράτη όπως Ήπειρος Μακεδονία Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 5
Με ποια πολιτειακή εξέλιξη συνδέεται η έναρξη του ιστορικού βίου της πόλης -κράτους Με την επικράτηση των ευγενών Την εγκαθίδρυση αριστοκρατικών πολιτευμάτων Αριστοκρατικό πολίτευμα : η εξουσία βρίσκεται στα χέρια των αρίστων, που αντλούσαν την δύναμη τους από την καταγωγή και την κατοχή γης Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 6
Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στην κρίση της αριστοκρατίας; Οι οικονομικές εξελίξεις (με την ανάπτυξη εμπορίου κ βιοτεχνίας 1. έφεραν στην επιφάνεια νέες κοινωνικές ομάδες (έμποροι, βιοτέχνες, ναυτικοί, τεχνίτες) 2. Αυτές οι νέες ομάδες όξυναν τον κοινωνικό ανταγωνισμό και διεκδίκησαν την εξουσία Η οπλιτική φάλαγγα Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 7
Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα; Καινούριο στρατιωτικό σώμα, όπου ανήκαν όσοι πολίτες είχαν την ιδιότητα του πολεμιστή και την οικονομική ευχέρεια να εξοπλίζονται με δικά τους έξοδα. Συνέβαλε στην ανάπτυξη της ιδέας της ισότητας Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 8
Τέλη 7 ου αρχές 6 ου αι. Τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής κρίσης Έντονες διαφορές και σκληροί αγώνες μεταξύ των τάξεων. Ευγενείς εναντίον πλουσίων και πλήθους Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 9
Πώς αντιμετωπίστηκε η κοινωνική πολιτική κρίση τελών 7 ου αρχών 6 ου αι.; Με την κωδικοποίηση του άγραφου, εθιμικού δικαίου Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 10
Ποιοι κατέγραψαν τους νόμους; Οι νομοθέτες ή αισυμνήτες δηλαδή πρόσωπα κοινής αποδοχής από την τάξη των ευγενών Ζάλευκος και Χαρώνδας (Δύση) Λυκούργος (Σπάρτη) Σόλων και Δράκων (Αθήνα) Πιττακός (Μυτιλήνη) Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 11
Σημασία καταγραφής των νόμων Διευρύνθηκε η πολιτική βάση εφόσον η συμμετοχή στη διακυβέρνηση έγινε ανάλογα με την οικονομική κατάσταση των πολιτών (Αθήνα, νομοθεσία Σόλωνα) Το πολίτευμα μεταβλήθηκε σε ολιγαρχικό ή τιμοκρατικό * Τιμοκρατικό (η εκ τιμημάτων πολιτεία), δηλαδή ο διαχωρισμός των πολιτών με εισοδηματικά κριτήρια (Αθήνα) Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 12
Ποια ήταν τα αίτια της εμφάνισης της τυραννίδας; Η αδυναμία των ολίγων να δώσουν λύσεις στα κοινωνικά προβλήματα Οι κοινωνικές αντιθέσεις που υποδαυλίζονταν από πρόσωπα που ήθελαν να πάρουν την εξουσία * Τα πρόσωπα αυτά ήταν ευγενείς που είχαν αναδειχθεί σε ηγέτες των κατώτερων στρωμάτων. Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 13
Τυραννίδα Η λέξη «τύραννος» ήταν μάλλον λυδικής προέλευσης Πολυκράτης (Σάμος) Περίανδρος (Κόρινθος) Θεαγένης (Μέγαρα) Πεισίστρατος (Αθήνα) Οι περισσότεροι είχαν βίαιο τέλος κάποιοι αναδείχθηκαν καλοί ηγέτες Οι δολοφονικές απόπειρες εναντίον τους εκφράζουν τις προθέσεις των πολιτών Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 14
Μετά την τυραννία τέλη 6 ου αι. Επιβλήθηκαν εκ νέου ολιγαρχικά καθεστώτα ή Έγιναν μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που άνοιξαν το δρόμο προς τη Δημοκρατία (Κλεισθένης) Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 15
Δημοκρατία Κυρίαρχο όργανο της δημοκρατίας η Εκκλησία του Δήμου, η συνέλευση όλων των ενηλίκων κατοίκων που είχαν πολιτικά δικαιώματα Ισηγορία (=η δυνατότητα των πολιτών να διατυπώνουν ελεύθερα την άποψη τους) Ισονομία (=η δυνατότητα να συμμετέχει στη διαμόρφωση και ψήφιση των νόμων) Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 16
Η εξέλιξη των πολιτευμάτων μετά την αρχαϊκή εποχή Σπάρτη: διατήρησε το ολιγαρχικό πολίτευμα από τον 7 ο αι έως την ρωμαϊκή κατάκτηση, το 20 ο αι. Αθήνα : διένυσε όλο το φάσμα των πολιτειακών εξελίξεων από την αριστοκρατική οργάνωση (7 ος αι) μέχρι τη θεμελίωση της δημοκρατίας (τέλη 6 ου αι) Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 17
Μια πολύτιμη ιστοσελίδα http://www.fhw.gr/chronos/04/g r/index.html Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος 18