ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009 2014 Επιτροπή Προϋπολογισμών Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2009 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Ακρόαση του κ. Janusz Lewandowski, προτεινόμενου Επιτρόπου για τον Δημοσιονομικό Προγραμματισμό και τον Προϋπολογισμό Σας διαβιβάζουμε συνημμένως τις γραπτές απαντήσεις που απέστειλε ο κ. Janusz Lewandowski. Η Γραμματεία CM\800311.doc PE431.076v02-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΕΠΙΤΡΟΠΟ Janusz LEWANDOWSKI (Προϋπολογισμός και δημοσιονομικός προγραμματισμός) Γενική επάρκεια, προσήλωση στην ευρωπαϊκή ιδέα, προσωπική ανεξαρτησία 1. Ποιες πλευρές των προσωπικών σας προσόντων και της εμπειρίας σας έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ανάδειξή σας σε Επίτροπο και την προώθηση του ευρωπαϊκού γενικού συμφέροντος, ιδίως στον τομέα για τον οποίο θα είστε υπεύθυνος; Τι σας παρακινεί; Ποιες εγγυήσεις ανεξαρτησίας μπορείτε να δώσετε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και πώς θα εξασφαλίσετε ότι οποιεσδήποτε παρελθούσες, τρέχουσες ή μελλοντικές σας δραστηριότητες δεν θέτουν εν αμφιβόλω την εκτέλεση των καθηκόντων σας εντός της Επιτροπής; Πριν τη συμμετοχή μου στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, απέδειξα την προσήλωσή μου στις ευρωπαϊκές αξίες λαμβάνοντας ενεργό μέρος στο κίνημα για την αποκατάσταση της πολωνικής κυριαρχίας, της γνήσιας δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, οι οποίες αποτελούν τον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης συνέβαλα προσωπικά στην πορεία της Πολωνίας προς την οικονομία της αγοράς, ως υπουργός και μέλος του εθνικού κοινοβουλίου σε κρίσιμες στιγμές της μετάβασης. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, ανέλαβα δραστήριο ρόλο στη διαδικασία της ενσωμάτωσης της Πολωνίας στην ΕΕ, εργαζόμενος στην ευρωπαϊκή επιτροπή του πολωνικού κοινοβουλίου που ήταν υπεύθυνη για τη μεταφορά του κοινοτικού κεκτημένου στην πολωνική νομοθεσία και την παρακολούθηση της διαδικασίας προσχώρησης στην ΕΕ. Τον Ιούνιο του 2003, ορίστηκα ως ένας από τους Πολωνούς παρατηρητές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αξίωμα που μου επέτρεψε να εξοικειωθώ πλήρως με τον τρόπο λειτουργίας των θεσμικών μηχανισμών της ΕΕ. Το 2004 εκλέχθηκα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μου ανατέθηκαν αμέσως τα απαιτητικά καθήκοντα του προέδρου της επιτροπής προϋπολογισμών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί δυόμισι χρόνια (αργότερα ως αντιπρόεδρος), πράγμα που μου επέτρεψε να αποκτήσω μοναδική γνώση των επίσημων και ανεπίσημων κανόνων της διαδικασίας του προϋπολογισμού. Αυτή η εμπειρική μαθητεία μου δίδαξε επίσης την αξία της «τριγωνικής» διοργανικής συνεργασίας Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου-Συμβουλίου-Επιτροπής. Η πείρα και οι επαγγελματικές δεξιότητες που απέκτησα τόσο στην Πολωνία και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μου έδωσαν αυτοπεποίθηση και με έκαναν να αισθανθώ ότι είμαι προετοιμασμένος να υπηρετήσω αποτελεσματικά ως Επίτροπος. PE431.076 2/6 CM\800311.doc
Έχω πλήρη επίγνωση των υποχρεώσεων που προβλέπονται στη Συνθήκη και αναλαμβάνω επίσημα τη δέσμευση να τηρώ το άρθρο 17 παράγραφος 3 της ΣΕΕ και το άρθρο 245 της ΣΛΕΕ, όσον αφορά τις βασικές εγγυήσεις της ανεξαρτησίας, της αμεροληψίας και της αξιοπρέπειας του αξιώματος του Επιτρόπου. Θα τηρήσω τα δεοντολογικά πρότυπα που ορίζονται στη Συνθήκη και ενισχύονται στον κώδικα δεοντολογίας των Επιτρόπων. Η δήλωση συμφερόντων που υπέγραψα θα παραμείνει στη διάθεση του κοινού και θα επικαιροποιείται τακτικά. Διαχείριση του χαρτοφυλακίου και συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τις επιτροπές του 2. Πώς θα εκτιμούσατε το ρόλο σας ως μέλους του Σώματος των Επιτρόπων; Από ποια άποψη θα θεωρούσατε ότι είστε υπεύθυνος και υπόλογος απέναντι στο Κοινοβούλιο για τις ενέργειές σας και τις ενέργειες των υπηρεσιών σας; Αντιλαμβάνομαι το Σώμα των Επιτρόπων ως μια ομάδα που εργάζεται από κοινού για να εξασφαλίσει τη συνεκτικότητα των ευρωπαϊκών πολιτικών, όπου κάθε μέλος συμβάλλει με τις πρωτοβουλίες του και όλοι μαζί αναλαμβάνουν συλλογικά την ευθύνη, αφ' ης στιγμής εκδοθούν οι αποφάσεις. Η ιδιαίτερη ευθύνη μου καλύπτει το χαρτοφυλάκιο του «δημοσιονομικού προγραμματισμού και του προϋπολογισμού». Πρώτον, θα αναλάβω δραστήρια την ηγεσία του τομέα μου και θα παρέχω κατευθύνσεις για τα θέματα που συνδέονται με το χαρτοφυλάκιο μου (βλ τις απαντήσεις μου στα σημεία 4 και 5). Δεύτερον, στον «οριζόντιο» ρόλο μου, θα βοηθώ τους άλλους Επιτρόπους να εξασφαλίσουν ότι θα διατεθούν οι απαιτούμενοι πόροι για τις πολιτικές της ΕΕ και ότι η εφαρμογή τους είναι σύμφωνη με την αρχή της χρηστής χρηματοπιστωτικής διαχείρισης. Η πολιτική λογοδοσία του Σώματος των Επιτρόπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της δημοκρατικής διάρθρωσης του όλου θεσμικού συστήματος της ΕΕ. Χωρίς να θίγεται η αρχή της συλλογικότητας της Επιτροπής, αισθάνομαι υπεύθυνος και υποχρεωμένος να λογοδοτώ για κάθε ενέργεια που αναλαμβάνεται στον τομέα μου, τόσο σε επίπεδο των προσωπικών μου καθηκόντων όσο και στο επίπεδο των υπηρεσιών μου. Έχω την ακλόνητη πεποίθηση ότι το κοινοβουλευτικό μου παρελθόν θα διευκολύνει τη σωστή συνεργασία με το Κοινοβούλιο το οποίο αποτελεί έναν από τους βραχίονες της αρμόδιας για τον προϋπολογισμό αρχής, που ενισχύθηκε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Η τροποποίηση της διαδικασίας του προϋπολογισμού, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, θα προσφέρει τους προσεχείς μήνες μια εξαιρετική ευκαιρία για την εδραίωση ενός διαλόγου στηριζόμενου στην ειλικρίνεια, τη διαφάνεια, την αμοιβαία εμπιστοσύνη, την τακτική υποβολή εκθέσεων και τη διμερή ανταλλαγή πληροφοριών. Προκειμένου να επιτευχθεί η επιθυμητή ποιότητα συνεργασίας και να δοθεί η δυνατότητα στο ΕΚ να ασκήσει αποτελεσματικά τον δημοκρατικό του έλεγχο, έχω την πρόθεση να παραμείνω στην απόλυτη διάθεση της επιτροπής προϋπολογισμών. 3. Ποιες συγκεκριμένες δεσμεύσεις είστε διατεθειμένος να αναλάβετε σε σχέση με τη διευρυμένη διαφάνεια, την αυξημένη συνεργασία και την αποτελεσματική επακολούθηση των θέσεων του Κοινοβουλίου και των αιτημάτων για νομοθετικές πρωτοβουλίες, μεταξύ άλλων ενόψει της θέσης σε ισχύ της Συνθήκης της Λισαβόνας; Σε σχέση με σχεδιασμένες πρωτοβουλίες και συνεχιζόμενες CM\800311.doc 3/6 PE431.076
διαδικασίες, είστε διατεθειμένος να παρέχετε στο Κοινοβούλιο πληροφορίες και έγγραφα σε ίση βάση με το Συμβούλιο; Στους πολιτικούς προσανατολισμούς του, ο Πρόεδρος Barroso ενθαρρύνει τους Επιτρόπους να αναβαθμίσουν την ειδική εταιρική σχέση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υποδεικνύοντας συγκεκριμένους τρόπους για τη βελτίωση της ροής των πληροφοριών. Συμμερίζομαι απόλυτα την αρχή της αναβάθμισης της εταιρικής σχέσης. Όσον αφορά τη διαφάνεια και τον νομοθετικό συντονισμό, αυτό συνεπάγεται την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας πλαισίου για τις σχέσεις μεταξύ του ΕΚ και της Επιτροπής, και ιδίως την αντιμετώπιση του θέματος της ροής πληροφοριών (περιλαμβανομένου του χειρισμού εμπιστευτικών πληροφοριών, της παροχής εγγράφων και της συνέχειας που δίνεται σε αιτήματα του Κοινοβουλίου), καθώς και την ειλικρινή δέσμευσή μου για την τήρηση της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση της νομοθεσίας. Η έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, και η επακόλουθη τροποποίηση της διαδικασίας του προϋπολογισμού, καθιστά ακόμη σημαντικότερη την οικοδόμηση συναίνεσης για τις μελλοντικές πρωτοβουλίες. Επιπλέον, υποστηρίζω τις προσπάθειες που καταβάλλει η Επιτροπή για την αύξηση της διαφάνειας έναντι του κοινού, όπως με την «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τη Διαφάνεια» που θεσπίστηκε από την απερχόμενη Επιτροπή, ιδιαίτερα όσον αφορά τη δημοσιοποίηση των δικαιούχων στους οποίους χορηγούνται πόροι της ΕΕ δεδομένου ότι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν πού διοχετεύονται οι δημόσιοι πόροι της ΕΕ. Η ακρόασή μου παρέχει την πρώτη ευκαιρία για τη δημιουργία μιας καλής σχέσης συνεργασίας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, βασισμένης στην αμοιβαία εμπιστοσύνη. Όπως δήλωσα προηγουμένως, η πρόθεσή μου να συμμετέχω στις συνόδους του ΕΚ και να εγκαινιάσω άμεση επικοινωνία με τα μέλη της επιτροπής προϋπολογισμών θα συμβάλει στην οικοδόμηση ενός αποτελεσματικού διοργανικού διαλόγου. Θέματα σχετικά με τις πολιτικές 4. Ποιες είναι οι τρεις βασικές προτεραιότητες που έχετε πρόθεση να επιδιώξετε στο πλαίσιο του χαρτοφυλακίου που σας προτείνεται, λαμβάνοντας υπόψη, όπου αρμόζει, την χρηματοπιστωτική, οικονομική και κοινωνική κρίση και τις ανησυχίες που συνδέονται με την αειφόρο ανάπτυξη; Τονίζοντας ακόμη μια φορά την επιθυμία μου να βελτιώσω τη συνεργασία με το ΕΚ δηλαδή την προτεραιότητά που δίνω στην «οικοδόμηση συναίνεσης» σκοπεύω να θεσπίσω ένα φιλόδοξο πρόγραμμα δράσης προσανατολισμένο στο μέλλον, που θα εστιάζεται στα ακόλουθα τρία σημεία: 1)Εξασφάλιση της ομαλής έγκρισης του προϋπολογισμού του 2011 και των επόμενων ετών σύμφωνα με τους κανόνες που ορίζονται στο νέο θεσμικό πλαίσιο που προκύπτει από τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Θα συσταθεί νέα επιτροπή συνδιαλλαγής και θα εισακούγονται εξ ίσου και τα δύο σκέλη της αρμόδιας για τον προϋπολογισμό αρχής για όλες τις συνιστώσες του προϋπολογισμού. Αυτό σημαίνει τροποποίηση της διαδικασίας καθώς και αλλαγή της διαπραγματευτικής νοοτροπίας λόγω της διαδικασίας μίας μόνο ανάγνωσης. Σύμφωνα με τον ρόλο της Επιτροπής ως «αμερόληπτου διαμεσολαβητή», όπως επιβεβαιώνεται από τη Συνθήκη της Λισαβόνας, θα λάβω όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες προκειμένου να PE431.076 4/6 CM\800311.doc
εξασφαλιστεί η επίτευξη έγκαιρης και εύλογης συμφωνίας για τον ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ. 2) Ενεργή διαχείριση του ισχύοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας εκτέλεσης του ετήσιου προϋπολογισμού και την αντιμετώπιση των επερχόμενων προκλήσεων. Η νέα Επιτροπή θα εξετάσει εάν υπάρχει ανάγκη προσαρμογής του ισχύοντος ΠΔΠ, στην έκθεσή της για τη λειτουργία της διοργανικής συμφωνίας (ΔΟΣ). Τα περιθώρια, και ιδίως εκείνα των τομέων 1α και 4, βάσει όλων των ανωτάτων ορίων του ΠΔΠ, είναι πολύ περιορισμένα. Τα περιθώρια αυτά και η ευελιξία που προβλέπεται στη ΔΟΣ ενδέχεται να καταστήσουν δυσχερέστερη την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων, όπως της διεθνούς δημόσιας χρηματοδοτικής στήριξης προς αναπτυσσόμενες χώρες ώστε να βοηθηθούν να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων της Κοπεγχάγης μπορεί να απαιτήσουν ειδικές προσαρμογές στο σημερινό ΠΔΠ για να έχει η ΕΕ την ευχέρεια να αναλαμβάνει άμεση, κατάλληλη και συντονισμένη δράση, εντός της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου. 3)Διευκόλυνση της επίτευξης διοργανικής συναίνεσης για την ομαλή έγκριση του νέου χρηματοδοτικού πακέτου, περιλαμβανομένου ενός νέου αναμορφωμένου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Η δυσχερής δημοσιονομική κατάσταση των κρατών μελών μετά την κρίση καθιστά ακόμη επιτακτικότερη την εστίαση του προϋπολογισμού της ΕΕ σε βασικές προτεραιότητες που θα βοηθήσουν την Ένωση να αντιμετωπίσει τις συγκεκριμένες προκλήσεις που έχουμε προσδιορίσει: την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ σε μια παγκόσμια οικονομία, την κλιματική αλλαγή και την εξασφάλιση ασφαλών πηγών ενεργειακού εφοδιασμού. Αυτές οι πολιτικές επιλογές πρέπει να μεταφραστούν σε ένα ισόρροπο πακέτο που θα επιτρέπει την ταυτόχρονη εδραίωση των παραδοσιακών πολιτικών και την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων, χωρίς να θίγεται η υγιής δημοσιονομική πειθαρχία. 5. Ποιες είναι οι συγκεκριμένες νομοθετικές και μη νομοθετικές πρωτοβουλίες που έχετε πρόθεση να παρουσιάσετε, και σύμφωνα με ποιο χρονοδιάγραμμα; Ποιες συγκεκριμένες δεσμεύσεις μπορείτε να αναλάβετε ιδίως σε σχέση με τις συνημμένες στο παρόν προτεραιότητες και τα αιτήματα των επιτροπών που πρόκειται να ανήκουν στο χαρτοφυλάκιό σας; Πώς θα εξασφαλίσετε προσωπικά την καλή ποιότητα των νομοθετικών προτάσεων; Με την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, οι διατάξεις της παρούσας ΔΟΣ θα πρέπει να μεταφερθούν σε ένα νομοθετικό μέσο και να προσαρμοστούν εφόσον χρειάζεται. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει το συντομότερο δυνατό ένα νέο νομοθετικό πακέτο, αποτελούμενο από κανονισμό του Συμβουλίου για το ΠΔΠ (με τη σύμφωνη γνώμη του Κοινοβουλίου) και μια νέα ΔΟΣ. Δεν θεωρώ πιθανό ότι αυτό το νέο πακέτο θα έχει θεσπιστεί πριν την έναρξη της δημοσιονομικής διαδικασίας του 2011. Συνεπώς, είναι πιθανό ότι θα εξακολουθήσουν να ισχύουν οι κανόνες της σημερινής ΔΟΣ καθώς και οι μεταβατικοί κανόνες για τη διαδικασία του προϋπολογισμού, περιλαμβανομένων των κανόνων για την επιτροπή συνδιαλλαγής που θα συμφωνηθούν πριν από τα τέλη Απριλίου του 2010. Παράλληλα, η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να υποβάλει εσπευσμένη αναθεώρηση του δημοσιονομικού κανονισμού ιδίως όσον αφορά τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) (προκειμένου να ληφθεί υπόψη η ιδιότυπη φύση της) και όλα τα CM\800311.doc 5/6 PE431.076
άλλα θέματα που συνδέονται με τη Συνθήκη της Λισαβόνας (προκειμένου να ληφθεί υπόψη η νέα διαδικασία του προϋπολογισμού ιδίως για τις μεταφορές, και για να θεσπιστούν νέες διατάξεις σχετικά με τις υποχρεώσεις ελέγχου των κρατών μελών κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού). Επιπλέον, το επόμενο έτος, η Επιτροπή πρέπει να εκδώσει έκθεση για τη λειτουργία της ΔΟΣ, συνοδευόμενη, εφόσον ενδείκνυται, από κατάλληλες προτάσεις που πρέπει να υποβληθούν έγκαιρα για το προσχέδιο προϋπολογισμού 2011. Μέχρι τότε, θα έχουν διευκρινιστεί αρκετά εκκρεμή ή πιθανά προβλήματα (όπως η ενδεχόμενη συνεισφορά από τον προϋπολογισμό της ΕΕ σε μια διεθνή συμφωνία για το κλίμα στην Κοπεγχάγη και οι επιπτώσεις στον προϋπολογισμό στοιχείων που συνδέονται με την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, και ιδίως της ΕΥΕΔ). Εκτός αυτού, αφέθηκε ηθελημένα για τον νέο Επίτροπο η υποβολή της ανακοίνωσης για την αναθεώρηση του προϋπολογισμού που θα αντανακλά ιδίως τις προτεραιότητες που καθορίστηκαν στη στρατηγική «ΕΕ 2020» που πρόκειται να υποβληθεί από την Επιτροπή και να συζητηθεί στο εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η αναθεώρηση του προϋπολογισμού θα στηρίζεται στα αποτελέσματα των εκτενών διαβουλεύσεων που πραγματοποίησε η προηγούμενη Επιτροπή και στις σημαντικές συνεισφορές που υποβλήθηκαν σε αυτό το πλαίσιο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Επίσης, τον Μάιο του 2010, η Επιτροπή προβλέπεται να παρουσιάσει την τριετή αναθεώρηση του δημοσιονομικού κανονισμού και των κανόνων εφαρμογής του. Οι βασικές προτεραιότητες είναι η απλοποίηση, η αποτελεσματικότητα και ευελιξία των κανόνων, ιδίως όσον αφορά τους μηχανισμούς επιχορηγήσεων και επίτευξης αποτελεσμάτων, η χρήση σύγχρονων και αποτελεσματικών μέσων, ιδίως σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τη χρήση συμπράξεων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, η μεγαλύτερη δυνατή προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ (χρηστή δημοσιονομική διαχείριση) και η ευρύτερη χρήση της έννοιας του «αποδεκτού κινδύνου σφάλματος». Με απώτερο στόχο την υποβολή φιλόδοξων προτάσεων υψηλής ποιότητας, η Επιτροπή έχει ήδη δρομολογήσει δημόσια διαβούλευση και ελπίζει ότι οι συνεισφορές που θα λάβει θα συμβάλουν έτσι ώστε οι δημοσιονομικοί κανόνες να γίνουν σαφέστεροι και απλούστεροι. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει προτάσεις για το προσεχές δημοσιονομικό πλαίσιο το πρώτο εξάμηνο του 2011 σύμφωνα με τη ΔΟΣ. Εάν κάποια υποψήφια χώρα προσχωρήσει στην ΕΕ πριν τα τέλη του 2013, το δημοσιονομικό πλαίσιο 2007-2013 θα χρειαστεί να προσαρμοστεί για τη διεύρυνση αυτή σύμφωνα με το σημείο 29 της ΔΟΣ. Τέλος, θα είναι επίσης απαραίτητο να εξασφαλιστεί ότι τα χρηματοπιστωτικά και λογιστικά συστήματα θα διατηρηθούν στο απαιτούμενο επίπεδο για τη στήριξη των ανωτέρω θεσμικών αλλαγών, ούτως ώστε να συνεχίσει να χορηγείται στην Επιτροπή πιστοποιητικό ελέγχου χωρίς επιφυλάξεις για τους λογαριασμούς της. PE431.076 6/6 CM\800311.doc