ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ: ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Εργασία 1Β. 21Ε 606 Μάθημα Ειδ. Κεφάλαια Θεωριας Αρχιτεκτονικής II Ονοματεπώνυμο διδάσκουσας: Βασιλική Πετρίδου Ονοματεπώνυμο φοιτήτριας: Σπηλιωτοπούλου Αθηνά AM:1370 ΑΣΚΗΣΗ 1. Επιλέγετε ένα ορισμό της αρχιτεκτονικής από κάποιο λεξικό και παρουσιάζετε έναν σχολιασμό. 2. Συγκροτείστε τον δικό σας ορισμό της αρχιτεκτονικής επιλέγοντας 4 έννοιες κλειδιά. 3. Με τον δικό σας ορισμό παρουσιάστε ένα έργο σύγχρονης αρχιτεκτονικής. 1
Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Επιλέγετε ένα ορισμό της αρχιτεκτονικής από κάποιο λεξικό και παρουσιάζετε έναν σχολιασμό 1. 1. ΚΑΘΟΡΙΖΟΝΤΑΣ: Ορισμός των εννοιών 1.1.1 Λεξικό 1.1.2 Ορισμός 1.1.3 Αρχιτεκτονική 1.1.4 Αρχιτέκτων 1.1.5 Σχολιασμός ορισμών 1.2 ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΤΩΝΤΑΣ: Ορισμός επιμέρους στοιχείων σύγχρονης αρχιτεκτονικής: γνωρίσματα, ερμηνευτικά εργαλεία 1.2.1 Αρμονία 1.2.2 Κατασκευή 1.3 ΑΝΑΠΑΡΙΣΤΩΝΤΑΣ ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΩΝΤΑΣ: Μέσα αναπαράστασης της αρχιτεκτονικής & ορισμοί 1.3.1 Ιστορικά ορόσημα αναπαράστασης 1.3.2 Αναπαράσταση Αρχιτεκτονική 1.3.3 Αναπαραστατικά μέσα χρήσης Αρχιτεκτονική 1.3.4 Νοηματοδότηση 1.3.5 Σχολιασμός Ορισμών: Αναπαράσταση Νοηματοδότηση ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Συγκροτείστε τον δικό σας ορισμό της αρχιτεκτονικής επιλέγοντας 4 έννοιες κλειδιά. 2.1. Σκοπός νέου ορισμού 2.2 Γνωρίσματα ερμηνευτικοί όροι 2.3 Έννοιες κλειδιά 2.4 Νέος σύγχρονος πολυεδρικός ορισμός Αρχιτεκτονικής 2
2.5 Νέος σύντομος σύγχρονος ορισμός αρχιτεκτονικής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Το Παράδειγμα David Chipperfield: The Museum of Modern Literature 3.1 Εικόνες Σχέδια Στοιχεία Ορισμών 3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Επιλέγετε ένα ορισμό της αρχιτεκτονικής από κάποιο λεξικό και παρουσιάζετε έναν σχολιασμό 1.1 ΚΑΘ-ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ Ορισμός των εννοιών : λεξικό, ορισμός, αρχιτεκτονική, σύγχρονη αρχιτεκτονική, αρχιτέκτων Σε αυτό το κεφαλαιο επιχειρείται ο ορισμός των εννοιών λεξικό, ορισμός, αρχιτεκτονική, σύγχρονη αρχιτεκτονική, αρχιτέκτων, αρμονία, κατασκευή με σκοπό να δοθούν οι ερμηνίες των όρων που πλαισιώνουν την έννοια της αρχιτεκτονικής. Οι έννοιες του λεξικού και του ορισμού, προσδιορίζονται ως αρχικές βοηθητικές έννοιες. Παρουσιάζονται οι ερμηνίες που δίδονται από λεξικά και αναφέρονται οι ερμηνευτικοί όροι που πλαισιώνουν, επεξηγούν και διαχωρίζουν την κάθε έννοια από άλλες παρόμοιες έννοιες. 4
1.1.1 ΛΕΞΙΚΟ (το) : ουσιαστικό γένος ουδέτερο ετυμολογία επίθετο λεξικός από το λατινικό glossarium λεξιλόγιο διαλεκτικών λέξεων. Το λεξικό ορίζεται ως: 1. το συστηματικό έργο που συγκεντρώνει κατ αλφαβητική συνήθως σειρά μεγαλύτερα ή μικρότερα σύνολα λέξεων μιας γλώσσας παρέχοντας ποικίλες πληροφορίες (ερμηνευτικές, ετυμολογικές, ορθογραφικές, γραμματικές, συντακτικές) ανάλογα με το είδος των λημμάτων που περιέχει και τις ανάγκες που εξυπηρετεί, χαρακτηρίζεται ως ετυμολογικό, ερμηνευτικό, ορθογραφικό, αντίστροφο, χρηστικό (Μπαμπινιώτης Γ.,2002). ερμηνευτικοί όροι συγκέντρωση όρων, ταξινόμηση, αλαφαβητική κατηγοριοποίηση, ανυπαρξία του κριτήριου της σχετικότητας στην τοποθέτηση ερμηνιών. 5
1.1.2 ΟΡΙΣΜΟΣ (ο): ουσιαστικό γένος αρσενικό ετυμολογία ορίζω, καθορίζω θέτω όριο σε σχέση με κάτι άλλο. Ο ορισμός ορίζεται ως: 1. η ακριβής και σαφής περιγραφή της σημασίας ή των σημασιών μιας λέξης όπως συνάγονται από τη χρήση ή τις χρήσεις της λέξης. Ο προσδιορισμός των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων της σημασίας μιας λέξης έτσι ώστε να διακρίνεται από κάθε άλλη. Η πρόταση που ορίζει πρέπει να διέπεται από ακρίβεια, σαφήνεια, πληρότητα και συντομία. (Μπαμπινιώτης Γ.,2002). ερμηνευτικοί όροι: κριτήρια της γενίκευσης, διάκριση από άλλες έννοιες. Βιβλιογραφία: 1. Μπαμπινιώτης Γ.,(2002), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Β έκδοση, Κέντρο Λεξικολογίας ΕΠΕ. 6
1.1.3 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ (η) ουσιαστικό γένος θυληκό : ετυμολογία ο όρος «αρχιτεκτονική» προέρχεται ετυμολογικά από τις λέξεις «αρχή» και «τέχνη»- τεκτονική λατινική λέξη architectura. Η αρχιτεκτονική ορίζεται ως: Βιβλιογραφία: 1. Όρος ευρύτερος του σημερινού σημαίνων την επιστήμην και την τέχνην 1)κατασκευής δημοσίων ή και ιδιωτικών οικοδομημάτων ως και 2) την πολεοδομίαν. Η αρχιτεκτονική διαιρείται στην α)οικοδομικήν την β)γνωμονικήν και την γ)μηχανικήν. Τα δε της οικοδομικής διαφέροντα στρέφοντο παρ' Ελλησι κατά Vitruvio περί τη διαπραγμάτευση α) των ιδιωτικών οικοδομημάτων β) των δημόσιων κατασκευών και των έργων κοινής ωφελείας. Παρά ταυτα, εγένοντο κατόπιν υπογραφής του συντάκτου αρχιτέκτονος συμφώνως προς τους εξής εξ κανόνας 1) την τάξιν 2) την διάθεσιν 3) την ευρυθμίαν 4) την συμμετρίαν 5)την οικονομίαν. Ορλανδος Α., Τραυλός Ι.,(1986), Λεξικό αρχαίων αρχιτεκτονικών όρων, Αρχαιολογική εταιρεία, Αθήνα. 2. η επιστήμη και η τέχνη σχεδιασμού κτηρίων με βάση τις ανθρώπινες ανάγκες και την αισθητική πλευρά του χώρου. 3. το σύνολο των επιλογών στον σχεδιασμό, την αισθητική και τη λειτουργική της οικοδόμησης κτηρίων, που διαμορφώνουν ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ύφος. ερμηνευτικοί όροι συνδυασμός επιστήμης και τέχνης, επιλογές σχεδιασμού, αισθητικής και λειτουργίας (Μπαμπινιώτης Γ., 2002). Βιβλιογραφία: Μπαμπινιώτης Γ.,(2002), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Λεξικολογίας ΕΠΕ. Β έκδοση, Κέντρο 4. η τέχνη και η επιστήμη της παραγωγής ενσωματωμένης μορφής, το προϊόν και η μελέτη αυτής Βιβλιογραφία: Penguin (1999), Dictionary of architecture and landscape architecture, Penguin reference. 5. η βούληση της εποχής να μεταφραστεί σε χώρο (Mies van der Rohe) 7
6. η ζωή ή τουλάχιστον η ζωή που παίρνει μορφή, και ως εκ τούτου αποτελεί την πιο πιστή καταγραφή της ζωής, όπως υπήρχε στο παρελθόν όπως βιώνεται σήμερα και όπως θα βιωθεί στο μέλλον. (Frank Lloyd Wright) ερμηνευτικοί όροι: αρμονία,επιστήμη, ευρυθμία, τέχνη, μορφή, οικονομία. συμμετρία ζωή, εποχή, εισάγεται ο όρος της διάκρισης ανά εποχή. 8
1.1.4 ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ (ο): ουσιαστικό γένος αρσενικό Ο αρχιτέκτονας ορίζεται ως: Βιβλιογραφία: 1. Η λέξις εσήμαινε παρ'αρχαίοις 1) τον άρχοντα των τεκτόνων 2) τον επιστάτην. Ο αρχιτέκτων συμμετείχεν εις τας επιτροπάς ή αρχάς τας οποίας διώριζεν έκαστη πόλις δια την εκτέλεσιν των δημοσίων έργων. Ο αρχιτέκτων ούτος, ειδήμων εις το έργον το οποίον εξετελεί η πόλις, βοηθούμενος και υπό του υπαρχιτέκτονος ήτο μισθωτός. Η διπλή σημασία της λέξεως αρχιτέκτων απαντάτι και εις επιγραφάς, πλην όμως γίνεται διάκρισης αυτών εις τους αριχτέκτονας -εργολάβους ως διαθέτοντας συνεργεία εργατών και τεχνιτών και εις θεωρητικούς αρχιτεκτονας χειροτονουμένους υπό του δήμου. Περί της μελέτης ενός έργου υπό του αρχιτέκτονος και της συγγραφήςκαι της συντόμου περιγραφής του έργου τουτου ως και περι των σχεδίων. Ορλανδος Α., Τραυλός Ι.,(1986), "Λεξικό αρχαίων αρχιτεκτονικών όρων",αρχαιολογική εταιρεία, Αθήνα. Βιβλιογραφία: 2. Ένας εξειδικευμένος επαγγελματίας που σχεδιάζει κτήρια και επιβλέπει την κατασκευή τους. Davies N., Jokiniemi E., (2010) Architects illustrated pocket dictionary, Architectural Press Elsevier, Oxford. 3. Δεν είναι τεχνίτης, ο τεχνικός, ο κατασκευαστής που θα παρουσίαζα ως τον αντίστοιχο να συγκριθεί με τους μεγάλους μαέστρους των άλλων επιστημών. Αυτόν καθιστώ, ιδρύω και ορίζω αρχιτέκτονα που με σίγουρη, θαυμαστή γνωση και λόγο και με τη δύναμη του νου και της ψυχής μπορεί να συλλάβει και να φέρει εις πέρας οτιδήποτε συμβάλλει στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου (Alberti). ερμηνευτικοί όροι: κατασκευή, σχέδια, σχεδιασμός, επίβλεψη έργων 9
1.1.5 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΟΡΙΣΜΩΝ Για την αρχιτεκτονική ο ορισμός αφορά το θεωρητικό υπόβαθρο των εννοιών προκειμένου να υπάρξει η δημιουργία της αρχιτεκτονικής πράξης. Ο ορισμός της αρχιτεκτονικής επαναπροσδιορίζεται ανά εποχές, καθώς όσο μεταβάλλονται οι συνθήκες εντός των οποίων ζει ο αρχιτέκτονας και δημιουργεί την αρχιτεκτονική του μεταβάλλονται και τα ερωτήματα που θέτει και με τα οποία ασχολείται η αρχιτεκτονική. Στους ορισμούς της αρχιτεκτονικής και του αρχιτέκτονα που παραβάλλονται, εισάγεται ο όρος της διάκρισης ανά εποχή και παρατηρούνται διαφοροποιήσεις αναλόγως των παραμέτρων που τίθενται προς διευκρίνηση. Σε κάθε εποχή που μεταβάλλεται, αλλάζει και ο ρόλος του αρχιτέκτονα οποίος καλείται να διερευνήσει τα εκάστοτε θέματα και να καταλήξει σε μία αρχιτεκτονική πράξη δίνοντας απάντηση στα εκάστοτε ερωτήματα. O Alberti εισάγει μία νέα εννοιολογική δομή νοηματοδότησης της αρχιτεκτονικής δημιουργίας, όπου η αρχιτεκτονική διαχωίζεται στην σύλληψη και την κατασκευή και ο αρχιτέκτονας αποτελεί τον αρχιτέκτονα- δημιουργό. 10
1.2 ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΤΩΝΤΑΣ : Ορισμός επιμέρους στοιχείων σύγχρονης αρχιτεκτονικής: γνωρίσματα, ερμηνευτικά εργαλεία 1.2.1 ΑΡΜΟΝΙΑ (η) ουσιαστικό γένος θυληκό :ετυμολογία αρχ. αρμονία _άρμων Η αρμονία ορίζεται ως: 1. Η σύμμετρη διάταξη των μερών ως προς το σύνολο. 2. Η ομαλή σχέση σχέση ισορροπίας όπου κανείς δεν υπάρχει ή αναπτύσσεται εις βάρους άλλου. Βιβλιογραφία: Μπαμπινιώτης Γ.,(2002), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Λεξικολογίας ΕΠΕ. Β έκδοση, Κέντρο 3. Η τέλεια σύνδεσις, συνενωσις ή και συναρμογή δύο τεμαχίων, εις δε τας επιγραφάς οι αρμοί ώσεως των λίθων. Βιβλιογραφία: Ορλανδος Α., Τραυλός Ι.,(1986), "Λεξικό αρχαίων αρχιτεκτονικών όρων",αρχαιολογική εταιρεία, Αθήνα. ερμηνευτικοί όροι: συμμετρία, διάταξη, ισορροπία 11
1.2.2 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ (η) ουσιαστικό γένος θυληκό : ετυμολογία αρχ. κατά+σκευή H κατασκευή ορίζεται ώς: 1. Η διαδικασία κατά την οποία δημιουργείται κάτι με υλικά μέσα. 2. Η μορφή αντικειμένου όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία δημιουργίας του. 3. Οτιδήποτε επινοείται από τον ανθρώπινο νου. Βιβλιογραφία: Μπαμπινιώτης Γ.,(2002), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Λεξικολογίας ΕΠΕ. Β έκδοση, Κέντρο 4. εκτέλεσις έργου, κτίσις έργου οικοδόμισις. 5. το αποτέλεσμα το κατασκευάζειν οικδομή, κτήριο Βιβλιογραφία: Ορλανδος Α., Τραυλός Ι.,(1986), "Λεξικό αρχαίων αρχιτεκτονικών όρων",αρχαιολογική εταιρεία, Αθήνα. ερμηνευτικοί όροι: κατασκευάζειν, έργο 12
1.3. ΑΝΑΠΑΡΙΣΤΩΝΤΑΣ ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΩΝΤΑΣ: Μέσα αναπαράστασης της αρχιτεκτονικής & ορισμοί 1.3.1 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ Ελληνική αρχαιότητα Υποκατάσταση διαμέσου μιας αναπαράστασης μίμησης (πράξεων στο αρχαίο δράμα)-εννοιολογική ποικιλομορφία σχέση ανάμεσα στην εικόνα και το αρχέτυπο της. Μια εκ νέου παράσταση του χώρου. Αναγέννηση Αρχιτεκτονικά σχέδια Σχέδια ορθών προβολών κάτοψη όψη τομή Ευκλειδια Γεωμετρία έννοια του ορίου, δυνατότητα γεωμετρικοποίησης, μέτρηση ορίων του χώρου σε φυσικό μέγεθος ή υπο κλίμακα. Κλίμακα στην αρχιτεκτονική απεικόνηση. 13
1.3.2 ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 1. Αρχιτεκτονική είναι η πρώτη εκδήλωση του ανθρώπου, που δημιουργεί το δικό του σύμπαν και το δημιουργεί κατ εικόνα της φύσης (μια αναπαράσταση υποτασσόμενος στους νόμους της φύσης, στους νόμους που διεπουν τη φύση μας, το σύμπαν μας). Le Corbusier (1977), Vers une architecture 2 η εκδοση, Paris (η) ουσιαστικό γένους θυληκού : ετυμολογία πρόθ. ανά- ουσ. Παράσταση Η αναπαράσταση ορίζεται ως: 1. Μια εκ νέου παρασταση του χώρου, υλοποιημένου ή προτεινόμενου, δηλαδή μία αναπαράσταση του χώρου. Βιβλιογραφία: Allen R, Oliver R. (1991), Architectural drawing : the art and the Process London. 2. Η μίμηση η οποία όμως πλέον λειτουργεί σαν από κάτοπτρο ή αντανάκλαση της αισθητής ή άλλης πραγματικότητας και περιλαβάνει την παρουσίαση εικόνας. την απεικόνιση και την μίμηση. Βάρσος Γ. (1999), Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας, τ. Α, ΕΑΠ, Πάτρα. ερμηνευτικοί όροι: εκ' νέου παράσταση, υλοποιημένος χώρος, 14
1.3.3 ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΧΡΗΣΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 1. Ιδέα σκίτσα διαγράμματα αφαιρετικά προπλάσματα 2. Σχεδιασμός γραμμικά σχέδια: κάτοψη όψη τομή προοπτικά σχέδια αξονομετρικά σχέδια προπλάσματα λεπτομέριες 15
1.3.4 ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ (η) ουσιαστικό γένους θυληκού : ετυμολογία δίδω νους Η νοηματοδότηση ορίζεται ως 1. πρόσδοση νοήματος (λογικής συνοχής), δηλαδή το να αποδίδεις νόημα σε μια ενέργεια, να της δίνεις ουσία να ερμηνεύεις μια ενέργεια, να κρίνεις το νόημά της ή τη σκοπιμότητά της. Μπαμπινιώτης Γ.,(2002), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Λεξικολογίας ΕΠΕ. Β έκδοση, Κέντρο 16
1.3.5 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΟΡΙΣΜΩΝ : ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Τα αναπαραστατικά μέσα αποτελούν εργαλεία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού που αποτυπώνουν είτε μία ήδη διαμορφωμένη σύλληψη μιας ιδέας είτε βοηθούν στην διαμόρφωση μιας αρχιτεκτονικής ιδέας. Βιβλιογραφία: Τροβά Β., Μανωλίδης Κ., Παπακωνσταντίνου Γ. (επιμ.), (2006), "Η αναπαράσταση ως όχημα αρχιτεκτονικής σκέψης", Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος. Η τέχνη της οικοδόμισης απαρτίζεται από το γραμμικό σχέδιο και την κατασκευή. (Leon Battista Alberti, 1988, De Re Aedificatoria). H σημασία και ο σκοπός του γραμμικού σχεδίου είναι να αποτυπώνει, να αποδίδει και να οριθετεί με ένα ορθό και ξεκάθαρο τρόπο την εικόνα ενος κτηρίου. Το γραμμικό σχέδιο αποδίδει μορφή. Το αρχιτεκτονικό σχέδιο, ως αναπαραστατικό μέσο μπορεί να θεωρηθεί ως τμήμα μιας συνεχούς αλυσίδας. Ο κόσμος ή η παγκόσμια τάξη, η αρχιτεκτονική ιδέα, το ίδιο το σχέδιο ως γλώσσα της αρχιτεκτονικής και το κτήριο ως εφαρμογή του αποτελούν τους επιμέρους κρίκους της. Οι σχέσεις μεταξύ των κρίκων χαρακτηρίζονται από την αρχή της ομοιότητας (Foucault - "επιστήμη" της Αναγέννησης). Η αρχή της ομοιότητας μπορεί να έχει τη μορφή της μίμησης και της αναλογίας, οργανώνει το παιχνίδι των συμβόλων, και καθορίζει την τέχνη της απεικόνισής τους. Η αρχή της ομοιότητας αντιδιαστέλεται με την επιστήμη της κλασικής εποχής (ρασιοναλισμός) η οποία δεν ενδιαφέρεται για την ομοιότητα αλλά αντίθετα για την ταυτότητα και τις διαφορές που προκύπτουν στη βάση της ανάλυσης των πραγμάτων με κριτήρια το μέτρο και την τάξη. Μπορεί να ειπωθεί ότι εισάγεται η έννοια της ταυτότητας και άρα της νοηματοδότησης των έργων. Γεωργιάδης Σ., (2006), "Το αρχιτεκτονικό Σχέδιο: Μια παράξενη μηχανή" ομιλία του Συνεδρίου Η αναπαράσταση ως όχημα αρχιτεκτονικής σκέψης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος. Τα αναπαραστατικά μέσα της αρχιτεκτονικής, αποτελούν εργαλεία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού που αποτυπώνουν μια ήδη διαμορφωμένη σύλληψη μιας ιδέας και την μεταφέρουν μέσω των αρχιτεκτονικών μέσων αναπαράστασης. Αυτό χαρακτηρίζει την αρχιτεκτονική δημιουργία μια αυτοτελή διαδικασία. Παρόλα αυτά, η διατύπωση της αρχιτεκτονικής πρότασης μέσω ενος αναπαραστατικού μέσου δεν μπορεί να λογιστεί ως μία τεχνική επιλογή ή μία επιχειρησιακή αναγκαιότητα του αρχιτέκτονα, αλλά αποτελεί έναν τρόπο να σκέφτεται και άρα να αποδίδει τον χώρο. Σύμφωνα με τον Alberti ο αρχιτέκτονας είναι δημιουργός και η αρχιτεκτονική αναπαράσταση επιτρέπει τον πληρέστερο κοινωνικό, επιστημονικό και κατσκευαστικό έλεγχο των αρχιτεκτονικών ιδεών. Η αρχιτεκτονική αναπαράσταση συγκεντρώνει τις αρχικές εννοιολογικές δομές νοηματοδότησης του οικοδομήματος και αναφέρεται σε ένα τελικό αρχιτεκτονικό έργο προς υλοποίηση, απεικονίζοντας τις βασικές αντικειμενικές τάξεις οργάνωσης του χώρου (με τα μέσα αναπαράστασης) που πρόκειται να κατασκευαστεί. Η αρχιτεκτονική αναπαράσταση τοποθετείται χρονικά ανάμεσα στην αρχιτεκτονική σκέψη και στην αρχιτεκτονική δημιουργία. Ερμηνευτικοί όροι: σύλληψη ιδέας, διαμόρφωση ιδέας, μορφή, ταυτότητα, νοηματοδότηση. 17
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Καθ-ορίζοντας τον σύγχρονο ορισμό 2.1 ΝΕΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΚΟΠΟΣ Ο σκοπός νέου ορισμού Αρχιτεκτονικής είναι να εντοπίσει έναν πιθανό πολυεδρικό σύγχρονο ορισμό της αρχιτεκτονικής, που να λαμβάνει υπόψη τη σύγχρονη λογική των συστημάτων που καθορίζουν και αρθρώνουν σύγχρονες προσεγγίσεις για το περιβάλλον μας και για τη συνάφεια του χώρου και του χρόνου, στη σημερινή εποχή. Η αρχιτεκτονική στη σύγχρονη εκδοχή της ορίζεται ως : 1. Η δημιουργία συνδυασμένων σχέσεων, δράσεων και αντιδράσεων σε ένα απόλυτα ανοικτό περιβάλλον και όχι σε μία προκαθορισμένη πραγματικότητα. Η πιο ποιοτική και η πιο δυνητικά διαδραστική δράση σε θετική συνέργια με το περιβάλλον. Αρχιτεκτονική είναι η διαδικασία με την οποία ορίζεται η οργάνωση των δραστηριοτήτων στο χώρο. H αρχιτεκτονική μπορεί να αναγνωρίσει και ακολούθως να συνθέσει διαφορετικές πραγματικότητες και στρατηγικές σχέσεις και εν τέλει να σχηματοποιήσει νέες φύσεις και προτάσεις. H αξία της αρχιτεκτονικής δεν έγκειται πλέον στη δημιουργία σχημάτων σε χώρους, αλλά στην δημιουργία και την προώθηση των σχέσεων μέσα στο χώρο. Στην Αρχιτεκτονική ενυπάρχει η νοηματοδότηση. Guasa M., Guallart V.,Muller W., Soriano F., Porras F., Morales J., The metapolis dictionary of advanced architecture city, technology and society in the information age 18
2.2 ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ αναπαράσταση αναπροσαρμογές των αρχών ανοικτό περιβάλλον αρμονία δημιουργία διάδραση διαστρωμάτωση πληροφορίας (layers) διάκριση ανά εποχή διαταξη δυναμισμός γνώση γλώσσα διαπραγμάτευση εκφάνσεις έμφυτη στον άνθρωπο εξελικτική εξωστρέφεια επιλογές σχεδιασμού, αισθητικής και λειτουργίας επιστήμη ισορροπία κατασκευή μεγέθυνση μορφή παραγωγή μορφών οργάνωση δραστηριοτήτων στο χώρο ποιοτική πρόγραμμα συμμετρία συνδυαστικές σχέσεις συνέργια με το περιβάλλον συνδυασμός επιστήμης και τέχνης σχεσιακή ικανότητα τέχνη ύλη 19
2.3 ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: νοηματοδότηση, αναπαράσταση, οργάνωση σχέσεων, έννοια, μορφή και λειτουργία, αρμονία 2.4 NEΟΣ ΠΟΛΥΕΔΡΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ Αρχιτεκτονική (η) ορίζεται ως: 1. Η δημιουργική διαδικασία που παίρνει μορφή και ως εκ τούτου αποτελεί την πιο πιστή καταγραφή της ζωής, όπως υπήρχε στο παρελθόν και όπως θα βιωθεί στο μέλλον. Αφορά την ανάπτυξη, οργάνωση και την προώθηση αρμονικών σχέσεων μέσα στο χώρο και την ενσωμάτωση έννοιας, μορφής και λειτουργίας, σε ένα ενιαίο αρμονικό σύνολο, μέσω μιας πολύπλοκης συνθετικής διαδικασίας που ορίζεται η οργάνωση των δραστηριοτήτων στο χώρο. Η αναγνώριση, η ανάλυση, και η ανασύνθεση στοιχείων του τόπου, και των αναγκών αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια μιας ολοκληρομένης δημιουργικής συνθετικής διαδικασίας. 2. Αφορά τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, τον τρόπο που αποφασίζουν να αλλάξουν τις συνθήκες διαβίωσής τους και τον τρόπο πουν ζουν μέσα στην κοινωνία. H αρχιτεκτονική αποτελεί πρωταρχικό εργαλείο αλλαγής, γιατί έχει να κάνει με την οικοδόμηση του περιβάλλοντος στο οποίο κατοικούν οι άνθρωποι. Αποτελεί την πιο πιστή καταγραφή της ζωής, όπως υπήρχε στο παρελθόν όπως βιώνεται σήμερα και όπως θα βιωθεί στο μέλλον. 3. Σε ένα αρχιτεκτονικό έργο ενυπάρχει μια ιδέα και μια οργανική σύνδεση μεταξύ της έννοιας που δίδεται και της μορφής. Στην ιδέα ενυπάρχει η πρόθεση του αρχιτέκτονα (νοηματοδότηση) που παρουσιάζεται μέσω της αναπαράστασης και μετέπειτα της οικοδόμησης, και αποσκοπεί στην παραγωγή ενος αρμονικού και συνεκτικού νέου περιβάλλοντος κατοίκησης. 4. Ο αρχιτέκτονας συνδυάζοντας την γνωση, το λόγο, τη δύναμη του νου και της ψυχής συλλαμβάνει, νοηματοδοτεί και αναπαριστά και μετέπειτα οικοδομεί νεα περιβάλλοντα κατοίκησης. 2.5 ΝΕΟΣ ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ 1. Αρχιτεκτονική είναι μία δημιουργική διαδικασία που παίρνει μορφή. Η αρχιτεκτονική δημιουργία εμπεριέχει την πρόθεση του αρχιτέκτονα, την νοηματοδότηση εννοιών και την μετατροπή αυτών, μέσω των αρχιτεκτονικών αναπαραστατικών μέσων, σε ένα νέο αρμονικό "περιβάλλον κατοίκησης". Η σύγχρονη έννοια της αρχιτεκτονικής αφορά την σύνθεση αρμονικών σχέσεων μέσα στο χώρο. Ο αρχιτέκτονας συνδυάζοντας την γνωση, το λόγο, τη δύναμη του νου και της ψυχής συλλαμβάνει, προτίθεται, νοηματοδοτεί, αναπαριστά και μετέπειτα οικοδομεί νεα περιβάλλοντα 'κατοίκησης', που ενσωματώνουν τις ανάγκες των χρηστών. 20
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Το Παράδειγμα David Chipperfield: The Museum of Modern Literature 21
3.1 EIKONEΣ ΣΧΕΔΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΡΙΣΜΩΝ Βάση ορισμού:..με τρόπο τέτοιο έτσι ώστε να δημιουργείται ένα νέο περιβάλλον με την διαμεσολαβηση της αρχιτεκτονικής Στοιχεία αναγνώριση στοιχείων τόπου αναγνώριση ανάγκης για κεντρικότητα προσαρμογή & επιβολή κτηρίου στον τόπο δημιουργία ενός νέου περιβάλλοντος με διαμεσολαβηση αρχιτεκτονικής Εικόνα 1: Τοπογραφικό διάραμμα 22
Βάση ορισμού: Η δημιουργική διαδικασία που παίρνει μορφή και ως εκ τούτου αποτελεί την πιο πιστή καταγραφή της ζωής, όπως υπήρχε στο παρελθόν και όπως θα βιωθεί στο μέλλον Στοιχεία ανάπτυξη διαλεκτικής σχέσης με το προυπάρχων κτίσμα εναρμόνιση με το περιβάλλον δημιουργία ενος νέου περιβάλλοντος για το μέλλον Εικόνα 2: Σχέδιο Κάτοψης 23
Βάση ορισμού : Μέσω της αρχιτεκτονικής ορίζεται η οργάνωση των δραστηριοτήτων στο χώρο. Στοιχεία: δημιουργία κιονοστοιχίων που οργανώνουν τις κυκλοφορίες διαμορφώνουν και ελέγχουν τις κινήσεις και τις κυκλοφορίες λειτουργούν σαν μεταβατικές στοές εισόδου συνέχεια κεντρικότητας τοποθέτησης και στην κάτοψη Εικόνα 3: Σχέδιο Κάτοψης 24
Βάση ορισμού: σύγχρονη αρχιτεκτονική αφορά την ενσωμάτωση μορφής και λειτουργίας σε ένα ενιαίο αρμονικό σύνολο κιονοστοιχίες λειτουργούν σαν μια προστατευτική επιδερμίδα, ως όψεις εναρμονίζεται με τα περιβάλλον κτίσματα μνήμης_ανάπτυξη διαλεκτικής σχέσης με το προυπάρχων κτίσμα_ενιαίο αρμονικό σύνολο ανοίγεται στο τοπίο Εικόνες 4 & 5: Σχέδια όψεων 25
Βάση ορισμού: σε ένα έργο της αρχιτεκτονικής ενυπάρχει μια ιδέα και μια οργανική σύνδεση μεταξύ της έννοιας και της μορφής μορφή καθαρότητα έννοια σύνδεση με το παρελθόν χρήση στοιχείων μνήμης ( μόρφή του κίονα και εξέλιξή του) για παραγωγή νέου νοήματος Εικόνες 6 & 7 & 8: Φωτογραφικές αποτυπώσεις 26
Βάση ορισμού: μέσα από μία πολύπλοκη συνθετική διαδικασία επειχειρείται η αναγνώριση, η ανάλυση, και η ανασύνθεση στοιχείων του τόπου, και των αναγκών των νέων «κατοίκων» με τρόπο τέτοιο έτσι ώστε να δημιουργείται ένα νέο περιβάλλον με την διαμεσολαβηση της αρχιτεκτονικής. αναγνώριση ανάγκης για δημιουργία μεταβατικών χώρων κιονοστοιχίες που λειτουργούν σαν μεταβατικές στοές εισόδου έλεγχος του αρχιτέκτονα δημιουργία χώρων διαφορετικών ποιοτήτων δημιουργία μιας νέας γλώσσας Εικόνες 9 & 10 & 11 : Φωτογραφικές αποτυπώσεις 27
Βιβλιογραφία: 1. Βάρσος Γ. (1999), "Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας", τ. Α, ΕΑΠ, Πάτρα. 2. Γεωργιάδης Σ., (2006), "Το αρχιτεκτονικό Σχέδιο: Μια παράξενη μηχανή" ομιλία του Συνεδρίου Η αναπαράσταση ως όχημα αρχιτεκτονικής σκέψης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος. 3. Μπαμπινιώτης Γ.,(2002), "Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας", Β έκδοση, Κέντρο Λεξικολογίας ΕΠΕ, Αθήνα. 4. Ορλανδος Α., Τραυλός Ι.,(1986), "Λεξικό αρχαίων αρχιτεκτονικών όρων", Αρχαιολογική εταιρεία, Αθήνα. 5. Penguin (1999), Dictionary of architecture and landscape architecture, Penguin reference, Oxford. 6. Guasa M., Guallart V.,Muller W., Soriano F., Porras F., Morales J., The metapolis dictionary of advanced architecture city, technology and society in the information age, Actar. 28