ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Ερωτήσεις και Απαντήσεις Νέου Τύπου για τις Εξετάσεις Πιστοποίησης ΙΕΚ Δημήτρης Παπαγεωργίου Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νοσηλευτικής ΤΕΙ Αθήνας Θεόδωρος Σταθόπουλος ΕΔΙΠ Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Σταύρος Γεωργόπουλος Ιατρός Τμήμα Ορθοπεδικής & Τραυματολογίας Νοσοκομείο Neuchâtel Pourtalès Ελβετία
Οι ακριβείς ενδείξεις, οι ανεπιθύμητες ενέργειες και οι δοσολογίες για τα φάρμακα που αναφέρονται σε αυτό το βιβλίο, είναι πιθανόν να αλλάξουν. Ο αναγνώστης καλείται να ελέγξει τις πληροφορίες των κατασκευαστών στη συσκευασία των φαρμάκων. Οι συγγραφείς, οι επιμελητές, οι εκδότες ή οι διανομείς δεν είναι υπεύθυνοι για τυχόν λάθη ή παραλείψεις ή για οποιεσδήποτε συνέπειες από την εφαρμογή των πληροφοριών σε αυτόν τον τίτλο και δεν παρέχουν καμία εγγύηση, που είτε δηλώνετε, είτε υπονοείτε, αναφορικά με το περιεχόμενο της έκδοσης. Οι συγγραφείς, οι επιμελητές, οι εκδότες, και οι διανομείς δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη για οποιαδήποτε βλάβη ή / και ζημία που προκύπτουν σε πρόσωπα ή περιουσία από την παρούσα έκδοση. Η πνευματική ιδιοκτησία αποκτάται χωρίς καμία διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της. Κατά το Ν.2387/20 (όπως έχει τροποποιηθεί με το Ν.2121/93 και ισχύει σήμερα) και κατά τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το Ν.100/1975), απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αποθήκευση σε κάποιο σύστημα διάσωσης και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο ή μορφή, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή, χωρίς τη γραπτή άδεια του εκδότη. Copyright 2018 ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Ερωτήσεις και Απαντήσεις Νέου Τύπου για τις Εξετάσεις Πιστοποίησης ΙΕΚ ISBN: 978-960-608-018-0 Κωνσταντάρας Ιατρικές Εκδόσεις Μαυρομιχάλη 2-4, Αθήνα, 10679 Τηλ.: 210.3635343 Fax.: 210.3628173 e-mail: medbooks@hol.gr info@konstadaras.gr www.konstadaras.gr Δημιουργικό: Α. ΜΕΪΜΑΡΟΓΛΟΥ Εκτύπωση: Στ. Κοτσάτος & ΣΙΑ ο.ε.
Πρόλογος Το παρόν βιβλίο αφορά κυρίως τους απόφοιτους ΙΕΚ της ειδικότητας Βοηθός Νοσηλευτικής Τραυματολογίας. Η χρηστικότητα του βιβλίου αφορά στην διευκόλυνση της προετοιμασίας των αποφοίτων για τις εξετάσεις πιστοποίησης του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ). Η πολύχρονη, καθημερινή επαφή με τους σπουδαστές ανέδειξε την επιτακτική ανάγκη της δημιουργίας ενός κατανοητού και χρηστικού οδηγού στη μελέτη τους, ώστε να τυποποιηθούν οι απαντήσεις και να εξοικονομηθεί χρόνος και κόπος από την καταφυγή τους σε διάφορες ιατρονοσηλευτικές πηγές πληροφόρησης. Το βιβλίο περιλαμβάνει τα θέματα του θεωρητικού μέρους των εξετάσεων πιστοποίησης αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης νέου τύπου, όπως αυτά ανακοινώθηκαν από τον ΕΟΠΠΕΠ. Διακόσιες τριάντα επτά (237) ερωτήσεις κατηγοριοποιηθήκαν σε δυο ομάδες θεμάτων: Ομάδα Α. Γενικές ερωτήσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται 139 ερωτήσεις. Ομάδα Β. Ειδικές ερωτήσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται 98 ερωτήσεις. Με απλή και κατανοητή γλώσσα και σύμφωνα με τις εξελίξεις της Νοσηλευτικής και Ιατρικής Επιστήμης, απαντήθηκαν όλα τα θέματα. Επίσης, πρέπει να τονιστεί ότι το βιβλίο αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και από οιονδήποτε μη επαγγελματία υγείας που θα ήθελε να ενημερωθεί με απλό και κατανοητό ύφος για θέματα που αφορούν τον χώρο της υγείας. v
Περιεχόμενα Πρόλογος V Ομάδα Α. Γενικές ερωτήσεις...1 Ομάδα Β. Ειδικές ερωτήσεις...29 vii
12 ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ 69. Διάκριση τραυμάτων ανάλογα με το αίτιο που τα προκάλεσε. Τέμνον όργανο (γυαλί, μαχαίρι). Νύσσον όργανο (πρόκα, καρφίτσα). Θλαστικό όργανο (πέτρα, ξύλο). Μικτά, που προκαλούνται από όργανα που μπορούν να συντριβούν σε πολλά κομμάτια (τροχαίο ατύχημα). Πυροβόλο όπλο. Διακρίνονται σε διαμπερή και τυφλά. Τα διαμπερή έ- χουν πύλη εισόδου και εξόδου ενώ τα τυφλά μόνο πύλη εισόδου. 70. Τύποι επούλωσης τραυμάτων (ονομαστικά) Επούλωση κατά πρώτο σκοπό. Επούλωση κατά δεύτερο σκοπό. Επούλωση κατά τρίτο σκοπό. 71. Πώς γίνεται η αντιμετώπιση ενός τραύματος; Η πρωτοβάθμια εκτίμηση γίνεται πριν από την λήψη ιστορικού ή άλλης ενέργειας, και περιλαμβάνει τον έλεγχο και την εξασφάλιση των ζωτικών λειτουργιών με βάση τον αλγόριθμο ''ABCDE''. Η χρήση του ABCDE απαιτεί ελάχιστο χρόνο και είναι καθοριστικής σημασίας για την αντιμετώπιση του τραυματία. Τα αρχικά του Α B C D E αναλύονται ως εξής: A-Airway: εξασφάλιση αεραγωγού και ακινητοποίηση αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης. B- Βreathing: εξασφάλιση επαρκούς αερισμού. C- Circulation: έλεγχος της κυκλοφορίας. D- Disability: νευρολογική εκτίμηση. E- Exposure: έκθεση στο περιβάλλον, συνολική επισκόπηση και εκτίμηση του τραυματία. 72. Τι είναι φλεγμονή; Το σύνολο των τοπικών και συστηματικών μηχανισμών που ενεργοποιεί ο οργανισμός αντιδραστικά μετά από επίδραση σε αυτόν διαφόρων βλαπτικών παραγόντων. 73. Σε τι διακρίνονται οι φλεγμονές (ονομαστικά); Οξείες διάρκειες λίγων μερών. Χρόνιες μεγαλύτερες διάρκειας. 74. Τι γνωρίζετε για το απόστημα; Ονομάζεται η συλλογή πύου σε μια μη φυσιολογική κοιλότητα του οργανισμού. 75. Τι είναι μόλυνση; Η είσοδος ενός παθογόνου μικροοργανισμού στον οργανισμό του ανθρώπου ονομάζεται μόλυνση. 76. Τι είναι λοίμωξη; Η εγκατάσταση και ο πολλαπλασιασμός του παθογόνου μικροοργανισμού στον οργανισμό του ανθρώπου ονομάζεται λοίμωξη. 77. Τι είναι αεριογόνος γάγγραινα και πού οφείλεται; Αεριογόνος γάγγραινα είναι μια μορφή σηπτικής νέκρωσης η οποία οφείλεται σε μόλυνση από ένα βακτηρίδιο που ονομάζεται κλωστηρίδιο. Το κλωστηρίδιο αυτό που βρίσκεται φυσιολογικά στο χώμα, πολλαπλασιάζεται μέσα στους ιστούς και παράγει αέρια. 78. Τι είναι μώλωπας; Μώλωπας είναι μια εντοπισμένη συλ-
ομαδα Α - Γενικές Ερωτήσεις 13 λογή αίματος κάτω από το δέρμα. Είναι η αιμορραγία που εκδηλώνεται κάτω από το δέρμα ή ακόμα βαθύτερα στους ιστούς και που οφείλεται σε τραυματισμό που δεν έχει προκαλέσει λύση της συνέχειας του δέρματος. Για την αντιμετώπιση του μώλωπα συστήνεται η τοποθέτηση πάνω από το τραύμα μιας κρύας κομπρέσας προκειμένου να μειωθεί το πρήξιμο. 79. Τι είναι εκχύμωση; Η διάχυτη συλλογή μικρής ποσότητας αίματος στο δέρμα ή στο υποδόριο ιστό με αποτέλεσμα το σχηματισμό οιδήματος. 80. Τι είναι αιμάτωμα; Αιμάτωμα είναι η απώλεια μεγάλης ποσότητας αίματος το οποίο συλλέγεται σε νεοσχηματισμένη κοιλότητα. 81. Τι είναι πετέχεια; Μικρή στιγμοειδής ή φακοειδής αιμορραγία τού δέρματος ή ενός βλεννογόνου. 82. Να αναφέρετε τρεις ενδείξεις μετάγγισης αίματος. Οξεία αναιμία (Hb< 6-7gr/dl σχεδόν πάντα χρειάζονται μετάγγιση). Χρόνια αναιμία (σπάνια απαιτείται μετάγγιση σε ασθενείς με τιμές Hb> 8 gr/dl). Μαζική απώλεια αίματος (απώλεια ενός όγκου αίματος σε 24 ώρες, α- πώλεια του 50% του όγκου αίματος σε 3 ώρες, απώλεια αίματος με ρυθμό > 150 ml/min). Χειρουργικές επεμβάσεις (εκτίμηση ασθενούς πριν την επέμβαση αν είναι προγραμματισμένη & θεραπεία αναιμίας, διακοπή φαρμάκων). Καρδιοαγγειακή νόσος (λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης των α- σθενών, εξατομικευμένη απόφαση για μετάγγιση). Μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων. Μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων. 83. Να αναφέρετε ονομαστικά τις τοπικές ενέργειες επίσχεσης μιας αιμορραγίας. Άσκηση σταθερής πίεσης για να κινήσει τη διαδικασία πήξεως του αίματος. Ισχαιμική περίδεση (σφιχτή περίδεση) σε κεντρικότερο σημείο από το σημείο της αιμορραγίας για να μειωθεί η παροχή αίματος προς το σημείο που αιμορραγεί. Ανύψωση του μέλους που αιμορραγεί. Καυτηριασμός. Εφαρμογή αδρεναλίνης η οποία προκαλεί αγγειοσυστολή. 84. Άτομο ομάδας Α+ (άλφα θετικό) έ- χει ανάγκη μετάγγισης αίματος. Να αναφέρετε από ποιες ομάδες μπορεί να πάρει αίμα. Το άτομο ομάδας Α+ μπορεί να μεταγγισθεί από άτομο με ομάδα αίματος Α ή Ο. 85. Τι είναι ο παράγοντας Rhesus; Ο παράγοντας Rhesus είναι μία πρωτεΐνη που μπορεί να υπάρχει ή όχι στην επιφάνεια των ερυθροκυττάρων ενός ατόμου. Τα άτομα που έχουν αυτή την πρωτεΐνη χαρακτηρίζονται ως Rhesus θετικά (Rh+), ενώ εκείνα που δεν την έχουν ως Rhesus αρνητικά (Rh-).