Τα αγροπεριβαλλοντικά µέτρα και η διαχείριση του νερού Γιώργος Βλάχος Εργαστήριο Γεωργικών Εφαρµογών Αγροτικών Συστηµάτων Αγροτικής Κοινωνιολογίας Τµήµα Αγροτικής Οικονοµίας και Ανάπτυξης Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών
Η λύση 1992 Αγροπεριβαλλοντικά µέτρα ΕΟΚ/2078/92 Προστασία περιβάλλοντος Περιορισµός πλεονασµάτων Σταθεροποίηση εισοδήµατος παραγωγών GATT - Παγκόσµιος Οργανισµός Εµπορίου
Αγροπεριβαλλοντικά - Ιδιαιτερότητες Χρηµατοδότηση από το Γεωργικό ταµείο Εγγυήσεις Υποχρεωτικό για τα κράτη µέλη εθελοντικό για τους παραγωγούς Ποικιλία στο περιεχόµενο αλλά και στις διαδικασίες Σχεδιασµού Εφαρµογής Παρακολούθησης Αξιολόγησης
Αγροπεριβαλλοντικά στην ΕΕ 1η Περίοδος 3,6 % των πόρων της ΚΑΠ 13,4% των εκµεταλλεύσεων 19,4% της Χ.Γ. έκτασης Νερό Βάρος στην ποιότητα Έλλειψη χρηµατοδότησης µέτρων διαχείρισης Μη πολιτική στήριξη από οµάδες συµφερόντων;
Αγροπεριβαλλοντικά στην Ελλάδα 1η Περίοδος (1) Σχεδιασµός 4,8 εκατ. στρ. (6% της Χ.Γ.Ε.) Αρχικά συµµετοχική διαδικασία αργότερα συγκεντρωτική ad hoc διαδικασία 9 µέτρα (4 οριζόντια 5 εστιασµένα) Πρόβλεψη µόνο για την ποιότητα του νερού.
Αγροπεριβαλλοντικά στην Ελλάδα 1η Περίοδος (2) Εφαρµογή Συγκεντρωτική διαδικασία 4 µέτρα (2 οριζόντια 2 εστιασµένα) Καλύφθηκε λιγότερο από 1% της Χ.Γ.Ε. Εκµεταλλεύσεις λιγότερες από 1% Μεγάλα ποσά ανά στρέµµα
Αγροπεριβαλλοντικά στην Ελλάδα 1η Περίοδος (3) Νερό Μακροχρόνια παύση καλλιεργειών για την προστασία υδροφορέων (2ο 2ο σκέλος) 26 εκµεταλλεύσεις, 1.700 στρέµµατα Σταµάτησε (χωρίς σχόλιο) Μείωση της νιτρορρύπανσης στο Θεσσαλικό κάµπο. Περιοχές προβληµατικές από πλευράς χρήσης αρδευτικών πόρων Κύριος στόχος: ποιότητα υδάτων Ενθαρρύνονταν τεχνικές εξοικονόµησης νερού Αρχικά ξηρική αµειψισπορά Αργότερα επέκταση σε υδροβόρες 3.669 εκµεταλλεύσεις / 450.139 στρέµµατα
Αγροπεριβαλλοντικά στην ΕΕ 2η Περίοδος Νερό Βάρος στην ποιότητα Μέτρα διατήρησης υδατικών πόρων Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία Περιορισµένη απορρόφηση
Αγροπεριβαλλοντικά στην ΕΕ 2η Περίοδος ΕΕ/1257/99 Εξισωτική Αποζηµίωση Πρόωρη συνταξιοδότηση Αγροπεριβαλλοντικά µέτρα άσωση γεωργικών γαιών
Αγροπεριβαλλοντικά στην Ελλάδα 2η Περίοδος ΕΠΑΑ Ανεξάρτητη διαχειριστική αρχή ύο πρόσθετοι άξονες Προϋπολογισµός αγροπεριβαλλοντικών περιορίστηκε στο µισό Απορρόφηση 22% (Μέσος όρος ΕΠΑΑ 66%) 17 Μέτρα - 4,3% της ΧΓΕ
Έµµεση προστασία Αναφορά στην προστασία των υδατικών πόρων στους Κώδικες Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για το ΕΠΑΑ Πλήρης απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στην διαχείριση των υδατικών πόρων στις υποχρεώσεις της πολλαπλής συµµόρφωσης
Αγροπεριβαλλοντικά δεύτερης περιόδου (Σχεδιασµός) - 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Μέτρο Προϋπολο γισµός ( ) ικαιούχ οι Στρέµµατ α Βιολογική γεωργία 107.000 15.000 500.000 Βιολογική κτηνοτροφία 45.740 1.652 564.460 Μακροχρόνια παύση εκµετάλλευσης γεωργικών γαιών 7.000 82 194.864 Εκτατικοποίηση της κτηνοτροφίας 36.100 1.652 564.640 Μείωση της νιτρορρύπανσης γεωργικής προέλευσης 111.900 9.000 930.000 Περιβαλλοντική προστασία της λίµνης Παµβώτιδας 4.000 260 13.000 Πρόγραµµα απειλούµενων µε εξαφάνιση φυλών αγροτικών ζώων ιατήρηση εκτατικών καλλιεργειών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση Πρόγραµµα διαχείρισης των λιµνών και λιµνοθαλασσών Θράκης. Περιοχές του ικτύου NATURA 2000: «έλτα Νέστου & Λιµνοθάλασσα Κεραµωτής» (Α11500010) και οι «Λίµνες και Λιµνοθάλασσες της Θράκης» (Α 11300009) 15.000 1.500 80.000 3.000 900 41.000 12.000 4.000 120.000
Αγροπεριβαλλοντικά δεύτερης περιόδου (Σχεδιασµός) - 2 10 11 12 13 14 15 16 17 Πρόγραµµα διαχείρισης παραλίµνιων εκτάσεων της περιοχής του ικτύου NATURA 2000: «Λίµνες Βόλβης-Κορώνειας» (Α12200001) 7.800 1.200 73.000 ιατήρηση και αποκατάσταση φυτοφρακτών 6.573 50.000 Ανακατασκευή αναβαθµίδων σε επικλινείς εκτάσεις για την προστασία των εδαφών από τη διάβρωση ιατήρηση γεωργικών εκτάσεων για την προστασία της άγριας ζωής 35.000 437.500 8.500 230.000 Προστασία του παραδοσιακού ελαιώνα της Άµφισσας 27.000 60.000 ιατήρηση του παραδοσιακού αµπελώνα της νήσου Θήρας Περιβαλλοντική προστασία των λιµνών περιφέρειας υτικής Μακεδονίας: «Λίµνες Βεγορίτιδας Πετρών», «Λίµνες Χειµαδίτιδας Ζάζαρης» 1.500 15.000 10.000 38.000 Προστασία της λίµνης οϊράνης 5.000 20.000
Μέτρο Συµµετέχοντες Στρέµµατα % της προσχεδιασθείσας έκτασης 1 3.1.Βιολογική γεωργία 5.123 186.000 76,2 2 3.2. Βιολογική κτηνοτροφία 940 859.306 109,6 3 3.3. Μακροχρόνια παύση εκµετάλλευσης γεωργικών γαιών 73 124.400-4 3.4. Εκτατικοποίηση της κτηνοτροφίας 165 68.420 1,2 5 3.5. Μείωση της νιτρορύπανσης γεωργικής προέλευσης 6 3.6. Περιβαλλοντική προστασία της λίµνης Παµβώτιδας 7 3.7. Πρόγραµµα απειλούµενων µεεξαφάνισηφυλών αγροτικών ζώων 8 3.9. Πρόγραµµα διαχείρισης των λιµνών και λιµνοθαλασσών Θράκης. 9 3.10. Πρόγραµµα διαχείρισης παραλίµνιων εκτάσεων της περιοχής «Λίµνες Βόλβης- Κορώνειας» 6.054 679.480 73,0 0 0 0 321 73.090 91,4 23 3.025 2,5 5 844 1,2 10 3.11. ιατήρηση και αποκατάσταση φυτοφρακτών 0 0 0 11 3.12. Ανακατασκευή αναβαθµίδων σε επικλινείς εκτάσεις γιατηνπροστασίατωνεδαφώναπότηδιάβρωση 330-5.510 1,3 12 3.13. ιατήρηση γεωργικών εκτάσεων για την προστασία 28 1.430 0,6
Εν κατακλείδι Η διαχείριση του νερού φαίνεται να γίνεται σταδιακά κεντρική επιδίωξη των αγροπεριβαλλοντικών Προβλήµατα απορρόφησης η από τα επάνω προσέγγιση στα όριά της Τα αγροπεριβαλλοντικά µέτρα σε δεύτερη µοίρα Το βάρος για τη φιλική προς το περιβάλλον διαχείριση των αρδευτικών πόρων έχει πέσει αποκλειστικά στα αγροπεριβαλλοντικά Κόστος; Κατανοµή πόρων; Οδηγία 60/2000, µήπως επαναφέρει το ζήτηµα της επιλογής εργαλείων πολιτικής;