Ειδική Αναφορά Σε ποιες περιπτώσεις παιδιών & ενηλίκων είναι απαραίτητη η Λογοθεραπεία Η αλήθεια που πρέπει να γνωρίζετε Σωτήρης Πανάγος, Λογοθεραπευτής Ιδρυτής της SpeechVoice.gr Report Series Sotiris Panagos, CEO SpeechVoice.gr 1
Πολλές μικρές ιστορίες και ο μεγάλος του αδερφός άργησε να μιλήσει και τώρα δες τον! Μια χαρά! και εγώ όταν ήμουν μικρή δεν έλεγα το ξ εντάξει με κορόιδευαν λίγο τα παιδιά αλλά τι έπαθα? έτσι ήταν και ο μπαμπάς του (μπαίνει στη συζήτηση και η γιαγιά) κοντά στα 5 μίλησε! μην το πας το παιδί σε γιατρούς, μικρό είναι θα περάσει από μόνο του! κάποιες φορές δεν καταλαβαίνουμε τι λέει αλλά κοίτα το! Είναι πανέξυπνο! α! τον Γιωργάκη τον καταλαβαίνουμε μόνο εμείς! γιατί εμείς που δεν είχαμε λογοθεραπευτές πάθαμε κάτι? όλα τα παιδιά όταν είναι μικρά δε μιλάνε καθαρά! Ε, ο δικός μας τώρα είναι 6 άσε να μεγαλώσει λίγο και βλέπουμε! μικρό είναι ακόμα, άστο! είναι πολύ ακριβές οι λογοθεραπείες δε μπορούμε να ανταπεξέλθουμε (τα ταμεία χορηγούν μηνιαία αποζημίωση στηρίζοντας τους γονείς) τώρα πλησιάζει καλοκαίρι δεν έχει μυαλό για διαβάσματα και δε θα αποδώσει, άστο και από χειμώνα! τώρα ξεκινούν τα σχολεία δε μπορώ να του φορτώσω και άλλο το πρόγραμμα με λογοθεραπείες δε θα διαβάζει μετά! και κάθε πότε θα κάνουμε λογοθεραπεία? 2 φορές την εβδομάδα? Μα τα απογεύματα έχει μπαλέτο/μπάσκετ/ ποδόσφαιρο/ζωγραφική δε μπορώ να του τα στερήσω!.. ντρέπεται για αυτό δε μιλά ακόμα! Υπάρχουν ακόμα αμέτρητα τέτοια παραδείγματα. Report Series Sotiris Panagos, CEO SpeechVoice.gr 2
Η Αλήθεια που πρέπει να γνωρίζετε Είναι φυσικό και λογικό στη μεγαλύτερη πλειοψηφία τους τα παιδιά να μην έχουν καθαρή ομιλία, ωστόσο μεγαλώνοντας το παιδί και ξεπερνώντας τα 4-5 έτη αν εξακολουθούν να το καταλαβαίνουν μόνο οι γονείς όταν μιλά, ίσως λιγάκι και η δασκάλα πρέπει να αρχίσει να μας προβληματίζει σοβαρά. Αφήνοντας το παιδί να παλέψει μόνο του με τις δυσκολίες στο λόγο και στην ομιλία δυσχεράνουμε τόσο τη θέση του παιδιού όσο και τη δική μας. Όσο μεγαλώνει, αυξάνεται ραγδαία ο αριθμός νέων λέξεων που μαθαίνει, όταν μιλά λάθος μαθαίνει και τις νέες λέξεις λάθος, με αποτέλεσμα η ομιλία του να γίνεται όλο και πιο ακατάληπτη.το ίδιο το παιδί αρχίζει να νιώθει αμήχανα όταν το ρωτούν ξανά και ξανά Τι είπες? Δεν κατάλαβα. Πες μου πάλι. Όταν στο σχολείο ή στην παρεούλα του θα του πουν Γιατί μιλάς έτσι? Όταν δε θα μπορεί να συμμετέχει στη συζήτηση που θα αναπτυχθεί μέσα στην τάξη, όταν η δασκάλα ρωτήσει Πως περάστε το Σαββατοκύριακο παιδιά? ή όταν χρειαστεί να πει τους κανόνες σε ένα παιχνίδι ή ένα τραγουδάκι ή το ποίημα του, θα αρχίσει σιγά-σιγά να αισθάνεται μειονεκτικά σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδιά και ενδεχομένως να θέλει να αποκοπεί από τις παιδικές δραστηριότητες. Στις μεγαλύτερες ηλικίες (δημοτικό) είναι πιθανό να πέσει θύμα bulling καθώς τα παιδιά είναι συνήθως σκληρά στους χαρακτηρισμούς τους. Report Series Sotiris Panagos, CEO SpeechVoice.gr 3
Δίνοντας στο παιδί τη δυνατότητα να διορθώσει τις δυσκολίες του στον προφορικό λόγο, του δίνουμε τη δυνατότητα να συμμετέχει ενεργά, να αλληλοεπιδρά, να νιώσει δύναμη και αυτοπεποίθηση για αυτό που είναι και για αυτά που κάνει. Κάνουμε το παιδί δυνατότερο και ισχυρότερο στο να παλέψει πιο εύκολα και στις άλλες δυσκολίες που θα προκύψουν στα μαθητικά του χρόνια αλλά και στην ενήλικη ζωή του. Καθυστερώντας την ένταξη σε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης των δυσκολιών του, καθυστερούμε σημαντικά και στην εξάλειψη του ίδιου του προβλήματος χάνοντας πολύτιμο χρόνο και σίγουρα πολλά περισσότερα χρήματα. Ένα παιδί μικρότερης ηλικίας είναι πιο εύπλαστο και δεκτικό τόσο στο να διορθώσει την ομιλία του όσο και στο να διαβάσει περισσότερο. Έχει πολύ πιο ελεύθερο χρόνο σε σχέση με ένα παιδί 3 ης δημοτικού και σίγουρα μεγαλύτερη διάθεση. Οι ίδιοι οι γονείς μπορούν να εντάξουν το διάβασμα που χρειάζεται στην καθημερινότητα τους καθώς δεν υπάρχει τόσος φόρτος εργασίας από το σχολικό περιβάλλον. Την επόμενη φορά που θα σκεφτείτε ότι θα του περάσει μεγαλώνοντας βάλτε τον εαυτό σας στη θέση του παιδιού σας. Θα θέλατε οι γονείς σας να σας άφηναν με μια δυσκολία ρισκάροντας να σας περάσει μεγαλώνοντας?? Μην ξεχνάτε, εξαρτώνται αποκλειστικά από εσάς. Βοηθήστε τα παιδιά σας, αφήστε έναν ειδικό να βοηθήσει. Report Series Sotiris Panagos, CEO SpeechVoice.gr 4
Η Λογοθεραπεία µπορεί να βοηθήσει αποτελεσµατικά σε περιπτώσεις παιδιών που αντιµετωπίζουν δυσκολίες όπως : Κατανόησης του Λόγου των ενηλίκων Έκφρασης Λόγου (να που αυτό που θέλουν αποτελεσµατικά) Φτωχό λεξιολόγιο Ικανότητες διαλόγου-συζήτησης Φωνολογικών δυσκολιών (πχ ένα παιδί δεν λέει ή/και παραλείπει ή/και προσθέτει ή/και αφαιρεί ή/και διπλασιάζει φωνήµατα όπως νελό αντί νερό ή κος αντί λύκος) Αρθρωτικών δυσκολιών (πχ ένα παιδί αλλοιώνει κάποιο / κάποια φώνηµα /φωνήµατα όταν µιλάει πχ λέει φ αντί θ, ή χ αντί θ κλπ) Τραυλίζουν (πχ επαναλαµβάνουν, επιµηκύνουν φωνήµατα, συλλαβές κλπ) Έχουν κάποιο εµφανές σύνδροµο ή πολλαπλή αναπηρία (πχ σύνδροµο Down) Αντιµετωπίζουν δυσκολία µε την µάσηση ή/και την κατάποση του φαγητού. Έχουν διάγνωση αυτισµού. Έχουν διάγνωση βαρηκοϊας. Έχουν γεννηθεί µε ψυχοκινητική υστέρηση. Έχουν διάγνωση προφορικής απραξίας Αντιµετωπίζουν διαταραχές µε την φωνή τους (κυρίως έφηβοι) Report Series Sotiris Panagos, CEO SpeechVoice.gr 5
Πίνακας Κατάκτησης Φωνηµάτων (Δοκιµασία Φωνητικής & Φωνολογικής Εξέλιξης, Αθήνα, Μάϊος 1995) Ηλικία Φωνήµατα 2.6-3.0 µ, π, µπ, τ, κ, γκ, νια 3.0-3.6 µ, ν, π, µπ, τ, ντ, κ, γκ, β, χ, γ, νια 3.6-4.0 µ, ν, π, µπ, τ, ντ, κ, γκ, φ, β, σ, ζ, χ, γ, λ, νια 4.0-4.6 µ, ν, π, µπ, τ, ντ, κ, γκ, φ, β, θ, δ, σ, ζ, χ, γ, λ, λια, νια 4.6-5.0 µ, ν, π, µπ, τ, ντ, κ, γκ, φ, β, θ, δ, σ, ζ, τσ, τζ, χ, γ, λ, λια, νια 5.0-5.6 µ, ν, π, µπ, τ, ντ, κ, γκ, φ, β, θ, δ, σ, ζ, τσ, τζ, χ, γ, λ, λια, νια 5.6-6.0 µ, ν, π, µπ, τ, ντ, κ, γκ, φ, β, θ, δ, σ, ζ, τσ,τζ, χ, γ, λ, λια, νια, ρ Ηλικία Συµφωνικά Συµπλέγµατα 3.6-4.0 σπ, πλ, κλ, κλ, κν, πν, πιο-πια-πιε-πιου, βγ 4.0-4.6 φλ, στ, σκ, ξ, χτ, τρ, κρ, δρ, ζµ, µν 4.6-5.0 σφ, βρ, ντρ, χν, ζγ, φτ 5.0-5.6 γλ, γρ, στρ 5.6-6.0 δρ, θρ, χτρ, φτια Μεγαλύτερη δραστηριότητα ως προς την κατάκτηση των συµπελγµάτων παρατηρείται µεταξύ 3.6 και 4.6 ετών. Report Series Sotiris Panagos, CEO SpeechVoice.gr 6
Η Επιστήμη της Λογοθεραπείας σε Ενήλικες Η Λογοθεραπεία µπορεί να βοηθήσει αποτελεσµατικά σε περιπτώσεις ενηλίκων όπως είναι : Ασθενείς έπειτα από Εγκεφαλικό Επεισόδιο που έχασαν µερικώς ή ολικώς την ικανότητα επικοινωνίας τους ( ή αντιµετωπίζουν διαταραχές µάσησης & κατάποσης) Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις Αποκατάσταση διαταραχών Φώνησης (πχ σε επαγγελµατίες χρήστες φωνής όπως είναι οι καθηγητές, οι δάσκαλοι, οι ιερείς, οι ψάλτες, οι τραγουδιστές κλπ) Σε περιπτώσεις τραυλισµού. Ασθενείς πριν ή µετά από Ολική Λαρυγγεκτοµή. Ασθενείς µε Άνοια. Ασθενείς µε νόσο του Parkinson. Ασθενείς µε Σκληρυνση κατά πλάκας (MS). Ασθενείς µε πλάγια µυατροφική σκλήρυνση (ALS). Ασθενείς µε διαταραχές µασησης και κατάποσης (δυσφαγία). Ασθενείς µε Δυστονία. Ασθενείς µε Δυσαρθρία. Ασθενείς µε Βλάβη Δεξιού Ηµισφαιρίου ( ΒΔΗ). Report Series Sotiris Panagos, CEO SpeechVoice.gr 7
Περί Διαταραχών Φώνησης Διαταραχή φωνής είναι η οποιαδήποτε αλλοίωση στα τρία χαρακτηριστικά της φωνής: ύψος, ένταση και ποιότητα φωνής. Μια διαταραχή φωνής µπορεί να συνοδεύεται από πόνο, δυσκολία ή κούραση κατά την οµιλία. Πού µπορεί να οφείλεται Κατάχρηση φωνής π.χ. Υπερβολική ένταση ή παρατεταµένη χρήση φωνής Συνεχές καθάρισµα λαιµού Λοιµώξεις Παλινδρόµηση των υγρών του στοµάχου Όγκοι (ιογενής, καρκινικοί) Ασθένειες που προκαλούν παράλυση των φωνητικών χορδών Κάπνισµα Τα συµπτώµατα Εύκολη φωνητική κόπωση Βραχνάδα Τραχύτητα φωνής Μείωση της έντασης Μειωµένη ικανότητα διακύµανσης του ύψους της φωνής Πνευστότητα φωνής Αίσθηση πόνου ή καυσαλγία στην περιοχή του λάρυγγα Όσον αφορά στους ενήλικες, οµάδες υψηλού κινδύνου αποτελούν άτοµα που εργάζονται σε θορυβώδη ή τοξικά για τη φωνή περιβάλλοντα ή άτοµα που κάνουν κατάχρηση φωνής π.χ. εκπαιδευτικοί, κοµµωτές, οικοδόµοι, ιερείς, ηθοποιοί, τραγουδιστές κ.ά. Report Series Sotiris Panagos, CEO SpeechVoice.gr 8
Ο ρόλος του λογοθεραπευτή Ο ρόλος ενός λογοθεραπευτή είναι η βελτίωση στη δύναµη, στην ελαστικότητα, στην αντοχή των µυών του λάρυγγα και στη βελτίωση του συντονισµού των µυών ώστε να βρεθεί η ισορροπία που χρειάζεται για την υγιή παραγωγή της φωνής. Περί Διαταραχών Μάσησης & Κατάποσης Οι διαταραχές κατάποσης (ή δυσφαγία) είναι σύµπτωµα και όχι µία ασθένεια. Είναι η περιγραφή συµπτωµάτων που σχετίζονται µε προβλήµατα στη λήψη, διαχείριση και προώθηση της τροφής και των εκκρίσεων από τα χείλη έως το στοµάχι. Οι διαταραχές της κατάποσης αφορούν δυσλειτουργίες κατά τη σίτιση και µπορούν να παρατηρηθούν σε οποιοδήποτε στάδιο της κατάποσης (προπαρασκευαστικό στάδιο, στοµατικό στάδιο, φαρυγγικό στάδιο και οισοφαγικό στάδιο). Πού µπορεί να οφείλεται Νευρογενείς διαταραχές (90%) π.χ. αγγειακό επεισόδιο, κρανιοεγκεφαλική κάκωση, εκφυλιστική νευρολογική νόσος κ.ά. Νεοπλασµατικές (5%) π.χ. πριν ή µετά από νεόπλασµα στοµατοφάρυγγα, λάρυγγα ή οισοφάγου. Ψυχογενείς ή Συµπεριφοράς (κυρίως σε παιδιά). Τα συµπτώµατα Κόπωση κατά τη διάρκεια µάσησης στερεάς τροφής Αυξηµένος χρόνος για την ολοκλήρωση του γεύµατος Παλινδρόµηση της τροφής στο στόµα ή από τη µύτη Σηµαντική απώλεια σωµατικού βάρους Απώλεια της ευχαρίστησης του γεύµατος Σιελόρροια Report Series Sotiris Panagos, CEO SpeechVoice.gr 9
Φόβος λήψης τροφής Ξηροστοµία Δυσκολία λήψης της τροφής από το κουτάλι Ελαττωµένη ικανότητα δαγκώµατος Ανεπαρκής ή απούσα ικανότητα µάσησης Έλλειψη έναρξης κατάποσης Βήχας κατά τη διάρκεια ή µετά την κατάποση Καθαρισµός του λαιµού κατά την διάρκεια ή µετά την κατάποση Πνίξιµο κατά την διάρκεια ή µετά την κατάποση Στραβοκατάπηµα πριν ή κατά τη διάρκεια ή το τέλος της κατάποσης Αίσθηµα καθήλωσης της τροφής στον λαιµό Πόνος κατά την κατάποση Αυξηµένες εκκρίσεις κατά την διάρκεια ή µετά το γεύµα Καούρα Δυσπεψία Ναυτία / εµετός Υπερβολικό ρέψιµο Ξινή γεύση στο στόµα Χρόνια κακή αναπνοή Δύσπνοια Συχνοί πονόλαιµοι Στοµαχόπονοι Μεταβολές της φωνής (υγρή φωνή) Ο ρόλος του λογοθεραπευτή και η διαδικασία αποκατάστασης Η αποκατάσταση της δυσφαγίας και ο χρόνος που απαιτείται ποικίλλει ανάλογα µε τα αίτια, τη βαρύτητα και την έκταση των διαταραχών κατάποσης. Στοχεύει στην αποκατάσταση της φυσιολογίας της κατάποσης και της λειτουργικότητας των δοµών που λαµβάνουν µέρος στην κατάποση. Ο λογοθεραπευτής σε συνεργασία µε τους άλλους ειδικούς της διεπιστηµονικής οµάδας θα παρέµβει ανάλογα µε τη συµπτωµατολογία είτε µε: Report Series Sotiris Panagos, CEO SpeechVoice.gr 10
Ειδική θεραπεία κατάποσης (όπως ασκήσεις βελτίωσης των κινήσεων των µυών). Τροποποίηση στάσης σώµατος του ασθενούς κατά τη σίτιση. Τροποποίηση της κατάποσης. Τροποποίηση της τροφής. Το κυριότερο όφελος που προκύπτει από την επιλογή της στοµατικής σίτισης και την αποκατάσταση της, που στοχεύει ακριβώς στην επαναδραστηριοποίηση και τη θεµελίωση της φυσιολογικής λειτουργίας της κατάποσης, είναι ότι η στοµατική σίτιση αποτελεί τον ασφαλέστερο και καλύτερο ποιοτικά τρόπο σίτισης σε σχέση µε τις µεθόδους µη στοµατικής σίτισης καθώς η τροφή απορροφάται και η πέψη γίνεται σταδιακά. O Σωτήρης Πανάγος είναι Λογοθεραπευτής και ο Διευθύνων Σύμβουλος της SpeechVoice.Είναι συγγραφέας ενός μεγάλου αριθμού επιστημονικών βιβλίων Λογοθεραπείας που αφορούν σε πρόληψη-αξιολόγηση-διάγνωση και θεραπεία διαταραχών Λόγου-Ομιλίας-Φωνής και Κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες. Είναι εκπαιδευτής φοιτητών αλλά και επαγγελματιών Λογοθεραπευτών σε ένα μεγάλο επιστημονικό φάσμα μεταξύ των οποίων είναι : Αφασίες και Συναφείς Διαταραχές Επικοινωνίας, Αξιολόγηση και Αποκατάσταση Διαταραχών Φώνησης, Νευρογενείς Κινητικές Διαταραχές Ομιλίας, Αξιολόγηση και Αποκατάσταση Διαταραχών Μάσησης και Κατάποσης. Έχει εκπαιδεύσει συνολικά πάνω από 230 μαθητές σε θέματα λογοθεραπείας και είναι επόπτης σε πολλά ιδιωτικά κέντρα στην Ελλάδα Τέλος έχει ιδιωτική εμπειρία σε ένα μεγάλο φάσμα διαταραχών Λόγου, Ομιλίας, Φωνής και Κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες όπως ενδεικτικά είναι : Αρθρωτικά & Φωνολογικά Προβλήματα, Αυτισμό, Τραυλισμό, Διαταραχές Φωνής, Σ ύ ν δ ρ ο μ α, Α φ α σ ί ε ς, Λ α ρ υ γ γ ε κ τ ο μ ή, ν ό σ ο τ ο υ Parkinson,Πλάγια Μυατροφική Σκλήρυνση, Ανοια, Σχιζοφρένεια, Ψυχοκινητική Υστέρηση, Ειδική Γλωσσική διαταραχή, Απραξία, Εγκεφαλική παράλυση και Βλάβη δεξιού Για Αξιολόγηση παιδιού ή ενήλικα στο σπίτι σε Αττική ή Βοιωτία επικοινωνήστε μαζί μας : email : high-level@live.com Τηλέφωνα : 2261102306, 6989676649 Δείτε το τρόπο που δουλεύουμε κάνοντας κλικ ΕΔΩ Report Series Sotiris Panagos, CEO SpeechVoice.gr 11