ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ Σ Χ Ε Σ Ε Ι Σ Ε Λ Λ Α ΑΣ - ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΕΥ ΤΙΦΛΙ ΑΣ Ε Τ Ο Υ Σ 2 0 1 3

ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ Σ Χ Ε Σ Ε Ι Σ Ε Λ Λ Α ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΕΥ ΤΙΦΛΙ ΑΣ Ε Τ Ο Υ Σ 2 0 1 3 1

37/d Tabidze str. 0179, Tbilisi - Georgia Tel: (+ 995 32) 94 28 58, Fax: (+ 995 32) 94 18 86, E-mail: ecocom-tbilisi@mfa.gr Αρ. Κε φ. 1. Α. Β. Γ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. 1,2 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ- ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Γενικές πληροφορίες-οικονοµία Σύντοµη Ιστορική διαδροµή Κοινωνικοί είκτες Μακροοικονοµικές εξελίξεις Ανταγωνιστικότητα στην Γεωργία το 2013 Οικονοµικά πλεονεκτήµατα και αδυναµίες της χώρας Ε. 2. Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ A. Ιδιαιτερότητες της αγοράς 3, 4, 5, 5,6,7 7,8,9 10 10 Β. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΕΥ ΤΙΦΛΙ ΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 2013 Γ. Εξωτερικό Εµπόριο. ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΗΜΌΣΙΟ ΧΡΈΟΣ Ε. Εισαγωγικό καθεστώς ΣΤ. Ζώνες Ελεύθερου Εµπορίου φορολογία- Ζ. α) ΙΕΘΝΕΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 2012/2013 β) ιεθνής είκτης ανταγωνιστικότητας της Γεωργίας Η. Επενδυτικό κλίµα Άµεσες ξένες επενδύσεις Θ. Αλλαγές στο Επενδυτικό περιβάλλον εντός του 2013 2 11 10,11,12,13, 14. 14 15,16 16,17,18 18, 19,20 20,21, 22,23,24

Ι. Εργατική Νοµοθεσία Κ. Οικονοµικές Σχέσεις µε Ε. Ένωση ΗΠΑ 24,25,26,27 27,28,29 3. ΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ ΑΣ-ΓΕΩΡΓΙΑΣ Α. ιµερές εµπόριο Ελλάδας-Γεωργίας Β. Ελληνικές επενδύσεις στη Γεωργία Β1.Προβλήµατα ελληνικών εταιρειών στην Γεωργία Γ. Προγράµµατα αναπτυξιακής συνεργασίας 4. ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Α. ΓΕΩΡΓΙΑ Β. ΕΝΕΡΓΕΙΑ Γ. ΥΠΟ ΟΜΕΣ. ΤΡΑΠΕΖΕΣ Ε. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΤ. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ζ. ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ Η. ΙΑΦΘΟΡΑ Η. ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ΣΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ 30, 31, 31 32 32 32,33,34,35, 36,37,38,39 40,41, 41,42,43 44,45 45,46, 46 46,47,48 48,49 49,50,51, 51,52, 1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΑ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Α. Γενικές πληροφορίες-οικονοµία Η Γεωργία γεωγραφικά βρίσκεται στο σταυροδρόµι της υτικής Ασίας και της Ανατολικής Ευρώπης και γειτνιάζει, δυτικά µε τη Μαύρη Θάλασσα, στα βόρεια µε τη Ρωσία, στο νότο µε την Τουρκία και την Αρµενία, και νοτιοανατολικά µε το Αζερµπαϊτζάν. Πρωτεύουσα της Γεωργίας είναι η Τιφλίδα,(1.171.000) η συνολική έκταση της χώρας είναι 69.700 τ.χλ. και σύµφωνα µε τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής 3

Υπηρεσίας ο πληθυσµός της στο τέλος του 2013 ανέρχονταν σε 4,483.8 εκατ. από τα οποία το 2.410,8 εκατ διαµένουν σε αστικές περιοχές, και το 2.073.0 εκατ.σε αγροτικές. ΕΤΟΣ Πληθυσµός σε χιλιάδες-αρχή του έτους 2008 4 382.1 2009 4 385.4 2010 4 436.4 2011 4 469.2 2012 4497.6. 2013 4483.8 Η Γεωργία διαθέτει ακτογραµµή 310 χλµ. στον Εύξεινο Πόντο, µε σηµαντικότερους λιµένες το Βατούµι και το Πότι, ενώ µε ανακοίνωση του τέως Προέδρου της ηµοκρατίας, έγινε γνωστό ότι στα άµεσα σχέδια της Κυβέρνησης είναι η δηµιουργία µίας νέας Πόλης-λιµένα στην βόρεια ακτογραµµή της Μαύρης Θάλασσας µε το όνοµα Lazika. H πλεονεκτική γεωγραφική θέση της Γεωργίας την καθιστά σηµαντικό διάδροµο διέλευσης από την επικράτειά της υδρογονανθράκων, αλλά και άλλων προϊόντων, έτσι που η χώρα σταδιακά να εξελίσσεται σε εµπορικό κόµβο µεταξύ Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας. Η ακτοπλοϊκή σύνδεση της µε τους λιµένες της Κωστάντζας και του Μπουργκάς, επιτρέπει την µεταφορά µέσω Γεωργίας, προϊόντων από την Ευρώπη προς το Αζερµπαϊτζάν την Αρµενία και την Κεντρική Ασία. Το πολίτευµα της Γεωργίας είναι η Προεδρική ηµοκρατία, (άµεση εκλογή Προέδρου µέσω καθολικής ψηφοφορίας) ενώ η Κυβέρνηση της χώρας εκλέγεται µε διαδικασίες αντιπροσωπευτικής δηµοκρατίας. Με την οικονοµία της χώρας να σηµειώνει εντός του 2013, θετικό ρυθµό ανάπτυξης της τάξεως του 3.2%, η Γεωργία φαίνεται ότι, παρά την επιβράδυνση του ρυθµού ανάπτυξης σε σχέση µε το 2012 διατήρησε την ανοδική της πορεία παρά την γενικότερη κάµψη της παγκόσµιας Οικονοµίας και την επιδείνωση του επενδυτικού κλίµατος παγκοσµίως. Ωστόσο και παρά το γεγονός ότι η οικονοµία της χώρας είχε σηµειώσει εντυπωσιακούς ετήσιους ρυθµούς αύξησης του ΑΕΠ µεταξύ 2004 και 2006, το ποσοστό των δαπανών των νοικοκυριών για τρόφιµα και βασικά είδη κατανάλωσης εξακολουθεί να κυµαίνεται από 55% σε αστικά νοικοκυριά έως και πάνω από 70% στις αγροτικές περιοχές σε όλη την διάρκεια της προαναφερθείσης περιόδου. Εξ άλλου, η γεωργιανή οικονοµία επιβραδύνθηκε σηµαντικά κατά την περίοδο 2007-2008 και εισήλθε σε ύφεση το 2009, ως αποτέλεσµα αφενός της παγκόσµιας αύξησης των τιµών των βασικών εµπορευµάτων, της επιβολής εµπορικού αποκλεισµού, της στρατιωτικής σύγκρουσης µε τη Ρωσική Οµοσπονδία και αφ ετέρου λόγω της µεγάλης παγκόσµιας οικονοµικής ύφεσης. Αρνητικό αποτέλεσµα αυτής της κατάστασης ήταν η επιβράδυνση του ρυθµού µείωσης της φτώχειας και η αύξηση του ποσοστού του πληθυσµού που διαβιεί σε κατάσταση στέρησης βασικών ειδών για την καθηµερινή επιβίωση. Β. Σύντοµη Ιστορική αναδροµή 4

Κατά τη διάρκεια των κλασικών χρόνων τα διάφορα ανεξάρτητα βασίλεια µε κυριότερα αυτά της Κολχίδας και της Iberia συνενωθήκαν σε αυτό που σήµερα ονοµάζεται Γεωργία η οποία και ασπάστηκε τον Χριστιανισµό στις αρχές του 4ου αιώνα. Η ενοποιηµένη Γεωργία έφτασε στο απόγειο της πολιτικής και οικονοµικής της δύναµης κατά τη διάρκεια της βασιλείας του βασιλιά αβίδ IV και της βασίλισσας Ταµάρ τον 11ο-12ο αιώνα. Στις αρχές του 19ου αιώνα, η Γεωργία είχε προσαρτηθεί στην Ρωσική Αυτοκρατορία, ενώ µετά από µια σύντοµη περίοδο ανεξαρτησίας, µετά τη Ρωσική Επανάσταση του 1917, η Γεωργία καταλήφθηκε οριστικά από τη Σοβιετική Ρωσία το 1921, για να µετατραπεί αργότερα στην Γεωργιανή Σοσιαλιστική Σοβιετική ηµοκρατία ως τµήµα της η Σοβιετικής Ένωσης. Μετά την πολυπόθητη ανεξαρτησία το 1991, η µετά-κοµµουνιστική Γεωργία διήλθε από µία περίοδο πολιτικής αναταραχής και οικονοµικής κρίσης σχεδόν για όλη την δεκαετία του 1990, µέχρι τα γεγονότα της «Ροζ Επανάστασης» του 2003, σε συνέχεια της οποίας η νέα Κυβέρνηση εισήγαγε στην χώρα βαθιές δηµοκρατικές και οικονοµικές µεταρρυθµίσεις ενώ η Οικονοµία της γνώρισε µία περίοδο άνθισης µε προσέλκυση νέων επενδύσεων και ανάπτυξη της Επιχειρηµατικής δραστηριότητας. Η Γεωργία είναι µέλος του Συµβουλίου της Ευρώπης και του GUAM (Οργανισµός για τη ηµοκρατία και την Οικονοµική Ανάπτυξη)και συµπεριλαµβάνει στην επικράτειά της δύο ντε φάκτο ανεξάρτητες περιοχές, την Αµπχαζία και την Νότια Οσετία, οι οποίες απολαµβάνουν όµως περιορισµένης διεθνούς αναγνώρισης µετά το ρωσο-γεωργιανό πόλεµο του 2008 και τις οποίες η Γεωργία θεωρεί ότι είναι µέρος της κυρίαρχης επικράτειάς της, που όµως τελούν υπό ρωσική στρατιωτική κατοχή. Γ. Κοινωνικοί είκτες Η Γεωργία από την άποψη των κοινωνικών δεικτών και ειδικότερα του δείκτη «Human Development Index» ( είκτης Ανάπτυξης του ανθρωπίνου παράγοντα) κατατάσσεται στην 72 η θέση από την 75 η που κατείχε τα τελευταία χρόνια, σηµειώνοντας µικρή βελτίωση σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά και η οποία την τοποθετεί σε καλλίτερη κλίµακα από την Αρµενία (87) η το Αζερµπαϊτζάν (86), ενώ η θέση της µε βάση τον ανωτέρω δείκτη της, είναι περίπου η ίδια µε αυτήν της Ουκρανίας, της Βοσνίας, της ΠΓ Μ, και της Βενεζουέλας. Ο ανωτέρω δείκτης HDI ο οποίος είναι για την Γεωργία 0,745 ταξινοµεί τη χώρα στην 72 θέση από συνολικά 187 χώρες. Αλλά πρέπει επίσης να σηµειωθεί ότι µε παρόµοια συγκρίσιµα στοιχεία ο εν λόγω δείκτης HDI της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας θεωρουµένης ως περιοχής αυξήθηκε από 0.651 το 1980 σε 0,771 σήµερα, τοποθετώντας έτσι την Γεωργία κάτω από το µέσο όρο της περιοχής. Τα στοιχεία στους προαναφερθέντες δείκτες HDI εµφανίζουν τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο τις πολύ µεγάλες διαφορές στην ευηµερία αλλά και στις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στην πραγµατική ζωή και που εξακολουθούν να χωρίζουν τον αλληλοεπηρεαζόµενο κόσµο µας. Ωστόσο, κατά παράδοξο και ταυτόχρονα ενδιαφέροντα τρόπο, ενώ η Γεωργία παρουσιάζει καλλίτερους δείκτες από ότι οι προαναφερθείσες χώρες στον δείκτη προσδόκιµου ζωής και στον δείκτη που φανερώνει το επίπεδο παιδείας του πληθυσµού, εντούτοις το κατά κεφαλήν εισόδηµα της χώρας καταγράφεται ως χαµηλότερο από τις προαναφερθείσες χώρες µε παρόµοιους κοινωνικούς δείκτες. 5

Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP) to 14.7 % των Γεωργιανών επιβιώνουν µε ηµερήσιο εισόδηµα κάτω από το όριο φτώχειας του 1.25 % δολάρια τη ηµέρα (ακραία φτώχεια) ποσοστό όµοιο µε αυτό της Κίνας της Βολιβίας και της Νικαράγουα, που είναι όµως και το χειρότερο µεταξύ των πρώην σοβιετικών χωρών.. ΜΑΚΡΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΤΟ 2013 Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας κατά το 2013 το ΑΕΠ της Γεωργίας, σε σύγκριση µε το 2012, αυξήθηκε κατά 3,2%. Πιο συγκεκριµένα, το ΑΕΠ της χώρας για το οικονοµικό έτος 2013 σε τρέχουσες τιµές και σε τοπικό νόµισµα lari (GEL) ανήλθε σε 26.824 δις. Από τα στατιστικά στοιχεία για ολόκληρο το 2013, η εν λόγω αύξηση σηµειώθηκε στους εξής επιµέρους τοµείς της οικονοµίας : γεωργία και αλιεία 9,8% µεταποιητική βιοµηχανία 8,4%, ακίνητα, υπηρεσίες χρηµατοδοτικής µίσθωσης και, υπηρεσίες για καταναλωτές 7,5%, χρηµατοπιστωτικός τοµέας 7,4% ξενοδοχεία και εστιατόρια 7,2%. εµπόριο 5,1%, µεταφορές 4,9%, εκπαίδευση 4,6%, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο και παραγωγής και διανοµής νερού 4%. Όµως κατά το ίδιο προαναφερθέν οικονοµικό έτος µείωση σηµειώθηκε στους εξής επιµέρους τοµείς : κατασκευές - 10,6% κοινοτικές, κοινωνικές και ατοµικές υπηρεσίες - 0,8%, εξορυκτική βιοµηχανία - 0,1%. Το µεγαλύτερο ειδικό βάρος στην σύνθεση του ΑΕΠ το 2013 είχαν οι τοµείς : εµπόριο 17,3%, βιοµηχανία 17,2%, µεταφορών και των επικοινωνιών 10,7%, δηµόσια διοίκηση 10,1%, γεωργία και αλιεία 9,3%, υγειονοµικής περίθαλψης και κοινωνικής πρόνοιας 5,8%. Σηµειώνεται επίσης ότι τα τελευταία πέντε έτη η οικονοµία της Γεωργίας χαρακτηριζόταν ως ένα οικονοµικό θαύµα και, παρά το ότι σηµειώθηκε µια αρνητική πορεία κατά τα έτη 2008 και 2009 που αποδίδεται κυρίως στην Παγκόσµια οικονοµική κρίση και στον πόλεµο µε την Ρωσία τον Αύγουστο του 2008, τις ενδιάµεσες χρονιές 2006 και 2011 η επίτευξη ρυθµών ανάπτυξης 6% και 7% θεωρήθηκε πραγµατικά εντυπωσιακή. Ωστόσο η οικονοµική θεωρία υποστηρίζει ότι το ΑΕΠ κάθε χώρας συντίθεται από την κατανάλωση τις επενδύσεις τις δηµόσιες δαπάνες και τις εξαγωγές, όµως σε περιόδους πολιτικής αβεβαιότητας όπως η πρόσφατη στην οποία εισήλθε η Γεωργία µε την αλλαγή Κυβέρνησης, οι καταναλωτές χρειάζεται να καταναλώσουν λιγότερο τώρα για ένα ασφαλέστερο µέλλον. Γι αυτό αρνητική εξέλιξη σηµείωσαν όχι µόνο το ύφος των άµεσων ξένων επενδύσεων, αλλά και οι δηµόσιες δαπάνες, οι οποίες όµως σηµείωσαν γρήγορη ανάκαµψη στην αµέσως µετά τις εκλογές περίοδο. Από την άλλη πλευρά, η δυνατότητα που παρουσιάζεται µε την νέα Κυβέρνηση για µία αύξηση των εµπορικών συναλλαγών της χώρας µε την Ρωσία,η πιστωτική επέκταση του Τραπεζικού τοµέα τον εκέµβριο και, η εισροή χρηµάτων από νέες πηγές ξένων επενδύσεων, αποτέλεσαν θετικά σηµεία για την επάνοδο της Οικονοµίας σε ανοδική τροχιά το 2013. Όµως, εάν η τρέχουσα αβεβαιότητα και ή ζήτηση από τους εµπορικούς εταίρους της Γεωργίας εξακολουθήσει να είναι ισχνή, τότε η ανάπτυξη θα είναι χαµηλότερη. Οι ισχυρές εγχώριες πολιτικές, η εµπέδωση κλίµατος σταθερότητας και εµπιστοσύνης στις συναλλαγές που είναι αναγκαίοι όροι για να καθησυχάσουν οι αγορές σε συνδυασµό µε το ότι, η νέα κυβέρνηση έχει δεσµευθεί να εφαρµόσει συνεπή 6

µακροοικονοµική πολιτική αναµένεται να ενισχύσει περαιτέρω το φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον της Γεωργίας. O προϋπολογισµός της χώρας για το 2013 ήταν κοινωνικά προσανατολισµένος και προέβλεπε, την αύξηση των κοινωνικών δαπανών για την προστασία των πιο ευάλωτων, ενώ συνέχιζε παράλληλα την πορεία της δηµοσιονοµικής εξυγίανσης. Βεβαίως το υψηλό έλλειµµα του ισοζυγίου τρεχουσών λογαριασµό της Γεωργίας συνιστά την κύρια πηγή παθογένειας της οικονοµίας της και η µείωση του αποτελεί κάθε χρόνο βασική µακροοικονοµική πρόκληση. Η Κυβέρνηση της Γεωργίας έχει θέσει ως στόχο για το 2013 µία πορεία µείωσης του ελλείµµατος τρεχουσών συναλλαγών και στην συνέχεια µέσω της δηµοσιονοµικής εξυγίανσης, µια πιο ευέλικτη συναλλαγµατική ισοτιµία, ως προς τα κυριότερα ξένα νοµίσµατα η οποία σε συνδυασµό µε τις προβλεπόµενες διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις θα συµβάλλει στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Γεωργίας.. ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΕΤΗ 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Μέσο µηνιαίο εισόδηµα του συνολικού πληθυσµού (Million GEL) Μέσο µηνιαίο εισόδηµα ανά νοικοκυριό (GEL) 544.7 575.4 649.2 711.1 808.8 540.3 569.2 651.2 705.9 788.4 906.9 887.2 Μέσο Μηνιαίο κεφαλήν εισόδηµα (GEL) 147.2 154.5 178.6 195.2 218.4 246.6 Σύµφωνα µε τα στοιχεία που δηλώνονται από τα νοικοκυριά. Με κατά κεφαλή εισόδηµα µόλις 2.455 το 2009 περίπου 2.500 το 2010, 3230 $ το 2011 και 3519.6 USD το 2012 και 3596.6 USD - 2013*η Γεωργία συγκαταλέγεται µεταξύ των φτωχότερων κρατών της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Το GDP της Γεωργίας για το 2013 ανήλθες στα 16.126.4 δις US $ Το Εθνικό νόµισµα της χώρας είναι το γεωργιανό Lari (διεθνές ακρωνύµιο: GEL), και υποδιαιρείται σε 100 tetri Η µέση ισοτιµία του τοπικού νοµίσµατος σε σχέση µε τα κυριότερα ξένα νοµίσµατα στα οποία λαµβάνει χώρα και το µεγαλύτερο µέρος των συναλλαγών µε το εξωτερικό ήτοι µε το δολάριο ΗΠΑ και το ευρώ ήταν για το 2013 : 1 $ ΗΠΑ=1.663 λάρι και 1 Ευρώ = 2.209 λάρι. Ο ετήσιος πληθωρισµός στη χώρα, µετά από µία πορεία που χαρακτηρίσθηκε από µεγάλες διακυµάνσεις τα τελευταία έτη 11% το 2007, 5.5% το 2008, 3% το 2009, 11% το 2010, για το 2011 σηµείωσε ραγδαία αποκλιµάκωση ανερχόµενος στο τέλος του έτους στο 2.%, ενώ για το 2012 σηµειώθηκε αρνητικός πληθωρισµός στην χώρα της τάξεως του -1.4%,το 2013 µε βάση τα επίσηµα στοιχεία ανήλθε στο 2.4 % 7

Ε. Οικονοµικά πλεονεκτήµατα και αδυναµίες της χώρας. Η Γεωργία αποτελεί διάδροµο όδευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Από το έδαφος της διέρχονται οι πετρελαιαγωγοί Μπακού-Σούπσα, και Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν και ο αγωγός φυσικού αερίου Μπακού-Τιφλίδα- Ερζερούµ. Oπως ανακοινώθηκε από την νέα Κυβέρνηση στο στάδιο σχεδιασµού βρίσκεται η κατασκευή νέου αγωγού φυσικού αερίου ο οποίος µέσω Γεωργίας θα µεταφέρει τα αποθέµατα του Αζερµπαϊτζάν προς την ύση (TAP) Η Γεωργία ιαθέτει στο υπέδαφος της, χρυσό, σίδηρο, άνθρακα, χαλκό, γρανίτη, µάρµαρο και µεταλλικό νερό -επίσης σηµαντικό εξαγώγιµο προϊόν της χώρας. Το 1/3 του εδάφους της χώρας καλύπτεται από δάση, ενώ επιφανειακά ύδατα επιτρέπουν τη δηµιουργία υδρο-ηλεκτρικών έργων. Η εύφορη γη και το ευνοϊκό κλίµα της Γεωργίας επιτρέπουν την ανάπτυξη ευρέως φάσµατος καλλιεργειών, ο αγροτικός τοµέας όµως είναι µάλλον καθυστερηµένος. Αξιόλογο είναι επίσης το δυναµικό τουριστικής ανάπτυξης της χώρας, αν και η µικρής διάρκειας πολεµική σύρραξη του Αυγούστου 2008, έπληξε και τον τουριστικό τοµέα. Το χαµηλό εργατικό κόστος, αποτελεί κίνητρο προσέλκυσης επενδύσεων. Σύµφωνα µε ιεθνείς Οργανισµούς και επιχειρηµατικούς φορείς, εµπόδια στην περαιτέρω ανάπτυξη της χώρας αποτελούν, η ρευστή πολιτική κατάσταση, η αστάθεια στην Αµπχαζία και Ν. Οσετία και οι διαταραγµένες σχέσεις µε τη γειτονική Ρωσία. Βασικό µειονέκτηµα στην εγχώρια αγορά αποτελεί επίσης και η έλλειψη ρευστότητας. Οι Τράπεζες δυσκολεύονται να αντλήσουν κεφάλαια από το εξωτερικό ενώ είναι περιορισµένες και οι εγχώριες αποταµιεύσεις. Έτσι, οι δανειοδοτήσεις προς τις επιχειρήσεις έχουν και αυτές µε τη σειρά τους περιορισµένες µε αλυσιδωτές επιπτώσεις στην οικονοµία της χώρας. Ενώ η επελθούσα µείωση του ρυθµού ανάπτυξης επέφερε την πτώση των τραπεζικών επιτοκίων. Σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα και δηλώσεις επισήµων, αρνητικά επηρεάστηκε η κατασκευαστική δραστηριότητα (-10%) ενώ η ζήτηση ακινήτων βρίσκεται σε στασιµότητα. Οι αρχές ωστόσο ελπίζουν ότι µε την επάνοδο στην οµαλότητα, η δραστηριότητα στην αγορά θα επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα. Σε ότι αφορά στις ξένες επενδύσεις στη Γεωργία σηµειώνεται ότι ενώ υπήρχε µια σταθερή ανοδική πορεία κατά τα προηγούµενα χρόνια (443 εκατ. δολ. ΗΠΑ το 2005, 1,12 δισ. δολ.ηπα το 2006, 2,01 δισ. δολ ΗΠΑ. το 2007), παρατηρείται σηµαντική µείωση τα τελευταία τρία έτη, κυρίως µετά την πολεµική σύρραξη µε την Ρωσία τον Αύγουστο του 2008. Κατά το 2008, οι συνολικές επενδύσεις είχαν ανέλθει στο ποσό των 1,56 δισ. δολ., το 2009 σε 658,4 εκατ. δολ ΗΠΑ. ενώ το 2010 σε 814.5 εκατ δολ.ηπα Κατά την χρονική περίοδο από το 2002 έως και το 2008 οι ελληνικές επενδύσεις στη Γεωργία είχαν ανέλθει συνολικά στα 27,5 εκατ. $ ΗΠΑ.. 8

Η τεταµένη πάντοτε ατµόσφαιρα µε τη γειτονική Ρωσία και τις περιοχές της Αµπχαζίας και της Ν. Οσετίας, αναπόφευκτα προκαλούν µεγάλη ζηµία στην τουριστική βιοµηχανία της χώρας. Αρνητικά έχει επηρεαστεί και η εικόνα της χώρας στο εξωτερικό, µε επιπτώσεις στην προσέλκυση επενδύσεων και επισκεπτών, αν και η νέα Κυβέρνηση που προέκυψε µετά τις Κοινοβουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2012 υποσχέθηκε και ξεκίνησε την διαδικασία οµαλοποίησης των εµπορικών και οικονοµικών σχέσεων µε τον βόρειο γείτονα. Η γήρανση του πληθυσµού και η µετανάστευση είχαν σαν αποτέλεσµα τη µείωση του εργατικού δυναµικού, ενώ η έλλειψη κατάρτισης των εργαζοµένων σε νέες εργασιακές µεθόδους και τεχνολογίες συνέβαλαν στην αυξηµένη ανεργία. Η Κυβέρνηση της Γεωργίας έχει προωθήσει µια σειρά ουσιαστικών µεταρρυθµίσεων προκειµένου να δηµιουργήσει µια ελεύθερη οικονοµία που βασίζεται στις αρχές και αξίες των υτικών κοινωνιών. Ωστόσο, περίπου το 40% του γεωργιανού πληθυσµού ζει σήµερα κάτω από το όριο της φτώχειας. Τα τµήµατα του πληθυσµού που διαβιούν στα όρια της φτώχειας και στερούνται ακόµα και τα βασικά είδη διατροφής κατανέµονται τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές σε µια νοητή γραµµή που διέρχεται διαγώνια από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά της Γεωργίας, Τιφλίδα, µέσω και της πόλης Γκόρι. Ένας µεγάλος αριθµός νοικοκυριών δεν έχει κανένα εισόδηµα από αµειβοµένη εργασία, ή από άλλη πηγή για µεγάλα χρονικά διαστήµατα. Το ποσοστό από το σύνολο του πληθυσµού που διαβιεί µε κάτω από το 60% της µέσης κατανάλωσης φτάνει στο 22.4 % ενώ το 9.3% του πληθυσµού διαβιεί µε κάτω από το 40% της µέσης κατανάλωσης. Οι δικαιούχοι βοηθηµάτων κοινωνικής πρόνοιας ανήλθαν σε 435.961 χλδ που αντιστοιχεί στο 9.7% του πληθυσµού. 2. Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Α. Ιδιαιτερότητες της αγοράς Το χαµηλό βιοτικό επίπεδο µεγάλου µέρους του πληθυσµού δεν επιτρέπει την ευρεία διάθεση ποιοτικών καταναλωτικών αγαθών. Με συνέπεια να προτιµώνται προϊόντα χαµηλής ποιότητας και τιµής διάθεσης κυρίως Τουρκικής, Κινεζικής και ιρανικής προέλευσης. Μεγάλο µέρος των εισαγωγών αντιπροσωπεύουν καύσιµα,οχήµατα αλλά και τρόφιµα και φρούτα καθόσον το 85 % των συνολικά καταναλισκοµένων προϊόντων ευρείας λαϊκής κατανάλωσης εισάγονται από το εξωτερικό. Η χώρα διαθέτει φιλελεύθερο εισαγωγικό καθεστώς µε χαµηλούς δασµούς και περιορισµένα εµπόδια µη δασµολογικού χαρακτήρα. Η γεωργιανή γλώσσα οµιλείται από το µεγαλύτερο µέρος του πληθυσµού ενώ σαν δεύτερη χρησιµοποιείται η ρωσική. Η νοµοθεσία είναι επίσης στη γεωργιανή γλώσσα, ενώ ένας σεβαστός αριθµός νέων απόφοιτων των Πανεπιστηµίων οµιλεί την αγγλική την οποίαν οµιλεί επίσης και ένας µεγάλος αριθµός επιχειρηµατιών. 9

Ωστόσο, οι πολιτικές διασυνδέσεις, οι προσωπικές σχέσεις, καθώς και η οικογενειοκρατία έχουν µεγάλη σηµασία για την ανάπτυξη επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων στη Γεωργία, ενώ τοµείς της Οικονοµίας µε γρήγορο και εύκολο κέρδος διαφυλάσσονται αποκλειστικά για τους «ηµετέρους» της πολιτικής ελίτ µε τρόπο που στην τοπική αγορά, τα κατεστηµένα συµφέρονται και τα µονοπώλια να δραστηριοποιούνται υπεράνω πάσης εξουσίας. Το πολυάριθµο κατά το παρελθόν (120.000) οµογενειακό µας στοιχείο στη Γεωργία, αριθµεί σήµερα µόλις 15.000 άτοµα, ως συνέπεια του µεγάλου κύµατος παλιννόστησης που ακολούθησε την κατάρρευση του Σοβιετικού καθεστώτος καθώς επίσης και λόγω της µετανάστευσης προς τη Ρωσία. ιεθνείς Οργανισµοί που δραστηριοποιούνται στη χώρα προκηρύσσουν κατά διαστήµατα διαγωνισµούς για προµήθειες και εκτέλεση έργων. Κυρίως πρόκειται για την Παγκόσµια Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανοικοδόµησης και Ανάπτυξης, τον αµερικανικό Οργανισµό Millennium Challenge Corporation, και τον Ευρωπαϊκό Οργανισµό Ασφάλειας και τη Συνεργασίας. ροµολογείται διαδικασία σύναψης συµφωνίας Ελευθέρου Εµπορίου µεταξύ της Ε. Ένωσης και της Γεωργίας. Η Γεωργία, µέσω της εφαρµογής του προγράµµατος δράσης, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Πολιτικής της Γειτονίας καταβάλει προσπάθειες προσέγγισης των Ευρωπαϊκών θεσµών και υιοθέτησης των ευρωπαϊκών εµπορικών πρακτικών. Μεταξύ άλλων, µεταρρυθµίσεις πραγµατοποιούνται στους παρακάτω τοµείς: λειτουργία των δικαστηρίων, τελωνειακές διαδικασίες, φορολογία, φυτουγειονοµικά µέτρα, εργατική νοµοθεσία και προστασία δικαιωµάτων ιδιοκτησίας. B. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΕΥ ΤΙΦΛΙ ΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 2013 Κατά το την διάρκεια του 2013 η κίνηση των αιτηµάτων τα οποία απευθυνθήκαν προς το Γραφείο µας από Έλληνες επιχειρηµατίες και έτυχαν επεξεργασίας και απάντησης σηµείωσε κάµψη αντανακλώντας σε ένα βαθµό την οικονοµική κατάσταση στην χώρα µας. Ωστόσο ο αριθµός των επισκέψεων που πραγµατοποίησαν επί τόπου Έλληνες έµποροι και επιχειρηµατίες, από την χώρα µας, αλλά και ο αριθµός των τηλεφωνηµάτων που δέχθηκε το Γραφείο µας από την Ελλάδα για θέµατα εµπορίου και συναλλαγών δείχνει το µεγάλο ενδιαφέρον της ελληνικής επιχειρηµατικής κοινότητας για την Γεωργία σαν νέα αγορά τοποθέτησης προϊόντων και ανάπτυξης επιχειρηµατικότητας σε περίοδο οικονοµικής κρίσης. Σηµειώνουµε επίσης ότι, πολλοί από τους επιχειρηµατίες που επισκέφθηκαν το Γραφείο µας το 2013 δήλωσαν ότι λόγω της επιδεινούµενης οικονοµικής κρίσης στην χώρα µας, εξετάζουν σοβαρά και το ενδεχόµενο µόνιµης εγκατάστασης τους στην Γεωργία. Επί πλέον το Γραφείο µας, στην διάρκεια του 2013, διευκόλυνε δύο ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται επιχειρηµατικά σε µόνιµη βάση στην Γεωργία, για την επίλυση διαφορών τους µε τις τοπικές αρχές. 10

Γ..ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Εµπόριο 2013 Η Κυβερνητική πολιτική της Γεωργίας στον τοµέα του εξωτερικού εµπορίου και των συναφών τοµέων που τέθηκε σε εφαρµογή το 2013,ήταν στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η χώρα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής πολιτικής νέας Γειτονίας, του οδικού χάρτη και του σχεδίου δράσεως για την χώρα. Σε αυτό συνέβαλε επίσης η επιτυχής ολοκλήρωση των συνοµιλιών για την DCFTA (Deep and Comprehensive Free trade Agreement) η οποία, µε τη σειρά της, έπαιξε σηµαντικό ρόλο στην επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγµατεύσεων για τη Συµφωνία Σύνδεσης ( αναπόσπαστο µέρος της οποίας είναι DCFTA ) της Γεωργίας, µε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με τη προαναφερθείσα συµφωνία σύνδεσης που είχε ξεκινήσει στην διάρκεια της συνόδου κορυφής της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης στο Βίλνιους ( τον Νοέµβριο του 2013 ), η Κυβέρνηση της Γεωργίας έχει θέσει ως στόχο της, τη διεξαγωγή διαβουλεύσεων µε την Ε.Ε. για τα επί µέρους θέµατα της Ατζέντας Σύνδεσης και την υιοθέτηση της σε εύθετο χρόνο. Η Συµφωνία Σύνδεσης προβλέπει ότι οι επείγουσες νοµοθετικές και θεσµικές αλλαγές σε τοµείς προτεραιότητας και θέµατα όπως ( τεχνικά εµπόδια στο εµπόριο, φυτουγειονοµικός έλεγχος, δικαιώµατα πνευµατικής ιδιοκτησίας, πολιτική ανταγωνισµού, κλπ. ) πρέπει να αντικατοπτρίζονται ουσιαστικά στην Ατζέντα σύνδεσης και, συνιστάται όπως αναπτυχθεί ένας βιώσιµος µηχανισµός για την παρακολούθηση της εφαρµογής τους από την Κυβέρνηση. Κατά το 2013 στην Γεωργία, σε σχέση πάντα µε το προηγούµενο έτος, παρατηρήθηκε µεγάλη αύξηση στις εξαγωγές της χώρας προς την Ε.Ε. συµπεριλαµβανοµένων των εξαγωγών της στο πλαίσιο του ειδικού προτιµησιακού τελωνειακού καθεστώτος GSP+. Ζήτηµα προτεραιότητας για την χώρα, στον τοµέα των τεχνικών εµποδίων στο εµπόριο, θεωρείται η συνέχιση της υιοθέτησης των ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων, στην εσωτερική νοµοθεσία της χώρας, καθώς και η εισαγωγή των νέων τεχνικών κανονισµών µε βάση τις οδηγίες της Ε.Ε. στο πλαίσιο µιας νέας σφαιρικής προσέγγισης. Περαιτέρω, από την πλευρά της Γεωργίας απαιτείται η ένταξη του συνόλου των εθνικών ιδρυµάτων ποιοτικού ελέγχου στους διεθνείς οργανισµούς ως πλήρη µέλη, αλλά και η θεσµική ενίσχυση της εποπτείας της αγοράς βιοµηχανικών προϊόντων. Στον τοµέα των φυτουγειονοµικών ελέγχων, οι βραχυπρόθεσµοι στόχοι που τίθενται από την Κυβέρνηση είναι η υιοθέτηση αλλαγών στο πλαίσιο µιας συνολικής στρατηγικής και η νοµοθετική προσέγγιση µε το πρόγραµµα της.ευρωπαϊκής Ένωσης σύµφωνα και µε τις συστάσεις των εµπειρογνωµόνων της ΕΕ, Επιπλέον, κρίνεται ως αναγκαία η έγκαιρη υποβολή, εξέταση και έγκριση ενός σχεδίου νόµου για τις τροποποιήσεις του κώδικα Τροφίµων / Ασφάλειας ζωοτροφών, κτηνιατρικού ελέγχου και Προστασίας των Φυτών. Ένα σχέδιο νόµου το οποίο εκπονήθηκε από το Υπουργείο Οικονοµίας και Αειφόρου Ανάπτυξης της Γεωργίας, για την εισαγωγή των µέτρων διασφάλισης των συναλλαγών, είναι σύµφωνο µε τους κανόνες του ΠΟΕ και τις απαιτήσεις της συµφωνίας σύνδεσης DCFTA. Την ίδια στιγµή, το εν λόγω σχέδιο νόµου, προτού να 11

κατατεθεί στη Βουλή για εξέταση, υποβάλλεται σε βελτιώσεις µε βάση τις οδηγίες, µε τη συµµετοχή εµπειρογνωµόνων και εκπροσώπων των επιχειρηµατικών κύκλων, προκειµένου να αποφευχθεί η δυνατότητα της ελεύθερης ερµηνείας των διατάξεων και κατά συνέπεια της καταχρηστικής εφαρµογής τους. Η σύνταξη του νόµου για την εισαγωγή των µέτρων αντιντάµπινγκ προκειµένου να διασφαλιστεί, εάν παραστεί ανάγκη, η προστασία των τοπικών παραγωγών από τον αθέµιτο ανταγωνισµό θεωρείται επίσης προτεραιότητα. Η ανάπτυξη ενός νέου συστήµατος προώθησης των εξαγωγών, το οποίο θα αποτελέσει µέρος του νέου θεσµικού πλαισίου της στήριξης των µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων, ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια του 2013, ενώ θεωρείται περαιτέρω αναγκαίο, το πρόγραµµα αυτό να συζητηθεί αναλυτικά µε τους ξένους και τοπικούς εµπειρογνώµονες, καθόσον πρέπει να εγκαθιδρύει έναν βιώσιµο µηχανισµό χρηµατοδότησης των εξαγωγών µε βάση το νέο καθεστώς, λαµβάνοντας υπόψη τα θετικά σηµεία των βέλτιστων πρακτικών. Ακόµα για την αναγνώριση από την ΕΕ των τυχόν γεωγραφικών ενδείξεων της Γεωργίας, σύµφωνα µε τη συµφωνία µεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Γεωργίας, η κυβέρνηση πρέπει να δώσει µεγαλύτερη προσοχή και να συντονίσει καλύτερα τη δραστηριότητα της σχετικά µε την αναγνώριση των γεωργιανών γεωγραφικών ενδείξεων για την προστασία των τοπικών προϊόντων και των τροφίµων. Το Εξωτερικού εµπορίου της Γεωργίας αυξήθηκε κατά το 2013 σε ποσοστό 6% από έτος σε έτος φθάνοντας τα 10.780 εκατοµµύρια δολ ΗΠΑ µε το εµπορικό έλλειµµα να µειώνεται κατά 9,1% από έτος σε έτος ανερχόµενο στα 4,96 δισ. ολ ΗΠΑ, σύµφωνα µε στοιχεία που δηµοσιεύθηκαν από τη Στατιστική Υπηρεσία της Γεωργίας. Οι εξαγωγές της χώρας σηµείωσαν αύξηση κατά 22% σε ετήσια βάση φθάνοντας σε 2,9 δισ. ολ ΗΠΑ το 2013 ενώ οι εξαγωγές στα 7.870 εκ δολ. ΗΠΑ σηµειώνοντας µικρή αύξηση κατά 0,4% σε σχέση µε το 2012. Η Τουρκία παραµένει ο µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Γεωργίας µε το συνολικό κύκλο εργασιών 1,52 δισ. δολάρια, σηµειώνοντας µικρή µείωση σε σχέση µε το 2012. Οι εισαγωγές από την Τουρκία ανήλθαν στα 1,34 δις δολ ΗΠΑ για το 2013, µε ετήσια µείωση 3,6% ενώ οι εξαγωγές της Γεωργίας προς την Τουρκία ήταν µόνο 182,8 εκατ δολ ΗΠΑ, σηµειώνοντας ωστόσο αύξηση κατά 28,1% σε ετήσια βάση. Το Αζερµπαϊτζάν είναι ο δεύτερος µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Γεωργίας µε κύκλο εργασιών για το 2013 στα 1,34 δισ δολ ΗΠΑ. Το Αζερµπαϊτζάν είναι µεταξύ των 40 χωρών µε τις οποίες η Γεωργία έχει θετικό εµπορικό ισοζύγιο λόγω της επανεξαγωγής οχηµάτων (345.600.000 εκ δολ ΗΠΑ). Οι εξαγωγές προς το Αζερµπαϊτζάν ανήλθαν στα 710.200.000 εκ δολ ΗΠΑ το 2013, µε ετήσια αύξηση 13,3% ενώ οι εισαγωγές ανήλθε στα 638.100.000 εκ. δολ ΗΠΑ, σηµειώνοντας αύξηση µικρότερη από 1% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Η Ουκρανία είναι ο τρίτος µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Γεωργίας µε 795.100.000 εκ δολ ΗΠΑ διµερείς εµπορικές συναλλαγές για το 2013. Πιο συγκεκριµένα η αξία των εξαγόµενων προϊόντων προς την Ουκρανία αυξήθηκαν κατά 15,4% σε ετήσια βάση στα 192.700.000 εκ δολ ΗΠΑ ενώ οι εισαγωγές από την Ουκρανία έφτασαν στα602,3 εκατ. δολ ΗΠΑ, µε µικρή αύξηση κατά 1% σε σχέση µε το 2012. Η φυσική αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά είναι τα κύρια εξαγωγικά προϊόντα από την Γεωργία προς την Ουκρανία µε συνολικό τζίρο στα 33,2 εκ. δολ ΗΠΑ, ακολουθούµενη από το κρασί 30,4 εκ δολ ΗΠΑ. Σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος, ο όγκος των εξαγωγών κρασιού προς την Ουκρανία ήταν σχεδόν ο ίδιος µε το 2013, αλλά αυξήθηκε σε αξία κατά 11,3% σε ετήσια βάση. 12

Η Γεωργία εξήγαγε προς την Ουκρανία εντός του 2013 ορυκτά και γλυκό νερό αξίας 29,5 εκ δολ ΗΠΑ. Η Ρωσία, που ήταν ο έκτος µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Γεωργίας το 2012, κατέλαβε την τέταρτη θέση το 2013, αφού η Μόσχα επέτρεψε εκ νέου, την εισαγωγή των γεωργιανών προϊόντων στην αγορά της. Το σύνολο των διµερών συναλλαγών µε τη Ρωσία αυξήθηκε ετησίως κατά 33% στα 779.600.000 εκ. δολ. ΗΠΑ για το 2013, κυρίως λόγω τετραπλασιασµού των εξαγωγών της Γεωργίας που ανήλθαν στα 190.200.000 εκ. δολ. ΗΠΑ, ενώ οι εισαγωγές της από τη Ρωσία σηµείωσαν ετήσια αύξηση κατά 24.4% και ανήλθαν στα 589.400.000 εκ δολ. ΗΠΑ. Η Κίνα είναι ο πέµπτος µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Γεωργίας µε ύψος διµερών συναλλαγών στα 597.500.000 εκ δολ ΗΠΑ, ακολουθούµενη από τη Γερµανία µε 522.300.000 εκ δολ ΗΠΑ, την Αρµενία µε 497.600.000 εκ δολ ΗΠΑ, τις Ηνωµένες Πολιτείες µε 390.300.000 εκ δολ ΗΠΑ, την Βουλγαρία µε 350.700.000 εκ.δολ ΗΠΑ και την Ρουµανία µε 328.300.000 εκ δολ ΗΠΑ σύµφωνα µε τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Γεωργίας. Οι εµπορικές συναλλαγές της Γεωργίας µε τις χώρες-µέλη της Ε.Ε. ανήλθαν σε 2.870.000.000 δισ δολ ΗΠΑ το 2013, σηµειώνοντας ετήσια ποσοστιαία αύξηση κατά 3%, ενώ η αξία των εν λόγω συναλλαγών αντιπροσωπεύει το 27% του συνολικού εξωτερικού εµπορίου της χώρας. Πιο συγκεκριµένα οι εξαγωγές της Γεωργίας προς τα κράτη-µέλη της ΕΕ ανήλθαν για το 2013 σε 608 εκ. δολ ΗΠΑ, σηµειώνοντας σε ετήσια βάση αύξηση κατά 72%, ενώ οι εισαγωγές από την ΕΕ µειώθηκαν κατά 7% σε ετήσια βάση φθάνοντας στα 2,27 δισ. δολ. ΗΠΑ, σύµφωνα µε την Geostat. Οι επανεξαγωγές αυτοκινήτων βρίσκονται στην κορυφή του συνόλου των εξαγωγών της Γεωργίας φθάνοντας σε αξία στα 703.800.000 δολάρια (ετήσια αύξηση 19,8% ) για το 2013, ακολουθούµενη από τα σιδηροκράµατα µε 229,8 εκ. δολ ΗΠΑ (11,7% ετήσια µείωση) επίσης οι εξαγωγές φουντουκιού που αποτελεί το δεύτερο κατά σειρά εξαγωγικό προϊόν της Γεωργίας, διπλασιάστηκαν έναντι του προηγούµενου έτους ανερχόµενες στα 166.700.000 εκ δολ ΗΠΑ το 2013. Περαιτέρω η εξαγωγή των µεταλλευµάτων χαλκού και συµπυκνωµάτων σηµείωσαν τρεις φορές αύξηση στα 161.600.000 δολ. ΗΠΑ, ακολουθούµενη από τα αζωτούχα λιπάσµατα µε 130.500.000 δολ. ΗΠΑ (4,8% µείωση). Οι εξαγωγές κρασιού της Γεωργίας που διπλασιαστήκαν σε αξία το 2013 φτάνοντας στα 127.800.000 εκ. δολ. ΗΠΑ, οφείλονται κυρίως στην επαναλειτουργία της ρωσικής αγοράς, καθώς και στην εξαγωγή µεταλλικού νερού που σηµείωσε ετήσια αύξηση κατά 80,1% ανερχοµένη 106.800.000 εκ. δολ ΗΠΑ. Οι εξαγωγές φυσικής αιθυλικής αλκοόλης και αλκοολούχων ποτών ανήλθαν σε 99,8 εκατ. δολ. ΗΠΑ σηµειώνοντας ετήσια αύξηση 24,8% ακολουθούµενες από ανεπεξέργαστο ή ηµι-επεξεργασµένα χρυσό αξίας 73.300.000 εκ. δολ ΗΠΑ (16,6% µείωση σε ετήσια βάση.). Στην πλευρά των εισαγωγών, τα προϊόντα πετρελαίου βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των εισαγωγών της Γεωργίας µε συνολική αξία τα 954.400.000 εκ. δολ ΗΠΑ καθιστώντας το µερίδιό του στο σύνολο των εισαγωγών της χώρας στο 12,1% για το 2013, ακολουθούµενες από τις εισαγωγές αυτοκινήτων µε αξία τα 710.400.000 εκ δολ ΗΠΑ (9%) τους υδρογονάνθρακες µε αξία στα 300.900.000 εκ δολ ΗΠΑ (3,8%) τα φάρµακα 280.700.000 εκ. δολ ΗΠΑ (3,6%) το σιτάρι 184.300.000 εκ. δολ ΗΠΑ (2,3%)τα κινητά και λοιπά ασύρµατα τηλέφωνα στα 152.100.000 εκ. δολ. ΗΠΑ (1,9%) τα µεταλλεύµατα και τα συµπυκνώµατα χαλκού - USD 113 εκατ. (1,4%) τα 13

τσιγάρα - 95.600.000 εκ. δολ ΗΠΑ (1,2%) τους υπολογιστές - 90,1 εκατ.δολ USD (1,1%) τα Φορτηγά - 79.400.000 εκ δολ ΗΠΑ κλπ. Πίνακας 1 : Εξωτερικό εµπόριο της Γεωργίας τα τελευταία πέντε έτη (Ποσά σε εκατ. δολ. ΗΠΑ) 2009 2010 2011 2012 2013 Όγκος εµπορίου 5.499,7 6.678,5 9.247 10.219.563 10.780 Εξαγωγές 1.133,6 1.583,4 2.189 2.377.455 2,900 Εισαγωγές 4.366,1 5.095,1 7.058 7.842.108 7.870 Εµπορικό ισοζύγιο -3.232,5-3.511,7-4869 -5464653-4.9700 Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Γεωργίας Το συνολικό εξωτερικό εµπόριο της χώρας σε αξία για το 2013 ανήλθε στα 10.780 εκατ $ΗΠΑ. Πιο συγκεκριµένα οι εξαγωγές της χώρας έφτασαν στα 2.900.0 εκατ.$ ΗΠΑ σηµειώνοντας άνοδο κατά 20% σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά ενώ οι εισαγωγές σηµείωσαν µόνο µικρή άνοδο σε σχέση µε το 2012,έτσι το εµπορικό έλλειµµα της χώρας έφτασε στα 4.9700 δισ $ Οι Τουρκικές εξαγωγές προς τη Γεωργία που έχουν σηµειώσει µεγάλη ανάπτυξη κυρίως µετά την «Ροζ Επανάσταση» έλαβαν µια πρόσθετη ώθηση το 2009, µετά την υπογραφή της ιµερούς Συµφωνίας Ελεύθερων Συναλλαγών (ΣΕΣ) µεταξύ των δύο χωρών το Νοέµβριο του 2008. Αντίθετα, η ΣΕΣ δεν φαίνεται να είχε εµφανή αντίκτυπο στις εξαγωγές της Γεωργίας στην Τουρκία. Έτσι µπορεί κανείς να ισχυρισθεί ότι, ενώ η διαθεσιµότητα φθηνών τουρκικών προϊόντων στην αγορά της Γεωργίας έχει ωφελήσει αναµφίβολα την πλειοψηφία των γεωργιανών καταναλωτών, δεν µπορεί να λεχθεί το ίδιο για πολλούς παραγωγούς και καταναλωτές της Γεωργίας οι οποίοι έχασαν τη δουλειά τους ή είδαν σηµαντικές περικοπές στους µισθούς τους λόγω ακριβώς του µεγάλου ανταγωνισµού από τις τουρκικές εισαγωγές. Ήδη σήµερα, οι ιµερείς Συµφωνίες Ελεύθερων Συναλλαγών (ΣΕΣ που η Γεωργία έχει συνάψει µε την Τουρκία και το Αζερµπαϊτζάν (ο σηµαντικότερος προορισµός των εξαγωγών της Γεωργίας) παρέχουν κίνητρα στους Τούρκους και Αζέρους επιχειρηµατίες να µεταφέρουν την παραγωγή τους στη Γεωργία, - όπου παράγουν µε πολύ χαµηλό κόστος καθώς δεν χρεώνονται εισαγωγικοί δασµοί και να την εξάγουν πίσω στις εγχώριες αγορές τους. Αυτή, ήταν η σκέψη για παράδειγµα, πίσω από τις τουρκικές επενδύσεις στη ελαφρά βιοµηχανία της Γεωργίας (κυρίως στο Βατούµ και ευρύτερα στην αυτόνοµη περιοχή της Ajara), µε αποτέλεσµα, οι εξαγωγές της Γεωργίας π.χ. σε «γυναικείες µπλούζες» (σύµφωνα µε Geostat) προς την Τουρκία να ανέλθουν στα 7.3 εκατ $ ΗΠΑ για το 2012, σηµειώνοντας αύξηση πάνω από 20% σε σύγκριση µε το 2011.. 14

Tα κυριότερα προϊόντα που συνιστούν και το µεγαλύτερο µέρος των εξαγωγών της Γεωργίας προς το εξωτερικό είναι µε βάση τον όγκο των εξαγωγών, αυτοκίνητα. σιδηρούχα κράµατα, χηµικά λιπάσµατα, ξηροί καρποί, scrap και σιδηρούχα µέταλλα, ακατέργαστος χρυσός, µεταλλεύµατα χαλκού αλκοόλ,οινοπνευµατώδη λικέρ κλπ. Εξ άλλου οι κυριότερες εισαγωγές προϊόντων προς την χώρα είναι πετρελαιοειδή, αυτοκίνητα, αέριο, φάρµακα, σιτάρι, κινητά τηλέφωνα, δοµικά υλικά ζάχαρη, τσιγάρα.. ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΗΜΌΣΙΟ ΧΡΈΟΣ. Το δηµόσιο χρέος της Γεωργίας για το 2013 αυξήθηκε κατά 673.6 εκατ GEL σε σύγκριση µε το 2012 αύξηση που θεωρείται η µεγαλύτερη που καταγράφηκε µετά το 2010 και αντιστοιχεί στο 33.7% του ΑΕΠ της χώρας, εξ άλλου το έλλειµµα του κρατικού προϋπολογισµού για το 2013 ανήλθε στο 2.7 % του ΑΕΠ της χώρας, ενώ το έλλειµµα τρεχουσών συναλλαγών για την ίδια χρονιά σηµείωσε µείωση σε σχέση µε το 2012 (12.7%) ανερχόµενο στο 10% του ΑΕΠ. Το υψηλό έλλειµµα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Γεωργίας είναι πηγή ανισορροπιών για την χώρα και η µείωση του αποτελεί βασική µακροοικονοµική πρόκληση. Οι αρχές της Γεωργίας σκοπεύουν να ακολουθήσουν µια πορεία µείωσης του ελλείµµατος τρεχουσών συναλλαγών και για τα επόµενα έτη ενώ µέσω της δηµοσιονοµικής εξυγίανσης και, µιας πιο ευέλικτης συναλλαγµατικής ισοτιµίας, να προβούν στις κατάλληλες διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Εξ άλλου, η Κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι εξοικονόµηση πόρων αναµένεται να προέλθει και από τη βελτίωση της αποτελεσµατικότητας των κεφαλαιουχικών δαπανών, ενώ η βελτίωση της απόδοσης των εσόδων έδωσε περισσότερο χώρο για την ενίσχυση των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας, αλλά και για την παροχή ενισχύσεων στους κοινωνικά αδυνάτους.(επέκταση της δωρεάν ιατρικής περίθαλψης σε όλους τους πολίτες) κλπ. Οι ανωτέρω αναφερθέντες αριθµοί είναι σύµφωνοι και µε τη µεσοπρόθεσµη στρατηγική για τη µείωση του ελλείµµατος κάτω από 1 ½ τοις εκατό του ΑΕΠ µέχρι το 2016 ενώ η σχέση χρέους προς το ΑΕΠ της χώρας θα πρέπει να διατηρηθεί σε µια σταθερή καθοδική πορεία. E. Εισαγωγικό καθεστώς και φορολογία Η διεκπεραίωση των φορολογικών και τελωνειακών υποθέσεων στην Γεωργία έχει απλοποιηθεί µε αποφάσεις πολιτικής, αλλά και λόγω δεσµεύσεων που αναλήφθηκαν κατά την εισδοχή της χώρας στον Παγκόσµιο Οργανισµό Εµπορίου, µε αποτέλεσµα τόσο ο αριθµός των φόρων όσο και οι κλίµακες φορολογίας να έχουν µειωθεί σηµαντικά καθιστώντας έτσι ευκολότερο για τις τοπικές και ξένες εταιρείες την ανάπτυξη επιχειρηµατικής δραστηριότητας Επί του παρόντος, υπάρχουν µόνο 6 φόροι ενώ δεν υφίσταται κανένας φόρος για την υπεραξία κεφαλαίου για την κληρονοµιά, για τον πλούτο από κληρονοµιά και για τα εµβάσµατα εξωτερικού 15

Εξ άλλου, από 1 ης Ιανουαρίου του 2011, ψηφίσθηκε από το Κοινοβούλιο της Γεωργίας ένας νέος περιληπτικός φορολογικός Κώδικας που συµπεριλαµβάνει και την τελωνειακή νοµοθεσία και αποτελεί ένα ακόµη ορόσηµο στην βελτίωση της υφιστάµενης φορολογικής νοµοθεσίας. Η Κυβέρνηση της Γεωργίας µε µία σειρά µεταρρυθµίσεων έχει µειώσει δραστικά την ανάγκη για έκδοση αδειών όπως και κάθε απαίτηση για αδειοδότηση µε σκοπό την εξάλειψη όλων των περιορισµών για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Άµεση συνέπεια αυτού του µέτρου ήταν ο περιορισµός του συνολικού αριθµού των αδειών κατά 84% η κατάργηση 756 αδειών και η απλούστευση των γραφειοκρατικών διαδικασιών. Επί του παρόντος, άδειες απαιτούνται µόνο για την παραγωγή και προσφορά άκρως επικίνδυνων αγαθών και υπηρεσιών, είτε πάλι πρόκειται, για χρήση εγχώριων φυσικών πόρων είτε για εντελώς συγκεκριµένες και εξειδικευµένες δραστηριότητες. Οι διαδικασίες έκδοσης αδειών έχει απλουστευθεί σηµαντικά µε την δηµιουργία των «one-stop shop» και µάλιστα κατά τρόπο που «η σιωπή» των αρχών µετά την υποβολή αιτήµατος να θεωρείται ως συναίνεση για την έκδοσή τους. Η Τελωνειακή µεταρρύθµιση της 1 ης Ιανουαρίου 2011, που έθεσε σε ισχύ τον νέο φορολογικό Κώδικα περιλαµβάνει και διατάξεις που διέπουν και την λειτουργία των Τελωνείων. Ο Νέος Κώδικας Φορολογίας εµπέδωσε ένα περιβάλλον φιλικών προς τις επιχειρήσεις τελωνειακών διαδικασιών, µε αποτέλεσµα να µειωθεί δραστικά το κόστος που συνδέεται µε το διεξαγωγή πράξεων εξωτερικού εµπορίου. Βάσει του νέου φορολογικού κώδικα καταργήθηκαν οι εισαγωγικοί δασµοί για το 90% των προϊόντων, έτσι που παρέµειναν σε ισχύ σήµερα µόνο 3 δασµολογικοί συντελεστές (0%, 5%, 12%) έναντι 16 προηγουµένως. ασµός 12% επιβάλλεται κυρίως σε αγροτικά προϊόντα, σε δοµικά υλικά που παράγονται και εγχωρίως καθώς επίσης και στα περισσότερα τρόφιµα, καθώς επίσης, και σε προϊόντα υγιεινής και νοικοκυριού, ρούχα, υποδήµατα, τεχνουργήµατα από ξύλο, πολύτιµους λίθους και µέταλλα, προϊόντα καπνού κ.α. Επιπλέον σηµειώνεται ότι στην χώρα δεν υπάρχουν ποσοτικοί περιορισµοί (ποσοστώσεις) στις εισαγωγές και τις εξαγωγές ενώ από τον Φεβρουάριο του 2006, υιοθετήθηκε από τη γεωργιανή πλευρά νέος δασµολογικός κανονισµός, µε βάση τον οποίο είναι αποδεκτές οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές των προς εισαγωγή προϊόντων. Η Γεωργία ανέλαβε την δέσµευση να συµµορφωθεί και µε τις κατευθύνσεις του Ευρωπαϊκού προγράµµατος European Neighborhood Policy EU-Georgia Action plan σε θέµατα τελωνείων και φορολογίας. Σε συµφωνία µε το ανωτέρω πρόγραµµα η λειτουργία του τελωνιακού ελέγχου θα πρέπει να ενισχυθεί για να εξισορροπήσει την µείωση του ελέγχου που επέφερε η απλοποίηση των Τελωνιακών διαδικασιών ενώ η εισαγωγή σε ευρεία κλίµακα του θεσµού του one stop shop θεωρήθηκε ως ένα θετικό βήµα από εκπροσώπους των επιχειρηµατιών. Ταυτόχρονα η χώρα προχώρησε στην υπογραφή διµερών συµφωνιών µεταξύ Γεωργίας και Τουρκίας, καθώς και µεταξύ Γεωργίας και Αζερµπαϊτζάν µε στόχο την βελτίωση του τελωνειακού ελέγχου στα συνοριακά σηµεία εισόδου εξόδου µε τις ανωτέρω χώρες. Φορολογία Από την 1 η Ιανουαρίου 2011 ισχύει νέο, αναθεωρηµένο φορολογικό καθεστώς: 16

Η Φορολογία εισοδήµατος φυσικών προσώπων ανέρχεται σε 20% έναντι 25% που ίσχυε προγενέστερα, µε προοπτική µείωσης στο 18% το 2013 και 15% το 2014. Φόρος προστιθέµενης αξίας: 18% Φορολογική επιβάρυνση κερδών: 15 % Φόρος ακίνητης περιουσίας: Για εισοδήµατα έως 40.000 δεν επιβάλλεται καθόλου φόρος, από 40.000 έως 100.000 λάρι ο φόρος είναι 0,05% έως 0,2%, στην αξία των ακινήτων κατά το τέλος του προηγούµενου χρόνου, µε εξαίρεση της γης. Για εισοδήµατα άνω των 100.000, 0,8 έως 1 (%). Τα νοµικά πρόσωπα θα πληρώνουν 1% επί της αξίας των ακινήτων. Η Φορολογία εισοδήµατος τόκων και µερισµάτων: είναι 5% µε προοπτική µείωσης στο 3% από το 2013 και 0% το 2014. ΣΤ. Συµφωνίες Ελευθέρου Εµπορίου Ζώνες Ελευθέρου Εµπορίου(Free trade zones)-φορολογία. Η Γεωργία έχει υπογράψει διµερείς συµφωνίες ελευθέρου εµπορίου µε τις εξής χώρες: Αζερµπαϊτζάν, Αρµενία, Ρωσία, Τουρκµενιστάν, Καζακστάν και Ουκρανία. Στις 21 Νοεµβρίου 2007 υπεγράφη κείµενο συµφωνίας ελευθέρου εµπορίου µεταξύ Γεωργίας και Τουρκίας. Η συµφωνία τέθηκε σε ισχύ την 1 η Νοεµβρίου 2008. Η εξέλιξη αυτή θα ευνοήσει την περαιτέρω ανάπτυξη των εµπορικών σχέσεων µεταξύ των δύο χωρών, λαµβανοµένης µάλιστα υπόψη τη ρήξης στις σχέσεις Γεωργίας Ρωσίας. Καθώς οι σχέσεις µε τη Ρωσία, παραδοσιακό εµπορικό εταίρο της Γεωργίας, υποβαθµίστηκαν το 2008, η Γεωργία υποχρεώθηκε να προχωρήσει σε διαφοροποίηση των πηγών προµήθειας και των αγορών που διοχετεύει τα προϊόντα της. Ο µεγαλύτερος προµηθευτής προϊόντων της Γεωργίας για το 2011 ήταν η Τουρκία ενώ ο µεγαλύτερος πελάτης για τα προϊόντα της ήταν το Αζερµπαϊτζάν. Επιχειρηµατική δραστηριότητα µπορεί να αναπτυχθεί στην Γεωργία και εντός των τριών ζωνών ελευθέρου Εµπορίου εντός των οποίων ισχύουν ειδικά αφορολόγητα καθεστώς και εξειδικευµένοι φορολογικοί συντελεστές. Ο σκοπός αυτών των ελευθέρων ζωνών και των αφορολόγητων καθεστώτων είναι η δηµιουργία νέων διεθνών χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων στη χώρα, η ενθάρρυνση της οικονοµικής ανάπτυξης η υποστήριξη της αειφόρου ανάπτυξης του εµπορίου, και της διαµετακοµιστικής λειτουργίας της Γεωργίας διεθνώς. Οι τρεις τύποι των αφορολόγητων καθεστώτων είναι: Ελεύθερες Βιοµηχανικές Ζώνες Επιχειρήσεις αποθήκευσης εντός της ελεύθερης ζώνης Ίδρυση διεθνών χρηµατοπιστωτικών εταιρειών. Στις προαναφερθείσες επιχειρηµατικές δραστηριότητες εντός των ελευθέρων ζωνών ισχύουν οι παρακάτω φόροι Ελεύθερη Βιοµ ζώνη 17 Εαιρειες αποθήκευσης Εντός ελεύθερης ιεθνής χρηµατοπιστ εταιρείες

ζώνης Φόρος εισόδηµ εταιρειών 0% 0% 0% ΦΠΑ 0% 0% 0% ασµός επί των τελωνείων 0% 0% η 0%, η 5% η 12% Φόρος ακίνητης περιουσίας 0% έως 1% έως 1% Φόρος επί ατοµικού εισοδήµατος 20% 20% 20% Εξ άλλου η Ε.Ε. κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού της Γεωργίας στις Βρυξέλλες ( εκέµβριος 2011) ξεκίνησε νέο γύρω διαπραγµατεύσεων µε την Γεωργία για την σύναψη µίας σφαιρικής και σε βάθος συµφωνίας (DCFTA) µέρος µια µελλοντικής εταιρικής σχέσης. Σηµειώνεται ότι το 26% του συνολικού εµπορίου της Γεωργίας διεξάγεται µε την Ε.Ε. και η Ε.Ε είναι από τους κυριότερους εµπορικούς εταίρους της Γεωργίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Γεωργία ολοκλήρωσαν τον Ιούλιο του 2013 µε επιτυχία τις διαπραγµατεύσεις για την σύναψη µιας σφαιρικής και σε βάθος ζώνης ελευθέρων συναλλαγών (DCFTA), ως µέρος της συµφωνίας σύνδεσης µεταξύ τους. Η συµφωνία σύνδεσης, µαζί µε την DCFTA, προβλέπει την πολιτική σύνδεση και οικονοµική ολοκλήρωση της Γεωργίας µε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η σύναψη ολοκληρωµένης συµφωνίας ζώνης ελευθέρων συναλλαγών, η διαπραγµάτευση της οποίας έγινε σε µόλις 17 µήνες και επτά γύρους διαπραγµατεύσεων, θα δώσει τη δυνατότητα στα προϊόντα και τις υπηρεσίες της Γεωργίας να αποκτήσουν καλύτερη πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ. Η Συµφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών ορίζει επίσης µια διαδροµή για περαιτέρω µεταρρυθµίσεις των πολιτικών που σχετίζονται µε το εµπόριο, όπως τα πρότυπα υγιεινής για τα γεωργικά προϊόντα και την προσέγγιση των κανονισµών για τα βιοµηχανικά προϊόντα. Αυτό θα ενισχύσει την πρόσβαση για τα γεωργιανά προϊόντα στην αγορά της ΕΕ, ενώ, επίσης, την αύξηση την ασφάλεια των καταναλωτών στη Γεωργία. Η συµφωνία αναµένεται να ενισχύσει την εισροή των ευρωπαϊκών άµεσων επενδύσεων στη Γεωργία, χάρη σε µια ανοικτή, σταθερή και προβλέψιµη χάραξης πολιτικής περιβάλλοντος. Μια ανεξάρτητη µελέτη, που διεξάχθηκε από την ΕΕ µε αντικείµενο την διερεύνηση των επιπτώσεων στην οικονοµία της Γεωργίας από την Συµφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών προβλέπει ότι η DCFTA θα αυξήσει τις εξαγωγές της Γεωργίας προς την ΕΕ κατά 12% καθώς και τις εισαγωγές από την ΕΕ κατά 7,5%. Η πλήρης εφαρµογή των µεταρρυθµίσεων που συνδέονται µε το εµπόριο θα µπορούσαν να αυξήσουν µακροπρόθεσµα το ΑΕΠ της Γεωργίας κατά +4,3% ή 292 εκ. ευρώ. Η DCFTA θα συµπεριληφθεί στη συµφωνία σύνδεσης και θα υπογραφεί το συντοµότερο µόλις οι εσωτερικές διαδικασίες της ΕΕ και της Γεωργίας ολοκληρωθούν Ζ. α) ΙΕΘΝΕΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 2012/2013 Η Γεωργία κατετάγη από την Παγκόσµια Τράπεζα και το IFC το 2012 στην 9 η θέση ως προς δείκτη «Doing business 2012», ενώ επίσης κατατάσσεται µεταξύ των δέκα καλλίτερων χωρών παγκοσµίως ως προς την ευκολία 18

κατοχύρωσης και εγγραφής περιουσιακών στοιχείων ( πρώτη θέση), έκδοση αδειών κατασκευής (Τρίτη θέση) έγκριση πιστώσεων (τέταρτη θέση) ίδρυση επιχειρήσεως (έβδοµη θέση). Εξ άλλου, το περιοδικό Forbes κατατάσσει την Γεωργία στην πεντηκοστή θέση µεταξύ 141 χωρών ως προς τον δείκτη Best Country for Doing business Ως προς την δείκτη της Transparency International «Corruption Perception Index 2012» η Γεωργία κατέλαβε την 51 θέση από την 855 το 2002. Επίσης το 2012 οι ιεθνείς οίκοι αξιολόγησης Fitch, Moody s και Standars & Poors διατήρησαν από το προηγούµενο έτος την αξιολόγηση τους για την προοπτική της Οικονοµίας της Γεωργίας σε ΣΤΑΘΕΡΗ. Επίσης, η Γεωργία βελτίωσε την θέση της κατά 5 επίπεδα στο παγκόσµιο δείκτη ανταγωνιστικότητας, µε αποτέλεσµα να κατέχει την 72η θέση µεταξύ των 148 χωρών µε βάση τα στοιχεία που δηµοσιεύθηκαν από το Παγκόσµιο Οικονοµικό Φόρουµ στην έκθεση «είκτης Παγκόσµιας Ανταγωνιστικότητας 2013-2014". Από τα στοιχεία αυτά και για την περίοδο 2012-2013 η Γεωργία κατελάµβανε την 77η θέση ανάµεσα σε 144 χώρες ενώ κατά το 2011-2012 ήταν στην 88η θέση. Όµως σύµφωνα µε την Παγκόσµια Έκθεση Καινοτοµίας για το 2013, η Γεωργία έχει µετακινηθεί προς τα κάτω δύο θέσεις, σε σχέση µε το 2012, καταλαµβάνοντας την 73η θέση µεταξύ 142 χωρών, έτσι τώρα µεταξύ των χωρών της περιοχής του Νοτίου Καυκάσου περιλαµβάνεται µεταξύ της Αρµενίας στην 59η θέση και του Αζερµπαϊτζάν στην 105η θέση. β) Η ΓΕΩΡΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΕ ΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΕΙΚΤΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑ ΠΕΝΤΕ ΕΠΙΠΕ Α Τη θέση της στον παγκόσµιο δείκτη ανταγωνιστικότητας βελτίωσε η Γεωργία κατά 9 επίπεδα σύµφωνα µε στοιχεία δηµοσιεύθηκαν από το Παγκόσµιο Οικονοµικό Φόρουµ στην έκθεση «είκτης Παγκόσµιας Ανταγωνιστικότητας 2013-2014". Από τα στοιχεία αυτά φαίνεται ότι, για την περίοδο 2012-2013 η Γεωργία καταλαµβάνει την 77η θέση ανάµεσα σε 144 χώρες ενώ το 2011-2012 ήταν στην 88η θέση. Ο «είκτης Παγκόσµιας Ανταγωνιστικότητας" δηµοσιεύεται ετησίως και περιλαµβάνει τρία βασικά τµήµατα: την βάση δεδοµένων (57η θέση), τον δείκτη αποτελεσµατικότητας (86η) και την ανάπτυξη της καινοτοµίας (122η). Τα τρία προαναφερθέντα βασικά τµήµατα περιλαµβάνουν 12 επί µέρους στοιχεία αξιολογήσεων : ιδρύµατα (64η θέση), υποδοµές (56η), µακροοικονοµικό περιβάλλον (61η), υγειονοµική περίθαλψη και στοιχειώδη εκπαίδευση (70η), (βάση) τριτοβάθµια και επαγγελµατική εκπαίδευση (92η), αποτελεσµατικότητα της αγοράς (67η), αποτελεσµατικότητα της αγοράς εργασίας (40η), βαθµός ανάπτυξης της χρηµατοπιστωτικής αγοράς (75η), τεχνολογικά επιτεύγµατα (68η), το µέγεθος της αγοράς (103η) - (δείκτες αποδοτικότητας), ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων (120η), καινοτοµίες (126η) - (ανάπτυξη της καινοτοµίας). Εν τέλει, η αξιολόγηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας περνά από περισσότερες από 100 παραµέτρους στις οποίες το µέγιστο σηµείο αξιολόγησης είναι 7, έτσι µε βάση τα στοιχεία του 2013-2014 η θέση της Γεωργίας εκτιµάται σε 4,2 µονάδες. Η χώρα εµφανίζει τους καλύτερους δείκτες µε βάση την συνιστώσα των ηµερών που απαιτούνται για την έναρξη µιας επιχείρησης (2), µε βάση τον αριθµό των κρατικών κανονισµών (10), µε βάση την φορολογική επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις (10), µε βάση την προστασία των επενδυτών (19), µε βάση την επιρροή των διαφόρων 19

ασθενειών στις επιχειρηµατικές δραστηριότητες (1). Οι πιο αρνητικοί δείκτες είναι οι εξής: ο δείκτης αποτελεσµατικότητας της αντιµονοπωλιακής πολιτικής (138), µε βάση τον αριθµό των εξαγωγέων (136), µε βάση την συνεργασία µεταξύ πανεπιστηµίων και επιχειρήσεων (132), µε βάση την τοπική συµµετοχή κεφαλαίων στην χρηµατοπιστωτική αγορά 126), µε βάση την προστασία των συµφερόντων των µικρών µετόχων (125), µε βάση τα δικαιώµατα των δηµιουργών (124), µε βάση το δικαίωµα της ιδιοκτησίας (120). Σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος η Γεωργία παρουσιάζει βελτίωση σε 5 παραµέτρους από τους 12 (το µακροοικονοµικό περιβάλλον, την τριτοβάθµια και επαγγελµατική εκπαίδευση, την αποτελεσµατικότητα της αγοράς, την ανάπτυξη της χρηµατοπιστωτικής αγοράς,τις τεχνολογίες). Σε 6 παραµέτρους εµφάνισε επιδείνωση όπως (στην ποιότητα των θεσµών, των υποδοµών, της υγείας και της πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης, την αποτελεσµατικότητα της αγοράς εργασίας, στο µέγεθος της αγοράς, στην αποδοτικότητας των επιχειρήσεων), ενώ δεν άλλαξε. και το στοιχείο των καινοτοµιών. Οι επιχειρηµατίες στην Γεωργία ανέφεραν ως πιο προβληµατικούς παράγοντες για το επιχειρηµατικό περιβάλλον: τη πρόσβαση σε χρηµατοδότηση 19%, το µη ειδικευµένο εργατικό δυναµικό 14,2%, την ηθική της εργασίας και το εργατικό δυναµικό 12,2%, την πολιτική αστάθεια 10%, την ύπαρξη καινοτοµιών 7,8%, την κατάσταση των υποδοµών 7%, την αστάθεια /συχνή αλλαγή της κυβέρνησης 6,8%, η την γραφειοκρατία της κυβέρνησης 5,3%, τους φορολογικούς συντελεστές -5,3%, τις φορολογικές ρυθµίσεις 4,7%, τους περιοριστικούς παράγοντες στην απασχόληση 3,5%, την κατάσταση της υγείας του πληθυσµού 1,4%, την διαφθορά -1,3%, τον πληθωρισµός 0,8%, την κατάσταση της εγκληµατικότητας 0,5%, την ισοτιµία του νοµίσµατος 0,3%. Η Γεωργία είναι στην 5η θέση µεταξύ των χωρών της περιοχής (Αρµενία, Αζερµπαϊτζάν, Τουρκία, Ρωσία, Καζακστάν και Ουκρανία) το Αζερµπαϊτζάν έχει τον υψηλότερο δείκτη - 39η θέση (σε σχέση µε το προηγούµενο έτος +7), Τουρκία - 44η (- 1), Καζακστάν - 50 (+1), Ρωσία - 64η (+3), Ουκρανία - 84η (-9). Πρώτοι στον πίνακα αξιολόγησης κατατάσσονται : η Ελβετία, η Σιγκαπούρη, η Φινλανδία, η Γερµανία, οι ΗΠΑ, η Σουηδία, το Χονγκ Κονγκ, η Ολλανδία, η Ιαπωνία και η Μεγάλη Βρετανία. Τον υψηλότερο βαθµό αξιολόγησης έλαβε η Ελβετία - 5.67 µονάδες (µέγιστο 7 µονάδες).επισηµαίνεται επίσης ότι ο δείκτης ανταγωνιστικότητας µειώθηκε σε όλο τον κόσµο σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος. Η. Επενδυτικό κλίµα- Άµεσες Ξένες επενδύσεις Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Γεωργιανής Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το 2013 οι άµεσες ξένες επενδύσεις στην χώρα έφθασαν στα 914.4 εκατ δολάρια ΗΠΑ, σηµειώνοντας µικρή µόνο αύξηση 6% σε σχέση µε την ανάλογη περίοδο του 2012 (ύψος επενδύσεων 911,6 εκατ USD). Το µεγαλύτερο µέρος των ξένων επενδύσεων κατά το τέταρτο τρίµηνο του 2013 διοχετεύθηκε στην ενέργεια ήτοι, συνολικά 56 εκατ. δολ ΗΠΑ, δηλαδή 11 εκατ δολά ΗΠΑ περισσότερα σε σχέση µε το τέταρτο τρίµηνο του 2012 και 23 εκατ. δολ ΗΠΑ περισσότερα σε σχέση µε το τρίτο τρίµηνο του 2013. Το µερίδιο των ξένων επενδύσεων που διοχετεύθηκαν στον ενεργειακό τοµέα απαρτίζει περισσότερο από το 20