ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. III. Η εφαρµογή των πρόσθετων διατάξεων στην απαλλαγή κατά κατηγορία των αυτοκινήτων οχηµατων... 6

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΘΕΤΟΥΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ ΣΕ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗ ΙΑΝΟΜΗ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ (ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΟΧ)... 2 I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 2 1. Σκοπός των κατευθυντήριων γραµµών... 2 2. ιάρθρωση των κατευθυντήριων γραµµών... 4 II. Πεδίο εφαρµογής της απαλλαγής κατά κατηγορία τησ αυτοκινήτοβιοµηχανιασ και σχέση µε τη γενική απαλλαγή των κάθετων συµφωνιών... 4 III. Η εφαρµογή των πρόσθετων διατάξεων στην απαλλαγή κατά κατηγορία των αυτοκινήτων οχηµατων... 6 IV. Αξιολόγηση ειδικών περιορισµών... 8 1. Υποχρεώσεις προώθησης ορισµένου σήµατος... 8 i. Αξιολόγηση των υποχρεώσεων προώθησης ορισµένου σήµατος βάσει των κανονισµών απαλλαγής κατά κατηγορία... 8 ii. Αξιολόγηση των υποχρεώσεων προώθησης ορισµένου σήµατος που δεν καλύπτονται από τους κανονισµούς απαλλαγής κατά κατηγορία... 11 2. Επιλεκτική διανοµή... 12 i. Η αξιολόγηση της επιλεκτικής διανοµής βάσει των κανονισµών απαλλαγής κατά κατηγορία... 13 ii. Η αξιολόγηση της επιλεκτικής διανοµής εκτός του πεδίου των κανονισµών απαλλαγής κατά κατηγορία... 15 EL 1 Error! Unknown document property name. EL

ΣΧΕ ΙΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Συµπληρωµατικές κατευθυντήριες γραµµές σχετικά µε τους κάθετους περιορισµούς σε συµφωνίες για την πώληση και επισκευή αυτοκινήτων οχηµάτων και για τη διανοµή ανταλλακτικών αυτοκινήτων οχηµάτων (Κείµενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Σκοπός των κατευθυντήριων γραµµών (1) Στις παρούσες κατευθυντήριες γραµµές διατυπώνονται οι αρχές για την αξιολόγηση, βάσει του άρθρου 101 της συνθήκης ΣΛΕΕ 1, ορισµένων ζητηµάτων που προκύπτουν στο πλαίσιο κάθετων περιορισµών σε συµφωνίες για την πώληση και επισκευή αυτοκινήτων οχηµάτων και για τη διανοµή ανταλλακτικών. Σκοπός τους είναι να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να προβαίνουν οι ίδιες στην αξιολόγηση των εν λόγω συµφωνιών. Οι κατευθυντήριες γραµµές παρέχουν διευκρινίσεις για ζητήµατα τα οποία είναι ιδιαίτερα σηµαντικά για την αυτοκινητοβιοµηχανία, χωρίς να θίγεται η εφαρµογή των γενικών κατευθυντήριων γραµµών για τους κάθετους περιορισµούς («γενικές κατευθυντήριες γραµµές για τους κάθετους περιορισµούς»). Θα πρέπει εποµένως να εφαρµόζονται σε συνδυασµό και συµπληρωµατικά µε τις γενικές κατευθυντήριες γραµµές για τους κάθετους περιορισµούς 2. (2) Η κατηγορία των συµφωνιών και εναρµονισµένων πρακτικών στην οποία εφαρµόζονται οι παρούσες κατευθυντήριες γραµµές είναι εκείνες που εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία του τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας. Από την 1η Ιουνίου του 2010 ο εν λόγω κανονισµός απαλλαγής εφαρµόζεται στις κάθετες συµφωνίες σχετικά µε τους όρους υπό τους οποίους τα συµβαλλόµενα µέρη µπορούν να προµηθεύονται, να πωλούν ή να µεταπωλούν ανταλλακτικά αυτοκινήτων οχηµάτων ή υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης αυτοκινήτων οχηµάτων. Αυτό σηµαίνει ότι, για να απαλλάσσονται σύµφωνα µε το άρθρο 4 του κανονισµού, οι συµφωνίες αυτές πρέπει όχι µόνο να πληρούν τις προϋποθέσεις για απαλλαγή βάσει του γενικού κανονισµού απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών, αλλά και να µην περιέχουν καµία από τις ιδιαίτερης σοβαρότητας ρήτρες που απαριθµούνται στο άρθρο 5 του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία του τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας. Με το άρθρο 2 του εν λόγω κανονισµού παρατείνεται η περίοδος ισχύος του κανονισµού 1400/2002 της 31ης Ιουλίου 2002 για την εφαρµογή του άρθρου 101 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ σε κατηγορίες κάθετων συµφωνιών και εναρµονισµένων πρακτικών στον τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας όσον αφορά τις κάθετες συµφωνίες "οι οποίες αφορούν τους 1 Από την 1η εκεµβρίου 2009, τα άρθρα 81 και 82 της συνθήκης ΕΚ έγιναν άρθρα 101 και 102 αντίστοιχα της συνθήκης για τη λειτουργία της Eυρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Οι δύο νέες σειρές διατάξεων είναι κατ' ουσίαν ταυτόσηµες. Για τους σκοπούς των παρουσών κατευθυντήριων γραµµών, οι αναφορές στα άρθρα 101 και 102 της ΣΛΕΕ νοούνται ως αναφορές στα άρθρα 81 και 82 της συνθήκης ΕΚ, όταν ενδείκνυται. 2 Παραποµπή EL 2 Error! Unknown document property name. EL

όρους µε τους οποίους τα συµβαλλόµενα µέρη µπορούν να προµηθεύονται, να πωλούν ή να µεταπωλούν καινουργή αυτοκίνητα οχήµατα". Από την 1η Ιουνίου 2013, ο κανονισµός γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών θα εφαρµόζεται επίσης στις συµφωνίες που αφορούν καινουργή αυτοκίνητα οχήµατα, σύµφωνα µε το άρθρο 3 του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία του τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας. Οι παρούσες κατευθυντήριες γραµµές δεν εφαρµόζονται στις κάθετες συµφωνίες σε άλλους τοµείς εκτός της αυτοκινητοβιοµηχανίας, και οι αρχές που διατυπώνονται σ αυτές δεν ισχύουν κατ ανάγκη για την αξιολόγηση συµφωνιών σε άλλους τοµείς. (3) Για τους σκοπούς των παρουσών κατευθυντήριων γραµµών, ο όρος «κάθετη συµφωνία» έχει την έννοια που ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών. Κάθετες συµφωνίες είναι, εποµένως, οι συµφωνίες "που συνάπτονται µεταξύ δύο ή περισσοτέρων επιχειρήσεων, καθεµία εκ των οποίων δραστηριοποιείται, για το σκοπό της συµφωνίας, σε διαφορετικό επίπεδο της αλυσίδας παραγωγής ή διανοµής". (4) Οι παρούσες κατευθυντήριες γραµµές δεν θίγουν τη δυνατότητα παράλληλης εφαρµογής του άρθρου 102 της ΣΛΕΕ στις κάθετες συµφωνίες που συνάπτονται στον συγκεκριµένο κλάδο ή την ερµηνεία που µπορεί να δώσει το ικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την εφαρµογή του άρθρου 101 στις εν λόγω κάθετες συµφωνίες. (5) Εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, η ανάλυση και τα επιχειρήµατα που περιέχονται στο κείµενο ισχύουν για όλα τα επίπεδα εµπορικών συναλλαγών. Οι όροι «προµηθευτής» και «διανοµέας» 3 χρησιµοποιούνται για όλα τα επίπεδα εµπορικών συναλλαγών. Ο γενικός κανονισµός απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών και ο κανονισµός απαλλαγής κατά κατηγορία του τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας αναφέρονται από κοινού ως «κανονισµοί απαλλαγής κατά κατηγορία». (6) Οι κανόνες που διατυπώνονται στις παρούσες κατευθυντήριες γραµµές πρέπει να εφαρµόζονται λαµβάνοντας υπόψη τα ατοµικά και νοµικά δεδοµένα κάθε περίπτωσης. Η Επιτροπή θα εφαρµόζει 4 τις παρούσες κατευθυντήριες γραµµές λελογισµένα και ευέλικτα, και µε βάση την πείρα που απέκτησε στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων ελέγχου και παρακολούθησης που ασκεί. (7) Κατά την ερµηνεία των κατευθυντήριων αυτών γραµµών, η Επιτροπή θα λαµβάνει επίσης υπόψη το Κώδικα εοντολογίας που υπέβαλαν οι ενώσεις κατασκευαστών αυτοκινήτων ACEA και JAMA 5 σχετικά µε ορισµένες ορθές επιχειρηµατικές πρακτικές που δεσµεύονται να ακολουθούν οι κατασκευαστές αυτοκινήτων οχηµάτων για την καλόπιστη εκτέλεση των συµβατικών τους υποχρεώσεων έναντι των εξουσιοδοτηµένων διανοµέων και επισκευαστών τους. Όπως φαίνεται από το ιστορικό της εφαρµογής των κανόνων ανταγωνισµού στον συγκεκριµένο κλάδο, ορισµένοι 3 4 Οι διανοµείς σε επίπεδο λιανικού εµπορίου αναφέρονται συνήθως ως «έµποροι». Από τον εκσυγχρονισµό των κανόνων ανταγωνισµού της Ένωσης, την πρωταρχική ευθύνη για µια τέτοια ανάλυση έχουν τα µέρη των συµφωνιών. Η Επιτροπή µπορεί, ωστόσο, να εξετάσει κατά πόσον οι συµφωνίες είναι συµβατές µε το άρθρο 101, µε δική της πρωτοβουλία ή κατόπιν καταγγελίας. 5 Κώδικας ορθών πρακτικών σχετικά µε ορισµένα θέµατα κάθετων συµφωνιών στον τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας, που δηµοσιεύεται στην ιστοσελίδα: http://ec.europa.eu/competition/consultations/2008_motor_vehicle/acea_annex_en.pdf. EL 3 Error! Unknown document property name. EL

περιορισµοί µπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσµα της επιβολής είτε ρητών και άµεσων είτε έµµεσων συµβατικών υποχρεώσεων ή µε άλλους έµµεσους τρόπους που επιτυγχάνουν το ίδιο αντιανταγωνιστικό αποτέλεσµα. Ο προµηθευτής που επιθυµεί να επηρεάσει την ανταγωνιστική συµπεριφορά του διανοµέα µπορεί, για παράδειγµα, να καταφύγει σε απειλές ή εκφοβισµό, προειδοποιήσεις, επιβολή ποινών, καθυστέρηση ή αναστολή των παραδόσεων ή καταγγελία συµβάσεων σε περίπτωση πωλήσεων σε αλλοδαπούς καταναλωτές ή µη τήρησης ενός δεδοµένου επιπέδου τιµών. Η καθιέρωση διαφανών σχέσεων µεταξύ των συµβαλλοµένων κατά κανόνα περιορίζει τον κίνδυνο να κατηγορηθούν οι κατασκευαστές ότι χρησιµοποιούν αυτές τις έµµεσες µορφές πίεσης για την επίτευξη αντιανταγωνιστικού αποτελέσµατος. Συγκεκριµένα, µε την τήρηση του Κώδικα εοντολογίας ο προµηθευτής θα µπορεί να αποδεικνύει ευκολότερα το αβάσιµο ισχυρισµών ότι η λύση της σύµβασης χρησιµοποιήθηκε ως µέσο επηρεασµού της ανταγωνιστικής συµπεριφοράς ενός διανοµέα. 2. ιάρθρωση των κατευθυντήριων γραµµών (8) Η διάρθρωση των κατευθυντήριων γραµµών είναι η ακόλουθη: Πεδίο εφαρµογής της απαλλαγής κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας και σχέση µε τη γενική απαλλαγή των κάθετων συµφωνιών Εφαρµογή των πρόσθετων διατάξεων στην απαλλαγή κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας Η αντιµετώπιση ειδικών περιορισµών: προώθηση ορισµένου σήµατος και επιλεκτική διανοµή II. ΠΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΚΑΘΕΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ (9) Σύµφωνα µε το άρθρο 4, η απαλλαγή κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας καλύπτει τις κάθετες συµφωνίες που αφορούν την προµήθεια, πώληση ή µεταπώληση ανταλλακτικών για αυτοκίνητα οχήµατα και τις υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης αυτοκινήτων οχηµάτων, που αναφέρονται επίσης και ως υπηρεσίες µετά την πώληση. (10) Επιπλέον, µε το άρθρο 2 του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας παρατείνεται µέχρι τις 31 Μαΐου 2013 η ισχύς των διατάξεων του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1400/2002 όσον αφορά τις κάθετες συµφωνίες για την προµήθεια, πώληση ή µεταπώληση καινουργών οχηµάτων. Από την 1η Ιουνίου 2013, οι κάθετες συµφωνίες για την προµήθεια, πώληση και µεταπώληση καινουργών αυτοκινήτων οχηµάτων θα καλύπτεται από τη γενική απαλλαγή των κάθετων συµφωνιών, σύµφωνα µε το άρθρο 3 του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας. (11) Το παρόν νοµικό πλαίσιο ανταποκρίνεται στις συνθήκες ανταγωνισµού που επικρατούν στις σχετικές αγορές και στηρίζεται στη βασική διάκριση ανάµεσα σε αγορές πώλησης καινουργών αυτοκινήτων και αγορές υπηρεσιών µετά την πώληση. EL 4 Error! Unknown document property name. EL

(12) Από εµπεριστατωµένη ανάλυση της αγοράς 6, φαίνεται ότι, όσον αφορά τον τοµέα διανοµής καινουργών αυτοκινήτων οχηµάτων, δεν υπάρχουν σηµαντικές δυσλειτουργίες από πλευράς ανταγωνισµού ώστε να διακρίνεται από άλλους οικονοµικούς κλάδους και να απαιτεί την εφαρµογή κανόνων διαφορετικών και αυστηρότερων από εκείνους της γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών. Οι ευρωπαϊκές αγορές διανοµής αυτοκινήτων οχηµάτων είναι αρκετά ανοικτές, µε σχετικά χαµηλούς φραγµούς εισόδου. Η τεχνολογία αποτελεί, ολοένα και περισσότερο, παράγοντα ανταγωνισµού. Η ποικιλία µοντέλων έχει διευρυνθεί, ενώ οι κατασκευαστές προσπαθούν να αποκτήσουν παρουσία σε παγκόσµιο ή περιφερειακό επίπεδο και δεν αρκούνται στην απόκτηση ισχυρής θέσης στην εγχώρια αγορά τους. Αυτός ο ισχυρός και αυξανόµενος διασηµατικός ανταγωνισµός εκφράστηκε µε πολύ ανταγωνιστικά επίπεδα τιµών. (13) Κατά συνέπεια, το νοµοθετικό πλαίσιο σχετικά µε τον ανταγωνισµού στον κλάδο αυτό δεν θα πρέπει να επιβάλει κανονιστικούς περιορισµούς, οι οποίοι ενδέχεται να αυξήσουν το κόστος διανοµής και δεν δικαιολογούνται από τον στόχο της προστασίας του ανταγωνισµού. Η εφαρµογή ορίου ως προς τα µερίδια αγοράς, η µη απαλλαγή ορισµένων κάθετων συµφωνιών και οι όροι που προβλέπονται για τη γενική απαλλαγή των κάθετων συµφωνιών κατά κανόνα εξασφαλίζουν τη συµµόρφωση των κάθετων συµφωνιών στον τοµέα της διανοµής καινουργών αυτοκινήτων οχηµάτων µε τις απαιτήσεις του άρθρου 101 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, χωρίς να χρειάζεται η επιβολή πρόσθετων όρων πέραν των ισχυόντων σε άλλους κλάδους. (14) Εντούτοις, για να µπορέσουν να προσαρµοσθούν όλοι οι φορείς στο γενικό καθεστώς, λαµβάνοντας ιδίως υπόψη ότι πρόκειται για επενδύσεις συνδεόµενες µε µακροπρόθεσµες συµβατικές σχέσεις, η περίοδος ισχύος του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1400/2002 παρατείνεται κατά τρία χρόνια µέχρι τις 31 Μαΐου 2013 όσον αφορά τις απαιτήσεις εκείνες που σχετίζονται ειδικότερα µε τις κάθετες συµφωνίες για την προµήθεια, πώληση ή µεταπώληση καινουργών αυτοκινήτων. Κατά την περίοδο παράτασης, οι διατάξεις του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1400/2002 που αφορούν τόσο τις συµφωνίες για τη διανοµή καινουργών οχηµάτων όσο και τις συµφωνίες για την προµήθεια, πώληση και µεταπώληση ανταλλακτικών αυτοκινήτων και/ή υπηρεσιών επισκευής και συντήρησης, θα εφαρµόζονται µόνο στην πρώτη κατηγορία συµφωνιών. Επίσης, κατά την ίδια περίοδο δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται οι παρούσες κατευθυντήριες γραµµές για την ερµηνεία των διατάξεων του εν λόγω κανονισµού, αλλά να ανατρέχει κανείς στο σχετικό επεξηγηµατικό φυλλάδιο 7. (15) Όσον αφορά τις κάθετες συµφωνίες που αφορούν τους όρους υπό τους οποίους τα συµβαλλόµενα µέρη δύνανται να προµηθεύονται, να πωλούν ή να µεταπωλούν ανταλλακτικά αυτοκινήτων οχηµάτων ή υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης αυτοκινήτων οχηµάτων, η απαλλαγή κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας 6 7 Βλ. έκθεση αξιολόγησης για την εφαρµογή του κανονισµού (EΚ) αριθ. 1400/2002 της 28 ης Μαίου 2008 και ανακοίνωση της Επιτροπής για το µελλοντικό κανονιστικό πλαίσιο του δικαίου ανταγωνισµού που θα ισχύει στον τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας της 22ας Ιουλίου 2009 - COM(2009) 388, που περιλαµβάνει έκθεση εκτίµησης επιπτώσεων - SEC(2009) 1052. Επεξηγηµατικό φυλλάδιο για τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1400/2002 της Επιτροπής, της 31ης Ιουλίου 2002, για την εφαρµογή του άρθρου 101 παράγραφος 3 της συνθήκης σε ορισµένες κατηγορίες κάθετων συµφωνιών και εναρµονισµένων πρακτικών στον τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας http://ec.europa.eu/competition/sectors/motor_vehicles/legislation/explanatory_brochure_en.pdf EL 5 Error! Unknown document property name. EL

ισχύει από την 1η Ιουνίου 2010. Αυτό σηµαίνει ότι, για να απαλλάσσονται σύµφωνα µε το άρθρο 4 του κανονισµού, οι συµφωνίες αυτές πρέπει όχι µόνο να πληρούν τις προϋποθέσεις απαλλαγής βάσει της γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών, αλλά και να µην περιέχουν καµία από τις ιδιαίτερης σοβαρότητας ρήτρες που απαριθµούνται στο άρθρο 5 του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας. (16) Το γεγονός ότι οι αγορές παροχής υπηρεσιών επισκευής και συντήρησης και διανοµής ανταλλακτικών συνδέονται µε συγκεκριµένα σήµατα σηµαίνει ότι ο ανταγωνισµός στις αγορές αυτές είναι από τη φύση του λιγότερο έντονος σε σύγκριση µε τον ανταγωνισµό στις αγορές πώλησης καινουργών οχηµάτων. Ενώ η αξιοπιστία των αυτοκινήτων έχει βελτιωθεί και τα χρονικά διαστήµατα µεταξύ των εργασιών συντήρησης έχουν επιµηκυνθεί, χάρη στην βελτίωση της τεχνολογίας, η εξέλιξη αυτή έχει ξεπεραστεί από την ανοδική τάση στις τιµές των µεµονωµένων εργασιών επισκευής. Στις αγορές ανταλλακτικών, τα προϊόντα που φέρουν το σήµα του κατασκευαστή αντιµετωπίζουν ανταγωνισµό από εκείνα που πωλούν οι προµηθευτές γνήσιων ανταλλακτικών (OES). Αυτό έχει ως αποτέλεσµα να διατηρείται η πίεση στις τιµές στις αγορές αυτές, πράγµα που µε τη σειρά του ασκεί πίεση στις τιµές στις αγορές επισκευής, δεδοµένου ότι στα ανταλλακτικά αντιστοιχεί µεγάλο ποσοστό του κόστους µιας µέσης επισκευής. Τα έξοδα επισκευής και συντήρησης στο σύνολό τους αντιπροσωπεύουν πολύ µεγάλο µέρος του συνόλου της καταναλωτικής δαπάνης για τα αυτοκίνητα οχήµατα, η οποία καθεαυτή αποτελεί σηµαντικό τµήµα του µέσου προϋπολογισµού των καταναλωτών. (17) Για να αντιµετωπισθούν αυτά τα ιδιαίτερα προβλήµατα ανταγωνισµού που προκύπτουν στις αγορές υπηρεσιών µετά την πώληση αυτοκινήτων οχηµάτων, ο κανονισµός γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών συµπληρώνεται, στον κανονισµό απαλλαγής κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας, µε τρεις επιπλέον ρήτρες ιδιαίτερης σοβαρότητας που απαγορεύονται στις συµφωνίες για την επισκευή και συντήρηση αυτοκινήτων και για την προµήθεια ανταλλακτικών. Περαιτέρω διευκρινίσεις γι αυτούς τους πρόσθετους περιορισµούς παρέχονται στις παρούσες κατευθυντήριες γραµµές, στο τµήµα ΙΙΙ. III. Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΙΑΤΑΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΚΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ (18) Αν τα µερίδια αγοράς των συµβαλλοµένων δεν υπερβαίνουν το όριο του 30% που προβλέπεται στο άρθρο 3 του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών σε συνδυασµό µε το άρθρο 4 του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας, οι συµφωνίες τους δεν θα τυγχάνουν απαλλαγής κατά κατηγορία, αν περιέχουν σοβαρούς περιορισµούς του ανταγωνισµού, που αναφέρονται συνήθως ως "ιδιαίτερης σοβαρότητας" περιορισµοί. Οι περιορισµοί αυτοί απαριθµούνται στο άρθρο 4 του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών και στο άρθρο 5 του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας. Εφόσον µια συµφωνία περιέχει οποιονδήποτε από τους εν λόγω περιορισµούς, τεκµαίρεται ότι εµπίπτει στο πεδίο του άρθρου 101 παράγραφος 1. Τεκµαίρεται επίσης ότι είναι ελάχιστα πιθανό να πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 101 παράγραφος 3, και για τον λόγο αυτό δεν ισχύει η απαλλαγή κατά κατηγορία. Ωστόσο, πρόκειται για µαχητό τεκµήριο, που αφήνει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να προβάλλουν σε µεµονωµένες περιπτώσεις αµυντικό ισχυρισµό για EL 6 Error! Unknown document property name. EL

βελτίωση της αποτελεσµατικότητας βάσει του άρθρου 101 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ. (19) Ένας από τους στόχους της Επιτροπής όσον αφορά την πολιτική ανταγωνισµού για την αυτοκινητοβιοµηχανία είναι να ευνοήσει την πρόσβαση των κατασκευαστών ανταλλακτικών στις αγορές µετά την πώληση, ούτως ώστε τα ανταγωνιστικά σήµατα ανταλλακτικών να εξακολουθήσουν να διατίθενται στους ανεξάρτητους και στους εξουσιοδοτηµένους επισκευαστές, καθώς και στους χονδρεµπόρους ανταλλακτικών. Η διαθεσιµότητα αυτών των ανταλλακτικών παρέχει µεγάλα πλεονεκτήµατα στους καταναλωτές, δεδοµένου µάλιστα ότι υπάρχουν συχνά µεγάλες διαφορές στις τιµές µεταξύ των ανταλλακτικών µε σήµα του κατασκευαστή και εκείνων που φέρουν άλλα σήµατα. Εκτός από τα ανταλλακτικά που φέρουν το σήµα του κατασκευαστή του αυτοκινήτου (ανταλλακτικά OEM), υπάρχουν εκείνα που κατασκευάζονται σύµφωνα µε τις προδιαγραφές του κατασκευαστή στην ίδια γραµµή παραγωγής µε τα γνήσια ανταλλακτικά του οχήµατος (ανταλλακτικά OES), καθώς και άλλα ανταλλακτικά αντίστοιχης ποιότητας µε τα γνήσια που παράγονται από κατασκευαστές ανταλλακτικών «εφάµιλλης ποιότητας». (20) Το άρθρο 4 στοιχείο ε) του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών περιγράφει ως ιδιαίτερης σοβαρότητας περιορισµό τη συµφωνία µεταξύ ενός προµηθευτή εξαρτηµάτων και ενός αγοραστή που ενσωµατώνει τα εξαρτήµατα αυτά στα προϊόντα του, µε την οποία απαγορεύεται ή περιορίζεται η δυνατότητα του προµηθευτή εξαρτηµάτων να τα πωλεί σε τελικούς χρήστες, ανεξάρτητους επισκευαστές και άλλους παρέχοντες υπηρεσίες. Το άρθρο 5 στοιχεία α) και γ) του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας προβλέπει τρεις επιπλέον ιδιαίτερης σοβαρότητας περιορισµούς: όσον αφορά τη δυνατότητα των προµηθευτών γνήσιων εξαρτηµάτων (αναφερόµενων επίσης ως προµηθευτών γνήσιου εξοπλισµού ή OES) να πωλούν ανταλλακτικά σε εξουσιοδοτηµένους επισκευαστές τη δυνατότητα των εξουσιοδοτηµένων επισκευαστών να πωλούν ανταλλακτικά σε ανεξάρτητους επισκευαστές καθώς και τη δυνατότητα των OES να επιθέτουν τον λογότυπό τους στα ανταλλακτικά που πωλούν στους κατασκευαστές οχηµάτων για την αρχική συναρµολόγηση. (21) Το άρθρο 5 στοιχείο α) του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών αφορά τον περιορισµό στις πωλήσεις ανταλλακτικών για αυτοκίνητα από µέλη ενός συστήµατος επιλεκτικής διανοµής σε ανεξάρτητους επισκευαστές. Η διάταξη αυτή αφορά ιδιαίτερα µια συγκεκριµένη κατηγορία ανταλλακτικών, που αναφέρονται συχνά ως "εξαρτήµατα αποκλειστικότητας", τα οποία παρέχει µόνο ο κατασκευαστής του οχήµατος ή τα µέλη των εξουσιοδοτηµένων δικτύων του. Αν ένας προµηθευτής και ένας διανοµέας συµφωνήσουν να µην προµηθεύουν τα εν λόγω ανταλλακτικά σε ανεξάρτητους επισκευαστές, η σχετική συµφωνία είναι πιθανό να αποκλείσει τους εν λόγω παράγοντες της αγοράς από τις υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης, και αποτελεί παράβαση του άρθρου 101. (22) Το άρθρο 5 στοιχείο β) αφορά κάθε άµεσο ή έµµεσο περιορισµό που συµφωνείται µεταξύ ενός προµηθευτή ανταλλακτικών, εργαλείων επισκευής, διαγνωστικού και λοιπού εξοπλισµού, αφενός, και ενός κατασκευαστή αυτοκινήτων, αφετέρου, που περιορίζει τη δυνατότητα του προµηθευτή να πωλεί τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες αυτές σε εξουσιοδοτηµένους και/ή ανεξάρτητους διανοµείς και επισκευαστές. Παράδειγµα πιθανού έµµεσου περιορισµού του είδους αυτού αποτελούν οι λεγόµενες «συµφωνίες για τις εργαλειοµηχανές» µεταξύ των προµηθευτών εξαρτηµάτων και των κατασκευαστών αυτοκινήτων. Η συµφωνία βάσει της οποίας ένας κατασκευαστής EL 7 Error! Unknown document property name. EL

αυτοκινήτων παρέχει εργαλειοµηχανή σε έναν κατασκευαστή εξαρτηµάτων για την παραγωγή ορισµένων εξαρτηµάτων, συνεισφέρει στο κόστος ανάπτυξης του σχεδίου ή συµµετέχει στις δαπάνες απόκτησης των δικαιωµάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και τεχνογνωσίας και δεν επιτρέπει τη χρήση της εν λόγω εργαλειοµηχανής για άµεση προµήθεια στην αγορά υπηρεσιών µετά την πώληση, κατά κανόνα δεν εµπίπτει στο άρθρο 101 παράγραφος 1. Θα πρέπει να ανατρέξει κανείς σχετικά στην ανακοίνωση για την υπεργολαβία 8. Αφετέρου, εάν ένας κατασκευαστής αυτοκινήτων υποχρεώνει τον προµηθευτή εξαρτηµάτων να µεταβιβάσει την κυριότητα ή τα δικαιώµατα διανοητικής ιδιοκτησίας του στην εν λόγω εργαλειοµηχανή ή αναλαµβάνει ασήµαντο µόνο µέρος του κόστους ανάπτυξης του σχεδίου, ή δεν συνεισφέρει κανένα βασικό δικαίωµα διανοητικής ιδιοκτησίας ή τεχνογνωσία, η σχετική συµφωνία δεν θεωρείται ότι αποτελεί γνήσια σύµβαση υπεργολαβίας και δεν θα διέπεται από τις διατάξεις των κανονισµών απαλλαγής. (23) Το άρθρο 5 στοιχείο γ) αφορά τη συµφωνία µεταξύ ενός κατασκευαστή αυτοκινήτων ο οποίος χρησιµοποιεί εξαρτήµατα για την αρχική συναρµολόγηση αυτοκινήτων και του προµηθευτή των εν λόγω εξαρτηµάτων, µε την οποία περιορίζεται η δυνατότητα του τελευταίου να θέτει το εµπορικό του σήµα ή τον λογότυπό του, πραγµατικά και κατά τρόπο ώστε να είναι ορατά, επάνω στα εξαρτήµατα που προµηθεύει ή στα ανταλλακτικά. Για να βελτιωθεί η επιλογή του καταναλωτή, οι επισκευαστές και οι καταναλωτές θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να διαπιστώνουν ποια ανταλλακτικά άλλων προµηθευτών, εκτός από εκείνα που φέρουν το σήµα του κατασκευαστή του αυτοκινήτου, αντιστοιχούν σε ένα δεδοµένο όχηµα. Η τοποθέτηση του εµπορικού σήµατος ή λογότυπου στα εξαρτήµατα και τα ανταλλακτικά διευκολύνει την αναγνώριση των συµβατών ανταλλακτικών των OES ή των προµηθευτών προϊόντων αντίστοιχης ποιότητας. IV. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ (24) Τα µέρη κάθετων συµφωνιών στον τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας θα πρέπει να χρησιµοποιούν το παρόν έγγραφο συµπληρωµατικά και σε συνδυασµό µε τις κατευθυντήριες γραµµές για τους κάθετους περιορισµούς, προκειµένου να εκτιµούν κατά πόσον ορισµένοι περιορισµοί είναι συµβατοί µε το άρθρο 101 της συνθήκης. Στο παρόν τµήµα, παρέχονται ειδικότερες διευκρινίσεις σχετικά µε την προώθηση ορισµένου σήµατος και την επιλεκτική διανοµή, που αποτελούν δύο τοµείς που µπορεί να έχουν κρίσιµη σηµασία για την αξιολόγηση της κατηγορίας των συµφωνιών που αναφέρονται παραπάνω στο τµήµα ΙΙ. Σύµφωνα µε την ανακοίνωση που εξέδωσε η Επιτροπή τον Ιούλιο του 2009, οι δύο αυτοί τοµείς θεωρείται ότι χρήζουν περαιτέρω διευκρινίσεων. Κάθε τοµέας εξετάζεται εποµένως χωριστά στα δύο επιµέρους κεφάλαια που ακολουθούν. 1. Υποχρεώσεις προώθησης ορισµένου σήµατος i. Αξιολόγηση των υποχρεώσεων προώθησης ορισµένου σήµατος βάσει των κανονισµών απαλλαγής κατά κατηγορία (25) Το άρθρο 5 του γενικού κανονισµού απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών, σε συνδυασµό µε τα άρθρα 3 και 4 του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία της 8 Ανακοίνωση της Επιτροπής για τις συµφωνίες υπεργολαβίας ( ΕΕ 1979 C 1, σ.2). EL 8 Error! Unknown document property name. EL

αυτοκινητοβιοµηχανίας, αποκλείει από την εφαρµογή του ορισµένες υποχρεώσεις, αναφερόµενες ως «αποκλειόµενοι περιορισµοί», ακόµη και αν δεν υπάρχει υπέρβαση του ορίου µεριδίων αγοράς. Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε το άρθρο 5 στοιχείο α) του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών σε συνδυασµό µε το άρθρο 3 του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία των αυτοκινήτων οχηµάτων, ένας προµηθευτής και ένας διανοµέας που δεν κατέχουν µερίδιο πάνω από 30% στη σχετική αγορά δύνανται να συµφωνήσουν την επιβολή στον διανοµέα υποχρέωσης για προώθηση ορισµένου σήµατος ώστε να αγοράζει αυτοκίνητα µόνο από τον προµηθευτή ή από άλλες επιχειρήσεις που υποδεικνύει ο προµηθευτής, υπό τον όρο ότι η διάρκεια της εν λόγω υποχρέωσης µη ανταγωνισµού περιορίζεται σε πέντε χρόνια 9 κατ ανώτατο όριο. Οι ίδιες αρχές ισχύουν για τις συµφωνίες µεταξύ προµηθευτών και εξουσιοδοτηµένων επισκευαστών. Ανανέωση πέραν των πέντε ετών απαιτεί τη συναίνεση και των δύο συµβαλλοµένων, και δεν πρέπει να υπάρχουν εµπόδια που δεν επιτρέπουν στον αγοραστή να απαλλαγεί από την υποχρέωση µη ανταγωνισµού µετά το πέρας της πενταετούς περιόδου. Οι υποχρεώσεις µη άσκησης ανταγωνισµού δεν καλύπτονται από τους κανονισµούς απαλλαγής κατά κατηγορία, εφόσον η διάρκειά τους είναι αόριστη ή υπερβαίνει τα πέντε χρόνια. Οι υποχρεώσεις µη άσκησης ανταγωνισµού που είναι σιωπηρά ανανεώσιµες πέραν των πέντε ετών επίσης δεν καλύπτονται από τους κανονισµούς απαλλαγής κατά κατηγορία. Ωστόσο, οι εν λόγω κανονισµοί εξακολουθούν να εφαρµόζονται στο υπόλοιπο µέρος της κάθετης συµφωνίας. (26) Οι υποχρεώσεις µη άσκησης ανταγωνισµού που περιλαµβάνονται στις κάθετες συµφωνίες δεν αποτελούν ιδιαίτερης σοβαρότητας περιορισµούς, αλλά, ανάλογα µε τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά, µπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες. Ο αντιανταγωνιστικός αποκλεισµός των ανταγωνιστών προµηθευτών µε την ύψωση φραγµών στην είσοδο ή την επέκταση θεωρείται ως η πλέον επιζήµια επίπτωση, η οποία µπορεί να έχει ως συνέπεια την υπαγωγή των συµφωνιών στο άρθρο 101 παράγραφος 1 10. Μπορεί να ζηµιώσει τους καταναλωτές, ιδίως µε την αύξηση των τιµών των προϊόντων, τον περιορισµό της επιλογής των προϊόντων, την πτώση της ποιότητάς τους ή του επιπέδου καινοτοµίας. (27) Εντούτοις, οι υποχρεώσεις µη άσκησης ανταγωνισµού µπορεί να έχουν και θετικά αποτελέσµατα, που δικαιολογούν ενδεχοµένως εφαρµογή του άρθρου 101 παράγραφος 3. Μπορεί ιδίως να βοηθήσουν στην αντιµετώπιση προβληµάτων «παρασιτισµού». Ένας προµηθευτής µπορεί να επωφελείται ανέξοδα από τις προσπάθειες προώθησης που καταβάλλει άλλος προµηθευτής. Για παράδειγµα, ένας προµηθευτής επενδύει για την προώθηση σε επίπεδο διανοµέων, µε αποτέλεσµα να προσελκύονται ταυτόχρονα πελάτες για τα αυτοκίνητα ανταγωνιστικού σήµατος που εκτίθενται στα καταστήµατα αυτών των διανοµέων. Το ίδιο ισχύει για επενδύσεις που 9 Ως σηµείο έναρξης του πενταετούς χρονικού διαστήµατος θεωρείται η αρχή της συµβατικής σχέσης µεταξύ των µερών και όχι η αντικατάσταση ενός συµβατικού εγγράφου από άλλο που αφορά το ίδιο αντικείµενο. Συγκεκριµένα, το γεγονός ότι µια προϋπάρχουσα συµβατική σχέση παύει να υπάγεται στον κανονισµό 1400/2002 και εµπίπτει στο πεδίο του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών δεν θα επιτρέπει στον προµηθευτή να ορίσει ότι οι υφιστάµενοι διανοµείς του πωλούν αποκλειστικά και µόνο τα σήµατά του για περίοδο πέντε ετών. 10 Όσον αφορά τους παράγοντες που λαµβάνονται υπόψη για την αξιολόγηση των υποχρεώσεων µη άσκησης ανταγωνισµού δυνάµει του άρθρου 101 παράγραφος 1, βλ. το σχετικό κεφάλαιο των κατευθυντήριων γραµµών για τους κάθετους περιορισµούς, και ιδίως τα σηµεία 125 έως 146. EL 9 Error! Unknown document property name. EL

έχει κάνει ο προµηθευτής, όπως επενδύσεις κατάρτισης, από τις οποίες µπορεί να επωφεληθεί ο διανοµέας για την πώληση οχηµάτων ανταγωνιστών κατασκευαστών. (28) Ένα άλλο θετικό αποτέλεσµα των υποχρεώσεων µη άσκησης ανταγωνισµού στον τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας αφορά τη βελτίωση της εικόνας του σήµατος και της φήµης του δικτύου διανοµής. Ο περιορισµός µπορεί να συµβάλει στη δηµιουργία εικόνας του σήµατος επιβάλλοντας ορισµένη οµοιοµορφία και προδιαγραφές ποιότητας στους διανοµείς, ώστε να γίνονται ελκυστικότερα τα αυτοκίνητα του συγκεκριµένου σήµατος για τον τελικό καταναλωτή και να αυξηθούν οι πωλήσεις. (29) Σύµφωνα µε το άρθρο 1 στοιχείο β) του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών, ως υποχρέωση µη άσκησης ανταγωνισµού νοείται: κάθε άµεση ή έµµεση υποχρέωση δυνάµει της οποίας ο αγοραστής δεν µπορεί να παράγει, να αγοράζει, να πωλεί ή να µεταπωλεί αγαθά ή υπηρεσίες που είναι ανταγωνιστικά προς τα αγαθά ή τις υπηρεσίες που αναφέρονται στη σύµβαση, ή οποιαδήποτε άµεση ή έµµεση υποχρέωση του αγοραστή να αγοράζει από τον προµηθευτή ή από άλλη επιχείρηση την οποία υπέδειξε ο προµηθευτής πάνω από το 80 % των συνολικών προµηθειών του σε αγαθά ή υπηρεσίες που αναφέρονται στη σύµβαση και των υποκατάστατών τους στη σχετική αγορά. (30) Εκτός από τους άµεσους τρόπους για τη δέσµευση του διανοµέα στο(στα) δικό(ά) του σήµα(τα), ο προµηθευτής µπορεί επίσης να καταφύγει σε έµµεσους τρόπους για να επιτύχει το ίδιο αποτέλεσµα. Στην αυτοκινητοβιοµηχανία, έµµεσοι τρόποι για να αποθαρρυνθεί ο διανοµέας ώστε να µην πωλεί άλλα σήµατα µπορεί να είναι, µεταξύ άλλων, η επιβολή ποιοτικών προδιαγραφών ειδικά σχεδιασµένων για την αποτροπή των διανοµέων να µην πωλούν οχήµατα ανταγωνιστικών σηµάτων 11, πριµοδοτήσεις υπό τον όρο ότι ο διανοµέας θα δεχτεί να πωλεί αποκλειστικά ένα σήµα, στοχευµένες εκπτώσεις ή ορισµένες άλλες απαιτήσεις, όπως σύσταση χωριστής νοµικής οντότητας για το ανταγωνιστικό σήµα, υποχρέωση να παρουσιάζεται το επί πλέον ανταγωνιστικό σήµα σε χωριστό εκθεσιακό χώρο σε γεωγραφικό σηµείο όπου η τήρηση της εν λόγω απαίτησης δεν θα ήταν οικονοµικά βιώσιµη (π.χ. αραιοκατοικηµένες περιοχές). (31) Η απαλλαγή κατά κατηγορία που προβλέπεται στον κανονισµό γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών καλύπτει όλες τις µορφές άµεσων ή έµµεσων υποχρεώσεων µη άσκησης ανταγωνισµού, υπό τον όρο ότι το µερίδιο αγοράς του προµηθευτή και του διανοµέα του δεν υπερβαίνουν το 30% και η διάρκεια της υποχρέωσης µη άσκησης ανταγωνισµού δεν υπερβαίνει τα πέντε χρόνια. Εντούτοις, ακόµη και σε περιπτώσεις που µεµονωµένες συµφωνίες πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις, η επιβολή υποχρεώσεων µη άσκησης ανταγωνισµού µπορεί να έχει αντιανταγωνιστικές επιπτώσεις που δεν αντισταθµίζονται από τα θετικά τους αποτελέσµατα. Στην αυτοκινητοβιοµηχανία, οι εν λόγω καθαρά αντιανταγωνιστικές επιπτώσεις θα µπορούσε ιδίως να προκύπτουν από σωρευτικές συνέπειες που οδηγούν σε αποκλεισµό ανταγωνιστικών σηµάτων. (32) Για τη διανοµή αυτοκινήτων οχηµάτων σε επίπεδο λιανικής πώλησης, αποκλεισµός του είδους αυτού είναι ελάχιστα πιθανό να προκύψει σε αγορές όπου όλοι οι προµηθευτές έχουν µερίδιο αγοράς κάτω του 30% και εφόσον το συνολικό 11 Βλ. υποθέσεις BMW IP/06/302-13.03.2006 και Opel 2006, IP/06/303-13.03.2006. EL 10 Error! Unknown document property name. EL

δεσµευµένο µερίδιο αγοράς δεν υπερβαίνει το 40% 12. Σε περίπτωση ύπαρξης ενός προµηθευτή που δεν κατέχει δεσπόζουσα θέση και µε µερίδιο πάνω από 30% στη σχετική αγορά, ενώ τα µερίδια αγοράς όλων των άλλων προµηθευτών είναι κάτω του 30%, δεν είναι πιθανές σωρευτικές αντιανταγωνιστικές επιπτώσεις, εφόσον το σύνολο του δεσµευµένου µεριδίου αγοράς δεν υπερβαίνει το 30%. (33) Ωστόσο, αν η πρόσβαση στη σχετική αγορά για την πώληση καινουργών οχηµάτων και ο ανταγωνισµός σ αυτήν περιορίζεται σηµαντικά λόγω των σωρευτικών επιπτώσεων από παράλληλα δίκτυα παρόµοιων κάθετων συµφωνιών που περιέχουν υποχρεώσεις προώθησης ορισµένου σήµατος, η Επιτροπή δύναται να άρει το ευεργέτηµα της απαλλαγής κατά κατηγορία, σύµφωνα µε το άρθρο 6 που κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών 13. Σε περίπτωση εθνικής αγοράς, οι εθνικές αρχές ανταγωνισµού του οικείου κράτους µέλους δύνανται επίσης να άρουν το ευεργέτηµα της απαλλαγής κατά κατηγορία για τη συγκεκριµένη επικράτεια. (34) Όσον αφορά την αξιολόγηση των υποχρεώσεων ελάχιστων προµηθειών υπολογιζόµενων µε βάση τις συνολικές ετήσιες ανάγκες του διανοµέα, µπορεί να δικαιολογείται άρση της απαλλαγής κατά κατηγορία σε περίπτωση σωρευτικών αντιανταγωνιστικών επιπτώσεων, ακόµη και αν η υποχρέωση ελάχιστων προµηθειών είναι κάτω από το όριο του 80% που προβλέπει το άρθρο 1 στοιχείο β) του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών. Τα µέρη πρέπει να εξετάζουν κατά πόσον, µε βάση τα σχετικά πραγµατικά δεδοµένα, η επιβολή υποχρέωσης στον διανοµέα να εξασφαλίζει ότι ορισµένο ποσοστό του συνόλου των προµηθειών του σε αυτοκίνητα θα φέρει το σήµα του προµηθευτή, δεν του επιτρέπει να πωλεί ένα ή περισσότερα επιπλέον ανταγωνιστικά σήµατα. Από την άποψη αυτή, η επιβολή στον διανοµέα της υποχρέωσης να πραγµατοποιεί κάτω από το 20% των ετήσιων προµηθειών του από ανταγωνιστή προµηθευτή, θα ανάγκαζε τον τελευταίο να κατανέµει σε περισσότερους διανοµείς τον όγκο των προβλεπόµενων πωλήσεών του σε δεδοµένη γεωγραφική περιοχή, µε αποτέλεσµα τον διπλασιασµό των επενδύσεων και τον κατακερµατισµό της εµπορικής του παρουσίας. Ο περιορισµός των προµηθειών των διανοµέων σε ανταγωνιστικά σήµατα σε λιγότερο από 20% θα ισοδυναµούσε, εποµένως, µε τεχνητό φραγµό εισόδου, καθώς αυξάνει το κόστος εισόδου των ανταγωνιστών σε επίπεδο που καθιστά την είσοδο αυτή µη βιώσιµη οικονοµικά. Στην περίπτωση αυτή, η επιβολή υποχρέωσης ελάχιστων προµηθειών µπορεί να θεωρηθεί ως αντιανταγωνιστική, ακόµη και κάτω από το ποσοστό του 80% που προβλέπει το άρθρο 1 στοιχείο β) του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών. ii. Αξιολόγηση των υποχρεώσεων προώθησης ορισµένου σήµατος που δεν καλύπτονται από τους κανονισµούς απαλλαγής κατά κατηγορία (35) Τα µέρη µπορεί επίσης να κληθούν να αξιολογήσουν κατά πόσον είναι συµβατές µε τους κανόνες ανταγωνισµού οι υποχρεώσεις προώθησης ορισµένου σήµατος σε συµφωνίες που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για απαλλαγή κατά κατηγορία, επειδή τα µερίδια αγοράς των µερών υπερβαίνουν το 30% ή δεν τηρείται το όριο των πέντε ετών. Ιδίως, η διανοµή ανταλλακτικών και οι συµφωνίες µε εξουσιοδοτηµένους διανοµείς δεν καλύπτονται από το δίχτυ ασφαλείας των κανονισµών απαλλαγής κατά 12 Βλ. κατευθυντήριες γραµµές για τους κάθετους περιορισµούς, σηµείο 137. 13 Βλ. κατευθυντήριες γραµµές για τους κάθετους περιορισµούς, σηµεία 70-76 EL 11 Error! Unknown document property name. EL

κατηγορία, εφόσον το µερίδιο αγοράς του προµηθευτή ανταλλακτικών ή το µερίδιο αγοράς του εξουσιοδοτηµένου επισκευαστή υπερβαίνει το όριο του 30%, πράγµα το οποίο είναι πιθανό για τις περισσότερες από τις εν λόγω συµφωνίες. Το ίδιο µπορεί να ισχύει σε ορισµένα κράτη µέλη όσον αφορά τις συµφωνίες διανοµής καινουργών αυτοκινήτων, εφόσον το µερίδιο αγοράς του προµηθευτή υπερβαίνει το 30%. Τα µέρη θα είναι εποµένως υποχρεωµένα να ελέγχουν κάθε συµφωνία που προβλέπει υποχρεώσεις προώθησης ορισµένου σήµατος για να διαπιστώσουν αν εµπίπτει στο άρθρο 101 παράγραφος 1 και, στην περίπτωση αυτή, αν µπορεί να αποδειχθεί βελτίωση της αποτελεσµατικότητας µε αντισταθµιστικό αποτέλεσµα που επιτρέπει την υπαγωγή των συµφωνιών στην απαλλαγή του άρθρου 101 παράγραφος 3 της συνθήκης. Για την αξιολόγηση µεµονωµένων περιπτώσεων, ισχύουν οι γενικές αρχές που διατυπώνονται στο τµήµα VI.2.1 των κατευθυντήριων γραµµών για τους κάθετους περιορισµούς. 2. Επιλεκτική διανοµή (36) Η επιλεκτική διανοµή αποτελεί επί του παρόντος την κυρίαρχη µορφή διανοµής στον τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας η χρήση της είναι εκτεταµένη στη διανοµή αυτοκινήτων, καθώς και όσον αφορά την επισκευή και συντήρηση και τη διανοµή ανταλλακτικών. (37) Στη επιλεκτική διανοµή µε καθαρά ποιοτικό χαρακτήρα, οι διανοµείς και επισκευαστές επιλέγονται αποκλειστικά µε βάση αντικειµενικά κριτήρια που απαιτεί η φύση του προϊόντος, όπως οι τεχνικές ικανότητες του προσωπικού πωλήσεων, η διαρρύθµιση των εγκαταστάσεων πωλήσεων, οι τεχνικές πώλησης και το είδος των υπηρεσιών πωλήσεως που παρέχει ο διανοµέας 14. Η εφαρµογή των εν λόγω κριτηρίων δεν θέτει ευθέως όριο στον αριθµό των διανοµέων ή των επισκευαστών που γίνονται δεκτοί στο δίκτυο του προµηθευτή. Η επιλεκτική διανοµή καθαρά ποιοτικού χαρακτήρα θεωρείται κατά κανόνα ότι δεν εµπίπτει στο άρθρο 101 παράγραφος 1, επειδή δεν έχει αντιανταγωνιστικές επιπτώσεις, εφόσον πληρούνται τρεις προϋποθέσεις. Πρώτον, η φύση του σχετικού προϊόντος πρέπει να απαιτεί τη χρήση επιλεκτικής διανοµής, δηλαδή ένα τέτοιο σύστηµα πρέπει να συνιστά θεµιτή απαίτηση, λαµβάνοντας υπόψη τη φύση του προϊόντος, ώστε να διαφυλαχθεί η ποιότητα και να εξασφαλισθεί η κατάλληλη χρήση του. εύτερον, οι διανοµείς ή επισκευαστές πρέπει να επιλέγονται µε βάση αντικειµενικά κριτήρια ποιοτικού χαρακτήρα, τα οποία καθορίζονται οµοιόµορφα για όλους τους δυνητικούς µεταπωλητές και δεν εφαρµόζονται κατά τρόπο που ενέχει διακρίσεις. Τρίτον, τα κριτήρια που ισχύουν δεν πρέπει να υπερβαίνουν το αναγκαίο µέτρο. (38) Ενώ η επιλεκτική διανοµή ποιοτικού χαρακτήρα προϋποθέτει την επιλογή διανοµέων ή επισκευαστών µόνο µε βάση αντικειµενικά κριτήρια που απαιτεί η φύση του προϊόντος ή της υπηρεσίας, η ποσοτική επιλογή προσθέτει και άλλα κριτήρια επιλογής που περιορίζουν πιο άµεσα τον δυνητικό αριθµό των διανοµέων ή επισκευαστών είτε καθορίζοντας ευθέως τον αριθµό τους, είτε, για παράδειγµα, απαιτώντας ένα ελάχιστο επίπεδο πωλήσεων. Τα δίκτυα που βασίζονται σε ποσοτικά κριτήρια κατά κανόνα θεωρούνται πιο περιοριστικά από εκείνα που βασίζονται σε ποιοτική και µόνον επιλογή, και ως εκ τούτου είναι πιθανότερο να εµπίπτουν στο άρθρο 101 παράγραφος 1. 14 Βλ. για παράδειγµα απόφαση του Πρωτοδικείου στην υπόθεση T-88/92 Groupement d'achat Édouard Leclerc κατά Επιτροπής, Συλλογή 1996, σ. II-1961. EL 12 Error! Unknown document property name. EL

(39) Αν οι συµφωνίες επιλεκτικής διανοµής εµπίπτουν στο άρθρο 101 παράγραφος 1, τα µέρη θα πρέπει να εκτιµήσουν κατά πόσον οι συµφωνίες τους µπορούν να τύχουν της απαλλαγής κατά κατηγορία ή της απαλλαγής σε ατοµική βάση που προβλέπει το άρθρο 101 παραγράφους 3 της συνθήκης. i. Η αξιολόγηση της επιλεκτικής διανοµής βάσει των κανονισµών απαλλαγής κατά κατηγορία (40) Οι κανονισµοί απαλλαγής κατά κατηγορία απαλλάσσουν τις συµφωνίες επιλεκτικής διανοµής, ανεξάρτητα αν χρησιµοποιούν ποσοτικά ή καθαρά ποιοτικά κριτήρια επιλογής, εφόσον τα µερίδια αγοράς των µερών δεν υπερβαίνουν το 30%. Ωστόσο, η απαλλαγή αυτή ισχύει µε την προϋπόθεση ότι οι συµφωνίες δεν περιέχουν κανέναν από τους ιδιαίτερης σοβαρότητας περιορισµούς που προβλέπει το άρθρο 4 του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών και το άρθρο 5 του κανονισµού απαλλαγής κατά κατηγορία της αυτοκινητοβιοµηχανίας, ούτε κανέναν από τους αποκλειόµενους περιορισµούς που περιγράφονται στο άρθρο 5 του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών. (41) Τρεις από τους ιδιαίτερης σοβαρότητας περιορισµούς στον κανονισµό γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών αφορούν ειδικά την επιλεκτική διανοµή. Το άρθρο 4 στοιχείο β) χαρακτηρίζει ως ιδιαίτερης σοβαρότητας τον περιορισµό σχετικά µε την περιοχή στην οποία, ή σχετικά µε τους πελάτες στους οποίους, ο συµβαλλόµενος αγοραστής δύναται να πωλεί τα αγαθά ή τις υπηρεσίες που αναφέρονται στη σύµβαση εκτός από ( ) τους περιορισµούς επί των πωλήσεων σε µη εξουσιοδοτηµένους διανοµείς από τα µέλη ενός επιλεκτικού συστήµατος διανοµής, σε αγορές όπου λειτουργεί ένα τέτοιο σύστηµα, ( ). Το άρθρο 4 στοιχείο γ) αποκλείει από την απαλλαγή τις συµφωνίες που περιορίζουν τις ενεργητικές ή παθητικές πωλήσεις σε τελικούς χρήστες από τα µέλη ενός επιλεκτικού συστήµατος διανοµής που δραστηριοποιούνται στο επίπεδο λιανικής πωλήσεως, χωρίς να θίγεται η δυνατότητα απαγόρευσης πωλήσεων ενός µέλους του δικτύου από µη εγκεκριµένο σηµείο εγκατάστασης, ενώ το άρθρο 4 στοιχείο δ) αφορά τον περιορισµό των αµοιβαίων προµηθειών µεταξύ διανοµέων στο πλαίσιο ενός επιλεκτικού συστήµατος διανοµής, συµπεριλαµβανοµένων µεταξύ αυτών των διανοµέων που ενεργούν σε διαφορετικά επίπεδα εµπορίου. Οι τρεις αυτοί περιορισµοί ιδιαίτερης σοβαρότητας παρουσιάζουν ειδικό ενδιαφέρον για τη διανοµή των αυτοκινήτων οχηµάτων. (42) Η ενιαία αγορά έδωσε τη δυνατότητα στους καταναλωτές να αγοράζουν αυτοκίνητα εντός αυτής και να επωφελούνται από τις διαφορές τιµών µεταξύ των κρατών µελών, και η Επιτροπή θεωρεί σηµαντικό στόχο της πολιτικής ανταγωνισµού της την προστασία του παράλληλου εµπορίου στον κλάδο αυτό. Η δυνατότητα ενός καταναλωτή να αγοράζει προϊόντα σε άλλα κράτη µέλη είναι ιδιαίτερα σηµαντική όσον αφορά τα αυτοκίνητα, λόγω της υψηλής αξίας του συγκεκριµένου προϊόντος και του άµεσου κέρδους που αποκοµίζει ο καταναλωτής από τη χαµηλότερη τιµή του αυτοκινήτου που θα αγοράσει σε άλλη χώρα της ΕΕ. Η Επιτροπή εποµένως µεριµνά ώστε οι συµφωνίες διανοµής να µην περιορίζουν το παράλληλο εµπόριο, δεδοµένου ότι οι σχετικοί περιορισµοί δεν µπορεί να θεωρηθούν ότι ανταποκρίνονται στις προϋποθέσεις του άρθρου 101 παράγραφος 3 15. 15 Η αντίληψη ότι ο περιορισµός του διασυνοριακού εµπορίου µπορεί να ζηµιώσει τους καταναλωτές έχει επιβεβαιωθεί και από το ικαστήριο στην υπόθεση C-551/03 P, General Motors, σκέψεις 67-68, Συλλογή 2006, σ. Ι-3173 υπόθεση C-338/00 P, Volkswagen κατά Επιτροπής, σκέψεις 44 και 49, Συλλογή 2003,σ. I- EL 13 Error! Unknown document property name. EL

(43) Η Επιτροπή κίνησε αρκετές διαδικασίες έναντι κατασκευαστών αυτοκινήτων για παρακώλυση του εν λόγω εµπορίου, και οι αποφάσεις της επικυρώθηκαν σε µεγάλο βαθµό από τα Ευρωπαϊκά ικαστήρια 16. Από την πείρα της Επιτροπής στον συγκεκριµένο τοµέα προκύπτει ότι οι περιορισµοί του παραλλήλου εµπορίου µπορεί να λάβουν διάφορες µορφές. Για παράδειγµα, ένας προµηθευτής µπορεί να ασκήσει πιέσεις στους διανοµείς, να τους απειλήσει µε καταγγελία της σύµβασης, να µην τους καταβάλει πριµ, να αρνηθεί την εκτέλεση εγγυήσεων σε αυτοκίνητα που έχουν εισαχθεί από καταναλωτή ή αποτέλεσαν αντικείµενο αµοιβαίας προµήθειας µεταξύ διανοµέων εγκατεστηµένων σε διαφορετικά κράτη µέλη ή να αναγκάσει έναν διανοµέα να περιµένει πολύ µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα για την παράδοση όµοιου οχήµατος, όταν ο καταναλωτής είναι κάτοικος άλλου κράτους µέλους. (44) Ιδιαίτερο παράδειγµα έµµεσων περιορισµών στο παράλληλο εµπόριο είναι η περίπτωση κατά την οποία ο διανοµέας δεν µπορεί να εξασφαλίσει καινουργή αυτοκίνητα µε τις προδιαγραφές που απαιτούνται για διασυνοριακές πωλήσεις. Στη συγκεκριµένη περίπτωση, µπορεί να θεωρηθεί ότι η δυνατότητα απαλλαγής µιας συµφωνίας διανοµής εξαρτάται από το εάν ο προµηθευτής εφοδιάζει τους διανοµείς του µε οχήµατα προδιαγραφών πανοµοιότυπων µε εκείνες των αυτοκινήτων που πωλούνται στα άλλα κράτη µέλη, προκειµένου να πωληθούν σε καταναλωτές από τις χώρες αυτές (η λεγόµενη "ρήτρα διαθεσιµότητας") 17. Αυτό θα συνιστούσε συγκεκριµένα περιορισµό της δυνατότητας του διανοµέα να προβαίνει σε ενεργητικές και παθητικές πωλήσεις σε τελικούς χρήστες από άλλες περιοχές της ενιαίας αγοράς, και µπορεί να θεωρηθεί ότι προσκρούει στο άρθρο 4 στοιχείο γ) του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών, µε συνέπεια η συµφωνία να τεκµαίρεται ότι εµπίπτει στο άρθρο 101 παράγραφος 1 και να αποκλείεται από την απαλλαγή κατά κατηγορία 18. (45) Για τους σκοπούς της εφαρµογής των απαλλαγών κατά κατηγορία, και ιδίως του άρθρου 4 στοιχείο γ) του κανονισµού γενικής απαλλαγής των κάθετων συµφωνιών, η έννοια του «τελικού χρήστη» περιλαµβάνει και τις εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης. Αυτό σηµαίνει ιδίως ότι δεν µπορεί να απαγορεύονται οι πωλήσεις στις εν λόγω εταιρείες από διανοµείς που είναι µέλη επιλεκτικών συστηµάτων. Ωστόσο, ένας προµηθευτής που χρησιµοποιεί επιλεκτικό σύστηµα διανοµής µπορεί να απαγορεύει στους εµπόρους του να προµηθεύουν τα προϊόντα που αφορά η σύµβαση σε εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης, εφόσον υπάρχει διαπιστωµένος κίνδυνος η εν λόγω εταιρία να µεταπωλήσει τα συγκεκριµένα αυτοκίνητα ενόσω είναι καινουργή. 9189, και υπόθεση T-450/05, Peugeot κατά Επιτροπής, απόφαση της 9.7.2009, σκέψεις 46-49, που δεν έχει ακόµη δηµοσιευθεί. 16 17 Απόφαση της Επιτροπής της 28ης Ιανουαρίου 1998 (υπόθεση IV/35.733 VW), απόφαση της Επιτροπής της 20ης Σεπτεµβρίου 2000 (υπόθεση COMP/36.653 - Opel) Επίσηµη Εφηµερίδα L 59, 28.2.2001, σ. 1-42, απόφαση της Επιτροπής της 10ης Οκτωβρίου 2001 (υπόθεση COMP/36.264 - Mercedes-Benz), Επίσηµη Εφηµερίδα L 257, 25.9.2002, σ. 1-47, απόφαση της Επιτροπής της 5ης Οκτωβρίου 2005 (υποθέσεις F- 2/36.623/36.820/37.275 SEP και λοιποί / Peugeot SA). Απόφαση ικαστηρίου της 17ης Σεπτεµβρίου 1985, Ford - Werke AG και Ford of Europe Inc. κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, συνεκδικασθείσες υποθέσεις 25 και 26/84, Συλλογή 1985 σ. 2725. 18 Η ίδια αρχή θα ισχύει και σε περίπτωση αδυναµίας του προµηθευτή να παραδώσει τα οχήµατα αυτά σε διανοµέα που είναι µέλος συστήµατος αποκλειστικής διανοµής. EL 14 Error! Unknown document property name. EL

(46) Η έννοια του "τελικού χρήστη" περιλαµβάνει και την έννοια του "µεσάζοντα", ο οποίος διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στην αυτοκινητοβιοµηχανία, διευκολύνοντας ιδίως τις αγορές από τους καταναλωτές, οχηµάτων σε άλλα κράτη µέλη. Ο µεσάζων είναι πρόσωπο ή επιχείρηση που αγοράζει καινουργές αυτοκίνητο για λογαριασµό συγκεκριµένου καταναλωτή χωρίς να είναι µέλος δικτύου διανοµής. Η ιδιότητα του µεσάζοντα κατά κανόνα αποδεικνύεται µε έγκυρη ανάθεση εντολής ή αίτηση που αναφέρει το όνοµα και τη διεύθυνση του καταναλωτή. Οι µεσάζοντες πρέπει να διακρίνονται από τους ανεξάρτητους µεταπωλητές, οι οποίοι αγοράζουν οχήµατα για µεταπώληση και δεν ενεργούν για λογαριασµό συγκεκριµένων καταναλωτών. Οι ανεξάρτητοι µεταπωλητές δεν πρέπει να θεωρούνται ως τελικοί χρήστες για τους σκοπούς των απαλλαγών κατά κατηγορία. ii. Η αξιολόγηση της επιλεκτικής διανοµής εκτός του πεδίου των κανονισµών απαλλαγής κατά κατηγορία (47) Όπως επεξηγείται στο σηµείο 171 των γενικών κατευθυντήριων γραµµών, οι ενδεχόµενοι κίνδυνοι που δηµιουργεί για τον ανταγωνισµό η επιλεκτική διανοµή είναι ο περιορισµός του ενδοσηµατικού ανταγωνισµού και, ιδίως σε περιπτώσεις σωρευτικού αποτελέσµατος, ο αποκλεισµός ορισµένων κατηγοριών διανοµέων και η διευκόλυνση αθέµιτων συµπράξεων µεταξύ προµηθευτών ή αγοραστών. (48) Για να αξιολογηθούν οι ενδεχόµενες αντιανταγωνιστικές επιπτώσεις της επιλεκτικής διανοµής βάσει του άρθρου 101 παράγραφος 1, πρέπει να γίνει διάκριση µεταξύ της επιλεκτικής διανοµής µε καθαρά ποιοτικό χαρακτήρα και της επιλεκτικής διανοµής ποσοτικού χαρακτήρα. Όπως υπογραµµίστηκε παραπάνω στο σηµείο 37, η ποιοτική επιλεκτική διανοµή κατά κανόνα δεν εµπίπτει στο άρθρο 101 παράγραφος 1 της συνθήκης 19. (49) Το γεγονός ότι ένα δίκτυο συµφωνιών δεν τυγχάνει της απαλλαγής κατά κατηγορία, επειδή το µερίδιο αγοράς ενός ή περισσοτέρων από τα µέρη υπερβαίνει το όριο του 30% που απαιτείται για την απαλλαγή, αυτό δεν σηµαίνει ότι οι εν λόγω συµφωνίες είναι παράνοµες. Αντιθέτως, τα µέρη των εν λόγω συµφωνιών πρέπει να αναλύσουν τις µεµονωµένες συµφωνίες τους για να διαπιστώσουν αν εµπίπτουν στο άρθρο 101 παράγραφος 1 και, στην περίπτωση αυτή, αν είναι δυνατόν παρόλα αυτά να υπαχθούν στην εξαίρεση του άρθρου 101 παράγραφος 3. (50) Όσον αφορά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της διανοµής καινουργών αυτοκινήτων, η ποιοτική επιλεκτική διανοµή κατά κανόνα πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 101 παράγραφος 3, αν τα µερίδια αγοράς των µερών δεν υπερβαίνουν το 40%. Ωστόσο, τα µέρη συµφωνιών του είδους αυτού θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι η ύπαρξη ιδιαίτερων κριτηρίων επιλογής θα µπορούσε να επηρεάσει το συµβατό των συµφωνιών τους µε το άρθρο 101 παράγραφος 3. Για παράδειγµα, παρόλο που η 19 Θα πρέπει πάντως να υπενθυµιστεί ότι, σύµφωνα µε πάγια νοµολογία των Ευρωπαϊκών ικαστηρίων, τα συστήµατα επιλεκτικής διανοµής καθαρά ποιοτικού χαρακτήρα, µπορεί παρόλα αυτά να περιορίσουν τον ανταγωνισµό στις περιπτώσεις που η ύπαρξη ορισµένων από τα συστήµατα αυτά δεν αφήνει περιθώρια για άλλες µορφές διανοµής που βασίζονται σε διαφορετικό τρόπο ανταγωνισµού. Βλ. ιδίως την απόφαση του Πρωτοδικείου της 12ης εκεµβρίου 1996 - Groupement d'achat Édouard Leclerc κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων - υπόθεση T-88/92. Η κατάσταση αυτή γενικά δεν θα προκύπτει στις αγορές για την πώληση καινουργών οχηµάτων, όπου η χρηµατοδοτική µίσθωση και άλλες παρόµοιες ρυθµίσεις προσφέρουν κατάλληλες λύσεις για την άµεση αγορά αυτοκινήτου. EL 15 Error! Unknown document property name. EL

χρήση των ρητρών του τόπου εγκατάστασης 20 στις συµφωνίες επιλεκτικής διανοµής για καινουργή αυτοκίνητα συνήθως συνεπάγονται βελτίωση της αποτελεσµατικότητας χάρη στην αποτελεσµατικότερη υλικοτεχνική υποστήριξη και πιο προβλέψιµη κάλυψη του δικτύου, τα πλεονεκτήµατα αυτά µπορεί να υπερκαλύπτονται από τα µειονεκτήµατα, εάν το µερίδιο αγοράς του προµηθευτή είναι πολύ υψηλό, οπότε οι εν λόγω ρήτρες µπορεί να µην είναι δυνατόν να τύχουν εξαίρεσης βάσει του άρθρου που άρθρου 101 παράγραφος 3. (51) Η αξιολόγηση των επιµέρους συµφωνιών επιλεκτικής διανοµής για τους εξουσιοδοτηµένους επισκευαστές θέτει επίσης κάποια ειδικά ζητήµατα. Συγκεκριµένα, τα κριτήρια επιλογής για να γίνει κάποιος δεκτός στα εξουσιοδοτηµένα δίκτυα, επί του παρόντος, είναι στην πράξη τα ίδια για όλους τους εξουσιοδοτηµένους επισκευαστές σε κάθε δίκτυο, πράγµα που σηµαίνει ότι το πάγιο και, σε µικρότερο βαθµό, το κυµαινόµενο κόστος όλων των εν λόγω επισκευαστών είναι σε µεγάλο βαθµό ευθυγραµµισµένο. Επιπλέον, οι εν λόγω επισκευαστές γενικά είναι υποχρεωµένοι να παρέχουν πλήρες φάσµα υπηρεσιών επισκευής και συντήρησης. Εφόσον η αγορά 21 υπηρεσιών συντήρησης και επισκευής είναι χωριστή από την αγορά πώλησης καινουργών οχηµάτων, θεωρείται ότι είναι ειδική για κάθε σήµα οι βασικές δυνάµεις ανταγωνισµού στην αγορά υπηρεσιών και προϊόντων µετά την πώληση είναι οι ανεξάρτητοι επισκευαστές µαζί µε τους εξουσιοδοτηµένους επισκευαστές του εν λόγω σήµατος και, εποµένως, ο ανταγωνισµός είναι από τη φύση του περιορισµένος. Αυτό ισχύει ακόµη περισσότερο για τις επισκευές πιο καινούργιων οχηµάτων, από τις οποίες µικρό µόνο ποσοστό πραγµατοποιείται σε ανεξάρτητα καταστήµατα επισκευών, επειδή οι ιδιοκτήτες των οχηµάτων συνήθως θεωρούν ότι το "ιστορικό πλήρους εξυπηρέτησης από τον έµπορο" αποτελεί µέσο για τη διατήρηση της υπολειµµατικής αξίας των οχηµάτων τους. Είναι εποµένως σηµαντικό να διατηρείται ανταγωνισµός τόσο µεταξύ των µελών των εξουσιοδοτηµένων δικτύων επισκευής όσο και µεταξύ των τελευταίων και των ανεξάρτητων επισκευαστών. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή σε τρεις ειδικές συµπεριφορές που µπορεί να περιορίσουν τον εν λόγω ανταγωνισµό: παρεµπόδιση της πρόσβασης ανεξάρτητων επισκευαστών σε τεχνικές πληροφορίες, κατάχρηση των νοµικών και/ή διευρυµένων εγγυήσεων ώστε να αποκλεισθούν οι ανεξάρτητοι επισκευαστές, εξάρτηση της πρόσβασης σε εξουσιοδοτηµένα δίκτυα επισκευαστών από µη ποιοτικά κριτήρια. Πρόσβαση ανεξάρτητων επιχειρηµατιών σε τεχνικές πληροφορίες (52) Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι ανεξάρτητοι επισκευαστές ασκούν ζωτική ανταγωνιστική πίεση, δεδοµένου ότι το επιχειρησιακό τους µοντέλο και το κόστος λειτουργίας τους είναι διαφορετικά από αυτά των εξουσιοδοτηµένων δικτύων. Εποµένως, παρόλο που, όπως εξηγήθηκε παραπάνω, η καθαρά ποιοτικού χαρακτήρα επιλεκτική διανοµή θεωρείται κατά κανόνα ότι δεν εµπίπτει στο άρθρο 101 παράγραφος 1, λόγω απουσίας 20 Ο όρος "ρήτρα τόπου εγκατάστασης" αναφέρεται σε συµφωνίες που απαγορεύουν στο µέλος συστήµατος επιλεκτικής διανοµής να δραστηριοποιείται σε µη εγκεκριµένο τόπο εγκατάστασης. 21 Για τα περισσότερα αυτοκίνητα οχήµατα, υπάρχει χωριστή ειδική για κάθε σήµα αγορά υπηρεσιών και προϊόντων µετά την πώληση, κυρίως επειδή οι αγοραστές είναι ιδιώτες ή ΜΜΕ που αγοράζουν αυτοκίνητα και υπηρεσίες µετά την πώληση χωριστά και δεν έχουν συστηµατική πρόσβαση στα δεδοµένα που τους επιτρέπουν να εκτιµήσουν εκ των προτέρων το συνολικό κόστος της ιδιοκτησίας αυτοκινήτου. EL 16 Error! Unknown document property name. EL