Ομάδες «αγαπάμε τη φύση» και «μαχητές της φύσης» 3 ο Δημοτικό σχολείο Λαυρίου τμήμα Α2 και Β1 σχολικό έτος 2007-2008 για το πρόγραμμα eco -schools Εισαγωγή Τα παιδιά της Πρώτης και της Δευτέρας τάξης βρίσκονται σε μικρή ακόμα ηλικία. Αρκετά από αυτά έχουν οικογένειες που διαχωρίζουν τα σκουπίδια τους και τα πετάνε σε μπλε κάδους. Αρκετά πάλι δεν ξέρουν τι θα πει ανακύκλωση. Μόλις μας ανακοινώσαμε (οι δασκάλες) ότι θα μάθουμε πολλά πράγματα για τα σκουπίδια και πως να τα ξανακάνουμε χρήσιμα δεχτήκανε με χαρά. Αρχίζει ένα υπέροχο ταξίδι γνώσης και συνειδητοποίησης και έχουμε να μάθουμε πολλά, μαθητές, γονείς μας και οι δάσκαλοι! (Η εργασία είναι χωρισμένη σε δραστηριότητες. Κάθε δραστηριότητα απαιτούσε από μία ως αρκετές ώρες να υλοποιηθεί. Το χρονοδιάγραμμα είναι καταγεγραμμένο στο ημερολόγιο.) Στόχοι Βάλαμε σε εφαρμογή το πρόγραμμα για τα «απορρίμματα» έχοντας κατά νου να αποκτήσουν τα παιδιά γνώσεις για το περιβάλλον αλλά και τις παρακάτω επιθυμητές δεξιότητες: Να είναι ικανά να ερευνούν σε πηγές, λεξικά, εγκυκλοπαίδειες και το internet. Να εξοικειωθούν με το ειδικό λεξιλόγιο της περιβαλλοντικής αγωγής. Να βελτιώσουν τον προφορικό και γραπτό λόγο τους. Να εκφράσουν προφορικά και γραπτά τα συναισθήματά τους και να εξασκηθούν στον επικοινωνιακό και κατευθυντήριο λόγο (ανακοίνωση - παράκληση, προτροπή). Ψυχοκινητικές δεξιότητες: Η απόκτηση δεξιοτήτων: έρευνα στο φυσικό κόσμο, χειρισμός φωτογραφικής κάμερας και βιντεοκάμερας, η έρευνα στο πεδίο και η δράση για αλλαγή της υπάρχουσας κατάστασης είναι βασικοί στόχοι. Μέσο επίτευξης στόχων Η περιβαλλοντική αγωγή αποτελεί σύμφωνα με την κρίση μας το ιδανικότερο μέσο επίτευξης των παραπάνω στόχων. Άνθρωπος και φύση είναι ένα, αν και τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε την αλόγιστη δράση του ανθρώπου εις βάρος της φύσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή της, αλλά και την συναισθηματική διαταραχή του ανθρώπου. Έτσι, η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορεί να γίνει το μέσο για την πολύπλευρη ψυχοσωματική ανάπτυξη κάθε ατόμου.
Δραστηριότητα 1 Μόλις ακούσαμε την ιστορία για το ταξίδι του μπουκαλιού αρχίσαμε να λέμε τις δικές μας ιστορίες για μπουκάλια. Επειδή έπρεπε να διαλέξουμε μια ιστορία φιάξαμε ένα παραμύθι που ο καθένας έβαλε σ αυτό από δυο - τρία λογάκια. Η ιστορία της Ζαχαρούλας μας πήρε αρκετές ώρες αφού ζωγραφίσαμε και τις εικόνες. Θα τη βρείτε όχι εδώ, αλλά στα φύλλα εργασίας. Εκεί που καταλήξαμε όλοι είναι ότι: τα γυάλινα και τα πλαστικά μπουκάλια μπορούν και να ξαναχρησιμοποιηθούν και να ανακυκλωθούν. Δραστηριότητα 2 (έρευνα : πόσα και τι σκουπίδια πετάμε;) Συζητήσαμε τα ερωτηματολόγια του βιβλίου eco schools για το τι σκουπίδια πετάμε (σελ.111-112) στην τάξη αλλά επειδή δε θυμόμασταν ή δεν είχαμε προσέξει ως τώρα τι αγοράζουμε και τι πετάμε, αποφασίσαμε να ζητήσουμε τη βοήθεια των γονιών μας. (δόθηκαν τα ερωτηματολόγια για να συμπληρωθούν σπίτι) Τα συμπεράσματά μας έχουν ως εξής: Κάθε οικογένεια καταναλώνει 7,5 κουτιά γάλα τη βδομάδα και 30 το μήνα.. (μέσος όρος από 28 παιδιά.) Μια λίστα από προϊόντα που αγοράστηκαν λόγω της εντυπωσιακής συσκευασίας και όχι επειδή τα είχαμε ανάγκη είναι: Μπισκότα δημητριακά παγωτό με παιχνίδι γιόκο τσόκο Χυμοί με πριγκίπισσα, με μπάτμαν χυμό τσίχλες Καραμέλες μολύβια Καοτόνικ με παιχνίδι Σοκολάτα γαριδάκια γιαούρτια Σαμπουάν DVD κουτί δημητριακών Στην ερώτηση αν προσέχουμε όταν αγοράζουμε ένα προϊόν, να είναι η συσκευασία του φιλική προς το περιβάλλον 20 οικογένειες απάντησαν ναι και 8 όχι. Αφού ανακοινώσαμε τα αποτελέσματα, ακολούθησε συζήτηση ώστε να ευαισθητοποιηθούν όλα τα παιδιά να περιορίσουν τις «άχρηστες» αγορές και να προσέχουν να είναι μια συσκευασία φιλική προς το περιβάλλον. 30 κουτιά το μήνα επί 28 που είμαστε, μας κάνουν 840 κουτιά! Δε θέλουμε να καταλήξουν στα σκουπίδια και να γεμίσουν τις χωματερές!
Για να μάθουμε πότε μια συσκευασία είναι «φιλική προς το περιβάλλον» βάλαμε γάντια και ψάξαμε στα σκουπίδια την τάξης και συλλέξαμε μερικά από την αυλή. Εντοπίσαμε και εξετάσαμε τα σήματα που υπάρχουν πάνω στις συσκευασίες. Πο πο σκουπίδια!!! Κάθε μέρα γεμίζει το καλάθι μας. Τι απ αυτά μορούμε να ανακυκλώσουμε για να σώσουμε τη φύση; Μπουκάλι από αναψυκτικό. Η μαθήτρια που το είχε το χρησιμοποιούσε και ως μπουκάλι για νερό. Τώρα ξέρει ότι αν δε το χρειαστεί πια: Το μπουκάλι αυτό ανακυκλώνεται Πρέπει να το πετάξει σε κάδο και όχι κάτω. Η εταιρεία συνεργάζεται με εργοστάσια που ανακυκλώνουν Κουτί από χυμό Αν και πρέπει να προτιμάμε το φρέσκο χυμό που Φιάχνει η μαμά μας, αυτό το κουτί θα το πετάξουμε σε ειδικό κάδο γιατί ανακυκλώνεται. Τύλιγμα τυρόπιτας. Αυτό κι αν ανακυκλώνεται! Δε χρειάζεται να δούμε τα ειδικά σήματα. Αν και συνήθως τα γράφει πάνω. Αφού τινάξουμε τα ψίχουλα στα παρτέρια του σχολείου, το πετάμε στον κάδο με τα χαρτιά.
Αλουμινόχαρτο Μαμάδες, όχι, ευχαριστούμε! Ας φυλάξετε το φαγητό μας σε χάρτινη συσκευασία ή ένα πλαστικό τάπερ που θα το χρησιμοποιούμε πολλές φορές Το αλουμίνιο ανακυκλώνεται αλλά για το αλουμινόχαρτο δεν ξέρουμε. Είναι βλαβερό για το περιβάλλον. Δραστηριότητα 3 Βγαίνουμε και φωτογραφίζουμε τον κήπο του σχολείου. Θέλουμε δυο ωραες φωτογραφίες με λουλούδια για να τη βάλουμε στην αφίσα που θα φιάξουμε για το οικολογικό μας σχολείο. Την επόμενη ώρα ζωγραφίζουμε δεντράκια και ζωάκια που βλέπουμε στο σχολείο μας. Δραστηριότητα 4 Φωτογραφιζόμαστε για την αφίσα της ομάδας μας! Τα παιδιά της δευτέρας τάξης αποφάσισαν να γίνουν λουλούδια. Τα παιδάκια της πρώτης τάξης ήθελαν να είναι τα φυλλαράκια ενός δέντρου. Μετά, όλοι μαζί, μαζευτήκαμε πάνω από ένα θρανίο και ζωγραφίσαμε.
Δραστηριότητα 4 Εμείς και τα σκουπίδια (επειδή δεν ξέρουμε τα κιλά ακόμα μετράμε σε σακούλες) Η τάξη μας γεμίζει μία σακούλα σκουπίδια τη μέρα. Η έρευνα που κάναμε ο καθένας στα σπίτια του έδειξε ότι η κάθε οικογένεια βγάζει 1,5 σακούλες τη μέρα και 11 την εβδομάδα. Τα 10 κυριότερα σκουπίδια που κάνουμε στα σπίτια μας είναι: Πλαστικές συσκευασίες και κουτιά από τρόφιμα Πλαστικές συσκευασίες από απορρυπαντικά - σαμπουάν Κουτιά από γάλατα Χαρτιά υγείας Χαλασμένο φαγητό αποφάγια Εφημερίδες περιοδικά Κουτιά από κονσέρβες Παλιά παιχνίδια Ζωγραφίσαμε τη λίστα στον πίνακα (επειδή δε διαβάζουμε ακόμα) και χωρίσαμε σε κατηγορίες ποιά ανακυκλώνωντα και ποιά όχι. Καταλήξαμε ότι: -Το φαγητό μπορούμε να το πετάξουμε στα ζώα ή να το κάνουμε λίπασμα (θα το κάνουμε και στο σχολείο αργότερα) -Όλα τα παραπάνω ανακυκλωνονται εκτός από τα χαρτιά υγείας! Πολλοί από μας άρχισαν να παρατηρούν τα σήματα της ανακύκλωσης σε πολλές από τις παραπάνω συσκευασίες. -Τα παιχνίδια δεν έχουν τα σήματα. Όσα δε χρειαζόμαστε συμφωνήσαμε να τα συγκεντρώσουμε και να τα δίνουμε σε άλλα παιδάκια που δεν έχουν. Όσα παιχνίδια έχουν σπάσει, αφού είναι πλαστικά, θα τα πετάξουμε σε κάδους ανακύκλωσης και δε θα αφήσουμε να μολύνουν το περιβάλλον. Σκουπιδομετρητής!! - παιχνίδι για τον έλεγχο και τη μείωση των απορριμμάτων Φτιάξαμε ένα πίνακα σε χαρτί του μέτρου για να δούμε ποιός πετάει τα περισσότερα και ποιός τα λιγότερα σκουπίδια. Όποιος έριχνε σκουπίδι θα έβαζε και ένα σταυρό στο όνομά του. Οποιος έχει τους λιγότερους σταυρούς θα κέρδιζε δώρο!
Δραστηριότητα 6 (Συζήτηση όσον αφορά τις καταναλωτικές συνήθειες) Συζητήσαμε για την υπερβολική συσκευασία που πρέπει να αποφεύγουμε και που δεν έχει πολλές φορές σχέση με το ποιοτικό περιεχόμενο. Επειδή δεν ξέρουμε να διαβάζουμε ακόμα ούτε Ελληνικά αλλά ούτε και αγγλικά (made in..) συζητήσαμε απλά ότι πολλά προϊόντα ξένα είναι πιο φθηνά αλλά εμείς θα αγοράζουμε ελληνικά γιατί είναι πιο ποιοτικά. Δραστηριότητα 7 Φτιάχνουμε γλάστρες από άχρηστα πλαστικά κουτιά. Τα ζωγραφίζουμε όπως θέλουμε και βάζουμε μέσα σπόρους ή κλαδάκια. Δραστηριότητα 8 Χριστουγεννιάτικη κατασκευή από επαναχρησιμοποίηση υλικών. - Κομμάτια φελιζόλ που είχαμε για πέταμα - κουκουνάρια -κεριά -παλιές κορδέλες -χρυσόσκονες,κόλα
Δραστηριότητα 9 Επίσκεψη στο ΚΠΕ Λαυρίου. Εκεί μάθαμε παίζοντας περισσότερα πράγματα για την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση. Δραστηριότητα 10 Βλέπουμε εικόνες από ένα εργοστάσιο ανακύκλωσης χαρτιού (από το βιβλίο οι περιπέτειες του αναπλαγυαλούχα ) και μαθαίνουμε πως ανακυκλώνεται το χαρτί στα εργοστάσια. Δραστηριότητα 11 Βλέπουμε φωτογραφίες ευαισθητοποίησης από σκουπιδότοπους, σκουπίδια πεταμένα στο δάσος και χωματερές (βιβλίο Αναπλαγυαλούχας) και τις σχολιάζουμε.
Δραστηριότητα 12 Φέρνουν τα παιδιά άχρηστες συσκευασίες από το σπίτι τους και παίζουμε σούπερ μάρκετ. Ζωγραφίζουμε ψεύτικα ευρώ και κάνουμε τις συναλλαγές μας! (Το παιχνίδι αυτό το προτείνει και το βιβλίο μαθηματικών της πρώτης τάξης). Δραστηριότητα 13 Χειροτεχνία: κατασκευάζουμε μολυβοθήκες από επαναχρησιμοποίηση υλικών. (ρολά από χαρτιά υγείας, κορδέλες, κουμπιά, κόλα) Δραστηριότητα 14 Παιχνίδι με κάρτες, ποια άχρηστα πράγματα μπορούμε να ανακυκλώσουμε; (από το βιβλίο οι περιπέτειες του αναπλαγυαλούχα ) Κάθε κάρτα έχει και από ένα γρίφο που τα παιδιά έπρεπε να λύσουν.
Γρίφοι : Ότι φρέσκο το τυλίγω δεν αντέχω στη φωτιά τα όνειρά σου ταξιδεύω κι αν με παίξεις σου μαντεύω. Χαρτί Σου τυλίγω, σου σκεπάζω σε δροσίζω, σε ποτίζω κι άμα θες φαΐ σου ψήνω και στα γρήγορα στο δίνω. αλουμίνιο- αλουμινόχαρτο Αν μ αφήσεις θα κυλήσω δε μπορώ να σταματήσω κι έχω μέσα μου κλεισμένη την ενέργεια της γης. Μπαταρία Και σκληρό και μαλακό και αντέχω στον καιρό. είμαι φίλος σου πιστός, μα της φύσης είμαι εχθρός. πλαστικό Είμαστε στρογγυλά κι όπου γύρω σου κοιτάξεις θα μας βλέπεις να κυλάμε. Ελαστικά (ρόδες τροχοφόρων) Σου ζεσταίνω σου παγώνω και συχνά σε διασκεδάζω μα σαν τύχει και χαλάσω αχ τι έχω να περάσω. Οικιακές συσκευές Πρώτα ήμουν του κουτιού Σκληρά γκρίζα πεταμένα κι έτρεχα μες τη χαρά μου παντού γύρω θα τα βρεις. οικοδομικά υλικά μα περάσανε τα χρόνια κι έγινα του πεταμού. αυτοκίνητο Σου ανάβω μια φωτιά Χρωματάκι έχω χρυσό πριν προλάβεις να σκεφτείς και παντού κυκλοφορώ και τα μάτια σου ανοίγω μ αν τυχόν και με πατήσεις για να δούμε θα με βρεις ; γυαλί είναι βέβαιο θα γλιστρήσεις. Ορυκτέλαια Δραστηριότητα 15 Παιχνίδι σωστό ή λάθος; Κάρτες παιχνιδιού:
Δραστηριότητα 16 Παρακολουθούμε το cd μια μέρα στη ζωή του Γιαννάκη του ΚΠΕ Έδεσσας και παίζουμε όλοι με τη σειρά τα παιχνίδια του. Δραστηριότητα 17 Συμμετείχαμε στον διαγωνισμό ζωγραφικής για την ανακύκλωση μπαταρίας της εταιρείας ΑΦΗΣ. Ζωγραφίζουμε για να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο να μειώσει τις μπαταρίες που καταναλώνει και να ανακυκλώσει τις άχρηστες μπαταρίες του. Δραστηριότητα 18
Φτιάχνουμε μάσκες για τις αποκριές από χαρτοπολτό. Οι γονείς φέρνοντας άχρηστες εφημερίδες από το σπίτι. μας βοηθούν Δραστηριότητα 19 Φτιάχνουμε κούκλες από χαρτοπολτό Παραγωγή χαρτοπολτού Δραστηριότητα 20
Τώρα που γνωρίζουμε πολλά πράγματα για την ανακύκλωση συνεργαζόμαστε με την Δευτέρα τάξη και φτιάχνουμε τον «οικοκώδικά» μας. Αυτός ο «οικοκώδικας» έχει σχέση με τη μείωση απορριμμάτων και την ανακύκλωση. Τυπώνουμε οι δασκάλες τον «οικοκώδικα» που φτιάξαμε σε συνεργασία με τα παιδιά και τον κολλάμε στην είσοδο του σχολείου για να τον βλέπουν όλοι. Αποφεύγουμε να παράγουμε σκουπίδια. Όσες συσκευασίες δεν μπορούν να επιστραφούν και να ξαναχρησιμοποιηθούν, να τις δίνουμε για ανακύκλωση, εάν ανακυκλώνονται. Προτιμάμε τις συσκευασίες που μπορούν να επιστραφούν και να επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν. Ανακυκλώνουμε τις παλιές μας μπαταρίες. εν αγοράζουμε πολλές μικρές συσκευασίες αλλά μια μεγάλη με πολύ προϊόν μέσα. Αποφεύγουμε τα προϊόντα που έχουν υπερβολική συσκευασία. εν παίρνουμε από τις πλαστικές σακούλες των σούπερ μάρκετ αλλά χρησιμοποιούμε μια τσάντα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά και ξανά για τις αγορές μας. Αποφεύγουμε τη χρήση πλαστικών ειδών μιας χρήσης που τόσο επιβαρύνουν το περιβάλλον, όπως τα πλαστικά κυπελάκια ή πιάτα ή φωτογραφικές μηχανές μιας χρήσης κλπ. Αποφεύγουμε προϊόντα που περιέχουν επικίνδυνα συστατικά τα οποία προκαλούν αρνητικές επιπτώσεις, τόσο στην υγεία όσο και στο περιβάλλον. Αλλάζουμε τις παλιές μας λάμπες φωτισμού με λάμπες μεγαλύτερης διάρκειας ζωής και χαμηλών ενεργειακών αναγκών.
Δραστηριότητα 21 Φτιάχνουμε καραβάκια από πλαστικά μπουκάλια, φελλούς και καπάκια. Δραστηριότητα 22 Φτιάχνουμε λαμπάδες Πασχαλιάτικες από άχρηστα παιχνιδάκια και παλιές κορδέλες. Δραστηριότητα 23 Μιλήσαμε με την κοπέλα του κυλικείου, συζητήσαμε μαζί της για τα σκουπίδια που κάνουμε και πως μπορούμε να τα αποφύγουμε. Τέλος, τοποθέτησε και στο κυλικείο σακούλες ανακύκλωσης με συνθήματα για να βλέπουν όλα τα παιδιά.