ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΤΕΧΝΙΑΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ. ΗΜΕΡΑ. ΩΡΑ. ΟΜΑΔΑ... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ Φύλλο έργου ΑΣΚΗΣΗ 5η Συσσωρευτής μολύβδου
2 Πορεία εργασίας: 1. Αναγνώριση εξαρτημάτων συσσωρευτή. a) Αναγνωρίστε τα αριθμημένα εξαρτήματα του συσσωρευτή που βρίσκονται στην εκπαιδευτική πινακίδα και καταχωρίστε τα στον πίνακα που ακολουθεί γράφοντας την ονομασία τους και τη χρησιμότητά τους. Αριθ. εξαρτήμ. ονομασία χρησιμότητα 2
3 b) Περιεργασθείτε τον συσσωρευτή και αναγνωρίστε τη διαφορά: του θετικού από τον αρνητικό ακροδέκτη της θετικής από την αρνητική πλάκα. c) Αναγνωρίστε το πλέγμα κάθε πλάκας. Είναι το ίδιο για τις θετικές και αρνητικές πλάκες;.. Γιατί χρησιμοποιείτε; d) Πόσα χωρίσματα (στοιχεία) έχει κάθε συσσωρευτής; Επιτρέπεται η επικοινωνία του ηλεκτρολύτη μεταξύ των στοιχείων;.. Πόση είναι η τάση του κάθε στοιχείου; 2. Μέτρηση πυκνότητας ηλεκτρολύτη. Ανοίγουμε τα πώματα των στοιχείων, βυθίζουμε το ρύγχος του πυκνόμετρου και με το πουάρ αναρροφούμε ηλεκτρολύτη ώστε να κινείται ελεύθερα το πυκνόμετρο μέσα στο σωλ ήν α που βρίσκ εται. Η ελεύθερη στάθμη μας δίνει την ένδειξη της πυκνότητας. Επαναλαμβάνουμε την μέτρηση της πυκνότητας για όλα τα στοιχεία. Καταγράψτε τις μετρήσεις : ΠΡΟΣΟΧΗ: Μετρώντας την πυκνότητα μετά από γρήγορη φόρτιση θα πάρουμε μεγαλύτερη ένδειξη από την κανονική, ενώ μετρώντας την πυκνότητα μετά από βαθιά εκφόρτιση (μιζάρισμα) θα μας δείξει το πυκνόμετρο μικρότερη τιμή από την κανονική. Η πυκνότητα του ηλεκτρολύτη εξαρτάται και από την θερμοκρασία του. Για το λόγο αυτό πρέπει να μετράται σε θερμοκρασία 20 ο C. Σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες θα έχουμε μικρότερες τιμές και σε μικρότερες θερμοκρασίες μεγαλύτερες τιμές της πυκνότητας από την κανονική. Η διόρθωση της πυκνότητας (αναγωγή στους 20 ο C) γίνεται από πυκνόμετρα που διαθέτουν και θερμόμετρο. Οι ενδείξεις του θερμόμετρου είναι διορθωτικοί συντελεστές οι οποίοι 3
4 προστίθενται όταν είναι πάνω από το μηδέν ή αφαιρούνται όταν είναι κάτω από το μηδέν. Χρησιμοποιώντας τη σχέση: μ=1. 1 +0.18 * α n / 100 Όπου μ= πυκνότητα (gr/cm 3 ) α n = ποσοστό φορτίου (%). Υπολογίστε το ποσοστό φόρτισης του συσσωρευτή από τις μετρήσεις που πήρατε. Επαληθεύσατε την προσεγγιστική σχέση Ε = μ + 0,84 [V] Όπου: μ = (gr/cm 3 ) πυκνότητα ηλεκτρολύτη σε θ=20 ο C Ε = τάση ηρεμίας κάθε στοιχείου ΣΤΟΙΧΕΙΟ 1 2 3 4 5 6 ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ (μ ) Από μέτρηση ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΔΙΟΡΘΩΜΕΝΗ ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (μ) ποσοστό φορτίου α n (%). τάση ηρεμίας κάθε στοιχείου από μέτρηση τάση ηρεμίας κάθε στοιχείου από υπολογισμό 3. Στάθμη ηλεκτρολύτη Η στάθμη του ηλεκτρολύτη πρέπει να βρίσκεται περίπου 10 mm πάνω από τις πλάκες. Εάν είναι μεγαλύτερη αφαιρείται ποσότητα ηλεκτρολύτη ή αν είναι μικρότερη προστίθεται αποσταγμένο νερό. Αν αντί αποσταμένου νερού συμπληρώσουμε το στοιχείο με ηλεκτρολύτη τότε οι ενδείξεις του πυκνόμετρου ίσως δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική κατάσταση φόρτισης και είναι άνευ σημασίας. Γιατί; 4
5 4. Βολτόμετρο ταχείας εκφόρτισης (τσιμπίδα) Είναι βολτόμετρο Σ.Ρ. που διαθέτει παράλληλα συνδεδεμένη μια ή περισσότερες αντιστάσεις εκφόρτισης μεγάλης ισχύος (100 Α κάθε αντίσταση). Συμβουλευτείτε τις οδηγίες του κατασκευαστή που υπάρχουν στον πίνακα της άσκησης και συνδέστε μια ή περισσότερες αντιστάσεις ανάλογα με το μέγεθος του συσσωρευτή. Η σύνδεση των αντιστάσεων γίνεται βιδώνοντας τον κοχλία που υπάρχει σε κάθε αντίσταση. Τάση [ V] Ονομ. χωρητικότητα [Ah] Ένταση [A] 12 Μικρότερη 40 [Ah] 100 12 40 έως 80 [Ah] 200 12 Μεγαλύτερη 80 [Ah] 300 Σε φορτισμένο συσσωρευτή η ένδειξη πρέπει ναβρίσκεται μέσα στην πράσινη ζώνη κλίμακας 11-12v. Μετρήστε δύο διαφορετικής χωρητικότητας συσσωρευτές καταγράψτε και σχολιάστε τα αποτελέσματα. α/α Τάση βολτομέτρου Κατάσταση φόρτισης συσσωρευτή 1 2 5. Φόρτιση συσσωρευτή Η φόρτιση του συσσωρευτή στο εργαστήριο γίνεται με διατάξεις (φορτιστές) που διαθέτουν βαθμίδες φόρτισης π.χ. αργή, κανονική ή γρήγορη. Κανονική φόρτιση θεωρείται αυτή που γίνεται με ρεύμα έντασης ίση με το 1/10 περίπου της χωρητικότητας του συσσωρευτή. Σχεδιάστε τη σύνδεση του φορτιστή (γεννήτριας) με το συσσωρευτή. 5
6 Συνδέστε τον συσσωρευτή στον φορτιστή. Συνδέστε και ένα βολτόμετρο παράλληλα. Φορτίστε τον συσσωρευτή με αργή κανονική και γρήγορη φόρτιση. Καταγράψτε τις ενδείξεις του βολτομέτρου και του αμπερόμετρου. ΒΟΛΤΟΜΕΤΡΟ ΑΜΠΕΡΟΜΕΤΡΟ ΑΡΓΗ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΓΡΗΓΟΡΗ Παρατηρήσεις από τις μετρήσεις Εάν η τάση στους ακροδέκτες του συσσωρευτή κατά τη φόρτιση δίνεται από τη σχέση U=E + I x R Όπου : U = τάση στους ακροδέκτες του συσσωρευτή Ε = τάση ηρεμίας ( ΗΕΔ) του συσσωρευτή Ι = ρεύμα φόρτισης R = εσωτερική αντίσταση συσσωρευτή Υπολογίστε την εσωτερική αντίσταση του συσσωρευτή αξιοποιώντας δύο διαδοχικές μετρήσεις τάσης και έντασης κατά τη φόρτιση. R U U I I 2 1 = = 2 1............ [Ω] Ερωτήσεις: 1) Ποία μεγέθη αναγράφονται πάνω στο συσσωρευτή και τι δηλώνουν; 2) Με ποιους τρόπους μετράμε τη χωρητικότητα του συσσωρευτή; Λίγα λόγια για τη κάθε διαδικασία. 3) Γιατί μετρώντας τη πυκνότητα του ηλεκτρολύτη μπορούμε να συμπεράνουμε για τη χωρητικότητα; 4) Γιατί χρειάζεται να εκφορτίσουμε τη μπαταρία όταν θέλουμε να υπολογίσουμε τη χωρητικότητα μετρώντας την τάση της μπαταρίας; 5) Ποια είναι η τιμή της πυκνότητας του ηλεκτρολύτη όταν είναι φορτισμένος ο συσσωρευτής και γιατί επιλέγεται αυτή η τιμή; 6) Γιατί όταν μένει αφόρτιστος ο συσσωρευτής για μεγάλο χρονικό διάστημα καταστρέφεται; 6