Η ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση Προσπάθεια για βελτίωση της απασχόλησης στην Ευρώπη Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Τι είναι η ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση; Όλοι χρειαζόμαστε μια δουλειά. Όλοι πρέπει να κερδίζουμε χρήματα για να ζήσουμε. Σε ατομικό επίπεδο, η απασχόληση παρέχει έναν βαθμό ανεξαρτησίας και αυτοεκτίμησης και βοηθά ένα άτομο να ενταχθεί στην κοινωνία. Συνεπώς, η αύξηση των επιπέδων απασχόλησης στην Ευρώπη αποτελεί ζήτημα προτεραιότητας. Εάν μπορεί να αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν ένα εισόδημα, θα υπάρξει μεγαλύτερη κοινωνική ένταξη και λιγότερη φτώχεια. Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι απαραίτητο όλα τα κράτη μέλη να συνεργαστούν και να συντονίσουν τις πολιτικές τους. Ρόλος της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση (ΕΣΑ) είναι να βοηθήσει στον συντονισμό των πολιτικών απασχόλησης των κρατών μελών, καθώς και των υποψηφίων και συνδεδεμένων χωρών. Η ΕΣΑ χρονολογείται από το 1997, όταν τα κράτη μέλη της ΕΕ ανέλαβαν να καθιερώσουν ένα σύνολο κοινών στόχων για την πολιτική απασχόλησης. Επιπλέον, συμφώνησαν για μια συγκεκριμένη ετήσια διαδικασία ελέγχου. Τα κράτη μέλη διατηρούν την κύρια αρμοδιότητα για τις δικές τους πολιτικές απασχόλησης. Ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να συμβουλεύει, να ελέγχει και να συντονίζει τη χάραξη πολιτικής. Τα κράτη μέλη μπορούν να υπολογίζουν στην υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου για την εφαρμογή των συγκεκριμένων πολιτικών απασχόλησης. 1 123RF
Πώς λειτουργεί; Οι κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της ΕΣΑ. Προτείνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και διαμορφώνονται βάσει των κοινών προτεραιοτήτων για τις οποίες έχουν συμφωνήσει τα κράτη μέλη σχετικά με τις πολιτικές απασχόλησής τους. Οι κατευθυντήριες γραμμές υιοθετούνται από το Συμβούλιο μετά από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα υπόλοιπα συμβουλευτικά όργανα. Από το 2005 οι κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση έχουν ενσωματωθεί πλήρως στους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών που καλύπτουν τους τομείς της μακροοικονομίας και της μικροοικονομίας. Από το 2010, με την εγκαινίαση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», υπάρχουν δέκα τέτοιες ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές, εκ των οποίων οι τέσσερις τελευταίες (κατευθυντήριες γραμμές 7 έως 10) αφορούν άμεσα την ΕΣΑ. Κάθε χρόνο, στο πλαίσιο της ΕΣΑ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί τις πολιτικές απασχόλησης που υιοθετούνται από τα κράτη μέλη σύμφωνα με αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές. Στη συνέχεια, δημοσιεύει μια ετήσια έκθεση αξιολόγησης αυτών των πολιτικών απασχόλησης. Προβαίνει επίσης σε ειδικές κατά χώρα συστάσεις για περαιτέρω στοχευμένες δράσεις προς βελτίωση της κατάστασης στον τομέα της απασχόλησης. Η ΕΣΑ χρησιμοποιεί ένα συγκεκριμένο σύνολο δεικτών (ποσοτικές μετρήσεις, στόχοι και στοιχεία αναφοράς) για να ελέγχει και να αξιολογεί την πρόοδο και να υποστηρίζει την ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πραγματοποιείται συμφωνία για τους δείκτες από τα κράτη μέλη και εκτελείται τακτικά αναθεώρηση με τη βοήθεια της Eurostat ( 1 ), της στατιστικής υπηρεσίας της ΕΕ. Η ΕΣΑ χρησιμοποιεί μια «ανοικτή μέθοδο συντονισμού» στο πλαίσιο της οποίας εκπρόσωποι των κρατών μελών συνεδριάζουν για να συζητήσουν σχετικά με τις πολιτικές και τις προτεραιότητες της απασχόλησης. Αυτή η συμβουλευτική ομάδα ονομάζεται Επιτροπή Απασχόλησης ( 2 ). Στο πλαίσιο αυτό, ενθαρρύνονται έντονα η αμοιβαία μάθηση ( 3 ) και η ανταλλαγή ορθών πρακτικών για τις πολιτικές απασχόλησης. Η ΕΣΑ υπολογίζει επίσης στην υποστήριξη ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων ερευνητών ( 4 ) και των κοινωνικών εταίρων για την αξιολόγηση των προτεραιοτήτων της. ( 1 ) Δικτυακός τόπος της Eurostat: www.epp.eurostat. ec.europa.eu ( 2 ) Περισσότερες πληροφορίες στον δικτυακό τόπο: www.ec.europa.eu/emco ( 3 ) Βλ. επίσης τον δικτυακό τόπο του προγράμματος αμοιβαίας μάθησης: www.mutual-learningemployment.net ( 4 ) www.eu-employment-observatory.net 2
Οι «ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για την Ευρώπη 2020» Κατευθυντήρια γραμμή 1: Κατευθυντήρια γραμμή 2: Κατευθυντήρια γραμμή 3: Κατευθυντήρια γραμμή 4: Κατευθυντήρια γραμμή 5: Κατευθυντήρια γραμμή 6: Κατευθυντήρια γραμμή 7: Κατευθυντήρια γραμμή 8: Κατευθυντήρια γραμμή 9: Κατευθυντήρια γραμμή 10: Εξασφάλιση της ποιότητας και της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών Αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών Μείωση των ανισορροπιών στη ζώνη του ευρώ Βελτιστοποίηση της στήριξης για Ε & Α και καινοτομία, ενίσχυση του τριγώνου της γνώσης και ενεργοποίηση του δυναμικού της ψηφιακής οικονομίας Βελτίωση της αποτελεσματικότητας στη χρήση των πόρων και μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου Βελτίωση του περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές και εκσυγχρονισμός και ανάπτυξη της βιομηχανικής βάσης με σκοπό να διασφαλιστεί η πλήρης λειτουργία της εσωτερικής αγοράς Αύξηση της συμμετοχής ανδρών και γυναικών στην αγορά εργασίας, μείωση της διαρθρωτικής ανεργίας και προώθηση της ποιότητας των θέσεων εργασίας Ανάπτυξη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας και προαγωγή της διά βίου μάθησης Βελτίωση της ποιότητας και των επιδόσεων των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης σε όλες τις βαθμίδες και αύξηση της συμμετοχής στην τριτοβάθμια ή ισοδύναμη εκπαίδευση Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας 3
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΣΑ Η ΕΣΑ αναπτύχθηκε με την πάροδο των χρόνων ως απάντηση στο μεταβαλλόμενο πολιτικό πλαίσιο και τις οικονομικές προκλήσεις. Το 2005 η ΕΣΑ έγινε μέρος και τμήμα της στρατηγικής της Λισαβόνας για τη δημιουργία «περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας». Πέντε χρόνια αργότερα, εν μέσω της οικονομικής κρίσης, η ΕΣΑ προσπαθεί να αποκαταστήσει την έξυπνη, αειφόρο και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» ( 5 ) προσδιόρισε τα εργαλεία για τη διευκόλυνση της αποκατάστασης και την επίτευξη μιας βιώσιμης κοινωνικής οικονομίας της αγοράς με την επένδυση σε έρευνα, γνώση και καινοτομία. Η ΕΣΑ διασυνδέεται όλο και περισσότερο με τις μικροοικονομικές και μακροοικονομικές πολιτικές, και ιδιαίτερα με το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, οι προτεραιότητες της ΕΣΑ στράφηκαν προς τις πολιτικές οι οποίες συμβάλλουν στην αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού και της ποιότητας στην εργασία. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση είναι ζωτικής σημασίας για καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης, ειδικά για τους νέους ( 6 ). Είναι επίσης σημαντική η δημιουργία εργαλείων που θα βοηθήσουν στην προσαρμογή της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στις θέσεις εργασίας του μέλλοντος ( 7 ), διότι αυτό θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη παραγωγικότητα και σταθερότερη απασχόληση. Για τον σκοπό αυτό, πρέπει να υπάρχουν επαρκείς εθνικές υπηρεσίες απασχόλησης, καθώς και συνεργασία μεταξύ των παρόχων εκπαίδευσης και των ενώσεων των επιχειρηματιών. Ο συνδυασμός ευελιξίας και ασφάλειας παραμένει το κύριο εργαλείο για την καταπολέμηση της μακροχρόνιας ανεργίας και των κατακερματισμένων αγορών εργασίας. Οι ευέλικτες και ασφαλείς συμβατικές ρυθμίσεις, οι πρώτης τάξεως υπηρεσίες απασχόλησης, τα αποτελεσματικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, με τη βιωσιμότητά τους να εξασφαλίζεται από την υψηλού επιπέδου και αποτελεσματική διά βίου μάθηση, θα πρέπει να οδηγήσουν σε ομαλή μετάβαση στην απασχόληση, είτε πρόκειται για μετάβαση από την εκπαίδευση στην απασχόληση είτε από την ανεργία στην απασχόληση. ( 5 ) www.ec.europa.eu/eu2020/index_en.htm ( 6 ) http://europa.eu/youthonthemove ( 7 ) www.ec.europa.eu/social/main. jsp?catid=822&langid=el 4
Ποσοστό απασχόλησης του πληθυσμού ηλικίας 20 64 στην ΕΕ από το 1997 έως το 2009 71 70 69 Ποσοστό απασχόλησης (%) 68 67 66 65 64 63 62 61 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Πηγή: Eurostat. Έτος 2009 istock 5
Αναμενόμενες βελτιώσεις έως το 2020 οι άνθρωποι που εμπλέκονται Η συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ είναι ακόμα πιο σημαντική αυτή τη στιγμή, καθώς οι εθνικές οικονομίες διασυνδέονται όλο και περισσότερο. Αν και ενδέχεται οι ειδικές περιστάσεις κάθε χώρας να είναι ακόμα πολύ διαφορετικές, ακολουθούν κοινές τάσεις και στόχους όσον αφορά τα ποσοστά ανάπτυξης και απασχόλησης. Στο πλαίσιο αυτό, διάφοροι φορείς καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρέχει συνολική καθοδήγηση για τη στρατηγική, βάσει των προτάσεων της Επιτροπής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαδραματίζει ιδιαιτέρως σημαντικό ρόλο, όχι μόνο ως συννομοθέτης αλλά και ως το όργανο που εκπροσωπεί τους πολίτες. Τα εργαλεία που παρέχει η ΕΣΑ πρέπει να βοηθήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση να επιτύχει τους φιλόδοξους στόχους που έχει θέσει η ίδια για το 2020: βελτίωση του ποσοστού απασχόλησης σε τουλάχιστον 75 % του πληθυσμού ηλικίας 20 64, μείωση του ποσοστού των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο στο 10 %, αύξηση του ποσοστού των ανθρώπων που έχουν λάβει τριτοβάθμια εκπαίδευση στο 40 % και μείωση του αριθμού των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας κατά 20 εκατομμύρια. Θα υπάρξει περαιτέρω ενθάρρυνση και προώθηση των συνεισφορών των ενδιαφερομένων μερών σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, καθώς και των κοινωνικών εταίρων, για την εκπόνηση και την υλοποίηση εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα υπολογίζουν επίσης στους φορείς αυτούς για τη δημιουργία στενότερων δεσμών με μεμονωμένους πολίτες. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και η Επιτροπή των Περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συνεχίσουν να είναι στενά συνδεδεμένες. 123RF 6
KE-31-10-900-EL-C Θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση στον δικτυακό τόπο www.ec.europa.eu/employmentstrategy Ευρωπαϊκή Ένωση, 2011 Επιτρέπεται η αναπαραγωγή με αναφορά της πηγής. Για τυχόν χρήση ή αναπαραγωγή φωτογραφιών πρέπει να χορηγηθεί άδεια απευθείας από τον/τους κάτοχο/-ους του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας. Φωτογραφία εξωφύλλου: istock ISBN 978-92-79-17843-6 doi:10.2767/12738 Printed in Luxembourg