1
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Αγαπητοί Συνάδελφοι, Η εξέλιξη της Καρδιολογίας καθιστά επιβεβλημένη την επαναξιολόγηση συνηθισμένων έως τώρα πρακτικών στην άσκηση της. Οι κατευθυντήριες οδηγίες των διεθνών καρδιολογικών εταιρειών κατά τα τελευταία 20 έτη έχουν εισαγάγει πληθώρα νεωτερικών απόψεων για την ορθολογική διαχείριση των καρδιαγγειακών παθήσεων. Η δυναμική υπερηχοκαρδιογραφία εχει εισαχθεί στην καρδιολογική πρακτική για την αξιολόγηση υποκείμενης ισχαιμίας ήδη από την δεκαετία του 1990. Ωστόσο, η συστηματική ένταξη της δυναμικής υπερηχοκαρδιογραφίας στις κατευθυντήριες οδηγίες για τη στεφανιαία νόσο πραγματοποιήθηκε μετά το 2009, ενώ παράλληλα έχει προταθεί τόσο στις βαλβιδοπάθειες όσο και στην καρδιακή ανεπάρκεια. Η συστηματική εφαρμογή της δυναμικής υπερηχοκαρδιογραφίας προϋποθέτει κατάλληλη οργάνωση, υποδομή και εκπαίδευση. Πέραν τούτων, είναι ιδιαίτερα κρίσιμη η κατανόηση των κλινικών ενδείξεων για την αποτελεσματική και λυσιτελή πραγματοποίηση της, ώστε να διασφαλισθεί η βέλτιστη κλινική διαχείριση και καλύτερη δυνατή σχέση κόστους προς αποτέλεσμα. Πρέπει να επισημανθεί ότι τόσο η σωστή λήψη της πληροφορίας όσο και η αξιόπιστη επικοινωνία της αποτελούν σύγχρονους αλλά και αρχαιόθεν εκπαιδευτικούς στόχους (πλείονες εξ ασκήσεως αγαθοί γίνονται ή από φύσεως: Δημόκριτος 470-370 π.χ) και εν προκειμένω η δυναμική υπερηχο-καρδιογραφία συνιστά δόκιμο πεδίο εφαρμογής της αρχής αυτής. Η ετήσια διοργάνωση μετεκπαιδευτικού σεμιναρίου αφιερωμένου στη δυναμική υπερηχοκαρδιογραφία, συνιστά στόχο που ευελπιστούμε να ευοδωθεί σε συνεργασία με τη δραστήρια Ομάδα Εργασίας Υπερηχοκαρδιολογίας της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, ώστε να συστηματικοποιηθεί η τρέχουσα και εξελισσόμενη γνώση από την ορθή εφαρμογή της στην Ελληνική Καρδιολογική Κοινότητα. Με Συναδελφική Εκτίμηση Π. Νιχογιαννόπουλος Γ. Δ. Αθανασόπουλος MD, FRCP, FESC, FACC, FAHA, MD, FESC, Καθηγητής Καρδιολογίας, Imperial College London, Αν. Διευθυντής Καρδιολογικού NHLI Hammersmith Hospital, Τομέα, Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ Ιατρική Σχολή Κέντρο, Επισκέπτης Καθηγητής Καρδιολογίας, Α Καρδιολογική Κλινική, Γ.Ν.Α. Ιπποκράτειο University of Belgrade 2
ΣΑΒΒΑΤΟ SATURDAY 3/3/2018 09.00-11.00 Δυναμική υπερηχοκαρδιογραφία στις βαλβιδοπάθειες. Διαγνωστική προσέγγιση, διαστρωμάτωση κινδύνου και ένδειξη για παρεμβάσεις Stress echo in valve disease: Risk stratification and indications for interventions Πρόεδροι: Π. Νιχογιαννόπουλος, Σ. Χαντανής Chairpersons: P. Nihoyannopoulos, S. Handanis 09.00-09.15 Στένωση μιτροειδούς Mitral stenosis Α. Πολυδώρου/ A. Polydorou 09.15-09.30 Ανεπάρκεια μιτροειδούς οργανική Degenerative mitral regurgitation Δ. Κλέττας / D. Klettas 09.30-09.45 Ανεπάρκεια μιτροειδούς λειτουργική Functional mitral regurgitation Δ. Μυτάς / D. Mytas 09.45-10.00 Στένωση αορτική με μειωμένη λειτουργικότητα κοιλιάς Aortic stenosis with low ejection fraction Γ. Μακαβός / G. Makavos 10.00-10.15 Στένωση αορτική με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης Aortic stenosis with preserved ejection fraction Κ. Εγγλεζόπουλος / K. Eglezopoulos 10.15-10.30 Ανεπάρκεια αορτική Aortic regurgitation Ν. Κουτσογιάννης / N. Koutsogiannis 10.30-11.00 Συζήτηση/Discussion 11.00-13.00 Δυναμική υπερηχοκαρδιογραφία στη στεφανιαία νόσο: Διαστρωμάτωση κίνδυνου και ενδείξεις επαναιματώσεως Stress echo in CAD: Risk stratification and indication for revascularization Πρόεδροι: Σ. Κυρζοπουλος, Ι. Οικονομίδης Chairpersons: S.Kyrzopoylos, I. Ikonomides 11.00-11.15 Στην πρωτογενή πρόληψη In primary prevention Σ. Καραγιάννης / S. Karagiannis 11.15-11.30 Στη δευτερογενή πρόληψη /προηγηθείσα επαναιμάτωση In secondary prevention / previous revascularization Η. Καραμπίνος / I. Karabinos 3
ΣΑΒΒΑΤΟ SATURDAY 3/3/2018 11.30-11.45 Στον ασθενή με ασυνεργές μεσοκοιλιακό διάφραγμα (πλήρης αποκλεισμός αριστερού σκέλους /μόνιμη βηματοδότηση) In the patient with septal asynergy (LBBB or pacing) Ε. Πετροπούλου / E. Petropoulou 11.45-12.00 Στεφανιαία εφεδρεία ροής-ταχύτητος: Πότε και γιατί Coronary flow/velocity reserve: When and why Γ. Χατζηγεωργίου / G. Hatzigeorgiou 12.00-12.15 Υπερηχοκαρδιογραφία αντίθεσης: Πότε και γιατί Contrast echo: When and why Β. Κωστόπουλος / V. Kostopoulos 12.15-12.30 Στην προ εγχειρητική εκτίμηση καρδιαγγειακού κινδύνου In preoperative cardiovascular risk evaluation Ν. Καδόγλου / N. Kadoglou 12.30-13.00 Συζήτηση/Discussion 13.00-13.30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ / BREAK 13.30-14.00 ΔΙΑΛΕΞΗ / LECTURE Προέδροι: Ν. Κουρής, Κ. Παπαδόπουλος Chairpersons: N Kouris, K. Papadopoulos Η θέση της δυναμικής υπερηχοκαρδιογραφίας στις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες The stress echo in contemporary Guidelines Α. Στεφανίδης / A. Stefanides 14.00-16.00 Δυναμική υπερηχοκαρδιογραφία στην καρδιακή ανεπάρκεια: Διαγνωστική προσέγγιση, διαστρωμάτωση κινδύνου και θεραπευτική στρατηγική Stress echo in heart failure: Risk stratification and therapeutic strategy Πρόεδροι: Γ. Αθανασόπουλος, Ι. Μπαρμπετσέας Chairpersons: G. Athanassopoulos, J. Barbetseas 14.00-14.15 Αξιολόγηση δύσπνοιας με διατηρημένο κλάσμα εξωθήσεως Dyspnea with preserved ejection fraction Κ. Κεραμιδά / K. Keramida 14.15-14.30 Αξιολόγηση βιωσιμότητος: Πότε και γιατί Viability evaluation: When and why Δ. Τσιάπρας / D. Tsiapras 14.30-14.45 Αμφικοιλιακή βηματοδότηση: Δυνητικές συνέργειες-οφέλη Biventricular pacing: Potential synergies-benefits E. Χριστοφοράτου / E. Hristoforatou 4
ΣΑΒΒΑΤΟ SATURDAY 3/3/2018 14.45-15.00 Εκτίμηση δεξιάς κοιλίας/πότε και γιατί Right ventricular function evaluation: When and why Ε. Δεμερούτη / E. Demerouti 15.00-15.15 Ενδείξεις στις μυοκαρδιοπάθειες Indications in cardiomyopathies Α. Βρεττού / A. Vrettou 15.15-15.30 Ρόλος στις συγγενείς καρδιοπάθειες-παιδιά: Πότε και γιατί Role in congenital heart diseases-children: When and why Σ. Αποστολοπούλου / S. Apostolopoulou 15.30-15.45 Συζήτηση / Discussion 15.45-16.15 ΔΙΑΛΕΞΗ / LECTURE Πρόεδροι: Κ. Παπαδόπουλος, Α Στεφανίδης Chairpersons: K. Papadopoulos, A. Stefanides Προϋποθέσεις για την εφαρμογή της δυναμικής υπερηχοκαρδιογραφίας: Από τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Εταιρείας στην Ελληνική πραγματικότητα - Ρόλος της Ομάδος Εργασίας Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας Application of stress echo: From the ESC recommendations to the Greek reality. Role of HCS Working Group N. Κουρής / N. Kouris 16.15 Κλείσιμο Συμπεράσματα / Closing Remarks 5
6