Προετοιμασία & εργασία των μαθητών στο σπίτι Στέλιος Κ. Κρασσάς Σχολικός Σύμβουλος 32 ης Π. Δημ. Εκπ. Αττικής 1
Στο σημερινό σχολείο γίνεται όλη η δουλειά στην τάξη; δεν υπάρχει εργασία για το σπίτι; πρέπει να γίνεται όλη η δουλειά στην τάξη; πρέπει να υπάρχει εργασία για το σπίτι; 2
Κατά τους εκπαιδευτικούς η εργασία μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά: να κάνουν επανάληψη και εξάσκηση, να προετοιμαστούν, να μάθουν να χρησιμοποιούν πηγές, να ερευνήσουν ένα θέμα πληρέστερα. 3
Η χρησιμότητα Οι εργασίες βοηθούν τα παιδιά περισσότερο: όταν γίνονται στο σχολείο, όταν αυτά που ανατίθενται ως εργασία είναι σημαντικά (έχουν ενδιαφέρον) για τα παιδιά, όταν ολοκληρώνονται επιτυχώς και επιστρέφονται με εποικοδομητικά σχόλια από το δάσκαλο. 4
Οι εργασίες στο σπίτι Δεν είναι βέβαιο πως συμβάλλουν θετικά, παρέχοντας κίνητρα μάθησης ώστε τα παιδιά να ασχολούνται μ αυτές με κέφι και διάθεση. Λειτουργούν ως «κρυφός» μηχανισμός επιλογής. 5
Ποια είναι η «σωστή ποσότητα» για εργασία στο σπίτι; για παιδιά των μικρών τάξεων (από την πρώτη μέχρι την τρίτη) δεν υπερβαίνει τα 20 λεπτά κάθε ημέρα από την τέταρτη ως την έκτη τάξη από 20 έως 40 λεπτά κάθε ημέρα 6
Στην πραγματικότητα οι γονείς αναφέρουν ότι για τις μικρές τάξεις τα παιδιά χρειάζονται τουλάχιστον 1 2 ώρες για να ανταποκριθούν στις εργασίες που τους ανατίθενται για το σπίτι, ενώ για τους μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων πάνω από 2 ώρες την ημέρα. 7
Εργασία στο σπίτι: Μια ανησυχία για ολόκληρη την οικογένεια Η βοήθεια του παιδιού στις εργασίες στο σπίτι από τους γονείς δεν είναι πάντα εύκολη. 8
Η βοήθεια των γονιών στο σπίτι Είναι, πολλές φορές, από επιστημονική παιδαγωγική και διδακτική άποψη λανθασμένη. 9
Όλοι οι μαθητές δεν είναι βέβαιο πως έχουν μάθει στο σχολείο να εργάζονται αυτόνομα και ανεξάρτητα, πως διαθέτουν τις απαιτούμενες ικανότητες ή ότι έχουν κατανοήσει πλήρως το μάθημα ώστε να είναι σε θέση να εργαστούν μόνοι τους στο σπίτι. 10
Για τις εργασίες που αναθέτουμε εξετάζουμε: Ποιος ο σκοπός; Πώς εκτελούνται; Πώς αξιολογούνται; 11
οι εργασίες που αναθέτουμε στο σπίτι θα πρέπει: Απόσπασμα της 3/2003 Πράξης του Τμήματος Π. Ε. του Π. Ι. Σχετική: Φ.12/428/85241/Γ1/18-8-2003/ΥΠΕΠΘ 12
Να μην είναι απλές αντιγραφές (από εγκυκλοπαίδειες κ.τ.λ.) και απομνημονεύσεις. Να είναι δυνατόν να εκτελεστούν από τα παιδιά χωρίς τη βοήθεια των γονέων. Γι αυτό κρίνεται σκόπιμο να εξατομικεύονται όσο είναι δυνατόν. Να τις έχει προετοιμάσει ο δάσκαλος σταθμίζοντας και τη δυσκολία και τη διάρκειά τους με βάση το μέσο μαθητή. 13
Να μην περιέχουν δυσκολίες άλλες εκτός από ό, τι συγκεκριμένο προβλέπεται κάθε φορά να ελεγχθεί. Να δίνονται έπειτα από συζήτηση με τους μαθητές, ώστε να διευκρινίζονται οι δυσκολίες τους και να εξασφαλίζεται η συγκατάθεσή τους. Να μη δίνονται ως τιμωρίες. Να είναι δυνατή η παρακολούθηση και διόρθωσή τους από το δάσκαλο και να μη δίνονται όταν δεν πρόκειται να ελεγχθούν. 14
Να είναι απαραίτητες για την απόκτηση μιας δεξιότητας. Να συμβάλλουν στην προετοιμασία της επόμενης ενότητας, χωρίς αυτό να γίνεται κατά σύστημα και υποχρεωτικά. Στην περίπτωση εργασιών και ασκήσεων που περιέχονται στα βιβλία να μην απαιτείται αντιγραφή των εκφωνήσεων στο τετράδιο. 15
Να μην απαιτείται γραπτή εκτέλεση εργασιών που μπορούν να γίνουν με ευκολότερο και οικονομικότερο τρόπο (όπως είναι π.χ. η επισήμανση με σημάδια στοιχείων πάνω στο κείμενο και προφορική τους ανακοίνωση). Να μη δίνονται εργασίες τεχνικής φύσεως (χάρτες, κατασκευές κ.τ.λ.), αν προηγουμένως ο δάσκαλος δεν έχει διδάξει στους μαθητές πώς γίνονται και δεν τους έχει ασκήσει μέσα στην τάξη. 16
Να μη δίνονται για τις ημέρες αργίας του σχολείου περισσότερες εργασίες από όσες τις άλλες μέρες. Η εκτέλεσή τους για όλα τα μαθήματα να μην απαιτεί περισσότερο από περίπου 30 λεπτά για τις Α και Β, 40 για τις Γ και Δ και 60 για τις Ε και Στ τάξεις. 17
Με την έναρξη του σχολικού έτους, ο δάσκαλος θα πρέπει να ενημερώσει: Τι είδους εργασίες θα αναθέτει. Πόσο εξατομικευμένες θα είναι οι εργασίες. Πώς και πόσο ο δάσκαλος θέλει να αναμιχθούν οι γονείς. 18
Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να προσέχουν: εάν κάποιο παιδί αρνείται να κάνει εργασίες, οι οδηγίες να μην είναι ασαφείς, το οικογενειακό πλαίσιο, τα αναγκαία μέσα ή τα υλικά, το σκοπό, όταν οι εργασίες είναι συχνά πάρα πολύ δύσκολες ή πάρα πολύ εύκολες, όταν οι εργασίες δεν είναι χρονικά ισοκατανεμημένες. 19
Οι εργασίες που αναθέτουμε θα πρέπει να διαφοροποιούνται ως προς το μαθησιακό επίπεδο των μαθητών (άριστος καλός μέτριος αδύνατος) ως προς τον τρόπο ανάθεσης (γραπτές, προφορικές, σύνθετες) ως προς τη μορφή ανάθεσης και εκτέλεσης (ατομική ομαδική, υποχρεωτική προαιρετική) ως προς το βαθμό δυσκολίας τους (εύκολες μέτριας δυσκολίας δύσκολες) 20
ως προς το είδος και το σκοπό τους (ασκήσεις σε όσα διδάχθηκαν, επαναλήψεις, εφαρμογές, ασκήσεις γνώσεων και δεξιοτήτων, ανακλητικής μνήμης, μνημονικές, συνδυαστικές, κριτικές, δημιουργικές, ατομικών κλίσεων, εμβάθυνσης, προβληματισμού) 21
ως προς το χρόνο διάρκειας ανάθεσης και εκτέλεσης (σε καθημερινή βάση, εβδομαδιαίες, δεκαπενθήμερες, μηνιαίες ) ως προς τα μαθήματα ανάθεσης και εκτέλεσής τους (σε ένα μάθημα, δύο ή σε κύκλους μαθημάτων) 22