Στέλλα Σταμπουλή Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Α Παιδιατρική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Στέλλα Σταμπουλή Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Α Παιδιατρική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Το αλα τι αποτελει ται απο να τριο (Νa) και χλω ριο (Cl) Το να τριο, εκτο ς απο το επιτραπε ζιο αλα τι, βρι σκεται και σε τρο φιμα Κα ποια ποσο τητα νατρίου περιε χεται εκ φυ σεως στα τρο φιμα, αλλα μεγαλυ τερη ποσο τητα προστι θεται σε αυτα για γευ ση και συντη ρηση

Τα παιδια και οι ε φηβοι, χρεια ζονται μο νο μι α μικρη ποσο τητα νατρι ου για να ει ναι υγιη

Ημερολόγια-καταγραφές σίτισης Na ούρων 24ωρου

He et al, Journal of Human Hypertension (2009) 23, 363 384

He et al, Hypertension. 2006 Nov;48(5):861-9.

Kαρδιαγγειακα νοσήματα Αρτηριακη πι εση 1 2 3 4 5 Modified from Alderman, JAMA:2010, 303:448.

ADA 2008 WHO 2012 World Heart Federation European Public Health Association & ESH 2017 AHA 2010 AHA 2013

Συνολικη ημερη σια κατανα λωση αλατιου, αυτου που προστι θεται και αυτου που περιλαμβα νεται η δη στα τρο φιμα: 2 gr/ημέρα ( 0,8 gr Na) στην ηλικία των 1-3 ετω ν 3 gr/ημέρα ( 1,2 gr Na) στην ηλικία των 4-6 ετω ν 5 gr/ημέρα ( 2 gr Na ) στην ηλικία των 7-18 ετω ν (όπως και στους ενήλικες)

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ 5 gr αλατιου ισοδυναμου ν με 1 κουταλα κι του γλυκου

Αλατοευαισθησία θεωρητικα, η μει ωση της προ σληψης αλατιου θα η ταν πιο σημαντικη για αλατοευαι σθητα α τομα λο γω της μει ωσης της ΑΠ, αλλα και ι σως λο γω επιπρο σθετης ωφε λειας στον καρδιαγγειακο κι νδυνο σε ατομικο επι πεδο

Αφρικα νικη φυλη Αλατοευαισθησία Προωρο τητα, χαμηλο βα ρος γε ννησης Παχυσαρκι α

Chevalier RL. Kidney Int 59(5):1617-25, 2001

Mειωμε νη νεφρικη μα ζα Eλαττωμε νη νεφρικη λειτουργι α Aλατοευαισθησι α

Παιδια με σης ηλικι ας 11,3 ±2,1 ε τη Η ευαισθησι α στο αλα τι: 37% σε παιδια με χαμηλό βα ρος γέννησης 47% σε παιδια μικρα για την ηλικία κύησης Η «ευαισθησι α στο αλα τι» ορι στηκε ως μια μεταβολη της με σης 24ωρης αρτηριακη ς πι εσης 3 mm Hg σε απο κριση αυξημε νης προ σληψης αλατιου Δισκι α α λατος 0,12 g / kg ανα ημε ρα

Hypertension. 2008;52:625-630 egfr 98.7 2.6 vs 106.7 2.2 ml/min per 1.73 m2; P 0.037 Simonetti et al, Hypertension. 2008;52:625-630

Αφρικα νικη φυλη Αλατοευαισθησία Προωρο τητα, χαμηλο βα ρος γε ννησης Παχυσαρκι α

Ο κι νδυνος για προυπε ρταση αυξη θηκε κατα 35% για κα θε επιπλε ον gr Na ημερησι ως μεταξυ των συμμετεχο ντων με κανονικο βα ρος και κατα 74% μεταξυ των υπε ρβαρων και των παχυ σαρκων παιδιω ν Yang et al, Pediatrics 2012;130:611 619

Αντι σταση στην ινσουλι νη και υπερινσουλιναιμι α Ενεργοποι ηση ΣΝΣ Αγγειοσυστολη και μει ωση νεφρικη ς ροη ς αι ματος Ενεργοποι ηση συ στηματος ρενι νηςαγγειοτενσι νης-αλδοστερο νης Ευαισθησι α στο αλα τι

1 g /d στην προ σληψη αλατιου συσχετιζο ταν με κι νδυνο παχυσαρκι ας κατα 28% στα παιδια

Ma et al, Hypertension. 2015;66:843-849

He et al, Hypertension. 2008;51:629-634 Κα θε πρόσθετο 1 g / d α λατος συσχετίστηκε με μια μεγαλύτερη κατανα λωση αναψυκτικω ν κατα 27 g / d

προ σληψη αλατιου πα νω απο τις με γιστες συστα σεις ημερη σιας προ σληψης 65% παιδιω ν 5-6 ετω ν, 73% παιδιω ν 8-9 ετω ν και 73% εφήβων 13-17 ετω ν

Marrero et al, Hypertension. 2014;63:1026-1032

Εκτιμη θηκε η λη ψη διατροφικου αλατιου, εκτός απο το επιτραπε ζιο αλα τι και το αλα τι που προστε θηκε κατα τη δια ρκεια του μαγειρε ματος Αλα τι πα νω απο τις τρε χουσες κατευθυντη ριες οδηγι ες στο 23% των παιδιω ν στη Ελλα δα

Magriplis et al. Journal of Hypertension 2011, 29:1069 1076

231 διανεμη θηκαν τυχαι α σε δι αιτα χαμηλου Na και 245 σε κανονικη διατροφη Na κατα τη δια ρκεια των πρω των 6 μηνω ν της ζωη ς σε ηλικία 6 μηνω ν ΣΑΠ στην ομα δα χαμηλού νατρίου στην εφηβική ηλικία -15 έτη παρακολούθησης 167 παιδια απο την αρχικη κοο ρτη (35%) ΣΑΠ στην ομα δα χαμηλού νατρίου Geleijnse et al, Hypertension. 1997;29:913-917

Τριτημόρια Nατρίου (mg/1,000k cal) Διακοπή θηλασμού (ηλικία μήνες) Έναρξη στερεω ν τροφω ν Χαμηλό Μεσαίο Υψηλό P 9.4±4.7 8.2±4.9 7.5±4.7 0.040 5.5 ± 0.7 5.3 ± 0.7 5.2 ± 0.07 0.051 Cambell et al.j Acad Nutr Diet. 2014;114:1525-1532.

Βρεφικές τροφές και γα λα Na 36% Ενε ργεια 56% 9 μηνω ν βρε φη «Άλλα τρόφιμα» Na 47% Ενε ργεια 23% To γα λα Na 13% Ενε ργεια 22% 18 μηνω ν βρε φη Το ψωμί και ψωμα κια Na 15% Ενε ργεια 8% Cambell et al.j Acad Nutr Diet. 2014;114:1525-1532.

Infants (0 6 months) Indifference, acceptance and rejection responses to different concentrations of NaCl water (%NaCl w/v) Liem DG. Nutrients 2017, 9, 1011; doi:10.3390/nu9091011

Childrens (1-13 years) Indifference, acceptance and rejection responses to different concentrations of NaCl in foods (%NaCl w/w) and liquids (%NaCl w/v) Liem DG. Nutrients 2017, 9, 1011; doi:10.3390/nu9091011

Όχι προσθη κη αλατιου κατα την προετοιμασι α του φαγητου Όχι αλατιε ρα στο τραπε ζι Όχι στην κατανα λωση αλμυρω ν σνακ Επιλε ξτε προϊο ντα με χαμηλο τερη περιεκτικο τητα σε Na

Το θαλασσινό αλα τι είναι «καλύτερo» από το βιομηχανικό, απλα επειδή είναι «φυσικό»: «Ανεξα ρτητα απο την πηγη του αλατιου, το Na στο αλα τι προκαλει τις αρνητικε ς επιπτω σεις στην υγει α»

«Το φαγητό δεν έχει καμία γεύση χωρίς αλα τι»: «Ενω αυτο μπορει αρχικα να ισχυ ει, οι γευστικοι κα λυκες συ ντομα εξοικειω νονται με λιγο τερο αλα τι και ει ναι πιο πιθανο να απολαυ σουν τρο φιμα με λιγο τερο αλα τι και περισσο τερη γευ ση»

«Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αλα τι έχουν αλμυρή γεύση»: «Μερικα τρο φιμα που ε χουν υψηλη περιεκτικο τητα σε αλα τι δεν ε χουν πολυ αλμυρη γευ ση, επειδη μερικε ς φορε ς ει ναι αναμεμειγμε να με α λλα υλικα, ο πως σα κχαρα που συγκαλυ πτουν τη γευ ση»

«Μείωση του αλατιού θα μπορούσε να είναι κακό για την υγεία μου»: «Eι ναι πολυ δυ σκολο να καταναλω σει κανει ς πολυ λι γο αλα τι, δεδομε νου ο τι υπα ρχουν το σες πολλε ς πηγε ς καθημερινα στα τρο φιμα που περιε χουν αλα τι»