ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. Υπόθεση EL/2014/1562: Εκκίνηση κλήσεων σε μεμονωμένα δημόσια τηλεφωνικά δίκτυα που παρέχονται σε σταθερή θέση.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 10.3.2014 C(2014) 1690 final EΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΩΝ (EETT) Λεωφ. Κηφισίας 60 (Λ. Κηφισίας 60) GR-151 25 Μαρούσι Ελλάδα Υπόψη: κ. Κωνσταντίνου Λουρόπουλου Προέδρου Φαξ: + 30 21 06 151 113 Αγαπητέ κ. Λουρόπουλε, Θέμα: Υπόθεση EL/2014/1562: Εκκίνηση κλήσεων σε μεμονωμένα δημόσια τηλεφωνικά δίκτυα που παρέχονται σε σταθερή θέση. Υπόθεση EL/2014/1563: Τερματισμός κλήσεων σε μεμονωμένα δημόσια τηλεφωνικά δίκτυα που παρέχονται σε σταθερή θέση. Υπόθεση EL/2014/1564: Διαβιβαστικές υπηρεσίες στο δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο Παρατηρήσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 παράγραφος 3 της οδηγίας 2002/21/EK I. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Στις 11 Φεβρουαρίου 2014, στην Επιτροπή καταχωρίστηκε κοινοποίηση 1 από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (EETT), σχετικά με τον τρίτο γύρο ανασκόπησης των αγορών (i) τερματισμού κλήσεων σε μεμονωμένα δημόσια τηλεφωνικά δίκτυα που παρέχεται σε σταθερή θέση στην Ελλάδα, (ii) εκκίνησης κλήσεων στο δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο που παρέχεται σε σταθερή θέση στην 1 Βάσει του άρθρου 7 της οδηγίας 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, σχετικά με κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία πλαίσιο), ΕΕ L 108 της 24.4.2002, σ. 33, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2009/140/ΕΚ, ΕΕ L 337 της 18.12.2009, σ. 37, και με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 544/2009, ΕΕ L 167 της 29.6.2009, σ. 12. Commission européenne/europese Commissie, 1049 Bruxelles/Brussel, BELGIQUE/BELGIË - Tel. +32 22991111

Ελλάδα 2, και (iii) υπηρεσιών διαβίβασης στο σταθερό δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο της Ελλάδας 3. Το 2013 είχαν πραγματοποιηθεί δύο εθνικές διαβουλεύσεις σε σχέση με το αμιγές μοντέλο BU-LRIC από τις 24 Μαΐου έως τις 24 Ιουνίου και από τις 4 Σεπτεμβρίου έως τις 4 Οκτωβρίου. Η εθνική διαβούλευση σε σχέση με τον ορισμό της αγοράς, τον χαρακτηρισμό σημαντικής ισχύος στην αγορά (ΣΙΑ) και προτεινόμενα διορθωτικά μέτρα διήρκεσε από τις 26 Ιουλίου 2013 έως τις 4 Οκτωβρίου 2013. Την 18η Φεβρουαρίου 2014 απεστάλη στην ΕΕΤΤ αίτηση παροχής πληροφοριών (RFI) και η απάντηση παρελήφθη στις 21 Φεβρουαρίου 2014. Συμπληρωματικές πληροφορίες παρελήφθησαν επίσης στις 27 Φεβρουαρίου 2014. Κατ εφαρμογήν του άρθρου 7 παράγραφος 3 της οδηγίας πλαισίου, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές (ΕΡΑ), ο Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (BEREC) και η Επιτροπή μπορούν να διαβιβάζουν στην ενδιαφερόμενη ΕΡΑ τα σχόλιά τους σχετικά με τα κοινοποιούμενα σχέδια μέτρων. II. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΕΤΡΟΥ II. 1. Ιστορικό Στη δεύτερη ανασκόπηση της αγοράς, η οποία έχει κοινοποιηθεί και αξιολογηθεί από την Επιτροπή το 2010 4, η ΕΕΤΤ χαρακτήρισε τον ΟΤΕ ως φορέα εκμετάλλευσης με σημαντική ισχύ στην αγορά (ΣΙΑ), στις αγορές εκκίνησης και στις αγορές τερματισμού κλήσεων και διαβιβαστικών υπηρεσιών. Σχετικά με τη διαμετακομιστική αγορά, η Επιτροπή επισήμανε τις ενδείξεις επικάλυψης του δικτύου και απευθείας διασύνδεσης μεταξύ φορέων εκμετάλλευσης και αναφέρθηκε στην ανάγκη για την ΕΕΤΤ να κρίνει κατά πόσον θα εξακολουθήσει να είναι αναγκαία η εκ των προτέρων κανονιστική ρύθμιση. Επιπλέον, η Επιτροπή κάλεσε την ΕΕΤΤ να ευθυγραμμίσει, το ταχύτερο δυνατό, την οικεία τήρηση λογιστικών βιβλίων με τις αρχές που καθορίζονται με τη σύσταση για τα τέλη τερματισμού κλήσεων 5. Τέλος, η Επιτροπή υπενθύμισε στην ΕΕΤΤ την υποχρέωση των ΕΡΑ να κοινοποιούν, βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 3 της οδηγίας πλαισίου, κάθε σχέδιο μέτρου που επηρεάζει τα επίπεδα των τιμών. II. 2. Ορισμός της αγοράς Υπό το πρίσμα των τεχνολογικών εξελίξεων, η ΕΕΤΤ αλλάζει την οριοθέτηση των αγορών διασύνδεσης, καθορίζοντας τα όρια των σχετικών αγορών ανάλογα με την 2 3 4 5 Ανταποκρίνεται αντίστοιχα στις αγορές 2 και 3 της σύστασης 2007/879/ΕΚ της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 2007, για τις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών που επιδέχονται εκ των προτέρων ρύθμιση σύμφωνα με την οδηγία 2002/21/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ΕΕ L 344 της 28.12.2007, σ. 65-69. Αγορά 10 της σύστασης 2003/311/ΕΚ της Επιτροπής, της 11ης Φεβρουαρίου 2003, για τις σχετικές αγορές προϊόντων και υπηρεσιών στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών οι οποίες επιδέχονται εκ των προτέρων κανονιστική ρύθμιση, σύμφωνα με την οδηγία 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ΕΕ L 114 της 8.05.2003, σ. 45. EL/2010/1072, EL/2010/1073 και EL/2010/1074, C(2010) 3255. Σύσταση 2009/396/ΕΕ της Επιτροπής, της 7ης Μαΐου 2009, σχετικά με την κανονιστική ρύθμιση των τελών τερματισμού σταθερών και κινητών επικοινωνιών στην ΕΕ (σύσταση για τα τέλη τερματισμού), ΕΕ L 124 της 20.5.2009, σ. 67. 2

υποκείμενη τεχνολογία 6 : για τα δίκτυα TDM, το σημείο οριοθέτησης των υπηρεσιών εκκίνησης και τερματισμού κλήσεων ορίζεται στον ενιαίο διαβιβαστικό κόμβο του ΟΤΕ, ενώ για τα δίκτυα πρόσβασης νέας γενιάς είναι στον κεντρικό κόμβο NGN. II. 2.1. Η αγορά εκκίνησης κλήσεων στο δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο που παρέχεται σε σταθερή θέση Η ΕΕΤΤ προσδιορίζει μία αγορά παροχής όλων των υπηρεσιών εκκίνησης κλήσεων, ανεξαρτήτως κατηγοριών κλήσεως, (γεωγραφικοί και μη γεωγραφικοί αριθμοί), σε (i) παρόχους που χρησιμοποιούν επιλογή φορέα (ΕΦ) και προεπιλογή φορέα (ΠΦ), καθώς και (ii) παρόχους άμεσης πρόσβασης που φιλοξενούν ή τερματίζουν κλήσεις σε παρόχους υπηρεσιών, οι οποίοι χρεώνουν, μερικώς ή ολικώς, τους καλούντες για τις κλήσεις που πραγματοποιούν στις εν λόγω υπηρεσίες. Η ιδιοπαροχή, τόσο από τον ΟΤΕ όσο και από τους ΦΠΕΔ, δεν περιλαμβάνεται στη σχετική αγορά. II. 2.2. Η αγορά τερματισμού κλήσεων στο δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο που παρέχεται σε σταθερή θέση Η ΕΕΤΤ θεωρεί ότι η παροχή υπηρεσιών τερματισμού σε κάθε μεμονωμένο σταθερό δίκτυο στην Ελλάδα αποτελεί ξεχωριστή αγορά προϊόντων. Οι υπηρεσίες τερματισμού κλήσεων εντός δικτύου (ιδιοπαροχή) και εκτός δικτύου περιλαμβάνονται στις σχετικές αγορές προϊόντων. Οι υπηρεσίες τερματισμού κλήσεων που χρησιμοποιούν μη γεωγραφικούς αριθμούς δεν περιλαμβάνονται στη σχετική αγορά. II. 2.3. Η αγορά υπηρεσιών διαβίβασης στο δημόσιο σταθερό τηλεφωνικό δίκτυο Η ΕΕΤΤ θεωρεί ότι όλες οι κατηγορίες κλήσεων (γεωγραφικοί και μη γεωγραφικοί αριθμοί) αποτελούν μέρος της διαβιβαστικής αγοράς. Η ιδιοπαροχή από εναλλακτικούς φορείς εκμετάλλευσης δικτύου (ΦΠΕΔ) δεν περιλαμβάνεται στη σχετική αγορά. Η ΕΕΤΤ θεωρεί ότι το γεωγραφικό πεδίο όλων των αγορών διασύνδεσης έχει εθνικό χαρακτήρα. II. 3. Δοκιμή των τριών κριτηρίων όσον αφορά την αγορά διαβιβαστικών υπηρεσιών Δεδομένου ότι η εν λόγω αγορά δεν περιλαμβάνεται στη σύσταση του 2007 για τις σχετικές αγορές που επιδέχονται εκ των προτέρων ρύθμιση, η ΕΕΤΤ διεξάγει τη δοκιμή των τριών κριτηρίων. Όσον αφορά το πρώτο κριτήριο, η ΕΕΤΤ εξηγεί ότι η αγορά δεν χαρακτηρίζεται πλέον από υψηλούς και μόνιμους διαρθρωτικούς φραγμούς εισόδου, που οφείλονται κυρίως στην εξάπλωση των ιδίων δικτύων των ΦΠΕΔ και στην ανάπτυξη της άμεσης διασύνδεσης. Η ΕΕΤΤ είναι της άποψης ότι ΦΠΕΔ που προτίθενται να παράσχουν υπηρεσίες χονδρικής διαβίβασης δεν θα επιβαρυνθούν με σημαντικές μη ανακτήσιμες δαπάνες, και οι οικονομίες κλίμακας και φάσματος του OTE δεν είναι ανυπέρβλητες. Επιπλέον, η ΕΕΤΤ θεωρεί ότι η ανάπτυξη δικτύων και η ανάπτυξη απευθείας διασύνδεσης υποδηλώνουν ότι η υποδομή του ΟΤΕ θα μπορούσε να αναπαραχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό, ώστε να προσφέρει μια εναλλακτική λύση σε υπηρεσίες διαβίβασης του ΟΤΕ. Η ΕΕΤΤ εξηγεί περαιτέρω ότι δεν υπάρχουν εμπόδια για την εναλλαγή πελατών. Κατόπιν των ανωτέρω, η ΕΕΤΤ συμπεραίνει ότι δεν πληρούται το πρώτο κριτήριο και ότι η αγορά διαβιβαστικών υπηρεσιών δεν δικαιολογεί πλέον την εκ των προτέρων 6 Η σημερινή οριοθέτηση της διασύνδεσης των αγορών βασίζεται στην τοπολογία δικτύου TDM του ΟΤΕ. Ως εκκίνηση και τερματισμός κλήσεων ορίζονται η μεταφορά κλήσεων μεταξύ συνδρομητή και τοπικών κέντρων. 3

ρύθμιση. II. 4 Εκτίμηση της ΣΙΑ Η ΕΕΤΤ προτείνει να οριστεί ο ΟΤΕ ως φορέας εκμετάλλευσης με ΣΙΑ στις αγορές εκκίνησης κλήσεων και τερματισμού κλήσεων. 17 άλλοι φορείς εκμετάλλευσης προτείνεται επίσης να οριστούν ως διαθέτοντες ΣΙΑ μόνο στις αντίστοιχες αγορές τους, τερματισμού φωνητικών κλήσεων σε σταθερή θέση. Τα κριτήρια που εξέτασε η ΕΕΤΤ για την εκτίμηση της ΣΙΑ αφορούν και τις δύο αγορές: μερίδια αγοράς, φραγμοί εισόδου και δυνητικός ανταγωνισμός, κάθετη ενοποίηση/δυνατότητα χρέωσης υπέρογκων τιμών, και απουσία αντισταθμιστικής αγοραστικής δύναμης. II.5 Διορθωτικά μέτρα Η ΕΕΤΤ προτείνει να επιβληθούν σε όλες τις επιχειρήσεις με ΣΙΑ που δραστηριοποιούνται στις σχετικές αγορές εκκίνησης κλήσεων και τερματισμού κλήσεων υποχρεώσεις πρόσβασης, διαφάνειας, αμεροληψίας, ελέγχου τιμών και κοστολόγησης. Η πρόσθετη υποχρέωση λογιστικού διαχωρισμού θα περιορίζεται στον ΟΤΕ για τις αγορές εκκίνησης κλήσεων και τερματισμού κλήσεων σταθερής φωνητικής τηλεφωνίας. II.5.1. Αγορά εκκίνησης κλήσεων σταθερής φωνητικής τηλεφωνίας Σύμφωνα με την προηγούμενη κοινοποίηση, προτείνεται η υποχρέωση ελέγχου των τιμών να βασίζεται σε διευρυμένη μέθοδο μακροπρόθεσμου μέσου επαυξητικού κόστους από πάνω προς τα κάτω (LRAIC+). Στο πλαίσιο αυτό, ο ΟΤΕ έχει υποχρέωση να προσφέρει υπηρεσίες εκκίνησης κλήσεων με χρήση του προαναφερόμενου μοντέλου που να βασίζεται σε στοιχεία τα οποία ελέγχονται ετησίως από την ΕΕΤΤ. Στην απάντησή της στην αίτηση παροχής πληροφοριών, η ΕΕΤΤ διευκρινίζει ότι οι τιμές εκκίνησης κλήσεων που πρόκειται να καθοριστούν για το 2014 από τον ΟΤΕ και να ελεγχθούν από την ΕΕΤΤ αναμένεται να πλησιάζουν τα επίπεδα του 2013. Ωστόσο, η ΕΕΤΤ εξηγεί ότι οι τιμές εκκίνησης κλήσεων ενδέχεται να αποκλίνουν από τα αποτελέσματα του μοντέλου από πάνω προς τα κάτω, σε περίπτωση που ο ΟΤΕ επιθυμεί να ανακτήσει τη διαφορά κόστους μεταξύ των τελών τερματισμού με εφαρμογή μεθόδου από πάνω προς τα κάτω με μοντέλο LRAIC+ και των τελών τερματισμού με εφαρμογή μεθόδου από τα κάτω προς τα πάνω με μοντέλο αμιγούς μακροπρόθεσμου επαυξητικού κόστους (Pure BU-LRIC). Για την εν λόγω ανάκτηση κόστους απαιτείται προηγούμενη έγκριση από την ΕΕΤΤ. Ενώ η διαφορά κόστους πρέπει να ανακτηθεί τουλάχιστον εν μέρει από τη λιανική πρόσβαση και τις λιανικές κλήσεις, ο ΟΤΕ θα μπορούσε επίσης να ανακτήσει μέρος του κόστους από τις υπηρεσίες εκκίνησης κλήσεων και χονδρικής μίσθωσης (WLR). Σε απάντηση στην αίτηση παροχής πληροφοριών, η ΕΕΤΤ διευκρίνισε ότι η υποχρέωση ελέγχου των τιμών θα τεθεί σε εφαρμογή από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της σχετικής απόφασης της ΕΕΤΤ. II.5.2. Αγορά τερματισμού κλήσεων σταθερής φωνητικής τηλεφωνίας Τα τέλη τερματισμού σταθερών υπολογίζονται με χρήση μοντέλου μακροπρόθεσμου επαυξητικού κόστους από τα κάτω προς τα πάνω (BU-LRIC). Το μοντέλο, που βασίζεται στη μέθοδο της τροποποιημένης διαστασιοποίησης δεδομένων κόμβου (ΤΔΔΚ) 7, προϋποθέτει δίκτυο πρόσβασης FTTC και υβριδικό πυρήνα TDM/NGN, με σταδιακή 7 Η προσέγγιση αυτή θεωρεί δεδομένη την υφιστάμενη τοπολογία δικτύου (π.χ. κόμβοι), αλλά εξαλείφει τις ανεπάρκειες (π.χ. όσον αφορά τις τεχνολογίες σύνδεσης που χρησιμοποιούνται μεταξύ των υφιστάμενων κόμβων). 4

μετάβαση σε πλήρη πυρήνα NGN (με παραδοχή την έναρξη το 2014 και την ολοκλήρωση το νωρίτερο το 2022). Όσον αφορά την ελάχιστη αποδοτική κλίμακα, η ΕΕΤΤ μοντελοποιεί τον αποδοτικό φορέα εκμετάλλευσης ως υποθετικό υφιστάμενο φορέα εκμετάλλευσης 8 με εθνική κάλυψη για χρονικό διάστημα 25 ετών. Ο αποδοτικός φορέας εκμετάλλευσης εισέρχεται στην αγορά 5 έτη πριν από τον κανονισμό (ήτοι το 2008), αυξάνει σταδιακά το οικείο μερίδιο αγοράς σε 17 % (από άποψη κίνησης) στα τέλη του 2013, οπότε αρχίζει η επόμενη ρυθμιστική περίοδος για να επιτύχει το επιδιωκόμενο μερίδιο αγοράς 25 % σε διάστημα 13 ετών. Το επιδιωκόμενο μερίδιο αγοράς 25 %, που ισχύει για την υπόλοιπη διάρκεια του μοντέλου, απεικονίζει σταθεροποιημένη ανταγωνιστική αγορά τεσσάρων ανταγωνιστών 9. Αποτελέσματα της μοντελοποίησης που προτείνεται από την ΕΕΤΤ για τα ακόλουθα τέλη τερματισμού σταθερής τηλεφωνίας με χρήση μοντέλου αμιγούς μακροπρόθεσμου επαυξητικού κόστους (Pure BU-LRIC): 10 Τέλη τερματισμού σταθερής τηλεφωνίας σε ( c/min) με χρήση της μεθόδου αμιγούς BU-LRIC Από την έναρξη ισχύος του παρόντος σχεδίου μέτρου - έως το τέλος του 2014 0,0983 2015 0,0820 2016 0,0719 2017 - έως τον επόμενο γύρο ανάλυσης της αγοράς 0,0638 Στην απάντησή της στην αίτηση παροχής πληροφοριών, η ΕΕΤΤ επιβεβαιώνει ότι τα προτεινόμενα τέλη τερματισμού σταθερής τηλεφωνίας δεν προκύπτουν από πορεία μείωσης, αλλά ότι η σταδιακή μείωσή τους οφείλεται, μεταξύ άλλων, σε αύξηση του μεριδίου αγοράς του μοντελοποιημένου φορέα εκμετάλλευσης. Η ΕΕΤΤ διευκρινίζει περαιτέρω ότι τα ανωτέρω τέλη υπολογίστηκαν βάσει του προβλεπόμενου δείκτη τιμών καταναλωτή για τα έτη 2014, 2015, 2016 και 2017. Κατά συνέπεια, τα τέλη τερματισμού σταθερής τηλεφωνίας θα είναι άμεσα εφαρμόσιμα για τα εν λόγω έτη χωρίς να απαιτείται η έκδοση αποφάσεων για νέες τιμές από την ΕΕΤΤ. Στην απάντησή της στην αίτηση παροχής πληροφοριών, η ΕΕΤΤ εξηγεί ότι ο μοντελοποιημένος φορέας εκμετάλλευσης βασίζεται σε φορέα εκμετάλλευσης με προοδευτικά αυξανόμενο μερίδιο αγοράς και όχι σε φορέα εκμετάλλευσης με σταθερό μερίδιο αγοράς 25 %, διότι θεωρεί την προσέγγιση αυτή πιο ρεαλιστική όσον αφορά την 8 9 10 Μολονότι οι παραδοχές του μοντέλου όσον αφορά το προτεινόμενο μερίδιο αγοράς του αποδοτικού φορέα εκμετάλλευσης και την εξέλιξή του βασίζονται στην τρέχουσα κατάσταση των ελληνικών αγορών τερματισμού, δεν απεικονίζουν έναν συγκεκριμένο υφιστάμενο φορέα εκμετάλλευσης. Κατά συνέπεια, για να προσδιοριστεί η ελάχιστη αποδοτική κλίμακα, η ΕΕΤΤ ευνοεί την προσέγγιση 1/N, όπου N είναι ο αριθμός των φορέων εκμετάλλευσης με σημαντική παρουσία στη σχετική αγορά. Η EETT εξηγεί στην απάντησή της στην αίτηση παροχής πληροφοριών ότι καθένα από τα ανωτέρω τέλη τερματισμού σταθερής τηλεφωνίας (π.χ. 0,0983 c/min για το έτος 2014) δεν εξαρτάται αποκλειστικά από το μερίδιο αγοράς του έτους βάσης 2013, αλλά από τη συνολική εξέλιξη του μεριδίου αγοράς καθ όλο το χρονικό διάστημα μοντελοποίησης (2008-2033). Η ΕΕΤΤ εξηγεί περαιτέρω ότι, με βάση την ανάλυση ευαισθησίας που πραγματοποίησε η ΕΕΤΤ, η εξέλιξη του μοντελοποιημένου μεριδίου αγοράς επηρεάζει τα προκύπτοντα τέλη τερματισμού σταθερής τηλεφωνίας κατά 1 % το πολύ. 5

πραγματική εξέλιξη ενός ελληνικού τηλεφωνικού δικτύου 11. Η ΕΕΤΤ λαμβάνει επίσης υπόψη το γεγονός ότι ο μοντελοποιημένος φορέας εκμετάλλευσης εισέρχεται σε αγορά το 2008 12 με ένα δίκτυο PSTN το οποίο εξελίσσεται σταδιακά (από το 2014) σε δίκτυο πρόσβασης νέας γενιάς (NGA) και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η επιδιωκόμενη αποδοτική κλίμακα 25 % θα επιτευχθεί μόλις ολοκληρωθεί πλήρως η μετατροπή αυτή. Σε απάντηση στην αίτηση παροχής πληροφοριών, η ΕΕΤΤ διευκρίνισε επίσης ότι τα προτεινόμενα τέλη τερματισμού σταθερών κλήσεων πρόκειται να εφαρμοστούν ένα μήνα μετά την έναρξη ισχύος της σχετικής απόφασης της ΕΕΤΤ προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους φορείς εκμετάλλευσης να προσαρμόσουν τα οικεία σχέδια τιμολόγησης και συστήματα ΤΠ και να ενημερώσουν τους πελάτες τους. III. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Η Επιτροπή εξέτασε την κοινοποίηση και τις συμπληρωματικές πληροφορίες που υπέβαλε η ΕΕΤΤ και διατυπώνει τον ακόλουθο σχολιασμό 13 : Ανάγκη να εξασφαλιστεί συνοχή μεταξύ του μοντέλου κόστους που ακολουθήθηκε για τον καθορισμό των τελών τερματισμού σε σταθερό δίκτυο και των επιδιωκόμενων ρυθμιστικών στόχων Η Επιτροπή χαιρετίζει το γεγονός ότι η ΕΕΤΤ κοινοποίησε τέλη τερματισμού σταθερής τηλεφωνίας βάσει αμιγούς μοντέλου BU-LRIC. Ωστόσο, σύμφωνα με τη σύσταση για τα τέλη τερματισμού («σύσταση»), η ΕΕΤΤ όφειλε να είχε εξασφαλίσει ότι τα τέλη τερματισμού θα εφαρμόζονται κατά οικονομικά αποδοτικό τρόπο στη βάση αμιγούς μοντέλου BU-LRIC, το αργότερο την 31η Δεκεμβρίου 2012. Σχετικά με αυτό, η Επιτροπή εκφράζει τη λύπη της για το ότι η ΕΕΤΤ δεν καθόρισε τέλη τερματισμού σταθερής τηλεφωνίας που να συνάδουν με τις αρχές και το χρονοδιάγραμμα της σύστασης, με αποτέλεσμα την καθυστερημένη εφαρμογή τους, δηλαδή μόλις το δεύτερο τρίμηνο του 2014. Η Επιτροπή παρατηρεί ότι η μέθοδος αμιγούς BU-LRIC προωθεί καλύτερα τον ανταγωνισμό, μεταξύ άλλων εξασφαλίζοντας ότι όλοι οι χρήστες αποκομίζουν το μέγιστο όφελος όσον αφορά την επιλογή, την τιμή και την ποιότητα, σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 2 της οδηγίας πλαίσιο. Επιπλέον, η Επιτροπή παρατηρεί ότι τα τέλη τερματισμού, που βασίζονται σε αμιγές μοντέλο BU-LRIC, συμβάλλουν στη δημιουργία ίσων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης εξαλείφοντας στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στις αγορές τερματισμού. 11 12 13 Επ αυτού, η ΕΕΤΤ εξηγεί στην απάντησή της στην αίτηση παροχής πληροφοριών ότι, καθώς η σύσταση για τα τέλη τερματισμού δεν προσδιορίζει επακριβώς το μερίδιο αγοράς του αποδοτικού φορέα εκμετάλλευσης σε βάθος χρόνου, η ΕΕΤΤ εξέτασε στην αρχική δημόσια διαβούλευση για το μοντέλο δύο διαφορετικές προσεγγίσεις: μια προσέγγιση βάσει της οποίας ο μοντελοποιημένος φορέας εκμετάλλευσης κατακτά αμέσως σταθερό μερίδιο αγοράς (δηλ. από την ημερομηνία εισόδου στην αγορά) και μια δεύτερη προσέγγιση που είναι και η επιλεγείσα σύμφωνα με την οποία το μερίδιο αγοράς του φορέα εκμετάλλευσης εξελίσσεται σταδιακά με την ανάπτυξη του δικτύου έως ότου επιτύχει μια τιμή στόχο. Η ΕΕΤΤ επισημαίνει ότι οι εναλλακτικοί φορείς εκμετάλλευσης άρχισαν να προσφέρουν υπηρεσίες μέσω LLU το 2007 και ότι υπάρχουν σήμερα 5 μεγάλοι φορείς εκμετάλλευσης σταθερής τηλεφωνίας εκτός από τον κατεστημένο φορέα. Σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 3 της οδηγίας πλαίσιο. 6

Η Επιτροπή σημειώνει ότι η τιμή αμιγούς BU-LRIC που κοινοποιήθηκε από την ΕΕΤΤ μειώνεται σταδιακά, από 0,0983 c/min το 2014 σε 0,0638 c/min το 2017. Η Επιτροπή παρατηρεί ότι γίνεται η παραδοχή ότι εάν ένας αποτελεσματικός φορέας εκμετάλλευσης εισερχόταν στην αγορά, θα χρειαζόταν αρκετά έτη για να επιτύχει το στόχο της αποδοτικής τάξης μεγέθους σε μια ανταγωνιστική αγορά τερματισμού στην Ελλάδα. Συνεπώς, η ΕΕΤΤ διαμορφώνει τον πρότυπο αποδοτικό φορέα εκμετάλλευσης ως φορέα με προοδευτικά αυξανόμενο μερίδιο αγοράς. Μολονότι στη σύσταση αναγνωρίζεται η δυσκολία να προσδιοριστεί η ελάχιστη αποδοτική κλίμακα για σταθερά δίκτυα και επαφίεται στις ΕΡΑ η δυνατότητα να καθορίσουν το ακριβές επίπεδο, σύμφωνα με τη σύσταση, κατά τον καθορισμό της κατάλληλης ενιαίας αποδοτικής κλίμακας, οι ΕΡΑ οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη υποβοήθησης αποδοτικής εισόδου στην αγορά, προϋποθέτοντας έτσι έναν πρότυπο φορέα εκμετάλλευσης, ο οποίος είναι ήδη αποδοτικός κατά την είσοδό του στην αγορά. Η Επιτροπή δεν έχει λόγους να αμφισβητήσει τις παραδοχές που φορούν την αποδοτική κλίμακα που χρησιμοποιεί η ΕΕΤΤ εν προκειμένω. Αναγνωρίζοντας τη δυνητικά χαμηλή σπουδαιότητα του κόστους BU-LRIC για τη μοντελοποίηση του μεριδίου αγοράς, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι υπάρχει μερίδιο αγοράς αναφοράς βάσει του οποίου ένας φορέας εκμετάλλευσης δεν είναι αποδοτικός και το οποίο πρέπει να ορίζεται σαφώς για τους σκοπούς της μοντελοποίησης του BU- LRIC. Κατά συνέπεια, ο πρότυπος αποδοτικός φορέας εκμετάλλευσης πρέπει να θεωρείται ότι είναι ήδη παρών στην αγορά και έχει επιτύχει αποδοτικό επίπεδο λειτουργίας. Μια τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να προαγάγει καλύτερα την απόδοση, τον βιώσιμο ανταγωνισμό, και να μεγιστοποιήσει το όφελος για τους καταναλωτές, σύμφωνα με το άρθρο 13 της οδηγίας για την πρόσβαση. Δεδομένου ότι το τέλος που η ΕΕΤΤ θεωρεί BU-LRIC στην κανονιστική περίοδο βασίζεται στην παραδοχή αυξανόμενου μεριδίου αγοράς και θα μπορούσε να ενθαρρύνει μη αποδοτική είσοδο στην αγορά, η Επιτροπή θεωρεί ότι η προσέγγιση της ΕΕΤΤ δεν συμβαδίζει με τον πρωταρχικό στόχο που επιδιώκεται με ένα μοντέλο BU-LRIC, δηλ. την απομίμηση ανταγωνιστικής αγοράς που υποστηρίζει μόνο αποδοτικούς φορείς εκμετάλλευσης. Περαιτέρω, η Επιτροπή σημειώνει ότι το προϊόν μοντελοποίησης της ΕΕΤΤ υποδηλώνει φθίνοντα μοναδιαία κόστη σε αμιγές μοντέλο BU- LRIC για φορείς εκμετάλλευσης μεγάλης κλίμακας. Ωστόσο, η Επιτροπή επιθυμεί να επισημάνει ότι οι ιδιαιτερότητες της διαδικασίας μοντελοποίησης αμιγούς BU-LRIC μπορεί όντως να έχει ως αποτέλεσμα μοναδιαία κόστη BU-LRIC που αυξάνονται με την αύξηση της κλίμακας. Και τούτο λόγω των αναγκών για πρόσθετη χωρητικότητα για σκοπούς εξυπηρέτησης πρόσθετης κίνησης τερματισμού χονδρικής για τους παρόχους που λειτουργούν στο όριο της υφιστάμενης παραγωγικής χωρητικότητας. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή καλεί την ΕΕΤΤ να εξασφαλίσει ότι τα τέλη τερματισμού σταθερής τηλεφωνίας θα προκύπτουν από ένα μοντέλο BU-LRIC που εξασφαλίζει αποδοτική είσοδο και ότι θα τυποποιηθούν ήδη το 2014 με βάση το μερίδιο αγοράς ενός αποδοτικού φορέα εκμετάλλευσης, το οποίο θα παραμένει σταθερό με την πάροδο του χρόνου. 7

Ανάγκη για κοινή προσέγγιση στον έλεγχο των τιμών για τις υπηρεσίες εκκίνησης κλήσεων Η ΕΕΤΤ θεωρεί ότι η αύξηση των τιμών εκκίνησης κλήσεων στην Ελλάδα δεν μπορεί να αποκλειστεί, εξαιτίας της δυνατότητας του ΟΤΕ να ανακτά μέρος των εξόδων που δεν ανακτώνται πλέον μέσω του τιμολογίου τερματισμού σε αμιγές μοντέλο BU-LRIC σε σχετικές ρυθμιζόμενες αγορές. Η Επιτροπή υπενθυμίζει εν προκειμένω στην ΕΕΤΤ ότι, όπως έχει ήδη τονιστεί σε άλλες περιπτώσεις 14, οι φορείς εκμετάλλευσης τερματισμού πρέπει κανονικά να είναι σε θέση να ανακτούν τα έξοδά τους από μη ρυθμιζόμενες υπηρεσίες λιανικής που προσφέρονται σε ανταγωνιστικές αγορές. Η μετακύλιση κόστους από την αγορά τερματισμού κλήσεων χονδρικής σε άλλες ρυθμιζόμενες υπηρεσίες μπορεί να δημιουργήσει πρόσθετους φραγμούς για την είσοδο στην αγορά λιανικής τηλεφωνίας, παρεμποδίζοντας έτσι τον ανταγωνισμό. Η Επιτροπή καλεί συνεπώς την ΕΕΤΤ να προχωρήσει στην απαραίτητη προσαρμογή όσον αφορά το τελικό της μέτρο, καθώς και να το ενσωματώσει κατά την επακόλουθη αξιολόγηση του αιτήματος του ΟΤΕ για ανάκτηση ορισμένων δαπανών που δεν είναι πλέον ανακτήσιμες, μέσω του τιμολογίου τερματισμού, από τα ρυθμιζόμενα προϊόντα εκκίνησης κλήσεων. Τέλος, η Επιτροπή υπενθυμίζει στην ΕΕΤΤ ότι οποιαδήποτε αλλαγή σε σχέση με τα τρέχοντα επίπεδα των τιμών εκκίνησης κλήσεων θεωρείται ουσιώδης αλλαγή στον χαρακτήρα ή στο πεδίο εφαρμογής ενός διορθωτικού μέτρου, με αισθητό αντίκτυπο στην αγορά και πρέπει, συνεπώς, να κοινοποιούνται πριν από τη θέσπισή τους της, σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφος 3 της οδηγίας πλαίσιο. Κατ εφαρμογή του άρθρου 7 παράγραφος 7 της οδηγίας πλαίσιο, η ΕΕΤΤ λαμβάνει ιδιαιτέρως υπόψη τα σχόλια των άλλων ΕΡΑ, του BEREC και της Επιτροπής και μπορεί να θεσπίζει το προκύπτον σχέδιο μέτρου και, εφόσον το πράξει, το ανακοινώνει στην Επιτροπή. Η θέση της Επιτροπής σχετικά με τη συγκεκριμένη κοινοποίηση δεν προδικάζει τη θέση που μπορεί να λάβει έναντι άλλων κοινοποιημένων σχεδίων μέτρων. Βάσει του σημείου 15 της σύστασης 2008/850/EΚ 15, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει το παρόν έγγραφο στον ιστότοπό της. Η Επιτροπή δεν θεωρεί εμπιστευτικές τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν έγγραφο. Εάν θεωρείτε ότι, σύμφωνα με τους ενωσιακούς και τους εθνικούς κανόνες σχετικά με την επαγγελματική εχεμύθεια, 16 το παρόν έγγραφο περιέχει εμπιστευτικές πληροφορίες τις οποίες επιθυμείτε να απαλείψετε πριν από τη δημοσίευση, παρακαλούμε να ενημερώσετε την Επιτροπή εντός τριών 14 15 16 Βλ. υποθέσεις FR/2011/1236, LU/2013/1520. Σύσταση 2008/850/ΕΚ της Επιτροπής, της 15ης Οκτωβρίου 2008, για τις κοινοποιήσεις, τις προθεσμίες και τις διαβουλεύσεις που προβλέπονται στο άρθρο 7 της οδηγίας 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ΕΕ L 301 της 12.11.2008, σ. 23. Το αίτημά σας πρέπει να αποσταλεί, είτε ηλεκτρονικά, στη διεύθυνση: CNECT- ARTICLE7@ec.europa.eu, είτε τηλεομοιοτυπικά στον αριθμό: +32 2 298 87 82. 8

εργάσιμων ημερών από τη λήψη της παρούσας. 17 Κάθε τέτοιο αίτημα πρέπει να είναι αιτιολογημένο. Με τιμή, Για την Επιτροπή, Robert Madelin Γενικός Διευθυντής 17 Η Επιτροπή μπορεί να ενημερώσει το κοινό σχετικά με το αποτέλεσμα της από μέρους της αξιολόγησης πριν από την παρέλευση του εν λόγω τριημέρου. 9