Σχέδιο µαθήµατος Γενικά στοιχεία Ονοµατεπώνυµο καθηγητή: Τσίκαλας Κωνσταντίνος (MSc) Ηλεκτρονικός Φυσικός (Ρ/Η) Ηµεροµηνία: 05/04/2006 Σχολείο: Σ Ε Αλεξανδρούπολης Βαθµίδα εκπαίδευσης: Β/θµια Εκπαίδευση (Γυµνάσιο) Τάξη: Β Κύκλος (Β-Γ Γυµνασίου) Αριθµός µαθητών:30 (2 τµήµατα) Υλικοτεχνική υποδοµή Συνθήκες χώρου διδασκαλίας: Εργαστήριο Τεχνολογίας ή Φυσικών Επιστηµών ή ελλείψει των προηγουµένων κατάλληλη αίθουσα µε πάγκο και µε δυνατότητα ασφαλούς ηλεκτροδότησης. ιαθέσιµα µέσα: Πάγκος µε ασφαλή ηλεκτροδότηση, απλές οικοσυσκευές. φορητός Η/Υ, Βιντεοπροβολέας ή οθόνη 19. Αντικείµενο διδασκαλίας Θεµατική ενότητα:τεχνολογία Τίτλος του µαθήµατος:οικοσυσκευές. Περιεχόµενο του µαθήµατος: Ηλεκτρισµός (τάση, ηλεκτρικό ρεύµα, ισχύς, ηλεκτρική ενέργεια και µονάδες µέτρησής τους) Ηλεκτρική αντίσταση και θερµότητα, Ψύξη και θέρµανση Στοιχειώδη Ηλεκτρονική (τρανζίστορ, ολοκληρωµένα κυκλώµατα), Ενέργεια, οι διάφορες µορφές της και οι µετατροπές ενέργειας(ηλεκτρική, θερµική, µηχανική κινητική, φωτεινή), Ηλεκτροκινητήρες (λειτουργία ηλεκτροκινητήρα) και µετασχηµατιστές τάσης Φως και χρώµατα, Ήχος και ντεσιµπέλ, Ηλεκτροµαγνητικά κύµατα και µετάδοσή τους. 1
Στόχοι της διδασκαλίας Στόχοι του µαθήµατος : Οι σπουδαστές του Σ Ε οι οποίοι είναι ενήλικες πρέπει: Να καταλάβουν τον τρόπο λειτουργίας των οικοσυσκευών και τις φυσικές αρχές που διέπουν τις λειτουργίες αυτές, Να αντιλαµβάνονται τα διάφορα φυσικά µεγέθη που χαρακτηρίζουν τις οικοσυσκευές τους που έχουν στο σπίτι τους και τις µονάδες µέτρησής τους, Να καταλάβουν την διαδικασία µετατροπής ενέργειας από µια µορφή σε άλλη, Να χειρίζονται µε ασφάλεια και οικονοµία τις οικοσυσκευές του. Οργάνωση της διδασκαλίας Σπουδαστές Γνωστικό υπόβαθρο - Ιδέες Οι σπουδαστές χειρίζονται καθηµερινά τις οικοσυσκευές τους αλλά συνήθως δεν γνωρίζουν τον τρόπο λειτουργίας τους και δεν αντιλαµβάνονται τα φυσικά µεγέθη και τις µονάδες µέτρησής τους. Όµως ξέρουν καλά την χρησιµότητά τους και προσπαθούν να τα λειτουργούν µε ασφάλεια και οικονοµία. Επίσης για την αγορά τους και την επισκευή τους προσπαθούν να καταλάβουν τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά. Μεθοδολογική προσέγγιση Ανακαλυπτικό µοντέλο διδασκαλίας - Κονστρουκτιβιστικό µοντέλο Οργάνωση της τάξης Οι σπουδαστές φτιάχνουν οµάδες των 3-4 ατόµων για τις πειραµατικές εργασίες και την ανεύρεση πληροφοριών ενώ στα φύλλα αξιολόγησης δουλεύουν ατοµικά. Οι οµάδες αυτές συζητούν για τη χρήση των οικοσυσκευών, συντάσσουν ένα κατάλογό τους και προσπαθούν να φέρουν πληροφορίες. Κάθε οµάδα θα φέρει µία µικρή οικοσυσκευή και δύο τουλάχιστον φυλλάδια οδηγιών (Manual). Επίσης θα φέρουν και ένα διαφηµιστικό φυλλάδιο από εταιρίες πώλησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών. Εκπαιδευτικό υλικό (Υλικά/Πηγές/Μέσα) Μικρές οικοσυσκευές που µπορούν να φέρουν οι σπουδαστές από το σπίτι τους (πιστολάκι, αποχυµωτής, µπλέντερ, ηλεκτρικό σίδερο, πορτατίφ µε διάφορους ηλεκτρικούς λαµπτήρες, κ.ά.). Φυσικά µεγάλες οικοσυσκευές όπως είναι το πλυντήριο, το ψυγείο, η κουζίνα και το κλιµατιστικό δεν είναι δυνατόν να µεταφερθούν αλλά πρέπει να γίνει αναφορά και σε αυτά. Τηλεόραση, βίντεο, Αναπαραγωγέας DVD και ηχοσυστήµατα υπάρχουν στο Σ Ε. Φυλλάδιο οδηγιών συσκευών (Manuals). ιαφηµιστικά φυλλάδια πώλησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών. 2
Μοντέλο προσοµοίωση σε υπολογιστή του τρόπου λειτουργίας των συσκευών (CD-ROM Μηχανές από το Α-Ω, Ερευνητές). Σε αυτό το cd υπάρχουν αρκετές εικόνες και µάλιστα κινούµενες (Animations) όπου φαίνονται οι αρχές λειτουργίας των µηχανισµών τους. Τεχνική εγκυκλοπαίδεια «Πώς Λειτουργεί» Ηλεκτρονικό πολύµετρο, Κατσαβίδια, Φορητός Η/Υ και συσκευή προβολής (Βιντεοπροβολέας ή µεγάλη οθόνη) Πληροφορίες από το διαδίκτυο. όµηση πορείας διδασκαλίας Α Ανακαλυπτικό µοντέλο διδασκαλίας (επίλυση προβλήµατος) α. Εισαγωγή (Προσανατολισµός, διατύπωση προβλήµατος) Η τεχνολογία έχει βοηθήσει στην καλυτέρευση της καθηµερινότητας µε διάφορες συσκευές που χρησιµοποιούµε καθηµερινά. Οι συσκευές αυτές χρειάζεται να χρησιµοποιούνται µε σύνεση και µε προσοχή για την αποφυγή ατυχηµάτων. Στην αρχή αναφέρονται τέτοιου είδους ατυχήµατα που έχουν συµβεί µέσα στο σπίτι. Επίσης αναφέρονται και προβλήµατα από την χρήση τους. Πώς θα λειτουργούµε αυτές τις συσκευές µε ασφάλεια και οικονοµία; Η απάντηση βγαίνει αβίαστα ότι η γνώση και σύνεση λύνει αρκετά προβλήµατα της σύγχρονης ζωής. β. ιερεύνηση του προβλήµατος Στην συνέχεια συντάσσεται από κάθε οµάδα µία λίστα µε τις οικοσυσκευές που χρησιµοποιούν. Κάθε οµάδα αναλαµβάνει να φέρει µια οικοσυσκευή προσπαθεί να βρει κάποια τεχνικά χαρακτηριστικά µέσω των οποίων αναδύονται τα φυσικά µεγέθη και οι µονάδες µέτρησής τους. Από τα φυλλάδια λειτουργίας των συσκευών προσέχουµε τις οδηγίες για την ασφαλή χρήση τους. Επίσης µε το CD-ROM και το διαδίκτυο ψάχνουµε τον τρόπο λειτουργίας και τις φυσικές αρχές στις οποίες βασίζεται η λειτουργία αυτή. γ. Σταθεροποίηση και επέκταση της γνώσης σε νέες καταστάσεις Για την αγορά νέας συσκευές τι πρέπει να προσεχθεί καθώς και σε περίπτωση βλάβης πως πρέπει να προστατευθούν. Η υπερβολική και κακή χρήση των συσκευών πρέπει να αποφεύγεται και συντάσσονται τρόποι και βασικές αρχές για τον σκοπό αυτό. Αξιολόγηση Η αξιολόγηση των σπουδαστών γίνεται κατά βάση προφορική µε ερωτήσεις και συζήτηση. Για την γραπτή αξιολόγηση λόγω έντονων προβληµάτων στο γραπτό λόγο οι ερωτήσεις µπορεί να είναι πολλαπλής επιλογής, αντιστοίχησης ή συµπλήρωσης κενών. Παρακάτω δίνονται ενδεικτικά µερικοί πίνακες για συµπλήρωση. 3
ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΚΑΙ ΜΟΝΑ ΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Φυσικό µέγεθος / Μονάδα µέτρησης Τάση Ένταση ρεύµατος Ampere (A) Volt (V) Κιλοβατώρα (KWh) Watt (W) Ηλεκτρική Ισχύς Ηλεκτρική Ενέργεια ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Σε Μηχανική (κινητική) Πιστολάκι Μπλέντερ Λαµπτήρας Πλυντήριο Ηλ. Κουζίνα Ψυγείο Τηλεόραση Ψηφιακό ρολόι Ηλ. σίδερο Σε Θερµική Σε Φωτεινή Σε Χηµική ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΚΕΥΩΝ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Πιστολάκι Μπλέντερ Λαµπτήρας Πλυντήριο Ηλ. Κουζίνα Ψυγείο Τηλεόραση DVD player Ηλ. σίδερο 4
Αυτοαξιολόγηση εκπαιδευτικού Στην αυτοξιολόγηση πρέπει να προσεχθούν τα εξής: Παρουσίαση των στόχων της ενότητας και επεξήγηση των εκπαιδευτικών τεχνικών. Ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος κατά την έναρξη. Εναρµόνιση µε τις ανάγκες και το επίπεδο των εκπαιδευοµένων. Τεκµηρίωση των επιχειρηµάτων και σύνδεση θεωρίας και πράξης. Επιλογή κυρίως συµµετοχικών τεχνικών σε σχέση µε τα χαρακτηριστικά των εκπαιδευοµένων. Συµβατότητα των τεχνικών µε το αντικείµενο και το περιεχόµενο της διδακτικής ενότητας Σαφήνεια και άνεση κατά τη ροή του λόγου. Καθαρή εκφορά του λόγου και ανεξαρτησία από τις σηµειώσεις Φυσικότητα της παρουσίας και χαλαρή στάση του σώµατος Φυσικός βηµατισµός και κίνηση. Επαφή µε το βλέµµα Φιλική, ανοικτή και ειλικρινής σχέση µε `τους σπουδαστές. Προώθηση της ενεργητικής συµµετοχής. Ενθάρρυνση και εµψύχωση των σπουδαστών. ηµιουργία κλίµατος εµπιστοσύνης Ανάπτυξη οµαδικού κλίµατος Εποπτικά µέσα κατάλληλα σε σχέση µε το περιεχόµενο Συµβατότητα µε τις εκπαιδευτικές τεχνικές Αποφυγή υπερβολικής ή άσκοπης χρήσης τους Εφαρµογή των προδιαγραφών της χρήσης τους Ποιότητα υλικών (Από την Εκπαίδευση Ενηλίκων του Καθηγητή ΕΑΠ κ. Κόκκου.) ιάρκεια Ο αριθµός των διδακτικών ωρών που απαιτούνται για να ολοκληρωθεί η συγκεκριµένη ενότητα πρέπει να είναι πάνω από 4 ώρες (δύο εβδοµάδες) και αναλόγως το ενδιαφέρον των σπουδαστών και το βάθος προσέγγισης των επιµέρους θεµάτων µπορούν να φτάσουν και τις 8 ώρες (ένας µήνας) 5