ΜΠΕ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε. Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε. Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε. Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 1: Αρχή Έργου ( Στο βάθος βρίσκεται ο Σ.Σ Παλαιοφαρσάλου). Φ 2: Χ.Θ. 1+100 ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 1 Θ. ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 3: Χ.Θ. 1+816 ΑΣΙΔ με αγροτική οδό Φ 4: Μετατόπιση καλωδίων ΔΕΗ. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 2 Θ. ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 5: Χ.Θ. 4+120 ΑΣΙΔ με αγροτική οδό Φ 6: Χ.Θ. 5+400 Γέφυρα Φαρσαλίτης ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 3 Θ. ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 7: Χ.Θ. 12 + 884. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 4 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Νέα σιδ. γραμμή Παλαιά μετρική γραμμή Φ 8: Σιδηρογέφυρα Σοφαδίτη η οποία δεν χρησιμοποιείται. Φ 9: Χ.Θ. 13+747 ΑΣΙΔ. Απαιτούμενη μετατόπιση των δικτύων ΟΚΩ. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 5 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 10: Σ.Σ. Σοφάδες. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 6 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 11: Χ.Θ. 18+740 Άνω διάβαση Ε.Ο. Ε65. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 7 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 12: Χ.Θ. 24+730 ΑΣΙΔ Πτελοπούλα ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 8 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 13: Γέφυρα Καράμπαλη Φ 14: Χ.Θ. 28+951 ΑΣΙΔ Κουμουνδούρου (Καρδίτσα) ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 9 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 15: Σ.Σ. Καρδίτσας ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 10 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 16: Χ.Θ. 30+129 ΑΣΙΔ Ταυρωπού. Απαιτούμενη μετατόπιση καλωδίων. Φ 17: Χ.Θ. 32+323 ΑΣΙΔ Φαναρίου. Απαιτούμενη μετατόπιση καλωδίων. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 11 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 18: Χ.Θ. 37+500. Φ 19: Εγκατελειμένος Σ.Σ. Φαναρίου (Χ.Θ. 41+103). ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 12 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 20: Στάση Φανάρι ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 13 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 21: Χ.Θ. 45+748 Στάση Μαγούλα. Φ 22: Αποψη τοπίου δίπλα στη Σ.Γ. στη Χ.Θ. 49+500. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 14 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 23: Αποψη τοπίου δίπλα στη Σ.Γ. στη Χ.Θ.52+087 Φ 24: Γέφυρα Πηνειού Χ.Θ. 53+500 ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 15 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 25:Χ.Θ. 52+254 Δημοτική ΑΣΙΔ. Απαραίτητη η μετατόπιση των καλωδίων. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 16 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 26: Σ.Σ. Τρικάλων ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 17 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 27: Χ.Θ. 58+611 Δημοτική ΑΣΙΔ. Πιθανή μετατόπιση των καλωδίων. Φ 28: Χ.Θ. 63+946 Δημοτική ΑΣΙΔ Κεφαλόβρυσο. Πιθανή μετατόπιση των καλωδίων. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 18 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 29: (Χάρτης Google earth) Προτεινόμενη θέση υποσταθμού έλξης (SST) στη περιοχή Τρικάλων (Αγροτεμάχιο τονισμένο με πράσινο χρώμα στη Χ.Θ. 67+227). ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 19 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 30: Χ.Θ. 67+227. Αγροτεμάχιο δίπλα στη Σ.Γ. (κόκκινη γραμμή) στο οποίο προτείνεται να κατασκευαστεί ο υποσταθμός έλξης (SST) στη περιοχή Τρικάλων. Στο βάθος (βόρεια) οι βράχοι των Μετεώρων. Φ 31: Χ.Θ. 67+227. Αποψη του αγροτεμάχιου στο οποίο προτείνεται να κατασκευαστεί ο υποσταθμός έλξης (SST) στη περιοχή Τρικάλων. Στο βάθος (ανατολικά) η Ε.Ο. Τρίκαλα Καλαμπάκα. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 20 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 32: Χ.Θ. 68+855 Άνω Διάβαση Ε.Ο. Ε65. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 21 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 33:Χ.Θ. 73+098 ΑΣΙΔ Ε.Ο. Τρικάλων Καλαμπάκας. Πιθανή μετατόπιση καλωδίων. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 22 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 34: Χ.Θ. 78+824 ΑΣΙΔ Ε.Ο. Τρικάλων Καλαμπάκας. Πιθανή μετατόπιση καλωδίων. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 23 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ-ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Φ 35: Σ.Σ. Καλαμπάκας Τέλος έργου. ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α. Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Σελίδα 24 Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΕΓΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε. Θ.ΧΟΝΤΟΣ

ΜΠΕ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΥ - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ ΕΙΔΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε. Θ.ΧΟΝΤΟΣ

«ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΦΑΡΣΑΛΟΣ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ» ΕΙΔΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΜΠΡΑΤΤΟΝΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΜΕΛΕΤΩΝ : ΡΟΓΚΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε. ΘΩΜΑΣ ΧΟΝΤΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος - Καλαμπάκα» ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 1.1 ΓΕΝΙΚΑ... 1 1.2 ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ... 1 1.3 ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ... 2 2 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ... 3 3 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ NATURA 2000... 5 3.1 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΒΙΟΤΟΠΩΝ NATURA 2000 «ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ ΌΡΗ- ΜΕΤΕΩΡΑ»- ΚΑΙ ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ ΟΡΗ- ΠΗΝΕΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ -GR1440003 ΚΑΙ GR1440005... 5 3.1.1 Τύποι Οικοτόπων... 7 3.1.2 Είδη Προτεραιότητας... 12 3.2 ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ-... 20 4 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 22 5 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 24 Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Θ. Χόντος Σελίδα i

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 ΓΕΝΙΚΑ Το παρόν τεύχος αποτελεί την Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για το έργο «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλου Καλαμπάκας». Η μελέτη συντάσσεται σύμφωνα με το Άρθρο 10 του Νόμου 4014/2011 (ΦΕΚ Α 209/2011). Σύμφωνα με την παραπάνω απόφαση της Ε.Υ.ΠΕ. και δεδομένου ότι τμήμα του έργου περιλαμβάνεται στον Ευρωπαϊκό Κατάλογο των περιοχών του Δικτύου NATURA 2000 της Οδηγίας 92/43/ΕΚ, συντάσσεται η παρακάτω Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το σχέδιο Χρήσεων Γης Λ326 ΜΠΕ 2.3 (κλ. 1:20.000), τμήμα της περιοχής μελέτης βρίσκεται εντός περιοχών που περιλαμβάνονται στον Ευρωπαϊκό Κατάλογο των Περιοχών Δικτύου Natura 2000 με ονομασία Αντιχάσια Όρη- Μετέωρα, σε κατηγορία τόπου Κοινοτικής Σημασίας ΤΚΣ (Sites of Community Importance SCI), με κωδικό GR1440003 και έκταση 60.625,02 ha και «Ποταμός Πηνειός και Αντιχάσια Όρη» σε κατηγορία τόπου Ζώνης Ειδικής Προστασίας- ΖΕΠ (Special Protection Area - SPA), με κωδικό GR1440005 και έκταση 55.224,29 ha. Το τμήμα της μελέτης που διέρχεται από τις περιοχές Natura 2000 είναι από το σημείο Χ.Θ. 73+000 της χάραξης έως το τέλος του έργου στην Χ.Θ. 80+000. 1.2 ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η νομοθεσία που καθορίζει τα περιεχόμενα Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης των έργων περιλαμβάνεται στα κάτωθι κείμενα και διατάξεις: το Νόμο 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α/209/21.11.2011) «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος». Το περιεχόμενο της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης συντάχθηκε σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 9 & 10 του άρθρου 11 του Ν. 4014 και εστιάζει στις συνέπειες για την προστατευόμενη περιοχή. Σύμφωνα με τον Ν.4014/2011 και με την ΥΑ 1958/13-01-12 «Κατάταξη δημοσίων έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν.4014/21.09.2011 (ΦΕΚ Α 209/2011)» (ΦΕΚ 21Β/13-01-12), η οποία τροποποιήθηκε με τις με αριθ. πρωτ. 20741/27-04-12 (ΦΕΚ 1565Β/08-05-12) και οικ. 212518/22-06-12 Αποφάσεις του Υπουργού, το έργο κατατάσσεται στην Πρώτη κατηγορία (Α), Ομάδα 1η Χερσαίες και Εναέριες Μεταφορές,Υποκατηγορία Α1 σύμφωνα με τον Πίνακα 1 (Ομάδα 1η: Έργα Σταθερής Τροχιάς) του Παραρτήματος Ι. Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 1 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Στα κεφάλαια που ακολουθούν αναλύονται όλα τα σημεία που απαιτούνται από τη νομοθεσία και τα οποία περιλαμβάνουν: Α) Αναλυτική καταγραφή στοιχείων φυσικού περιβάλλοντος με έμφαση στα προστατευτέα αντικείμενα των περιοχών Natura 2000 όπως αναφέρονται στην παράγραφο 6 του άρθρου 9 του ν.3937/2011 (Α 60) που δύναται να επηρεαστούν από το έργο ή τη δραστηριότητα Β) Δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων σύμφωνα με την παράγραφο 10 του παρόντος άρθρου Οι πιθανές επιπτώσεις στους οικότοπους σχετίζονται με τα ειδικά χαρακτηριστικά και τις ειδικές περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν στην προστατευόμενη περιοχή στην οποία αφορά το έργο. Η εκτίμηση των επιπτώσεων περιλαμβάνει ανάλυση και αξιολόγηση των εκτιμώμενων επιπτώσεων με ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία επί: i) Των τύπων οικοτόπων του Παραρτήματος Ι της ΚΥΑ Η.Π. 14849/853/Ε103/04.04.2008 (Β 645), ιδίως ως προς την αντιπροσωπευτικότητα, τη σχετική επιφάνεια και το καθεστώς διατήρησής τους ii) Των ειδών χλωρίδας και πανίδας του Παραρτήματος ΙΙ της ΚΥΑ Η.Π. 14849/853/Ε103/04.04.2008 (Β 645), ιδίως ως προς το μέγεθος και την πυκνότητα των πληθυσμών, την κατάσταση διατήρησής τους και την απομόνωσή τους iii) Των ειδών ορνιθοπανίδας του Παραρτήματος Ι της ΚΥΑ Η.Π.37338/Ε1807/Ε.103(Β 1495), καθώς και άλλων ειδών μεταναστευτικής ορνιθοπανίδας με σημαντική παρουσία στην περιοχή Natura 2000, ιδίως ως προς το μέγεθος και την πυκνότητα των πληθυσμών, την κατάσταση διατήρησης του και απομόνωσής τους, iv) Της διασφάλισης και ακεραιότητας της περιοχής. Στην περίπτωση που αυτή δεν διασφαλίζεται τότε προτείνονται μέτρα αντιστάθμισης των αρνητικών επιπτώσεων Στην περίπτωση που αναφερθούν σημαντικές επιπτώσεις στις περιοχές Natura 2000 από το προτεινόμενο έργο της ηλεκτροκίνησης, του υποσταθμού και της γραμμής μεταφοράς ενέργειας σε αυτόν από την ΔΕΗ, τότε θα γίνει αναλυτική περιγραφή των μέτρων για την πρόληψη, μείωση ή αποκατάσταση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον. 1.3 ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ Την ομάδα μελέτης του παρόντος τεύχους αποτέλεσαν οι ακόλουθοι: Θ. Χόvτoς Αρχιτέκτωv Μηχαvικός d.p.l.g, Περιβαλλovτoλόγoς Π. Σέμπρoς Αρχιτέκτωv Μηχαvικός d.p.l.g Α. Μπουτάτης (MSc) Πολιτικός Μηχαvικός ΕΜΠ, Περιβαλλovτoλόγoς Φ. Τσάφου (MSc) Μηχανικός Περιβάλλοντος. Α. Φρυδάς Αρχιτέκτωv Μηχαvικός ΑΠΘ,Περιβαλλοντολόγος Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 2 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» 2 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Η περιοχή από την οποία διέρχεται το έργο βρίσκεται στους Νομούς Λαρίσης, Καρδίτσας και Τρικάλων. Η αρχή του έργου βρίσκεται στον Σταθμό Παλαιοφάρσαλος (Χ.Θ. 0+000) και το τέλος στον Σταθμό Καλαμπάκα (Χ.Θ. 80+000). Προτείνεται η χωροθέτηση του υποσταθμού στην θέση Χ.Θ. 67+227. (βλ σχέδιο Λ326 ΜΠΕ 2). Το έργο της ηλεκτροκίνησης της σιδηροδρομικής γραμμής διέρχεται από δύο σημαντικούς βιότοπους, οι οποίοι στο μεγαλύτερό τους μέρος αλληλοκαλύπτονται. Η υφιστάμενη ανακαινισμένη σιδηροδρομική γραμμή ξεκινά από τον Παλαιοφάρσαλο (Σταυρός Φαρσάλων) και καταλήγει στην Καλαμπάκα (Χ. Θ: 60+000-141+000) και είναι συνολικού μήκους περίπου 80 χλμ. Για την ηλεκτροκίνηση της γραμμής Παλαιοφάρσαλος- Καλαμπάκα πρόκειται να χρησιμοποιηθεί η υφιστάμενη σιδηροδρομική γραμμή στην οποία αρχικά η κίνηση θα γίνεται με ντιζελάμαξες. Η περιοχή διοικητικά ανήκει στους νομούς Λάρισας, Καρδίτσας και Τρικάλων. (βλ. Σχέδιο ΜΠΕ 1, ΜΠΕ 2) Η χωροθέτηση του προτεινόμενου υποσταθμού έλξης (SST) είναι στην περιοχή των Τρικάλων και συγκεκριμένα στην Χ.Θ. 67+227 σε οικόπεδο έκτασης περίπου 21 στρεμμάτων. Η προτεινόμενη θέση του υποσταθμού είναι εκτός περιοχής δικτύου Natura 2000. Η περιοχή χωροθέτησης του προτεινόμενου υποσταθμού φαίνεται στον παρακάτω Ορθοφωτοχάρτη από το Εθνικό Κτηματολόγιο: Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 3 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Εικόνα 2-1:Περιοχή του προτεινόμενου υποσταθμού Χ.Θ. 67+227 Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 4 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» 3 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ NATURA 2000 Στην περιοχή ξεχωρίζουν δύο σημαντικοί βιότοποι: α) Αντιχάσια Όρη- Μετέωρα- GR1440003, β) Ποταμός Πηνειός και Αντιχάσια Όρη- GR1440005, 3.1 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΒΙΟΤΟΠΩΝ NATURA 2000 «ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ ΌΡΗ- ΜΕΤΕΩΡΑ»- ΚΑΙ ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ ΟΡΗ- ΠΗΝΕΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ -GR1440003 ΚΑΙ GR1440005 Οι περιοχές του δικτύου Natura 2000 σχεδόν αλληλοκαλύπτονται ( βλ. Εικόνα 3-1 και Εικόνα 3-2). Στην περιοχή περιλαμβάνεται το σύμπλεγμα των ορέων Αντιχάσια και την περιοχή νότια της Καλαμπάκας. Έχει δασώδεις λόφους και κοιλάδες που σχηματίζονται από τους ποταμούς Λιθαίο και Μουργκά. Το μητρικό πέτρωμα συνίσταται κυρίως από ασβεστόλιθο και φλύσχη. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από μωσαϊκότητα. Οι δασικοί οικότοποι, η δενδρώδης μακκία και η θαμνώδης βλάστηση κατανέμονται σε δασικές περιοχές έκτασης 200 ως 3.000 ha περίπου, που η καθεμία βρίσκεται κάτω από διαφορετικό ιδιοκτησιακό καθεστώς. Όσον αφορά στη βλάστηση, υπάρχουν ξηρά πυριτικά λιβάδια, πλατύφυλλα φυλλοβόλα δάση και πολύ υγρά παρόχθια δάση με Platanus orientalis, Salix alba, Alnus glutinosa και θάμνους. Το κυρίαρχο είδος δένδρου στο φυλλοβόλο δάσος είναι το Querqus frainetto, που συχνά αναμειγνύεται με Q. cerris ή με Q. pubescens ή και με Q. dalechampii. Πρέπει να σημειωθεί ότι σε ένα μεγάλο μέρος της περιοχής, που στο παρελθόν καλυπτόταν με δάση βελανιδιάς, η βλάστηση είναι τώρα υποβαθμισμένη και η περιοχή καλύπτεται από ποώδη, ενώ κατά τόπους αποκαλύπτεται το μητρικό πέτρωμα. Για την περιοχή GR 1440003 έχει εφαρμοστεί το σχέδιο EX-TRA («Experience-Transfer», δηλαδή «Μεταφορά Εμπειρίας») «Βελτίωση των συνθηκών για την διατήρηση των μεγάλων σαρκοφάγων - μεταφορά των βέλτιστων πρακτικών" και είναι μια πρωτοβουλία που αφορά τέσσερις χώρες και η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE. Το έργο αποβλέπει στην ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των διαφορετικών χωρών της Νοτιο- Ανατολικής Ευρώπης (Ρουμανία, Βουλγαρία και Ελλάδα) και τριών προστατευόμενων περιοχών στην Ιταλία, προκειμένου να αυξηθεί η γνώση σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για τη διατήρηση των λύκων και των αρκούδων. Στην πραγματικότητα, το έργο προβλέπει τη βελτίωση της νοοτροπίας και της τεχνογνωσίας όλων των παραγόντων που συμμετέχουν σε διάφορες βασικές πτυχές της διατήρησης σαρκοφάγων, όπως: βιολογική, οικολογική και θέματα συμπεριφοράς, αλληλεπιδράσεις με άλλα είδη, διαχείριση των συγκρούσεων και τη συμμετοχή των διαφόρων ομάδων συμφερόντων. Στις παρακάτω εικόνες απεικονίζονται οι περιοχές του δικτύου Natura 2000 GR 1440003 και GR 1440005. Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 5 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» GR 1440003 Εικόνα 3-1: Βιότοπος Natura 2000 GR1440003,- Αντιχάσια Όρη- Μετέωρα» Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ)- Habitats Directive Site (SCI) http://natura2000.eea.europa.eu/# GR 1440005 Εικόνα 3-2: Βιότοπος Natura 2000 GR1440005,- Αντιχάσια Όρη- Μετέωρα- Πηνειός Ποταμός» Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)- (Birds Directive Sites -SPA) http://natura2000.eea.europa.eu/# Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Θ. Χόντος Σελίδα 6

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Εικόνα 3-3: Περιοχή του έργου που βρίσκεται εντός περιοχών του δικτύου Natura 2000. Για την περιοχή του δικτύου Natura 2000 GR 1440005 έχει εκπονηθεί Σχέδιο Δράσης στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η ποιότητα και η σημασία της περιοχής εστιάζονται στα παρακάτω σημεία: 3.1.1 Τύποι Οικοτόπων Οι τύπου των οικοτόπων που παρατηρούνται στην περιοχή είναι Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή, Δάση σκληρόφυλλων που χρησιμοποιούνται για βοσκή (dehesas) με Quercus ilex, Χασμοφυτική βλάστηση βραχωδών πρανών/ασβεστόφιλες υποδιαιρέσεις, Ευμεσογειακά ασβεστολιθικά απόκρημνα βράχια της Ελλάδας, Δάση με Quercus frainetto, Δάση πλάτανου της Ανατολής (Platanion orientalis), Δάση ορεινών κωνοφόρων με πευκοδάση Pinus nigra ssp. pallasiana. Τα Είδη φυτών που απαντώνται στην περιοχή είναι : Centaurea kalambakensis, Centaurea lactiflora Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 7 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Και τα Είδη ζώων: Lutra lutra, Rupicarpa rupicarpa balcanica, Testudo hermanni, Testudo marginata, Testudo graeca, Elaphe situla. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολύ καλά διατηρημένων δενδρωδών και δασικών οικοτόπων. Σημαντικό γνώρισμα της περιοχής, τόσο από οικολογική όσο και από επιστημονική άποψη, είναι η βιοποικιλότητά της. Ενδεικτικό της βιοποικιλότητας είναι ο μεγάλος αριθμός ενδημικών και απειλούμενων ειδών που προστατεύονται από τη διεθνή και την ελληνική νομοθεσία. Ειδικότερα χαρακτηρίζεται ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (ΣΠΠ). Εκτός του ότι φιλοξενεί τον μεγαλύτερο πληθυσμό του γύπα Νeophron pecnopteros στην Ελλάδα, έχουν παρατηρηθεί και μεγάλοι πληθυσμοί άλλων ειδών αρπακτικών πουλιών (οι πληθυσμοί αετών και κουκουβάγιας είναι ιδιαίτερα υψηλοί). Όσον αφορά στα άλλα είδη, υπάρχουν θηλαστικά σε μεγάλους πληθυσμούς καθώς και πολλά είδη ερπετών. Επίσης, έχει παρατηρηθεί η παρουσία σημαντικών ασπόνδυλων. Η χλωρίδα δεν έχει ακόμα μελέτηθεί εκτενώς. Ωστόσο, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της παρουσίας δύο στενοενδημικών ειδών της Centaurea kalabakensis (σε πολύ μικρούς πληθυσμούς- (μόνο στα Μετέωρα) και της Centaurea lactifora (επίσης μικρός πληθυσμός περιορισμένος στην περιοχή γύρω από το χωριό Κονίσκος, βορειοανατολικά της Καλαμπάκας, σε μεγάλη απόσταση από την περιοχή μελέτης). Επίσης σημαντικά στοιχεία που κάνουν ενδιαφέρουσα τη μελέτη της χλωρίδας είναι η γεωμορφολογία της περιοχής, ειδικότερα οι βράχοι των Μετεώρων, καθώς και η δομή της βλάστησης. Εκτός από την οικολογική της αξία η περιοχή έχει και μεγάλη αισθητική και πολιτιστική αξία. Οι μοναδικοί βραχώδεις σχηματισμοί των Μετεώρων έχουν χαρακτηρισθεί ως Τόπος Παγκόσμιας Κληρονομιάς (World Heritage Site, UNESCO). Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί η ιστορική σημασία της περιοχής (εκκλησιαστική παράδοση βυζαντινή τέχνη αγιογραφία), η οποία είναι στενά συνδεδεμένη με τις μονές που είναι χτισμένες στις κορυφές των βράχων, αφού τα Μετέωρα υπήρξαν και αποτελούν ακόμα σημαντικό θρησκευτικό κέντρο. ΑΛΛΑ ΕΙΔΗ ΜΕ ΚΙΝΗΤΡΟ D Φυτά: Το είδος Anthemis cretica ssp. Cretica είναι ενδημικό των Βαλκανίων. Το είδος αυτό περιλαμβάνει είδη A. panachaica και A. meteoric τα οποία περιλαμβάνονται στον Κατάλογο των Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 8 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» απειλούμενων ειδών της IUCN με το χαρτκτηρισμό σπάνια και προστατεύονται από την Ελληνική Νομοθεσία (Π.Δ. 67/81). Θηλαστικά: Το είδος Tadarida teniotis teniotis περιλαμβάνεται στον κατάλογο απειλούμενων ζώων Τα είδη Talpa romana Glis glis argenteus, Mustela nicalis kai Sciurus vulgaris προστατεύονται από την Ελληνική Νομοθεσία Τα είδη Felis sylvestris και Canis lupus θεωρούνται είδη Κοινοτικού Ενδιαφέροντος. Το πρώτο περιλαμβάνεται στο Παράρτημα IV της οδηγίας 92/43/ ΕΟΚ και το δεύτερο στο Παράρτημα ΙΙ (για πληθυσμούς κάτω από τον 39 ο παράλληλο) Αμφίβια Ερπετά: Τα είδη Triturus alpestris, Columber gemonensis, Lacerta viridis, L. trineata, Coronella austriacca και podacris muralis προσταεύονται από την ελληνική Νομοθεσία. Η coronella austriaca περιλαμβάνεται και στον κατάλογο CORINE των απειλούμενων ερπετών. Η V. ammodytes προστατεύεται από την ελληνική Νομοθεσία. Το είδος Rana ridibunda περιλαμβάνεται στο Παράρτημα V της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Ασπόνδυλα: Τα ακόλουθα λεπιδόπτερα θεωρούνται απειλούμενα στην Ευρώπη. Spialia phlomides, Erynnis marloyi, Lolana iolas, Lasiomatta petropolitana και maculinea arion. Η maculinea arion θεωρείται σπάνιο και σημαντικό είδος και περιλαμβάνεται στον κατάλογο των απειλούμενων ειδών της IUCN (1993),χαρακτηριζόμενοως «Εύτρωτο» και στο Παράρτημα IV της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Το είδος Stylurus flavipes είναι σπάνιο και σημαντικό είδος που θεωρείται απειλούμενο στην Ευρώπη και χρειάζεται προστασία είδος και περιλαμβάνεται στο Παράρτημα IV της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Τρωτότητα Γενικά οι οικότοποι της περιοχής κινδυνεύουν να χάσουν την αρχική τους δομή. Η παρόχθια βλάστηση απειλείται και τα δέντρα των παλαιών δασών του Platanus orientalis υλοτομούνται. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες στην προτεινόμενη (γεωργία, κτηνοτροφία, κυνήγι, τουρισμός και αναψυχή) αποτελούν μεγάλη απειλή για τους πληθυσμούς των φυτικών και των ζωικών ειδών. Οι γύπες και οι αετοί απειλούνται από την έλλειψη τροφής και ο μεγάλος πληθυσμός του Neophron pecnopteros φθίνει. Τέλος, κινδυνεύει το ενδημικό φυτό Ventaurea lactifolia που βρίσκεται μόνο κοντά στο χωριό Κονίσκος (μοναδικός πληθυσμός). Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα Αξιόλογα είδη που υπάρχουν στην περιοχή Natura GR 1440003. Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 9 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Πίνακας 3-1: Αξιόλογα είδη που εμφαίνονται στην περιοχή του δικτύου Natura 2000- GR 1440003 Κατηγορία Ειδών Αξιόλογα είδη Φυτά Θηλαστικά Πτηνά Centaurea kalambakensis Centaurea Lactifora Lutra utra Rupicarpa Rupicarpa balanica Accipiter brevipes, Accipiter nisus, Alcedo atthis Anas clypeata, Anthus spinoletta, Apus melba, Apus pallidus, Aquila chrysaetos, Aquila pomarina, Ardea cinerea, Bubo bubo, Burhinus oedicnemus, Buteo buteo, Buteo rufinus, Calandrella brachysactyla, Caprimulgus europaeus, Carduelis spinus, Charadrius dubius, Ciconia ciconia, Ciconia nigra, Circaetus gallicus, Circus aeruginosus, Coccothraustes coccothraustes, Columbia palumbus, Coracias garrulous, Cuculus canorus, Delichon urbica, Dendrocopos leucotos, Dendrocopos medius, Endrocopos syriacus, Dryocopus martius, Emberiza melanocephala, Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 10 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Κατηγορία Ειδών Αξιόλογα είδη Falco biarmicus, Falco biarmicus, Falco eleonorae, Falco naumanni, Falco subbuteo, Ficedula semitorquata, Fringila coelebs, Gypaetus barbatus, Gyps fulvus, Hieraaetus fasciatus, Hieraaetus pennatus, Hippolais olivetorum, Hippolais pallida, Hirundo daurica Hirundo rustica, Lanius minor, Lanius senator, Lullula arborea, Luscinia megarhynchos, Merops apiaster, Milvus migrans, Motacilla alba, motacilla cinerea, motacilla flava, muscicapa striata, neophron percnopterus, oenanthe hispanica, oenanthe oenante, oriolus oriolus, otus scops, pernis apivorus, phoenicurus phoenicurus, Phylloscopus sibilatrix, ptyonoprogne rupestris, pyrrhocorax pyrrhocorax, streptopelia turmur, Sylvia atricapilla, Sylvia cantillans, Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 11 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Κατηγορία Ειδών Αμφίβια- Ερπετά Αξιόλογα είδη Sylvia communis, ringa glareola, tringa ochropus, turdus philomelos, Upupa epops Elaphe situla, Testudo graeca, Testudo hermanni, Testudo marginata 3.1.2 Είδη Προτεραιότητας Στην περιοχή δικτύου Natura 2000 υπάρχουν κάποια είδη πτηνών με καθεστώς προτεραιότητας. Τα είδη αυτά παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 3-2). Πίνακας 3-2:Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας GR1440005 Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα. A/A Είδη Χαρακτηρισμού Επιστημονική Ελληνική Πιν. Κριτ. Κριτ. Κριτ. Ονομασία Ονομασία Κριτ. 1 Κριτ. 2 Κριτ. 6 I 3 4 5 69 Milvus migrans Τσίφτης 73 Neophron percnopterus Ασπροπάρης 85 Buteo rufinus Αετογερακίνα 87 Aquila pomarina Κραυγαετός Παγκος απειλ. Ειδ. 1% ελαχ. Αναπαραγ. Πληθ Ε.Ε. 1% ελαχ. Αναπαραγ. Πληθ Ε.Ε. Ισχύει * Ισχύει * Ισχύει * 101 Falco biarmicus Χρυσογέρακο Ισχύει * 241 Coracias garrulus Χαλκοκουρούνα Παγκος απειλ. Ειδ. 374 Lanius collurio Αετομάχος Ισχύει * Πηγή: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία ( http://ornithologiki.gr/page_iba.php?aid=53 ) *Η περιοχή είναι για το είδος μια από τις 5 σημαντικότερες περιοχές στην γεωγραφική περιφέρειά της και φιλοξενεί >1% του εθνικού πληθυσμού.(γεωγραφικές περιφέρειες: 1) Θράκη Μακεδονία - Θεσσαλία, 2) Ήπειρος-Δυτική Ελλάδα-Στερεά Ελλάδα-Πελοπόννησος, 3) Νησιά Αιγαίου) Πίνακας 3-3: Είδη οριοθέτησης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR1440005 Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα» Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 12 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» A/A Πιν. I Επιστημονική Ονομασία Ελληνική Ονομασία Είδη Οριοθέτησης 24 Egretta garzetta Λευκοτσικνιάς >1% πληθυσμού Ελλάδας 28 Ciconia nigra Μαυροπελαργός >4% πληθυσμού Ελλάδας 97 Pernis apivorus non br Σφηκιάρης >1% πληθυσμού Ελλάδας 76 Circaetus gallicus Φιδαετός >1% πληθυσμού Ελλάδας 83 Accipiter brevipes non br Σαΐνι >1% πληθυσμού Ελλάδας 92 Hieraaetus pennatus Σταυραετός >1% πληθυσμού Ελλάδας 103 Falco peregrinus Πετρίτης >1% πληθυσμού Ελλάδας 249 Dendrocopos medius Μεσαίος Δρυοκολάπτης >1% πληθυσμού Ελλάδας 250 Dendrocopos leucotos Λευκονώτης Δρυοκολάπτης >1% πληθυσμού Ελλάδας Ο Λευκοτσικνιάς είναι αναπαραγόμενος επισκέπτης στην περιοχή, όπου φωλιάζει στο παραποτάμιο δάσος μέσα σε αποικία Χαβαρονιών στην έξοδο του ποταμού Νεοχωρίτη στο Θεσσαλικό κάμπο, στο ύψος της Οιχαλίας. Το είδος παρατηρείται τακτικά να τρέφεται και να πετάει κατά μήκος των ποταμών Ίωνα, Πηνειού και Ληθαίου ως και το βορειοδυτικό τμήμα των Αντιχασίων. Ο πληθυσμός του είδους στην αποικία του Νεοχωρίτη εκτιμάται είναι 20-50 ζευγάρια. Αποικία του Λευκοτσικνιάδων υπάρχει και στο παραποτάμιο του ποταμού Πηνειού κοντά στα Τρίκαλα (Βαβύλης Δ. προς. επικ.). Ο πληθυσμός του Λευκοτσικνιά στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 2.069-2.119 ζευγάρια (Υφαντής & Καζαντζίδης 2004). Ο Λευκοτσικνιάς είναι είδος που βρίσκεται σε όλους του τύπους των υγροτόπων, τόσο σε γλυκά όσο και αλμυρά ή υφάλμυρα νερά. Φωλιάζει σε δέντρα κατά μήκος ποταμών ή στις όχθες λιμνών, αλλά και σε πυκνή θαμνώδη βλάστηση που βρίσκεται κοντά στο νερό (Καζαντζίδης 2005). Tρέφεται σε ρηχά νερά στον ποταμό Νεοχωρίτη, αλλά και σε γειτονικά ρέματα και κανάλια όταν στερέψει ο ποταμός. Τρέφεται με μια μεγάλη ποικιλία υδροβίων οργανισμών, ψάρια, αμφίβια και έντομα (υδρόβια ή χερσαία). Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Λευκοτσικνιά είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Μαυροπελαργός (Ciconia nigra) Ο πληθυσμός του Μαυροπελαργού στη χώρα μας εκτιμάται σε 90-130 ζευγάρια σύμφωνα με προσωπικά αδημοσίευτα δεδομένα και αδημοσίευτα δεδομένα της ΕΟΕ και συνεργατών (Ποϊραζίδης και Κακαλής προσ. επικ). Στα Αντιχάσια όρη Μετέωρα, (το βόρειο τμήμα του όρος Κόζιακα και τη κοιλάδα του Νεοχωρίτη) ο πληθυσμός των Μαυροπελαργών είχε εκτιμηθεί σε 2 ζευγάρια το 1980 (Hallmann 1980 μόνο στο δυτικό τμήμα της περιοχής), σε 2-4 ζευγάρια το 1995 (Μελιάδης κα 2000), σε 1-3 ζευγάρια το 1996 (Μπούσμπουρας 1996), σε 2-3 ζευγάρια το 2002 (Κασιούμης 2004), σε 3-5 ζευγάρια το 2003 (Μπουρδάκης 2003). Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους εκτιμάται σε 6-7 ζευγάρια, που φωλιάζουν στις βραχώδεις εκτάσεις και δάση κατά μήκος του ποταμών Ίωνα και Πηνειού (5-6 ζευγ) και του Νεοχωρίτη (1 ζευγ) και τρέφονται κυρίως στους ποταμούς, αλλά και στα συμβάλλοντα ρέματα και τους μικρούς υγροτόπους (πχ. καρστικό Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 13 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» βύθισμα στο χ.πετρόπορο). Επιπλέον της κατανομής του είδους στο χάρτη των ενδιαιτημάτων, ένα ζευγάρι φωλιάζει ανατολικά του χ. Ψήλωμα και άλλο ένα στο νοτιοδυτικό τμήμα της περιοχής. Το είδος χρειάζεται συνδυασμό υγροτοπικών εκτάσεων και ημιορεινών ή ορεινών δασών. Η αναπαραγωγική πυκνότητά του σε αδιατάρακτα δάση της ανατολικής Ευρώπης βρίσκεται μεταξύ 1,3-8,4 ζευγάρια/100 χλμ 2 (Hagemeijer & Blair 1997). Φωλιάζει σε ψηλά δένδρα ή βράχια, ενώ τρέφεται σε γειτονικά ρέματα, ποτάμια και υγροτόπους. Τρέφεται με ψάρια, αμφίβια, μικρά σπονδυλόζωα και ασπόνδυλα. Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Μαυροπελαργού είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Σφηκιάρης (Pernis apivorus) Ο Σφηκιάρης είναι αναπαραγόμενος επισκέπτης στην περιοχή, όπου διέρχεται τακτικά και κατά τις μεταναστευτικές περιόδους. Είναι κοινό είδος στα δάση των Αντιχασίων σε δάση δρυός ή οξυάς, με πληθυσμό πολύ μεγαλύτερο των 10 ζευγαριών. Ο πληθυσμός του Σφηκιάρη στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 1.000-2.000 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Είναι μεταναστευτικό δασόβιο είδος που φωλιάζει σε δέντρα και μοιάζει με την γερακίνα. Έρχεται στην Ελλάδα κυρίως αρχές Μαΐου και φεύγει κατά τα τέλη Σεπτεμβρίου στην Αφρική (νότια από τη Σαχάρα) όπου διαχειμάζει. Τρέφεται κυρίως με υμενόπτερα (σφήκες κλπ) εντοπίζοντας τις φωλιές τους και τις προνύμφες και σπανιότερα με ερπετά, αμφίβια, αλλά και με καρπούς. Φωλιάζει σε δένδρα και αναζητάει την τροφή του στις παρυφές δασών και τις άκρες των ρεματιών και σε ανοικτές εκτάσεις με αραιή βλάστηση. Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Σφηκιάρης είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Τσίφτης (Milvus migrans) Ο Τσίφτης είναι αναπαραγόμενος επισκέπτης στα Αντιχάσια. Απειλείται άμεσα με εξαφάνιση από την Ελλάδα, και στην περιοχή υπάρχει μία από τις ελάχιστες αποικίες του είδους στην χώρα. Φωλιάζει σε ώριμα δένδρα στις δασωμένες πλαγιές κυρίως στη δυτική πλευρά των Αντιχασίων, στη κοιλάδα του ποταμού Ίωνα (από το ύψος του χωριού Σκεπάρι και κατάντι ως τις πλαγιές του Πηνειού στο ύψος της Θεόπετρας και της Σαρακήνας). Ενδείξεις αναπαραγωγής του έχουν καταγραφεί και στο κεντρικό τμήμα της περιοχής σε δρυοδάσος βόρεια του Καλοχωρίου. Η περιοχή κυνηγιού έχει πολύ μεγαλύτερο εύρος. Ο πληθυσμός του Τσίφτη στη χώρα μας εκτιμάται σε λίγες δεκάδες ζευγάρια. Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 14 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Είναι μεταναστευτικό δασόβιο είδος που φωλιάζει σε ώριμα δέντρα. Τρέφεται με ψόφια ζώα και ψάρια, αλλά ως ευκαιριοθήρας στην διατροφή, χρησιμοποιεί ως πηγή τροφής τα ζωικά υπολείμματα που ρίχνονται στον σκουπιδότοπο της Καλαμπάκας. Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Τσίφτη είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Ασπροπάρης (Neophron percnopterus) Ο πληθυσμός του παγκοσμίως απειλούμενου με εξαφάνιση Ασπροπάρη στην Ελλάδα έχει μειωθεί πολύ τις τελευταίες δεκαετίες, εκτιμάται πλέον σε 30-50 ζευγάρια (Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία αδημοσίευτα δεδομένα) και απειλείται άμεσα με εξαφάνιση. Ο Ασπροπάρης ήταν το πιο κοινό αρπακτικό στην περιοχή, αφού στα Αντιχάσια όρη Μετέωρα φώλιαζαν περίπου 50 ζευγάρια την δεκαετία του 1980, με μέγιστη παρατήρηση 143 άτομα τον Αύγουστο του 1979. Το 1994 ο πληθυσμός του είχε εκτιμηθεί σε 10-20 ζευγάρια (Hallmann σε Μελιάδης κα. 1995), το 1996 σε λιγότερα από 10 ζευγάρια (Μπούσμπουρας 1996), ττο 2000 σε περισσότερα από 10 ζευγάρια με μέγιστη καταγραφή 35 ατόμων (Κασιούμης 2004), το 2003 σε 9-11 (Μπουρδάκης 2003), το 2008 σε τουλάχιστον τρία ζευγάρια (Μπουρδάκης 2008). Κατά τη διάρκεια της παρούσας μελέτης συγκεντρώθηκαν στοιχεία που αφορούν στην αναπαραγωγή του Ασπροπάρη σε τρεις περιοχές (ανατολικά βράχια Μετεώρων θέση, βράχια Γαύρου, και περιοχή μεταξύ των οικισμών Ψήλωμα και Αγ. Τριάδα) και πιθανή αναπαραγωγή σε άλλες δύο (βράχια Αγ. Δημητρίου, περιοχή χωριού Φωτεινού). Υπάρχουν επίσης πρόσφατες παρατηρήσεις του είδους που συνηγορούν σε πιθανή αναπαραγωγή του στον βόρειο Κόζιακα ή λίγο δυτικότερα, καθώς και βορειοδυτικά των Αντιχασίων στη περιοχή του χωριού Αγνάντια. Ο προτιμόμενος βιότοπος του είδους για τροφοληψία είναι οι βοσκόμενες εκτάσεις με λιβάδια ανοικτά δρυοδάση και μακί, και ο σκουπιδότοπος της Καλαμπάκας που τυπικά έχει κλείσει. Ο Ασπροπάρης ζει κυρίως σε χαμηλού ως μέσου υψομέτρου λοφώδεις και ορεινές περιοχές, συνήθως κάτω από 1000 μέτρα υψόμετρο στην Ελλάδα (Handrinos & Akriotis 1997). Συνήθως συναντάται σε λοφώδεις περιοχές που περιλαμβάνουν μικρές ορθοπλαγιές για το φώλιασμα, και μεγάλες εκτάσεις βοσκοτόπων και ζωνών παραδοσιακών καλλιεργειών. Ψάχνει σε σχετικά μεγάλες περιοχές γύρω από τη φωλιά του για τροφή, πάνω από κάθε είδους ανοιχτή περιοχή, με χαμηλή βλάστηση ή αραιή φυτοκάλυψη. Συχνάζει κοντά σε οικισμούς και σε σκουπιδότοπους όπου και αναζητεί την τροφή του. Φωλιάζει κυρίως σε τρύπες και σπηλιές στα βράχια και σπανιότερα σε δέντρα, συνήθως σε θέσεις με μεγάλη θέα (Snow and Perrins 1988). Φωλιάζει μοναχικά, ενώ σε ορισμένες περιοχές που υπάρχει αφθονία τροφής, όπως π.χ. από τη λειτουργία παράνομων σκουπιδότοπων στα Μετέωρα Αντιχάσια, μπορεί να φωλιάσει σε μεγαλύτερη πυκνότητα. Τρέφεται με ένα μεγάλο εύρος ειδών και αντικειμένων, και σε αντίθεση με τους άλλους γύπες τρέφεται και με οργανικά απορρίμματα. Λόγω του αδύνατου ράμφους του μπορεί να σκίσει μόνο Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 15 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» μαλακούς ιστούς και για αυτό τα ψοφίμια μεγάλων ζώων έχουν μικρότερη σημασία στη διατροφή του. Όταν τρέφεται μαζί με άλλους γύπες, παίρνει μικρά κομμάτια από τα ψοφίμια. Η δίαιτά του εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα της τροφής, και στις περισσότερες πολλές περιοχές τρέφεται τακτικά σε σκουπιδότοπους. Αναζητεί την τροφή του σε μεγάλες αποστάσεις (Μπουρδάκης 2003b). Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Ασπροπάρη είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Φιδαετός (Circaetus gallicus) Ο πληθυσμός του Φιδαετού στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 300-500 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους στη περιοχή μελέτης εκτιμάται σε 7-9 ζευγάρια, σε όλα τα ανοιχτές εκτάσεις και δάση της περιοχής. Είναι καλοκαιρινός επισκέπτης στην περιοχή. Ο Φιδαετός προτιμάει ψηλά δέντρα για το φώλιασμα, αλλά αν δεν υπάρχουν, φτιάχνει τη φωλιά του σε ψηλούς θάμνους. Τρέφεται κυρίως με φίδια, αλλά και με σαύρες που βρίσκει σε ανοιχτές εκτάσεις με φρύγανα, αραιή δενδρώδη ή θαμνώδη βλάστηση, ανοίγματα δασών, οι βοσκότοποι και οι εκτατικές καλλιέργειες. Η αναπαραγωγική πυκνότητα του Φιδαετού σε κατάλληλο βιότοπο ποικίλει από 2 ζευγ/χλμ 2 στην Ιταλία ως 15,7 ζευγ/χλμ 2 στην ΒΕ Ελλάδα (Hagemeijer and Blair 1997). Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Φιδαετού είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Σαΐνι (Accipiter brevipes) Ο πληθυσμός του Σαϊνιού στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 1000-2000 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Ο αναπαραγωγικός πληθυσμός του είδους στα Αντιχάσια εκτιμάται σε 14-30 ζευγάρια (Μελιάδης κα 1995), κυρίως σε παραποτάμιες εκτάσεις χαμηλού υψομέτρου, καθώς και σε υψηλότερες θέσεις με ώριμες συστάδες δρυός. Αναπαράγεται σε περιοχές χαμηλού ή μεσαίου υψομέτρου με δάση ή συστάδες δένδρων που γειτονεύουν με ανοιχτές περιοχές και συχνά σε παραποτάμια δάση. Παρατηρείται και σε οροπέδια μεγαλύτερου υψομέτρου με ώριμα δρυοδάση. Ευνοείται από την ανοικτή δασική δομή που ζουν στρουθιόμορφα και ερπετά. Φωλιάζει σε δένδρα και τρέφεται κυρίως με μικρά πουλιά, ερπετά και έντομα. Αετογερακίνα (Buteo rufinus) Ο πληθυσμός της Αετογερακίνας στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 200-300 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Χαρακτηριστικό είδος των ζεστής και ξηρής νοτιοανατολικής πλευράς του Μαυροβουνίου. Οι εκτατικές καλλιέργειες στον Θεσσαλικό κάμπο, αποτελούν τμήμα του χώρου Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 16 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» τροφοληψίας των ζευγαριών της περιοχής. Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους στην περιοχή μελέτης εκτιμάται σε 4-5 ζευγάρια. Είναι κυρίως καλοκαιρινός επισκέπτης στην περιοχή, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του φεύγει το χειμώνα. Τυπικός βιότοπος του είδους είναι οι ανοιχτές εκτάσεις με μικρά φαράγγια και γυμνές πετρώδεις πλαγιές, όπου φωλιάζει κυρίως σε βράχια. Τρέφεται με σαύρες, φίδια, μικρά πουλιά, μεγάλα έντομα, αλλά και μικρά θηλαστικά σε ανοικτές εκτάσεις και τα αραιά δρυοδάση (Tucker and Heath 1994). Έχει κανονική κατανομή κατά μήκος στη νοτιοανατολική πλευρά των Αντιχασίων. Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός της Αετογερακίνας είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Κραυγαετός (Aquila pomarina) Ο πληθυσμός του Κραυγαετού στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 67-90 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Στα Αντιχάσια ο πληθυσμός των Κραυγαετών είχε εκτιμηθεί σε 6-8 ζευγάρια το 1994 (Μελιάδης κα. 1995), σε 4-6 ζευγάρια το 2002 (Κασιούμης 2004), σε 3-5 ζευγάρια το 2003 (Μπουρδάκης 2003) και σε τουλάχιστον 3-4 στην παρούσα μελέτη. Οι Κραυγαετοί φωλιάζουν σε μερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις στη κοιλάδα της Λογγά Γερακαρίου Κονισκού, καθώς και νότια της Βλαχάβας. Τρέφονται σε ανοιχτές εκτάσεις με λιβάδια, ξηρικές καλλιέργειες, ρέματα και μικρούς υγροτόπους, όπως και στο σκουπιδότοπο της Καλαμπάκας, αλλά και την ταΐστρα των Μετεώρων, το σύντομο χρονικό διάστημα που αυτή λειτούργησε. Ο Κραυγαετός φωλιάζει σε δάση, αλλά τρέφεται σε γειτονικά λιβάδια, καλλιεργούμενες εκτάσεις και υγρά λιβάδια. Φωλιάζει σε ημιορεινά και πεδινά δάση και παραποτάμιες συστάδες. Μία πολύ σημαντική παράμετρος της επιλογής της θέσης της φωλιάς του είναι η γειτνίαση της με ανοικτές εκτάσεις και υγροτόπους. Η μεγαλύτερη πυκνότητα αναπαραγόμενου πληθυσμού βρίσκεται σε πλαγιές με άφθονες γέρικες βελανιδιές κατά μήκος ανοικτών κοιλάδων με μικρά ή μεγάλα ρέματα ενώ μερικά ζευγάρια αναπαράγονται σε παλαιό παρόχθιο δάσος κατά μήκος μεγαλύτερων ποταμών. Οι χώροι τροφοληψίας του Κραυγαετού είναι υγρές κοιλάδες και παραποτάμιες ζώνες με παρουσία ανοιγμάτων, οι ανοιχτές εκτάσεις με λιβάδια και εκτατικές καλλιέργειες και οι υγρότοποι. Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Κραυγαετού είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Σταυραετός (Hieraaetus pennatus) Ο πληθυσμός του Σταυραετού στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 50-100 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Η εκτίμηση αυτή θεωρείται σοβαρή υποεκτίμηση του πληθυσμού του είδους, καθώς είναι ένα από τα λιγότερα μελετημένα είδη αρπακτικών, που δύσκολα εντοπίζεται κατά τις συνήθεις ταχείες καταγραφές περιοχών στην Ελλάδα. Στα Αντιχάσια ο πληθυσμός του Σταυραετού Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 17 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» είχε εκτιμηθεί σε 3-5 ζευγάρια το 1980 (Hallmann 1980, Grimmett & Jones 1989), 1-3 ζευγάρια το 1994 (Μελιάδης κα. 1995) και σε 0-1 ζευγάρια το 1998 (Τσιόντσης κα 2000). Καταγράφηκε σε δύο περιοχές, στα βόρεια όρια και στο κεντρικό τμήμα της περιοχής. Είχε παρατηρηθεί παλαιότερα λίγες φορές στην δυτική πλευρά του βουνού, μία στην ανατολική πλευρά (Βερδικούσα) (Μελιάδης κα 1995) καθώς και κοντά στα Μετέωρα (Μπουρδάκης αδημοσίευτα δεδομένα). Τυπικό αρπακτικό της μερικώς δασοσκεπούς ημιορεινής ζώνης, προτιμάει λοφώδεις περιοχές με ανοιχτά δρυοδάση, συστάδες δέντρων μεγάλης ηλικίας που εναλλάσσονται με μεγάλα διάκενα με χαμηλή βλάστηση και περιοχές με μακκί όπου υπάρχουν λίγες ώριμες συστάδες. Φωλιάζει σε ώριμα δέντρα, και κυνηγά κυρίως σε ανοιχτές εκτάσεις, συμπεριλαμβανομένων των δασών με ανοίγματα και εγκαταλειμμένους αγρούς και θαμνώνες. Τρέφεται με ερπετά, μικρού και μεσαίου μεγέθους πουλιά, και μικρά θηλαστικά. Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Σταυραετού είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Χρυσογέρακο (Falco biarmicus) Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του Χρυσογέρακου στην περιοχή εκτιμάται σε 2-3 ζευγάρια. Το Χρυσογέρακο φωλιάζει σε ορθοπλαγιές και κυνηγάει στις γύρω ανοιχτές ξηρές λιβαδικές, στεπικές, φρυγανικές περιοχές και το χειμώνα σε καλλιέργειες και υγροτοπικές εκτάσεις. Τρέφεται με μικρά ως μεσαίου μεγέθους πουλιά, αλλά και μικρά θηλαστικά, ερπετά και μεγάλα έντομα (Tucker and Heath 1994). Χαρακτηριστικός βιότοπός του είναι οι ξηρές ανοικτές, λοφώδεις, υποορεινές περιοχές. Κυνηγά σε περιοχές με αραιή βλάστηση διάσπαρτες από βράχια και αποφεύγει τις δασωμένες περιοχές. Η περιοχή που εντοπίζεται πληθυσμός του Χρυσογέρακου είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Πετρίτης (Falco peregrinus) Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους στην περιοχή μελέτης εκτιμάται σε 4-5 ζευγάρια στα Μετέωρα, περιφερειακά του ορεινού όγκου των Αντιχασίων και στο βορειοδυτικό άκρο του Κόζιακα. Ο Πετρίτης φωλιάζει σε απόκρημνα βράχια και χαράδρες ή σε ψηλά δένδρα, από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι την υποαλπική ζώνη. Τρέφεται κυρίως σε ανοιχτές εκτάσεις με πουλιά μεσαίου μεγέθους, ανάλογα με την κατά τόπο διαθεσιμότητα, αλλά και με ένα μεγάλο αριθμό άλλων ειδών πουλιών. Τον χειμώνα κυνηγάει και σε άλλες περιοχές από αυτές που φωλιάζει. Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Πετρίτη είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Χαλκοκουρούνα (Coracias garrulus) Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 18 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Ο πληθυσμός της Χαλκοκουρούνας στη χώρα μας εκτιμάται σε 200-300 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Ο πληθυσμός του στη περιοχή μελέτης εκτιμάται σε 10-20 ζευγάρια. Είναι κοινό είδος στη κοιλάδα του ποταμού Ίωνα, σε περιοχές με μίξη ώριμων συστάδων με πλατάνια ή δρυς και ξηρικές καλλιέργειες και λιβάδια. Έχει καταγραφεί και στο νότιο τμήμα της περιοχής του δικτύου Natura 2000. Η Χαλκοκουρούνα προτιμά ανοιχτά ώριμα δρυοδάση χαμηλού υψομέτρου, παραποτάμια δάση, μωσαϊκό οικοτόπων με ώριμα δέντρα ή συστάδες με λιβαδικές εκτάσεις, ξηρικές καλλιέργειες, αγροδασικά οικοσυστήματα και στεππικές εκτάσεις. Φωλιάζει σε εγκαταλειμμένες φωλιές δρυοκολαπτών, σε κοιλώματα πλατανιών, αλλά και σε τρύπες σε αμμώδη ή άλλα πρανή, τοίχους, ή βράχια. Τρέφεται με αγροτικές περιοχές, σε λιβάδια τον Μάιο και τον Αύγουστο και σε σιτηρά τον Ιούνιο Ιούλιο. Τρέφεται με μεγάλη ποικιλία ασπόνδυλων (κυρίως Orthoptera, Coleoptera, Araneae, Hymenoptera κα.) και περιστασιακά σπονδυλόζωων ή και φρούτων (Κοvacs 2008). Η περιοχή που εντοπίζεται πληθυσμός της Χαλκοκουρούνας είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Μεσαίος Δρυοκολάπτης (Dendrocopos medius) Ο πληθυσμός του Μεσαίου Δρυοκολάπτη στη χώρα μας εκτιμάται σε 10.000-30.000 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Βρίσκεται σε όλες τις δασωμένες περιοχές των Αντιχασίων, σε όλα τα υψόμετρα, συχνότερα συναντάται σε ώριμες συστάδες δρυός. Ο πληθυσμός του έχει εκτιμηθεί σε 50-100 ζευγάρια το 1994 (Μελιάδης κα 1995). Τα ενδιαιτήματα του Μεσαίου Δρυοκολάπτη συμπίπτουν με τις ζώνες των φυλλοβόλων δασών δρυός και της οξυάς. Φωλιάζει σε τρύπες σε κορμούς δέντρων διαμέτρου 5 εκατοστών, σε ύψος 1,2-4,5 μέτρα από το έδαφος (Snow and Perrins 1998). Είναι δρυοκολάπτης χωρίς μεγάλες ικανότητες εκσκαφής του ξύλου ο οποίος τρέφεται με έντομα που αναζητά πάνω στον κορμό, στα κλαδιά και στην επιφάνεια των φύλλων του δένδρου. Το μεγαλύτερο μέρος της διατροφής του αποτελείται από φλοιοφάγα έντομα, ενώ κατά την ψυχρή περίοδο του έτους μέρος των τροφικών του αναγκών καλύπτεται από φυτική τροφή. Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Μεσαίου Δρυοκολάπτη είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Λευκονώτης Δρυοκολάπτης (Dendrocopos leucotos) Ο πληθυσμός του Λευκονώτη Δρυοκολάπτη στη χώρα μας εκτιμάται σε 500-2.000 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Έχει καταγραφεί στα δάση οξυάς στο βορειοανατολικό τμήμα των Αντιχασίων. O πληθυσμός του Λευκονώτη Δρυοκολάπτη στα Αντιχάσια έχει εκτιμηθεί σε 5-20 ζευγάρια το 1994 (Μελιάδης κα 1995). Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 19 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Ζει σε ώριμα δάση (κυρίως φυλλοβόλα ή μικτά) με μεγάλο αριθμό υπερώριμων και κατακείμενων σάπιων δέντρων, στις ορεινές κυρίως περιοχές. Δάση τέτοιας δομής σπανίζουν λόγω της σύγχρονης δασοπονικής εκμετάλλευσης και θα πρέπει να διατηρούνται σε ειδικά διαχειριζόμενες προστατευόμενες περιοχές. Η τροφή του αποτελείται κυρίως από λάρβες εντόμων (Κολεόπτερων) που βρίσκει μέσα στο ξύλο σάπιων δέντρων. Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Λευκονώτη Δρυοκολάπτη είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. Αετομάχος (Lanius collurio) Ο πληθυσμός του Αετομάχου στην Ελλάδα εκτιμάται σε 10.000-30.000 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Ο Αετομάχος είναι κοινό είδος στις ανοιχτές περιοχές με αραιούς θάμνους και δένδρα των Αντιχασίων, ιδιαίτερα στα μεγαλύτερα υψόμετρα. Ο πληθυσμός του έχει εκτιμηθεί σε 100-300 ζευγάρια το 1994 (Μελιάδης κα 1995). Ζει σε ανοιχτές περιοχές με αραιούς θάμνους, φυτοφράχτες, μεμονωμένα δένδρα και στα δασοόρια. Φωλιάζει σε θάμνους ή χαμηλά δένδρα και τρέφεται με μεγάλα έντομα, αλλά και παρά το μικρό του μέγεθος, με σαύρες, μικρά θηλαστικά κλπ. Η περιοχή που εντοπίζεται ο πληθυσμός του Αετομάχου είναι εκτός της περιοχής κατασκευής και λειτουργίας του προτεινόμενου έργου. 3.2 ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ- Το εθνικό και το διεθνές καθεστώς προστασίας χαρακτηρίζεται σαν μερικό. Από την εν λόγω περιοχή μελέτης τα 8.550 στρέμματα αποτελούν Καταφύγιο Αγριας Ζωής -Αρκουδόρεμα-Πλαστήρα/Σπαθάδων τα 20.000 στρέμματα αποτελούν Καταφύγιο Αγριας Ζωής -Γερακαρίου 7.000 στρ. αποτελούν Καταφύγιο Αγριας Ζωής -Καναλακίου/Καστρακίου-Βλαχάβας Τμήμα της περιοχής αποτελεί Ελεγχόμενη Κυνηγετική Περιοχή -Κόζιακας, 483.600 στρ. 3.750 στρ. αποτελούν Περιοχή Παγκόσμιας Κληρονομιάς -Μονές Μετεώρων 552,200 στρ. της περιοχής καλύπτονται από τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας ΠΟΤΑΜΟΣ ΠΗΝΕIΟΣ - ΑΝΤIΧΑΣIΑ ΟΡΗ (GR1440005) Η περιοχή είναι σημαντική για αναπαραγόμενα αρπακτικά, δασικά είδη και είδη των ανοικτών ορεινών οικοτόπων. Τα είδη παγκοσμίου ενδιαφέροντος που δεν πληρούν κριτήρια ΣΠΠ: είναι Aquila heliaca (μη-αναπαραγόμενο), Falco naumanni (μετανάστευση). Πίνακας 3-4: Κριτήρια και είδη πουλιών που βρίσκονται σε Περιοχή Σημαντική για τα Πουλιά (ΣΠΠ) Είδος Εποχή Έτος Min Max Εκτίμηση Κριτήρια Dendrocopos επιδημητικό 1994 50 100 άγνωστη B3, C6 Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 20 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Είδος Εποχή Έτος Min Max Εκτίμηση Κριτήρια medius Μεσοτσικλιτάρα Dendrocopos leucotos επιδημητικό 1994 5 20 άγνωστη C2 Λευκονώτης Picus viridis Πρασινοτσικλιτάρα επιδημητικό 1994 50 100 άγνωστη B2 Athene noctua Κουκουβάγια επιδημητικό 1994-100 άγνωστη B2 Neophron percnopterus αναπαράγεται 1996-10 άγνωστη B2, C6 Ασπροπάρης Circaetus gallicus Φιδαετός αναπαράγεται 1994 7 10 άγνωστη B2, C6 Accipiter brevipes Σαϊνι αναπαράγεται 1994 14 30 άγνωστη B2 Aquila pomarina Κραυγαετός αναπαράγεται 1994 6 8 άγνωστη B2, C6 Lanius collurio Αετομάχος αναπαράγεται 1994 100 300 άγνωστη B2, C6 Emberiza caesia Σκουρόβλαχος αναπαράγεται 1994 20 100 άγνωστη B3, C6 Πηγή: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (www.ornithologiki.gr ΥΠΟΜΝΗΜΑ Β. Περιοχές με Ευρωπαϊκή σημασία Β1 (i) Η περιοχή είναι γνωστό, ή θεωρείται ότι συντηρεί περισσότερο από το 1% ενός flyway ή άλλου ξεχωριστού πληθυσμού ενός υδρόβιου είδους Β2. Είδη με δυσμενές καθεστώς διατήρησης στην Ευρώπη (SPEC 1, 2 και 3): Η περιοχή είναι μια από τις «n» σημαντικότερες στην χώρα για ένα είδος με δυσμενές καθεστώς διατήρησης στην Ευρώπη (SPEC 1, 2 και 3), για το οποίο η προσέγγιση με βάση τις περιοχές θεωρείται κατάλληλη C. Περιοχές με σημασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση C2. Η περιοχή είναι γνωστό ότι συντηρεί τουλάχιστον το 1% ενός flyway ή συνόλου πληθυσμού στην Ε.Ε. από ένα απειλούμενο είδος. C6. Η περιοχή είναι μία από τις 5 πιο σημαντικές σε μία Ευρωπαϊκή περιφέρεια, για ένα είδος ή υποείδος που θεωρείται απειλούμενο στην Ευρωπαϊκή Ένωση Σύμφωνα με την αναφορά της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας για την Κατάσταση των σημαντικών περιοχών για τα πουλιά της Ελλάδας (έτος καταγραφής 2010) και πιο συγκεκριμένα για την περιοχή GR 053 σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός του Ασπροπάρη έχει μειωθεί δραματικά και αυτό οφείλεται αφενός στην καταστροφή των σημείων τροφοληψίας (κυρίως του σκουπιδότοπου της Καλαμπάκας) και αφετέρου στην τοποθέτηση δηλητηριασμένων δολωμάτων για αλεπούδες. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η παντελής έλλειψη ατόμων πρώτης ή δεύτερης γενιάς του είδους στην περιοχή.άλλες απειλές που απαντώνται είναι η διάνοιξη νέων δρόμων, η λαθροθηρία και η όχληση από τη δραστηριότητα αυτή και σε μικρότερο βαθμό η βόσκηση. Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 21 Θ. Χόντος

Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου : «Ηλεκτροκίνηση Σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφάρσαλος -Καλαμπάκα» Οι κύριες απειλές για τα πουλιά είναι η εξορυκτική βιομηχανία και οι δραστηριότητες αναψυχής. Τμήμα της περιοχής αποτελεί υποψήφια Ειδική Περιοχή Διατήρησης. 4 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στο κεφάλαιο αυτό εξετάζονται οι δυνητικές επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία του έργου στα είδη ορνιθοπανίδας από το προτεινόμενο έργο. Το έργο αφορά στην ηλεκτροκίνηση της γραμμής Παλαιοφάρσαλος Καλαμπάκα, στην χωροθέτηση του υποσταθμού έλξης και στην σύνδεσή του με την γραμμή μεταφοράς της ΔΕΗ. Το έργο της ηλεκτροκίνησης αφορά σε επέμβαση στην υφιστάμενη σιδηροδρομική γραμμή Παλαιοφάρσαλου - Καλαμπάκας, εντός της ζώνης κατάληψής της, ενώ το έργο του Υποσταθμού είναι σημειακό και δεν χωροθετείται σε περιοχή του δικτύου Νatura 2000. Το τμήμα της γραμμής που διέρχεται από τους οικότοπους περιοχών του δικτύου Natura 2000, είναι από την Χ.Θ. 73+000 έως την Χ.Θ. 80+000 (βλ. σχέδιο ΜΠΕ 2). Το τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής που διέρχεται από τις περιοχές του δικτύου Natura 2000, είναι πλησίον του αστικού ιστού της Καλαμπάκας. Η γραμμή μεταφορας σύνδεσης του Υ/Σ Τρικάλων καθώς και οι πυλώνες που την αποτελούν, δεν διέρχονται από οικότοπο προτεραιότητας, σύμφωνα με τα συμπεράσματα που προκύπτουν από μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου. Σύμφωνα με την ορνιθολογική μελέτη που εκπονήθηκε για την περιοχή μελέτης, σημειώνεται ότι τόσο η κατασκευή του Υ/Σ έλξης όσο και των γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος δεν αναφέρονται σαν απειλές για τα προστατευόμενα είδη πανίδας και ορνιθοπανίδας, διότι κατασκευάζονται εκτός του δικτύου Natura 2000. Κατά την κατασκευή του έργου της ηλεκτροκίνησης δεν αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις διότι όλες οι εργασίες γίνονται πλησίον της σιδηροδρομικής γραμμής και των απαλλοτριωμένων περιοχών. Επίσης, δεν απαιτούνται νέα τεχνικά έργα ούτε αλλαγή χάραξης της γραμμής. Το έργο συνίσταται από την εγκατάσταση ενός αγωγού ρεύματος πάνω από τη γραμμή, αναρτημένου από ειδικούς μονωμένους βραχίονες (κονσόλες) στερεωμένων επί ιστών, οι οποίοι τοποθετούνται ανά τακτές αποστάσεις παρά την γραμμή (συνήθως ανά 60-65 m) και σε απόσταση έως περίπου 3 μέτρων από τον άξονα αυτής, δηλαδή εντός του υφιστάμενου ορίου απαλλοτρίωσης του ΟΣΕ επί του υφιστάμενου καταστρώματος της γραμμής παραπλεύρως των σκύρων. Οι γραμμές ηλεκτροκίνησης είναι κατασκευασμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να μην θέτουν σε κίνδυνο την πανίδα της περιοχής μελέτης. Όσο αφοράς την ορνιθοπανίδα ο κίνδυνος Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε. Σελίδα 22 Θ. Χόντος