H ΑΓΟΡΑ ΕΠΙΠΛΟΥ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

H ΑΓΟΡΑ ΕΠΙΠΛΟΥ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Περιεχόµενα Ι. Υφιστάµενη κατάσταση...1 Γενικά...1 Αριθµός ε ιχειρήσεων...1 Α ασχολούµενοι Ε ί εδο µισθών...1 υνατότητες χρηµατοδότησης...2 Κύρια ροβλήµατα...3 Συγκριτικά λεονεκτήµατα...4 ΙΙ. Παραγωγή ε ί λου...5 ΙΙΙ. Ζήτηση...6 ΙV. Κατανάλωση...8 V. Εξωτερικό εµ όριο...9 ιµερές εµ όριο Ελλάδας Βουλγαρίας...12 VΙ. Εκτιµήσεις Προο τικές...14 Παράρτηµα...16 1. Ε ιµελητήρια...16 2. Κλαδικές εκθέσεις...16 3. Εκθεσιακοί φορείς...16 4. Σχετικές ιστοσελίδες...17 0

Ι. Υφιστάµενη κατάσταση Γενικά Ο κλάδος ε εξεργασίας ξυλείας και ε ί λου α οτελεί έναν α ό τους δυναµικότερους κλάδους της βουλγαρικής οικονοµίας. Η αρούσα µελέτη ε ικεντρώνεται στον υ οκλάδο της αραγωγής ε ί λου, εριλαµβάνει ωστόσο και ληροφορίες για τον υ οκλάδο ε εξεργασίας ξυλείας, στο βαθµό ου ο τελευταίος ε ηρεάζει θετικά την αραγωγή ε ί λου, ροµηθεύοντας ρώτη ύλη σε ικανο οιητικές οσότητες και χαµηλό κόστος. Η συνολική δασική έκταση της Βουλγαρίας αντιστοιχεί στο 30% ερί ου της εδαφικής ε ικράτειας της, δηλαδή σε ερί ου 30 εκατ. στρέµµατα. Παρά το γεγονός ότι µεγάλο τµήµα δασικών εκτάσεων έχει χαρακτηρισθεί ως ροστατευόµενη εριοχή, οι φυσικοί όροι της χώρας εκτιµώνται σε ερί ου 67 δις ευρώ. Γύρω στις 200 βουλγαρικές εταιρείες διαθέτουν ε ίσηµα άδεια λειτουργίας για διανοµή ξυλείας, ωστόσο µεγάλο µερίδιο της σχετικής δραστηριότητας εντάσσεται στη γκρίζα οικονοµία και είναι µη καταγεγραµµένο. Οι ανωτέρω ε ιχειρήσεις δεν είναι ανταγωνιστικές σε διεθνές ε ί εδο. Αριθµός ε ιχειρήσεων Στον υ οκλάδο της αραγωγής ε ί λου δραστηριο οιούνται γύρω στις 5.000 βουλγαρικές εταιρείες, ωστόσο το 75% της συνολικής αραγωγής ροέρχεται α ό ερί ου 320 ε ιχειρήσεις. Ο αριθµός των ε ιχειρήσεων στη βιοµηχανία ε ί λων αυξήθηκε σηµαντικά το διάστηµα 2005-2007. Στη συντρι τική τους λειοψηφία (σχεδόν το 80%) ρόκειται για µικρές ε ιχειρήσεις - ε ι λο οιούς και µικρές βιοτεχνίες ου α ασχολούν λιγότερους α ό 10 υ αλλήλους και εργάζονται κατό ιν αραγγελίας. Ένα 3% µόνο των ε ιχειρήσεων α ασχολεί ερισσότερους α ό 50 υ αλλήλους και αρόµοια µικρό οσοστό εταιρειών έχει ιστο οιηθεί µέχρι σήµερα µε ISO 9001. Α ασχολούµενοι Ε ί εδο µισθών Στον κλάδο ε εξεργασίας ξυλείας και ε ί λου α ασχολούνται συνολικά ερί ου 46.000 εργαζόµενοι. Στο ίνακα ου ακολουθεί αρατίθεται αριθµός των α ασχολούµενων στον υ οκλάδο της 1

αραγωγής ε ί λου, σύµφωνα µε στοιχεία του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου Βουλγαρίας, τα έτη 2004-2008: Πίνακας 1: Εργαζόµενοι (αριθµός ανά έτος) 2004 2005 2006 2007 2008 21.687 23.458 25.298 27.610 27.204 Α ό τα στοιχεία του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου Βουλγαρίας ροκύ τει ότι το 2008 ο µέσος µηνιαίος µισθός στον υ οκλάδο αραγωγής ε ί λου αντιστοιχούσε σε 310 λέβα. Στον κάτωθι ίνακα αρατίθεται η εξέλιξη των µισθών τα έτη 2004-2008: Πίνακας 2: Μέοος µηνιαίος µισθός (σε λέβα) Ισοτιµία: 1 ευρώ = 1, 9558 λέβα 2004 2005 2006 2007 2008 189 213 228 266 310 Υ οστηρίζεται, άντως, ότι οι ραγµατικοί µισθοί είναι δι λάσιοι α ό τους ε ίσηµα δηλωµένους. 1 Σύµφωνα µε έρευνα του Ε ιµελητηρίου Ε ιχειρήσεων Ε εξεργασίας Ξυλείας και Ε ί λων για λογαριασµό των µελών του, λιγότερο α ό το 30% καταβάλλει µέχρι 400 λέβα για τους εργαζόµενους, ενώ οι λειοψηφία των ε ιχειρήσεων αναφέρει ότι καταβάλλει υψηλότερες αµοιβές. υνατότητες χρηµατοδότησης Η είσοδος της Βουλγαρίας στην Ε.Ε. έχει καταστήσει ροϋ όθεση ε ιβίωσης των βουλγαρικών ε ιχειρήσεων αραγωγής ε ί λου τον εκσυγχρονισµό και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, µέσω της εισαγωγής νέων τεχνολογιών και της κατάρτισης του εργατικού δυναµικού. υνατότητες χρηµατοδότησης για ε ιχειρήσεις του κλάδου ε εξεργασίας ξυλείας και αραγωγής ε ί λου είναι διαθέσιµες στα λαίσια των Ε ιχειρησιακών Προγραµµάτων ό ως «Ανταγωνιστικότητα» και «Ανά τυξη Ανθρώ ινων Πόρων» και στα 1 Για λόγους ου συνδέονται µε την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών. Αξίζει άντως να σηµειωθεί ότι στον ροϋ ολογισµό του 2010 ροβλέ εται µείωση 2% των ασφαλιστικών εισφορών. 2

λαίσια του Προγράµµατος Αγροτικής Ανά τυξης 2007-2013» (βλ. για ερισσότερες ληροφορίες σχετικά µε Ε ιχειρησιακά Προγράµµατα και χρηµατοδοτήσεις της Ε.Ε. στην ιστοσελίδα www.eufunds.bg). Ωστόσο, ο αριθµός των ε ιχειρήσεων ου έλαβαν µέχρι σήµερα κά οιας µορφής υ οστήριξη α ό τα διαθέσιµα κοινοτικά κονδύλια δεν είναι ιδιαίτερα µεγάλος. Τα αιτήµατα χρηµατοδότησης αφορούσαν κυρίως σε τεχνολογικό εκσυγχρονισµό. Το ενδιαφέρον των ε ιχειρήσεων του κλάδου εστιάζεται κυρίως στην τεχνολογία της ενεργειακής α όδοσης, τη βελτίωση των µεθόδων αραγωγής, µάνατζµεντ και µάρκετινγκ. Ε ίσης υ άρχουν ειδικά ρογράµµατα δανειοδότησης µικροµεσαίων ε ιχειρήσεων α ό βουλγαρικές τρά εζες. Η Ευρω αϊκή Τρά εζα Ανασυγκρότησης και Ανά τυξης έχει χορηγήσει δάνεια ρος βουλγαρικές τρά εζες µε στόχο να διευκολυνθεί η ρόσβαση των ΜΜΕ στον τρα εζικό δανεισµό. Τέλος, ως ρος τις δυνατότητες ου συνδέονται µε τη σύσταση clusters, ου µ ορούν να αυξήσουν την αραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα των ε ιχειρήσεων, στη Βουλγαρία υ άρχουν λίγες εριοχές µε σχετική δυνατότητα. Τέτοιες εριοχές είναι αυτές του Τρογιάν, Λόβετς και Τέτεβεν µε ερισσότερες α ό 300 ε ιχειρήσεις, του Πάζαρτζικ και Βέλινγκραντ µε ερί ου 200 ε ιχειρήσεις, του Ρούσε µε ερί ου 150 και του Μ άνσκο και Ραζλόγκ µε ερί ου 100 ε ιχειρήσεις. Στην εριοχή του Τρογιάν, ου διαθέτει αράδοση α ό τον 19 ο αιώνα στην χειροτεχνία ξύλου και στη αραγωγή ε ί λου, α ό το 2005 λειτουργεί cluster ε ιχειρήσεων ε εξεργασίας ξυλείας και αραγωγής ε ί λου ου χρηµατοδοτήθηκε α ό το ρόγραµµα PHARE. Οι 34 ε ιχειρήσεις ου το α αρτίζουν αράγουν ροϊόντα µε ε ωνυµία «MADE IN TROYAN και έχουν τη δυνατότητα ως µέλη του εν λόγω cluster να συµµετάσχουν σε διεθνείς εκθέσεις και να χρησιµο οιούν α ό κοινού νεοα οκτηθέντα τεχνολογικό εξο λισµό. Κύρια ροβλήµατα Σύµφωνα µε έρευνα ου εκ ονήθηκε τον Οκτώβριο-Νοέµβριο 2008 α ό το Ε ιµελητήριο Ε ιχειρήσεων Ε εξεργασίας Ξυλείας και Ε ί λων, (όταν η οικονοµική κρίση µόλις ξεκινούσε και κατά συνέ εια δεν 3

ε ηρέασε τα α οτελέσµατα της έρευνας) ως σηµαντικότερα ροβλήµατα οι για τις ε ιχειρήσεις του κλάδου καταγράφονται: H δυσκολία εξεύρεσης εξειδικευµένου και έµ ειρου εργατικού δυναµικού. Υφίστανται µεγάλες ανάγκες για κατάρτιση του ροσω ικού. Περισσότερες α ό τις µισές α ό τις εταιρείες δεν αρέχουν κά οιας µορφής εκ αίδευση, ενώ δεν έγινε ε αρκής εκµετάλλευση των δυνατοτήτων στα λαίσια του Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος «Ανά τυξη Ανθρώ ινων Πόρων». Η έλλειψη α οτελεσµατικότητας της δηµόσιας διοίκησης Η ανάγκη αύξησης της αραγωγικότητας. Συγκριτικά λεονεκτήµατα Το χαµηλό κόστος εργασίας, η ροµήθεια ρώτης ύλης σε ικανο οιητικό βαθµό και σχετικά χαµηλή τιµή α ό την το ική βιοµηχανία ξυλείας και κατ αντιστοιχία η τελική χαµηλή τιµή του ροϊόντος α οτελούν τα βασικά συγκριτικά λεονεκτήµατα των βουλγαρικών ε ιχειρήσεων αραγωγής ε ί λου. Ακόµα η ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. και η εναρµόνιση µε την κοινοτική νοµοθεσία αρέχει το λαίσιο για την ανά τυξη του τοµέα και την ενίσχυση του εξαγωγικού ροσανατολισµού, υ ό την ροϋ όθεση βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Το µέλλον των βουλγαρικών ε ιχειρήσεων του κλάδου θα εξαρτηθεί κατά συνέ εια τόσο α ό τον εκσυγχρονισµό της λειτουργίας τους, όσο και α ό τη βελτίωση της οιότητας και του design των ροϊόντων τους. Ε ίσης, θα ε ηρεαστεί άµεσα α ό την εξέλιξη των κύριων ροσδιοριστικών αραγόντων ζήτησης, το διαθέσιµο εισόδηµα και το ρυθµό αύξηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Ο κλάδος εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό α ό την κατασκευαστική δραστηριότητα και ήδη υ οστεί τις ε ι τώσεις της οξείας κρίσης στον κατασκευαστικό κλάδο το 2009. 4

ΙΙ. Παραγωγή ε ί λου Η αραγωγή ε ί λου και ροϊόντων ξυλείας στη Βουλγαρία, κατέγραψε σηµαντική αύξηση το 2007 µε συνολική αραγωγή ερισσότερα α ό 800 εκατ. ευρώ. Η αραγωγή ε ί λου αυξήθηκε α ό 335 εκατ. ευρώ το 2006 σε 436 εκατ. ευρώ το 2007. Η δε αραγωγή ροϊόντων ξυλείας αυξήθηκε α ό 330 εκατ. ευρώ το 2006 στα 384 εκατ. ευρώ το 2007. Το 2008, η αραγωγή ε ί λου συνέχισε την αυξητική της ορεία, την ίδια χρονιά όµως, αρατηρήθηκε α ότοµη µείωση της ζήτησης στο τελευταίο τετράµηνο του 2008. Στο ίνακα και το γράφηµα ου ακολουθεί αρατίθεται η εξέλιξη της αραγωγής ε ί λου στη Βουλγαρία τα έτη 2004-2008, σύµφωνα µε στοιχεία του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου Βουλγαρίας: Πίνακας 3: Παραγωγή ε ί λου τα έτη 2004-2008 (αξία σε ευρώ) 2004 2005 2006 2007 2008 246.042.540 290.754.670 335.277.120 436.198.480 484.017.790 Γράφηµα 1: Παραγωγή ε ί λου τα έτη 2004-2008 (αξία σε ευρώ) 600.000.000 500.000.000 400.000.000 300.000.000 200.000.000 484.017.790 436.198.480 335.277.120 290.754.670 246.042.540 100.000.000 0 04 05 06 07 08 Αξίζει να σηµειωθεί ότι η αραγωγικότητα στη βιοµηχανία αραγωγής ε ί λου βελτιώθηκε θεαµατικά τα τελευταία έτη, αλλά 5

α έχει ακόµα σηµαντικά α ό τα ρότυ α των δυτικοευρω αϊκών χωρών. Αναφέρεται ότι το 2001 τα ροϊόντα και υ ηρεσίες ανήλθαν σε 15.000 ευρώ ανά α ασχολούµενο στη βιοµηχανία ε ί λων και 21.000 λέβα ανά α ασχολούµενο στη βιοµηχανία ε εξεργασίας ξυλείας, ενώ το 2007 σε 30.000 ευρώ και 42.000 λέβα αντίστοιχα. Κατά συνέ εια µέσα σε µία εξαετία η βελτίωση ροσέγγισε σχεδόν οσοστό 100%. ΙΙΙ. Ζήτηση Ένα α ό τα θετικά χαρακτηριστικά της βουλγαρικής αγοράς ε ί λου είναι ο αξιόλογος βαθµός διαφορο οίησης της ζήτησης. Υφίστανται ανάγκες σε µία σειρά α ό κατηγορίες, ό ως έ ι λα κατοικίας και έ ι λα γραφείου α ό ε ιχειρήσεις, ενώ αράλληλα οι κρατικές υ οδοµές (δηµόσιες υ ηρεσίες, σχολεία κ.ο.κ.) της χώρας είναι ε αλαιωµένες και α αιτείται εκτεταµένη ανακαίνιση. Ε ι λέον, τεράστιος αριθµός έργων, ό ως ξενοδοχεία, κατοικίες και κτίρια ε ιχειρήσεων, εµ ορικών κέντρων, ου αναµένεται να ολοκληρωθούν στο άµεσο µέλλον, εκτιµάται ότι θα έχει ως α οτέλεσµα την ενίσχυση της ζήτησης. Ωστόσο, ρέ ει να σηµειωθεί, ότι στην αρούσα φάση η ζήτηση ε ί λου στη βουλγαρική αγορά βρίσκεται στο χαµηλότερο σηµείο της, καταγράφοντας συρρίκνωση το 2009 έως και 50%. Η κατάρρευση της ζήτησης α οδίδεται στη γενικότερη οικονοµική ύφεση και ιδίως στην οξεία κρίση στον κατασκευαστικό τοµέα. Σύµφωνα µε έρευνα του Ε ιµελητηρίου Ε ιχειρήσεων Ε εξεργασίας Ξυλείας και Ε ί λων, εάν δεν µεσολαβούσε η οικονοµική κρίση, η βιοµηχανία ε ί λων θα µ ορούσε να είχε αυξήσει την αραγωγή της κατά 15% καθώς η αύξηση των κατασκευών και των ενυ όθηκων στεγαστικών δανείων δηµιουργούσε τις ροϋ οθέσεις για τη δηµιουργία συνθηκών ισχυρής ζήτησης. Λόγω της µειωµένης ζήτησης στην εγχώρια αγορά οι Βούλγαροι κατασκευαστές ε ί λων διέθεσαν στην εγχώρια αγορά µόνο το ένα έµ το ερί ου της αραγωγής τους, ενώ το µεγαλύτερο κοµµάτι της αραγωγής ροορίστηκε για εξαγωγή. Οι δε τιµές των ε ί λων µειώθηκαν έως και 25% α ό την έναρξη της κρίσης, ενώ αναφέρεται ότι ορισµένοι αραγωγοί είναι διατεθειµένοι να ωλήσουν κάτω του κόστους στην ροσ άθειά τους να εξασφαλίσουν µετρητά. 6

Αντίστοιχα οι ωλήσεις των ε ιχειρήσεων ε εξεργασίας ξυλείας εµφανίστηκαν µειωµένες κατά 42% το ρώτο εξάµηνο του 2009 σε σχέση µε το αντίστοιχο διάστηµα του 2008. Ο κλάδος της αραγωγής ε ί λων στη Βουλγαρία εξακολουθεί µέχρι σήµερα να βρίσκεται σε ύφεση, αν και τους τελευταίους µήνες του 2009 αναφέρεται κά οια ελαφρά ανάκαµψη στον κλάδο, καθώς εταιρείες ου εδρεύουν στο νότιο τµήµα της εριοχής της Ροδό ης είχαν αύξηση αραγγελιών α ό αγορές χωρών ό ως της Ελλάδας, του Ισραήλ και του Ιράκ. Παράλληλα καταγράφονται κά οιες ρώτες ενδείξεις οικονοµικής ανάκαµψης στον κλάδο ε εξεργασίας ξυλείας, έναν α ό τους ρώτους κλάδους της βουλγαρικής οικονοµίας ου ε ηρεάστηκε άµεσα α ό την οικονοµική κρίση και α ό τους ρώτους ου ανακάµ τει. Σύµφωνα µε σχετική έρευνα του Ε ιµελητηρίου Ε ιχειρήσεων Ε εξεργασίας Ξυλείας και Ε ί λων οι βουλγαρικές ε ιχειρήσεις του κλάδου εκφράζουν συγκρατηµένη αισιοδοξία στο κλείσιµο του 2009. Πάνω α ό το 50% των ε ιχειρήσεων αναµένει µικρή αύξηση του κύκλου εργασιών τους στο τέλος του 2009, ερί ου το 30% εκτιµά ότι θα διατηρηθεί σταθερός και µόνο 5-6% εκτιµά ότι θα µειωθεί. Μία δε στις τρεις ε ιχειρήσεις εµφανίζεται διατεθειµένη να ροσλάβει ροσω ικό. 7

ΙV. Κατανάλωση Ο ληθυσµός της Βουλγαρίας είναι 7,7, εκατ. ενώ τα νοικοκυριά υ ολογίζονται στα 2.360 εκατ. Το ε ί εδο του εισοδήµατος είναι σηµαντικά χαµηλότερο α ό αυτό των υ ολοί ων χωρών της ΕΕ των 15. Το µέσο µηνιαίο εισόδηµα στη Βουλγαρία το 2008 ήταν ερί ου 240 ευρώ. Ωστόσο, σήµερα η µεσαία τάξη α οτελεί το 20%του ληθυσµού, ενώ ήταν σχεδόν µη υφιστάµενη στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ε ίσης, διαρκώς διευρύνεται η οµάδα των νέων καταναλωτών - κατά κύριο λόγο νέων ε αγγελµατιών µε υψηλό κοινωνικό και οικονοµικό status - ου είναι κάτοικοι της Σόφιας και άλλων µεγάλων βουλγαρικών όλεων και τείνουν να διαθέτουν ερισσότερα χρήµατα για τη αγορά οιοτικών ε ί λων βελτιωµένου design. Η βουλγαρική αγορά ε ί λου θεωρείται µικρού ρος µεσαίου µεγέθους στην ΕΕ, µεγαλύτερη συγκριτικά α ό τις αγορές της Σλοβακίας και της Σλοβενίας και σηµαντικά µικρότερη α ό την αγορά της Ουγγαρίας. Είναι δε, συγκεντρωµένη κυρίως στη Σόφια και σε άλλα αστικά κέντρα της Βουλγαρίας. Στο λαίσιο αυτό, οι ωλήσεις ε ί λου στη Βουλγαρία είναι χαµηλές σε σύγκριση µε την υ όλοι η υτική Ευρώ η. Η ε ί λωση καταλαµβάνει οσοστό 3,6% της συνολικής ατοµικής κατανάλωσης και υ ολεί εται σηµαντικά του µέσου όρου της ΕΕ, όµως το οσοστό αυτό αυξάνεται διαρκώς µε τη άροδο του χρόνου και την αύξηση των διαθέσιµων εισοδηµάτων. Η αγορά οικιακού ε ί λου α οτιµήθηκε σε 344 εκατ. ευρώ λιανικών ωλήσεων το 2008. Το ίδιο έτος οι Βούλγαροι καταναλωτές διέθεσαν σε οικιακό έ ι λο 45 ευρώ κατά κεφαλή, ενώ ο µέσος όρος στην Ε.Ε. αντιστοιχούσε σε 161 ευρώ. Ωστόσο η ετήσια µέση αύξηση στη κατανάλωση ήταν 6,8%, οσοστό µεγαλύτερο α ό το αντίστοιχο των υ ολοί ων κρατών µελών της Ε.Ε. -µε εξαίρεση τη Ρουµανία- γεγονός ου καταδεικνύει τον ανα τυσσόµενο και δυναµικό χαρακτήρα της βουλγαρικής αγοράς. Πίνακας 4: Πωλήσεις ε ί λωσης στη Βουλγαρία (αξία σε εκατ. ευρώ) 2004 2005 2006 2007 2008 264 289 302 331 344 8

V. Εξωτερικό εµ όριο Ως µέλος της ΕΕ, η Βουλγαρία έχει ελεύθερη ρόσβαση στην ευρω αϊκή αγορά και η αύξηση των εισαγωγών και των εξαγωγών τα τελευταία έτη καταδεικνύουν την ενσωµάτωση του κλάδου ε εξεργασίας ξυλείας και αραγωγής ε ί λων στη διεθνή αγορά. Μεγάλο τµήµα συνολικής αραγωγής ε ί λου ροορίζεται για εξαγωγές. Οι εξαγωγές το 2007 ανήλθαν σε ερί ου 482,5 εκατ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν ολύ γρηγορότερα α ό τις εξαγωγές ροσεγγίζοντας τα 762,8 εκατ. ευρώ. Η αύξηση των εξαγωγών και η διεύρυνση του αρνητικού εµ ορικού ισοζυγίου στο έ ι λο είναι ενδεικτική της αύξουσας αγοραστικής δύναµης στη Βουλγαρία. Πίνακας 5: Εξωτερικό Εµ όριο (αξία σε ευρώ) 2004 2005 2006 2007 2008 α εξαµ. 2009 ΕΞΑΓΩΓΕΣ 247.935.653 303.041.793 394.359.556 482.533.341 179.781.517 66.504.951 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 345.924.783 399.696.536 553.336.266 762.836.456 202.816.262 68.230.861 Γράφηµα 2: Εξαγωγές βουλγαρικών ε ί λων τα έτη 2004 2008 (αξία σε ευρώ) 600.000.000 500.000.000 400.000.000 300.000.000 200.000.000 100.000.000 0 04 05 06 07 08 9

Η τάση διεύρυνσης του αρνητικού εµ ορικού ισοζυγίου ανατρά ηκε την τελευταία διετία. Το 2008, ό ως και το ρώτο εξάµηνο του 2009 αρατηρήθηκε κατακόρυφη τώση των εισαγωγών, σε οσοστό µεγαλύτερο του 50%. Ό ως ήδη αναφέρθηκε, τα ερισσότερα α ό τα έ ι λα ου αράχθηκαν στη Βουλγαρία το εν λόγω διάστηµα ροορίστηκαν για εξαγωγή, καθώς η ζήτηση στη βουλγαρική αγορά ήταν χαµηλή. Οι εισαγωγές της ξυλείας και των ροϊόντων της ε ίσης µειώθηκαν ερί ου στο µισό µε α οτέλεσµα, τη µετατρο ή του εµ ορικού ισοζυγίου - ου ριν α ό ένα χρόνο ήταν αρνητικό- σε θετικό το 2009. Τα τελευταία χρόνια στις δέκα ρώτες θέσεις εµ ορικών εταίρων στο έ ι λο εναλλάσσονται χώρες ό ως η Γερµανία, η Ιταλία, η Γαλλία, η Τουρκία, η Πολωνία. Η Βουλγαρία εξάγει κυρίως καθίσµατα και ε ικαλυµµένα έ ι λα. Παρατίθενται γραφήµατα µε τους δέκα ρώτους εµ ορικούς εταίρους της Βουλγαρίας τα έτη 2007 και 2008 για εξαγωγές και εισαγωγές). Γράφηµα 3: έκα ρώτοι ελάτες βουλγαρικών εξαγωγών το 2007 (αξία σε ευρώ) 140.000.000 120.000.000 100.000.000 80.000.000 60.000.000 40.000.000 20.000.000 0 10

Γράφηµα 4: έκα ρώτοι ελάτες βουλγαρικών εξαγωγών το 2007 (αξία σε ευρώ) 30.000.000 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 0 Γράφηµα 5: έκα ρώτοι εξαγωγείς ε ί λου στη Βουλγαρία το 2007 (αξία σε ευρώ) 160.000.000 140.000.000 120.000.000 100.000.000 80.000.000 60.000.000 40.000.000 20.000.000 0 11

Γράφηµα 6: έκα ρώτοι εξαγωγείς ε ί λου στη Βουλγαρία το 2008 (αξία σε ευρώ) 50.000.000 45.000.000 40.000.000 35.000.000 30.000.000 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 0 ιµερές εµ όριο Ελλάδας Βουλγαρίας Στον ίνακα και το γράφηµα ου ακολουθούν αρατίθεται η ορεία των εµ ορικών συναλλαγών το διάστηµα 2004 - α εξαµ. 2009. Ό ως ροκύ τει ο όγκος διµερούς εµ ορίου στα έ ι λα σηµειώνει διαρκή αύξηση. Μέχρι το 2007 οι ελληνικές εξαγωγές ρος τη Βουλγαρία ήταν µεγαλύτερες α ό τις εισαγωγές και το εµ ορικό ισοζύγιο διευρυνόταν υ έρ της χώρας µας. Το 2008, ωστόσο, στα λαίσια ύφεσης στη βουλγαρική αγορά η τάση αυτή ανατρά ηκε και οι ελληνικές εξαγωγές συρρικνώθηκαν δραστικά, ενώ οι βουλγαρικές εξαγωγές σχεδόν δι λασιάστηκαν. Σύµφωνα µε ροσωρινά στοιχεία του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου Βουλγαρίας, το ρώτο εξάµηνο 2009 εριορίστηκε εραιτέρω ο όγκος διµερούς εµ ορίου ενώ το εµ ορικό ισοζύγιο συνέχισε να είναι ελλειµµατικό σε βάρος της χώρας µας. 12

Πίνακας 6: Ελληνικές εξαγωγές & εισαγωγές ε ί λου στη Βουλγαρία (αξία σε ευρώ) 2004 2005 2006 2007 2008 α εξαµ. 2009 ΕΞΑΓΩΓΕΣ 18.435.860 16.048.935 24.587.380 28.202.731 9.335.193 2.866.126 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 3.429.305 3.911.010 6.973.123 9.450.324 18.414.906 5.830.382 ΟΓΚΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ 21.865.165 19.959.945 31.560.503 37.653.055 27.750.099 8.696.508 Γράφηµα 7: Ελληνικές εξαγωγές & εισαγωγές ε ί λου στη Βουλγαρία (αξία σε ευρώ) 30.000.000 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 Εξαγ. Εισαγ. 5.000.000 0 04 05 06 07 08 α' εξ. 09 Αξίζει να σηµειωθεί ότι η Ελλάδα το 2008 βρέθηκε στην τέταρτη θέση των καλύτερων ελατών βουλγαρικών εξαγωγών ε ί λου (βλ. Γράφηµα 4), ενώ αντίστοιχα οι ελληνικές εξαγωγές ε ί λου βρέθηκαν στην έκτη θέση, µόλις µία θέση ίσω α ό την Τουρκία ου α οτελεί καθιερωµένο εξαγωγέα φθηνού ε ί λου και µάλιστα το ροηγούµενο έτος κατείχε τη δεύτερη θέση µε τη Γερµανία στην ρώτη θέση (βλ. Γραφήµατα 6 και 5). Η Ελλάδα α οτελεί ε ίσης, µαζί µε την Τουρκία, την ΠΓ Μ και την Ιταλία µία α ό τις σηµαντικότερες αγορές των βουλγαρικών εξαγωγών ξυλείας και ροϊόντων ξυλείας. 13

VΙ. Εκτιµήσεις Προο τικές Η αγορά ε ί λων α οτελεί κλάδο ου ε ηρεάζεται άµεσα α ό τη δυσµενή ή ευνοϊκή διεθνή και εγχώρια οικονοµική συγκυρία, µε α οτέλεσµα να εµφανίζονται έντονες διακυµάνσεις στις ωλήσεις και στα κέρδη. Η αρούσα οικονοµική ύφεση ε ηρέασε αρνητικά τη βουλγαρική αγορά ε ί λου το 2009, καθώς η καταναλωτική ζήτηση ό ως και οι δα άνες των ε ιχειρήσεων για εξο λισµό εριορίστηκαν δραστικά. Ωστόσο, ρόκειται για ανα τυσσόµενη αγορά µε αξιόλογη δυναµικό και ροο τικές για την αύξηση της εσωτερικής ζήτησης στο µέλλον, ενώ ήδη είναι ορατά τα ρώτα σηµάδια ανάκαµψης. Σύµφωνα µε έρευνα της Alpha Research και του βουλγαρικού Εµ ορικού Ε ιµελητηρίου ο ανταγωνισµός στην αγορά της Βουλγαρίας µέχρι σήµερα, ε ικεντρώθηκε κυρίως στην τιµή και όχι την οιότητα των ροϊόντων. Τελευταία, όµως, εµφανίζεται µια καινούργια τάση ου υ οδηλώνει την αλλαγή των συνηθειών κατανάλωσης και τη στροφή ρος την αγορά οιοτικού ε ί λου υψηλής αισθητικής. Στο λαίσιο αυτό, η ώληση οιοτικού ε ί λου αρουσίασε δυναµική ανά τυξη τα τελευταία χρόνια, γεγονός ου εξηγείται α ό την αύξηση των διαθέσιµων εισοδηµάτων, τη µεγαλύτερη οικιλία ροϊόντων και τα ευνοϊκότερα ρογράµµατα χρηµατοδοτικής µίσθωσης. Η αυξανόµενη οικιλία ροϊόντων ε ί λου µε βελτιωµένο design -συχνά εισαγόµενου- σε διαρκώς ιο ελκυστικά καταστήµατα υροδοτεί αυτήν την τάση. Ήδη υψηλής οιότητας σχεδιασµού µάρκες ό ως η δανέζικη B&O και ολυάριθµες ιταλικές µάρκες ε ί λων έχουν κάνει την είδοσό τους στην αγορά. Ε ίσης, ένα σηµαντικό γεγονός ου αναµένεται το 2010 είναι η είσοδος της ΙΚΕΑ. Τα ανωτέρω α οτελούν σαφείς ενδείξεις ότι η βουλγαρική αγορά αρουσιάζει ενδιαφέρον για τους αραγωγούς και εξαγωγείς ελληνικού ε ί λου. Η είσοδος θα ρέ ει να αφορά σε οιοτικό έ ι λο υψηλής αισθητικής και design ου θα α ευθύνεται σε µεσαίες και ανώτερες εισοδηµατικές τάξεις και θα ρέ ει να ραγµατο οιηθεί µεθοδευµένα µε τη χρήση σύγχρονων µέσων και µεθόδων ( αραγωγής, management, marketing). Η εγχώρια αγορά µ ορεί να είναι ανα τυσσόµενη και α ό ά οψη οργάνωσης να µη βρίσκεται στο ε ί εδο των δυτικοευρω αϊκών 14

κρατών αλλά είναι ήδη αρκετά οργανωµένη µε µεγάλα καταστήµατα ε ί λων (Aron, Aiko, Labirint, Zona, Mobexpert). Την τελευταία διετία στη συρρικνωµένη ίτα των βουλγαρικών εισαγωγών, το µερίδιο των ελληνικών ε ί λων αρουσιάζεται αυξηµένο. Στα ροσεχή έτη κατά τα ο οία αναµένεται ανάκαµψη θα αρουσιαστούν αυξηµένες ευκαιρίες εξαγωγών σε διάφορα είδη ε ί λου, ό ως γραφείου, κουζίνας, κατοικίας, κ.α. καθώς υφίστανται ανάγκες σε όλες τις κατηγορίες, ενώ η άνοδος των διαθέσιµων εισοδηµάτων θα τροφοδοτήσει την εγχώρια ζήτηση. Ήδη ορισµένες ελληνικές εταιρείες έχουν εισέλθει στη βουλγαρική αγορά µε ε ιτυχία ( ροµέας, NEOSET) Οι ελληνικές ε ιχειρήσεις εφόσον θελήσουν να εισέλθουν στη βουλγαρική αγορά διαθέτουν λεονεκτήµατα ό ως τη γεωγραφική εγγύτητα, το φθηνό εργατικό κόστος στη χώρα, το ευνοϊκό ε ενδυτικό και φορολογικό καθεστώς και την ήδη εδραιωµένη στη χώρα αρουσία ολυάριθµης ελληνικής ε ιχειρηµατικής κοινότητας. Σόφια, 18 εκεµβρίου 2009 Θεολογία Βούλγαρη Γραµµατέας ΟΕΥ Γ 15

Παράρτηµα 1. Ε ιµελητήρια Branch Chamber of Woodworking and Furniture Industry in Bulgaria tel.: + 359 (0)2 963 42 99 fax: + 359 (0)2 81 64 280 Sofia 1113 20 F.J. Curie Str., office 1003-1004 e-mail: office@timberchamber.com http://www.timberchamber.com BULGARIAN CHAMBER OF COMMERCE AND INDUSTRY 9, Iskar Street, 1058 Sofia, Bulgaria tel.: +359 2/981 66 26, 989 72 40, 811 74 28 fax: +359 2/981 66 26 http://www.bcci.bg 2. Κλαδικές εκθέσεις FURNITURE Bulgaria 15.02.2010, Σόφια TECHNOMEBEL, 23-27.03.2010, Σόφια STROIKO 2000, 24-30.03.2010, Palace of Culture, Σόφια THE THREE KEYS, 8-12.04.2010, Βάρνα MEBELTECH, Φιλι ού ολη 11-16.05.2010 FURNITURE Spring/Autumn - International Trade Exhibition 2010 15.09.2010, Σόφια WORLD OF FURNITURE, Inter Expo Center 15.10.2010, Σόφια HOTEL & RESTAURANT EXPO, Οκτώβριος Σόφια 3. Εκθεσιακοί φορείς INTER EXPO CENTER SOFIA Tel.: + 359 (2) 9655 281 Fax: + 359 (2) 9655 231 E-mail: exhibitions@bulgarreklama.com 16

INTERNATIONAL FAIR PLOVDIV 37, Tzar Boris III - Obedinitel Blvd. 4003, Plovdiv, BULGARIA Phone: (+359) 32/903 600 Fax: (+359) 32/902 432 Е-mail: fairinfo@fair.bg http://www.fair.bg/en/events/eventscalender2010.htm VIA EXPO Ltd. Plovdiv 4003, Bulgaria 3, Chehov Sq tel./fax: (+359 32) 960011, 960012, 945459 (+359 888) 911 827 E-mail: office@viaexpo.com http://www.viaexpo.com/index_en.html 4. Σχετικές ιστοσελίδες www.mebeli.info, www.dmt-magazine.info, www.md-magazine.info 17