ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 18.7.2016 COM(2016) 486 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ ΕΩΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 2015 EL EL

Περιεχόμενα 1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 3 2. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ... 9 2.1. Προληπτικοί μηχανισμοί... 9 2.2. Διορθωτικοί μηχανισμοί... 9 2.3. Οικονομική αποδοτικότητα των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου... 12 2.4. Δημόσιος εσωτερικός έλεγχος και η διαχείριση των κονδυλίων της ΕΕ... 12 3. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 2015... 14 3.1. Δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις το 2015... 14 3.2. Σωρευτικές δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις μέχρι το τέλος του 2015... 19 3.3. Επιπτώσεις των δημοσιονομικών διορθώσεων... 22 4. ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ... 23 4.1. Προληπτικές δράσεις... 23 4.2. Διορθωτικές ενέργειες... 24 4.3. Ελλείψεις στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου των κρατών μελών που εντοπίστηκαν και μέτρα που ελήφθησαν... 25 4.4. Σωρευτικά αριθμητικά στοιχεία... 26 4.5. Διορθώσεις κρατών μελών... 28 5. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ... 29 5.1. Προληπτικές δράσεις... 29 5.2. Διορθωτικές ενέργειες... 33 5.3. Ελλείψεις που διαπιστώθηκαν στη διαχείριση και τον έλεγχο των κρατών μελών και μέτρα που ελήφθησαν... 34 5.4. Σωρευτικά αριθμητικά στοιχεία... 36 5.5. Διορθώσεις κρατών μελών... 40 6. ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ... 41 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ: ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ... 42 1. Δημοσιονομικές διορθώσεις το 2015 σε σύγκριση με τις πληρωμές της ΕΕ που εισπράχθηκαν Κατανομή ανά κράτος μέλος... 42 2. Κατανομή των κατ αποκοπή διορθώσεων το 2015... 44 3. Κατανομή των δημοσιονομικών διορθώσεων στην πηγή το 2015... 44 1

4. Κατανομή των καθαρών δημοσιονομικών διορθώσεων το 2015... 45 5. Γεωργικά ποσά που ανακτήθηκαν από τελικούς δικαιούχους από τα κράτη μέλη το 2015... 46 6. Διορθώσεις που εφάρμοσαν τα ίδια τα κράτη μέλη το 2015 πριν από την εκτέλεση των πληρωμών στους δικαιούχους (επιπλέον των κοινοποιήσεων στην Επιτροπή)... 47 7. Σωρευτικές διορθώσεις στο τέλος του 2015 που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη για την πολιτική συνοχής για την περίοδο 2007-2013... 48 2

1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στην παρούσα ανακοίνωση περιγράφεται η λειτουργία των προληπτικών και διορθωτικών μηχανισμών που προβλέπονται στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), καθώς και οι δράσεις τις οποίες αναλαμβάνουν οι υπηρεσίες της Επιτροπής για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από παράνομες ή παράτυπες δαπάνες. Παρέχεται επίσης η καλύτερη δυνατή εκτίμηση των αριθμητικών στοιχείων που προκύπτουν από τη χρήση των εν λόγω μηχανισμών και καταδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο τα κράτη μέλη συμμετέχουν και επωμίζονται τις συνέπειες. Συμπληρώνει τα στοιχεία που αναφέρονται στο έγγραφο με τίτλο «Οικονομικές καταστάσεις Συζήτηση και ανάλυση» (Financial Statement Discussion and Analysis) του 2015, στην ετήσια έκθεση του 2015 για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ και στα αντίστοιχα τμήματα των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων των σχετικών Γενικών Διευθύνσεων. Περίπου το 80% του προϋπολογισμού της ΕΕ εκτελείται από τα κράτη μέλη, τα οποία οφείλουν να συμμορφώνονται με τους κανόνες που έχουν συμφωνηθεί από κοινού για την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Τα κράτη μέλη είναι εταίροι της Επιτροπής όσον αφορά τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία της ΕΕ και την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ. Η Επιτροπή προστατεύει τον προϋπολογισμό της ΕΕ, δηλαδή τις δαπάνες της ΕΕ, από παράτυπες ή αχρεωστήτως καταβληθείσες δαπάνες, με δύο κυρίως μηχανισμούς: (1) προληπτικούς μηχανισμούς (π.χ. εκ των προτέρων ελέγχους, διακοπή και αναστολή πληρωμών) και (2) διορθωτικούς μηχανισμούς (κυρίως δημοσιονομικές διορθώσεις που επιβάλλονται σε κράτη μέλη, καθώς και ανακτήσεις από αποδέκτες πληρωμών της ΕΕ): εάν αποδειχτεί ότι οι προληπτικοί μηχανισμοί δεν ήταν αποτελεσματικοί, η Επιτροπή, στο πλαίσιο του εποπτικού ρόλου της, καλείται να εφαρμόσει διορθωτικούς μηχανισμούς ως έσχατη λύση. Πρωταρχικός στόχος των δημοσιονομικών διορθώσεων και των ανακτήσεων είναι να διασφαλίζεται ότι από τον προϋπολογισμό της ΕΕ χρηματοδοτούνται μόνο δαπάνες σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο. Στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, τα κράτη μέλη είναι κατεξοχήν αρμόδια για τον εντοπισμό και την ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών από τους δικαιούχους. Για τη διασφάλιση της οικονομικής αποδοτικότητας των συστημάτων ελέγχου, ένας από τους κύριους άξονες εργασίας στους οποίους θα εστιάσουν περαιτέρω οι υπηρεσίες της Επιτροπής κατά τη διάρκεια της τρέχουσας θητείας του Σώματος είναι ο εξορθολογισμός και η απλούστευση των ελέγχων και η κατανομή των πόρων σε ελέγχους που θεωρούνται οι πλέον κατάλληλοι για τη διαχείριση των κινδύνων νομιμότητας και κανονικότητας εντός του κανονιστικού πλαισίου. Όσον αφορά την επιμερισμένη διαχείριση, ο βασικός στόχος συνίσταται στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων ελέγχου των κρατών μελών. Όσον αφορά τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη, οι δημοσιονομικές διορθώσεις έχουν πάντα καθαρές επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ με την ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών που έχει ως αποτέλεσμα την επιστροφή τους στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν τις μη επιλέξιμες δαπάνες με νέες επιλέξιμες δαπάνες και, ως εκ τούτου, να μην χάσουν τη χρηματοδότηση της ΕΕ. Στο πλαίσιο άλλων μορφών διαχείρισης, οι δημοσιονομικές διορθώσεις χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή διορθώσεων πριν από την εκτέλεση επιστροφής στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Η παρούσα ανακοίνωση επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στα αποτελέσματα του εποπτικού ρόλου της Επιτροπής, αλλά παρέχει επίσης πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα των ελέγχων που διενεργούν τα κράτη μέλη. Δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις: Αποτελέσματα 2015 Όσον αφορά τις επιπτώσεις των διορθωτικών μέτρων που λαμβάνει η Επιτροπή, τα βασικά αριθμητικά στοιχεία για το οικονομικό έτος 2015 έχουν ως εξής: Τομείς πολιτικής 3 Σύνολο δημοσιονομικ ών διορθώσεων και ανακτήσεων που επιβεβαιώθηκ αν το 2015 σε εκατ. EUR Σύνολο δημοσιονομικ ών διορθώσεων και ανακτήσεων που εκτελέστηκαν το 2015 Γεωργία και αγροτική ανάπτυξη 1 292 1 587 Πολιτική συνοχής 1 744 1 808

Εσωτερικές πολιτικές 326 317 Εξωτερικές πολιτικές 132 136 Διοίκηση 5 5 ΣΥΝΟΛΟ 3 499 3 853 Ποσοστό (%) των πληρωμών από τον προϋπολογισμό 2,4% 2,7% 4

Το ακόλουθο διάγραμμα παρουσιάζει μια επισκόπηση των διαφόρων τύπων διορθώσεων που εκτελέστηκαν το 2015 ανά τομέα πολιτικής (σε εκατ. EUR): 2,000 1,500 1,000 500 Καθαρές διορθώσεις 1 543 εκατ. EUR Αντικατάσταση δαπανών 1 134 εκατ. EUR Διορθώσεις στην πηγή 1 176 εκατ. EUR 0-500 Πολιτική συνοχής Γεωργική πολιτική Εσωτερικές πολιτικές Εξωτερικές πολιτικές Για τους ορισμούς των τριών τύπων διορθώσεων, βλέπε τμήμα 2.2.2. Δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις: Σωρευτικά αποτελέσματα Τα σωρευτικά αριθμητικά στοιχεία παρέχουν πιο χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τη σημασία των διορθωτικών μηχανισμών που χρησιμοποιούνται από την Επιτροπή, διότι λαμβάνουν υπόψη τον πολυετή χαρακτήρα της πλειονότητας των ενωσιακών δαπανών και εξουδετερώνουν τις επιπτώσεις μεμονωμένων περιστατικών. Δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις που επιβεβαιώθηκαν κατά την περίοδο 2009-2015 (σε εκατ. EUR): 5 000 4 500 4 000 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 Διοίκηση Τομείς εξωτερικής πολιτικής Τομείς εσωτερικής πολιτικής Πολιτική συνοχής Γεωργία 1 000 500 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Κατά την περίοδο 2009-2015, το μέσο επιβεβαιωθέν ποσό ανήλθε σε 3,3 δισ. EUR, ήτοι στο 2,4% του μέσου ποσού πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ενώ το μέσο εκτελεσθέν ποσό κατά την ίδια περίοδο ανήλθε σε 3 δισ. EUR, ήτοι στο 2,2% των πληρωμών (βλέπε διάγραμμα 3.2.1). 5

Για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), το μέσο ποσοστό διόρθωσης των δημοσιονομικών διορθώσεων της Επιτροπής κατά την περίοδο από το 1999 έως το τέλος του 2015 αντιστοιχούσε στο 1,7% των δαπανών (οι οποίες είναι όλες καθαρές δημοσιονομικές διορθώσεις) (βλέπε τμήμα 4.4). Όσον αφορά τα κονδύλια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) για την περίοδο 2000-2006 (στις περιπτώσεις όπου η περάτωση των προγραμμάτων έχει σχεδόν ολοκληρωθεί), στο τέλος του 2015 το συνδυασμένο ποσοστό δημοσιονομικής διόρθωσης, μόνο με βάση την εποπτεία της Επιτροπής, ισοδυναμούσε με το 4,2% των χορηγήσεων (βλέπε τμήμα 5.4.1). Το μέσο επιβεβαιωθέν ποσό στο πλαίσιο της άμεσης και της έμμεσης διαχείρισης για την περίοδο 2009-2015 ανήλθε σε 380 εκατ. EUR, ήτοι στο 1,2% του μέσου ποσού πληρωμών. Η Επιτροπή αναλύει την προέλευση των σφαλμάτων που εντοπίστηκαν σε προηγούμενες περιόδους βλέπε την έκθεση για τους τομείς που εμφανίζουν σταθερά υψηλά ποσοστά σφαλμάτων και τις βασικές αιτίες τους. Προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ: βασικά συμπεράσματα Ένας σημαντικός στόχος της στρατηγικής της Επιτροπής για «προϋπολογισμό με έμφαση στα αποτελέσματα» είναι η διασφάλιση της οικονομικής αποδοτικότητας κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου που προλαμβάνουν ή εντοπίζουν και διορθώνουν σφάλματα. Οι στρατηγικές ελέγχου θα πρέπει συνεπώς να διασφαλίζουν υψηλότερο επίπεδο και συχνότητα ελέγχων στους τομείς που εγκυμονούν περισσότερους κινδύνους και να μεριμνούν για την οικονομική αποδοτικότητα. Η Επιτροπή επικεντρώνεται ολοένα και περισσότερο σε μέτρα που προλαμβάνουν τις παράτυπες δαπάνες και συμβάλλουν στην αποφυγή της επανεμφάνισης αυτών των παρατυπιών στο μέλλον. Τα παραπάνω αριθμητικά στοιχεία επιβεβαιώνουν τα θετικά αποτελέσματα των πολυετών προληπτικών και διορθωτικών δραστηριοτήτων που αναλαμβάνονται από την Επιτροπή και από τα κράτη μέλη, καταδεικνύοντας ότι οι δραστηριότητες αυτές διασφαλίζουν την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από δαπάνες που πραγματοποιούνται κατά παράβαση των νομοθετικών διατάξεων. Οι δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις αποτελούν επίσης κίνητρο για τα κράτη μέλη ώστε να επιφέρουν βελτιώσεις στα συστήματα και τις διαδικασίες τους με σκοπό την πρόληψη της εμφάνισης μελλοντικών σφαλμάτων. Οι διορθώσεις που αποφασίστηκαν κατά τη διάρκεια του έτους είναι αποτέλεσμα των σφαλμάτων και παρατυπιών που εντοπίστηκαν τα προηγούμενα έτη. Το 90% των δημοσιονομικών διορθώσεων που αποφασίστηκαν έχουν εκτελεστεί έως το τέλος του 2015. Οι καθαρές διορθώσεις που οδηγούν σε επιστροφή στον προϋπολογισμό της ΕΕ είναι χαρακτηριστικές για τον τομέα της γεωργίας και αγροτικής ανάπτυξης και της άμεσης και έμμεσης διαχείρισης. Αναφορικά με την πολιτική συνοχής, οι καθαρές διορθώσεις αποτελούν έως τώρα την εξαίρεση, λόγω του διαφορετικού νομικού πλαισίου και του τύπου διαχείρισης του προϋπολογισμού (ενισχυμένος προληπτικός μηχανισμός). Οι κατ αποκοπή διορθώσεις επιβάλλονται όπου δεν είναι δυνατός ο ακριβής ποσοτικός προσδιορισμός των δημοσιονομικών επιπτώσεων των σφαλμάτων με αναλογικές προσπάθειες. Έχουν θεσπιστεί ειδικά πλαίσια ελέγχου για δαπάνες στο πλαίσιο της άμεσης και έμμεσης διαχείρισης, που καλύπτουν κυρίως τη διαδικασία διαχείρισης επιχορηγήσεων, διότι αυτή αφορά τους υπάρχοντες κινδύνους. Η Επιτροπή διευκολύνει και συμμετέχει στο Δίκτυο Δημόσιου Εσωτερικού Ελέγχου (PIC), παρέχοντας στα κράτη μέλη τη δυνατότητα συνεργασίας με σκοπό τη βελτίωση του εσωτερικού ελέγχου, περιλαμβανομένης της διαχείρισης των κονδυλίων της ΕΕ, τον καθορισμό ορθών πρακτικών ιδίως όπου η αποτελεσματική εφαρμογή αποδεικνύεται δύσκολη (βλέπε έκθεση για τους τομείς που εμφανίζουν σταθερά υψηλά ποσοστά σφαλμάτων και τις βασικές αιτίες τους). Βελτιώσεις που προβλέπονται σύμφωνα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) για την περίοδο 2014-2020 6

Γεωργία και αγροτική ανάπτυξη Η Επιτροπή έχει αρχίσει να εφαρμόζει μια σειρά νέων προληπτικών μέσων όπως τη διακοπή, την αναστολή και τη μείωση της χρηματοδότησης της ΕΕ με στόχο την καλύτερη προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ και την περαιτέρω παροχή κινήτρων στα κράτη μέλη ώστε να μειώσουν τις παράτυπες πληρωμές. Στο πλαίσιο αυτό, η υλοποίηση των σχεδίων δράσης από τα κράτη μέλη έχει αναδειχθεί σε σημαντικό στοιχείο στην εργαλειοθήκη της Επιτροπής για τη διαχείριση του προϋπολογισμού. Επιπλέον, με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη της προσέγγισης ενιαίου ελέγχου και στη διαχείριση της ΚΓΠ, η Επιτροπή προωθεί ενεργά και εποπτεύει τον νέο ρόλο των οργανισμών πιστοποίησης σε σχέση με τη διασφάλιση της νομιμότητας και κανονικότητας των πληρωμών. Όσον αφορά το ΕΓΤΕ, η Επιτροπή καλεί διαρκώς τα κράτη μέλη να συντηρούν τα εθνικά συστήματα αναγνώρισης αγροτεμαχίων (ΣΑΑ), ιδίως με τακτική επικαιροποίησή τους. Τα κράτη μέλη στα οποία δεν έχει επιτευχθεί το απαιτούμενο επίπεδο ποιότητας του συστήματος καλούνται να εφαρμόσουν κατάλληλα σχέδια δράσης, ενώ αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αναστολής της χρηματοδότησης, σε περίπτωση που δεν εφαρμοστεί ορθά το σχέδιο δράσης. Όσον αφορά το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), το στάδιο προγραμματισμού περιλάμβανε ειδικούς ελέγχους ως προς την ελεγξιµότητα και επαληθευσιµότητα των προγραμματιζόμενων μέτρων. Επιπλέον, η Επιτροπή διακόπτει τις πληρωμές σε περίπτωση προβλημάτων και μπορεί επίσης να προσφύγει σε αναστολές. Γενικά η Επιτροπή έχει δρομολογήσει μια φιλόδοξη διαδικασία απλούστευσης που αποσκοπεί στη μείωση της πολυπλοκότητας και της διοικητικής επιβάρυνσης, η οποία θα συμβάλει επίσης στην περαιτέρω μείωση του κινδύνου σφάλματος. Συνοχή Το νέο νομικό πλαίσιο προβλέπει ενισχυμένη λογοδοσία για τις υπηρεσίες διαχείρισης προγραμμάτων, οι οποίες πρέπει να εφαρμόζουν ορθές επαληθεύσεις εγκαίρως για την ετήσια υποβολή των λογαριασμών των προγραμμάτων. Οι ετήσιοι λογαριασμοί περιλαμβάνουν δημοσιονομικές διορθώσεις που εφαρμόζονται από το κράτος μέλος για την αντίστοιχη λογιστική χρήση. Οι λογαριασμοί και οι δημοσιονομικές διορθώσεις υπόκεινται σε ελεγκτική γνώμη από την ελεγκτική αρχή του προγράμματος, η οποία υποβάλλει επίσης ελεγκτική γνώμη σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών του λογαριασμού με βάση το επίπεδο εναπομένοντος κινδύνου μετά την εφαρμογή όλων των διορθώσεων. Κατά τη διάρκεια της λογιστικής χρήσης η Επιτροπή: παρακρατεί το 10% κάθε ενδιάμεσης πληρωμής έως την οριστικοποίηση όλων των διαδικασιών ελέγχου, περιλαμβανομένων των ελέγχων κατά τον χρόνο υποβολής των λογαριασμών, εφαρμόζει διαδικασίες για την αποδοχή των λογαριασμών, ακολούθως πληρώνει ή ανακτά το ετήσιο ισοζύγιο και διεξάγει στοχευμένους ελέγχους βάσει κίνδυνου προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει καμία σοβαρή έλλειψη που έχει ως αποτέλεσμα σημαντικό ποσοστό κινδύνου σε επιστρεφόμενες δαπάνες, η οποία δεν εντοπίστηκε ή δεν διορθώθηκε από το κράτος μέλος. Εναλλακτικά, η Επιτροπή πρέπει να εφαρμόσει καθαρές δημοσιονομικές διορθώσεις. Επίσης, η Επιτροπή θα συνεχίσει να εφαρμόζει απαρέγκλιτα τους μηχανισμούς διακοπής/αναστολής που έχουν ως αποτέλεσμα, όπου απαιτείται, δημοσιονομικές διορθώσεις, εφόσον υπάρχουν ενδείξεις σοβαρών ελλείψεων στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου. Θα συνεχίσει επίσης να διασφαλίζει τα προληπτικά μέτρα ανάπτυξης ικανοτήτων από κοινού με τις αρμόδιες για τα προγράμματα αρχές με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των δαπανών και τη στενή συνεργασία με τις ελεγκτικές αρχές σύμφωνα με την αρχή του ενιαίου ελέγχου για την έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των κινδύνων. Άμεση και έμμεση διαχείριση Η Επιτροπή έχει θεσπίσει πλαίσιο ελέγχου στην άμεση και έμμεση διαχείριση που επικεντρώνεται σε εκ των προτέρων ελέγχους των πληρωμών, ενδελεχείς εκ των υστέρων ελέγχους που διενεργούνται στις εγκαταστάσεις των δικαιούχων μετά την πραγματοποίηση και τη δήλωση των δαπανών, και αποστολές επαλήθευσης σε διεθνείς οργανισμούς. 7

2. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ 2.1. Προληπτικοί μηχανισμοί Η Επιτροπή χρησιμοποιεί σειρά προληπτικών μηχανισμών για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ. Η Επιτροπή επικεντρώνεται ολοένα και περισσότερο σε μέτρα που προλαμβάνουν τις παράτυπες δαπάνες και συμβάλλουν στην αποφυγή της επανεμφάνισης αυτών των παρατυπιών στο μέλλον. Στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης (ήτοι, δαπάνες της γεωργικής πολιτικής και της πολιτικής συνοχής), τα κράτη μέλη είναι πρωτίστως υπεύθυνα σε όλο τον κύκλο ζωής των δαπανών να διασφαλίζουν τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών που καλύπτονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Η Επιτροπή ασκεί έγκαιρη και αυστηρή εποπτεία, η οποία βασίζεται στα αποτελέσματα των λογιστικών ελέγχων της ΕΕ, στα αποτελέσματα εθνικών ελέγχων που διαβιβάζονται συν τω χρόνω, στα αποτελέσματα ερευνών της OLAF, καθώς και σε τυχόν άλλα στοιχεία που περιέρχονται στη γνώση των υπηρεσιών της Επιτροπής και παρέχουν ενδείξεις σχετικά με ελλείψεις των συστημάτων ή σοβαρές μη διορθωμένες παρατυπίες. Τα βασικά στοιχεία που υποδηλώνουν την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος παρακολούθησης και ελέγχου επαναξιολογούνται συνεχώς, ούτως ώστε να μην πραγματοποιούνται παράτυπες πληρωμές. Στο πλαίσιο της άμεσης και έμμεσης διαχείρισης, οι προληπτικές δράσεις περιλαμβάνουν ελέγχους που εκτελούν οι αρμόδιες υπηρεσίες σχετικά με την επιλεξιμότητα των δαπανών που δηλώνουν οι δικαιούχοι. Αυτοί οι εκ των προτέρων έλεγχοι είναι ενταγμένοι στις διαδικασίες διαχείρισης των προγραμμάτων και αποσκοπούν στην παροχή εύλογης βεβαιότητας σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών που καταβάλλονται. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής δύνανται ακόμη να παρέχουν καθοδήγηση, ιδίως επί ζητημάτων συμβάσεων, με σκοπό τη διασφάλιση ορθής και αποτελεσματικής διαχείρισης της χρηματοδότησης και, ως εκ τούτου, τη μείωση του κινδύνου παρατυπιών. Το Σύστημα Έγκαιρου Εντοπισμού και Αποκλεισμού των οικονομικών φορέων που δημιουργήθηκε και τέθηκε σε λειτουργία από την Επιτροπή διασφαλίζει επίσης την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. 2.2. Διορθωτικοί μηχανισμοί 2.2.1 Επισκόπηση Μεγάλο μέρος των δαπανών της ΕΕ, π.χ. πολιτική συνοχής, πολιτική έρευνας και πολιτική αγροτικής ανάπτυξης, έχει πολυετή χαρακτήρα. Σύμφωνα με το άρθρο 32 παράγραφος 2 στοιχείο ε) του δημοσιονομικού κανονισμού 1, το δεδομένο αυτό λαμβάνεται υπόψη κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή διορθωτικών μέτρων, καθώς και κατά την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των ενεργειών αυτών. Οι διορθωτικές ενέργειες διακρίνονται σε: α) δημοσιονομικές διορθώσεις και β) ανακτήσεις, αμφότερες εκ των οποίων πραγματοποιούνται σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής ενός προγράμματος, μόλις πραγματοποιηθούν δαπάνες και/ή πληρωμές. Η Επιτροπή καλείται να εφαρμόσει τους διορθωτικούς μηχανισμούς ως έσχατη λύση στην περίπτωση που οι προληπτικοί μηχανισμοί δεν εφαρμόζονται ουσιαστικά. Η ροή εργασιών των διορθωτικών ενεργειών είναι η εξής: Λογιστικός έλεγχος / Έλεγχος Υπό εκτέλεση Επιβεβαιώθηκε Εκτελέστηκε Κοινοποιήθηκε 2.2.2. Δημοσιονομικές διορθώσεις Ως δημοσιονομικές διορθώσεις υπό εκτέλεση νοείται το προκαταρκτικό στάδιο κατά το οποίο έχει κινηθεί η διαδικασία δημοσιονομικής διόρθωσης, αλλά η διαδικασία αντιπαράθεσης με το αντίστοιχο κράτος μέλος βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Τα αναφερόμενα ποσά αποτελούν μόνο αρχικές εκτιμήσεις των υπηρεσιών της Επιτροπής και υπόκεινται σε τροποποιήσεις. Επομένως, οι διορθώσεις αυτές έχουν προταθεί αλλά δεν έχουν γίνει ακόμη δεκτές από τα κράτη μέλη ή δεν έχουν αποφασιστεί από την Επιτροπή. 1 Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου (ΕΕ L 298 της 26.10.2012, σ. 1). 8

Μια δημοσιονομική διόρθωση είναι επιβεβαιωθείσα μόλις γίνει δεκτή από το κράτος μέλος ή αποφασιστεί από την Επιτροπή. Μια δημοσιονομική διόρθωση θεωρείται εκτελεσθείσα όταν η εν λόγω διόρθωση έχει εφαρμοστεί και καταχωριστεί στους λογαριασμούς της Επιτροπής, που σημαίνει ότι η δημοσιονομική πράξη επικυρώθηκε από τον αρμόδιο διατάκτη στις ακόλουθες περιπτώσεις: αφαίρεση από την αίτηση ενδιάμεσης ή τελικής πληρωμής, ένταλμα είσπραξης και/ή πράξη αποδέσμευσης. Η Επιτροπή εφαρμόζει τους ακόλουθους τύπους δημοσιονομικών διορθώσεων στις δαπάνες που δηλώνονται από τα κράτη μέλη («εκ των υστέρων» διορθώσεις): - δημοσιονομικές διορθώσεις σχετικά με επιμέρους περιπτώσεις, με βάση τον ακριβή προσδιορισμό αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών και τις δημοσιονομικές επιπτώσεις για τον προϋπολογισμό - κατά παρέκταση δημοσιονομικές διορθώσεις, εάν το σχετικό ποσό μπορεί να προσδιοριστεί ποσοτικά βάσει αντιπροσωπευτικού στατιστικού δείγματος με επαρκές επίπεδο αξιοπιστίας - κατ αποκοπή διορθώσεις, εάν το σχετικό ποσό δεν μπορεί να προσδιοριστεί ποσοτικά βάσει αντιπροσωπευτικού στατιστικού δείγματος ή όταν οι επιπτώσεις μεμονωμένων σφαλμάτων στις δαπάνες δεν μπορούν να προσδιοριστούν ποσοτικά με ακρίβεια (π.χ. δημοσιονομικές διορθώσεις μεμονωμένων δημόσιων συμβάσεων βάσει συμφωνηθέντων κατ αποκοπή ποσών). Όλες οι δημοσιονομικές διορθώσεις, κάθε τύπου, έχουν αρνητικές επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς, ακόμη και αν τα αντίστοιχα ποσά δεν επιστρέφονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ, επειδή τα κονδύλια πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την αντικατάσταση των μη επιλέξιμων δαπανών. Οι δημοσιονομικές διορθώσεις «στην πηγή» χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή δημοσιονομικών διορθώσεων πριν από την εκτέλεση επιστροφής στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση που η διόρθωση εφαρμόζεται από το κράτος μέλος κατά την πιστοποίηση νέων δαπανών στην Επιτροπή κατόπιν και συνεπεία του σχεδίου διορθωτικών μέτρων που έχει συμφωνηθεί με την Επιτροπή. Είναι σκόπιμο να επισημανθεί ότι η διαφορά μεταξύ των εκ των υστέρων δημοσιονομικών διορθώσεων και των δημοσιονομικών διορθώσεων στην πηγή αφορά τον χρόνο πραγματοποίησής τους. Επισκόπηση δημοσιονομικών διορθώσεων συν τω χρόνω: Διόρθωση στην πηγή Εκ των υστέρων διόρθωση Αντικατάσταση δαπανών Καθαρή διόρθωση Μεμονωμέν η Κατά παρέκταση Κατ αποκοπή Μεμονωμέν η Κατά παρέκταση Κατ αποκοπή Έγκριση της δαπάνης Η αντικατάσταση δαπανών αφορά τη δυνατότητα των κρατών μελών να αντικαταστήσουν τις μη επιλέξιμες δαπάνες με νέες επιλέξιμες δαπάνες σύμφωνα με τις νομοθετικές διατάξεις για τη συνοχή, και ως εκ τούτου να μην χάσουν τη χρηματοδότηση της ΕΕ (δηλαδή όχι μια καθαρή διόρθωση, καθώς δεν υπάρχει επιστροφή χρημάτων στον προϋπολογισμό της ΕΕ). Ως καθαρή δημοσιονομική διόρθωση νοείται η διόρθωση που έχει καθαρές επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ (δηλαδή τα διορθωμένα και ανακτηθέντα ποσά επιστρέφονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ). 9

Οι διορθώσεις για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη (ΕΓΤΕ, ΕΓΤΑΑ, ΕΓΤΠΕ) έχουν πάντα ως αποτέλεσμα την επιστροφή στον προϋπολογισμό της ΕΕ ενώ, λόγω του νομικού πλαισίου, όσον αφορά την πολιτική συνοχής, οι διορθώσεις που είχαν ως αποτέλεσμα την επιστροφή στον προϋπολογισμό της ΕΕ προηγουμένως καταβληθέντων ποσών αποτελούσαν εν γένει την εξαίρεση από τον κανόνα κατά τη διάρκεια υλοποίησης των προγραμμάτων. Σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο που ισχύει για την πολιτική συνοχής έως και την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013, πραγματική επιστροφή ταμειακών διαθεσίμων στον προϋπολογισμό της ΕΕ πραγματοποιείται μόνο: - εάν τα κράτη μέλη δεν είναι σε θέση να υποβάλουν επαρκείς επιλέξιμες δαπάνες - μετά την περάτωση των προγραμμάτων, όταν η αντικατάσταση μη επιλέξιμων δαπανών με επιλέξιμες δαπάνες δεν είναι πλέον δυνατή - σε περίπτωση ασυμφωνίας με την Επιτροπή. Ωστόσο, για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 εισήχθη η εξής σημαντική αλλαγή: η Επιτροπή υποχρεούται να εφαρμόζει καθαρές δημοσιονομικές διορθώσεις όταν αποκαλύπτονται, στο πλαίσιο λογιστικών ελέγχων της ΕΕ, σοβαρές ελλείψεις στην αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου που δεν είχαν προηγουμένως εντοπιστεί, κοινοποιηθεί ή διορθωθεί σε εθνικό επίπεδο μετά την υποβολή της δέσμης μέτρων για την εξασφάλιση αξιοπιστίας. Στις περιπτώσεις αυτές καταργείται η δυνατότητα του κράτους μέλους να αποδεχθεί τη διόρθωση και να χρησιμοποιήσει εκ νέου το εν λόγω ποσό των κονδυλίων της ΕΕ για προηγούμενες περιόδους προγραμματισμού. Στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, τα κράτη μέλη καταβάλλουν μείζονες προσπάθειες και δεσμεύουν πόρους ώστε να προβαίνουν σε δημοσιονομικές διορθώσεις και να ανακτούν αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά από δικαιούχους. Επιπλέον, σε έναν πρώτο βαθμό εκτελούν διαχειριστικές επαληθεύσεις, απλούς και λογιστικούς ελέγχους εκτός από τους προαναφερθέντες ελέγχους της Επιτροπής. 2.2.3. Ανακτήσεις ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 2 σχετικά με τη χρηματοδότηση της κοινής γεωργικής πολιτικής ορίζει ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να ανακτούν ποσά που χάνονται λόγω παράτυπων πληρωμών που εντοπίζονται. Εντούτοις, οι διαδικασίες ανάκτησης, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, εμπίπτουν εξ ολοκλήρου στην αρμοδιότητα των κρατών μελών και, ως εκ τούτου, υπόκεινται στις επιμέρους διοικητικές και δικαστικές διαδικασίες. Συνεπώς, ενώ ορισμένες διαδικασίες παράγουν άμεσα αποτελέσματα, για άλλες χρειάζεται περισσότερος χρόνος. Για την αντιμετώπιση των καθυστερήσεων ορισμένων κρατών μελών όσον αφορά την ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, ο νομοθέτης θέσπισε έναν μηχανισμό αυτόματης εκκαθάρισης, βάσει του οποίου τα κράτη μέλη που δεν ανακτούν τυχόν αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά από τους δικαιούχους εντός τεσσάρων ετών ή, για περιπτώσεις που αποτελούν αντικείμενο δικαστικής προσφυγής, εντός 8 ετών, το 50% των εν λόγω μη ανακτηθέντων ποσών βαρύνει αυτομάτως τους εθνικούς τους προϋπολογισμούς (ο λεγόμενος «κανόνας 50/50»). Ακόμη και μετά την εφαρμογή αυτού του μηχανισμού, τα κράτη μέλη είναι εντούτοις υποχρεωμένα να συνεχίσουν τις οικείες διαδικασίες ανάκτησης και, εάν δεν το πράξουν με τη δέουσα επιμέλεια, η Επιτροπή δύναται να αποφασίσει να καταλογίσει στα οικεία κράτη μέλη ολόκληρο το εκκρεμές ποσό. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 28 του κανονισμού αριθ. 908/2014 3, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να συμψηφίζουν τις τυχόν εκκρεμείς οφειλές με μελλοντικές πληρωμές προς τον οφειλέτη (υποχρεωτική αντιστάθμιση). Με την έναρξη ισχύος του νέου νομικού πλαισίου, ο κανόνας 50/50 πρέπει πλέον να εφαρμόζεται και στο ΕΓΤΑΑ κατά το αντίστοιχο οικονομικό έτος και όχι με την περάτωση του προγράμματος. Επομένως, από το οικονομικό έτος 2014, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να αναφέρουν τα ποσά που χρεώνονται σύμφωνα με τον κανόνα 50/50 τόσο για το πρόγραμμα ΕΓΤΑΑ 2007-2013 όσο και για το ΕΓΤΑΑ 2014-2020 4. 2 3 4 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΕΕ L347 της 20.12.2013, σ. 549). ΕΕ L 255 της 28.8.2014, σ. 59. Άρθρο 54 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 10

Τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά που είναι αποτέλεσμα διοικητικών σφαλμάτων των εθνικών αρχών πρέπει επίσης να αφαιρούνται από τους ετήσιους λογαριασμούς των αντίστοιχων οργανισμών πληρωμών και, συνεπώς, να αποκλείονται από τη χρηματοδότηση της ΕΕ. Όσον αφορά το ΕΓΤΕ, τα ποσά που ανακτώνται από τους δικαιούχους πιστώνονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ ως έσοδα για ειδικό προορισμό, μετά την παρακράτηση 20% ως κατ αποκοπή επιστροφής των εξόδων ανάκτησης 5. Όσον αφορά το ΕΓΤΑΑ, οι ανακτήσεις λαμβάνονται υπόψη σε μελλοντική αίτηση επιστροφής που λαμβάνει η Επιτροπή και, ως εκ τούτου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκ νέου για το πρόγραμμα κατά την περίοδο προγραμματισμού. Μετά το τέλος της περιόδου επιλεξιμότητας πιστώνονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ ως έσοδα για ειδικό προορισμό. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ Τα εντάλματα είσπραξης εκδίδονται κυρίως κατά την περάτωση των προγραμμάτων ή κατόπιν αυτής και συνεπάγονται έσοδα για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού (2014-2020) και για πρώτη φορά το 2017, οι ανακτήσεις θα πραγματοποιηθούν επίσης στο πλαίσιο της ετήσιας αποδοχής των λογαριασμών. Η Επιτροπή θα υπολογίσει το υπόλοιπο μεταξύ του ποσού που έγινε δεκτό στους λογαριασμούς και των ποσών που καταβλήθηκαν ήδη στα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια της λογιστικής χρήσης (ετήσια προχρηματοδότηση και 90% των αιτήσεων πληρωμής). Όταν πρόκειται για ποσό που μπορεί να ανακτηθεί από το κράτος μέλος, θα εκδίδεται ένταλμα είσπραξης. Το εν λόγω ένταλμα είσπραξης, το οποίο μπορεί να εκτελεστεί, όταν αυτό είναι δυνατό, με συμψηφισμό των αιτήσεων μεταγενέστερων πληρωμών, δεν συνιστά δημοσιονομική διόρθωση και δεν μειώνει τη συνολική κατανομή του προγράμματος. Το ποσό αυτό θα επαναχρησιμοποιηθεί αναλόγως για το πρόγραμμα. ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Στο πλαίσιο της άμεσης και της έμμεσης διαχείρισης, και σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τα εντάλματα είσπραξης για αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά πρέπει να καταρτίζονται από τον διατάκτη. Στη συνέχεια, οι ανακτήσεις πραγματοποιούνται με άμεση τραπεζική μεταφορά από τον οφειλέτη (και συνιστούν έσοδα για ειδικό προορισμό για τον προϋπολογισμό της ΕΕ που μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκ νέου για το ίδιο πρόγραμμα) ή με συμψηφισμό των λοιπών ποσών που η Επιτροπή οφείλει στον οφειλέτη. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής πραγματοποιούν επίσης ανακτήσεις «στην πηγή», αφαιρώντας τις μη επιλέξιμες δαπάνες (που διαπιστώθηκαν σε τρέχουσες δηλώσεις δαπανών) από τις πραγματοποιούμενες πληρωμές. 2.3. Οικονομική αποδοτικότητα των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη του δημοσιονομικού κανονισμού, σημαντικός στόχος της στρατηγικής της Επιτροπής για «προϋπολογισμό με έμφαση στα αποτελέσματα» είναι η διασφάλιση της οικονομικής αποδοτικότητας κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου που προλαμβάνουν ή εντοπίζουν και διορθώνουν σφάλματα. Οι στρατηγικές ελέγχου πρέπει συνεπώς να διασφαλίζουν υψηλότερο επίπεδο και συχνότητα ελέγχων στους τομείς που εγκυμονούν περισσότερους κινδύνους και να διασφαλίζουν την οικονομική αποδοτικότητα. Αυτό είναι σημαντικό διότι οι έλεγχοι συνεπάγονται σημαντική διοικητική επιβάρυνση για τους δικαιούχους και μπορούν ακόμη και να αποτρέψουν τη συμμετοχή στα προγράμματα. Επιπλέον, τα αναποτελεσματικά και μη αποδοτικά συστήματα ελέγχου απορροφούν πόρους οι οποίοι σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επίτευξη αποτελεσμάτων. Για περισσότερες λεπτομέρειες βλέπε την Ετήσια έκθεση της Επιτροπής του 2015 για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ 6. 2.4. Δημόσιος εσωτερικός έλεγχος και η διαχείριση των κονδυλίων της ΕΕ Η προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ αποτελεί κοινή ευθύνη της Επιτροπής και των κρατών μελών. Η Επιτροπή διευκολύνει και συμμετέχει στο Δίκτυο Δημόσιου Εσωτερικού Ελέγχου (ΔΕΕ), το οποίο συγκεντρώνει αντιπροσώπους για εσωτερικό έλεγχο από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Το δίκτυο ΔΕΕ εξετάζει ζητήματα εσωτερικού ελέγχου τα οποία αφορούν τον εθνικό προϋπολογισμό ή τη διαχείριση των ταμείων της ΕΕ, με στόχο τον καθορισμό των ορθών πρακτικών στους τομείς όπου η 5 Άρθρο 55 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 6 Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και το Ελεγκτικό Συνέδριο: Ετήσια έκθεση του 2015 για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ, COM(2016) 446 final, 5.7.2016. 11

αποτελεσματική εφαρμογή αποδεικνύεται δύσκολη. Το δίκτυο ΔΕΕ συνεδριάζει σε τακτά χρονικά διαστήματα, παρέχοντας τη δυνατότητα σε όλα τα κράτη μέλη να συνεργάζονται με στόχο τη βελτίωση του καθεστώτος εσωτερικού ελέγχου για βέλτιστη δημοσιονομική διαχείριση και βέλτιστες επιδόσεις. 12

3. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 2015 3.1. Δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις το 2015 Πίνακας 3.1: Επισκόπηση των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων για το 2015 7 Τομέας του ΠΔΠ Σύνολο πληρωμών από τον προϋπολογισ μό της ΕΕ το 2015 Σύνολο δημοσιονο μικών διορθώσεω ν που επιβεβαιώθ ηκαν το 2015 Σύνολο ανακτήσεω ν που επιβεβαιώθ ηκαν το 2015 Σύνολο δημοσιονο μικών διορθώσεω ν και ανακτήσεω ν που επιβεβαιώθ ηκαν το 2015 Ποσοστό (%) πληρωμών από τον προϋπολογ ισμό της ΕΕ Σύνολο δημοσιονομικ ών διορθώσεων που εκτελέστηκαν το 2015 Σύνολο ανακτήσεων που εκτελέστηκαν το 2015 Σύνολο δημοσιονομικ ών διορθώσεων και ανακτήσεων που εκτελέστηκαν το 2015 σε εκατ. EUR Ποσοστό (%) πληρωμώ ν από τον προϋπολο γισμό της ΕΕ Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς 68 009 1 637 254 1 892 2,8% 1 766 246 2 013 3,0% ανάπτυξη ΕΤΠΑ 28 363 826-826 2,9% 774-774 2,7% Ταμείο Συνοχής 12 098 462-462 3,8% 585-585 4,8% ΕΚΤ 10 277 348 1 349 3,4% 407-407 4,0% Εσωτερικές πολιτικές 17 271-254 254 1,5% - 246 246 1,4% Βιώσιμη ανάπτυξη: 58 066 1 072 348 1 420 2,4% 1 314 337 1 652 2,8% φυσικοί πόροι ΕΓΤΕ 44 940 922 117 1 040 2,3% 1 017 155 1 173 2,6% Αγροτική ανάπτυξη 11 793 46 206 253 2,1% 263 152 414 3,5% ΧΜΠΑ/ΕΤΑ 791 6 2 8 1,0% 10 6 16 2,0% ΕΓΤΠΕ Τμήμα Προσανατολισμού 64 97 2 99 154,0% 24 2 26 40,6% Εσωτερικές πολιτικές 478-21 21 4,4% - 23 23 4,8% Ασφάλεια και ιθαγένεια 2 019 23 28 51 2,5% 23 24 48 2,4% Μετανάστευση και Εσωτερικές 779 23-23 3,0% 23-23 3,0% Υποθέσεις Εσωτερικές πολιτικές 1 239-28 28 2,2% - 24 24 2,0% Η Ευρώπη στον κόσμο 7 884-132 132 1,7% - 136 136 1,7% Εξωτερικές πολιτικές 7 884-132 132 1,7% - 136 136 1,7% Διοίκηση 8 978-5 5 0,1% - 5 5 0,1% Διοίκηση 8 978-5 5 0,1% - 5 5 0,1% ΣΥΝΟΛΟ 144 955* 2 732 767 3 499 2,4% 3 104 749 3 853 2,7% * Εξαιρείται το ποσό των 288 εκατ. EUR που καταβλήθηκε υπό τον τομέα «Ειδικοί μηχανισμοί». Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω αριθμητικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν ελαφρά από εκείνα που περιλαμβάνονται στην Ετήσια έκθεση για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ και την καταπολέμηση της απάτης και τα έγγραφα εργασίας των υπηρεσιών, διότι η έκθεση αυτή δημοσιεύτηκε νωρίτερα, σε στάδιο κατά το οποίο ήταν διαθέσιμα μόνο προσωρινά αριθμητικά στοιχεία. 3.1.1 Γεωργία και αγροτική ανάπτυξη Δημοσιονομικές διορθώσεις: Το υψηλό επίπεδο δημοσιονομικών διορθώσεων που επιβεβαιώθηκαν από την Επιτροπή το 2015 αντικατοπτρίζει τις σημαντικές προσπάθειες που καταβάλλει η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (AGRI) από το 2013 για την επίσπευση των διαδικασιών εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση, περιλαμβανομένης της επεξεργασίας επί μακρόν εκκρεμών διαδικασιών. Ως αποτέλεσμα, το 2015 επιβεβαιώθηκε μεγάλος αριθμός διορθώσεων που καλύπτουν αρκετά οικονομικά έτη. Μελλοντικά, υπό κανονικές συνθήκες, αναμένεται ότι το ετήσιο ποσό δημοσιονομικών διορθώσεων θα είναι σταθερό περίπου στον μέσο όρο των τελευταίων 3 ετών. Επίσης, ο αυξημένος αριθμός τμηματικών εκτελέσεων και αναβολών που χορηγήθηκαν σε κράτη μέλη εξηγεί το γεγονός ότι τα προηγούμενα τρία έτη (2012 έως 2014) τα ποσά που εκτελέστηκαν στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης ήταν μικρότερα από τα ποσά που αποφάσισε η 7 Επισημαίνεται ότι εξαιτίας της στρογγυλοποίησης των στοιχείων σε εκατομμύρια ευρώ, ορισμένα οικονομικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στους παρακάτω πίνακες μπορεί να μην ανταποκρίνονται στο ακριβές άθροισμα. 13

Επιτροπή. Η απόκλιση αυτή αναμένεται να εξαλειφθεί μόλις επιτευχθούν κανονικοί ρυθμοί λειτουργίας. 8 8 Πιο αναλυτικές πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο τμήμα 2.4.2.1 στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης για το 2015 (http://ec.europa.eu/atwork/index_el.htm). 14

Ανακτήσεις: Το 2015 τα κράτη μέλη ανέκτησαν 155 εκατ. EUR για το ΕΓΤΕ και 153 εκατ. EUR για το ΕΓΤΑΑ από τους δικαιούχους. Όσον αφορά τη διόρθωση των παρατυπιών που διαπράχθηκαν από τον δικαιούχο, τα κράτη μέλη πρέπει να καταγράφουν και να κοινοποιούν τα στοιχεία που αφορούν την ανάκτηση παράτυπων δαπανών στο πλαίσιο της ετήσιας δημοσιονομικής εκκαθάρισης. Η ανάκτηση παράτυπων πληρωμών απευθείας από τους τελικούς δικαιούχους είναι αποκλειστική ευθύνη των κρατών μελών. Το παράρτημα 5 καθορίζει τα ποσά που ανέκτησαν τα κράτη μέλη από τους δικαιούχους το 2015 (όπως κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη στα βιβλία οφειλετών τους) και επιστράφηκαν στην Επιτροπή. Τα ποσά αυτά θεωρούνται έσοδα για ειδικό προορισμό για το ΕΓΤΕ, ενώ τα ποσά που ανακτήθηκαν για το ΕΓΤΑΑ μπορούν να ανακατανεμηθούν στο οικείο πρόγραμμα. 3.1.2 Περίοδος προγραμματισμού 2000-2006 για τη συνοχή Το προχωρημένο στάδιο της διαδικασίας περάτωσης των προγραμμάτων του ΕΤΠΑ και των έργων του Ταμείου Συνοχής είχε ως αποτέλεσμα την επιβολή των παρακάτω δημοσιονομικών διορθώσεων και την αποδοχή τους από τα κράτη μέλη το 2015: - δημοσιονομικές διορθώσεις ύψους 155 εκατ. EUR για την περάτωση προγραμμάτων του ΕΤΠΑ σε 7 κράτη μέλη, από τις οποίες οι σημαντικότερες αφορούσαν την Ιταλία (108 εκατ. EUR) και την Ελλάδα (34 εκατ. EUR) - δημοσιονομικές διορθώσεις ύψους 53 εκατ. EUR για έργα από το Ταμείο Συνοχής έγιναν δεκτές από 13 κράτη μέλη, η σημαντικότερη από τις οποίες αφορούσε την Τσεχική Δημοκρατία (16 εκατ. EUR). Δημοσιονομικές διορθώσεις που επιβεβαιώθηκαν: ΕΤΠΑ/ΤΣ - 208 εκατ. EUR ΕΚΤ - 179 εκατ. EUR Όσον αφορά το ΕΚΤ, στο πλαίσιο της διαδικασίας περάτωσης περατώθηκαν και τα 239 προγράμματα (209 εξ ολοκλήρου και 30 εν μέρει). Τα κράτη μέλη με το υψηλότερο επίπεδο δημοσιονομικών διορθώσεων που επιβεβαιώθηκαν και εκτελέστηκαν το 2015 ήταν, αντιστοίχως, η Γαλλία (149 εκατ. EUR) και η Ισπανία (30 εκατ. EUR). Επιπλέον, ολοκληρώθηκε και η διαδικασία περάτωσης για τη Σουηδία. Το 2015 σημειώθηκε σημαντική πρόοδος όσον αφορά την περάτωση του Χρηματοδοτικού Μέσου Προσανατολισμού της Αλιείας (ΧΜΠΑ). Στο τέλος του 2015 περατώθηκαν 57 από τα 60 προγράμματα. Στην πλειονότητά τους, οι δημοσιονομικές διορθώσεις εκτελέστηκαν μέσω ενταλμάτων είσπραξης. 3.1.3 Περίοδος προγραμματισμού 2007-2013 για τη συνοχή Οι δημοσιονομικές διορθώσεις στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ/ΤΣ το 2015 αυξήθηκαν σημαντικά σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, με αποτέλεσμα να επιβεβαιώνεται η αποτελεσματικότητα των εν λόγω πολυετών ελέγχων της πολιτικής. Πρόκειται επίσης για το αποτέλεσμα της αυστηρής πολιτικής των διαδικασιών διακοπής / αναστολής που εφάρμοσε η Επιτροπή από την έναρξη της περιόδου προγραμματισμού και του γεγονότος ότι το 2015 περατώθηκαν ορισμένες μακροχρόνιες υποθέσεις, για τις οποίες οι αιτήσεις πληρωμής εμποδίζονταν για μήνες ή και χρόνια, μετά την εφαρμογή των δημοσιονομικών διορθώσεων. Για τις υποθέσεις αυτές, οι διορθώσεις που εφάρμοσαν τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να κοινοποιηθούν μόνο το 2015 μετά την άρση των διαδικασιών διακοπής/αναστολής. Η αύξηση των δημοσιονομικών διορθώσεων το 2015 ενισχύεται και από τα υψηλότερα ποσοστά σφάλματος που καταγράφηκαν από τις εθνικές ελεγκτικές αρχές στις ετήσιες εκθέσεις ελέγχου του 2015 σε σύγκριση με τα ποσοστά σφάλματος που καταγράφηκαν στο παρελθόν. Τα κράτη μέλη με τις υψηλότερες διορθώσεις (με εξαίρεση τις διορθώσεις στην πηγή) το 2015 ήταν η Σλοβακία (236 εκατ. EUR), η Ιταλία (161 εκατ. EUR), η Γερμανία (143 εκατ. EUR), η Ελλάδα (120 εκατ. EUR) και η Ισπανία (117 εκατ. EUR). Δημοσιονομικές διορθώσεις που επιβεβαιώθηκαν: Ως εκ τούτου, στο τέλος του 2015 το σωρευτικό ποσό των δημοσιονομικών διορθώσεων για την περίοδο 2007-2013 που επιβεβαιώθηκε από τα κράτη μέλη ως αποτέλεσμα του 15

ΕΤΠΑ/ΤΣ - 1 532 εκατ. EUR εποπτικού ρόλου της Επιτροπής υπερβαίνει τα 2,3 δισ. EUR. ΕΚΤ - 169 εκατ. EUR Στο πλαίσιο του ΕΚΤ, επιβεβαιώθηκαν δημοσιονομικές διορθώσεις ύψους 169 εκατ. EUR και εκτελέστηκαν 227 εκατ. EUR, εκ των οποίων 142 εκατ. EUR επιβεβαιώθηκαν το 2015 και 85 εκατ. EUR τα προηγούμενα έτη. Το 95 % των δημοσιονομικών διορθώσεων που επιβεβαιώθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους 2015 και προηγούμενων ετών έχουν εκτελεστεί, ενώ το υπόλοιπο ποσό των 60 εκατ. EUR (σωρευτικό) δεν έχει εκτελεστεί ακόμη στο τέλος του έτους. Τα κράτη μέλη με το υψηλότερο επίπεδο διορθώσεων που εκτελέστηκαν το 2015 είναι η Ρουμανία (133 εκατ. EUR) και η Ισπανία (29 εκατ. EUR), το οποίο συνεπάγεται την άρση αναστολής των πληρωμών. Οι δημοσιονομικές διορθώσεις που επιβεβαιώθηκαν για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας (ΕΤΑ) μειώθηκαν κατά περίπου 70% από το 2014. Η ανάκληση μη επιλέξιμων δαπανών από την επακόλουθη αίτηση πληρωμής κατόπιν λογιστικών ελέγχων και ελέγχων βάσει εγγράφων από την Επιτροπή επιτρέπει την άμεση εκτέλεση των εν λόγω δημοσιονομικών διορθώσεων. 3.1.4 Περίοδος προγραμματισμού 2014-2020 για τη συνοχή Δεδομένου ότι δεύτερη λογιστική χρήση βρισκόταν σε εξέλιξη κατά τη διάρκεια του 2015 και ο διορισμός των αρχών δεν είχε πραγματοποιηθεί ακόμη για όλα σχεδόν τα επιχειρησιακά προγράμματα, δεν έχουν εξεταστεί ακόμη οι ελεγκτικές δραστηριότητες που αφορούν τη δήλωση δαπανών. Επομένως, δεν κοινοποιούνται δημοσιονομικές διορθώσεις. 3.1.5. Δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις το 2015: περαιτέρω πληροφορίες Τα παραρτήματα περιλαμβάνουν διαφορετικές αναλύσεις των ποσών των δημοσιονομικών διορθώσεων για το 2015. Εφιστάται η προσοχή στο γεγονός ότι τα στοιχεία που παρουσιάζονται παρακάτω αφορούν μόνο ένα έτος, το 2015. Το επίπεδο τόσο του ποσού των συνολικών διορθώσεων όσο και της κατανομής ανά κράτος μέλος μπορεί να αλλάξει σημαντικά ανάλογα με το έτος. Ως εκ τούτου, η έγκυρη εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου πρέπει να βασίζεται, ανάλογα με τον χαρακτήρα των εν λόγω δαπανών, σε πολυετή προοπτική (βλέπε τμήμα 3.2). Οι πληροφορίες που περιλαμβάνουν τα παραρτήματα συνοψίζονται ως εξής: 1. Κατανομή ανά κράτος μέλος Τα σημαντικότερα κράτη μέλη σε σχέση με τις επιβεβαιωμένες δημοσιονομικές διορθώσεις σε σύγκριση με τις πληρωμές της ΕΕ που εισπράχθηκαν είναι η Ελλάδα (9,9%), η Ρουμανία (8%) και η Σλοβακία (7,3%). 2. Κατανομή των κατ αποκοπή διορθώσεων Οι κατ αποκοπή διορθώσεις αποτελούν πολύτιμο εργαλείο που χρησιμοποιείται όταν το σχετικό ποσό δεν μπορεί να προσδιοριστεί ποσοτικά βάσει αντιπροσωπευτικού στατιστικού δείγματος ή όταν οι επιπτώσεις μεμονωμένων σφαλμάτων στις δαπάνες δεν μπορούν να προσδιοριστούν ποσοτικά με ακρίβεια. Ωστόσο, αυτό σημαίνει ότι το κράτος μέλος που υπόκειται σε κατ αποκοπή διόρθωση επωμίζεται τις δημοσιονομικές συνέπειες, διότι οι διορθώσεις δεν συνδέονται άμεσα με μεμονωμένες παρατυπίες σε επίπεδο έργων, δηλαδή δεν υπάρχει μεμονωμένος τελικός δικαιούχος από τον οποίο μπορεί να ανακτηθεί το αντίστοιχο χρηματικό ποσό. 16

Όσον αφορά τα ΕΤΠΑ/ΤΣ, οι κατ αποκοπή διορθώσεις πρέπει να θεωρούνται εκτιμήσεις των δημοσιονομικών διορθώσεων (κατ αποκοπή και/ή κατά παρέκταση) που δεν συνδέονται άμεσα με τις επιμέρους πράξεις/έργα 9. Κατ αποκοπή διορθώσεις το 2015: 2,2 δισ. EUR επιβεβαιώθηκαν 1,3 δισ. EUR εκτελέστηκαν 3. Κατανομή των δημοσιονομικών διορθώσεων που πραγματοποιήθηκαν στην πηγή Οι δημοσιονομικές διορθώσεις στην πηγή εφαρμόζονται από τις αρχές των κρατών μελών ταυτόχρονα με τη δήλωση των δαπανών προς την Επιτροπή που προκύπτει από τις κατ αποκοπή διορθώσεις μετά τους λογιστικούς ελέγχους της Επιτροπής. Οι κύριες δημοσιονομικές διορθώσεις στην πηγή για το ΕΤΠΑ/ΤΣ αφορούν τη Ρουμανία (345 εκατ. EUR) 10. Διορθώσεις στην πηγή το 2015: 0,5 δισ. EUR επιβεβαιώθηκαν 0,8 δισ. EUR εκτελέστηκαν Για το ΕΚΤ, το ποσό των δημοσιονομικών διορθώσεων στην πηγή που επιβεβαιώθηκε το 2015 για την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013 αντιστοιχεί σε 81 εκατ. EUR. Τα κράτη μέλη τα οποία αφορούν κυρίως οι δημοσιονομικές διορθώσεις στην πηγή είναι τα εξής: Τσεχική Δημοκρατία, Γαλλία, Πολωνία, Σλοβακία και Ρουμανία. Από τις δημοσιονομικές διορθώσεις που εκτελέστηκαν την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013 τα 115 εκατ. EUR είναι δημοσιονομικές διορθώσεις στην πηγή, από τα οποία τα 66 εκατ. EUR επιβεβαιώθηκαν το 2015 και 49 εκατ. EUR επιβεβαιώθηκαν το προηγούμενο έτος. 4. Καθαρές δημοσιονομικές διορθώσεις το 2015 Το είδος εκτέλεσης του προϋπολογισμού, η τομεακή διαχείριση και οι δημοσιονομικοί κανόνες του τομέα πολιτικής επιδρούν στον τρόπο με τον οποίο ο προϋπολογισμός της ΕΕ επηρεάζεται από τους διάφορους διορθωτικούς μηχανισμούς. Σε κάθε περίπτωση, οι διορθωτικοί μηχανισμοί έχουν ως αποτέλεσμα την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από δαπάνες που πραγματοποιούνται κατά παράβαση των νομοθετικών διατάξεων. Καθαρές δημοσιονομικές διορθώσεις το 2015: 0,8 δισ. EUR επιβεβαιώθηκαν 1,2 δισ. EUR εκτελέστηκαν 9 10 Επισημαίνεται ότι σε ορισμένες περιπτώσεις τα ποσά που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη καλύπτουν τόσο τις επιμέρους διορθώσεις όσο και τις κατ αποκοπή / κατά παρέκταση διορθώσεις για λόγους που αφορούν την υποβολή εκθέσεων, τα ποσά αυτά περιλαμβάνονται στην κατηγορία (επιμέρους κατ αποκοπή διορθώσεις) που θεωρείται επικρατέστερη. Οι δύο αυτοί περιορισμοί δεν έχουν επιπτώσεις στην αξιοπιστία των συνολικών ποσών που κοινοποιήθηκαν. Όσον αφορά τα ΕΤΠΑ/ΤΣ, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται εκ του νόμου να υποβάλλουν στοιχεία για δημοσιονομικές διορθώσεις στην πηγή, ούτε να υποβάλλουν διαρθρωμένες εκθέσεις από την έναρξη της περιόδου προγραμματισμού, τα κοινοποιούμενα ποσά συνιστούν μια συνετή, ενδεικτική εκτίμηση στις περιπτώσεις για τις οποίες η Επιτροπή ήταν σε θέση να ανασυνθέσει σαφή διαδρομή ελέγχου στο επίπεδο της αρχής πιστοποίησης. 17

3.2. Σωρευτικές δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις μέχρι το τέλος του 2015 Τα σωρευτικά αριθμητικά στοιχεία παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τη σημασία των διορθωτικών μηχανισμών που χρησιμοποιούνται από την Επιτροπή, κυρίως διότι λαμβάνουν υπόψη τον πολυετή χαρακτήρα των προγραμμάτων και των έργων και εξουδετερώνουν τις επιπτώσεις μεμονωμένων περιστατικών. 3.2.1. Περίοδος 2009-2015 Στο διάγραμμα που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων που επιβεβαιώθηκαν και εκτελέστηκαν κατά τα τελευταία 7 έτη. Διάγραμμα 3.2.1: Δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις κατά την περίοδο 2009-2015 Δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις που επιβεβαιώθηκαν κατά την περίοδο 2009-2015 (σε δισ. EUR) 5.0 4.5 4.0 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Πολιτική συνοχής Τομείς εσωτερικής πολιτικής Γεωργία Τομείς εξωτερικής πολιτικής Διοίκηση Σύνολο που αποφασίστηκε Linear (Σύνολο που αποφασίστηκε) Μέσο ποσό επιβεβαιωμένων δημοσιονομικών διορθώσεων κατά την περίοδο 2009-2015: 3,3 δισ. EUR Η τάση όσον αφορά τα ποσά που επιβεβαιώθηκαν είναι ελαφρώς αυξητική, στοιχείο που καταδεικνύει ότι το πολυετές πλαίσιο ελέγχου προστατεύει αποτελεσματικά τον προϋπολογισμό της ΕΕ συν τω χρόνω. 2,4% των μέσων πληρωμών από τον προϋπολογισμό 18

Δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις που εκτελέστηκαν κατά την περίοδο 2009-2015 (σε δισ. EUR) 5.0 4.5 4.0 3.5 3.0 Πολιτική συνοχής Τομείς εσωτερικής πολιτικής Γεωργία: 2.5 2.0 1.5 1.0 Τομείς εξωτερικής πολιτικής Διοίκηση Εκτελεσθέν σύνολο 0.5 0.0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Linear (Εκτελεσθέν σύνολο) Το μέσο ποσό των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων που εκτελέστηκαν κατά την περίοδο 2009-2015 ανήλθε σε 3 δισ. EUR, ποσό που αντιπροσωπεύει το 2,2% του μέσου ποσού πληρωμών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου. 3.2.2. Αποφάσεις του Δικαστηρίου σχετικά με δημοσιονομικές διορθώσεις στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής Κατά τη διάρκεια του 2015, το Δικαστήριο εξέδωσε αποφάσεις για την ακύρωση σειράς αποφάσεων δημοσιονομικών διορθώσεων στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής που είχαν ληφθεί κατά την περίοδο από το 2008 έως το 2010 (για συνολικό ποσό διορθώσεων ύψους 457 εκατ. EUR που αφορούσαν την περίοδο προγραμματισμού 1994-1999). Η ακύρωση στηριζόταν σε μια νέα νομική ερμηνεία των κανόνων που προβλέπονται στον κανονισμό 1083/2006 και συνιστά μια αλλαγή σε σχέση με τις προηγούμενες αποφάσεις του Δικαστηρίου. Οι εν λόγω ακυρωμένες διορθώσεις αφαιρέθηκαν τόσο από τα ποσά που επιβεβαιώθηκαν όσο και από τα ποσά που εκτελέστηκαν το 2015 και από τα σωρευτικά ποσά στον παρακάτω πίνακα. 19

3.2.3. Ποσοστό εκτέλεσης δημοσιονομικών διορθώσεων στο τέλος του 2015 Πίνακας 3.2.3: Σωρευτικές δημοσιονομικές διορθώσεις που επιβεβαιώθηκαν και ποσοστό εκτέλεσης μέχρι το τέλος του 2015 σε εκατ. EUR Περίοδος προγραμματισμού Περίοδ ος 1994-1999 Περίοδ ος 2000-2006 Περίοδ ος 2007-2013 Σωρευτικές αποφάσεις για το ΕΓΤΕ Σύνολο δημοσιονομ ικών διορθώσεω ν που επιβεβαιώθ ηκαν στο τέλος του 2015 Ποσοστό (%) εκτέλεσης στο τέλος του 2015 Δημοσιονομ ικές διορθώσεις που επιβεβαιώθ ηκαν στο τέλος του 2014 Ποσοστό (%) εκτέλεσης στο τέλος του 2014 Γεωργία - 139 787 11 766 12 692 85,4% 11 514 82,8% ΕΓΤΕ - - - 11 766 11 766 85,7% 10 808 83,7 % Αγροτική ανάπτυξη - 139 787 Α/Α 926 81,3% 706 69,3% Πολιτική συνοχής 2 273 8 922 4 748 Α/Α 15 943 93,4% 14 203 92,2% ΕΤΠΑ 1 799 5 794 2 664 Α/Α 10 257 92,4% 8 973 91,9% αποφάσεις του Δικαστηρίου (457) 0 0 Α/Α (457) - - - Σύνολο ΕΤΠΑ 1 342 5 794 2 664 Α/Α 9 800 92,1% 8 973 91,9% Ταμείο Συνοχής 268 842 857 Α/Α 1 968 99,9% 1 496 88,7% αποφάσεις του Δικαστηρίου 0 (9) 0 Α/Α (9) - - - Σύνολο Ταμείου συνοχής 268 833 857 Α/Α 1 958 97,6% 1 496 88,7% ΕΚΤ 560 1 990 1 198 Α/Α 3 748 98,4% 3 399 96,5% ΧΜΠΑ/ΕΤΑ 100 127 29 Α/Α 256 63,0% 250 60,4% ΕΓΤΠΕ Τμήμα Προσανατολισμού 3 178 - Α/Α 181 60,1% 85 100,0% Άλλο - - - Α/Α 32 100,0% 9 100,0% Σύνολο 2 273 9 060 5 535 11 766 28 666 89,9% 25 726 88,0% Οι διάφορες περίοδοι προγραμματισμού στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής αναδεικνύουν σαφώς τον πολυετή χαρακτήρα του κύκλου του προϋπολογισμού της ΕΕ. Δεδομένου ότι η περίοδος 2000-2006 πλησιάζει στο τέλος της διαδικασίας περάτωσης, το ποσό των δημοσιονομικών διορθώσεων είναι σημαντικά υψηλότερο, ιδίως σε σύγκριση με την περίοδο 2007-2013. 3.2.4. Σωρευτικές ανακτήσεις για την περίοδο 2009-2015 Στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζονται τα ποσά των ανακτήσεων που επιβεβαιώθηκαν και εκτελέστηκαν για την περίοδο 2009-2015. Βλέπε επίσης το τμήμα 3.3.1 κατωτέρω σχετικά με τις επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Πίνακας 3.2.4: Ανακτήσεις που επιβεβαιώθηκαν κατά την περίοδο 2009-2015 Ανακτήσεις Έτη 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 20 σε εκατ. EUR Σύνολο Γεωργία: ΕΓΤΕ 163 178 174 162 227 213 117 1 234 Αγροτική ανάπτυξη 25 114 161 145 139 165 206 956 Συνοχή 102 24 50 22 83 35 5 320 Τομείς εσωτερικής πολιτικής 100 188 270 252 393 293 302 1 798 Τομείς εξωτερικής πολιτικής 81 137 107 107 93 127 132 784 Διοίκηση 9 5 8 7 6 5 5 45 Σύνολο 480 646 770 695 941 838 767 5 137

Πίνακας 3.2.5: Ανακτήσεις που εκτελέστηκαν κατά την περίοδο 2009-2015 σε εκατ. EUR Ανακτήσεις Έτη 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Σύνολο Γεωργία: ΕΓΤΕ 148 172 178 161 155 150 155 1 119 Αγροτική ανάπτυξη 25 114 161 166 129 167 152 914 Συνοχή 102 25 48 14 81 32 7 309 Τομείς εσωτερικής πολιτικής 100 162 268 229 398 274 293 1 724 Τομείς εξωτερικής πολιτικής 81 136 77 99 93 108 136 730 Διοίκηση 9 5 2 9 6 5 5 41 Σύνολο 464 614 734 678 862 736 749 4 837 3.3. Επιπτώσεις των δημοσιονομικών διορθώσεων 3.3.1. Επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ το 2015 Διάγραμμα 3.3.1: Επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ Συνολικές επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 1 543 εκατ. EUR: 23% 77% Καθαρές δημοσιονομικές διορθώσεις που εκτελέστηκαν* 1 181 εκατ. EUR Ανακτήσεις που εκτελέστηκαν** 362 εκατ. EUR * Τα κυριότερα σχετικά κεφάλαια δαπανών είναι τα εξής: 0502, 0503, 0504, 1303, 1304, 0402, 1106 και 1803. ** Εξαιρούνται οι ανακτήσεις «στην πηγή». Τα κυριότερα σχετικά κεφάλαια δαπανών είναι τα εξής: 0502, 0503, 1303, 1304, 0402 και 1106. Για περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τις ανακτήσεις, βλέπε 3.2.4. Όπως διευκρινίζεται ανωτέρω, έσοδα που προκύπτουν από καθαρές δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις λαμβάνονται υπόψη ως έσοδα για ειδικό προορισμό 11, ενώ επισημαίνεται παράλληλα ότι η Επιτροπή πραγματοποιεί επίσης ανακτήσεις «στην πηγή», αφαιρώντας τις μη επιλέξιμες δαπάνες (που εντοπίζονται σε προηγούμενες ή τρέχουσες δηλώσεις δαπανών) από τις πληρωμές που πραγματοποιούνται. Εν γένει, τα έσοδα για ειδικό προορισμό επιστρέφονται στη γραμμή του προϋπολογισμού ή στο Ταμείο από το οποίο πληρώθηκαν αρχικά οι δαπάνες και μπορούν να δαπανηθούν εκ νέου, αλλά δεν προορίζονται για συγκεκριμένα κράτη μέλη. 11 Άρθρο 21 παράγραφος 3 στοιχείο γ) του δημοσιονομικού κανονισμού. 21