ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ {SWD(2013) 404 final}

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2013) 682 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 2012 {SWD(2013) 404 final} EL EL

2 Περιεχόμενα 1. ΣΤOΧΟΣ, ΠΕ IΟ ΕΦΑΡΜΟΓHΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠEΡΑΣΜΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ5 3. ΜΕΘΟ ΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ Επιμερισμένη διαχείριση Άλλες μέθοδοι εκτέλεσης του προϋπολογισμού ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ ΤΟ ΣΩΡΕΥΤΙΚΕΣ ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΕΙΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΙΟΡΘΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣ Επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ Επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς Άλλες επιπτώσεις των δημοσιονομικών διορθώσεων ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΙΟΡΘΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΕΩΝ ΕΑΝ ΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΥΨΗΛΑ25 8. ΙΟΡΘΩΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ, ΜΕ ΙΚΗ ΤΟΥΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΑΛΛΕΣ ΑΝΑΚΤΗΣΕΙΣ Ανάκτηση προχρηματοδοτήσεων Ανακτήσεις σχετικές με έσοδα από ίδιους πόρους

3 1. ΣΤOΧΟΣ, ΠΕ IΟ ΕΦΑΡΜΟΓHΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠEΡΑΣΜΑ Η παρούσα ανακοίνωση για την προστασία του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο πλαίσιο της διαδικασίας απαλλαγής του και συνεπώς απευθύνεται στο θεσμικό όργανο αυτό, καθώς και στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ). Η ανάγνωσή της θα πρέπει να γίνει σε συνδυασμό με τα αριθμητικά στοιχεία που αναφέρονται στη σημείωση 6 των ετήσιων λογαριασμών της ΕΕ για το Στόχος της παρούσας ανακοίνωσης είναι να παράσχει: (1) επισκόπηση των μηχανισμών που προβλέπονται στη νομοθεσία οι οποίοι καθορίζουν τη διαδικασία εντοπισμού και στη συνέχεια τη διαχείριση διοικητικών σφαλμάτων, παρατυπιών και εικαζόμενης απάτης 2 που εντοπίζονται από τις υπηρεσίες της ΕΕ και από τα κράτη μέλη και (2) καλύτερη δυνατή εκτίμηση των εν λόγω συνολικών ποσών 3 για το 2012 και με σωρευτικό τρόπο, ώστε να καταδεικνύεται σε πραγματικούς όρους ο τρόπος με τον οποίο: α. ο προϋπολογισμός της ΕΕ προστατεύεται από δαπάνες κατά παράβαση των διατάξεων της νομοθεσίας, και β. τα κράτη μέλη συμμετέχουν και επωμίζονται τις συνέπειες. Επιπλέον, παρέχονται επίσης πληροφορίες για την ανάκτηση ποσών σχετικά με προκαταβολές (προχρηματοδότηση) που καταβλήθηκαν χωρίς να έχουν χρησιμοποιηθεί από τον δικαιούχο. Επίσης, παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τις συμπληρωματικές διορθώσεις που αναφέρθηκε ότι έχουν πραγματοποιηθεί από κράτη μέλη στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής μετά από τους οικείους λογιστικούς και άλλους ελέγχους, για την προγραμματική περίοδο Λεπτομερέστερες πληροφορίες σχετικά με τα στάδια και τις μορφές προληπτικών και διορθωτικών μέτρων, καθώς και τις δημοσιονομικές επιπτώσεις για την ΕΕ ή/και τους εθνικούς προϋπολογισμούς, στο πλαίσιο των διαφόρων τομέων πολιτικής και μεθόδων εφαρμογής, περιλαμβάνονται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (εφεξής «έγγραφο εργασίας) που συνοδεύει την παρούσα ανακοίνωση. Η σημασία των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων τονίζεται ιδιαίτερα κατά την εξέταση των πολυετών εναπομενόντων ποσοστών σφάλματος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στα ποσοστά αυτά λαμβάνονται υπόψη τόσο το ποσοστό διαπιστωθέντων σφαλμάτων όσο και οι δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις καθ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των προγραμμάτων και των έργων. Ως εκ τούτου, τα ποσοστά αυτά δείχνουν, τις πραγματικές επιπτώσεις παράτυπων δαπανών και αποτελούν βασικούς δείκτες για την αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου διαχειρίζονται τους κινδύνους που σχετίζονται με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πράξεων που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Τα αριθμητικά στοιχεία που παρουσιάζονται στην παρούσα ανακοίνωση καταδεικνύουν ότι οι πολυετείς προληπτικές και διορθωτικές δραστηριότητες που αναλαμβάνονται από την Επιτροπή, 1 Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Απριλίου 2013 το οποίο περιέχει παρατηρήσεις που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των αποφάσεών του σχετικά με τη χορήγηση απαλλαγής για την εκτέλεση του γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2011, Τμήμα ΙΙΙ Επιτροπή και εκτελεστικοί οργανισμοί (COM (2012) 0436 C7-0224/ /2167(DEC)) ράση προτεραιότητας 1. 2 Βλ. επίσης την ετήσια έκθεση 2012 για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Καταπολέμηση της απάτης, που εγκρίθηκε στις 24 Ιουλίου Λόγω της στρογγυλοποίησης αριθμητικών στοιχείων σε εκατομμύρια ευρώ, τα ποσά σε ορισμένους πίνακες μπορεί να μην ανταποκρίνονται στο σωστό άθροισμα. 3

4 έχουν ως αποτέλεσμα την επαρκή προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από δαπάνες που πραγματοποιούνται κατά παράβαση της εφαρμοστέας νομοθεσίας. 4

5 2. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ Η υποχρέωση τόσο της Επιτροπής όσο και των κρατών μελών να διαχειρίζονται κατάλληλα τους κινδύνους που σχετίζονται με τη νομιμότητα και την κανονικότητα πράξεων που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ προβλέπεται στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ 45 ), η οποία ορίζει ότι: Άρθρο 317: Η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού που εκδίδεται σε εκτέλεση του άρθρου 322, με δική της ευθύνη και εντός των ορίων των πιστώσεων που εγκρίθηκαν, σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Τα κράτη μέλη συνεργάζονται με την Επιτροπή προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι πιστώσεις χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Ο κανονισμός προβλέπει τις υποχρεώσεις ελέγχου των κρατών μελών κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού καθώς και τις απορρέουσες ευθύνες. Προβλέπει επίσης τις ευθύνες κάθε θεσμικού οργάνου και τον ειδικό τρόπο κατά τον οποίο κάθε θεσμικό όργανο συμμετέχει στην εκτέλεση των ιδίων δαπανών του. Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό 6, τους κανόνες εφαρμογής του 7 και τους διαφόρους τομεακούς κανονισμούς, η Επιτροπή προστατεύει τον προϋπολογισμό της ΕΕ, δηλαδή τις δαπάνες της ΕΕ, από παράτυπες ή αχρεωστήτως καταβληθείσες δαπάνες με δύο κυρίως τρόπους: (1) προληπτικές δράσεις, και (2) διορθωτικούς μηχανισμούς (κυρίως δημοσιονομικές διορθώσεις που επιβάλλονται σε κράτη μέλη και, σε μικρότερο βαθμό, ανακτήσεις από αποδέκτες πληρωμών της ΕΕ). Υπογραμμίζεται ότι ο πρωταρχικός στόχος των δημοσιονομικών διορθώσεων είναι να εξασφαλιστεί ότι τα κονδύλια της ΕΕ χρησιμοποιούνται σωστά και για τους σκοπούς για τους οποίους έχουν χορηγηθεί. Για τον λόγο αυτό, παραδείγματος χάρη, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για την πολιτική συνοχής, οι παράτυπες δαπάνες που διαπιστώνονται πρέπει πάντα να αποκλείονται και συχνά αντικαθίστανται από κανονικές δαπάνες στο επίπεδο του κράτους μέλους. Ωστόσο, οι ανακτήσεις (και οι δημοσιονομικές διορθώσεις, που συνδέονται με την Κοινή Γεωργική Πολιτική (εφεξής «ΚΓΠ») έχουν ως αποτέλεσμα την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 32 του δημοσιονομικού κανονισμού, που καλύπτει τον εσωτερικό έλεγχο σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη όσον αφορά την επιμερισμένη διαχείριση (βλ. τμήμα 3.1), πρέπει να τηρούν τις ακόλουθες αρχές: 4 Βλ. Επίσημη Εφημερίδα C 115 της 9ης Μαΐου Βλ., επίσης, άρθρο 325 της ΣΛΕΕ, στο οποίο αναφέρεται ότι: «1. Η Ένωση και τα κράτη μέλη καταπολεμούν την απάτη ή οιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, λαμβάνοντας σύμφωνα με το παρόν άρθρο μέτρα τα οποία θα έχουν αποτρεπτικό χαρακτήρα και θα προσφέρουν αποτελεσματική προστασία στα κράτη μέλη καθώς και στα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης. 2. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα ίδια μέτρα καταπολέμησης της απάτης κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης με εκείνα που λαμβάνουν για την καταπολέμηση της απάτης κατά των ιδίων οικονομικών συμφερόντων. 5. Η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, υποβάλλει κάθε έτος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έκθεση για τα μέτρα που ελήφθησαν κατ εφαρμογή του παρόντος άρθρου.» 6 Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012 (Επίσημη Εφημερίδα L 298 της 26.Οκτωβρίου 2012). 7 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1268/2012 της Επιτροπής, της 29ης Οκτωβρίου 2012 (ΕΕ L 362 της 31ης εκεμβρίου 2012). 5

6 Άρθρο 32 Εσωτερικός έλεγχος της εκτέλεσης του προϋπολογισμού 1. Ο προϋπολογισμός εκτελείται σύμφωνα με τον αποτελεσματικό και αποδοτικό εσωτερικό έλεγχο ο οποίος αρμόζει σε κάθε διαχειριστική μέθοδο και σύμφωνα με τους οικείους τομεακούς κανόνες. 2. Για τους σκοπούς της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, ως εσωτερικός έλεγχος ορίζεται η διαδικασία που εφαρμόζεται σε όλα τα επίπεδα διαχείρισης και αποσκοπεί στην παροχή εύλογης βεβαιότητας ως προς την επίτευξη των ακόλουθων στόχων: α) αποτελεσματικότητα, αποδοτικότητα και οικονομία των πράξεων, β) αξιοπιστία των εκθέσεων, γ) διαφύλαξη των περιουσιακών στοιχείων και ενημέρωση, δ) πρόληψη, εντοπισμός, διόρθωση και περαιτέρω ενέργειες σε περίπτωση απάτης και παρατυπιών, ε) επαρκής διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων, λαμβανομένου υπόψη του πολυετούς χαρακτήρα των προγραμμάτων, καθώς και της φύσης των σχετικών πληρωμών. Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 80 του ίδιου κανονισμού: Άρθρο 80 Κανόνες περί είσπραξης 3. Τα κράτη μέλη είναι κατ αρχήν αρμόδια για τη διενέργεια λογιστικών και λοιπών ελέγχων και για την ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στους τομεακούς κανόνες. Εφόσον τα κράτη μέλη εντοπίζουν και διορθώνουν παρατυπίες για ίδιο λογαριασμό, εξαιρούνται από τις δημοσιονομικές διορθώσεις στις οποίες προβαίνει η Επιτροπή σε σχέση με τις συγκεκριμένες παρατυπίες. 4. Η Επιτροπή προβαίνει σε δημοσιονομικές διορθώσεις για τα κράτη μέλη, προκειμένου να αποκλείσει από τη χρηματοδότηση της Ένωσης δαπάνες οι οποίες πραγματοποιούνται κατά παράβαση της νομοθεσίας. Η Επιτροπή βασίζει τις δημοσιονομικές της διορθώσεις στον εντοπισμό αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών και στις επιπτώσεις για τον προϋπολογισμό. Εάν αυτά τα ποσά δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστούν με ακρίβεια, η Επιτροπή μπορεί να εφαρμόζει διορθώσεις κατά παρέκταση ή κατ' αποκοπή, σύμφωνα με τους τομεακούς κανόνες. Όταν αποφασίζει σχετικά με το ποσό της δημοσιονομικής διόρθωσης, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τη φύση και τη σοβαρότητα της παραβίασης της εφαρμοστέας νομοθεσίας και τις χρηματοοικονομικές επιπτώσεις στον προϋπολογισμό, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων κατά τις οποίες διαπιστώνονται ελλείψεις στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου. Τα κριτήρια για τον προσδιορισμό δημοσιονομικών διορθώσεων και η εφαρμοστέα διαδικασία είναι δυνατόν να θεσπίζονται στο πλαίσιο των τομεακών κανόνων. 5. Η μεθοδολογία για την εφαρμογή διορθώσεων κατά παρέκταση ή κατ' αποκοπή θεσπίζεται σύμφωνα με τους τομεακούς κανόνες και με στόχο να έχει η Επιτροπή τη δυνατότητα να προστατεύει τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Είναι επίσης σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι για ένα σημαντικό μέρος των δαπανών της ΕΕ, π.χ. πολιτική συνοχής και πολιτική έρευνας, τα εν λόγω προγράμματα είναι πολυετούς χαρακτήρα και, όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, στο άρθρο 32 στοιχείο ε) του δημοσιονομικού κανονισμού, το γεγονός αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή προληπτικών και διορθωτικών μέτρων, καθώς και κατά την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των δράσεων αυτών. Ο κύκλος ζωής ενός έργου/προγράμματος που χρηματοδοτείται από την ΕΕ θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως εξής: 6

7 ημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις μπορούν να γίνονται σε οποιαδήποτε στάδιο, μόλις πραγματοποιηθούν δαπάνες ή/και πληρωμές. Ωστόσο, η πλειονότητα των διορθώσεων συνήθως επέρχονται κατά την περάτωση του έργου/προγράμματος, η οποία μπορεί να συμβεί αρκετά έτη μετά την εκτέλεση της πρώτης δαπάνης ή/και της πρώτης πληρωμής. 3. ΜΕΘΟ ΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ Οι προληπτικές ενέργειες και αρμοδιότητες εξαρτώνται από τη μέθοδο εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ 8. Αυτό έχει επίσης επιπτώσεις στον τρόπο και τον χρόνο που εκτελούνται διορθωτικά μέτρα. Επιπλέον, κατά τον καθορισμό των εν λόγω διαδικασιών και ελέγχων, η Επιτροπή δεσμεύεται από το άρθρο 32 παράγραφος 4 στοιχείο ζ) του δημοσιονομικού κανονισμού να λαμβάνει υπόψη την αποτελεσματικότητα και, κυρίως, τη «βελτίωση του λόγου κόστους-οφέλους των ελέγχων». Συνοπτικά, ο προϋπολογισμός 2012 της ΕΕ εκτελέστηκε μέσω των ακόλουθων μεθόδων 9 : 3.1. Επιμερισμένη διαχείριση Στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης (δηλαδή δαπάνες γεωργίας και πολιτικής συνοχής), που αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% του ετήσιου προϋπολογισμού της ΕΕ, η Επιτροπή στηρίζεται στα κράτη μέλη για την εκτέλεση των προγραμμάτων της ΕΕ, δηλαδή η συνεισφορά της ΕΕ καταβάλλεται, μετά την παραλαβή των αιτήσεων πληρωμών σε εθνικές αρχές πιστοποίησης και διαχείρισης ή σε οργανισμούς πληρωμών, που είναι αρμόδιοι για τις πληρωμές προς τους τελικούς δικαιούχους. Κατά συνέπεια, τα κράτη μέλη έχουν την κύρια ευθύνη για την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διόρθωση σφαλμάτων και παρατυπιών που έχουν 8 Επισημαίνεται ότι η στρατηγική της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης που θεσπίστηκε τον Ιούνιο του 2011 οδήγησε, με τη συμμετοχή και τη στήριξη της OLAF, σε σημαντική πρόοδο στον τομέα της πρόληψης και ανίχνευσης της απάτης. 9 Οι μέθοδοι εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ, προσαρμόστηκαν μετά από την έκδοση του νέου δημοσιονομικού κανονισμού και οι νέες μέθοδοι θα τεθούν σε ισχύ το

8 διαπραχθεί από τους δικαιούχους, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαδραματίζει γενικότερο εποπτικό ρόλο (δηλαδή, ελέγχει την αποτελεσματική λειτουργία των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου των κρατών μελών και εκτελεί δημοσιονομικές διορθώσεις, όπου χρειάζεται) βλ. άρθρο 59 του δημοσιονομικού κανονισμού κατωτέρω 10 : Άρθρο 59 - Επιμερισμένη διαχείριση με τα κράτη μέλη 1. Όταν η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό υπό καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης, τα εκτελεστικά καθήκοντα ανατίθενται στα κράτη μέλη. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη τηρούν τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, της διαφάνειας και της μη εφαρμογής διακρίσεων και εξασφαλίζουν την προβολή της δράσης της Ένωσης κατά τη διαχείριση των πόρων της Ένωσης. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη εκπληρούν τις αντίστοιχες υποχρεώσεις τους όσον αφορά τους λογιστικούς και άλλους ελέγχους και αναλαμβάνουν τις απορρέουσες ευθύνες που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό. Ορίζονται συμπληρωματικές διατάξεις σε ειδικούς τομεακούς κανόνες. 2. Κατά την εκτέλεση καθηκόντων που συνδέονται με την εκτέλεση του προϋπολογισμού, τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών μέτρων, για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, και συγκεκριμένα: α) εξασφαλίζουν ότι οι ενέργειες που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό εκτελούνται με ενδεδειγμένο και αποτελεσματικό τρόπο και σύμφωνα με τους εφαρμοστέους τομεακούς κανόνες, και για τον σκοπό αυτό διαπιστεύουν κατά την παράγραφο 3 και εποπτεύουν οργανισμούς αρμόδιους για τη διαχείριση και τον έλεγχο των πόρων της Ένωσης β) προλαμβάνουν, εντοπίζουν και διορθώνουν και αντιμετωπίζουν τις περιπτώσεις παρατυπιών και απάτης. Προκειμένου να προστατεύονται τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, τα κράτη μέλη, σε πλαίσιο τήρησης της αρχής της επικουρικότητας και συμμόρφωσης προς τις διατάξεις του παρόντος άρθρου και των σχετικών τομεακών κανόνων, διενεργούν εκ των προτέρων και εκ των υστέρων ελέγχους, καθώς και, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, επιτόπιους ελέγχους σε αντιπροσωπευτικά και/ή βάσει κινδύνου δείγματα πράξεων. Ακόμη, τα κράτη μέλη ανακτούν αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά και, εάν είναι απαραίτητο, κινούν νομικές διαδικασίες. Στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, τα προληπτικά μέτρα που χρησιμοποιούνται διαφέρουν, όπως εξηγείται με περισσότερες λεπτομέρειες στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη έχουν τη νομική υποχρέωση να δημιουργήσουν συστήματα διαχείρισης και ελέγχου. Ένα άλλο παράδειγμα, όσον αφορά τις δαπάνες στον τομέα της πολιτικής συνοχής και σχετικά με το μέλλον της ΚΓΠ, είναι ότι σε περιπτώσεις κατά τις οποίες σοβαρές ελλείψεις στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου έχουν οδηγήσει ή ενδέχεται να οδηγήσουν σε μεμονωμένες ή συστημικές παρατυπίες, η Επιτροπή μπορεί να διακόψει ή να αναστείλει πληρωμές. Στο πλαίσιο άλλων μέτρων περιλαμβάνονται η καθοδήγηση και η κατάρτιση για τη στήριξη κρατών μελών. Όσον αφορά τα διορθωτικά μέτρα, οι αδυναμίες του συστήματος, τα σφάλματα, οι παρατυπίες και οι περιπτώσεις απάτης αντιμετωπίζονται από την ίδια την Επιτροπή σχεδόν αποκλειστικά με την αποκαλούμενη διαδικασία δημοσιονομικής διόρθωσης, ενώ οι ανακτήσεις χρησιμοποιούνται σε περιορισμένες περιπτώσεις. Τα αποτελέσματα των εν λόγω διορθωτικών μέτρων της Επιτροπής συνοψίζονται κατωτέρω (βλ. επίσης τμήματα 4, 5 & 6).Περισσότερες λεπτομέρειες παρέχονται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής. Πρέπει να επισημανθεί ότι πρωταρχική ευθύνη της Επιτροπής κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, ή με 10 Η σαφής ευθύνη των κρατών μελών να διενεργούν ελέγχους και να ανακτούν χρηματικά ποσά από δικαιούχους προβλέπεται επίσης στο άρθρο 80 του δημοσιονομικού κανονισμού, όπως αναφέρεται ανωτέρω. 8

9 άλλα λόγια, η προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από παράτυπες δαπάνες. Στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, αυτό έχει δύο σημαντικές συνέπειες: (1) ενώ η Επιτροπή προβαίνει σε δημοσιονομικές διορθώσεις (καθώς και σε διακοπές και αναστολές) που συνδέονται με αδυναμίες του συστήματος του κράτους μέλους, τα κράτη μέλη εξακολουθούν να έχουν την ευθύνη να αντιδράσουν στα εν λόγω μέτρα και να βελτιώσουν τα συστήματά τους, και (2) η προστασία των εθνικών προϋπολογισμών, ιδίως μέσω της ανάκτησης ποσών από τους τελικούς δικαιούχους, παραμένει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Ωστόσο, υπογραμμίζεται ότι οι δημοσιονομικές διορθώσεις δεν απαλλάσσουν τα κράτη μέλη από την υποχρέωση να ανακτούν τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά από τους δικαιούχους, όταν αυτό είναι εφικτό και οικονομικά αποδοτικό. Ακόμη και αν τα κράτη μέλη δεν ανακτήσουν παράτυπες δαπάνες από τον τελικό δικαιούχο, η αποτελεσματική αφαίρεση των παράτυπων δαπανών είτε πραγματοποιηθεί από τα κράτη μέλη είτε από την Επιτροπή, διασφαλίζει την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ. Επομένως, οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν κατά παράβαση της νομοθεσίας δεν χρηματοδοτούνται πλέον από τον προϋπολογισμό της ΕΕ Άλλες μέθοδοι εκτέλεσης του προϋπολογισμού Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εφαρμόζει πολιτικές στο πλαίσιο άλλων μορφών διαχείρισης, όπως αναφέρεται ανωτέρω. Στους τομείς αυτούς, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% του ετήσιου προϋπολογισμού της ΕΕ, οι κύριες προληπτικές δράσεις που πρέπει να υπογραμμιστούν περιλαμβάνουν το σύστημα εσωτερικού ελέγχου της Επιτροπής, καθώς και τη στήριξη και την καθοδήγηση προς τους δικαιούχους, κατάρτιση του προσωπικού και αξιολογήσεις όσον αφορά την επιλεξιμότητα. Οι διαδικασίες επεξηγούνται αναλυτικότερα στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής. ιορθωτικές δράσεις πραγματοποιούνται μέσω της πραγματικής ανάκτησης αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, που εκτελείται με ένταλμα είσπραξης ή συμψηφισμό με μεταγενέστερη πληρωμή στον δικαιούχο βλ. άρθρα 78 και 80 του δημοσιονομικού κανονισμού, καθώς και το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής. Άρθρο 78 Βεβαίωση απαίτησης 1. Βεβαίωση μιας απαίτησης είναι η πράξη με την οποία ο αρμόδιος διατάκτης: α) επαληθεύει την ύπαρξη οφειλής, β) προσδιορίζει ή επαληθεύει την πραγματική υπόσταση και το ποσό της οφειλής, γ) επαληθεύει τους όρους υπό τους οποίους η οφειλή καθίσταται απαιτητή Τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά ανακτώνται. Άρθρο 80 Κανόνες περί είσπραξης 1. Ο υπόλογος αναλαμβάνει την εκτέλεση των ενταλμάτων είσπραξης των απαιτήσεων που έχουν εκδοθεί κατά τα δέοντα από τον αρμόδιο διατάκτη. Ο υπόλογος οφείλει να επιδεικνύει επιμέλεια, με σκοπό την εξασφάλιση της είσπραξης των εσόδων της Ένωσης και να μεριμνά για τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων της. Ο υπόλογος προβαίνει σε είσπραξη κατά συμψηφισμό και κατά το οφειλόμενο ποσό των απαιτήσεων της Ένωσης έναντι κάθε οφειλέτη ο οποίος είναι ο ίδιος κάτοχος απαίτησης έναντι της Ένωσης. Οι εν λόγω απαιτήσεις πρέπει να είναι βέβαιες, εκκαθαρισμένες και απαιτητές. 9

10 10

11 4. ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ 11 ΤΟ 2012 Οι δημοσιονομικές διορθώσεις και οι ανακτήσεις εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από το επίπεδο των παρατυπιών προηγούμενων ετών, δηλαδή εάν οι παρατηρούμενες αδυναμίες/ελλείψεις αυξάνονται, η Επιτροπή έχει την υποχρέωση να εξασφαλίσει ότι πραγματοποιούνται οι αντίστοιχες δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις. Αλλά, δεδομένου του πολυετούς χαρακτήρα του πλαισίου ελέγχου και της πολυπλοκότητας των διορθωτικών μηχανισμών και διαδικασιών, απαιτείται περισσότερος χρόνος. Τα τμήματα και δίνουν μια ιδέα της κατάστασης όσον αφορά τις επιπτώσεις των διορθωτικών μέτρων σε μεγαλύτερη χρονική περίοδο: όσον αφορά τη γεωργία (ΕΓΤΕ) (1,5% του συνόλου των πληρωμών για την περίοδο που καλύπτει όλες τις αποφάσεις εκκαθάρισης των λογαριασμών) και για το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ (4% του συνόλου των πληρωμών για την προγραμματική περίοδο , η οποία βρίσκεται στο στάδιο περάτωσης). Ωστόσο, εξετάζοντας αποκλειστικά το 2012, και προκειμένου να δοθεί μια ιδέα της έκτασης των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων που πραγματοποιήθηκαν το 2012, επισημαίνεται ότι τα ποσά, μολονότι αφορούν ως επί το πλείστον παρατυπίες προηγούμενων ετών, σε δημοσιονομικούς όρους αντιπροσωπεύουν το 3,2% του συνόλου των πληρωμών του προϋπολογισμού Πίνακας 4: ημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις που εκτελέστηκαν το 2012 Γεωργία: Πληρωμές στον προϋπολογισμό 2012 της ΕΕ ημοσιονομικές διορθώσεις Ανακτήσεις 2012 Σύνολο σε εκατ. ευρώ % πληρωμών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ΕΓΤΕ ,7% Αγροτική ανάπτυξη ,7% Πολιτική συνοχής*: ΕΤΠΑ N/A ,8% Ταμείο Συνοχής N/A 207 2,2% ΕΚΤ N/A 430 3,8% ΧΜΠΑ/ΕΤΑ** N/A 1 0,2% ΕΓΤΠΕ τμήμα ,5% Προσανατολισμού** Άλλο 106 N/A ,4% Υποσύνολο ,8% Τομείς εσωτερικής πολιτικής ,4% Τομείς εξωτερικής πολιτικής N/A ,4% ιοίκηση N/A 9 9 0,1% Σύνολο ,2% * Οι πραγματοποιηθείσες δημοσιονομικές διορθώσεις στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής περιλαμβάνουν επίσης εντάλματα είσπραξης που εκδόθηκαν από την Επιτροπή. * * Τα ΧΜΠΑ/ΕΤΑ και ΕΓΤΠΕ τμήμα Προσανατολισμού ανήκουν στην πολιτική συνοχής μόνο για την προγραμματική περίοδο και προγενέστερα. 11 Όπως εξηγείται λεπτομερέστερα στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, η εκτέλεση είναι το τελευταίο βήμα στη δημοσιονομική διόρθωση ή τη διαδικασία ανάκτησης. Εκτέλεση σημαίνει ότι όσον αφορά δημοσιονομική διόρθωση ή ανάκτηση που έχει ήδη εντοπιστεί και στη συνέχεια αποφασιστεί/συμφωνηθεί, η παρατηρηθείσα κατάσταση παράτυπων δαπανών έχει διορθωθεί οριστικά. 12 Τα ποσά του ΕΓΤΕ που εκτελέστηκαν στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης ανέρχονται συνολικά σε εκατ. ευρώ. 11

12 5. ΣΩΡΕΥΤΙΚΕΣ ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΕΙΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 2012 Σωρευτικά αριθμητικά στοιχεία παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη σημασία και τις πραγματικές επιπτώσεις των διορθωτικών μηχανισμών που χρησιμοποιούνται από την Επιτροπή, λαμβανομένου υπόψη του πολυετούς χαρακτήρα προγραμμάτων και έργων. Το διάγραμμα που ακολουθεί δείχνει την εξέλιξη των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων που εκτελέστηκαν κατά τα τελευταία 4 έτη: ιάγραμμα 5: ημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις κατά την περίοδο σε δισεκατ. ευρώ Το μέσο ποσό των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων που εκτελέστηκαν κάθε έτος από την Επιτροπή κατά την περίοδο ανήλθε σε 2,6 δισεκατ. ευρώ ή στο 2% του μέσου ποσού πληρωμών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 127,2 δισεκατ. ευρώ (επιμερισμένη διαχείριση: 2,3 δισεκατ. ευρώ ή 2,3% του μέσου ποσού πληρωμών (97,2 δισεκατ. ευρώ)). Τα ποσά του 2012 ήταν σε σημαντικό βαθμό υψηλότερα λόγω διορθώσεων στον τομέα της συνοχής που αφορούσαν την περάτωση των προγραμμάτων της περιόδου , για ένα κράτος μέλος, την Ισπανία, και λόγω της ταχύτερης εκτέλεσης δημοσιονομικών διορθώσεων για τρέχοντα προγράμματα. Ο πίνακας παρουσιάζει τις σωρευτικές δημοσιονομικές διορθώσεις που εκτελέστηκαν στο τέλος του 2012: 12

13 Πίνακας 5.1 Σωρευτικές δημοσιονομικές διορθώσεις που εκτελέστηκαν στο τέλος του 2012: σε εκατ. ευρώ Περίοδος Εκτέλεση μέχρι το τέλος του 2012 Προγραμματική περίοδος Περίοδος Περίοδος Σωρευτικά ετήσια ποσά Σύνολο Αποφασισθέν σύνολο στο τέλος του 2012 % εκτέλεσης Γεωργία: ,7% ΕΓΤΕ ,3% Αγροτική ανάπτυξη ,8% Πολιτική συνοχής: ,7% ΕΤΠΑ ,6% Ταμείο Συνοχής ,8% ΕΚΤ ,7% ΧΜΠΑ/ΕΤΑ ,2% ΕΓΤΠΕ τμήμα ,6% Προσανατολισμού Άλλο % Σύνολο ,0% Οι διάφορες προγραμματικές περίοδοι στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής δείχνουν σαφώς τον πολυετή χαρακτήρα του κύκλου του προϋπολογισμού της ΕΕ. εδομένου ότι η περίοδος πλησιάζει στο τέλος της διαδικασίας περάτωσης, το ποσό των δημοσιονομικών διορθώσεων είναι σημαντικά υψηλότερο σε σύγκριση με την περίοδο Είναι προφανές ότι οι δημοσιονομικές διορθώσεις για την περίοδο αυτή θα αυξηθούν κατά τα επόμενα έτη, δεδομένου ότι τα προγράμματά της αρχίζουν να περατώνονται. Η κατάσταση των σωρευτικών δημοσιονομικών διορθώσεων ανά κράτος μέλος όσον αφορά τη γεωργία (ΕΓΤΕ) για όλες τις αποφάσεις που λήφθηκαν έως το 2012 και όσον αφορά την πολιτική συνοχής για την προγραμματική περίοδο φαίνεται στο τμήμα 6.2. Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει την κατανομή των ανακτήσεων ανά έτος για την περίοδο : Πίνακας 5.2 Ανακτήσεις κατά την περίοδο Ανακτήσεις Έτη Σύνολο στο τέλος του 2012 σε εκατ. ευρώ Που απομένουν προς ανάκτηση Γεωργία: ΕΓΤΕ Αγροτική ανάπτυξη Συνοχή Τομείς εσωτερικής πολιτικής Τομείς εξωτερικής πολιτικής ιοίκηση Σύνολο

14 6. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΙΟΡΘΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣ 6.1. Επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ Το είδος εκτέλεσης του προϋπολογισμού και ο τομέας πολιτικής επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ο προϋπολογισμός της ΕΕ επηρεάζεται από τους διάφορους διορθωτικούς μηχανισμούς, αλλά, σε κάθε περίπτωση, οι διορθωτικοί μηχανισμοί διασφαλίζουν ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ χρηματοδοτεί μόνο κανονικές και επιλέξιμες δαπάνες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, κυρίως στο πλαίσιο της ΚΓΠ, η διορθωτική ενέργεια οδηγεί στην επιστροφή προηγουμένως καταβληθέντων ποσών στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Ωστόσο, για άλλους τομείς πολιτικής, πολλές δημοσιονομικές διορθώσεις δεν οδηγούν σε επιστροφές στον προϋπολογισμό της ΕΕ, διότι, σύμφωνα με τη νομοθεσία, τα διορθωμένα ποσά μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκ νέου για τη χρηματοδότηση άλλων επιλέξιμων έργων 13. Πίνακας 6.1 Επιπτώσεις των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων στον προϋπολογισμό της ΕΕ Τομέας πολιτικής Γεωργία: ημοσιονομικές διορθώσεις ΕΓΤΕ Συνολικό ποσό που εκτελέστηκε το 2012 (σε εκατ. ευρώ) Εξαίρεση των δαπανών που πραγματοποιήθηκα ν κατά παράβαση της νομοθεσίας (Ναι/Όχι) Επιστροφή στον προϋπολογισμό της ΕΕ (Ναι/Όχι) 610 Y Y Ανακτήσεις ΕΓΤΕ 161 Y Y ημοσιονομικές διορθώσεις στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης Ανακτήσεις στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης Πολιτική συνοχής ημοσιονομικές διορθώσεις που εκτελέστηκαν με αποσύρσεις ημοσιονομικές διορθώσεις που εκτελέστηκαν με ανακτήσεις 59 Y Y 166 Y N* 738 Y N 49 Y Y ημοσιονομικές διορθώσεις που εκτελέστηκαν με αποδέσμευση/αφαίρεση Y N* κατά την περάτωση Ανακτήσεις 14 Y Y Άλλοι τομείς πολιτικής ημοσιονομικές διορθώσεις που εκτελέστηκαν με αποδέσμευση/αφαίρεση 1 Y N* κατά την περάτωση ημοσιονομικές διορθώσεις που εκτελέστηκαν με 0 Y Y ανακτήσεις Ανακτήσεις 337 Y Y ΣΥΝΟΛΟ * Σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο, οι δημοσιονομικές διορθώσεις μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση των δαπανών/κονδυλίων μόνο: 13 Για παράδειγμα, όσον αφορά την εφαρμογή του μηχανισμού δημοσιονομικών διορθώσεων για την πολιτική συνοχής, βλ. τις εξηγήσεις που δόθηκαν στο συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, τμήμα

15 - εάν τα κράτη μέλη δεν είναι σε θέση να υποβάλουν επαρκείς επιλέξιμες δαπάνες, - μετά την περάτωση των προγραμμάτων όταν η αντικατάσταση δαπανών δεν είναι πλέον δυνατή, - σε περίπτωση ασυμφωνίας με την Επιτροπή Επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς Εισαγωγή Σε περίπτωση επιμερισμένης διαχείρισης, όλες οι δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις έχουν επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς, ανεξάρτητα από τη μέθοδο εκτέλεσης. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι, ακόμη και αν δεν γίνει καμία επιστροφή στον προϋπολογισμό της ΕΕ, οι επιπτώσεις των δημοσιονομικών διορθώσεων είναι πάντα αρνητικές σε επίπεδο κράτους μέλους. Το κράτος μέλος, προκειμένου να μην χάσει χρηματοδότηση της ΕΕ, πρέπει να αντικαταστήσει μη επιλέξιμες δαπάνες με επιλέξιμες πράξεις. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος μέλος αντιμετωπίζει με ιδίους πόρους (από τον εθνικό προϋπολογισμό) τις δημοσιονομικές συνέπειες της απώλειας ενωσιακής συγχρηματοδότησης των δαπανών που κρίνονται μη επιλέξιμες, εκτός εάν ανακτήσει τα ποσά από μεμονωμένους δικαιούχους. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, για παράδειγμα στην περίπτωση κατ αποκοπή διορθώσεων σε επίπεδο προγράμματος (λόγω ελλείψεων στον τρόπο διαχείρισης του προγράμματος από τις εθνικές διοικητικές αρχές) που δεν συνδέονται με τις μεμονωμένες παρατυπίες στο επίπεδο του έργου. Ωστόσο, αυτές οι κατ αποκοπή διορθώσεις προστατεύουν δεόντως τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι επιπτώσεις των εν λόγω δημοσιονομικών διορθώσεων τόσο όσον αφορά το τρέχον έτος (2012) όσο και σωρευτικά (ανά κράτος μέλος για τη γεωργία (ΕΓΤΕ) και για την προγραμματική περίοδο όσον αφορά το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ) παρουσιάζονται κατωτέρω. 15

16 6.2.2 Εκτέλεση δημοσιονομικών διορθώσεων ανά κράτος μέλος το 2012 Η κατανομή των δημοσιονομικών διορθώσεων που εκτελέστηκαν ανά κράτος μέλος για τους διάφορους τομείς επιμερισμένης διαχείρισης παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί: Πίνακας 6.2.2: Εκτέλεση δημοσιονομικών διορθώσεων στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης ανά κράτος μέλος το 2012 σε εκατ. ευρώ Κράτος μέλος Πληρωμές που εισπράχθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ΕΓΤΕ Αγροτική ανάπτυξη ΕΤΠΑ Ταμείο Συνοχής ημοσιονομικές διορθώσεις ΕΚΤ Άλλο Σύνολο 2012 Βέλγιο Βουλγαρία Τσεχική ημοκρατία ανία Γερμανία (16) Εσθονία Ιρλανδία (1) Ελλάδα Ισπανία Γαλλία Ιταλία Κύπρος Λετονία Λιθουανία Λουξεμβούργο Ουγγαρία Μάλτα Κάτω Χώρες Αυστρία Πολωνία Πορτογαλία Ρουμανία Σλοβενία Σλοβακία Φινλανδία Σουηδία Ηνωμένο Βασίλειο Άνευ κατανομής % σε σύγκριση με τις πληρωμές που εισπράχθηκα ν από τον προϋπολογισ μό της ΕΕ % σε σύγκριση με το συνολικό ποσό των δημοσιονομι κών διορθώσεων 1,3% 0,4% 1,9% 0,8% 2,8% 3,3% 2,0% 0,6% 0,1% 0,3% 0,1% 0,0% 0,5% 0,2% 4,4% 7,0% 16,8% 58,0% 1,1% 3,3% 3,1% 7,3% 7,2% 0,2% 1,1% 0,3% 0,6% 0,3% 0,0% 0,0% 0,2% 0,2% 0,0% 0,0% 1,6% 0,5% 0,1% 0,0% 1,1% 4,3% 2,1% 3,6% 4,2% 3,7% 0,0% 0,0% 2,6% 1,5% 0,1% 0,0% 6,3% 2,0% 0,9% 1,3% - - ΣΥΝΟΛΟ ,5% 100% Το διάγραμμα που ακολουθεί λαμβάνει υπόψη τόσο την απόλυτη «συμβολή» κάθε κράτους μέλους στο σύνολο των δημοσιονομικών διορθώσεων όσο και το σχετικό βάρος που αποτελούν οι δημοσιονομικές διορθώσεις για κάθε κράτος μέλος σε σύγκριση με τα ποσά που έλαβε από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το 2012, 11 κράτη μέλη παρουσιάζουν συνολικά ποσοστά κάτω από 1% και 11 άλλα κράτη μέλη μεταξύ 1% και του μέσου όρου 3,5% συνολικά, τα 22 αυτά κράτη μέλη συμβάλλουν στο 29% των συνολικών διορθώσεων. Τέλος, 5 κράτη μέλη παρουσιάζουν ποσοστά υψηλότερα από τον 16

17 μέσο όρο, πάνω από 4,2% σε όλες τις περιπτώσεις, και συμβάλλουν στο 71% του ποσού των δημοσιονομικών διορθώσεων που εκτελέστηκαν το Η Ισπανία με ποσοστό 16,8% είναι σαφώς η πιο σημαντική περίπτωση λόγω εξειδικευμένων και πολύπλοκων διορθώσεων που εκτελέστηκαν το 2012 στο πλαίσιο της περάτωσης της προγραμματικής περιόδου ιάγραμμα 6.2.2: Μερίδιο των δημοσιονομικών διορθώσεων των κρατών μελών» που εκτελέστηκαν σε σύγκριση με τις πληρωμές που εισπράχθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ το 2012* * Το μέγεθος της «σφαίρας», είναι ανάλογο με τα εισπραχθέντα κεφάλαια της ΕΕ. Εφιστάται η προσοχή στο γεγονός ότι τα ανωτέρω στοιχεία αφορούν μόνο ένα έτος, το Το επίπεδο τόσο του ποσού των συνολικών διορθώσεων όσο και της κατανομής ανά κράτος μέλος μπορεί να αλλάξει σημαντικά ανάλογα με το έτος. Ως εκ τούτου, η έγκυρη εκτίμηση της διορθωτικής ικανότητας των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου πρέπει να βασίζεται σε πολυετή προοπτική (βλ. επίσης τμήμα 5 ανωτέρω). Για τον λόγο αυτό, πληροφορίες σχετικά με τις σωρευτικές δημοσιονομικές διορθώσεις ανά κράτος μέλος παρουσιάζονται κατωτέρω για τη γεωργία (μετά την πρώτη απόφαση εκκαθάρισης των λογαριασμών το 1999) και για τα προγράμματα του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ της περιόδου , που βρίσκονται στο στάδιο περάτωσης. 17

18 6.2.3 Γεωργία (ΕΓΤΕ): δημοσιονομικές διορθώσεις στο πλαίσιο της εκκαθάρισης των λογαριασμών Όσον αφορά τη Γεωργία (ΕΓΤΕ), το ποσό των δημοσιονομικών διορθώσεων που επιβλήθηκε από την Επιτροπή μετά την πρώτη απόφαση εκκαθάρισης των λογαριασμών το 1999, ανέρχεται σε εκατ. ευρώ. Μετά την απόφαση της Επιτροπής, τα ποσά αυτά εκτελούνται αυτομάτως. Πρέπει να σημειωθεί ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η ημερομηνία εκτέλεσης παρατάθηκε κατά 18 μήνες, και ορισμένες αποφάσεις έτυχαν επιστροφής σε 3 παραταθείσες ετήσιες δόσεις. Αυτό ισχύει ιδίως για τα κράτη μέλη που λαμβάνουν οικονομική βοήθεια σύμφωνα με τη συμφωνίαπλαίσιο για το Ευρωπαϊκό ταμείο χρηματοοικονομικής σταθερότητας που υπεγράφη στις 7 Ιουνίου Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει την κατανομή των δημοσιονομικών διορθώσεων που επιστράφηκαν από το εν λόγω κράτος μέλος στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Κάθε χρόνο, τα συνολικά ποσά των δημοσιονομικών διορθώσεων παραμένουν σχετικά σταθερά και μάλιστα δείχνουν θετική τάση κατά την εν λόγω περίοδο, τόσο σε απόλυτα ποσά όσο και από την πλευρά του ποσοστού των δαπανών. Πίνακας Σωρευτικές δημοσιονομικές διορθώσεις που αποφασίστηκαν στο πλαίσιο της εκκαθάρισης λογαριασμών του ΕΓΤΕ μετά την πρώτη απόφαση που εκδόθηκε το 1999 μέχρι το τέλος του 2012: κατανομή ανά κράτος μέλος Κράτος μέλος Πληρωμές που εισπράχθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ Σωρευτικές δημοσιονομικές διορθώσεις στο τέλος του 2012 % σε σύγκριση με τις πληρωμές που εισπράχθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ % σε σύγκριση με το συνολικό ποσό των δημοσιονομικών διορθώσεων Βέλγιο ,3% 0,4% Βουλγαρία ,6% 0,4% Τσεχική ημοκρατία ,0% 0,0% ανία ,1% 2,1% Γερμανία ,2% 2,1% Εσθονία ,0% 0,0% Ιρλανδία ,2% 0,5% Ελλάδα ,9% 25,4% Ισπανία ,7% 16,5% Γαλλία ,9% 13,5% Ιταλία ,6% 20,2% Κύπρος ,5% 0,1% Λετονία ,0% 0,0% Λιθουανία ,4% 0,1% Λουξεμβούργο ,3% 0,1% Ουγγαρία ,5% 0,4% Μάλτα ,0% 0,0% Κάτω Χώρες ,2% 2,2% Αυστρία ,1% 0,1% Πολωνία ,5% 0,8% Πορτογαλία ,0% 2,3% Ρουμανία ,7% 1,2% Σλοβενία ,9% 0,1% Σλοβακία ,0% 0,0% Φινλανδία ,3% 0,3% Σουηδία ,2% 1,4% Ηνωμένο Βασίλειο ,6% 10,0% Σύνολο ,5% 100% σε εκατ. ευρώ Το διάγραμμα που ακολουθεί λαμβάνει υπόψη τόσο την απόλυτη «συνεισφορά» κάθε κράτους μέλους στο σύνολο δημοσιονομικών διορθώσεων όσο και το σχετικό βάρος που αποτελούν οι 18

19 δημοσιονομικές διορθώσεις για κάθε κράτος μέλος σε σύγκριση με τα ποσά που έλαβε από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. 15 κράτη μέλη παρουσιάζουν συνολικά ποσοστά διορθώσεων κάτω από 1% οι διορθώσεις για τα 15 αυτά κράτη μέλη συμβάλλουν στο 18% των συνολικών διορθώσεων. Άλλα 4 κράτη μέλη παρουσιάζουν ποσοστά μεταξύ 1% και του μέσου όρου 1,5% και αντιπροσωπεύουν το 6% των συνολικών διορθώσεων. Τέλος, 8 κράτη μέλη παρουσιάζουν ποσοστό διόρθωσης υψηλότερο από το μέσο όρο 1,5% και συμβάλλουν στο 76% του συνολικού ποσού των διορθώσεων. 19

20 ιάγραμμα Μερίδιο των σωρευτικών δημοσιονομικών διορθώσεων των κρατών μελών στο πλαίσιο εκκαθάρισης λογαριασμών του ΕΓΤΕ μετά την πρώτη απόφαση που εκδόθηκε το 1999 μέχρι το τέλος του 2012 σε σύγκριση με τις πληρωμές που εισπράχθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ * * Το μέγεθος της «σφαίρας», είναι ανάλογο με τα εισπραχθέντα κεφάλαια της ΕΕ Πολιτική συνοχής: Περάτωση της προγραμματικής περιόδου εδομένου ότι η περάτωση της περιόδου για την πολιτική συνοχής βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης, μπορεί να γίνει σύγκριση των συνολικών αποτελεσμάτων των διορθωτικών μέτρων και των συνολικών ποσών που δαπανήθηκαν και μπορεί να παρασχεθεί πληρέστερη εικόνα των επιπτώσεων των διορθωτικών μηχανισμών, όπως αναφέρεται στην πρόσφατη έκθεση των υπηρεσιών της Επιτροπής 14. Όσον αφορά τα ταμεία ΕΤΠΑ και ΕΚΤ στο τέλος του 2012, το συνδυασμένο ποσοστό δημοσιονομικής διόρθωσης, μόνο με βάση την εποπτεία της Επιτροπής, ισοδυναμούσε με το 4% των χορηγήσεων (196,9 δισεκατ. ευρώ). Αυτό αντιστοιχεί σε δημοσιονομικές διορθώσεις ύψους περίπου 8 δισεκατ. ευρώ στο τέλος του Η διαδικασία περάτωσης έχει ουσιαστική σημασία προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι υπολειπόμενοι κίνδυνοι καλύπτονται δεόντως και για τα δύο Ταμεία, δεδομένου ότι οι δημοσιονομικές διορθώσεις που επιβάλλονται στο στάδιο περάτωσης από την Επιτροπή αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο των συνολικών δημοσιονομικών διορθώσεων που επιβάλλονται από την ίδια. 14 «Έκθεση για τις δημοσιονομικές διορθώσεις που πραγματοποιήθηκαν από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ για προγράμματα της περιόδου », σημείωμα αναφοράς.ares(2013)689652, της 12/04/2013, που διαβιβάστηκε στην επιτροπή CONT και σημείωμα ARES(2013) της 14/05/2013 που διαβιβάστηκε στο ΕΕΣ. 20

21 Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνονται ποσά τρεχουσών διορθώσεων στο τέλος του 2012, που αντιστοιχούν στο 0,9% των χορηγήσεων (1,7 δισεκατ. ευρώ), οι οποίες περιλαμβάνονται σε επιστολές περάτωσης που κοινοποιήθηκαν επίσημα στις αρχές των κρατών μελών, αλλά δεν έγιναν ακόμη δεκτές από τα κράτη μέλη. Πίνακας ΕΤΠΑ και ΕΚΤ Προγραμματική περίοδος : ημοσιονομικές διορθώσεις που αποφασίστηκαν/επιβεβαιώθηκαν και ήταν στο στάδιο εκτέλεσης στις Κατανομή ανά κράτος μέλος Κράτος μέλος Ποσό συνεισφορ άς ΕΤΠΑ + ΕΚΤ ημοσιονομικές διορθώσεις που αποφασίστηκαν/επιβεβαι ώθηκαν Τρέχουσες δημοσιονομι κές διορθώσεις (επιστολές περάτωσης που έχουν αποσταλεί) Σύνολο δημοσιονομι κών διορθώσεων που επιβλήθηκαν για την περίοδο το Ποσοστό δημοσιονομι κών διορθώσεων σε σχέση με τις συνεισφορές των ΕΤΠΑ + ΕΚΤ σε εκατ. ευρώ Μερίδιο των δημοσιονομι κών διορθώσεων που επιβλήθηκαν σε σύγκριση με σύνολο των δημοσιονομι κών διορθώσεων Βέλγιο ,7% 0,2% Τσεχική ημοκρατία ,0% 0,2% ανία ,1% 0,0% Γερμανία ,5% 1,6% Εσθονία ,4% 0,0% Ιρλανδία ,9% 2,3% Ελλάδα ,1% 15,5% Ισπανία ,1% 41,3% Γαλλία ,3% 4,3% Ιταλία ,4% 22,0% Κύπρος ,0% 0,0% Λετονία ,8% 0,1% Λιθουανία ,3% 0,0% Λουξεμβούργο ,6% 0,0% Ουγγαρία ,7% 0,2% Μάλτα ,0% 0,0% Κάτω Χώρες ,0% 0,0% Αυστρία ,0% 0,0% Πολωνία ,6% 2,3% Πορτογαλία ,0% 2,3% Σλοβενία ,9% 0,0% Σλοβακία ,4% 0,5% Φινλανδία ,0% 0,0% Σουηδία ,7% 0,1% Ηνωμένο Βασίλειο ,1% 4,2% 15 Τα εκτιμώμενα ποσοστά των δημοσιονομικών διορθώσεων δεν περιλαμβάνουν πρόσθετες εν δυνάμει διορθώσεις ΕΤΠΑ που συνδέονται με ημιτελή έργα ούτε πρόσθετες διορθώσεις που μπορεί να προκύψουν από την ολοκλήρωση της διαδικασίας περάτωσης. Στο πλαίσιο του ΕΚΤ, στο τέλος του 2012, εξακολουθούσαν να υπάρχουν 61 προς περάτωση προγράμματα εφόσον στα οποία ενδεχομένως θα εντοπιστούν δυνητικές δημοσιονομικές διορθώσεις. 16 Μια συνετή εκτίμηση από τις υπηρεσίες της Επιτροπής των πρόσθετων διορθώσεων που πραγματοποιήθηκαν από τα ίδια τα κράτη μέλη και γνωστοποιήθηκαν στην Επιτροπή μέχρι τον Μάρτιο του 2010 ανέρχεται σε 0,96 δισεκατ. ευρώ για το ΕΤΠΑ και σε 0,32 δισεκατ. ευρώ για το ΕΚΤ, και αντιπροσωπεύει τουλάχιστον 0,7% και 0,5% των χορηγήσεων, αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει ότι έως το τέλος του 2012, το συνολικό ποσοστό των διορθώσεων για την περίοδο είναι τουλάχιστον 5,6% για τις χορηγήσεις που αποφασίστηκαν για το ΕΤΠΑ και 2,9% για το ΕΚΤ (για λεπτομέρειες, βλ. έκθεση σχετικά με τις δημοσιονομικές διορθώσεις που πραγματοποιήθηκαν για τα προγράμματα της περιόδου του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ που διαβιβάστηκαν στην επιτροπή CONT του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 12/04/2013 ARES(2013) σ. 12 έως 18). 21

22 Interreg ,0% 2,9% Σύνολο ,0% 100% Το διάγραμμα που ακολουθεί λαμβάνει υπόψη τόσο την απόλυτη «συνεισφορά» κάθε κράτους μέλους στο σύνολο δημοσιονομικών διορθώσεων όσο και το σχετικό βάρος που αποτελούν οι δημοσιονομικές διορθώσεις για κάθε κράτος μέλος σε σύγκριση με τα ποσά που έλαβε από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. 15 κράτη μέλη παρουσιάζουν συνολικά ποσοστά διορθώσεων ίσα ή χαμηλότερα από 1% οι διορθώσεις για αυτά τα 15 κράτη μέλη συμβάλλουν ακριβώς στο 2% των συνολικών διορθώσεων. Άλλα 5 κράτη μέλη, συν το INTERREG, παρουσιάζουν ποσοστά μεταξύ 1% και του μέσου όρου 1,5% και αντιπροσωπεύουν το 14% των συνολικών διορθώσεων. Τέλος, 5 κράτη μέλη παρουσιάζουν ποσοστό διόρθωσης υψηλότερο από τον μέσο όρο 4% και συμβάλλουν στο 84% του συνολικού ποσού των διορθώσεων. ιάγραμμα Μερίδιο των σωρευτικών δημοσιονομικών διορθώσεων των κρατών μελών που αποφασίστηκαν/επιβεβαιώθηκαν και ήταν στο στάδιο εκτέλεσης (στις ) για την προγραμματική περίοδο του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ* * Το μέγεθος της «σφαίρας», είναι ανάλογο με τα εισπραχθέντα κεφάλαια της ΕΕ Άλλες επιπτώσεις των δημοσιονομικών διορθώσεων Υπογραμμίζεται ότι τα ποσά που αναφέρονται στα ανωτέρω τμήματα δεν αντικατοπτρίζουν το σύνολο του ποσού των δημοσιονομικών διορθώσεων που έγινε δεκτό από τα κράτη μέλη ως αποτέλεσμα του εποπτικού ρόλου της Επιτροπής. Τα σχέδια διορθωτικών μέτρων μπορεί να έχουν προληπτικές επιπτώσεις στις δαπάνες που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί από τους δικαιούχους και έχουν καταχωριστεί σε εθνικό επίπεδο στους λογαριασμούς της αρχής πιστοποίησης, αλλά δεν έχουν δηλωθεί ακόμη στην Επιτροπή. Όσον αφορά τις δαπάνες αυτές, η αρχή πιστοποίησης (στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής) εφαρμόζει τη δημοσιονομική διόρθωση που ζήτησε η Επιτροπή πριν από τη δήλωση των δαπανών. Ιδιαίτερα, στην περίπτωση 22

23 των κατά παρεκβολή ή κατ αποκοπή διορθώσεων, εφόσον υπάρχουν αδυναμίες στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου που καλύπτουν μεγάλο αριθμό έργων, τα σχετικά ποσά μπορεί να είναι σημαντικά. Προληπτικό αποτέλεσμα των δημοσιονομικών διορθώσεων στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής Ως αποτέλεσμα του σχεδίου δράσης της Επιτροπής και των διακοπών πληρωμής που σημειώθηκαν στο τέλος του 2012, η Τσεχική ημοκρατία δέχθηκε αίτημα της Επιτροπής να προβεί σε διόρθωση ύψους περίπου 450 εκατ. ευρώ για την κάλυψη δύο προγραμμάτων ΕΤΠΑ. Η Επιτροπή μπορούσε να αναφέρει επίσημα μόνο 108 εκατ. ευρώ ως αποσύρσεις από προηγούμενες πιστοποιηθείσες δαπάνες. Οι υπόλοιπες διορθώσεις δεν εμφανίζονται στην επίσημη έκθεση της Επιτροπής, δεδομένου ότι ποσό ύψους 151,4 εκατ. ευρώ δεν συμπεριλαμβάνονταν στην πιστοποίηση του Οκτωβρίου 2012 και ένα άλλο ποσό ύψους περίπου 189 εκατ. ευρώ θα αφαιρεθεί από την αρχή πιστοποίησης πριν από την πιστοποίηση μελλοντικών αξιώσεων στην Επιτροπή, το Παρόμοιο προληπτικό αποτέλεσμα, που δεν αντικατοπτρίζεται στην επίσημη έκθεση δημοσιονομικών διορθώσεων, αφορά το σλοβακικό πρόγραμμα ΕΤΠΑ/ΤΣ, σύμφωνα με το οποίο η αφαίρεση ποσοστού 7,3% από όλες τις δαπάνες που έχουν πιστοποιηθεί και πρόκειται να πιστοποιηθούν στο μέλλον για εκατοντάδες συμβάσεις κρίθηκε απαραίτητη από την Επιτροπή για την αποτελεσματική προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ και εφαρμόζεται πλέον από το κράτος μέλος. Μια άλλη περίπτωση αφορά κατ αποκοπή διόρθωση του ΕΚΤ για τη Ρουμανία: Η Επιτροπή επισήμανε σοβαρά προβλήματα σε ρουμανικό επιχειρησιακό πρόγραμμα κατά τη διάρκεια του Η Επιτροπή και οι ρουμανικές αρχές συμφώνησαν για κατ αποκοπή διόρθωση 25%, που καλύπτει όλες τις δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν στο τέλος του 2012, καθώς και ορισμένες άλλες απαιτήσεις που επηρεάστηκαν από τις ίδιες παρατυπίες που επισήμανε η Επιτροπή. Κατά συνέπεια, η Ρουμανία προέβη σε περαιτέρω δήλωση δαπανών (άνω του 25% του συνόλου των δαπανών που είχε δηλώσει προηγουμένως), βάσει της οποίας η Επιτροπή κατέβαλε πολύ μικρό ποσό στη Ρουμανία τον εκέμβριο 2012 μετά από συμψηφισμό της συμφωνηθείσας δημοσιονομικής διόρθωσης. Η δημοσιονομική διόρθωση έχει ως αποτέλεσμα ότι οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν, κατά παράβαση της νομοθεσίας, αποκλείονται από τις δαπάνες της Ένωσης. Αυτό το προληπτικό αποτέλεσμα του εποπτικού ρόλου της Επιτροπής δεν αντικατοπτρίζεται στις επίσημες κοινοποιήσεις, παρότι συνεπάγεται αύξηση της προστασίας του προϋπολογισμού της ΕΕ. Για παράδειγμα, οι επιστολές προειδοποίησης που αποστέλλονται από τις Γενικές ιευθύνσεις, όταν εντοπίζονται ανεπάρκειες του συστήματος πριν από την υποβολή αίτησης πληρωμής στην Επιτροπή ενδέχεται να παράγουν το ίδιο προληπτικό αποτέλεσμα στην προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ, αλλά στην προκειμένη περίπτωση, δεν αναφέρθηκε καμία δημοσιονομική διόρθωση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε από τα κράτη μέλη. Ανακτήσεις από δικαιούχους μπορεί επίσης να προκύψουν μετά από λογιστικούς ελέγχους και δημοσιονομικές διορθώσεις που έχουν διενεργήσει οι υπηρεσίες της Επιτροπής. Όταν το κράτος μέλος ανακτά παράτυπα ποσά από γεωργούς πριν από την έκδοση απόφασης για δημοσιονομική διόρθωση από την Επιτροπή, τα ποσά αυτά επιστρέφονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ και αφαιρούνται από τη δημοσιονομική διόρθωση. Τα ποσά που ανακτήθηκαν από δικαιούχους μετά την εκτέλεση της δημοσιονομικής διόρθωσης δεν επιστρέφονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το σύστημα αυτό ενθαρρύνει τις προσπάθειες των κρατών μελών να προβαίνουν όντως στην ανάκτηση παράτυπων πληρωμών. Ανακτήσεις που συνδέονται με δημοσιονομικές διορθώσεις στο πλαίσιο της γεωργίας Στην Ιταλία, για το οικονομικό έτος 2008, ο εκτιμώμενος κίνδυνος για τον προϋπολογισμό της ΕΕ λόγω των αδυναμιών του συστήματος αναγνώρισης αγροτεμαχίων (ΣΑΑ) ανερχόταν σε 29,6 εκατ. ευρώ. Χάρη στα ποσά που ανακτήθηκαν από τις ιταλικές αρχές μετά την επικαιροποίηση του ΣΑΑ τους (23 εκατ. ευρώ), η δημοσιονομική διόρθωση ανήλθε τελικά σε 6,6 εκατ. ευρώ. Στην Ιρλανδία, για τα οικονομικά έτη 2005 έως 2007, ο εκτιμώμενος κίνδυνος λόγω αδυναμιών του συστήματος αναγνώρισης αγροτεμαχίων ανήλθε σε 5 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη των ποσών που ανακτήθηκαν από γεωργούς, η δημοσιονομική διόρθωση ανήλθε τελικά σε 0,02 εκατ. ευρώ. 23

24 Ανάλογη κατάσταση σημειώθηκε στην Αυστρία, όπου, για τα οικονομικά έτη 2006, 2007 και 2008 ο συνολικός εκτιμώμενος κίνδυνος αντιπροσώπευε 6,9 εκατ. ευρώ. Επίσης στην περίπτωση αυτή, μετά την επικαιροποίηση των ΣΑΑ τους και τους μετέπειτα αναδρομικούς διασταυρούμενους ελέγχους, οι αυστριακές αρχές ανέκτησαν 3,3 εκατ. ευρώ από τους γεωργούς. Η τελική δημοσιονομική διόρθωση ανήλθε σε 3,6 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, η Επιτροπή, σε περίπτωση που θεωρήσει ότι ο χρόνος που χρειάστηκε ένα κράτος μέλος για να ανακτήσει ποσά από τελικό δικαιούχο είναι πάρα πολύ μεγάλος, μπορεί να κινήσει και όντως κινεί διαδικασίες επί παραβάσει κατά του εν λόγω κράτους μέλους. Αυτό φυσικά προστίθεται στο γεγονός ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί ήδη να προστατεύεται μέσω της αρχικής δημοσιονομικής διόρθωσης. Στον τομέα της ΚΓΠ, υπάρχει επίσης ένας ειδικός μηχανισμός σύμφωνα με τον οποίο το 50% των αχρεωστήτως καταβληθέντων πληρωμών τις οποίες τα οποία τα κράτη μέλη δεν έχουν ανακτήσει από τους δικαιούχους εντός 4 ετών (ή 8 ετών σε περίπτωση δικαστικής διαδικασίας), χρεώνονται αυτόματα στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Αυτό αποτελεί ισχυρό κίνητρο για τις εθνικές αρχές να ολοκληρώσουν εγκαίρως τις διαδικασίες ανάκτησης. Εξάλλου, η Επιτροπή μπορεί επίσης να χρεώσει ολόκληρο το προς ανάκτηση ποσό (και όχι μόνο το 50%) εάν θεωρήσει ότι οι αρχές των κρατών μελών δεν επέδειξαν επαρκή επιμέλεια όσον αφορά τη διαχείριση της διαδικασίας ανάκτησης για ορισμένες ειδικές περιπτώσεις. ιαδικασία επί παραβάσει μετά από δημοσιονομικές διορθώσεις Το 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με προειδοποιητική επιστολή, κάλεσε την Ιταλία να λάβει μέτρα για την κάλυψη ελλείψεων κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με την επιβολή εισφοράς επί του πλεονάσματος για το γάλα και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα σε παραγωγούς γάλακτος που έχουν συμβάλει στις υπερβάσεις των εθνικών ποσοστώσεων, και ειδικότερα να ανακτήσει στην πράξη την οφειλόμενη εισφορά από τους παραγωγούς που φέρουν τη σχετική ευθύνη. Η αδυναμία εξασφάλισης της αποτελεσματικής ανάκτησης υπονομεύει τη δυνατότητα για το εν λόγω σύστημα να επιτύχει τους στόχους σταθεροποίησης της αγοράς και δημιουργεί επίσης στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό με άλλους ευρωπαίους και ιταλούς παραγωγούς που τήρησαν το σύστημα για τον περιορισμό της παραγωγής ή κατέβαλαν τακτικά τις οφειλόμενες εισφορές επί του πλεονάσματος σε περίπτωση υπέρβασης. Το συνολικό ποσό της εισφοράς που δεν έχει ακόμη ανακτηθεί ανέρχεται τουλάχιστον σε 1,4 δισεκατ. ευρώ και οφείλεται στον ιταλικό προϋπολογισμό. Η Επιτροπή έχει ήδη επιβάλει δημοσιονομικές διορθώσεις ύψους 750 εκατ. ευρώ σε σχέση με το πρόβλημα αυτό. Επιπλέον, στις πολυάριθμες επιστολές της με τις ιταλικές αρχές, έθιξε το ζήτημα της αδυναμίας της Ιταλίας να συμμορφωθεί με την υποχρέωση να λάβει όλα τα απαιτούμενα μέτρα για την εξασφάλιση της έγκαιρης καταβολής της εισφοράς επί του πλεονάσματος από τους εν λόγω παραγωγούς. Η Ιταλία προφανώς δεν έλαβε τα κατάλληλα μέτρα για την αποτελεσματική ανάκτηση της οφειλόμενης εισφοράς από τους παραγωγούς που φέρουν τη σχετική ευθύνη, παρά τα επανειλημμένα αιτήματα της Επιτροπής. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει τη διαδικασία επί παραβάσει βάσει του άρθρου 258 της ΣΛΕΕ. 24