Εργαστήριο Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ «Τοποθέτηση Κεντρικών Φλεβικών Καθετήρων»
Κεντρικές Φλεβικές γραμμές: Τι είναι; Πότε τις χρησιμοποιούμε; Πως τις τοποθετούμε; Έχουν επιπλοκές; Πως προλαμβάνουμε τις επιπλοκές; Πως φροντίζουμε τους ΚΦΚ;
Κεντρικές φλεβικές γραμμές - Ορισμός Συσκευή φλεβικής αγγειακής προσπέλασης που καταλήγει κοντά ή εγγύς στην καρδιά ή σε μεγάλη φλέβα Μεγάλες φλέβες Άνω κοίλη φλέβα Κάτω κοίλη φλέβα Μεσοβασιλική Φλέβα Έσω σφαγίτιδα φλέβα Υποκλείδιος φλέβα Έξω λαγόνια φλέβα Μηριαία φλέβα
Λόγοι τοποθέτησης κεντρικής γραμμής Περιορισμένη φλεβική προσπέλαση Χορήγηση υψηλής ωσμωτικότητας ή καυστικών διαλυμάτων ή φαρμάκων Συχνή χορήγηση παραγώγων αίματος Συχνές αιμοληψίες Μέτρηση κεντρικής φλεβικής πίεσης Αιμοδιάλυση/Αιμοδιήθηση
Τύποι κεντρικών φλεβικών γραμμών Μη εμφυτεύσιμοι (Nontunneled) κεντρικοί καθετήρες Εμφυτεύσιμοι (tunneled) κεντρικοί καθετήρες Περιφερικά εισαγόμενοι κεντρικοί καθετήρες (PICC) Εμφυτευμένοι καθετήρες
Περιφερικά εισαγόμενοι κεντρικοί καθετήρες Peripherally Inserted Central Catheters (PICC) Χρησιμοποιούνται για μεσοπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη διάρκεια θεραπείας Μπορεί να αποτελούνται από ένα ή δύο αυλούς Τοποθετούνται διαδερμικά Βασιλική φλέβα Κεφαλική φλέβα Καταλήγουν στην άνω κοίλη φλέβα Μπορεί να τοποθετούνται από ειδικά εκπαιδευμένους νοσηλευτές
Περιφερικά εισαγόμενοι κεντρικοί καθετήρες Peripherally Inserted Central Catheters (PICC) Η έγχυση υγρών και η αιμοληψία σε μικρής διαμέτρου PICC μπορεί να είναι δυσχερής Μικρής διαμέτρου PICC επιβραδύνουν την έγχυση των υγρών και επιταχύνουν τη θρόμβωση των αυλών Το μήκος του εξωτερικού τμήματος του PICC θα πρέπει να μετράται σε κάθε αλλαγή επιθεμάτων Τα εξωτερικά επιθέματα εμποδίζουν τη μετάδοση μικροβίων και βοηθούν στη σταθεροποίηση του καθετήρα Οι μη χρησιμοποιούμενοι αυλοί πρέπει να εκπλύονται με ηπαρινούχο διάλυμα και να κλαμπάρονται
Μη εμφυτεύσιμοι κεντρικοί καθετήρες Χρησιμοποιούνται για μικρής διάρκειας θεραπεία Τοποθετούνται διαδερμικά Υποκλείδιος φλέβα Έσω σφαγίτιδα φλέβα Μηριαία φλέβα Αποτελούνται από 1 έως 4 αυλούς ή σημεία εισόδου Συνήθως είναι 6-8 inches σε μήκος Μπορεί να τοποθετηθούν πολύ γρήγορα Μη ελαστικοί και μπορεί να υποστούν φθορές Εκτοπίζονται εύκολα Εμφανίζουν υψηλή συχνότητα λοιμώξεων Η αλλαγή επιθεμάτων απαιτεί άσηπτη τεχνική Οι μη χρησιμοποιούμενοι αυλοί πρέπει να εκπλύονται με ηπαρινούχο διάλυμα και να κλαμπάρονται
Τοποθέτηση: Τεχνική Seldiger Είναι σαφώς η πλέον ατραυματική. Μετά την παρακέντηση της φλέβας με λεπτή βελόνη προωθείται στον αυλό της ατραυματικό υδρόφιλο σύρμα και με οδηγό το τελευταίο γίνεται τοποθέτηση τελικώς του καθετήρα.
Απαραίτητα στάδια για κάθε καθετηριασμό Τοπική αναισθησία (αν ο ασθενής έχει επίπεδο συνείδησης) Παρακέντηση σύμφωνα με τα οδηγά σημεία Προώθηση της βελόνης, ασκώντας αρνητική πίεση στο έμβολο της σύριγγας Μόλις εισέλθει αίμα στη σύριγγα σταματάμε την ώθησή της και αφαιρούμε τη σύριγγα κρατώντας τη βελόνη σταθερή Προωθούμε μέσα από τη βελόνη το σύρμα οδηγό
Απαραίτητα στάδια για κάθε καθετηριασμό Μετά από μία μικρή τομή του δέρματος με μαχαιρίδιο στο σημείο εισόδου, προωθούμε τον ειδικό διαστολέα με οδηγό το σύρμα. Προσέχουμε να μην τον ωθήσουμε παραπάνω από το μήκος εκείνο που χρειαστήκαμε για να εισέλθουμε στο αγγείο με τη βελόνη Μετά την αφαίρεση του διαστολέα, με οδηγό και πάλι το σύρμα, προωθείται ο καθετήρας Η πράξη της τοποθέτησης τελειώνει με τη σταθεροποίηση (δια συρραφής) του καθετήρα
Τοποθέτηση ΚΦΚ στην έσω σφαγίτιδα
Θέση Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Έσω σφαγίτιδα φλέβα 1. Μεγάλο αγγείο 2. Εύκολη εντόπιση 3. Εύκολη προσπέλαση 4. Σύντομη ευθεία πρόσβαση στην άνω κοίλη φλέβα 5. Ελατ. Κίνδυνος πνευμοθώρακα 6. Βέλτιστη επιλογή σε διαταραχές πήξης 1. Τρώση καρωτίδας 2. Αποφυγή σε παχυσαρκία με όχι σαφή ανατομικά όρια 3. Δυσανεξία για τον ασθενή 4. Δύσκολη η επικάλυψη 5. Εύκολη η λοίμωξη 6. Δυσκολία επί τραχειοτομής ή τραύματος στο λαιμό
Τοποθέτηση ΚΦΚ στην Υποκλείδιο
Θέση Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Υποκλείδιος φλέβα 1. Μεγάλο αγγείο 2. Υψηλές ροές υγρών 3. Ελατ. συχνότητα επιπλοκών 4. Διατήρηση επικάλυψης 5. Λιγότερο περιοριστική για τον ασθενή 6. Ελάχιστη. συχν. Λοίμωξης 7. Βέλτιστη επιλογή σε υπογκαιμική καταπληξία 1. Γειτνίαση με κορυφή πνεύμονα πνευμοθώρακας 2. Τρώση υποκλείδιας αρτηρίας 3. Δύσκολος ο έλεγχος αιμορραγίας 4. Αποφυγή σε υποξαιμία
Θέση Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Μηριαία φλέβα 1. Βέλτιστη επιλογή σε υποογκαιμική καταπληξία 2. Εύκολη πρόσβαση 3. Μεγάλο αγγείο 4. Καλή επιλογή σε ανάνηψη 1. Ελατ. Κινητικότητα 2. Αυξημ. Θρόμβωση 3. Αυξημ. λοίμωξη 4. Εύκολη μόλυνση 5. Γειτνίαση με μηριαία αρτηρία 6. Δύσκολη η επικάλυψη
ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΗΜΕΙΟΥ ΕΙΣΟΔΟΥ ΚΦΚ Συγκέντρωση απαραίτητου υλικού σε τροχήλατο νοσηλείας (γάντια μιας χρήσης και αποστειρωμένα, σύριγγες των 10 cc με διάλυμα ηπαρίνης, αποστειρωμένες γάζες, πώματα, αντισηπτικό). Σχολαστικό πλύσιμο χεριών και μετά από επάλειψη με αντισηπτικό αλκοολούχο διάλυμα, εφαρμογή μπλούζας, καθαρών γαντιών και μάσκας. Τοποθέτηση σε πεδίο αποστειρωμένο με άσηπτη τεχνική, όλο το αποστειρωμένο υλικό που θα χρειαστούμε.
Αφαίρεση του υπάρχοντος επιθέματος με τα καθαρά γάντια και έλεγχος του σημείου εξόδου του καθετήρα, για αιμορραγία ή διαρροή, αιμάτωμα και σημεία φλεγμονής. Αλλαγή καθαρών γαντιών με αποστειρωμένα γάντια. Στη συνέχεια αντισηψία του δέρματος με αποστειρωμένη γάζα εμποτισμένη με αλκοολικό διάλυμα χλωρεξιδίνης. Η αντισηψία γίνεται με κυκλική κίνηση από το σημείο εξόδου προς την περιφέρεια. Έλεγχος της καθήλωσης και της θέσης του καθετήρα. Αν ο καθετήρας έχει μετακινηθεί ενημέρωση ιατρού.
Κάλυψη του σημείου εισόδου με διαφανές ημιδιαπερατό επίθεμα ή επίθεμα γάζας Αν ο άρρωστος, έχει έντονη εφίδρωση ή υπάρχει έκκριση υγρού - αίματος προτιμάται η χρήση του δεύτερου τύπου Έλεγχος της βατότητας των αυλών του ΚΦΚ : -Διακοπή της ροής των IV χορηγούμενων υγρών, απολύμανση του σημείου σύνδεσης με αλκοολούχο διάλυμα, αναρρόφηση, χορήγηση10 cc N/S 0,9% ή διαλύματος ηπαρίνης, κάλυψη με αποστειρωμένο πεδίο. -Σε απόφραξη απαγορεύεται η βίαιη χορήγηση N/S 0,9% ή ηπαρίνη. Αποφραγμένος αυλός δεν ξαναχρησιμοποιείται.