ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 06/06/2017 ΤΑΞΗ: Α ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τέσσερα (4) μέρη και έξι (6) σελίδες. Να απαντήσετε στις ερωτήσεις πάνω στα φύλλα εξέτασης που σας έχουν δοθεί χρησιμοποιώντας μπλε μελάνι. Να σημειώσετε σε κάθε φύλλο εξέτασης τα στοιχεία σας: ονοματεπώνυμο, τμήμα, αριθμό. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υλικού. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Να απαντήσετε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ και στις δύο (2) ερωτήσεις. βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. 4 ΜΟΝΑΔΕΣ Κάθε ερώτηση 1. Κάθε στοιχείο της Στήλης Α αντιστοιχεί με ένα (1) στοιχείο της Στήλης Β. Να γράψετε στα φύλλα εξέτασής σας το γράμμα της στήλης Α και δίπλα από το καθένα τον αριθμό της Στήλης Β που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Προσοχή: Στη στήλη Β περισσεύει ένα (1) στοιχείο. ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β α. Θησέας 1. Προβολή ελληνικού πνεύματος β. Κύλωνας 2. Οστρακισμός γ. Ευαγόρας 3. Παναθήναια δ. Κλεισθένης 4. Ολιγαρχία 5. Τυραννία (4 Χ 0,5 = 2 μονάδες) 2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή λάθος, γράφοντας στα φύλλα εξέτασής σας τη λέξη «σωστό» ή «λάθος» δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση. α. Τα μαρμάρινα ειδώλια αποτελούν χαρακτηριστικό δημιούργημα της κυκλαδικής τέχνης. β. Στη νεολιθική εποχή ο άνθρωπος γίνεται γεωργός και κτηνοτρόφος. γ. Ο Άρειος Πάγος ήταν η συνέλευση του λαού της Αθήνας. δ. Ο χαλκός εξαγόταν από τα λιμάνια της Κύπρου σε μορφή ταλάντου. (4 Χ 0,5 = 2 μονάδες) 1
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ 6 ΜΟΝΑΔΕΣ Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. Προσοχή: Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη των ερωτήσεων που θα επιλέξετε. 1. Να γράψετε σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω, με βάση τα ζητούμενα των παρενθέσεων: (α) Ειρήνη του Καλλία [πότε υπογράφτηκε (χρονολογία ή αιώνας), ανάμεσα σε ποιους, ποιος ήταν ο κύριος όρος της ειρήνης αυτής] (β) Σεισάχθεια [ποιος ήταν ο νομοθέτης, τι όριζε (να αναφέρετε δύο [2] σημεία)] (γ) Δρακόντεια μέτρα [ποιος τα κατέγραψε και γιατί (δύο λόγοι), πώς χαρακτηρίζονται] (3 X 1 = 3 μονάδες) 2. (α) Να αναφέρετε και να εξηγήσετε δύο (2) αίτια του Β Ελληνικού αποικισμού. (β) Να γράψετε δύο (2) παράγοντες που λαμβάνονταν υπόψη για την επιλογή του χώρου όπου θα ιδρυόταν μία αποικία. (γ) Το φαινόμενο της μετανάστευσης είναι σύγχρονο και επίκαιρο. Να αναφέρετε δύο (2) ομοιότητες συγκρίνοντας τα αίτια της μετανάστευσης τότε με τα αίτια της μετανάστευσης σήμερα. (3 X 1 = 3 μονάδες) 3. (α) Να γράψετε δύο (2) αιτίες του Πελοποννησιακού πολέμου. (2 μονάδες) (β) Να αναφέρετε ποια, κατά τη γνώμη σας, ήταν η σοβαρότερη συνέπεια που είχε ο Πελοποννησιακός πόλεμος. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 2
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ 6 ΜΟΝΑΔΕΣ Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. Προσοχή: Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη των ερωτήσεων που θα επιλέξετε. 1. Αφού μελετήσετε την πιο κάτω πηγή και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα: (α) Σε ποια μάχη των Περσικών πολέμων αναφέρεται η πηγή και ποιοι ήταν οι αρχηγοί των αντίπαλων παρατάξεων; (β) Να περιγράψετε το στρατηγικό σχέδιο των Ελλήνων και την κατάληξη της συγκεκριμένης μάχης. (γ) Να γράψετε δύο (2) παράγοντες που βοήθησαν τους Έλληνες να νικήσουν στους Περσικούς πολέμους. Η νίκη δεν ήταν βέβαια αποφασιστική στην αναμέτρηση μεταξύ Ελλήνων και Περσών, έδειξε όμως την ανωτερότητα των ελληνικών όπλων και της ελληνικής τακτικής. Ως τώρα οι Αθηναίοι είχαν δοκιμάσει τη δύναμη της φάλαγγος των οπλιτών μόνο σε μικρούς πολέμους με τα Μέγαρα, τη Βοιωτία ή τη Χαλκίδα. Τώρα αναμετρήθηκαν με ένα σοβαρό αντίπαλο σε μάχη ελιγμών, σε ανοικτό πεδίο και σε αγώνα σώματος προς σώμα. Αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο οπλισμός των Περσών ήταν ελαφρός, σε σύγκριση με τον ελληνικό. Δεν πήραν θάρρος και υπερηφάνεια μόνο οι Αθηναίοι που νίκησαν, αλλά και άλλοι Έλληνες. Και το κέρδος αυτό αποδείχθηκε πρωταρχικής σημασίας, γιατί οι Έλληνες δεν φοβήθηκαν να αντιμετωπίσουν τους Πέρσες το 480 π.χ. Η νίκη του Μιλτιάδη διέλυσε τον μύθο ότι οι Πέρσες ήταν αήττητοι. Χρ. Πελεκίδης, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Β, σ. 308 2. Αφού μελετήσετε τις πηγές που ακολουθούν και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα: (α) Να αναφέρετε τέσσερα (4) στοιχεία που περιλάμβανε η αγωγή των παιδιών στην Αρχαία Σπάρτη. (β) Ποιος ήταν ο σκοπός της αγωγής των αγοριών και των κοριτσιών στην Αρχαία Σπάρτη; (γ) Σε ποια ικανότητα των Σπαρτιατών αναφέρεται η πηγή Β; Να αναφέρετε δύο (2) θετικά στοιχεία της ικανότητας αυτής. 3
Α. Την εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Σπάρτη αναλάμβανε το κράτος από τα επτά τους χρόνια. Ζούσαν σε ομάδες (αγέλες) και είχαν επικεφαλής τον Παιδονόμο. Βάση της αγωγής ήταν η άσκηση του σώματος και η καλλιέργεια της πολεμικής αρετής. Κατά δεύτερο λόγο διδάσκονταν ανάγνωση, γραφή, αριθμητική, μουσική και χορό. Η εκπαίδευση των κοριτσιών ήταν ανάλογη και γινόταν σε ιδιαίτερους χώρους. http://www.pedia.gr/edu/histg.html#σπάρτη Β. Δίδασκαν ακόμα τους νέους οι Σπαρτιάτες να κάνουν χρήση και του λόγου, ο οποίος περιέκλειε μέσα σε λίγες λέξεις μεγάλη παρατηρητική δύναμη [...] ώστε (ο λόγος) να περιέχει σε λίγες και απλές λέξεις, πολλά και βαθυστόχαστα διανοήματα, αποβλέποντας με την πολλή σιωπή να καταστήσει τους νέους ικανούς να εκφράζονται με λίγα εύστοχα λόγια και να είναι ασκημένοι στις ορθές απαντήσεις. Πλουτάρχου, Λυκούργος (διασκευή) 3. Αφού παρατηρήσετε τις πιο κάτω εικόνες και αξιοποιώντας παράλληλα τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα: (α) i. Τι απεικονίζει η καθεμία από τις πιο κάτω εικόνες; ii. Να αναφέρετε με ποιο πολιτισμό συνδέεται η καθεμία από τις Εικόνες 1 και 2. iii. Σε ποια ιστορική εποχή ανήκει η Εικόνα 3. (3 X 0,5 = 1,5 μονάδα) (β) Να αναφέρετε δύο (2) χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτού που παριστάνεται στην κάθε εικόνα. (3 X 0,5 = 1,5 μονάδα) 4
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ 4 ΜΟΝΑΔΕΣ Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. Προσοχή: Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη των ερωτήσεων που θα επιλέξετε. 1. Αφού μελετήσετε την πιο κάτω πηγή και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ερωτήματα που ακολουθούν: (α) Να αναφέρετε δύο (2) εργαλεία και δύο (2) ασχολίες των ανθρώπων που ζούσαν στην Κύπρο τη νεολιθική εποχή. (4 X 0,25 = 1 μονάδα) (β) Να αναφέρετε δύο (2) νεολιθικούς οικισμούς καθώς και δύο (2) ταφικά έθιμα της νεολιθικής εποχής στην Κύπρο. (4 X 0,25) = 1 μονάδα «Πολλά εργαλεία και αντικείμενα που βρέθηκαν φανερώνουν και τις ασχολίες των κατοίκων. Δρεπάνια από πυριτόλιθο, χειρόμυλοι, γουδιά, κόπανοι Αιχμές βελών από πυριτόλιθο, λεπίδες μαχαιριών, είδη ψαρικής και θαλάσσια όστρακα, τα σφονδύλια αδρακτιών και άλλα αντικείμενα.» Ιστορία της νήσου Κύπρου, Άντρος Παυλίδης, Τόμος Α, σελ 18 2. Αφού μελετήσετε την πηγή που ακολουθεί και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα: (α) Ποια ήταν η αιτία της επανάστασης του Ονήσιλου; (0,5 μονάδα) (β) Να αναφέρετε δύο (2) ενέργειες που έκανε ο Ονήσιλος, ώστε να προετοιμάσει κατάλληλα την επανάσταση. (γ) Να γράψετε δύο (2) συνέπειες της επανάστασης του Ονήσιλου. (0,5 μονάδα) 5
Και μια και δεν έπειθε τον Γόργο, τότες τον παραφύλαξε που βγήκε από την πόλη των Σαλαμινίων ο Ονήσιλος, και μαζί με τους συντρόφους του τον έκλεισε έξω των πυλών. Ο Γόργος λοιπόν μια και έχασε την πόλη του κατέφυγε στους Πέρσες, ενώ ο Ονήσιλος πήρε στα χέρια του την εξουσία της Σαλαμίνας και προσπαθούσε να πείσει κι όλους τους Κύπριους να επαναστατήσουν κι αυτοί. Όλους λοιπόν τους κατάφερε, μα τους Αμαθουσίους, που δεν θέλησαν να τον ακούσουν, ήρθε και τους πολιόρκησε. [...] Μα ενώ μάχουνταν κι οι άλλοι, ο Στασάνωρ, που ήταν βασιλιάς του Κουρίου, ελιποτάκτησε και πήγε με τους Πέρσες, έχοντας δύναμη στρατιωτών γύρω του αρκετή. Μόλις οι Κουριείς ελιποτάκτησαν, αμέσως και τα πολεμικά άρματα των Σαλαμινίων έπραξαν ό,τι και οι Κουριείς, κι όταν συνέβησαν αυτά, οι Πέρσες υπερτερούσαν έναντι των Κυπρίων. 3. Αφού μελετήσετε την πιο κάτω πηγή και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις: Ηροδότου, Ιστορίαι (α) Να γράψετε τις ενέργειες που έκανε ο Ευαγόρας, για να αναπτύξει τη Σαλαμίνα στους ακόλουθους τομείς: οικονομικό, πολιτιστικό, άμυνας. (Να αναφέρετε μία ενέργεια για κάθε τομέα.) (β) Πώς ονομάστηκε η συνθήκη με την οποία τερματίστηκε ο πόλεμος και γιατί χαρακτηρίστηκε ως έντιμη; (1,5 μονάδα) (0,5 μονάδα) Ο Ευαγόρας ήταν μεγάλος βασιλιάς. Οι επιτυχίες και οι αποτυχίες της βασιλείας του έγιναν η τύχη ολόκληρου του νησιού. Κυβέρνησε με φρόνηση την πατρίδα του και την έκανε μεγάλη και δυνατή. Πολέμησε εναντίον μεγάλης αυτοκρατορίας και νικήθηκε από δυνάμεις πολύ μεγαλύτερες από τις δικές του. Τέλειωσε τον πόλεμο «ως βασιλιάς προς βασιλιά», λίγα χρόνια αφού οι Σπαρτιάτες έκλεισαν με τον ίδιο ηγεμόνα ειρήνη ταπεινωτική για όλους τους Έλληνες. Σταμάτησε την προσπάθεια των Φοινίκων και Περσών να αφελληνίσουν τους Κυπρίους. [ ] Ο Ευαγόρας έκοψε νομίσματα χρυσά με την προτομή του Ηρακλή και με επιγραφή σε ελληνικό αλφάβητο. Κάτιας Χατζηδημητρίου, Ιστορία της Κύπρου, Λευκωσία, 1999, σελ.54 Η Διευθύντρια Αθηνά Κλεάνθους 6