HIGHER SCHOOL CERTIFICATE EXAMINATION 1998 MODERN GREEK 2/3 UNIT (COMMON) (60 Marks) Time allowed Two hours and a half (Plus 5 minutes reading time) DIRECTIONS TO CANDIDATES Section I Attempt BOTH questions. The answer to Question 1 MUST be written in ENGLISH. The answer to Question 2 MUST be written in GREEK. Answer each question in a SEPARATE Writing Booklet. Section II Attempt TWO questions. Answers may be written in EITHER Greek OR English. Answer each question in a SEPARATE Writing Booklet. 393
2 SECTION I LANGUAGE (30 Marks) Attempt BOTH questions. The answer to Question 1 MUST be written in ENGLISH. QUESTION 1. Reading Skills (10 marks) Read the following passage, then answer the questions on the following page in ENGLISH. Τα Αναστεναvρια Τα Αναστεναvρια ειvναι παραδοσιακοv τοπικοv εvθιµο της Θραvκης που γιορταvζεται του Αγιvου Κωσταντιvνου και Ελεvνης, στις 21 του Μαvη. Η γιορτηv κραταvει σηvµερα τρεις τεvσσερες µεvρες. Παλαιοvτερα διαρκουvσε περισσοvτερο. Καταv τον εορτασµοv γιvνονται επισκεvψεις στα ξωκληvσια που βριvσκονται γυvρω αποv τα χωριαv και τις ποvλεις που γιορταvζουν τα Αναστεναvρια. Αναvβουν µια µεγαvλη φωτιαv στο κεvντρο του χωριουv που καιvει οvλες τις νυvχτες του εορτασµουv, γιvνεται θυσιvα ενοvς εκλεκτουv ταυvρου και τη νυvvχτα χορευvουν γυvρω απ τη φωτιαv. Τεvλος, κρατωvντας την ιερηv εικοvνα του Αγιvου Κωνσταντιvνου και της Αγιvας Ελεvνης, χορευvουν ξυποvλυτοι περνωvντας παvνω αποv τα αναµεvνα καvρβουνα της Æιερηvς φωτιαvςæ. Θεωρειvται οvτι οvσοι πεvρασαν παvνω απ τη φωτιαv Æτους πιαvνει ο αvγιοςæ και ονοµαvζονται ÆΑναστεναvρηδεςÆ. Αυτοιv, µαζιv µε τον Αρχιαναστεναvρη καvθε χωριουv, αποφασιvζουν πωvς θα γιvνει την εποvµενη χρονιαv ο εορτασµοvς. VΕχει αποδειχτειv οvτι οvλη αυτηv η δοκιµασιvα της γιορτηvς ειvναι ειλικρινηvς και το κατοvρθωµα να περπατηvσεις παvνω στ αναµεvνα καvρβουνα ειvναι αποτεvλεσµα γνηvσιας πιvστης και βαθυv θρησκευτικουv ενθουσιασµουv. Η απιστιvα και η υποκρισιvα δεν εvχουν θεvση στα Αναστεναvρια. Ο βασικοvς λοvγος που γιvνονται τα Αναστεναvρια συνδεvεται αποvλυτα µε τη λαι>κηv δεισιδαιµονιvα*, δηλαδηv πιστευvεται οvτι µε τον τροvπο αυτοv ο χροvνος θα φεvρει καληv σοδειαv και δεν θα υπαvρχουν αρρωvστιες ουvτε στα ζωvα, ουvτε στους ανθρωvπους. Με αvλλα λοvγια, θαvρθουν µεvρες πιο ευτυχισµεvνες. Αν καvποια χρονιαv δεν γιvνουν τα Αναστεναvρια ο λαοvς πιστευvει οvτι θα εvρθουν αναποδιεvς, λιγοστηv σοδειαv, αρρωvστιες και φτωvχεια. Για να το καταλαvβουµε δεν εvvχουµε παραv να θυµηθουvµε τη γνωστηv δεισιδαιµονιvα οvτι γουvρι και καλοvς χροvνος δεν θα µας εvρθουν αν δεν κερδιvσουµε στα χαρτιαv την Πρωτοχρονιαv, αν δεν κρεµαvσουµε στο σπιvτι µας το στεφαvνι της Πρωτοµαγιαvς ηv αν δεν συµµεταvσχουµε σε οποιοδηvποτε αvλλο παροvµοιο εvθιµο. Το πιο χαρακτηριστικοv περιστατικοv στα Αναστεναvρια ειvναι το περπαvτηµα παvνω στ αναµεvνα καvρβουνα. Τεvτοιο πραvγµα δεν γιvνεται πουθεναv αλλουv στην Ελλαvδα. Γιvνεται οvµως σε χωvρες της Αφρικηvς και της Ασιvας καθωvς και σε νησιαv του Ειρηνικουv. Αυτοv δηλωvνει οvτι η βαvση ειvναι κοινηv και το εvθιµο παναvρχαιο και υπερεθνικοv. * δεισιδαιµονιvα superstition
3 QUESTION 1. (Continued) (a) (b) (c) (d) (e) (f) When does the Anastenaria celebration take place, and how long does it last? What are the various stages of the ritual? Who is given the title Αναστεναvρηδες, and what is their responsibility? According to the passage, what are the reasons for the ritual? What customs, still in practice, are the Anastenaria compared to? What evidence is there to suggest that this ritual is practised in places other than Greece? QUESTION 2. Writing Skills (20 marks) Your answer MUST be written in GREEK. Answer in about 250 words. You have just returned from a year in Greece as an exchange student. Write a letter to your host family. In this letter: thank them for their hospitality and kindness; mention three memorable events of your stay; tell them that you have sent a package containing gifts for each of them (describe these gifts); invite them to Sydney for the 2000 Olympics, outlining some of the things you will do together when they arrive; add your own ideas.
4 SECTION II OPTIONS (30 Marks) Attempt TWO questions. Answer each question in a SEPARATE Writing Booklet. Answers may be written in EITHER Greek OR English. QUESTION 3. Prose (15 marks) Read the following passage, then answer the questions on the following page. Γ. Ιωαvννου, 13 12 43 Φταvνω στο σηµειvο να πω, πως ιvσως θα ταν καλυvτερα να µην ειvχα πατηvσει ποτεv µου σε κειvνο τον τοvπο της οµαδικηvς εκτελεvσεως. Κι αvλλες φορεvς εvτυχε βεvβαια να επισκεφθωv τοvπους µαρτυριvου ηv οµαδικηvς ταφηvς: η γη της πατριvδας µας ειvναι παραγεµισµεvνη µε κοvκκαλα παλικαριωvν: µα ποτεv µου δεν ταραvχτηκα και δεν εvκλαψα τοvσο, οvσο αυτηv τη φοραv. Αυτοv ασφαλωvς εvγινε, γιατιv την ωvρα που βρεvθηκα εκειv, µια γυναιvκα κι εvνας αvντρας, αδεvλφια, αvνοιγαν τον ταvφο του µικροvτερου αδελφουv τους, που ειvχε εκτελεστειv πριν αποv ειvκοσι χροvνια. Πλησιvασα, κι οvταν καταvλαβα τι συνεvβαινε, σιγοκαvθησα παvνω στα ποvδια µου σε µιαν αvκρη. Και τωvρα, που η ψυχηv µου εvχει κολληvσει εκειv, µου φαιvνεται πως θα µειvνω για παvντα, σαν εvνα αγριοvχορτο, καθισµεvνος διvπλα σε κειvνο τον ταvφο. Και µακαvρι να γινοvταν εvτσι.........vεµεινα ξοπιvσω και µε πηvρε το παραvπονο. εν ηvµουν γνωστοvς τους ηv συγγενηvς τους για να µε παvρουν µαζιv τους, οvπως θα ηvθελα. Εγωv τα χω καταφεvρει να χωρωv και να ταιριαvζω µοναvχα µε καvτι τεvτοιους σαν αυτουvς του πουvλµαν. Γι αυτοv ξεκιvνησα για το πιο λαι>κοv καφενειvο, και στο δροvµο συνεvχεια εvλεγαú Θεεv µου, µη µ αφηvνεις, ουvτε καληµεvρα να χω πια µε τεvτοια, δηvθεν εξευγενισµεvνα υποκειvµενα.
5 QUESTION 3. (Continued) (a) ææη γη της πατριvδας µας ειvναι παραγεµισµεvνη µε κοvκκαλα παλικαριωvν.ææ Explain the significance of this statement in relation to the history of Greece. Εξηγηvστε τη σηµασιvα αυτηvς της προvτασης σε σχεvση µε την ελληνικηv ιστοριvα. (b) Æ... µια γυναιvκα κι εvνας αvντρας, αδεvλφια, αvνοιγαν τον ταvφο του µικροvτερου αδελφουv τους, που ειvvχε εκτελεστειv πριν αποv ειvκοσι χροvνια.ææ Describe the ritual, and comment on the narrator s response to it. Περιγραvψτε την τελετηv και σχολιαvστε την αντιvδραση του αφηγητηv. (c) What emotions do the tourists stir in the narrator? Ποια συναισθηvµατα προκαλουvν οι τουριvστες στον αφηγητηv (d) ææεγωv τα χω καταφεvρει να χωρωv και να ταιριαvζω µοναvχα µε καvτι τεvτοιους σαν κι αυτουvς του πουvλµαν.ææ Is the narrator s self-criticism justified? Καταv ποvσο δικαιολογειvται η αυτοκριτικηv του αφηγητηv (e) Discuss the theme of war in this and ONE other story by Ioannou that you have studied. Συζητηvστε το θεvµα του πολεvµου σε τουvτο το διηvγηµα και σ ΕΝΑ αvλλο ακοvµη διηvγηµα του Ιωαvννου που εvχετε µελετηvσει.
6 QUESTION 4. Poetry/Song (15 marks) Attempt EITHER part (a) OR part (b). EITHER (a) Poetry Read the following poem, then answer the questions that follow. Γ. Ριvτσου, Επιταvφιος Μεvρα Μαγιουv µου µιvσεψες, µεvρα Μαγιουv σε χαvνω, αvνοιξη, γιε, που αγαvπαγες κι ανεvβαινες απαvνω Στο λιακωτοv και κοιvταζες και διvχως να χορταιvνεις αvρµεγες µε τα µαvτια σου το φως της οικουµεvνης VI Και µε το δαvχτυλο απλωτοv µου ταvδειχνες εvνα εvνα τα οvσα γλυκαv, τα οvσα καλαv κι αχναv και ροδισµεvνα Και µουvδειχνες τη θαvλασσα να φεvγγει πεvρα, λαvδι, και τα δεντραv και τα βουναv στο γαλανοv µαγναvδι Και τα µικραv και τα φτωχαv, πουλιαv, µερµηvγκια, θαvµνα, κι αυτεvς τις διαµαντοvπετρες που ιvδρωνε διvπλα η σταvvµνα. Μα, γιοvκα µου, κι αν µουvδειχνες τα αστεvρια και τα πλαvτια, ταvβλεπα εγωv πιο λαµπεραv στα θαλασσιαv σου µαvτια. Και µου ιστορουvσες µε φωνηv γλυκειαv, ζεστηv κι αντριvκια τοvσα οvσα µηvτε του γιαλουv δε φταvνουν τα χαλιvκια. Και µουvλεες, γιε, πως οvλ αυταv τα ωραιvα θαvναι δικαv µας, και τωvρα εσβηvστης κ jεvσβησε το φεvγγος κ jη φωτιαv µας. (i) Outline the historical events that inspired Ritsos to write Epitaphios. Αναφερθειvτε στα ιστορικαv γεγονοvτα που ενεvπνευσαν τον Ριvτσο να γραvψει τον Επιταvφιο. (ii) How is the son portrayed in this poem? Πωvς παρουσιαvζεται ο γιος σ αυτοv το ποιvηµα
7 QUESTION 4. (Continued) (iii) What is the mother alluding to when she says, ææκαι µουvλεες, γιε, πως οvλ αυταv τα ωραιvα θαvναι δικαv µαςææ? Σε τι αναφεvρεται η µαvνα µε τα λοvγιαú ææκαι µουvλεες, γιε, πως οvλ αυταv τα ωραιvα θαvναι δικαv µαςææ (iv) Comment on the symbolism in this line. ææμεvρα Μαγιουv µου µιvσεψες, µεvρα Μαγιουv σε χαvνω.ææ Σχολιαvστε τον συµβολισµοv σ αυτοv το στιvχο. (v) How does the mother s outlook change in the poems you have studied? In your answer, you should refer to this poem and at least ONE other. Πωvς αλλαvζει η σταvση της µαvνας στα ποιηvµατα που µελετηvσατε Στην απαvντησηv σας πρεvπει να αναφερθειvτε σ αυτοv το ποιvηµα και τουλαvχιστον σ ΕΝΑ ακοvµα. OR
8 QUESTION 4. (Continued) (b) Song Read the following songs, then answer the questions on this page and on the following page. Μ. Χριστοδουλιvδη, Ες γην εναλιvαν Κυvπρον Ο ΝΕΚΡΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ (Θ. Κουγιαvλη) Μια ζωηv γεµαvτη αιvµα εvπεσε κονταv στο ρεvµα το ποταvµι µουρµουρουvσε και πικραv µοιρολογουvσε Πεταλουvδες κατεβαιvνουν µε χρυσεvς κλωστεvς τον δεvνουν την ψυχηv του την κρατουvνε και πικραv µοιρολογουvνε Ανθεv µου που µαραvθηκες τα σπλαvχνα µου τα µαυvρισες ονειvρατα που εvκανα κρυφαv µου πνιvγηκαν στα αιvµατα Ποvρτα αvνοιξε στον ηvλιο µπαιvνει σε χρυσοv βασιvλειο και η µαvνα του λυγαvει και πικραv µοιρολογαvει. (i) ææτο ποταvµι µουρµουρουvσε και πικραv µοιρολογουvσεææ Comment on the significance of these lines. Σχολιαvστε τη σηµασιvα αυτωvν των στιvχων. (ii) How do the music and voice help convey the message of this song? Πωvς µεταδιvδεται το µηvνυµα αυτουv του τραγουδιουv µε τη βοηvθεια της µουσικηvς και της φωνηvς (iii) Discuss the symbolism in this song. Συζητηvστε το συµβολισµοv σ jαυτοv το τραγουvδι.
9 QUESTION 4. (Continued) AND ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ (Α. Λυκαυvγη) εν εvχει ο καvµπος µας νεροv τις ριvζες να κρατηvσει κορµιαv ζηταv και στεναγµουvς σαν το δεvντρο ν j ανθιvσει Τα παλληκαvρια στο χοροv και πιvσω δεν γυριvζουν στου τραγουδιουv τους την οργηv χιvλια σπαθιαv τροχιvζουν Μα να κτυπαvει µεvσα στο φως µα να κτυπαv η οργηv µας µα να ο λυγµοvς κεραυνοvς και µια βροντηv η κραυγηv µας Φωτιαv που καιvει µες στην πληγηv και η µατιαv αντρειωvνει µ j εvνα σπαθιv µετραvει τη γη µετραv και δεν τελειωvνει VΟλα τ j αστεvρια να χαθουvν κι η γη να σκοτεινιαvσει τη µια η καρδιαv στην Τηλλυριαv την αvλλη στο Καρπαvσι. (iv) Compare and contrast stanzas 1 and 2 of this song with stanzas 3 and 4. (Reference should be made to music, mood, imagery, etc.) Συγκριvνετε τις πρωvτες δυvο στροφεvς του τραγουδιουv µε τις εποvµενες δυvο. (Αναφερθειvτε στη µουσικηv, στη διαvθεση, στην εικονογραvφηση κ.τ.λ.) (v) What is the significance of the last two lines? Ποια ειvναι η σηµασιvα των δυvο τελευταιvων στιvχων; (vi) Why, in your opinion, has this song been placed last in the collection? Καταv τη γνωvµη σας, γιατιv το τραγουvδι αυτοv ειvναι το τελευταιvο στη συλλογηv;
10 QUESTION 5. Drama (15 marks) Read the following passage, then answer the questions on the following page. ΙΟΡ ΑΝΗΣ Ι. Καµπανεvλλη, Η αυληv των θαυµαvτων Θα µας διωvξουνε παvλι, Μπαvµπης... θα µας διωvξουνε... (Κρατιεvται πιο σφιχταv παvνω στα γειvσα). ΑΣΤϒΦϒΛΑΚΑΣ (Πιαvνει τον ΙΟΡ ΑΝΗ µαλακαv και τον τραβαv). Κρασαvκι σου λεvµε, µεζεv σου λεvµε... Ντροπηv να σε παρακαλουvµε τοvσοι αvνθρ ωποι... Σε βλεvπουνε και τα κοριvτσια... (Τον τραβαv δυναταv). VΑντε λοιποvν, µη µε πιαvσουνε οι διαοvλοι µου! (Η ΑΣΤΑ φιλαv το χεvρι του ΙΟΡ ΑΝΗ που βασταv το γειvσο. Στο αvλλο παvει η ΒΟϒΛΑ και του το χαι>δολογαv και προσπαθειv να το λασκαvρει). ΓΙΑΝΝΗΣ Αφηvστε τον, ειvναι πατεvρας µου... Κατεβειvτε αποv κει... σας απαγορευvω... Μπαvµπη... ΑΣΤϒΦϒΛΑΚΑΣ ΑΣΤϒΦϒΛΑΚΑΣ ΜΠΑΜΠΗΣ ΙΟΡ ΑΝΗΣ ΜΠΑΜΠΗΣ ΜΠΑΜΠΗΣ ΒΟϒΛΑ ΑΝΝΕΤΩ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΜΠΗΣ ΑΣΤΑ ΑΝΝΕΤΩ ΜΠΑΜΠΗΣ ΒΟϒΛΑ ε θεvλω το κακοv του... (Τραβαv µ οvλη του τη δυvναµη τον ΙΟΡ ΑΝΗ και τον ξεκολλαv απ j το πιαvσιµο). Κατεvβα... (Ο ΙΟΡ ΑΝΗΣ παραταv καvθε αντιvσταση. Για µια στιγµηv ψαχουλευvει µε τα χεvρια στον αεvρα σαν να θεvλει καvποιονε να πνιvξει. Τεvλος, ραvκος σωστοv κατεβαιvνει απ την ταραvτσα. Κατεβαιvνει κι ο ΑΣΤϒΦϒΛΑΚΑΣ). Αυτοv ηvτανε... εν σας τα λεγα γω... ο κυρ Ιορδαvνης ειvναι ενταvξει αvνθρωπος. (Ο ΙΟΡ ΑΝΗΣ παvει και αρπαv σφιχταv τα χεvρια του καροτσιουv). VΑσε εµεvνα το καροvτσι... Εγωv... εγωv... Μπαvµπης, εγωv... VΑντε παvµε! (VΟλοι βουταvνε µποvγους, µπαουvλα). Αγαvντα, κυρ Ιορδαvνη αρχηγεv,... αγαvντα... και να δεις εγωv τι θα σου φτιαvξω... Τι µ εvπιασε τωvρα... µου ρχεται να τραγουδωv... VΗµαρτον, Κυvριε... εκδροµηv πηγαιvνουµε...; VΕχουµε σχεvδια εγωv κι ο Μπαvµπης... VΕτσι, Μπαvµπη...; VΟλα θα φτιαvξουνε... Αγαvντα, αρχηγεv, µπρος τα µηχανοκιvνητα... VΟλα θα σιαvξουνε, θα δεις... εδωv αvλλοι κοντευvουν να παvνε στο φεγγαvρι... (Ο ΙΟΡ ΑΝΗΣ σπρωvχνει το καροvτσι). Παναγιαv µου... φευvγουµε... Φευvγουµε... (VΟλοι στεvκουν ξαφνικαv πετρωµεvνοι στη θεvση τους) Ο πιο καλοvς λειvπει... Αν ηvτανε δω, θα βλεvπατε γλεvντι... Α, ρε Στεvλιο,... Βουvλα, αvντε λοιποvν τι χαvσκεις; VΕρχοµαι...
11 QUESTION 5. (Continued) (a) ææθα µας διωvξουνε παvλι Μπαvµπης... Θα µας διωvξουνε...ææ How do you interpret this line within the socio-historical context of the play? Πωvς ερµηνευvετε αυτηv τη φραvση µεvσα αποv τα κοινωνικο ιστορικαv συµφραζοvµενα του εvργου (b) Why do you think the playwright chose Iordanis to be the focal point in the last moments of the play? Γιατιv νοµιvζετε πως ο συγγραφεvας επεvλεξε τον Ιορδαvνη να ειvναι το επιvκεντρο στις τελευταιvες στιγµεvς του εvργου (c) What does Babis mean when he claims that ο πιο καλοvς λειvπει... Αν ηvτανε δω, θα βλεvπατε γλεvντι...? To what extent does this description fit the general character portrayal of Stelios? Τι εννοειv ο Μπαvµπης οvταν ισχυριvζεται πως ææο πιο καλοvς λειvπει... Αν ηvτανε δω, θα βλεvπατε γλεvντι...ææ Καταv ποvσο ταιριαvζει αυτηv η περιγραφηv του Στεvλιου µε την γενικοvτερη παρουσιvαση του χαρακτηvρα του (d) Discuss what Voula, Maria and Olga have in common as Greek women living in Athens in the 1950s. Σχολιαvστε τι εvχουν κοινοv η Βουvλα, η Μαριvα και η VΟλγα ως γυναιvκες που ζουν στην Αθηvνα της δεκαετιvας του 50. (e) How does the title of the play relate to the significance of the final exodus from the courtyard? Πωvς σχετιvζεται ο τιvτλος του εvργου µε την σηµασιvα της τελικηvς εξοvδου αποv την αυληv End of paper
12 BLANK PAGE Board of Studies NSW 1998