Διαλειτουργικότητα Συστημάτων

Πανεπιστήμιο Πειραιά Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων Διαλειτουργικότητα Συστημάτων 24/10/2017 Δρ. Ανδριάνα Πρέντζα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια aprentza@unipi.gr EID WEBINAR 1

eid Webinar Τρίτη 7/11 στην ώρα του μαθήματος Θέματα webinar The advantages of eidas for students and the digitalisation of the educational sector eidas implementation and eids deployment in Europe eid solution architecture for University and Education Domains Testimonies of students on their needs linked to electronic identification and access to online services (University of Piraeus, Greece) eid Webinar Υπάρχουν φοιτητές που έχουν εμπειρία με Erasmus or foreign university enrolment? Αν ναι, σκεφτείτε τις δυσκολίες που αντιμετωπίσατε Παραδείγματα Ανάγκη για national identification number to open a bank account, to access student housing, etc. Basically all the situations where the use of an electronic identity and/or the recognition of their national eid abroad would have been useful. This is a forward looking exercise, to receive feedback on the difficulties that students may face when moving abroad, so that the participants to the webinar and the European Commission can reflect on how to improve existing systems in place. 2

eid Webinar προετοιμασία Ποιοι θα αναλάβουν να σκεφτούν και να ετοιμάσουν μία παράγραφο με την εμπειρία τους / προβλήματα που σκέφτονται? 3-4 φοιτητές οι οποίοι θα μιλήσουν στο webinar ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ 3

European public service scenarios First type: direct interaction between businesses or citizens from one MS & public administrations in another MS and/or an EU administration (A2B and A2C) that deliver the public service to those businesses or citizens. Second type: interaction between administrations from many MS or EU administrations (A2A). This may support administrations in serving businesses or citizens (A2B and A2C). Scenario 1: Direct interaction between businesses/citizens and a foreign administration Example: a citizen from MS Y taking up a job in destination MS X has to complete a number of formalities in MS X. 4

Scenario 2: Exchange of information between administrations on business/citizen requests Example: a service provider established in MS X wishing to establish in MS Y submits a request for establishment in MS Y. To process his request and avoid asking the required information to the service provider, administrative bodies in both MS X and Y could exchange information directly. This requires interoperability between the MS Scenario 3: Exchange of information between national administrations and EU institutions Examples include cases where MS provide information and statistics to a competent European authority, which then disseminates the aggregated information to the public concerned. 5

Examples of European Public Services ΕΙF 6

12 βασικές αρχές ΕIF 19 συστάσεις 1. Επικουρικότητα και Αναλογικότητα (1 Σύσταση) 2. Ανοικτότητα (3 Συστάσεις) 3. Διαφάνεια (1 Σύσταση) 4. Επαναχρησιμοποίηση (2 Συστάσεις) 5. Τεχνολογική oυδετερότητα και φορητότητα δεδομένων (2 Συστάσεις) 6. Επικέντρωση στο χρήστη (4 Συστάσεις) 12 βασικές αρχές ΕIF 19 συστάσεις 7. Ενσωμάτωση και Προσβασιμότητα (1 Σύσταση) 8. Ασφάλεια και ιδιωτικότητα(1 Σύσταση) 9. Πολυγλωσσία(1 Σύσταση) 10. Απλούστευση στη Διοίκηση (1 Σύσταση) 11. Διατήρηση της πληροφορίας(1 Σύσταση) 12. Αξιολόγηση της Αποτελεσματικότητας και της Αποδοτικότητας (1 Σύσταση) 7

Επίπεδα διαλειτουργικότητας Επίπεδα διαλειτουργικότητας 4 επίπεδα διαλειτουργικότητας Νομική διαλειτουργικότητα Οργανωτική διαλειτουργικότητα Σημασιολογική διαλειτουργικότητα Τεχνική διαλειτουργικότητα Διατομεακή συνιστώσα «ολοκληρωμένη διακυβέρνηση στις δημόσιες υπηρεσίες» Στρώμα υποβάθρου «διακυβέρνηση διαλειτουργικότητας» 8

Επίπεδα διαλειτουργικότητας Μοντέλο διαλειτουργικότητας με εφαρμογή σε όλες τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες Αναπόσπαστο στοιχείο του παραδείγματoς interoperability-bydesign Διακυβέρνηση διαλειτουργικότητας Σημαντικά στοιχεία για τη διακυβέρνηση διαλειτουργικότητας σε επίπεδο ΕΕ: Ευρωπαϊκό πλαίσιο διαλειτουργικότητας (EIF), Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης διαλειτουργικότητας (IAP), και Ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική διαλειτουργικότητας (EIRA) MHN ΞΕΧΝΑΜΕ: οι Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες λειτουργούν σε ένα πολύπλοκο και συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον! Αναγκαίες προυποθέσεις για τη διακυβέρνηση διαλειτουργικότητας σε επίπεδο κρατών μελών Πολιτικη υποστήριξη και συμφωνία κοινό όραμα, στόχοι και ευθυγράμμιση προτεραιοτήτων Αναγκαίοι πόροι Ύπαρξη αναγκαίων συνόλων δεξιοτήτων στο εσωτερικό των οργανισμών (π.χ. νομικά, τεχνικά, οργανωτικά) in house skills needed! 9

Διακυβέρνηση διαλειτουργικότητας Κοινές συνιστώσες στην υλοποίηση και παροχή Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών -> ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ η βιωσιμότητα συνιστωσών μέσω συμφωνιών διαλειτουργικότητας ΑΡΑ η διαλειτουργικότητα πρέπει να διασφαλίζεται με βιώσιμο τρόπο και όχι ως εφάπαξ στόχος Διακυβέρνηση διαλειτουργικότητας Η διακυβέρνηση διαλειτουργικότητας είναι το κλειδί για μια ολιστική προσέγγιση της διαλειτουργικότητας, καθώς συγκεντρώνει όλα τα εργαλεία που απαιτούνται για την εφαρμογή της. #Σύσταση 20: Εξασφάλιση ολιστικής διακυβέρνησης των δραστηριοτήτων διαλειτουργικότητας σε διοικητικά επίπεδα και τομείς. 10

Διακυβέρνηση διαλειτουργικότητας Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του προγράμματος ISA 2 υποστηρίζει ένα εθνικό παρατηρητήριο πλαισίου διαλειτουργικότητας (NIFO). Κύριος στόχος του είναι να παρέχει πληροφορίες σχετικά με τα Εθνικά ΠΔ και τις ψηφιακές στρατηγικές πολιτικές, για να βοηθήσει τις δημόσιες διοικήσεις να μοιράζονται και να επαναχρησιμοποιούν εμπειρίες και να υποστηρίζουν τη «μεταφορά» του ΕIF σε εθνικό επίπεδο Προσδιορισμός και επιλογή προτύπων και προδιαγραφών Τα πρότυπα και οι προδιαγραφές είναι θεμελιώδεις για τη διαλειτουργικότητα. Υπάρχουν έξι βήματα για τη σωστή διαχείριση τους: προσδιορισμός υποψήφιων προτύπων και προδιαγραφών με βάση συγκεκριμένες ανάγκες και απαιτήσεις αξιολόγηση των υποψήφιων προτύπων και προδιαγραφών εφαρμογή προτύπων και προδιαγραφών με βάση πλάνα και πρακτικές οδηγίες παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τα πρότυπα και τις προδιαγραφές διαχείριση των αλλαγών με κατάλληλες διαδικασίες τεκμηρίωση προτύπων και προδιαγραφών, σε ανοικτούς καταλόγους, χρησιμοποιώντας μια τυποποιημένη περιγραφή 11

Προσδιορισμός και επιλογή προτύπων και προδιαγραφών #Σύσταση 21: Εφαρμογή διαδικασιών για την επιλογή των σχετικών προτύπων και προδιαγραφών, την αξιολόγηση, την παρακολούθηση της εφαρμογής τους, τον έλεγχο της συμμόρφωσης και τη δοκιμή της διαλειτουργικότητάς τους. #Σύσταση 22: Χρήση διαρθρωμένης, διαφανούς, αντικειμενικής και κοινής προσέγγισης για την αξιολόγηση και την επιλογή προτύπων και προδιαγραφών λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές συστάσεις της ΕΕ και επιδιώκοντας να είναι η προσέγγιση συνεπής και εκτός συνόρων. Προσδιορισμός και επιλογή προτύπων και προδιαγραφών #Σύσταση 23: Μελέτη των σχετικών καταλόγων προτύπων, προδιαγραφών και κατευθυντήριων γραμμών σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ, σύμφωνα με το NIF και τα συναφή DIFs κατά την προμήθεια και ανάπτυξη λύσεων ICT. #Σύσταση 24: Ενεργή συμμετοχή σε εργασίες τυποποίησης που σχετίζονται με τις ανάγκες για να διασφαλιστεί ότι πληρούνται οι απαιτήσεις. 12

Ολοκληρωμένη διακυβέρνηση στις δημόσιες υπηρεσίες Η παροχή Ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών απαιτεί συχνά διαφορετικές δημόσιες διοικήσεις να συνεργάζονται για την κάλυψη των αναγκών των τελικών χρηστών και να παρέχουν δημόσιες υπηρεσίες με ολοκληρωμένο τρόπο. Συνεπώς, οι αρχές έχουν ανάγκη συντονισμού και διακυβέρνησης με εντολή για το σχεδιασμό, την υλοποίηση και τη λειτουργία των ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. Θα πρέπει να διασφαλίζεται: η ολοκλήρωση, η απρόσκοπτη εκτέλεση, η επαναχρησιμοποίηση υπηρεσιών και δεδομένων και η ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και «δομικών στοιχείων». Ολοκληρωμένη διακυβέρνηση στις δημόσιες υπηρεσίες Η ολοκληρωμένη διακυβέρνηση δημόσιας υπηρεσίας πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον: τον ορισμό οργανωτικών δομών, ρόλων και ευθυνών και διαδικασία λήψης αποφάσεων για τους εμπλεκόμενους φορείς την επιβολή απαιτήσεων για πτυχές διαλειτουργικότητας (ποιότητα, επεκτασιμότητα, διαθεσιμότητα επαναχρησιμοποιήσιμων δομικών στοιχείων) και εξωτερικές πληροφορίες / υπηρεσίες] ένα σχέδιο διαχείρισης αλλαγών, για τον καθορισμό των διαδικασιών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση και τον έλεγχο των αλλαγών. ένα επιχειρηματικό σχέδιο συνέχισης/ αποκατάστασης καταστροφών προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες και τα δομικά τους στοιχεία συνεχίζουν να λειτουργούν σε μια σειρά καταστάσεων, π.χ. κυβερνοεπιθέσεις 13

Ολοκληρωμένη διακυβέρνηση στις δημόσιες υπηρεσίες #Σύσταση 25: Διασφάλιση διαλειτουργικότητας και συντονισμού σε βάθος χρόνου κατά τη λειτουργία και την παροχή ολοκληρωμένων δημόσιων υπηρεσιών με τη δημιουργία της απαραίτητης δομής διακυβέρνησης Συμφωνίες διαλειτουργικότητας Οι οργανισμοί που συμμετέχουν στην παροχή ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών θα πρέπει να θεσπίσουν επίσημες ρυθμίσεις συνεργασίας μέσω συμφωνιών διαλειτουργικότητας. Η σύσταση και η διαχείριση αυτών των συμφωνιών (θα πρέπει να είναι αρκετά λεπτομερείς ώστε να επιτυγχάνουν το στόχο τους) αποτελεί μέρος της διακυβέρνησης της δημόσιας υπηρεσίας. Σε σημασιολογικά και τεχνικά επίπεδα συχνά και σε οργανωτικό, περιλαμβάνοναι πρότυπα και προδιαγραφές. Σε νομικό επίπεδο, οι συμφωνίες διαλειτουργικότητας καθίστανται ειδικές και δεσμευτικές μέσω νομοθεσίας σε επίπεδο ΕΕ ή / και σε εθνικό επίπεδο ή μέσω διμερών και πολυμερών συμφωνιών. 14

Συμφωνίες διαλειτουργικότητας Άλλοι τύποι συμφωνιών μπορούν να συμπληρώσουν συμφωνίες διαλειτουργικότητας, αντιμετωπίζοντας λειτουργικά θέματα. MoUs SLAs Είναι σημαντικό να συμπεριληφθούν οι κατάλληλες διαδικασίες διαχείρισης των αλλαγών στις συμφωνίες #Σύσταση 26: Καθιέρωση συμφωνιών διαλειτουργικότητας σε όλα τα επίπεδα, συμπληρωμένη από επιχειρησιακές συμφωνίες και διαδικασίες διαχείρισης αλλαγών. Συστατικά διαλειτουργικότητας Φορέας Α Φορέας Β Οργανωτική Διαλειτουργικότητα Σημασιολογική Διαλειτουργικότητα Τεχνική Διαλειτουργικότητα 15

Συστατικά διαλειτουργικότητας Έκδοση Δελτίου Ταυτότητας (απαιτείται προσκόμιση Πιστοποιητικού Γέννησης από τον αρμόδιο Δήμο Οργανωτική Διαλειτουργικότητα Υπάρχει διαδικασία για την ηλεκτρονική ζήτηση αποστολή πιστοποιητικού Γέννησης από το Δήμο στο Υπουργείο Δημ. Τάξης? Σημασιολογική Διαλειτουργικότητα Εννοούμε το ίδιο όταν αναφερόμαστε στο πιστοποιητικό γέννησης στη διεύθυνση? Τεχνική Διαλειτουργικότητα Είναι προετοιμασμένα τα ΠΣ να επικοινωνήσουν? Έχουμε κοινές προδιαγραφές για ασφάλεια και αποθήκευση πληροφοριών? Νομική Διαλειτουργικότητα Το πρώτο βήμα προς τη νομική διαλειτουργικότητα είναι η διενέργεια «ελέγχων διαλειτουργικότητας» μέσω της θεώρησης της υπάρχουσας νομοθεσίας για τον εντοπισμό εμποδίων/κενών διαλειτουργικότητας. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες προορίζονται σαφώς να παρέχονται - μεταξύ άλλων - από ψηφιακά κανάλια, οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών πρέπει να εξεταστούν όσο το δυνατόν νωρίτερα στη νομοθετική διαδικασία. Ειδικότερα, η προτεινόμενη νομοθεσία θα πρέπει να υποβληθεί σε «ψηφιακό έλεγχο» για: να διασφαλιστεί ότι ταιριάζει όχι μόνο με τον φυσικό αλλά και με τον ψηφιακό κόσμο να εντοπιστούν τυχόν εμπόδια στην ψηφιακή ανταλλαγή να προσδιορίσει και να αξιολογήσει τις επιπτώσεις των ΤΠΕ στους ενδιαφερόμενους. 16

Νομική Διαλειτουργικότητα Η νομική αξία των πληροφοριών που ανταλλάσσονται μεταξύ των κρατών μελών θα πρέπει να διατηρείται εκτός συνόρων και να τηρείται η νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων τόσο στις χώρες προέλευσης όσο και στις χώρες υποδοχής. Αυτό ενδέχεται να απαιτεί πρόσθετες συμφωνίες για την εξάλειψη πιθανών διαφορών στην εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας. # Σύσταση 27: Εξασφάλιση ελέγχου της νομοθεσίας μέσω «ελέγχων διαλειτουργικότητας» προκειμένου να εντοπιστούν τυχόν εμπόδια. Κατά τη σύνταξη της νομοθεσίας για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας, θα πρέπει να επιδιωχθεί η συμβατότητά της με τη σχετική νομοθεσία, να διενεργηθεί ένας «ψηφιακός έλεγχος» και να εξεταστούν οι απαιτήσεις για την προστασία δεδομένων. Οργανωτική Διαλειτουργικότητα Πρόκειται για τον τρόπο με τον οποίο οι δημόσιες διοικήσεις ευθυγραμμίζουν τις επιχειρηματικές διαδικασίες, τις ευθύνες και τις προσδοκίες τους για να επιτύχουν κοινά συμφωνημένους και αμοιβαία επωφελείς στόχους. Στην πράξη, η οργανωτική διαλειτουργικότητα σημαίνει τεκμηρίωση και ολοκλήρωση ή ευθυγράμμιση των επιχειρηματικών διαδικασιών και των σχετικών πληροφοριών που ανταλλάσσονται. Η οργανωσιακή διαλειτουργικότητα στοχεύει επίσης στην ικανοποίηση των απαιτήσεων της κοινότητας χρηστών Η ευθυγράμμιση των επιχειρηματικών διαδικασιών συνεπάγεται την τεκμηρίωσή τους με έναν συμφωνημένο τρόπο και με κοινά αποδεκτές τεχνικές μοντελοποίησης, συμπεριλαμβανομένων των συναφών πληροφοριών που ανταλλάσσονται, ώστε όλες οι δημόσιες διοικήσεις που συμβάλλουν στην παροχή ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών να κατανοήσουν τη συνολική επιχειρηματική διαδικασία και το ρόλο τους σε αυτή 17

Οργανωτική Διαλειτουργικότητα #Σύσταση 28: Εγγραφή των επιχειρηματικών διαδικασιών χρησιμοποιώντας κοινά αποδεκτές τεχνικές μοντελοποίησης και δημιουργία συμφωνίας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι διαδικασίες αυτές θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν για την παροχή μιας ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας. Οργανωτικές σχέσεις Σαφής καθορισμός της σχέσης μεταξύ παρόχων υπηρεσιών και καταναλωτών υπηρεσιών. Εύρεση μέσων για την επισημοποίηση της αμοιβαίας συνδρομής, της κοινής δράσης και των διασυνδεδεμένων επιχειρηματικών διαδικασιών στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών Οι διασυνοριακές δράσεις, αυτές θα πρέπει κατά προτίμηση να είναι πολυμερείς ή παγκόσμιες ευρωπαϊκές συμφωνίες #Σύσταση 29: Αποσαφήνιση και επισημοποίηση των οργανωτικών σχέσεων για την ίδρυση και λειτουργία ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. Σημασιολογική διαλειτουργικότητα 18

Σημασιολογική διαλειτουργικότητα Η σημασιολογική διαλειτουργικότητα διασφαλίζει ότι η ακριβής μορφή και η έννοια των ανταλλασσόμενων δεδομένων και πληροφοριών διατηρούνται και κατανοούνται σε όλες τις ανταλλαγές μεταξύ των μερών.στο EIF, η σημασιολογική διαλειτουργικότητα καλύπτει δύο πτυχές: Η σημασιολογική πλευρά αναφέρεται στη σημασία των στοιχείων δεδομένων και στη σχέση μεταξύ τους Περιλαμβάνει ανάπτυξη λεξιλογίων και σχημάτων για την περιγραφή ανταλλαγής δεδομένων και εξασφαλίζει ότι τα στοιχεία δεδομένων γίνονται κατανοητά με τον ίδιο τρόπο Η συντακτική πτυχή αναφέρεται στην περιγραφή της ακριβούς μορφής των πληροφοριών που πρέπει να ανταλλάσσονται όσον αφορά τη γραμματική και τη μορφή (format) Σημασιολογική διαλειτουργικότητα #Σύσταση 30: Κατανόηση δεδομένων και πληροφοριών ως δημόσιο περιουσιακό στοιχείο που πρέπει να δημιουργείται, να συλλέγεται, να διαχειρίζεται, να διανέμεται, να προστατεύεται και να διατηρείται κατάλληλα. Μια στρατηγική διαχείρισης πληροφοριών πρέπει να σχεδιάζεται και να συντονίζεται στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο (εταιρική ή επιχείρηση) για την αποφυγή κατακερματισμού και τον ορισμό προτεραιοτήτων. Core person, core business, core location and core public service vocabularies επαναχρησιμοποιήσιμα μοντέλα δεδομένων 19

Σημασιολογική διαλειτουργικότητα #Σύσταση 31: Θέσπιση στρατηγικής διαχείρισης πληροφοριών στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, ώστε να αποφευχθεί ο κατακερματισμός και η αλληλοεπικάλυψη. Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη διαχείριση των μεταδεδομένων, των βασικών δεδομένων και των δεδομένων αναφοράς. Η ανάγκη για ωρίμανση της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας γίνεται εμφανής εάν ληφθούν υπόψη τα διαφορετικά γλωσσικά, πολιτιστικά, νομικά και διοικητικά περιβάλλοντα στα κράτη μέλη και οι σημαντικές προκλήσεις που αυτά δημιουργούν #Σύσταση 32: Υποστήριξη της δημιουργίας τομεακών και διατομεακών κοινοτήτων με στόχο τη δημιουργία ανοικτών προδιαγραφών πληροφορίας και την ενθάρρυνση των συναφών κοινοτήτων να μοιράζονται τα αποτελέσματά τους με τις εθνικές και ευρωπαϊκές πλατφόρμες Σημασιολογικά μοντέλα Κωδικολόγια Π.χ λίστα χωρών, νομισμάτων Δομικά Στοιχεία Δεδομένων (Core data components) Π.χ Ταυτότητα, Διεύθυνση Τύποι Δεδομένων Π.χ αλφαριθμητικό πεδίο ελεύθερου μήκους Πρότυπα Σχήματα Ηλεκτρονικών Εγγράφων (Standard XML Schemas) Μεταδεδομένα Οντολογίες Ληξιαρχείο Διαλειτουργικότητας 20

Η πρωτοβουλία EU Semantic Interoperability SEMIC.EU: Semantic Interoperability Centre Europe, μια πλατφόρμα συνεργασίας και υπηρεσία που προσφέρει η ΕΕ για την υποστήριξη της κοινής χρήσης στοιχείων διαλειτουργικότητας που χρησιμοποιηούνται σε Δημόσιες Υπηρεσίες (http://www.semic.eu) Σκοπός του είναι να θέσει τα θεμέλια της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας των ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών σε όλους τους τομείς και σε στενή συνεργασία με τις εθνικές πρωτοβουλίες. Παρέχει υπηρεσίες καθοδήγησης για τα στάδια σχεδιασμού και υλοποίησης και μια πλατφόρμα για συνεργασία και ανταλλαγή λύσεων σε προκλήσεις σημασιολογικής διαλειτουργικότητας. Τεχνική Διαλειτουργικότητα Η τεχνική διαλειτουργικότητα καλύπτει τις εφαρμογές και τις υποδομές που συνδέουν τα συστήματα και τις υπηρεσίες. Ένα σημαντικό εμπόδιο στη διαλειτουργικότητα προκύπτει από τα συστήματα παλαιού τύπου. Η τεχνική διαλειτουργικότητα θα πρέπει να εξασφαλίζεται, όπου είναι δυνατόν, μέσω της χρήσης τυπικών τεχνικών προδιαγραφών. #Σύσταση 33: Χρήση ανοικτών προδιαγραφών, εφόσον υπάρχουν, για τη διασφάλιση της τεχνικής διαλειτουργικότητας κατά τη δημιουργία ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών. 21

Τεχνική Διαλειτουργικότητα At front-office level At back-office level Security aspects Τεχνική Διαλειτουργικότητα At front-office level: Data presentation and exchange (e.g. browsers, einclusion, Languages) Accessibility Interface design principles Multichannel access Character sets Collective authoring File type and document formats File compression 22

Τεχνική Διαλειτουργικότητα At back-office level: Data integration and middleware XML-based standards EDI-based standards Web Services Distributed Application Architecture Interconnection services File and message transfer protocols Message transport and security Message store services Mailbox access Directory and domain name services Network services Τεχνική Διαλειτουργικότητα Security aspects to be considered concern all layers: Confidentiality, integrity, non-repudiation, authentication, availability Security services General security services PKI Web service security Firewalls Protection against viruses, worms, Trojan horses and e-mail bombs 23

EIF Ανοικτά Πρότυπα και Ανοικτό Λογισμικό Σύμφωνα το EIF, οι απαραίτητες απαιτήσεις που πρέπει να πληροί μια προδιαγραφή ή πρότυπο για να θεωρηθεί ανοικτή είναι: Να έχει υιοθετηθεί και ενημερώνεται από μη κερδοσκοπικό οργανισμό. Το σύνολο των τεχνικών προδιαγραφών είναι δημοσιευμένο και ελεύθερα διαθέσιμο, χωρίς περιορισμούς για τη διάθεσή του από τρίτους Τα πλεονεκτήματα που προσφέρει είναι: Ποιότητα, Ανεξαρτησία, Χαμηλό Κόστος, Ασφάλεια, Αξιοπιστία, Διαφάνεια, Προσαρμοστικότητα (μικρές απαιτήσεις σε υλικό) 24

Ανοικτά Πρότυπα και Ανοικτό Λογισμικό Κάποια από τα ποιο γνωστά ανοιχτά πρότυπα είναι και τα παρακάτω: TCP/IP Πρωτόκολλο μεταφοράς δεδομένων στο Internet HTTP, HTML Πρότυπα για τον Παγκόσμιο ιστό SMTP, POP, IMAP Πρότυπα για το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο Ανοικτά Πρότυπα και Ανοικτό Λογισμικό Οργανισμοί και φορείς πιστοποίησης DCMI Dublin Core Metadata Initiative - συντονίζει την επικοινωνία και τη διαδικασία δημιουργίας ανοιχτών και διαλειτουργικών προτύπων μεταδεδομένων GI Gateway Geographical Information Gateway - παρέχει γεωγραφικά μεταδεδομένα. GILS Government Information Locator Service - Βάση δεδομένων και μηχανή αναζήτησης που περιέχει όλες της δημόσιες υπηρεσίες που προσφέρονται από HΠΑ IEEE Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc Μη κερδοσκοπικός οργανισμός, σύλλογος επαγγελματιών με σκοπό την πρόοδο της τεχνολογίας ISO International Organization for Standardization Ο πιο μεγάλος και γνωστός διεθνής οργανισμός πιστοποίησης 25

Ανοικτά Πρότυπα και Ανοικτό Λογισμικό Οργανισμοί και φορείς πιστοποίησης CEN - European Committee for Standardization (Comité Européen de Normalisation) Οργανισμός που συντονίζει τη δημιουργία και προωθεί τη χρήση προτύπων στην ΕΕ ANSI - American National Standards Institute Οργανισμός που συντονίζει τη δημιουργία και προωθεί τη χρήση προτύπων στις ΗΠΑ W3C - World Wide Web Consortium - διαλειτουργικές τεχνολογίες (προδιαγραφές, οδηγίες, λογισμικό και εργαλεία) Oasis - Organization for the Advancement of Structured Information Standards - Mη κερδοσκοπικός διεθνής οργανισμός που καθοδηγεί την εξέλιξη, την σύγκλιση και την υιοθέτηση προτύπων για το ηλεκτρονικό εμπόριο. HL7 Health Level 7 Οργανισμός δημιουργίας προτύπων (προδιαγραφών και πρωτοκόλλων) που έχουν σχέση με τον τομέα της υγείας και ειδικότερα με δεδομένα διαχείρισης μονάδων υγείας και ασθενών. Χρησιμότητα οφέλη Εξασφάλιση ευελιξίας Εξασφάλιση διαλειτουργικότητας Αποφυγή μονοπωλιακού χαρακτήρα και δέσμευσης στον ένα προμηθευτή Δημιουργία διευρυμένου πεδίου δεξιοτήτων ανεξάρτητα από προμηθευτή Ώθηση της οικονομικής απόδοσης Διασφάλιση μελλοντικής πρόσβασης στην πληροφορία ιδιαίτερη σημασία έχει όταν πρόκειται για δεδομένα που αφορούν τους πολίτες (και επομένως ανήκουν στους πολίτες) Διασφάλιση ομαλού πλαισίου ανταγωνισμού 26

Τεχνολογικά Πρότυπα Μέθοδοι Μοντελοποίησης Προδιαγραφών Υλοποίησης Unified Modelling Language (UML) Σχήματα Ανταλλαγής Μοντέλων Προδιαγραφών Υλοποίησης XML Metadata Interchange Γλώσσες και Αρχιτεκτονικές Υλοποίησης Εφαρμογών Java 2 Platform, Enterprise Edition Microsoft Windows.NET Framework Java Platform Enterprise Edition PHP: Hypertext Preprocessor Τεχνολογικά Πρότυπα Μέθοδοι Μοντελοποίησης Υπηρεσιών Business Process Modelling Notation Unified Modelling Language, Activity Diagrams Γλώσσες Εκτέλεσης Υπηρεσιών Business Process Execution Language 27

Τεχνολογικά Πρότυπα Μέθοδοι Μοντελοποίησης Δεδομένων Entity-Relation Diagram (Διάγραμμα Οντοτήτων-Συσχετίσεων) Unified Modelling Language Σχήματα Ανταλλαγής Μοντέλων Δεδομένων XML Schema Definition XML Metadata Interchange Πρότυπα Ανταλλαγής Δεδομένων (Data Interchange Formats) Extensible Markup Language Τεχνολογικά Πρότυπα Μετασχηματισμός/ Παρουσίαση Δεδομένων Extensible Stylesheet Language Transformations Extensible Stylesheet Language Δομή Μεταδεδομένων Dublin Core Metadata Element Set Αποτύπωση Μεταδεδομένων Resource Description Framework Γλώσσες Αναπαράστασης Σημασιολογικής Πληροφορίας Extensible Markup Language Web Ontology Language (OWL) 28

Τεχνολογικά Πρότυπα Προσβασιμότητα W3C Web Content Accessibility Guidelines Σχήματα Ανταλλαγής Υπερκειμένου (Hypertext) Hypertext Markup Language Extensible Hypertext Markup Language Stylesheets Cascading Style Sheets Language Level Extensible Stylesheet Language Τεχνολογικά Πρότυπα Κωδικοποίηση Συνόλου Χαρακτήρων (Character Sets Encoding) Unicode v4.x UTF-8 v4.x Unicode v4.x UTF-16 v4.x Unicode v5.0 UTF-8 v5.0 Unicode v5.0 UTF-16 v5.0 Αναγνώριση Τύπου Διαμόρφωσης Αρχείων (File Formats) Multipurpose Internet Mail Extensions 29

Τεχνολογικά Πρότυπα Διαμόρφωση Εγγράφων Κειμένου για Ανταλλαγή Πληροφοριών Portable Document Format Hypertext Markup Language Open Document Format Portable Document Format Διαμόρφωση Εγγράφων Κειμένου για Περαιτέρω Επεξεργασία Πληροφοριών Text (.txt) Τεχνολογικά Πρότυπα Διαμορφώσεις Ανταλλαγής Γραφημάτων Graphics Interchange Format Joint Photographic Experts Group Portable Network Graphics Tagged Image File Format Διαμορφώσεις Ανταλλαγής Αρχείων Ήχου, Βίντεο και Ροής Βίντεο QuickTime (.qt,.mov) MPEG-4 Part 14 (MP4) Συμπίεση Δεδομένων ZIP 30

Τεχνολογικά Πρότυπα Διαλειτουργικότητα με τρίτα Συστήματα Simple Object Access Protocol Web Services Description Language Universal Description, Discovery and Integration WS-I Basic Profile Τεχνολογικά Πρότυπα Πρωτόκολλα Επιπέδου Δικτύου Internet Protocol v4 Domain Name System Internet Protocol v6 Πρωτόκολλα Επιπέδου Εφαρμογής File Transfer Protocol (FTP) Hypertext Transfer Protocol (HTTP) Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) / Multipurpose Internet Mail Extensions (MIME) Post Office Protocol (POP3) Internet Message Access Protocol Lightweight Directory Access Protocol Διανομή Περιεχομένου Real Simple Syndication 31

Τεχνολογικά Πρότυπα Ασφάλεια Υπηρεσιών Ιστού Web Services Security (WS-Security) WS-I Basic Security Profile Security Assertions Markup Language Ασφάλεια Μετάδοσης Δεδομένων Transport Layer Security Secure Socket Layer HyperText Transfer Protocol Secure IP Security Αυθεντικοποίηση XML Signature Κρυπτογράφηση XML Encryption Syntax and Processing Τεχνολογικά Πρότυπα Ανταλλαγή Ιατρικών Εικόνων Digital Imaging and Communications in Medicine 2007 Ανταλλαγή Ιατρικών Δεδομένων Health Level Seven v2 Health Level Seven v3 Ανταλλαγή Γεωγραφικών Δεδομένων Geography Markup Language Infrastructure for Spatial Information in the European Community Ανταλλαγή Χρηματοοικονομικών Δεδομένων Interactive Financial exchange Ανταλλαγή Δεδομένων σε Εκλογικές Διαδικασίες Election Markup Language Διεπιχειρησιακές συναλλαγές Universal Business Language 32

Τεχνολογικά Πρότυπα Ηλεκτρονική Μάθηση Sharable Content Object Reference Model Τηλεφωνία Public Switched Telephone Network Integrated Services Digital Network Τηλεομοιοτυπία Fax Group 3 Fax Group 4 Ασύρματες Συσκευές Wireless Application Protocol Short Message Service Multimedia Messaging Service General Packet Radio Service Ψηφιακή τηλεόραση PEG-21 v5 Υλοποίηση ανοιχτών συστημάτων Βασικές αρχές Χρήση του WWW και αξιοποίηση των ευρυζωνικών δικτύων Διαχωρισμός της παρουσίασης από το περιεχόμενο Συστήματα αρχιτεκτονικής n-tier Μεταδεδομένα Χρήση του προτύπου XML Δημιουργία και υιοθέτηση κοινού λεξιλογίου Χρήση Ενδιάμεσου Λογισμικό Διαλειτουργικότητας 33

Υλοποίηση ανοιχτών συστημάτων Βασικές αρχές Ρόλος ενδιάμεσου λογισμικού διαλειτουργικότητας Υλοποίηση ανοιχτών συστημάτων Βασικές αρχές Τήρηση των πλαισίων διαλειτουργικότητας Χρήση ανοικτών προτύπων Διασφάλιση της ακεραιότητας και ασφάλειας των δεδομένων Συστήματα «γενικής χρήσης» Service Oriented Architecture Ανοιχτό λογισμικό και χρήση του όπου αυτό είναι δυνατό 34

Τεκμηρίωση διαδικτυακής υπηρεσίας Πλήρες WSDL αρχείο της, με την περιγραφή διεπαφής και υλοποίησης, και τη διεύθυνση που λειτουργεί το web service στο διαδίκτυο. Mεταδεδομένα που σχετίζονται με τον ιδιοκτήτη της Μοντέλο και Μεταδεδομένα της υπηρεσίας στην οποία εντάσσεται XML Σχήματα για τα ανταλλασσόμενα έγγραφα Πηγές / Acknowledgements http://el.wikipedia.org Γιάννης Χαραλαμπίδης. Διαλειτουργικότητα Πληροφοριακών Συστημάτων, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Οδηγός υλοποίησης ανοιχτών προτύπων και διαλειτουργικών συστημάτων, ΕΜΠ, 2006 http://www.cenbii.eu http://ec.europa.eu/information_society/digital-agenda/index_en.htm http://ec.europa.eu/isa/documents/isa_iop_communication_en.pdf http://ec.europa.eu/isa/documents/eif_brochure_2011.pdf http://ec.europa.eu/isa/documents/isa_annex_i_eis_en.pdf http://ec.europa.eu/isa/documents/isa_annex_ii_eif_en.pdf New European Interoperability Framework, EIF Brochure Final, ISA2 35