IP/05/44 Βρυξέλλες, 14 Ιανουαρίου 2005 ηµόσιες συµβάσεις: η Επιτροπή λαµβάνει µέτρα για την εφαρµογή του κοινοτικού δικαίου στη Γερµανία, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία, την Αυστρία, την Πορτογαλία και τη Φινλανδία Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε, σε είκοσι υποθέσεις κατά επτά διαφορετικών κρατών µελών, είτε να παραπέµψει τα κράτη αυτά στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο είτε να τους ζητήσει επίσηµα να επανορθώσουν τις παραβιάσεις του κοινοτικού δικαίου για τις δηµόσιες συµβάσεις. Το αίτηµα αυτό υποβάλλεται µε τη µορφή αιτιολογηµένης γνώµης, η οποία συνιστά το δεύτερο στάδιο της διαδικασίας επί παραβάσει δυνάµει του άρθρου 226 της συνθήκης ΕΚ. Εάν δεν δοθεί ικανοποιητική απάντηση εντός δύο µηνών, η Επιτροπή ενδέχεται να προσφύγει στο ικαστήριο. Η Γερµανία θα παραπεµφθεί στο ικαστήριο για την ανάθεση από το ήµο του Hinte σύµβασης παραχώρησης υπηρεσιών διάθεσης λυµάτων και θα λάβει αιτιολογηµένες γνώµες σχετικά µε τη µεταφορά έργων τέχνης, καθώς και διάφορες άλλες συµβάσεις ή παραχωρήσεις υπηρεσιών στο Hinte, το Eisenhüttenstadt, το Rhein-Neckar Kreis, διάφορες περιοχές της Κάτω Σαξονίας, το Βρανδεµβούργο και το Oestrich-Winkel. Η Επιτροπή αποφάσισε να παραπέµψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο για αρκετές συµβάσεις παροχής τεχνικής βοήθειας σε αγρότες και να της απευθύνει αιτιολογηµένη γνώµη για παρατυπίες στη διαδικασία πρόσκλησης υποβολής προσφορών όσον αφορά την κατασκευή θερµοηλεκτρικού σταθµού στο Λαύριο. Η Ισπανία θα παραπεµφθεί στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο επειδή εφαρµόζει ανεπαρκείς διαδικασίες προσφυγής όσον αφορά τους υποψηφίους για την ανάθεση συµβάσεων οι οποίοι απορρίπτονται. Η Ισπανία θα λάβει αιτιολογηµένη γνώµη επειδή το ισπανικό δίκαιο εξαιρεί ορισµένες αναθέτουσες αρχές από τον κατάλογο εκείνων που υπόκεινται στις απαιτήσεις της κοινοτικής οδηγίας για τις δηµόσιες συµβάσεις υπηρεσιών. Εν τω µεταξύ, η Επιτροπή θα παραπέµψει την Ιταλία στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο για τις εθνικές της διατάξεις που επιτρέπουν την ανανέωση συµβάσεων χωρίς διαγωνισµό, καθώς και για τις υπηρεσίες επεξεργασίας αποβλήτων στη Σικελία. Επιπλέον, η Επιτροπή θα αποστείλει στην Ιταλία αιτιολογηµένες γνώµες σχετικά µε την παραχώρηση αυτοκινητοδρόµου για αρτηρία που θα εξυπηρετεί το αεροδρόµιο Montichiari, τις συµβάσεις για την παροχή υπηρεσιών ασθενοφόρων στην Τοσκάνη, καθώς και σχετικά µε ένα διάταγµα που επιτρέπει στις αρχές να αγοράζουν ελικόπτερα για την αστυνοµία και την πυροσβεστική χωρίς διαγωνισµό. Η Αυστρία, µε τη σειρά της, θα λάβει αιτιολογηµένη γνώµη για τη σύµβαση διάθεσης λυµάτων στο Villach.
Η Πορτογαλία θα παραπεµφθεί στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο επειδή το εθνικό της δίκαιο δεν συµµορφώνεται µε τις κοινοτικές διατάξεις για τις δηµόσιες συµβάσεις στον τοµέα του ύδατος, της ενέργειας, των µεταφορών και των τηλεπικοινωνιών. Η Επιτροπή εξέδωσε αιτιολογηµένη γνώµη κατά της Φινλανδίας για την ανάθεση σύµβασης υπηρεσιών αεροµεταφοράς δηµοσίων υπαλλήλων εφαρµόζοντας κριτήρια που εισήγαγαν διακρίσεις. Τέλος, κλείνει η υπόθεση κατά του Ηνωµένου Βασιλείου σχετικά µε τη µη εφαρµογή των κοινοτικών διατάξεων για τις δηµόσιες συµβάσεις σε παρόχους επιδοτούµενης στέγασης, εφόσον το Ηνωµένο Βασίλειο συµφώνησε να συµµορφωθεί µε τη θέση της Επιτροπής. Οι ανοικτές και διαφανείς διαδικασίες πρόσκλησης υποβολής προσφορών που απαιτούνται δυνάµει του κοινοτικού δικαίου συνεπάγονται µεγαλύτερο ανταγωνισµό, ισχυρότερα εχέγγυα κατά της διαφθοράς, καλύτερες υπηρεσίες και αποδοτικότερη σχέση κόστους-ποιότητας για τους φορολογουµένους. Γερµανία µεταφορά έργων τέχνης και συµβάσεις/παραχωρήσεις υπηρεσιών στο Hinte, το Eisenhüttenstadt, το Rhein-Neckar Kreis, την Κάτω Σαξονία, το Βρανδεµβούργο και το Oestrich-Winkel Η Επιτροπή αποφάσισε να συνεχίσει επτά διαδικασίες επί παραβάσει κατά της Γερµανίας σχετικά µε την ανάθεση συµβάσεων και παραχωρήσεων υπηρεσιών χωρίς διαγωνισµό. Το εκέµβριο του 1999 ο ήµος του Hinte στην Κάτω Σαξονία ανέθεσε παραχώρηση υπηρεσιών στο Oldenburgisch Ostfriesischen Wasserverband για τη διάθεση λυµάτων. εν εφαρµόστηκε διαφανής διαδικασία ανάθεσης, όπως απαιτείται από το κοινοτικό δίκαιο σύµφωνα µε την ερµηνεία του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου (C-324/98, Telaustria). Η Γερµανία ισχυρίστηκε ότι ο ήµος του Hinte δεν παρέσχε υπηρεσία στην αγορά και ότι, αντιθέτως, η υπηρεσία µεταφέρθηκε µεταξύ δηµόσιων οργανισµών οι οποίοι, σύµφωνα πάντα µε τη Γερµανία, δεν υπόκεινται στις κοινοτικές διατάξεις για τις δηµόσιες συµβάσεις. Η Επιτροπή δεν συµµερίζεται την άποψη αυτή, γιατί το Ευρωπαϊκό ικαστήριο αποφάνθηκε ότι οι συµβάσεις που συνάπτονται µεταξύ δηµοσίων φορέων πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του κοινοτικού δικαίου. Ως εκ τούτου, το κοινοτικό δίκαιο παραβιάστηκε µε την ανάθεση της παραχώρησης υπηρεσιών και, για το λόγο αυτό, η Επιτροπή αποφάσισε να παραπέµψει την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο. Σε άλλες έξι υποθέσεις αποστέλλονται αιτιολογηµένες γνώµες στις γερµανικές αρχές. Αρκετά γερµανικά µουσεία αναθέτουν τακτικά συµβάσεις υπηρεσιών σχετικά µε τη µεταφορά έργων τέχνης για προσωρινές εκθέσεις σε εξειδικευµένες µεταφορικές εταιρείες χωρίς να εφαρµόζουν διαφανείς διαδικασίες ανάθεσης. Η Γερµανία ισχυρίζεται ότι η υποχρέωση διαφάνειας είναι περιορισµένη σε αυτές τις περιπτώσεις, οι οποίες λόγω της χαµηλής αξίας των συµβάσεων, όπως αναφέρει δεν υπόκεινται στην κοινοτική οδηγία για τις δηµόσιες συµβάσεις. Επιπλέον, η Γερµανία προβάλλει το επιχείρηµα ότι η απευθείας ανάθεση δικαιολογείται αντικειµενικά λόγω της απαιτούµενης ποιότητας για τις υπηρεσίες αυτές και της αναγκαίας τήρησης των όρων που επιβάλλονται από τους φορείς που δανείζουν τα έργα τέχνης. Ωστόσο, εφόσον υπάρχει αναπτυγµένη αγορά για τη µεταφορά έργων τέχνης στην Ευρώπη, η Επιτροπή θεωρεί ότι η µη εφαρµογή των διατάξεων για την κοινή αγορά δεν δικαιολογείται στον συγκεκριµένο τοµέα. 2
Το Νοέµβριο του 2000 η Stadtwerke Eisenhüttenstadt GmbH ανέθεσε παραχώρηση υπηρεσιών για την παροχή ευρυζωνικών καλωδιακών υπηρεσιών στο Eisenhüttenstadt. εν εφαρµόστηκε διαφανής διαδικασία ανάθεσης. Η Γερµανία ισχυρίζεται ότι η σύµβαση που συνήφθη αφορά µόνο την ιδιωτικοποίηση της Telekommunikationsgesellschaft Eisenhüttenstadt mbh. Ωστόσο, η γνώµη της Επιτροπής βασίζεται στο γεγονός ότι, µαζί µε τη σύµβαση, παραχωρήθηκαν ειδικά συναφή µε την υπηρεσία δικαιώµατα και υποχρεώσεις στον ιδιωτικό πάροχο και, ως εκ τούτου, παραβιάστηκαν οι αρχές του κοινοτικού δικαίου σχετικά µε την ελευθερία εγκατάστασης και την ελευθερία παροχής υπηρεσιών. Το 2002, η Abfallverwertungsgesellschaft des Rhein-Neckar Kreises mbh (AVR) ανέθεσε υπηρεσίες διάθεσης αποβλήτων του Rhein-Neckar Kreis στην AVR Service GmbH, της οποίας έχει το 51% των µετοχών. Η Γερµανία ισχυρίζεται ότι η ανάθεση δεν υπόκειται στο δίκαιο για τις δηµόσιες συµβάσεις σύµφωνα µε τη νοµολογία του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου (υπόθεση Teckal, C-107/98), η οποία ορίζει ότι οι κοινοτικές διατάξεις για τις δηµόσιες συµβάσεις δεν εφαρµόζονται στη σύναψη δηµοσίων συµβάσεων µε φορέα που αποτελεί ο ίδιος αναθέτουσα αρχή. Ωστόσο, η Επιτροπή κατέληξε στο συµπέρασµα ότι, στη συγκεκριµένη περίπτωση, δεν ίσχυε ο όρος αυτός και ότι, κατά συνέπεια, παραβιάστηκαν οι διατάξεις της οδηγίας 92/50/ΕΟΚ σχετικά µε τις δηµόσιες συµβάσεις υπηρεσιών. Το 1995 οι γερµανικές περιφέρειες (Landkreise) του Rotenburg (Wümme), του Harburg, του Soltau-Fallingbostel και του Stade, που βρίσκονται στο κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας, ανέθεσαν σύµβαση υπηρεσιών για τη διάθεση αποβλήτων, οι οποίες πρόκειται να παρασχεθούν έως το 2019, απευθείας στη Stadtreinigung Hamburg. Η Γερµανία ισχυρίζεται ότι η εν λόγω σύµβαση αφορά συνεργασία µεταξύ δήµων εκτός του πεδίου εφαρµογής των οδηγιών για τις δηµόσιες συµβάσεις. Εφόσον το Ευρωπαϊκό ικαστήριο αποφάνθηκε ότι οι συµβάσεις που συνάπτονται µεταξύ δηµοσίων φορέων εµπίπτουν στην κοινοτική νοµοθεσία, η Επιτροπή συµπεραίνει ότι η οδηγία 92/50/ΕΟΚ παραβιάστηκε. Το κρατίδιο του Βρανδεµβούργου δηµιούργησε τέσσερις εξωτερικές πλατφόρµες για την πολιτική στήριξης των εξωτερικών οικονοµικών σχέσεών του που εφαρµόζει. Στο πλαίσιο αυτό, το 2001 ανατέθηκαν απευθείας τέσσερις συµβάσεις συµβουλευτικών υπηρεσιών, υπηρεσιών δηµοσίων σχέσεων και διαφηµιστικών υπηρεσιών χωρίς την εφαρµογή διαδικασιών σύναψης συµβάσεων. Οι γερµανικές αρχές ισχυρίζονται ότι οι συµβάσεις δεν υπόκεινται στις κοινοτικές διατάξεις για τις δηµόσιες συµβάσεις. Ωστόσο, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι συµβάσεις αφορούν υπηρεσίες που παρέχονται έναντι αµοιβής και εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της οδηγίας 92/50/ΕΟΚ. Το 2003, ο ήµος του Oestrich-Winkel ανέθεσε σύµβαση υπηρεσιών πολεοδοµίας απευθείας χωρίς καµία µορφή ανακοίνωσης. Η αξία της σύµβασης ήταν µικρότερη του κατωφλίου πάνω από το οποίο εφαρµόζεται η οδηγία 92/50/ΕΟΚ, αλλά και οι υπηρεσίες που είναι χαµηλότερης αξίας πρέπει να ανατίθενται σύµφωνα µε τις αρχές της συνθήκης ΕΚ. Οι γερµανικές αρχές το αναγνωρίζουν, αλλά ισχυρίζονται ότι η διαδικασία ανάθεσης ήταν αρκετά διαφανής. Η Επιτροπή διαφωνεί µε αυτή την άποψη. Εφόσον η σύµβαση υπηρεσιών ανατέθηκε απευθείας χωρίς καµία µορφή ανακοίνωσης ή δηµοσίευσης, παραβιάστηκαν σαφώς οι αρχές της συνθήκης ΕΚ. 3
Ελλάδα τεχνική βοήθεια σε αγρότες και κατασκευή θερµοηλεκτρικού σταθµού στο Λαύριο Η Επιτροπή αποφάσισε να παραπέµψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο για παρατυπίες στην ανάθεση αρκετών συµβάσεων παροχής τεχνικής βοήθειας σε έλληνες αγρότες. Η ελληνική κυβέρνηση, για να διευκολύνει τους αγρότες να επωφεληθούν από τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, υπέγραφε κάθε χρόνο συµβάσεις παροχής τεχνικής βοήθειας µε ειδικευµένες εταιρείες, κατόπιν προκήρυξης διαγωνισµού. Ωστόσο, το 2001, απέκλινε από αυτή την προηγούµενη προσέγγιση και ανέθεσε απευθείας συµβάσεις για τη διαχείριση ενός προγράµµατος-πλαισίου και την αναλυτική εφαρµογή αυτού του προγράµµατος, χωρίς να εφαρµόσει τις διαδικασίες ανακοίνωσης και προκήρυξης διαγωνισµού που απαιτούνται από την οδηγία 92/50/ΕΟΚ. Η Επιτροπή δεν δέχεται το επιχείρηµα των ελληνικών αρχών σύµφωνα µε το οποίο, παρά τη διαφωνία τους µε την Επιτροπή, συµµορφώθηκαν στην πράξη µε την αιτιολογηµένη γνώµη που έλαβαν το εκέµβριο του 2003 (βλ. IP/03/1763) καθώς υπήγαγαν τις συµβάσεις σε διαγωνισµό, όπως απαιτούσε η οδηγία, και η Γενική Γραµµατεία του υπουργείου Γεωργίας εξέδωσε εγκύκλιο. Σύµφωνα µε τις πληροφορίες της Επιτροπής, το διατεινόµενο άνοιγµα των οικείων συµβάσεων στον ανταγωνισµό από το 2003 είναι µόνο θεωρητικό εφόσον, µε την εφαρµογή διαφόρων µηχανισµών, οι συµβάσεις ανατέθηκαν στις ίδιες ενώσεις γεωργών. Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί ότι εξακολουθεί να υφίσταται κίνδυνος παρόµοιων παραβιάσεων στο µέλλον και ότι η εγκύκλιος της Γενικής Γραµµατείας, όπως διατυπώθηκε, δεν επιτρέπει την επανόρθωση της παράβασης και θα µπορούσε, µάλιστα, να οδηγήσει στην επανάληψή της. Η ηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού ( ΕΗ) δηµοσίευσε πρόσκληση υποβολής προσφορών για την κατασκευή θερµοηλεκτρικού σταθµού στο Λαύριο. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι δύο επιχειρήσεις που έφτασαν στο τελικό στάδιο της διαδικασίας (υποβολή χρηµατοοικονοµικών προσφορών) δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις της πρόσκλησης υποβολής προσφορών, παρά το γεγονός ότι η ανακοίνωση της πρόσκλησης και η προκήρυξη διαγωνισµού ανέφεραν ρητώς ότι καµία προσφορά που δεν πληρούσε τις συγκεκριµένες απαιτήσεις δεν θα γινόταν δεκτή. Η πρώτη επιχείρηση δεν είχε την απαιτούµενη πείρα, ενώ η προσφορά που υποβλήθηκε από τη δεύτερη επιχείρηση, στην οποία και ανατέθηκε τελικά η σύµβαση, δεν πληρούσε έναν από τους όρους σχετικά µε τη µακροπρόθεσµη συµφωνία συντήρησης. Η ΕΗ, αποδεχόµενη αυτές τις δύο επιχειρήσεις στο τελικό στάδιο της διαδικασίας, και αναθέτοντας τη σύµβαση σε µία από αυτές, παρέβη το άρθρο 4 παράγραφος 2 της οδηγίας 93/38/ΕΟΚ (αποκλειόµενοι τοµείς), καθώς και τις αρχές ίσης µεταχείρισης των υποψηφίων και διαφάνειας, οι οποίες ορίζονται στη νοµολογία του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου. Η µη εφαρµογή αυτών των αρχών ενδέχεται να είναι άδικη όχι µόνο για τις επιχειρήσεις που συµµετέχουν στη διαδικασία, αλλά και για τις επιχειρήσεις που θα µπορούσαν να είχαν συµµετάσχει, εάν γνώριζαν ότι η αναθέτουσα αρχή δεν θα εφάρµοζε τους όρους που η ίδια είχε ορίσει στην πρόσκληση υποβολής προσφορών. 4
Ισπανία ανεπάρκεια των διαδικασιών προσφυγής και αποκλεισµός ορισµένων οργανισµών από την έννοια της αναθέτουσας αρχής Η Επιτροπή αποφάσισε να παραπέµψει στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο µία υπόθεση σχετικά µε την Ισπανία η οποία αφορά την πληµµελή µεταφορά της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ περί της εφαρµογής των διαδικασιών προσφυγής στον τοµέα της σύναψης συµβάσεων κρατικών προµηθειών, δηµοσίων έργων και υπηρεσιών. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η ισπανική νοµοθεσία δεν συνάδει προς την οδηγία γιατί, προβλέποντας την ταυτόχρονη ανάθεση και σύναψη της σύµβασης, δεν δίνει τη δυνατότητα στους υποψηφίους που απορρίφθηκαν να εξετάσουν, την κατάλληλη στιγµή, το ζήτηµα της εγκυρότητας της απόφασης ανάθεσης και να προσβάλουν την απόφαση αυτή σε ένα στάδιο όπου οι παραβάσεις έχουν το περιθώριο να διορθωθούν. Η Επιτροπή εκτιµά ότι ο ορισµός εύλογης προθεσµίας η οποία θα επιτρέπει στον υποψήφιο που απορρίφθηκε να προσβάλει την απόφαση ανάθεσης συνιστά τη λύση που, σε νοµοθετικό επίπεδο, ανταποκρίνεται καλύτερα στις απαιτήσεις της οδηγίας για τα µέσα προσφυγής, όπως αυτές ερµηνεύονται από τη νοµολογία του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου. Επιπλέον, η ισπανική νοµοθεσία προβλέπει ότι, σε περίπτωση ακύρωσης µιας σύµβασης η οποία ενδέχεται να διαταράξει σηµαντικά τον δηµόσιο τοµέα, µπορεί να αποφασιστεί η διατήρηση των αποτελεσµάτων της σύµβασης, µε τους ίδιους όρους, έως ότου ληφθούν επείγοντα µέτρα ώστε να αποφευχθεί η βλάβη του δηµοσίου συµφέροντος. Η Επιτροπή θεωρεί ότι το γεγονός ότι από την κήρυξη ακυρότητας εξαιρείται η προστασία του δηµόσιου τοµέα δύναται να ακυρώσει και το ευνοϊκό αποτέλεσµα των διατάξεων της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ γιατί, όπως προκύπτει από την ισπανική νοµοθεσία, το πεδίο εφαρµογής αποδεικνύεται αρκετά ευρύ και καλύπτει, εκτός από τις περιπτώσεις απόλυτης (αυτοδικαίως επερχόµενης) ακυρότητας των αποφάσεων, και την απλή ακύρωση των παράνοµων αποφάσεων. Η Επιτροπή αποφάσισε επίσης να αποστείλει αιτιολογηµένη γνώµη στην Ισπανία για την πληµµελή µεταφορά της οδηγίας 92/50/ΕΟΚ σχετικά µε το συντονισµό των διαδικασιών σύναψης δηµόσιων συµβάσεων υπηρεσιών. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η ισπανική νοµοθεσία 1, ακόµα και µετά την τροποποίηση του 2003, δεν µεταφέρει ορθά την έννοια των οργανισµών δηµοσίου δικαίου της οδηγίας, εφόσον αποκλείει από την έννοια αυτή και, ως εκ τούτου, από το πεδίο εφαρµογής της οδηγίας ορισµένους φορείς ιδιωτικού δικαίου, όπως τα ιδρύµατα. Ιταλία: ανανέωση συµβάσεων χωρίς διαγωνισµό, επεξεργασία αποβλήτων στη Σικελία, ελικόπτερα της αστυνοµίας και της πυροσβεστικής, παραχώρηση αυτοκινητοδρόµου στη Λοµβαρδία, µεταφορά ασθενών στην Τοσκάνη Η Επιτροπή αποφάσισε να ασκήσει στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο πρoσφυγή λόγω παράλειψης κατά της Ιταλίας για την παραβίαση του κοινοτικού δικαίου για τις δηµόσιες συµβάσεις εάν, εντός τριών µηνών, το ιταλικό κοινοβούλιο, ενώπιον του οποίου το θέµα αυτό εκκρεµεί επί του παρόντος, δεν καταργήσει τη διάταξη του άρθρου 44 του νόµου 724/1994 (πρέπει να διαβάζεται µαζί µε το άρθρο 6 του νόµου 573/1993), το οποίο έχει ήδη αποτελέσει αντικείµενο αιτιολογηµένης γνώµης που αποστάλθηκε στην ιταλική κυβέρνηση το εκέµβριο του 2003 (IP/03/1763). 1 Τροποποιήθηκε η παράγραφος 1 του άρθρου 2 του νόµου για τις δηµόσιες συµβάσεις που συνάπτονται από τις δηµόσιες διοικήσεις, η οποία εγκρίθηκε µε το άρθρο 67 του νόµου 62/2003. 5
Η Επιτροπή έκρινε τη διάταξη αυτή αντίθετη µε τις προαναφερόµενες κοινοτικές διατάξεις, στο βαθµό που επιτρέπει στις ιταλικές αναθέτουσες αρχές να παρατείνουν τις δηµόσιες συµβάσεις προµηθειών ή υπηρεσιών υπέρ του φορέα δικαιούχου προηγούµενης ανάθεσης χωρίς καµία µορφή προκήρυξης διαγωνισµού. Μετά την αιτιολογηµένη γνώµη που αποστάλθηκε στις ιταλικές αρχές τον Ιούλιο του 2004 (IP/04/951), η Επιτροπή θα προσφύγει στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο κατά της Ιταλίας και για την παράβαση της οδηγίας 92/50/ΕΟΚ για τις δηµόσιες συµβάσεις κατά την επιλογή, από τις αρµόδιες αρχές, των φορέων που θα αναλάµβαναν την εκτέλεση της επεξεργασίας µε µετατροπή σε ηλεκτρική ενέργειας των αστικών λυµάτων που παράγονται σε όλη τη Σικελία. Η εν λόγω σύµβαση ανατέθηκε για περίοδο είκοσι ετών. Ακόµη και αν η αναθέτουσα αρχή δηµοσίευσε ανακοίνωση στην Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ανακοίνωση αυτή δεν περιελάµβανε τις απολύτως απαραίτητες πληροφορίες που ορίζουν οι κοινοτικές οδηγίες, προκειµένου να επιτρέψουν στους πιθανούς ενδιαφερόµενους να συµµετάσχουν στην πρόσκληση υποβολής προσφορών. Η Επιτροπή απέστειλε αιτιολογηµένη γνώµη στην Ιταλία σχετικά µε το διάταγµα του υπουργού Εσωτερικών της 11ης Ιουλίου 2003, το οποίο επιτρέπει την αγορά ελαφρών ελικοπτέρων για τις Αστυνοµικές υνάµεις και το Εθνικό Σώµα Πυροσβεστών, χωρίς να εφαρµόσει τους κανόνες διαγωνισµού της οδηγίας 93/36/ΕΟΚ για τις δηµόσιες συµβάσεις προµηθειών. Η Επιτροπή εκτιµά ότι το διάταγµα αυτό παραβιάζει την εν λόγω οδηγία, εφόσον η Ιταλία δεν απέδειξε ότι πληρείται ένας από τους αυστηρούς όρους που επιτρέπει παρέκκλιση από αυτή, και ιδίως ο όρος σχετικά µε τις συµβάσεις των οποίων η εκτέλεση πρέπει να συνοδεύεται από ιδιαίτερα µέτρα ασφάλειας. Η Επιτροπή έχει ήδη αποφασίσει να ασκήσει στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο προσφυγή για παράλειψη κατά της Ιταλίας σε άλλες δύο περιπτώσεις που αφορούν τις διαδικασίες που ακολουθούνται από την ιταλική κυβέρνηση για την αγορά ελικοπτέρων πολιτικής χρήσης. Η πρώτη περίπτωση αφορά κυβερνητική διάταξη µε την οποία επιτρέπεται στο Εθνικό Σώµα ασονόµων να αγοράζει ελικόπτερα χωρίς καµιά µορφή διαγωνισµού (βλ. IP/03/1037). Η δεύτερη περίπτωση αφορά την πρακτική της ιταλικής κυβέρνησης να αναθέτει απευθείας στην εταιρεία "Agusta" τις συµβάσεις για την αγορά ελικοπτέρων για τις ανάγκες των κυριότερων Σωµάτων της (IP/04/875). Η Επιτροπή απέστειλε επίσης αιτιολογηµένη γνώµη στην Ιταλία για την απευθείας ανάθεση, χωρίς κανέναν προηγούµενο διαγωνισµό σε κοινοτικό επίπεδο, της εκτέλεσης και της διαχείρισης του αυτοκινητοδρόµου που συνδέει το σταθµό διοδίων του Ospitaletto (A4), τον νέο σταθµό διοδίων του Poncarale (A21) και το αεροδρόµιο Montichiari στη Λοµβαρδία. Η Επιτροπή φρονεί ότι αυτή η απευθείας ανάθεση παραβιάζει την οδηγία 93/37/ΕΟΚ, η οποία επιβάλλει στις αναθέτουσες αρχές που επιθυµούν να συνάψουν σύµβαση παραχώρησης δηµοσίων έργων να γνωστοποιούν την πρόθεσή τους µε ανακοίνωση που θα δηµοσιεύεται στην Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιτροπή εκτιµά επίσης ότι οι αιτιολογίες που παρουσίασε η Ιταλία, προκειµένου να υποστηρίξει τη νοµιµότητα της εν λόγω απευθείας ανάθεσης, δεν µπορούν να γίνουν δεκτές. Αποστάλθηκε και τρίτη αιτιολογηµένη γνώµη στην Ιταλία για παραβίαση των κανόνων σχετικά µε τη σύναψη δηµοσίων συµβάσεων υπηρεσιών που αναφέρονται στην οδηγία 92/50/ΕΟΚ, λόγω της ανάθεσης, από την περιφέρεια της Τοσκάνης, της διαχείρισης των υπηρεσιών µεταφοράς ασθενών (κυρίως των υπηρεσιών ασθενοφόρου) εντός της περιφέρειας. 6
Ειδικότερα, πρόκειται για τη σύναψη µεταξύ της εν λόγω περιφέρειας και πολλών ενώσεων, το 1999, το 2003 και το 2004, συµφωνιών σχετικά µε τις υπηρεσίες αυτές χωρίς την εφαρµογή των διαδικασιών προκήρυξης διαγωνισµού που προβλέπονται στην κοινοτική νοµοθεσία για τις δηµόσιες συµβάσεις. Αυστρία διάθεση αποβλήτων Το 2001 ο ήµος του Villach συνήψε σύµβαση υπηρεσιών για τη διάθεση αποβλήτων για ελάχιστη περίοδο 15 ετών, αφού επέλεξε πάροχο υπηρεσιών από περιορισµένο αριθµό εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Αυστρία, ο οποίος ήταν ήδη εγκαταστηµένος στο αυστριακό κρατίδιο της Καρίνθιας. Οι αυστριακές αρχές ισχυρίζονται ότι η σύµβαση αφορά παραχώρηση υπηρεσίας και ότι, ως εκ τούτου, δεν εµπίπτει στο πεδίο εφαρµογής των ειδικών κανόνων για τις συµβάσεις του δηµόσιου τοµέα που ορίζονται στην οδηγία 92/50/ΕΟΚ. Ωστόσο, η Επιτροπή κατέληξε στο συµπέρασµα ότι η σύµβαση υπόκειται στην οδηγία 92/50/ΕΟΚ και έπρεπε να είχε ανακοινωθεί σύµφωνα µε τους κανόνες που διέπουν τις συµβάσεις του δηµόσιου τοµέα. Αλλά ακόµη και αν µπορούσε να θεωρηθεί παραχώρηση υπηρεσιών, η διαδικασία επιλογής που εφαρµόστηκε από το ήµο του Villach θα παραβίαζε τις γενικές αρχές της συνθήκης ΕΚ, ιδίως την αρχή για τη µη εισαγωγή διακρίσεων λόγω ιθαγένειας. Για το λόγο αυτό, αποστάλθηκε αιτιολογηµένη γνώµη. Πορτογαλία µη συµµόρφωση της νοµοθεσίας στους τοµείς του ύδατος, της ενέργειας, των µεταφορών και των τηλεπικοινωνιών Η Επιτροπή αποφάσισε να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο για δύο περιπτώσεις που αφορούν την Πορτογαλία σχετικά µε την πληµµελή µεταφορά των οδηγιών 93/38/ΕΟΚ και 92/13/ΕΟΚ. Η πρώτη οδηγία αφορά το συντονισµό των διαδικασιών σύναψης συµβάσεων στους τοµείς του ύδατος, της ενέργειας, των µεταφορών και των τηλεπικοινωνιών. Η δεύτερη οδηγία αποβλέπει στην αποτελεσµατική εφαρµογή της προηγούµενης οδηγίας, διασφαλίζοντας στους προµηθευτές, τους εργολάβους και τους παρόχους υπηρεσιών αποτελεσµατικά και γρήγορα µέσα προσφυγής σε περίπτωση παραβίασης του κοινοτικού δικαίου στον συγκεκριµένο τοµέα ή των εθνικών διατάξεων για τη µεταφορά αυτού του δικαίου. Η Επιτροπή εκτιµά ότι η πορτογαλική νοµοθεσία δεν συνάδει προς την κοινοτική νοµοθεσία, ιδίως όσον αφορά το πεδίο και τα κατώτατα όρια εφαρµογής, τις προθεσµίες παραλαβής των προσφορών, τους διαγωνισµούς και τις ασυνήθιστα χαµηλές προσφορές. Φινλανδία υπηρεσίες αεροµεταφοράς δηµοσίων υπαλλήλων Η Επιτροπή αποφάσισε να εκδώσει αιτιολογηµένη γνώµη κατά της Φινλανδίας όσον αφορά την απόφαση του υπουργείου Οικονοµικών για την ανάθεση σύµβασηςπλαισίου σχετικά µε τις υπηρεσίες αεροµεταφοράς δηµοσίων υπαλλήλων εφαρµόζοντας κριτήρια ανάθεσης που εισάγουν διακρίσεις και, ως εκ τούτου, παραβιάζουν την οδηγία 92/50/ΕΚ για τις δηµόσιες συµβάσεις υπηρεσιών. Το υπουργείο Οικονοµικών ανέθεσε τη σύµβαση βάσει µη δηµοσιευµένων κριτηρίων, συνέκρινε τις τιµές εισιτηρίων που δεν βασίζονταν σε ισότιµους ή παρόµοιους όρους, και συµπεριέλαβε προορισµό µεταξύ των δροµολογίων που θα εκτελούνταν ο οποίος είχε ήδη παραχωρηθεί σε συγκεκριµένη φινλανδική αεροπορική εταιρεία, καθιστώντας µε τον τρόπο αυτό αδύνατο για τους άλλους φορείς να υποβάλουν προσφορά για αυτό το δροµολόγιο. Η εκτιµώµενη αξία της σύµβασης ανερχόταν σε 30 εκατ. ευρώ. Οι φινλανδικές αρχές δεν αναγνώρισαν την παράβαση. 7
Εάν οι φινλανδικές αρχές δεν δώσουν ικανοποιητική απάντηση στην αιτιολογηµένη γνώµη εντός δύο µηνών, δηλώνοντας αλλαγή στην πρακτική που εφαρµόζουν για την ανάθεση τέτοιων συµβάσεων στο µέλλον, η Επιτροπή ενδέχεται να παραπέµψει το θέµα στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο. Ηνωµένο Βασίλειο κλείσιµο της υπόθεσης σχετικά µε τους παρόχους επιδοτούµενης στέγασης (Registered Social Landlords) Η Επιτροπή αποφάσισε να περατώσει τη διαδικασία επί παραβάσει κατά του Ηνωµένου Βασιλείου, µετά την αλλαγή της στάσης της κυβέρνησής του σχετικά µε τους παρόχους επιδοτούµενης στέγασης. Οι φορείς αυτοί παρέχουν επιδοτούµενη κατοικία στο Ηνωµένο Βασίλειο. Η Επιτροπή κίνησε διαδικασία επί παραβάσει το εκέµβριο του 2001 λόγω της αδυναµίας του Ηνωµένου Βασιλείου να αποδεχθεί ότι οι "Registered Social Landlords" αποτελούν φορείς δηµοσίου δικαίου, οι οποίοι πρέπει να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των κοινοτικών οδηγιών για τις δηµόσιες συµβάσεις. Το εκέµβριο του 2003 το ζήτηµα κορυφώθηκε µε την ανακοίνωση της Επιτροπής ότι θα κινούσε διαδικασία επί παραβάσει στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο κατά του Ηνωµένου Βασιλείου. Το Ευρωπαϊκό ικαστήριο είχε ήδη αποφανθεί για τις εταιρίες κατοικιών χαµηλού ενοικίου στη σχετική απόφασή του (υπόθεση C-237/99) κατά της Γαλλίας. Το Σεπτέµβριο του 2004 η κυβέρνηση του Ηνωµένου Βασιλείου αποφάσισε να αλλάξει τη θέση της και να αποδεχθεί δηµοσίως την ορθότητα της άποψης της Επιτροπής, σύµφωνα µε την οποία οι "Registered Social Landlords" είναι φορείς που διέπονται από το δηµόσιο δίκαιο για τους σκοπούς της κοινοτικής νοµοθεσίας για τις δηµόσιες συµβάσεις και, ως εκ τούτου, πρέπει να συµµορφώνονται µε τις οδηγίες για τις δηµόσιες συµβάσεις, όπου αυτές εφαρµόζονται. Επιπλέον, η κυβέρνηση του Ηνωµένου Βασιλείου εκπόνησε κατευθυντήριες γραµµές για τους "Registered Social Landlords" όσον αφορά την εφαρµογή των οδηγιών. εδοµένης της δηµόσιας αναγνώρισης από την κυβέρνηση του Ηνωµένου Βασιλείου, η Επιτροπή δεν θεωρεί απαραίτητο να συνεχίσει τις διαδικασίες της ενώπιον του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου και αποφάσισε να κλείσει την υπόθεση. Οι τελευταίες πληροφορίες σχετικά µε τις διαδικασίες επί παραβάσει κατά οποιουδήποτε κράτους µέλους βρίσκονται στην εξής ηλεκτρονική διεύθυνση: http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/sgb/droit_com/index_en.htm 8