Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία Αρσάκειο Γενικό Λύκειο Ψυχικού Σχολικό έτος: 2013-2014 Ερευνητική Εργασία Α Λυκείου Ιστορία της Γραφής Πρώτες Μορφές Γραφής Εργάστηκαν οι μαθητές: Ευγενία Πονηρού, Σάββας Παπαευαγγέλου, Γρηγόρης Ψαρουδάκης, Ιωαννίδου Αριάννα, Αποστόλης Παυλάτος Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μαρία Άννα Μπενέκου
Είναι το σύστημα με το οποίο αποτυπώνουμε σκέψεις, ιδέες και συναισθήματα πάνω σε μια επιφάνεια.
Οι πρώτες μορφές γραφής αποτελούνταν από εικόνες με ανθρώπους,ζώα ή αντικείμενα. Οι σφηνοειδείς χαρακτήρες αναπαριστούσαν αντικείμενα και έπειτα έγιναν πιο γραμμικοί και συμμετρικοί. Ιδεογράμματα: σύμβολα ή σημεία που απεικονίζουν αφηρημένες έννοιες. Συλλαβική Γραφή:σύμβολα που αποδίδουν συλλαβές και διαφορετικούς παρόμοιους ήχους.
Αλφαβητικές Γραφές:απεικόνιζαν με μεμονωμένους φθόγγους.(π.χ. ελληνικό αλφάβητο)
1) Σφηνοειδής Γραφή: οι πρώτες επιφάνειες στις οποίες αποτυπώθηκε η γραφή ήταν πινακίδες από άργιλο. Ανακαλύφθηκαν στη Σουμερία, στην περιοχή του μεγάλου ναού της πόλης Ουρούκ. Κατάλογοι σακιών, σιτηρών και κεφαλών ζώων.
2) Ιερογλυφικά Αιγύπτου: Σύστημα γραφής από στυλιζαρισμένα σχέδια και με μεγάλες εκφραστικές δυνατότητες Οι πρώτες επιγραφές με ιερογλυφικά χρονολογούνται από το 3.000 π.χ.
3) Κρητική Ιερογλυφική γραφή: Σύστημα 135 σημείων με τα οποία καταγράφεται η μινωική γλώσσα την περίοδο 2200-1750 π.χ. Έχουμε 331 αντικείμενα που φέρουν ιερογλυφικά σημεία (136 σφραγίσματα και 122 πήλινες πινακίδες). Τα πρώτα ενεπίγραφα αντικείμενα βρέθηκαν από τον Άγγλο αρχαιολόγο Άρθουρ Έβανς στη Κνωσό στις αρχές του 20ου αιώνα.
4) Γραμμική Α: Σύστημα σημείων με τα οποία καταγράφεται η ελληνική γλώσσα κατά την περίοδο 1450-1458 π.χ. Έχουν βρεθεί 1440 αντικείμενα με επιγραφές στη Γραμμική Α Οι πρώτες επιγραφές βρέθηκαν από τον Έβανς στην Κνωσό.
5) Γραμμική Β : Η πρώτη γραφή της ελληνικής γλώσσας, αυτής των Μυκηναίων. Αποκρυπτογραφήθηκε από τον Michael Ventris το 1952 σε συνεργασία με τον John Chadwick Φορείς της γραφής αυτής είναι πήλινες πινακίδες σε σχήμα σελίδας η φύλλου φοίνικα και πολλοί αμφορείς. Πρώτες πινακίδες: στην Κνωσό το 1900 από τον Arthur Evans. Οι πινακίδες αυτές θεωρούνται οι αρχαιότερες, ενώ οι υπόλοιπες ανήκουν στην τελευταία περίοδο της ζωής των μυκηναϊκών ανακτόρων.
1) Αίγυπτος: η επινόηση και η χρήση της γραφής αποτελεί στοιχείο του μεγάλου πολιτιστικού επιπέδου της. 2) Κρήτη: ήδη από την 3η χιλιετία π.χ. εμφανίζονται τα πρώτα βέβαια γραπτά κείμενα. Το όνομα ιερογλυφική γραφή οφείλεται στον Evans, που την ονόμασε έτσι, διότι τα σύμβολά της ήταν παρόμοια με αυτά της αιγυπτιακής ιερογλυφικής. Ο δίσκος της Φαιστού είναι ένα αρχαιολογικό εύρημα από την μινωική πόλη Φαιστός στη νότια Κρήτη και χρονολογείται πιθανώς στον 17ο αιώνα π.χ. Αποτελεί ένα από τα γνωστότερα μυστήρια της αρχαιολογίας, αφού ο σκοπός της κατασκευής του και το νόημα των όσων αναγράφονται σε αυτόν παραμένουν άγνωστα.
3) Φοινίκη: Στα παράλια της Παλαιστίνης εγκαθίστανται την 3 η χιλιετία π.χ. οι Φοίνικες. Περιβόητοι έμποροι και ναυτικοί. Η ανάγκη τους να καταγράψουν τα εμπορεύματα πιθανόν να τους οδήγησε στην δημιουργία ενός αλφαβήτου, που αποτελούνταν από 22 σύμφωνα, γι αυτό κι ονομάζεται συμφωνογραφικό. Η εξέλιξη του φοινικικού αλφαβήτου είναι το ελληνικό αλφάβητο, στο οποίο χρησιμοποιούνται 24 γράμματα, από τα οποία τα 7 είναι φωνήεντα. Η εμφάνιση του ελληνικού αλφαβήτου τοποθετείται στα μέσα του 8 ου αιώνα π.χ.
Συμπερασματικά, παρατηρούμε ότι μέσω της γραφής αντλούμε πληθώρα πληροφοριών για την ιστορία, τον πολιτισμό και τη νοοτροπία αρχαίων και μεταγενέστερων λαών, ενώ, γενικότερα, αντιλαμβανόμαστε τον σημαντικό ρόλο που έχει παίξει η γραφή στην ανάπτυξη του ελληνικού πολιτισμού μόνο αλλά και ολόκληρης της ανθρωπότητας!
Παράρτημα Γραμμική Β
Γραμμική Β Αρχαιότερη από: Σφηνοειδή γραφή Σουμερίας, ιερογλυφική Αιγύπτου και Αλφαβητική ελληνική. Πιστεύεται ότι προέρχεται από την Γραμμική Α και αυτή, από την μινωική ιερογλυφική. Και οι δύο τελευταίες δεν έχουν αποκρυπτογραφηθεί.
Σύστημα Γραφής Έχουμε 5 συστήματα σημείων: - συλλαβογράμματα - ιδεογράμματα - 4 σημεία μέτρησης ποσότητας - 4 σημεία μέτρησης σταθμών - 4 αριθμητικά σημεία
Συλλαβογράμματα Κάθε συλλαβόγραμμα ισοδυναμεί με μία συλλαβή: 1) Ο ήχος του είναι ένα φωνήεν (a, e, o, i, u) 2) Σύμφωνο και φωνήεν (πχ. Ke, ma, twe) Ιδεογράμματα Κάθε ιδεόγραμμα εκφράζει μία έννοια (άνδρας, γυναίκα) = ολόκληρη λέξη Βρίσκονται μετά τα συλλαβογράμματα και πριν από τα αριθμητικά
Ιδεογράμματα
Συλλαβογράμματα
Μία μονάδα (Α) και τρεις υποδιαιρέσεις τις (Β,Γ,Δ)
Αριθμητικά σημεία
Βικιπαίδεια. The Guinnes Encyclopedia Ρόμπινσον, Αντριου (2007) Ιστορία της γραφής. Μετάφρ. Ζωή Μπέλλα. Αθήνα: Polaris. Chaples, Higounet Η γραφή.