ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 21/05/2010 Ε(2010)3347 SG-Greffe (2010) D/7130 Γραφείο Επιτρόπου Ρυθµίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδροµείων (ΓΕΡΗΕΤ) Ηλιουπόλεως 12 1101 Λευκωσία Cyprus Υπόψη: κ. Αναστάση Φώτη Αναπληρωτή Επιτρόπου Φαξ: +357 226 93 030 Αξιότιµε κύριε Φώτη, Θέµα: Απόφαση της Επιτροπής σχετική µε την υπόθεση CY/2010/1076: Πρόσβαση στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο σε σταθερή θέση για οικιακούς και µη οικιακούς πελάτες στην Κύπρο Σχόλια σύµφωνα µε το άρθρο 7 παράγραφος 3 της οδηγίας 2002/21/ΕΚ 1 I. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Στις 21 Απριλίου 2010, η Επιτροπή πρωτοκόλλησε κοινοποίηση του Γραφείου Επιτρόπου Ρυθµίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδροµείων (ΕΡΗΕΤ) η οποία αφορούσε δεύτερη εξέταση της αγοράς για την πρόσβαση στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο σε σταθερή θέση 2. 1 2 Οδηγία 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 7ης Μαρτίου 2002 σχετικά µε κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία πλαίσιο), ΕΕ L 108 της 24.4.2002, σ. 33. Αγορά 1 της σύστασης της Επιτροπής, της 17ης εκεµβρίου 2007, αναφορικά µε σχετικές αγορές προϊόντων και υπηρεσιών στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, οι οποίες επιδέχονται εκ των προτέρων κανονιστική ρύθµιση, σύµφωνα µε την οδηγία 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ΕΕ L 344 της 28.12.2007, σ. 65 (εφεξής: η Σύσταση). Commission européenne/europese Commissie, 1049 Bruxelles/Brussel, BELGIQUE/BELGIË Tηλ:. +32 22991111
Η εθνική δηµόσια διαβούλευση 3 ξεκίνησε στις 23 Νοεµβρίου 2009 και έληξε στις 5 Ιανουαρίου 2010. υνάµει του άρθρου 7 παράγραφος 3 της οδηγίας πλαισίου, οι εθνικές ρυθµιστικές αρχές (ΕΡΑ) όπως και η Επιτροπή δύνανται να διαβιβάσουν σχόλια επί των κοινοποιηθέντων σχεδίων µέτρων στην ενδιαφερόµενη ΕΡΑ. II. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΜΕΤΡΟΥ II.1. Ιστορικό Η εξέταση της λιανικής αγοράς για την πρόσβαση στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο σε σταθερή θέση είχε προηγουµένως κοινοποιηθεί από τον ΕΡΗΕΤ και έχει αξιολογηθεί από την Επιτροπή στο πλαίσιο των υποθέσεων CY/2006/0485 και CY/2006/0486 4. Αποτέλεσµα των εξετάσεων αυτών ήταν να διαπιστωθεί ότι η CYTA κατέχει σηµαντική ισχύ στην αγορά (ΣΙΑ) και να της επιβληθεί µια πλήρης δέσµη επανορθωτικών µέτρων, µεταξύ άλλων, υποχρεώσεις επιλογής φορέα και προεπιλογής φορέα (CS, CPS) και µίσθωσης γραµµών χονδρικής (WLR) 5. II.2. Ορισµός της αγοράς Βασιζόµενος σε σηµαντικές τιµολογιακές διαφορές, ο ΕΡΗΕΤ διαχωρίζει την αγορά πρόσβασης στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο σε σταθερή θέση σε 6 : µια αγορά χαµηλής στενοζωνικής πρόσβασης µέσω PSTN και ISDN BRA (Βασικού ρυθµού 2Β+D) και µια αγορά υψηλής στενοζωνικής πρόσβασης µέσω PSTN και ISDN PRA (Πρωτεύοντος ρυθµού 30Β+D). Το εύρος και των δύο εν λόγω αγορών ορίζεται ότι καλύπτει όλη την επικράτεια. 3 4 5 6 Σύµφωνα µε το άρθρο 6 της οδηγίας πλαισίου. Η υπόθεση CY/2006/0485 αφορούσε την αγορά 1 της σύστασης της Επιτροπής 2003/311/ΕΚ για τις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών που επιδέχονται εκ των προτέρων ρύθµιση σύµφωνα µε την οδηγία 2002/21/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ΕΕ L 114 της 8.5.2003 (Σύσταση του 2003), δηλαδή, της αγοράς για την πρόσβαση στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο σε σταθερή θέση για οικιακούς πελάτες. Η υπόθεση CY/2006/0486 αφορούσε την αγορά 2 της Σύστασης του 2003, δηλαδή, την αγορά για την πρόσβαση στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο σε σταθερή θέση για µη οικιακούς πελάτες. Η Σύσταση του 2007 για τις σχετικές αγορές που επιδέχονται εκ των προτέρων ρύθµιση συγχώνευσε και τις δύο αγορές σε µιαν αγορά προϊόντων, η οποία αποτελεί το αντικείµενο της παρούσας κοινοποίησης. Επιστολή της Επιτροπής της 29ης Σεπτεµβρίου 2006, SG-Greffe (2006) D/205464. Ο ΕΡΗΕΤ βασίζει το διαχωρισµό αυτόν στη διαφορά τιµολόγησης. Τη στιγµή που τα µηνιαία τέλη συνδροµής για προϊόντα της αγοράς 1 κυµαίνονται από 16 έως 27,40 ευρώ, τα µηνιαία τέλη συνδροµής για προϊόντα της αγοράς 2 ανέρχονται σε 199,13 ευρώ. Ο ΕΡΗΕΤ συµπεραίνει ότι τα προϊόντα της αγοράς 2 θα εµφανίζουν ζήτηση µάλλον από τις µεγάλες επιχειρήσεις. Όµως, ο ΕΡΗΕΤ δεν διενήργησε δοκιµασία υποκαταστησιµότητας µε βάση την προσφορά. Εντούτοις, ο διαχωρισµός της αγοράς δεν έχει επίπτωση στο αποτέλεσµα της ανάλυσης της αγοράς, καθώς και στις δύο αγορές η CYTA κατέχει δεσπόζουσα θέση (µερίδιο 100% και στις δύο αγορές), οι οποίες επίσης διέπονται από όµοιες ρυθµίσεις. 2
II.3. ιαπίστωση σηµαντικής ισχύος στην αγορά (ΣΙΑ) Ο ΕΡΗΕΤ προτείνει τον καθορισµό της CYTA, κατεστηµένου φορέα εκµετάλλευσης σταθερού δικτύου στην Κύπρο, ως οργανισµού µε ΣΙΑ και στις δύο σχετικές αγορές. Τα κυριότερα κριτήρια που έλαβε υπόψη του ο ΕΡΗΕΤ ώστε να καταλήξει στο συµπέρασµα αυτό είναι τα µερίδια αγοράς 7, οι οικονοµίες κλίµακας, η κάθετη ολοκλήρωση και η απουσία δυνητικού ανταγωνισµού/ εµπόδια εισόδου. Ο ΕΡΗΕΤ δεν εξετάζει περαιτέρω τους λόγους για τους οποίους η επιβολή της χονδρικής ενοικίασης της γραµµής (WLR) δεν χαµήλωσε επαρκώς, στο παρελθόν, τα εµπόδια εισόδου στην αγορά, ώστε να δοθεί η δυνατότητα κάποιας αξιοσηµείωτης εισόδου στην αγορά, και δεν εκθέτει κατά πόσον και πώς αυτό θα µπορούσε να επιτευχθεί στο µέλλον 8. Αναφορικά µε την αξιολόγηση των εµποδίων εισόδου στην αγορά, ο ΕΡΗΕΤ θεωρεί ως µόνο ενδεχόµενο για είσοδο στην αγορά την κατασκευή άλλου δικτύου πρόσβασης (FWA, PLC: FTTX) (περιλαµβανοµένης της λιανικής ευρυζωνικής πρόσβασης) επί τη βάσει LLU και συµπεραίνει ότι τα εµπόδια εισόδου στην αγορά παραµένουν υψηλά. Ο ΕΡΗΕΤ εξηγεί ότι οι µεγάλοι πάροχοι επιλέγουν µάλλον να παρέχουν πακέτα ευρυζωνικών υπηρεσιών (τηλεφωνία/ ιαδίκτυο/τηλεόραση) µέσω αποδεσµοποιηµένης πρόσβασης στον τοπικό βρόχο, ενώ η είσοδος στην αγορά υπηρεσιών στενοζωνικής πρόσβασης σε σταθερό σηµείο φαίνεται να είναι λιγότερο ελκυστική. II. 4. Ρυθµιστικά επανορθωτικά µέτρα Ο ΕΡΗΕΤ προτείνει να διατηρηθεί το ίδιο σύνολο επανορθωτικών µέτρων όπως αυτά καθορίστηκαν στον πρώτο κύκλο ανάλυσης αγοράς το 2006. Προτίθεται συνεπώς να επιβάλει υποχρεώσεις παροχής υπηρεσιών επιλογής/προεπιλογής φορέα (CS και CPS), χονδρικής ενοικίασης γραµµής (WLR), διαφάνειας, αµεροληψίας, ελέγχου τιµών, όπως και την απαγόρευση της παράλογης οµαδοποίησης προϊόντων και υπηρεσιών και την υποχρέωση λογιστικού διαχωρισµού. Εις ό,τι αφορά την τιµολόγηση της WLR, ο ΕΡΗΕΤ αναφέρει ότι υπάρχει το ενδεχόµενο να παρατηρηθεί συµπίεση περιθωρίου (margin squeeze), δεδοµένου του ότι οι τιµολογιακές µεθοδολογίες που εφαρµόζονται είναι άλλες στο επίπεδο χονδρικής και άλλες στο επίπεδο λιανικής 9. III. ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ Με βάση την παρούσα κοινοποίηση και τις πρόσθετες πληροφορίες που διαβίβασε ο ΕΡΗΕΤ, η Επιτροπή διατυπώνει τα παρακάτω σχόλια. 10 7 8 9 10 Το µερίδιο της CYTA ανέρχεται στο 100% και στις δύο επιµέρους αγορές. Τα δεδοµένα της αγοράς για την WLR και την CS/CPS εµφανίζουν µείωση, δηλαδή, η χρήση CPS µειώθηκε το 2008 κατά 18,77% και ο αριθµός των συνδέσεων WLR ανήλθε µόλις στο 0,13% των συνδέσεων PSTN. Ο ΕΡΗΕΤ αναφέρει ότι στο επίπεδο χονδρικής η µεθοδολογία κοστολόγησης βασίζεται σε χρήση µοντέλου µε προσέγγιση «από την κορυφή προς τη βάση» LRIC (µακροπρόθεσµου επαυξητικού κόστους) ενώ η CYTA χρησιµοποιεί µοντέλο FDC (πλήρως κατανεµηµένου κόστους) στο επίπεδο λιανικής. Σύµφωνα µε το άρθρο 7 παράγραφος 3 της οδηγίας πλαισίου. 3
Ανάγκη επιβολής ενός κατάλληλου ελέγχου τιµών στην παροχή WLR Η Επιτροπή έχει σε διάφορες ευκαιρίες τονίσει 11 ότι οι όροι της WLR θα πρέπει να διαµορφώνονται κατά τρόπο ώστε να αποφεύγεται η συµπίεση περιθωρίου, χωρίς να αποθαρρύνονται παράλληλα οι επενδύσεις σε αποδεσµοποίηση του τοπικού βρόχου (LLU) σε γεωγραφικές περιοχές στις οποίες οι εν λόγω επενδύσεις θα ήταν οικονοµικά βιώσιµες. Το απρόσφορο της υποχρέωσης παροχής WLR µπορεί να προκύπτει από το γεγονός ότι για την παρακολούθηση των εφαρµοζόµενων τιµολογίων χρησιµοποιούνται διαφορετικές µέθοδοι κοστολόγησης στο επίπεδο λιανικής και στο επίπεδο χονδρικής. Η Επιτροπή, µε βάση τα προαναφερόµενα, καλεί τον ΕΡΗΕΤ να εξετάσει περαιτέρω τους λόγους για τους οποίους υπάρχει έλλειψη ανάληψης WLR και τον παροτρύνει να αναθεωρήσει την προτεινόµενη µεθοδολογία για την παροχή WLR όπως και να διενεργήσει την ενδεδειγµένη δοκιµασία συµπίεσης περιθωρίου. Αυτό δεν θα απαιτούσε κατ' ανάγκη από τον ΕΡΗΕΤ να καθορίσει ορισµένη τιµή «λιανική µείον» (εκπτωτική τιµή). Η Επιτροπή, τέλος, υπενθυµίζει ότι, αφενός είναι σηµαντικό να διασφαλίζεται ότι οι όροι της WLR δεν µειώνουν τα κίνητρα για να επενδύσουν οι ανταγωνιστές σε εναλλακτικές εγκαταστάσεις οι οποίες θα µπορούσαν, µακροπρόθεσµα, να εξασφαλίσουν ισχυρότερο ανταγωνισµό. Η WLR, αφετέρου, µπορεί να στηρίζει τον ανταγωνισµό στις υποδοµές, καθιστώντας ευχερέστερη για τους εναλλακτικούς παρόχους την κλιµάκωση των επενδύσεών τους προς την κατεύθυνση της πλήρους αποδεσµοποίησης. Επιπροσθέτως, η WLR επιτρέπει στους εναλλακτικούς παρόχους να οµαδοποιούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους στις σχετικές αγορές λιανικής (δηλαδή, πρόσβαση λιανικής και τηλεφωνικές υπηρεσίες µέσω επιλογής φορέα και προεπιλογής φορέα). Σύµφωνα µε το άρθρο 7 παράγραφος 5 της οδηγίας πλαισίου, ο ΕΡΗΕΤ λαµβάνει ιδιαιτέρως υπόψη του τα σχόλια των άλλων εθνικών ρυθµιστικών αρχών και της Επιτροπής και δύναται να θεσπίσει τα προκύπτοντα σχέδια µέτρων και, εφόσον το πράξει, τα κοινοποιεί στην Επιτροπή. Η θέση της Επιτροπής στη συγκεκριµένη αυτή κοινοποίηση δεν προδικάζει την όποια τοποθέτησή της έναντι άλλων κοινοποιηθέντων σχεδίων µέτρων. Σύµφωνα µε το σηµείο 15 της σύστασης 2008/850/ΕΚ 12 η Επιτροπή θα δηµοσιεύσει το παρόν έγγραφο στον δικτυακό της τόπο. Η Επιτροπή δεν θεωρεί εµπιστευτικού χαρακτήρα τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν. Καλείστε να ενηµερώσετε την Επιτροπή 13, εντός τριών εργασίµων ηµερών από την παραλαβή του, κατά πόσον θεωρείτε ότι, σύµφωνα µε τους κοινοτικούς και τους εθνικούς κανόνες επιχειρηµατικού απορρήτου, το παρόν έγγραφο περιέχει πληροφορίες εµπιστευτικής φύσεως, οι οποίες 11 12 13 Βλέπε π.χ. τα σχόλια που διατύπωσε η Επιτροπή στις υποθέσεις PL/2006/0380, LV/2009/0994, RO/2009/1001-1002 DE/2009/1006 CZ/2010/1037. Σύσταση της Επιτροπής, της 15ης Οκτωβρίου 2008, για τις κοινοποιήσεις, τις προθεσµίες και τις διαβουλεύσεις που προβλέπονται στο άρθρο 7 της οδηγίας 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ΕΕ L 301 της 12.11.2008, σ. 23. Το αίτηµά σας θα πρέπει να σταλεί είτε µε ηλεκτρονικό ταχυδροµείο: INFSO-COMP- ARTICLE7@ec.europa.eu είτε µε φαξ: +32 2 298 87 82. 4
επιθυµείτε να απαλειφούν πριν την εν λόγω δηµοσίευση 14. Οποιοδήποτε σχετικό αίτηµά σας πρέπει να είναι δεόντως αιτιολογηµένο. Με εκτίµηση Για την Επιτροπή, Robert Madelin Γενικός ιευθυντής 14 Η Επιτροπή δύναται να πληροφορήσει το κοινό σχετικά µε τα αποτελέσµατα της αξιολόγησής της πριν το τέλος αυτής της τριήµερης περιόδου. 5