4.1 Ομοιόσταση 4.2 Ασθένειες 4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ 4.3 Αμυντικοί μηχανισμοί του ανθρώπινου οργανισμού 4.4 Τρόποι ζωής και ασθένειες Μάρθα Καρβουνίδου ΠΕ1404 Γυμνάσιο Επισκοπής
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗΣ Περιβαλλοντικοί παράγοντες (ακτινοβολίες, ακραίες μεταβολές θερμοκρασίας). Παθογόνοι μικροοργανισμοί (ιοί, βακτήρια, μύκητες, πρωτόζωα). Ψυχολογικές διαταραχές. Κληρονομικές δυσλειτουργίες. Ο τρόπος ζωής ή συμπεριφοράς (καπνισμα, οινοπνευματώδη, κακή διατροφή).
ΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Ανακάλυψη μικροσκοπίου Λουί Παστέρ (Louis Paster) Ρόμπερτ Κοχ (Robert Koch) Αρχική πεποίθηση: όλοι οι μικροοργανισμοί είναι παθογόνοι Σήμερα: κάποιοι μικροοργανισμοί είναι παθογονοι & κάποιοι άλλοι χρήσιμοι
ΠΑΘΟΓΟΝΟΣ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Ο μικροοργανισμός που όταν μπαίνει στον άνθρωπο προκαλεί ασθένεια
ΞΕΝΙΣΤΗΣ Ο άνθρωπος που προσβάλλεται από κάποιοι μικροοργανισμό
ΜΟΛΥΝΣΗ Η είσοδος παθογόνου σ έναν ξενιστή
ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ Η ασθένεια που μπορεί να μεταδοθεί από ένα άτομο σε ένα άλλο Εμφανίζει συμπτώματα (πυρετός, διάρροια κά) Η εξέταση των συμπτωμάτων οδηγεί στη διάγνωση της ασθένειας
ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ & ΑΣΘΕΝΕΙΑ Εξαρτάται από τη περίοδο επώασης του μικροοργανισμού Μόλυνση περίοδος επώασης εμφάνιση συμπτωμάτων ασθένειας
ΧΡΗΣΙΜΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑ Παραγωγή αλκοολούχων ποτών (μπίρα, κρασί) Επεξεργασία λυμάτων (βιομηχανικός καθαρισμός) Βιομηχανία τροφίμων (γιαούρτι, τυρί) Φαρμακοβιομηχανία (αντιβιοτικά, ινσουλίνη)
ΤΟ AIDS Σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας από τον ιό HIV. Η προσβολή από τον ιό καθιστά το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου ανεπαρκές. Το προσβεβλημένο άτομο εμφανίζει συμπτώματα μήνες ή και χρόνια μετά τη μόλυνση, γι αυτό και μεταδίδει τον ιό χωρίς να το γνωρίζει. Τα αρχικά συμπτώματα είναι πυρετός, έντονες εφιδρώσεις, απώλεια βάρους και το άτομο είναι ευάλωτο σε άλλες ασθένειες όπως πνευμονία, σύνδρομο Kaposi. Οι ασθενείς πεθαίνουν από άλλη ασθένεια κι όχι από τον ίδιο τον ιό, γιατί δεν μπορούν να την αντιμετωπίσουν.
ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΙΟΥ HIV Με το αίμα, το σπέρμα και τα κολπικά υγρά. Μέσω της σεξουαλικής επαφής, με τη χρήση μολυσμένης σύριγγα κι από τη μητέρα στο έμβρυο μέσω του πλακούντα. Δεν μεταδίδεται με τις καθημερινές επαφές όπως η χειραψία.
ΓΡΙΠΠΗ Μολυσματική ασθένεια που οφείλεται σε ιό. Επιδημία: μεγάλος αριθμός κρουσμάτων σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Πανδημία: εξάπλωση της ασθένειας σε πολλές χώρες.
ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ Με σταγονίδια (π.χ. βήχα) Με σκόνη (μπορεί να περιέχει μικροοργανισμούς) Με επαφή μολυσμένων αντικειμένων (πετσέτες, οδοντόβουρτσες κ.ά.) Με κόπρανα (όταν περάσουν στο νερό ή την τροφή) Με ζώα (μύγες ή κουνούπια κ.ά.) Με αίμα (π.χ. από μετάγγιση μολυσμένου αίματος) Με τη σεξουαλική επαφή.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ Τρόπος μετάδοσης σταγονίδια σκόνη επαφή κόπρανα ζώα Ασθένεια γρίπη, συνάχι, στρεπτόκοκκος φυματίωση διάφορες μυκητιάσεις, π.χ. το «πόδι του αθλητή», δερματικοί σταφυλόκοκκοι, λέπρα, καθώς και σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως το AIDS, τα χλαμύδια και ο έρπης των γεννητικών οργάνων χολέρα ελονοσία μέσω του κουνουπιού, νόσος του ύπνου μέσω της μύγας τσε τσε αίμα AIDS (σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας), ηπατίτιδα Β
ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ Μελέτη του κύκλου ζωής των παθογόνων μικροοργανισμών για να γνωρίσουμε: Τους τρόπους μετάδοσής τους στον άνθρωπο και Τον τρόπο αναπαραγωγής τους Με βασικούς στόχους τη θεραπεία και κυριότερα την πρόληψη
ΩΦΕΛΙΜΑ & ΠΑΘΟΓΟΝΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ Τα περισσότερα βακτήρια είναι χρήσιμα ή αβλαβή στον οργανισμό μας Κάποια υπάρχουν στο φυσιολογικά στο σώμα μας, π.χ. στο παχύ έντερο παράγουν βιταμίνη Κ, η οποία βοηθά στην πήξη του αίματος. Τα παθογόνα βακτήρια μας βλάπτουν άμεσα προσβάλλοντας άμεσα και καταστρέφοντας τους ιστούς μας ή έμμεσα παράγοντας βλαβερές ουσίες, τις τοξίνες. Ο τέτανος είναι ασθένεια που προκαλείται από βακτήριο.
ΙΟΙ:ΑΣΥΝΗΘΙΣΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Κάποιοι επιστήμονες δεν τους θεωρούν οργανισμούς γιατί δεν εκδηλώνουν αυτόνομες λειτουργίες ζωής (π.χ. αναπαραγωγή, μεταβολισμό), αλλά μόνο όταν παρασιτούν. Αναπαράγονται χρησιμοποιώντας τους μηχανισμούς των κυττάρων του οργανισμού-ξενιστή και τότε ο οργανισμός ασθενεί. Διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία των κυττάρων και ολόκληρου του οργανισμού. Μπορούν να βρίσκονται σε «λανθάνουσα κατάσταση σ έναν οργανισμό, οπότε δεν αναπαράγονται νέοι ιοί και ο οργανισμός δεν εμφανίζει συμπτώματα. Παράδειγμα ίωσης είναι το κοινό κρυολόγημα.
ΑΣ ΣΚΕΦΤΟΥΜΕ Ο Ξενιστής φιλοξενεί;
ΜΥΚΗΤΕΣ Πολλές ασθένειες οφείλονται σε μύκητες Δερματικές μυκητιάσεις Μεταδίδονται μέσω της επαφής με μολυσμένα αντικείμενα (πετσέτες, χτένες κτλ.)
ΠΡΩΤΟΖΩΑ Λίγα πρωτόζωα προσβάλλουν τον άνθρωπο Η ελονοσία προκαλείται από το πλασμώδιο
ΣΑΛΜΟΝΕΛΑ Να βρείτε τις παρακάτω πληροφορίες για τη σαλμονέλα Από τι προκαλείται Πώς μεταδίδεται Ποια είναι τα συμπτώματα που προκαλεί Πως μπορούμε να την αποφύγουμε Βίντεο και εικόνες
CANDIDA ALBICANS Μύκητας που προσβάλλει την κεράτινη στοιβάδα του δέρματος και δημιουργεί αντιαισθητικές κηλίδες. Μεταδίδεται με τη χρήση μολυσμένων αντικειμένων πχ. Πετσέτες, παπούτσια κτλ. Αναπτύσσεται σε συνθήκες υγρασίες και ζέστης, γι αυτό: Στεγνώνουμε καλά το δέρμα μας μετά το μπάνιο Τηρούμε κανόνες υγιεινής στο γυμναστήριο ή το κολυμβητήριο Προτιμάμε βαμβακερά εσώρουχα
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ Παθογόνοι μικροοργανισμοί Ξενιστής Μόλυνση Συμπτώματα Διάγνωση Επιδημία πανδημία Θεραπεία πρόληψη Βακτήρια, ιοί, μύκητες, πρωτόζωα Τοξίνες