ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 2009 24.7.2008 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Εφαρμογή της οδηγίας 2006/43/ΕΚ για τους υποχρεωτικούς ελέγχους των ετήσιων και των ενοποιημένων λογαριασμών (8η οδηγία του εταιρικού δικαίου) Επιτροπή Νομικών Θεμάτων Εισηγητής: Bert Doorn DT\736155.doc PE409.739v01-00
1. Σκοπός της ακρόασης Βασικός στόχος της οδηγίας είναι να μεγιστοποιηθεί η ποιότητα των υποχρεωτικών ελέγχων σε ολόκληρη την ΕΕ και η ελάχιστη εναρμόνιση των ελεγκτικών πρακτικών εντός της ΕΕ, και μέσω αυτών να αυξηθεί η αξιοπιστία και η εγκυρότητα των οικονομικών λογαριασμών των εταιρειών και των υποχρεωτικών ελέγχων των λογαριασμών. Η οδηγία στοχεύει στη δημιουργία ενός πιο ισότιμου πλαισίου για το επάγγελμα του ελεγκτή. Σκοπός της ακρόασης και της έκθεσης σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας είναι να εξακριβωθεί εάν η οδηγία αυτή καθαυτή, η εφαρμογή της οδηγίας στα κράτη μέλη και τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επαρκούν για την επίτευξη των γενικών στόχων της οδηγίας. 2. Ειδικά ζητήματα Ορισμοί Έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η οδηγία αφήνει περιθώρια για αποκλίσεις ως προς την εφαρμογή των ορισμών. Πώς έχει εφαρμοστεί ο ορισμός της οντότητας δημοσίου συμφέροντος από τα κράτη μέλη; Πρόκειται για πολύ σημαντικό ζήτημα, καθώς αρκετές επιπρόσθετες υποχρεώσεις συνδέονται άμεσα με τον ορισμό της οντότητας δημοσίου συμφέροντος, όπως για παράδειγμα η απαίτηση να συγκροτούν οι οντότητες δημόσιου συμφέροντος ελεγκτική επιτροπή ή ένα όργανο που επιτελεί ισοδύναμες λειτουργίες με αυτές μιας ελεγκτικής επιτροπής. Πώς έχει εφαρμοστεί ο ορισμός του δικτύου; Για τον έλεγχο εταιρειών που εμπίπτουν στον ορισμό του «δικτύου», ισχύουν αρκετές πρόσθετες απαιτήσεις. Μπορεί να διασφαλιστεί η συνεκτική εφαρμογή των ορισμών και, εάν ναι, πώς; Εάν όχι, τι θα μπορούσε να γίνει προκειμένου να μετριαστούν αρνητικές συνέπειες όπως ο νομοθετικός κατακερματισμός; Ελεγκτικές επιτροπές οντοτήτων δημοσίου συμφέροντος Η υποχρέωση που αναφέρεται στην οδηγία να συστήνουν οι οντότητες δημόσιου συμφέροντος ελεγκτικές επιτροπές (ή ισοδύναμα όργανα) θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό μέσο για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας των υποχρεωτικών ελέγχων των λογαριασμών τους. Σε ποιον βαθμό η συγκρότηση ελεγκτικών επιτροπών έχει καταστεί πραγματικότητα στα κράτη μέλη; Εναλλαγή των εταίρων ελεγκτών Σε ορισμένα κράτη μέλη ισχύουν εξαιρετικά σύντομες περίοδοι εναλλαγής ελεγκτών (π.χ. 2-3 έτη). Θα μπορούσαν αυτές οι σύντομες περίοδοι εναλλαγής να επηρεάσουν την ποιότητα και τη συνέχεια των υποχρεωτικών ελέγχων; Πέρα από την τρέχουσα μέγιστη περίοδο εναλλαγής των 7 ετών, δεν θα έπρεπε να υπάρχει απαίτηση σχετικά με την ελάχιστη περίοδο εναλλαγής σε κοινοτικό επίπεδο; DT\736155.doc PE409.739v01-002/5DT\736155E
Εξωεδαφική εφαρμογή των εθνικών κανονισμών Ορισμένα κράτη μέλη απαιτούν την εξωεδαφική εφαρμογή των εθνικών τους κανονισμών στο επάγγελμα του ελεγκτή. Η Επιτροπή δεν διστάζει να παραπέμψει τα κράτη μέλη στο Δικαστήριο για εξωεδαφική εφαρμογή των εθνικών κανονισμών στο επάγγελμα του ελεγκτή όταν θεωρείται ότι παραβιάζεται, μεταξύ άλλων, το άρθρο 34 της οδηγίας. Μπορεί να αποφευχθεί αποτελεσματικά η εξωεδαφική εφαρμογή; Επαρκούν τα μέτρα που έχει λάβει η Επιτροπή κατά της εξωεδαφικής εφαρμογής; Εκθέσεις διαφάνειας Ποια σημεία πρέπει να συμπεριλαμβάνονται σε μια έκθεση διαφάνειας; Τι περιθώρια έχουν τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πρόσθετες παραμέτρους ώστε να συμπεριλαμβάνονται στις εκθέσεις διαφάνειας; Η απαίτηση πρόσθετων παραμέτρων έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους της οδηγίας; Διεθνή ελεγκτικά πρότυπα Επί του παρόντος, τα διεθνή ελεγκτικά πρότυπα (ΔΕΠ) τελούν υπό αναθεώρηση από τον οργανισμό που τα καταρτίζει, τον IAASB. Μόλις εφαρμοστεί μια τροποποιημένη ομάδα προτύπων, η Επιτροπή πρέπει να ξεκινήσει μια διαδικασία επιτροπολογίας για να εγκριθούν τα ΔΕΠ και να καταστούν δεσμευτικά στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ελεγκτικής πρακτικής. Μέχρι την τελική έγκριση των αναθεωρημένων ΔΕΠ, η οδηγία επιτρέπει στα κράτη μέλη να εφαρμόζουν τα εθνικά τους ελεγκτικά πρότυπα. Καταρχήν, τα κράτη μέλη μπορούν να ορίσουν, εφαρμόζοντας εθνικά πρότυπα, ειδικές ρυθμίσεις για τα πρότυπα που έχουν αναπτύξει με την πάροδο των ετών. Θα μπορούσε η ανάπτυξη εθνικών προτύπων και των ειδικών ρυθμίσεών τους να οδηγήσει στον περαιτέρω κατακερματισμό του ρυθμιστικού περιβάλλοντος και να παρεμποδίσει την επίτευξη των στόχων της οδηγίας; Πώς μπορούν να αποφευχθούν οι αρνητικές επιπτώσεις της απουσίας ΔΕΠ καθολικής ισχύος; Δημόσια εποπτεία Έχουν θεσπίσει όλα τα κράτη μέλη συστήματα δημόσιας εποπτείας; Τα εθνικά συστήματα δημόσιας εποπτείας πρέπει να συνάδουν με τις αρχές της ανεξαρτησίας, της δικαιοδοσίας και της αποτελεσματικότητας. Δίνεται η εντύπωση ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών στα οποία λειτουργούν συστήματα δημόσιας εποπτείας. Πώς λειτουργεί η δημόσια εποπτεία στα κράτη μέλη; Ποιες είναι οι προσδοκίες για τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών συστημάτων εποπτείας όσον αφορά τη θέσπιση ενός συνεκτικού ευρωπαϊκού συστήματος δημόσιας εποπτείας; Ποιες διαφορές έχουν εντοπιστεί μεταξύ των εθνικών συστημάτων δημόσιας εποπτείας; Θα μπορούσαν αυτές οι διαφορές να παρεμποδίσουν την επίτευξη των στόχων της οδηγίας; Διασφάλιση ποιότητας DT\736155.doc PE409.739v01-003/5DT\736155E
Η διεξαγωγή ανεξάρτητων ελέγχων εξωτερικής διασφάλισης ποιότητας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της ποιότητας των ελέγχων και της αξιοπιστίας των δημοσιευμένων χρηματοοικονομικών πληροφοριών. Επιτυγχάνει η οδηγία πλήρη ανεξαρτησία του συστήματος των ελέγχων διασφάλισης ποιότητας; Εάν όχι, τι πρέπει να γίνει για να επιτευχθεί αυτή η ανεξαρτησία; Οι εθνικοί φορείς δημόσιας εποπτείας είναι επαρκώς ανεξάρτητοι σε σχέση με τον ηγετικό ρόλο που αναμένεται να διαδραματίζουν κατά τη διεξαγωγή ελέγχων διασφάλισης ποιότητας; Εγγραφή ελεγκτών από τρίτες χώρες σε μητρώο Η Επιτροπή παρουσιάζει μια απόφαση σχετικά με ένα μεταβατικό καθεστώς για τους ελεγκτές από τρίτες χώρες όπου ισχύουν ισοδύναμοι κανονισμοί και συστήματα δημόσιας εποπτείας, όταν κάνουν αίτηση για εγγραφή σε μητρώο της ΕΕ. Ποιες εκτιμάται ότι θα είναι οι επιπτώσεις για το επάγγελμα; Θα συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της οδηγίας; 3. Ευθύνη των ελεγκτών Στη σύστασή της σχετικά με την ευθύνη των ελεγκτών, η Επιτροπή καλεί όλα τα κράτη μέλη να περιορίσουν την αστική ευθύνη των ελεγκτών και των ελεγκτικών γραφείων. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω καθορισμού απόλυτου ορίου ευθύνης (μέγιστο χρηματικό ποσό) ή ευθύνης που αναλογεί στην πραγματική συμβολή στην απώλεια του ενάγοντος. Η σύσταση εναποθέτει στα κράτη μέλη την ευθύνη να ενσωματώσουν αυτήν τη σύσταση ανάλογα με τις εθνικές νομικές συνθήκες και τα πραγματικά περιστατικά. Θα συμβάλλει η σύσταση στην επίτευξη των στόχων της οδηγίας; Αναμένεται να επιτευχθεί επιθυμητό επίπεδο σύγκλισης μεταξύ των καθεστώτων των κρατών μελών ή θα απαιτηθούν περαιτέρω μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο; 4. Κανόνες ιδιοκτησίας Η οδηγία στηρίζει την ανεξαρτησία των ελεγκτικών γραφείων απαιτώντας, μεταξύ άλλων, την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου των ελεγκτικών γραφείων να την κατέχουν εγγεγραμμένοι σε μητρώο ελεγκτές ή ελεγκτικά γραφεία. Βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις για την εξεύρεση τρόπων για την τροποποίηση αυτού του καθεστώτος προς όφελος της ενίσχυσης του ανταγωνισμού στην ελεγκτική αγορά και προκειμένου να μειωθούν τα εμπόδια ένταξης μικρότερων ελεγκτικών γραφείων. Είναι επιθυμητή η χαλάρωση του καθεστώτος ιδιοκτησίας των ελεγκτικών γραφείων; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην ανεξαρτησία και την αμεροληψία των ελεγκτών και των ελεγκτικών γραφείων; Η χαλάρωση της ιδιοκτησιακής δομής συνεπάγεται τροποποίηση της οδηγίας με εφαρμογή της διαδικασίας συναπόφασης; 5. Προοπτικές Όσον αφορά το μέλλον του επαγγέλματος του ελεγκτή σχετικά με τη σημασία της διεξαγωγής DT\736155.doc PE409.739v01-004/5DT\736155E
υποχρεωτικών ελέγχων και την πρόθεση να επιτευχθούν οι στόχοι της οδηγίας, μπορούν να τεθούν τα παρακάτω ερωτήματα: Ποια πρόσθετα μέτρα αναμένεται να απαιτηθούν για την επίτευξη των στόχων της οδηγίας; Αποτελεί η ελάχιστη εναρμόνιση το κατάλληλο νομικό μέσο για την επίτευξη ισότιμου πλαισίου για την ελεγκτική πρακτική; Μήπως η ελάχιστη εναρμόνιση οδηγεί στην πράξη σε (απαράδεκτα επίπεδα) κανονιστικού κατακερματισμού; Οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί η Επιτροπή για την επίτευξη της μέγιστης σύγκλισης μεταξύ των κρατών μελών κατά την εφαρμογή των οδηγιών (όπως τα εργαστήρια μεταφοράς) επιτυγχάνουν τον στόχο τους; Υπάρχουν αποδείξεις ή τεκμήρια ότι η οδηγία ή τα μέτρα εφαρμογής στα κράτη μέλη έχουν προκαλέσει πρόσθετη διοικητική επιβάρυνση στα ενδιαφερόμενα μέρη; DT\736155.doc PE409.739v01-005/5DT\736155E