ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 18.7.2011 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0562/2010, της Agnieszka Sieczkowska, πολωνικής ιθαγένειας, σχετικά με την κατάσχεση από τις δανικές αρχές του ταξινομημένου στην Πολωνία εταιρικού αυτοκινήτου της και τα επακόλουθα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων 1. Περίληψη της αναφοράς Η αναφέρουσα παραπονείται ότι οι δανικές αρχές κατάσχεσαν το ταξινομημένο στην Πολωνία αυτοκίνητό της, το οποίο η ίδια χρησιμοποιεί για τη δουλειά της, και ότι απαιτούν την καταβολή υπέρογκου τέλους ταξινόμησης και προστίμου. Η αναφέρουσα πιστεύει ότι ενήργησε σε πλήρη συμμόρφωση προς τις ισχύουσες διατάξεις της ΕΕ σχετικά με την ταξινόμηση και τη φορολόγηση αυτοκινήτων οχημάτων και αναφέρεται, εν προκειμένω, στην απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-464/02, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Βασιλείου της Δανίας, και στην απόφαση του Δικαστηρίου στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-151/04 και C-152/04, Ποινικές δίκες κατά Claude Nadin, Nadin-Lux SA και Jean-Pascal Durré (αιτήσεις για έκδοση προδικαστικής απόφασης από το Tribunal de police de Neufchβteau), οι οποίες αφορούσαν όλες τη χρήση εταιρικού οχήματος ταξινομημένου σε άλλο κράτος μέλος. Η αναφέρουσα παραπέμπει επίσης στην απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-156/04, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Ελληνικής Δημοκρατίας, στην οποία αναφέρεται ότι «η Επιτροπή φρονεί ότι οι κυρώσεις αυτές (κατάσχεση), σε συνδυασμό με την πρακτική που ακολουθούν οι ελληνικές διοικητικές αρχές ως προς τον καθορισμό του τόπου της συνήθους κατοικίας και τη μη συνεκτίμηση της τυχόν καλής πίστεως του ενδιαφερομένου, είναι δυσανάλογες». Συνεπώς, η αναφέρουσα ζητεί την παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή την 1η Οκτωβρίου 2010. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 202, παράγραφος 6, του Κανονισμού). CM\874122.doc PE454.618v02-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 9 Δεκεμβρίου 2010. Οι παρατηρήσεις της Επιτροπής Η αναφέρουσα υπέβαλε παρόμοια καταγγελία στην Επιτροπή σχετικά με την κατάσχεση και τα τέλη ταξινόμησης αυτοκινήτων στη Δανία. Απαλλαγή από το τέλος ταξινόμησης επιβατικών αυτοκινήτων Δεν υπάρχει εναρμόνιση σε επίπεδο ΕΕ στον τομέα της φορολογίας των επιβατικών αυτοκινήτων. Πολύ λίγες νομοθετικές πράξεις της ΕΕ περιορίζουν τα δικαιώματα των κρατών μελών να επιβάλλουν φορολογία αυτού του είδους και, ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη διαθέτουν μεγάλη διακριτική ευχέρεια σε αυτά τα ζητήματα. Ωστόσο, κατά την άσκηση της αρμοδιότητας αυτής, τα κράτη μέλη πρέπει να τηρούν τις βασικές αρχές που ορίζονται στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εν προκειμένω, η νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης όρισε και περιόρισε τις αρμοδιότητες των κρατών μελών όσον αφορά τη φορολογία εταιρικών αυτοκινήτων που διατίθενται σε εργαζόμενο που διαμένει σε ένα κράτος μέλος από εργοδότη εγκατεστημένο σε άλλο κράτος μέλος. Σε αυτήν τη νομολογία παραπέμπει η αναφέρουσα. Στην υπόθεση C-464/02, Επιτροπή κατά Δανίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ένα πρόσωπο που εργάζεται σε ένα κράτος μέλος αλλά διαμένει σε άλλο μπορεί να χρησιμοποιεί αυτοκίνητο ταξινομημένο στο όνομα του εργοδότη του σε άλλο κράτος μέλος και για προσωπικούς και για επαγγελματικούς σκοπούς στη χώρα διαμονής του, εφόσον το αυτοκίνητο χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο εκτός της χώρας διαμονής του. Στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-151/04, Claude Nadin, και C-152/04, Jean-Pascal Durré, το Δικαστήριο επιβεβαίωσε την απόφασή του σχετικά με τους εργαζόμενους, επεκτείνοντάς τη στους μετόχους, τα διευθυντικά στελέχη και τους διαχειριστές μιας εταιρείας. Ωστόσο, σε περιπτώσεις όπως αυτή της υπόθεσης της αναφέρουσας, η νομολογία της ΕΕ σχετικά με την απαλλαγή από τον φόρο εταιρικών αυτοκινήτων ταξινομημένων σε άλλο κράτος μέλος δεν ισχύει, κυρίως επειδή η αναφέρουσα δεν χρησιμοποιεί εταιρικό αυτοκίνητο, δηλαδή αυτοκίνητο ταξινομημένο στο όνομα του εργοδότη της. Καθώς η αναφέρουσα χρησιμοποιεί αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης ταξινομημένο στο όνομά της, η μόνη οδηγία που μπορεί να είναι συναφής με την κατάστασή της είναι η οδηγία 83/182/ΕΟΚ του Συμβουλίου για τις φορολογικές ατέλειες που εφαρμόζονται στο εσωτερικό της Κοινότητας στις προσωρινές εισαγωγές ορισμένων μεταφορικών μέσων 1. Η οδηγία 83/182/ΕΟΚ του Συμβουλίου παρέχει στους κατοίκους ενός κράτους μέλους το δικαίωμα να χρησιμοποιούν προσωρινά το αυτοκίνητό τους σε κράτος μέλος άλλο από εκείνο στο οποίο διαμένουν. Η προσωρινή αυτή χρήση σε κράτος μέλος δεν συνεπάγεται καμία φορολογική επίπτωση, υπό τον όρο ότι ο χρήστης του αυτοκινήτου έχει «τη συνήθη κατοικία του» σε άλλο κράτος μέλος. Για τους σκοπούς του καθορισμού του τόπου συνήθους κατοικίας, το άρθρο 7 της οδηγίας 83/182/ΕΟΚ του Συμβουλίου ορίζει ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τόσο οι επαγγελματικοί όσο και οι προσωπικοί δεσμοί του ατόμου με έναν συγκεκριμένο τόπο, καθώς και η διάρκεια των δεσμών αυτών. Στην περίπτωση που οι εν λόγω δεσμοί δεν είναι επικεντρωμένοι σε ένα μόνον κράτος μέλος, η οδηγία παρέχει προτεραιότητα στους 1 ΕΕ L 105 της 23.4.1983, σ. 59. PE454.618v02-00 2/5 CM\874122.doc
προσωπικούς δεσμούς σε σχέση με τους επαγγελματικούς, υπό τον όρο ότι το άτομο επιστρέφει τακτικά στον τόπο όπου έχει τους προσωπικούς του δεσμούς. Κατά την αξιολόγηση των προσωπικών και επαγγελματικών δεσμών του ατόμου, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλα τα ασκούντα επιρροή πραγματικά περιστατικά, όπως είναι, ιδίως, η φυσική παρουσία του, καθώς και των μελών της οικογένειάς του, η ύπαρξη κατοικίας, ο τόπος ασκήσεως των επαγγελματικών δραστηριοτήτων και ο τόπος των περιουσιακών συμφερόντων του. (Βλ. την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-262/99, Παρασκευάς Λουλουδάκης, σκέψεις 51 έως 56). Επιπλέον, το άρθρο 9, παράγραφος 3, δίνει στη Δανία το δικαίωμα να θεωρεί ότι ένα άτομο από άλλο κράτος μέλος έχει τη συνήθη κατοικία του στη Δανία αν διαμένει στη χώρα αυτή επί ένα έτος ή 365 ημέρες σε χρονική περίοδο 24 μηνών. Ωστόσο, στην περίπτωση που ένα άτομο θεωρείται ότι έχει δύο κατοικίες, η συνήθης κατοικία του ατόμου αυτού βρίσκεται στον τόπο στον οποίο διαμένουν ο/η σύζυγός του και τα τέκνα του. Σε παρόμοιες περιπτώσεις, η Δανία είναι υποχρεωμένη να συνεννοείται με το άλλο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος ώστε να καθοριστεί ποια από τις δύο κατοικίες πρέπει να ληφθεί υπόψη για την επιβολή του φόρου. Κατά την εξέταση του κατά πόσον πληρούνται οι προβλεπόμενοι υπό το καθεστώς της προσωρινής εισαγωγής όροι για τη χρήση ενός αυτοκινήτου, εναπόκειται στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών να προβαίνουν σε εκτίμηση και στάθμιση όλων των πρόσφορων πραγματικών στοιχείων της κάθε συγκεκριμένης περιπτώσεως, υπό το πρίσμα των κριτηρίων που απορρέουν από τη νομολογία της ΕΕ. Επιπλέον, τα εθνικά δικαστήρια οφείλουν να προβούν σε σφαιρική εκτίμηση των σχετικών με τους δεσμούς στοιχείων, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων που τους έχουν προσκομιστεί (βλ. την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-262/99, Παρασκευάς Λουλουδάκης, σκέψη 57). Εάν ένα κράτος μέλος καθορίσει ότι η συνήθης κατοικία του ενδιαφερομένου βρίσκεται στην επικράτειά του, είναι σύμφωνο προς τη νομοθεσία της ΕΕ το κράτος μέλος να επιβάλει τέλος ταξινόμησης οχήματος, ανεξάρτητα από το εάν ομοειδές τέλος ταξινόμησης έχει καταβληθεί σε άλλο κράτος μέλος (βλ., υπό αυτήν την έννοια, την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση 138/04, Επιτροπή κατά Δανίας, σκέψη 13). Σχετικά με το ζήτημα των υψηλών συντελεστών που επιβάλλονται βάσει της δανικής νομοθεσίας στα τέλη ταξινόμησης αυτοκινήτων οχημάτων, η Επιτροπή παραπέμπει στην απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-383/01, De Danske Bilimportører, όπου το Δικαστήριο δήλωσε ότι οι συντελεστές αυτοί δεν παραβιάζουν τη νομοθεσία της ΕΕ. Τέλος, από τη νομολογία του Δικαστηρίου (αποφάσεις στις υποθέσεις C-387/01, Weigel, σκέψη 55, και C-365/02, Lindfors, σκέψη 34) απορρέει ότι, μολονότι το τέλος ταξινόμησης μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την απόφαση για την άσκηση του σχετικού με την ελεύθερη κυκλοφορία δικαιώματος, η Συνθήκη δεν εγγυάται ότι η μεταφορά της κατοικίας εντός της Ένωσης είναι ουδέτερη από φορολογικής απόψεως. Το ενδεχόμενο να καταστεί δυσμενής η θέση ενός ατόμου ως αποτέλεσμα μιας τέτοιας μεταφοράς θα ήταν αντίθετο προς τις διατάξεις της Συνθήκης μόνον στην περίπτωση που το άτομο περιερχόταν σε δυσμενή θέση σε σχέση με τα πρόσωπα στα οποία έχει ήδη επιβληθεί ο εν λόγω φόρος π.χ. το ποσό του φόρου είναι υψηλότερο για τον διακινούμενο εργαζόμενο σε σχέση με κάποιον που είναι ήδη εγκατεστημένος στο κράτος μέλος. Μετά από ανάλυση των περιστατικών στην υπόθεση της αναφέρουσας υπό το πρίσμα της νομολογίας της ΕΕ, η Επιτροπή θεωρεί ότι η υπόθεσή της δεν φαίνεται να καταδεικνύει CM\874122.doc 3/5 PE454.618v02-00
γενική διοικητική πρακτική ή εθνική νομοθεσία σχετικά με την επιβολή τελών ταξινόμησης αυτοκινήτων υπό το καθεστώς προσωρινής εισαγωγής η οποία δεν είναι σύμμορφη προς τη νομοθεσία της ΕΕ. Η δανική νομοθεσία σχετικά με την κατάσχεση αυτοκινήτων, ταξινομημένων σε άλλο κράτος μέλος Η Επιτροπή γνωρίζει ότι οι δανικές αρχές προβαίνουν πράγματι στην κατάσχεση αυτοκινήτων ταξινομημένων σε άλλα κράτη μέλη σε περιπτώσεις όπου οι αρχές έχουν λόγο να πιστεύουν ότι δεν πληρούνται οι προβλεπόμενοι υπό το καθεστώς της προσωρινής εισαγωγής όροι για τη χρήση του αυτοκινήτου. Η Επιτροπή αντιμετωπίζει σοβαρά το ζήτημα της κατάσχεσης, δεδομένου ότι το δικαίωμα στη χρήση αυτοκινήτου είναι σημαντικό για την πραγματική άσκηση των δικαιωμάτων που σχετίζονται με την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων. Άλλωστε, από τη νομολογία της ΕΕ προκύπτει ότι ένα τέτοιο μέτρο δύναται να είναι δυσανάλογο σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό, που συνίσταται στην είσπραξη προστίμων και τελών. (Βλ. την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-156/04, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Ελληνικής Δημοκρατίας). Ο σκοπός αυτός θα μπορούσε, κατά την άποψη του Δικαστηρίου, να επιτευχθεί με μέσα περισσότερο σύμφωνα προς τη νομοθεσία της ΕΕ, π.χ. με τη σύσταση εγγυήσεως. Οι δανικές αρχές ενημέρωσαν την Επιτροπή ότι επί του παρόντος η δανική νομοθεσία δεν προβλέπει κανένα ηπιότερο μέτρο πέραν της κατάσχεσης σε ανάλογες περιπτώσεις. Εντούτοις, η Δανία δεσμεύεται να προχωρήσει στις αλλαγές που απαιτούνται, προκειμένου η νομοθεσία της να αντιμετωπίσει το ζήτημα αυτό, ενώ πρόκειται να κατατεθεί νομοσχέδιο κατά την τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο. Συμπέρασμα Όσον αφορά την υποχρέωση της αναφέρουσας να καταβάλει τέλος ταξινόμησης στη Δανία σχετικά με το αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης που κατέχει, εναπόκειται στα εθνικά δικαστήρια να προβούν σε εκτίμηση και στάθμιση όλων των πρόσφορων πραγματικών στοιχείων της υπόθεσής της, υπό το πρίσμα των κριτηρίων που απορρέουν από τη νομολογία της ΕΕ, και, ως εκ τούτου, να αποφασίσουν εάν το ταξινομημένο στην Πολωνία αυτοκίνητό της μπορεί να εξαιρεθεί από το τέλος ταξινόμησης στη Δανία υπό το καθεστώς της προσωρινής εισαγωγής. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι το ζήτημα σχετικά με τη φορολογική υποχρέωση της αναφέρουσας εξακολουθεί να εκκρεμεί ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, στα οποία η Επιτροπή έχει εμπιστοσύνη ότι θα εφαρμόσουν ορθά τη νομοθεσία της ΕΕ. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν πρόκειται να αναλάβει περαιτέρω δράση στον συγκεκριμένο τομέα. Όσον αφορά τη δανική νομοθεσία σχετικά με την κατάσχεση αυτοκινήτων ταξινομημένων σε άλλο κράτος μέλος, η Επιτροπή είναι πεπεισμένη ότι η Δανία θα τροποποιήσει τη νομοθεσία της προκειμένου να συμμορφωθεί προς τη νομοθεσία της ΕΕ. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τη νομοθετική διαδικασία στη Δανία, και θα ενημερώσει την αναφέρουσα όταν εγκριθεί η νομοθεσία. 4. Απάντηση της Επιτροπής (ΑΝΑΘ.), που ελήφθη στις 18 Ιουλίου 2011. Οι παρατηρήσεις της Επιτροπής σχετικά με την αναφορά Όσον αφορά την κατάσχεση αυτοκινήτων ταξινομημένων σε άλλα κράτη μέλη, η Δανία ενημέρωσε την Επιτροπή ότι εξακολουθεί να βρίσκεται σε διαδικασία αλλαγής των PE454.618v02-00 4/5 CM\874122.doc
ισχυουσών πρακτικών διαδικασιών της επί του θέματος. Η Δανία ενέκρινε εσωτερικές διατάξεις που αναμένεται να καταστήσουν σαφές ότι, σε πραγματικές καταστάσεις, και πριν από την εκτέλεση οιασδήποτε κατάσχεσης, οι φορολογικές αρχές πρέπει να εξετάζουν εάν ο σκοπός του μέτρου, που συνίσταται στην είσπραξη προστίμων και τελών, μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση ηπιότερων μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της αίτησης για σύσταση εγγυήσεως. Επιπλέον, προβλέπονται περαιτέρω εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές για τις κατασχέσεις αυτές. Το Υπουργείο Φορολογίας της Δανίας θα έχει ολοκληρώσει το συγκεκριμένο έργο μέχρι τα τέλη Μαΐου του 2011. Όσον αφορά τη δανική νομοθεσία σχετικά με το τέλος ταξινόμησης για τα εισαγόμενα στη Δανία μεταχειρισμένα αυτοκίνητα, και ιδίως τους κανόνες σχετικά με τον καθορισμό της φορολογήσιμης αξίας, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Δανία έχει προσαρμόσει τη νομοθεσία της προκειμένου να συμμορφωθεί προς την κοινοτική νομολογία και, ειδικότερα, την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-47/88, Επιτροπή κατά Δανίας. Έτσι, σύμφωνα με τη δανική νομοθεσία, ο υπολογισμός του τέλους ταξινόμησης λαμβάνει υπόψη την πραγματική υποτίμηση της αξίας του αυτοκινήτου, ούτως ώστε ο φόρος να μην υπερβαίνει το ποσό του κατάλοιπου φόρου που ενσωματώνεται στην αξία παρόμοιων, εγχώρια ταξινομημένων αυτοκινήτων. Ως εκ τούτου, η φορολογήσιμη αξία των εισαγόμενων μεταχειρισμένων αυτοκινήτων υπολογίζεται με βάση κριτήρια όπως η ηλικία του αυτοκινήτου, τα διανυθέντα χιλιόμετρα, η γενική κατάσταση, ο τρόπος μετάδοσης της κίνησης, η μάρκα ή το μοντέλο. Οι δανικοί κανόνες καθορίζονται στα «lovbekendtgørelse nr. 124 af 8. februar 2011 (registreringsafgiftsloven)» και «bekendtgørelse nr. 230 af 22. marts 2006 om værdiansættelse af motorkøretøjer m.v». Όσον αφορά το άρθρο 9, παράγραφος 3, της οδηγίας 83/182/ΕΚ του Συμβουλίου, το οποίο δίνει στη Δανία το δικαίωμα να διατηρήσει ορισμένες εθνικές διατάξεις σχετικά με τον προσδιορισμό της συνήθους κατοικίας ενός ατόμου, η Επιτροπή σημειώνει ότι η Δανία μπορεί να διατηρήσει την εν λόγω παρέκκλιση μέχρι την κατάργησή της από το Συμβούλιο. Συμπέρασμα Η δανική νομοθεσία επί του θέματος φαίνεται να είναι σύμφωνη με την κοινοτική νομοθεσία. Η Επιτροπή, συνεπώς, δεν θα αναλάβει περαιτέρω δράση στον συγκεκριμένο τομέα. Η Επιτροπή, ωστόσο, θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την εφαρμογή εκ μέρους της φορολογικής διοίκησης των δανικών διατάξεων σχετικά με την κατάσχεση αυτοκινήτων, ταξινομημένων σε άλλα κράτη μέλη. CM\874122.doc 5/5 PE454.618v02-00