MSc in Management Γκαλέτση Παναγιώτα Εισηγήτριες: Dr Kατσαλιάκη Κορίνα, Dr Κυργίδου Λήδα
Μη εκτελεστικά μέλη Εισηγμένες εταιρείες 40% μέχρι 2020 ή 2018 για τις δημοσίου συμφέροντος εταιρείες Εργαζόμενοι: >250 Ετήσιος τζίρος: >50εκ.
ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ: ΟΦΕΛΗ Ηθικά οφέλη (Geiger, M. Marlin D) Η βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης και δεοντολογίας, (Kang, Cheng & Gray, 2007 Ίσα δικαιώματα ανδρών και γυναικών όσον αφορά τις ευκαιρίες απασχόλησης, (Grosvold & Bramer, 2007)
ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ: ΟΦΕΛΗ Οικονομικά οφέλη Μείωση πιθανότητας χρεωκοπίας, (Wilson, 2009) Αποδοτικότητα (Carter, Simkins and Simpson, 2003), (Erhardt, Werbel & Shrader, (2003), (Perlberg, 2012), (Orsagh, 2012) κτλ. Αποδοτικότητα των ΔΣ, (Nielsen and Huse,2010) Κατανόηση καταναλωτικής συμπεριφοράς (Kang, Cheng & Gray, 2007) Θετική αντίδραση της αγοράς με την ανακοίνωση γυναικείου μέλους σε ΔΣ, (Ding & Charoenwong, 2013).
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ AΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ
καταγραφή Καταγραφή της ελληνικής πραγματικότητας με βάση στατιστικά στοιχεία των ελληνικών επιχειρήσεων δημοσκόπηση Διερεύνηση απόψεων και αντιλήψεων σχετικά με την ανάληψη διοικητικών θέσεων από γυναίκες ποιοτική έρευνα Ανάλυση συνεντεύξεων από μάνατζερ σχετικά με τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου
80 Καταγραφή μελών των συμβουλίων των εταιρειών που πληρούν τα κριτήρια της οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Εισηγμένες εταιρείες, τζίρος > 50 εκ., εργαζόμενοι >250) 242 Καταγραφή μελών των συμβουλίων όλων των εισηγμένων εταιρειών 502 Καταγραφή μελών των συμβουλίων των μεγαλύτερων εταιρειών στην Ελλάδα με κριτήριο τον ετήσιο κύκλο εργασιών (τζίρος>50 εκ. ) ase.gr/amadeus database
80 εταιρείες ΓΥΝΑΙΚΕΣ 9,5 % ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΕΣ 90,5% ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΥΝΟΛΟ 638 67 705
80 εταιρείες ΠΟΣΟΣΤΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΝΑ ΚΛΑΔΟ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 20% 16,66% 11% 10,46% 13,20% 9,09% 7,79% 9% 11,40% 5,77% 3,03% 3,84% 4,22% 5,12%
89,50% ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΔΡΩΝ - ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 98,75% 92,50% 89,87% 80 εταιρείες 10,50% 7,50% 10,13% 1,25% ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΑ ΑΝΕΞ. ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΑ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΑ ΠΡΟΕΔΡΟΙ Σταματάκη Βασιλική / AXON
ΣΥΝΟΛΟ ΔΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 9,5 % ΓΥΝΑΙΚΕΣ 12% ΣΥΝΟΛΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΑΝΔΡΕΣ 90,5% ΑΝΔΡΕΣ 88% 80 εταιρείες
242 εταιρείες 12% ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 88% ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 1871 1644 227
242 εταιρείες 84,16% ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΔΡΩΝ-ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 91,87% 94,63% 87,39% 15,84% 8,13% 12,61% 5,37% ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΑ ΑΝΕΞ. ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΑ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΑ ΠΡΟΕΔΡΟΙ
ΣΥΝΟΛΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ 8,9% ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 18,4% ΣΥΝΟΛΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 1741 1586 155 91,1% 502 εταιρείες 82,4% ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 3139 2560 579
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ 0 ΓΥΝΑΙΚΕΣ 1 ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΌ 2 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ 0 ΓΥΝΑΙΚΕΣ 1 ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΌ 2 18% 6% 30% 41% 76% 502 εταιρείες 29%
ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ- ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Μεθοδολογία: Συλλογή Στοιχείων: Δείγμα Πρόγραμμα στατιστικής ανάλυσης on-line έρευνα Χρήση ερωτηματολογίου Από 13/9/2013 έως 17/10/2013 448 απαντήσεις SPSS Περιγραφική ανάλυση Επαγωγική ανάλυση Φορείς- Υποστηρικτές έρευνας ΣΒΒΕ, ΣΕΒΕ, ΣΕΠΒΕ,ΕΒΕΘ, Ελληνο- Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, Ελληνοβρετανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, Σύνδεσμος Αποφοίτων Βρετανικών Πανεπιστημίων, Γ ενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων, Εργάνη, Σύνδεσμος Γυναικείων Επιχειρήσεων Δυτικής Μακεδονίας
Δημογραφικά στοιχεία Συχνότητα Ποσοστό Φύλο Άνδρας 132 29,50% Γυναίκα 316 70,50% Ηλικία 20-30 ετών 96 21,40% 30-40 ετών 131 29,20% 40-50 ετών 124 27,70% 50-60 ετών 79 17,60% Πάνω από 60 ετών 18 4,00% Ακαδημαϊκή μόρφωση Απόφοιτος-η Λυκείου 40 8,90% Απόφοιτος ΑΕΙ/ΤΕΙ 175 39,10% Κάτοχος Μεταπτυχιακού 233 52,00% Σύνολο 448 Εργασία Εργαζόμενοι 365 89,90% Μη εργαζόμενοι 41 10,10% Σύνολο 406 6% δεν έχουν εργασθεί ποτέ
1. Ίσες ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης στα υψηλότερα κλιμάκια; 58,30% 61,10% ΣΥΝΟΛΟ 54,50% ΑΝΔΡΕΣ 43,50% 37,30% 38,60% ΓΥΝΑΙΚΕΣ 2,00% 3,00% 1,60% Ναι Όχι Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ
2. Ίδιες ικανότητες και προσόντα ; 87,30% ΣΥΝΟΛΟ 10,70% 2,00% Ναι Όχι Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ
3. Ποια είναι τα εμπόδια; ΕΜΠΟΔΙΑ Μ.Όρος 1 Έλλειψη παροχών μητρότητας 3,76 2 Δυσκολία γυναικών για επαγγελματική - οικογενειακή ισορροπία 3,68 3 Ανδροκρατούμενο περιβάλλον 3,67 4 Οι άνδρες τείνουν να προωθούν άνδρες 3,63 5 Οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν θεωρούν πρόβλημα τη μειωμένη συμμετοχή γυναικών 3,56 6 Νοοτροπία ελληνικής κοινωνίας 3,5 7 Η πολιτική επιχειρήσεων δεν ενισχύει τις ίσες ευκαιρίες 3,29 8 Γυναίκες προκαλούν αμηχανία στους άνδρες συναδέλφους τους 3,27 9 Έλλειψη πληροφόρησης 2,95 10 Ανεπαρκής κρατική νομοθεσία 2,92 11 Έλλειψη κινήτρων στις γυναίκες 2,84 1. Λιγότερο σημαντικό 5. Περισσότερο σημαντικό
4. Με ποιες από τις παρακάτω απόψεις συμφωνείτε 1 Οι γυναίκες έχουν λιγότερη ελευθερία λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων και γι αυτό διστάζουν να αναλάβουν θέσεις υψηλής ευθύνης 70,10% 2 Η επιχειρηματική κοινότητα έχει στην πλειονότητα της άνδρες που δεν εμπιστεύονται γυναίκες 54,70% 3 4 5 Οι γυναίκες ενδιαφέρονται λιγότερο από τους άνδρες για την επαγγελματική τους εξέλιξη σε θέσεις υψηλής ευθύνης 27,20% Οι γυναίκες έχουν λιγότερη αυτοπεποίθηση και μικρότερη πίστη στις ικανότητες τους 23,90% Οι γυναίκες έχουν λιγότερα προσόντα και δεξιότητες για να αναλάβουν θέσεις υψηλής ευθύνης 2,90%
5. Τί πρέπει να βελτιώσουν οι γυναίκες; Την αυτοπεποίθηση τους Την ανάληψη ρίσκου Τις φιλοδοξίες τους 19% 18% 18% Τη δικτύωση και τις διασυνδέσεις τους 15% Τις διοικητικές ικανότητες 9% Την επαγγελματική τους εμπειρία Το ομαδικό πνεύμα 7% 8% Την ακαδημαϊκή τους εκπαίδευση 4%
6. Ποιοι είναι οι παράγοντες που ενισχύουν ένα στέλεχος; Παράγοντες Μ. Όρος Εμπειρία 4,44 Μόρφωση 4,02 Εξωγενής Παράγοντες (Πολιτικές-Κοινωνικές Διασυνδέσεις) 3,77 Καταγωγή (Οικογενειακές σχέσεις) 3,32 Φύλο 2,82 Τύχη 2,73 1. Λιγότερο Σημαντικό 5. Περισσότερο σημαντικό
7. Οι άνδρες εμπιστεύονται άνδρες ή γυναίκες για το ΔΣ ; 67,60% 74,70% 50,80% 44,70% ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 27,50% 20,30% 2,20% 1,50% 2,50% 3,00% 2,70% 2,50% Άνδρες Γυναίκες Το ίδιο και για τα δύο φύλα Δεν απαντώ / Δεν γνωρίζω
8. Οι άνδρες εμπιστεύονται άνδρες ή γυναίκες ως συνεργάτες για την ομάδα τους; 41,30% 46,50% 28,80% 59,80% 46,70% 41,10% ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 9,80% 7,60% 10,80% 3,80% 2,20% 1,60% Άνδρες Γυναίκες Το ίδιο και για τα δύο φύλα Δεν απαντώ / Δεν γνωρίζω
9. Οι επενδυτές έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη στις επιχειρήσεις που σε θέσεις υψηλής ευθύνης έχουν 44,90% 39,40% 47,20% 39,30% 43,90% 37,30% ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 5,10% 6,10% 4,70% 10,70% 10,60% 10,80% Άνδρες Γυναίκες Το ίδιο και για τα δύο φύλα Δεν απαντώ / Δεν γνωρίζω
10. Οι άνδρες Διευθύνοντες Σύμβουλοι προωθούν περισσότερο άνδρες ή γυναίκες στις υψηλές ιεραρχικές βαθμίδες; 71,70% 80,10% ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 51,50% 40,20% 0,80% 0,90% 0,90% 21,20% 13,30% 7,60% 6,30% 5,70% Άνδρες Γυναίκες Το ίδιο και για τα δύο φύλα Δεν απαντώ / Δεν γνωρίζω
11. Η ενίσχυση της γυναικείας συμμετοχής στα ΔΣ θα επηρεάσει θετικά η αρνητικά τα οικονομικά των επιχειρήσεων; 65,60% 47,70% 73,10% 45,50% ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 29,00% 22,20% 2,30% 0,90% 0,30% 4,50% 4,50% 4,40% Θετικά Αρνητικά Ούτε θετικά ούτε αρνητικά Δεν απαντώ / Δεν γνωρίζω
12. Η ενίσχυση της γυναικείας συμμετοχής στα ΔΣ θα επηρεάσει θετικά η αρνητικά την οικονομική κατάσταση της χώρας; 55,80% 64,20% 60,60% ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 35,60% 38,80% 29,70% 0,40% 0,80% 0,30% 4,90% 3,00% 5,70% Θετικά Αρνητικά Ούτε θετικά ούτε αρνητικά Δεν απαντώ / Δεν γνωρίζω
13. Γιατί πρέπει οι γυναίκες να συμμετέχουν ισότιμα με τους άνδρες στις θέσεις Διοικητικών Συμβουλίων; Γιατί οι γυναίκες έχουν τα ίδια προσόντα δεξιότητες με τους άνδρες 37% Γιατί θα βελτίωνε τον τρόπο με τον οποίο διοικούνται οι εταιρείες 28% Γιατί θα αυξανόταν η αποδοτικότητα και τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας 19% Γιατί θα ενθάρρυναν κι άλλες γυναίκες να θέσουν υψηλότερους στόχους 14%
14.Θα θέλατε η σύντροφος σας να βρίσκεται σε διοικητική θέση σε μία επιχείρηση; 15.Εάν είχατε κόρη θα θέλατε η κόρη σας να βρίσκεται σε υψηλή θέση σε μία επιχείρηση; 87,80% 81,70% 11,50% 6,90% 6,90% 5,30% Ναι Όχι Δεν απαντώ Ναι Όχι Δεν απαντώ
16. Εφόσον έχετε τα προσόντα θα θέλατε να αναλάβετε θέση υψηλής διοικητικής ευθύνης; 17. Έχετε αντιμετωπίσει εμπόδιο στην καριέρα σας λόγω του φύλου σας; 94,00% 49,20% 43,20% 4,10% 1,90% 7,60% Ναι Όχι Δεν απαντώ Ναι Όχι Δεν απαντώ
18. Αν ναι, περιγράψτε ποιο ήταν το επόμενο βήμα σας Διεκδίκησα την ισότιμη μεταχείριση και την εξέλιξή μου 48% Εκπαιδεύτηκα περισσότερο Υπέβαλα παραίτηση και αναζήτησα άλλη εργασία Αδιαφόρησα Αναζήτησα καλύτερη δικτύωση Εκδήλωσα επιθετικότητα και θυμό 15% 12% 8% 7% 3%
19. Στην εταιρεία σας υπάρχουν ίσες ευκαιρίες για ισότιμη συμμετοχή γυναικών; 65,00% ΣΥΝΟΛΟ 23,50% 11,40% Ναι Όχι Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ
20. Γνωρίζετε για την παραπάνω πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής; ΣΥΝΟΛΟ 69,00% 30,60% 0,40% Ναι Όχι Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ
21. Συμφωνείτε με την παραπάνω πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής; 83,20% 73,00% ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 48,50% 42,40% 20,50% 11,40% 6,50% 9,10% 5,40% Ναι Όχι Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ
22.Mε οικιοθελή αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στα ΔΣ,το ποσοστό των γυναικών θα φτάσει στα επίπεδα που προτείνει το Σχέδιο Οδηγίας; 59,60% ΣΥΝΟΛΟ 29,00% 11,40% Ναι Όχι Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ
23.Ποιο θα ήταν το ιδανικό ποσοστό αντιπροσώπευσης ανδρών-γυναικών στα ΔΣ ; 50% γυναίκες -50% άνδρες 45% Να μην υπάρξει Οδηγία για ποσόστωση 27% 40% γυναίκες -60% άνδρες 16% 30% γυναίκες-70%άνδρες 8% Περισσότερες γυναίκες από άνδρες 20% γυναίκες-80%άνδρες 10% γυναίκες -90% άνδρες 0% γυναίκες-100% άνδρες 1% 1% 1% 0%
24.Ποιο θα ήταν το ιδανικό ποσοστό αντιπροσώπευσης ανδρών-γυναικών στα ΔΣ ; ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΝΔΡΕΣ Να μην υπάρξει Οδηγία για ποσόστωση 50% γυναίκες -50% άνδρες 20,90% 21,20% 42,40% 54,70%
Ηλικία Μόρφωση Τίτλος 40-50 Απόφοιτος ΑΕΙ-ΤΕΙ Διευθύντρια άλλων υπηρεσιών 50-60 Μεταπτυχιακό Πάνω από 60 Απόφοιτος ΑΕΙ-ΤΕΙ Διευθύνουσα Σύμβουλος Διευθύντρια άλλων υπηρεσιών Ηλικία Μόρφωση Τίτλος 40-50 40-50 40-50 Απόφοιτος Λυκείου Απόφοιτος ΑΕΙ-ΤΕΙ Απόφοιτος Λυκείου Διευθυντής άλλων υπηρεσιών Διευθυντής άλλων υπηρεσιών Διευθυντής άλλων υπηρεσιών
Συνεντεύξεις - Δημογραφικά στοιχεία- Εταιρείες 1 2 3 Εισηγμένη Κλάδος Τζίρος Εργαζόμενοι Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών Μη Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών Πετρέλαιο& Αέριο Τεχνολογία Τράπεζες 50-500 εκ. Ευρώ 1 50 εκ. Ευρώ Πάνω από 500 εκ. Ευρώ 250+ άτομα 50 άτομα 250+ άτομα 4 Μη Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Βιομηχανικά προϊόντα 1 50 εκ. Ευρώ 50-250 άτομα 5 Μη Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Τροφιμα & Ποτά 1 50 εκ. Ευρώ 50-250 άτομα 6 Μη Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Βιομηχανικά προϊόντα 50-500 εκ. Ευρώ 250+ άτομα
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ-ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Εμπόδια στην εξέλιξη των γυναικών; Γιατί Managers και όχι Μέλη ΔΣ; Η Ευρωπαϊκή Οδηγία θα φέρει αλλαγή;
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΩΝ Εμπόδια στην εξέλιξη των γυναικών; Νοοτροπία κοινωνίας /Στερεότυπα 4/6 Άνδρες : Προκατάληψη γυναικών (θέση άμυνας) Οικογενειακές υποχρεώσεις 3/6 Γιατί Managers και όχι Μέλη ΔΣ; Νοοτροπία των ανδρών (ασφάλεια) 4/6 Γυναίκες : Κοινωνικά στερεότυπα Η Ευρωπαϊκή Οδηγία θα φέρει αλλαγή; Θα είναι η αρχή για μία μεγάλη αλλαγή στην νοοτροπία της κοινωνίας 4/6 Άνδρες: Δεν θα φέρει αλλαγή
Συμπεράσματα έρευνας 1)Ελλιπής αντιπροσώπευση των γυναικών στα Ελληνικά ΔΣ 80 εταιρείες : 9,5% 242 εταιρείες: 12% 504 εταιρείες: 8,9% 2) Κλάδοι που έχουν άμεση σχέση με τον καταναλωτή (Εμπόριο, Προσωπικά Οικιακά Αγαθά, Υγεία), έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά 3) 76% των εταιρειών που εμπίπτουν στην Οδηγία έχουν μία ή καμία γυναίκα στα ΔΣ 4) Υπάρχουν περισσότερες γυναίκες σε διοικητικές ομάδες σε αντίθεση με τα ΔΣ 1)87,3% Οι γυναίκες έχουν ισάξια προσόντα με άνδρες συναδέλφους τους 2) Εμπόδια Έλλειψη παροχών μητρότητας, ανδροκρατούμενο περιβάλλον 3) Οι γυναίκες πρέπει να ενισχύσουν την εμπειρία τους ώστε οι εταιρείες να τις εμπιστευθούν θέσεις υψηλής ευθύνης 4)73% Συμφωνεί με την Πρόταση Οδηγίας 5) 60% Με οικιοθελή μέτρα δεν θα φτάσει η γυναικεία συμμετοχή στα συμβούλια στο ποσοστό που θέτει η Οδηγία Όμως. 6) 1/3 Προτείνει να μην υπάρξουν υποχρεωτικά μέτρα 1)Εμπόδιο στην ανέλιξη των γυναικών είναι η νοοτροπία της ελληνικής κοινωνίας 2) Οι άνδρες επιλέγουν άνδρες γιατί αποζητούν ασφάλεια 3) Αν εφαρμοστεί η Ευρωπαϊκή Οδηγία θα οδηγήσει βαθμιαία στην αλλαγή νοοτροπίας
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ