Διεκνείσ Οικονομικζσ χζςεισ Ενότθτα 2: Σο ιςοηφγιο πλθρωμϊν Ηλζκτρα Πιτόςκα, Αναπλθρϊτρια Κακθγιτρια Σμιμα Λογιςτικισ και Χρθματοοικονομικισ
Άδειεσ Χριςθσ Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 2
Χρθματοδότθςθ Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Σο ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο TEI Δυτικισ Μακεδονίασ και ςτθν Ανώτατθ Εκκλθςιαςτικι Ακαδθμία Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Σο ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Σαμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3
κοποί ενότθτασ Να γνωρίηουν οι φοιτθτζσ τι είναι το ιςοηφγιο πλθρωμϊν, ποια θ μεκοδολογία κατάρτιςισ του και ποια τα βαςικά μεγζκθ του. Επίςθσ, ποια είναι θ ςθμαςία του Ιςοηυγίου Πλθρωμϊν και ποιοι επί μζρουσ λογαριαςμοί το αποτελοφν. Να ζχουν γνϊςθ οι φοιτθτζσ για To Ιςοηφγιο Αγακϊν, To Ιςοηφγιο Τπθρεςιϊν, Σαξιδιωτικζσ Τπθρεςίεσ, Ιςοηφγιο Πρωτογενϊν Ειςοδθμάτων, Ιςοηφγιο Δευτερογενϊν Ειςοδθμάτων, Ιςοηφγιο Κεφαλαίων, Ιςοηφγιο Χρθματοοικονομικϊν υναλλαγϊν Να είναι αντικειμενικά ενιμεροι για τθ Διεκνι Επενδυτικι Θζςθ τθσ χϊρασ και τθσ ελλθνικισ οικονομίασ γενικότερα. 4
Περιεχόμενα ενότθτασ Σι είναι το ιςοηφγιο πλθρωμϊν Η μεκοδολογία κατάρτιςθσ του ιςοηυγίου πλθρωμϊν τθσ χϊρασ Σα βαςικά Μεγζκθ του Ιςοηυγίου Πλθρωμϊν Η ςθμαςία του Ιςοηυγίου Πλθρωμϊν Οι επί μζρουσ λογαριαςμοί του Ιςοηυγίου Πλθρωμϊν To Ιςοηφγιο Αγακϊν, To Ιςοηφγιο Τπθρεςιϊν, Σαξιδιωτικζσ Τπθρεςίεσ, Ιςοηφγιο Πρωτογενϊν Ειςοδθμάτων, Ιςοηφγιο Δευτερογενϊν Ειςοδθμάτων, Ιςοηφγιο Κεφαλαίων, Ιςοηφγιο Χρθματοοικονομικϊν υναλλαγϊν Η Διεκνισ Επενδυτικι Θζςθ 5
Σο ιςοηφγιο πλθρωμών (1/3) Σο ιςοηφγιο πλθρωμϊν είναι ζνασ λογαριαςμόσ ςτον οποίο καταγράφονται όλεσ οι ςυναλλαγζσ μίασ χϊρασ με τον υπόλοιπο κόςμο, μζςα ςε ςυγκεκριμζνο χρονικό διάςτθμα, όπωσ ζνα ζτοσ. Σο ιςοηφγιο πλθρωμϊν, ι εξωτερικό ιςοηφγιο αποτελείται από επί μζρουσ λογαριαςμοφσ που ο κακζνασ τουσ ζχει ιδιαίτερθ ςθμαςία. 6
Σο ιςοηφγιο πλθρωμών (2/3) Μελετϊντασ τθν εξζλιξθ του Ιςοηυγίου μπορεί κανείσ να εντοπίςει τουσ προβλθματικοφσ τομείσ τθσ οικονομίασ και να αντλιςει χριςιμεσ πλθροφορίεσ και ςυμπεράςματα για τθν πορεία τθσ οικονομίασ μίασ χϊρασ. 7
Σο ιςοηφγιο πλθρωμών (3/3) Σο ιςοηφγιο πλθρωμϊν είναι ζνασ ςτατιςτικόσ πίνακασ ςτον οποίον καταγράφονται οι ςυναλλαγζσ μεταξφ κατοίκων και μθ κατοίκων, ανεξαρτιτωσ νομίςματοσ ςυναλλαγισ, κατά τθ διάρκεια οριςμζνθσ χρονικισ περιόδου. Η ζννοια του κατοίκου και μθ κατοίκου βαςίηεται ςτον οριςμό του Διεκνοφσ Νομιςματικοφ Σαμείου (Εγχειρίδιο για το Ιςοηφγιο Πλθρωμϊν, 6θ ζκδοςθ) και χρθςιμοποιείται αποκλειςτικά για ςτατιςτικοφσ ςκοποφσ. 8
Μεκοδολογία Από τον Ιανουάριο 2015, θ Σράπεηα τθσ Ελλάδοσ προςάρμοςε τθ μεκοδολογία κατάρτιςθσ του ιςοηυγίου πλθρωμϊν τθσ χϊρασ ςτισ ςυςτάςεισ και τουσ οριςμοφσ του Διεκνοφσ Νομιςματικοφ Σαμείου (IMF), όπωσ αυτζσ ζχουν κακοριςτεί ςτθν τελευταία (6θ) ζκδοςθ του Εγχειριδίου για το Ιςοηφγιο Πλθρωμϊν (IMF-BPM6- Balance of Payments Manual, 6th edition, 2009). Επίςθσ, ςτθν ζκδοςθ αυτι δίνεται ιδιαίτερθ βαρφτθτα ςτθν υποχρζωςθ κάκε χϊρασ να καταρτίηει και να υποβάλλει ςτοιχεία για τθ Διεκνι Επενδυτικι Θζςθ τθσ χϊρασ. 9
Μεκοδολογία (2) Μζχρι και τισ 31 Δεκεμβρίου 2014, θ κατάρτιςθ του ιςοηυγίου πλθρωμϊν και τθσ διεκνοφσ επενδυτικισ κζςθσ ακολουκοφςε τθ μεκοδολογία τθσ 5θσ ζκδοςθσ του ςχετικοφ εγχειριδίου (BPM5 Balance of payments Manual 5th edition). 10
Αλλαγζσ Οι αλλαγζσ ανάμεςα ςτθν 5θ και τθν 6θ ζκδοςθ του εγχειριδίου είναι ςχετικά περιοριςμζνεσ, αφοφ δεν επθρεάηουν τθ βαςικι δομι του ιςοηυγίου πλθρωμϊν και τθσ διεκνοφσ επενδυτικισ κζςθσ. Η μεκοδολογία τθσ 6θσ ζκδοςθσ αποτελεί ςτθν ουςία μία εξζλιξθ τθσ προθγοφμενθσ ζκδοςθσ, θ οποία επιτρζπει αφενόσ μία καλφτερθ απεικόνιςθ των εξελίξεων των μεγεκϊν που αφοροφν τισ διεκνείσ οικονομικζσ ςχζςεισ (και επομζνωσ των εξελίξεων ςτθν παγκόςμια οικονομία) και αφετζρου μία ςτενότερθ εναρμόνιςθ με άλλεσ μακροοικονομικζσ ςτατιςτικζσ (ιδιαίτερα με τουσ εκνικοφσ λογαριαςμοφσ) ςε ό,τι αφορά τθν ορολογία και τθν ταξινόμθςθ των ςυναλλαγϊν. 11
Βαςικά Μεγζκθ του Ιςοηυγίου Πλθρωμών (1/2) Οι βαςικζσ κατθγορίεσ ςυναλλαγϊν που περιζχει το ιςοηφγιο πλθρωμϊν είναι αυτζσ των αγακϊν, των υπθρεςιϊν, των πρωτογενϊν ειςοδθμάτων, των δευτερογενϊν ειςοδθμάτων (πρϊθν τρεχουςϊν μεταβιβάςεων), των κεφαλαίων (πρϊθν μεταβιβάςεων κεφαλαίου) και των χρθματοοικονομικϊν ςυναλλαγϊν. 12
Βαςικά Μεγζκθ του Ιςοηυγίου Πλθρωμών (2/2) Σο άκροιςμα των ιςοηυγίων (ειςπράξεισ μείον πλθρωμζσ) των αγακϊν, των υπθρεςιϊν, των πρωτογενϊν ειςοδθμάτων και των δευτερογενϊν ειςοδθμάτων είναι ο λογαριαςμόσ του Ιςοηυγίου Σρεχουςϊν υναλλαγϊν, του οποίου το υπόλοιπο, εάν είναι κετικό, αντανακλά τθν κακαρι επζνδυςθ τθσ χϊρασ ςτο εξωτερικό, ενϊ, εάν είναι αρνθτικό, αντανακλά τθν κακαρι επζνδυςθ ςτθ χϊρα από το εξωτερικό. 13
Επί μζρουσ λογαριαςμοί Ιςοηυγίου Πλθρωμών Ιςοηφγιο Αγακϊν Ιςοηφγιο Τπθρεςιϊν Σαξιδιωτικζσ Τπθρεςίεσ Ιςοηφγιο Πρωτογενϊν Ειςοδθμάτων Ιςοηφγιο Δευτερογενϊν Ειςοδθμάτων Ιςοηφγιο Κεφαλαίων Ιςοηφγιο Χρθματοοικονομικϊν υναλλαγϊν 14
Σο ιςοηφγιο αγακών (1/4) το ιςοηφγιο αγακϊν καταγράφονται οι χρθματικζσ ροζσ που αφοροφν ςε ςυναλλαγζσ ςε αγακά (πλθρωμζσ/ειςαγωγζσ και ειςπράξεισ/εξαγωγζσ), των οποίων θ κυριότθτα αλλάηει μεταξφ ενόσ κατοίκου και μθ κατοίκου. Επιπλζον, ςτο ιςοηφγιο αγακϊν καταχωρίηονται οι τριγωνικζσ ςυναλλαγζσ και θ αξία των αγακϊν για τον εφοδιαςμό πλοίων και αεροπλάνων. 15
Σο ιςοηφγιο αγακών (2/4) Σο ιςοηφγιο αγακϊν, με όλεσ τισ παραπάνω κατθγορίεσ ςυναλλαγϊν που καταρτίηει θ Σράπεηα τθσ Ελλάδοσ, καταρτίηεται με βάςθ τισ ςτατιςτικζσ πλθροφορίεσ (ςτοιχεία ςυναλλαςςόμενου, αξία αγακϊν, χϊρα προζλευςθσ και προοριςμοφ, είδοσ εμπορεφματοσ και νόμιςμα ςυναλλαγισ) που αναγγζλλονται από τα εγχϊρια πιςτωτικά ιδρφματα. Σα ςτοιχεία εξωτερικοφ εμπορίου που δθμοςιεφονται από τθν Ελλθνικι τατιςτικι Αρχι (ΕΛΣΑΣ) βαςίηονται ςτθν τελωνιακι ςτατιςτικι και, επομζνωσ, διαφοροποιοφνται από αυτά του ιςοηυγίου πλθρωμϊν. 16
Σο ιςοηφγιο αγακών (3/4) 2009 2010 2011 2012 ΙΟΖΤΓΙΟ ΑΓΑΘΩΝ -30.781,0-28.290,4-27.237,3-19.651,2 ΙΟΖΤΓΙΟ καυςίμων ΙΟΖΤΓΙΟ ΑΓΑΘΩΝ χωρίσ καφςιμα -7.596,5-8.627,2-11.126,9-10.220,0-23.184,5-19.663,2-16.110,4-9.431,3 ΙΟΖΤΓΙΟ πλοίων -3.356,9-3.621,3-3.261,2-1.042,6 ΙΟΖΤΓΙΟ ΑΓΑΘΩΝ χωρίσ πλοία ΙΟΖΤΓΙΟ ΑΓΑΘΩΝ χωρίσ καφςιμα και πλοία -27.424,1-24.669,1-23.976,1-18.608,6-19.827,6-16.041,9-12.849,2-8.388,6 17
Σο ιςοηφγιο αγακών (4/4) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ΙΟΖΤΓΙΟ ΑΓΑΘΩΝ Εξαγωγζσ αγακών Ειςαγωγζσ αγακών -30.781,0-28.290,4-27.237,3-19.651,2-17.238,8-17.849,9 15.043,0 16.794,3 19.718,6 21.716,9 22.248,9 23.480,2 45.824,0 45.084,7 46.956,0 41.368,1 39.487,7 41.330,1 18
Σο ιςοηφγιο υπθρεςιών (1/5) το ιςοηφγιο υπθρεςιϊν καταγράφονται οι χρθματικζσ ροζσ (ειςπράξεισ και πλθρωμζσ) που προκφπτουν από ςυναλλαγζσ κατοίκων Ελλάδοσ με μθ κατοίκουσ, με αντικείμενο τθ μεταξφ τουσ παροχι υπθρεςιϊν. 19
Σο ιςοηφγιο υπθρεςιών (2/5) Σο ιςοηφγιο υπθρεςιϊν καταγράφει όλεσ τισ επί μζρουσ κατθγορίεσ υπθρεςιϊν, όπωσ αυτζσ ορίηονται ςτο εγχειρίδιο Manual on statistics of international trade in services, 2010, του Οργανιςμοφ Οικονομικισ υνεργαςίασ και Ανάπτυξθσ. Οι ςτατιςτικζσ πλθροφορίεσ για όλεσ κατθγορίεσ υπθρεςιϊν, εκτόσ από τισ ταξιδιωτικζσ υπθρεςίεσ, αναγγζλλονται ςτθν Σράπεηα τθσ Ελλάδοσ από τα εγχϊρια πιςτωτικά ιδρφματα που μεςολαβοφν ςτον διακανονιςμό αυτϊν των ςυναλλαγϊν. 20
Σο ιςοηφγιο υπθρεςιών (3/5) Τπθρεςίεσ μεταποίθςθσ αγακϊν τα οποία ανικουν ςε άλλουσ Τπθρεςίεσ ςυντιρθςθσ και επιςκευισ Σαξιδιωτικό Θαλάςςιεσ μεταφορζσ Λοιπζσ μεταφορζσ Καταςκευαςτικζσ Αςφαλιςτικζσ και ςυνταξιοδοτικζσ 21
Σο ιςοηφγιο υπθρεςιών (4/5) Χρθματοοοικονομικζσ Χρεϊςεισ για τθ χριςθ δικαιωμάτων διανοθτικισ ιδιοκτθςίασ (Royalties) Τπθρεςίεσ τθλεπικοινωνιϊν, πλθροφορικισ και πλθροφόρθςθσ Λοιπζσ υπθρεςίεσ επιχειρθματικισ δραςτθριότθτασ Τπθρεςίεσ αναψυχισ, πολιτιςτικζσ, προςωπικζσ, κλπ. Τπθρεςίεσ δθμοςίου 22
Σο ιςοηφγιο υπθρεςιών (5/5) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ΙΟΖΤΓΙΟ ΤΠΗΡΕΙΩΝ 12.653,9 13.259,3 14.637,9 15.171,1 16.988,3 19.618,2 Ειςπράξεισ 27.166,9 28.629,6 28.738,1 27.658,5 28.112,9 31.150,0 Πλθρωμζσ 14.513,0 15.370,3 14.100,2 12.487,4 11.124,6 11.531,8 23
Ειςπράξεισ 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Σαξιδιωτικό 10.400,3 9.611,3 10.504,7 10.442,5 12.152,2 13.393,1 Θαλάςςιεσ μεταφορζσ 12.261,6 14.013,1 12.710,9 11.760,9 10.672,1 11.448,7 Λοιπζσ μεταφορζσ 1.312,1 1.420,8 1.415,8 1.549,8 1.445,0 1.763,0 Καταςκευαςτικζσ 279,9 534,6 920,8 529,9 514,0 845,3 Αςφαλιςτικζσ και ςυνταξιοδοτικζσ 318,3 305,2 401,5 417,6 427,7 449,8 Χρθματοοοικονομικζσ 120,9 119,6 128,0 100,8 148,8 135,4 Χρεώςεισ για τθ χριςθ δικαιωμάτων διανοθτικισ ιδιοκτθςίασ (Royalties) Τπθρεςίεσ τθλεπικοινωνιών, πλθροφορικισ και πλθροφόρθςθσ Λοιπζσ υπθρεςίεσ επιχειρθματικισ δραςτθριότθτασ 34,1 51,6 49,5 63,9 41,4 80,1 564,8 654,0 697,2 672,6 756,0 867,9 1.452,9 1.515,6 1.526,2 1.490,6 1.493,0 1.643,1 24
Σαξιδιωτικζσ Τπθρεςίεσ Από τθν είςοδο τθσ Ελλάδοσ ςτθ ηϊνθ του ευρϊ το 2002, θ Σράπεηα τθσ Ελλάδοσ διενεργεί μθνιαία δειγματολθπτικι ζρευνα ςτα κυριότερα ςθμεία ειςόδου-εξόδου τθσ χϊρασ, «Ζρευνα υνόρων», για τθ ςυλλογι των αναγκαίων πλθροφοριϊν για τθν εκτίμθςθ των ταξιδιωτικϊν δαπανϊν. Η Ζρευνα υνόρων αποτελείται ουςιαςτικά από δφο ανεξάρτθτεσ ζρευνεσ: Σθν Ζρευνα Ειςπράξεων, θ οποία αποςκοπεί ςτθν εκτίμθςθ τθσ δαπάνθσ των ταξιδιωτϊν με κατοικία ςτο εξωτερικό που επιςκζπτονται τθν Ελλάδα και τθν Ζρευνα Πλθρωμϊν, θ οποία αποςκοπεί ςτθν εκτίμθςθ τθσ δαπάνθσ των ταξιδιωτϊν με κατοικία τθν Ελλάδα που επιςκζπτονται το εξωτερικό. 25
Ιςοηφγιο ταξιδιωτικών υπθρεςιών 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Ιζοζύγιο 7.359, ηαξιδιωηικών 3 ςπηπεζιών 8.037,4 8.283,8 8.973,9 8.833,5 8.956,7 7.975,6 7.455,2 8.238,2 8.598,6 10.317,0 11.316,6 Ταξιδιωηικέρ ειζππάξειρ 9.495, 3 10.347, 8 10.729,5 11.356,7 11.319,2 11.635,9 10.400,2 9.611,3 10.504,7 10.442,5 12.152,2 13.393,0 Ταξιδιωηικέρ πληπωμέρ 2.136, 0 2.310,4 2.445,7 2.382,8 2.485,7 2.679,2 2.424,6 2.156,0 2.266,5 1.843,9 1.835,2 2.076,4 26
Ιςοηφγιο πρωτογενών ειςοδθμάτων (1/5) το ιςοηφγιο πρωτογενϊν ειςοδθμάτων καταγράφονται οι χρθματικζσ ροζσ που προκφπτουν από ςυναλλαγζσ (ειςπράξεισ και πλθρωμζσ) μεταξφ κατοίκων και μθ κατοίκων και αφοροφν ςε ειςοδιματα από εργαςία, από άμεςεσ επενδφςεισ, από επενδφςεισ χαρτοφυλακίου και από λοιπζσ επενδφςεισ (δάνεια και κατακζςεισ). 27
Ιςοηφγιο πρωτογενών ειςοδθμάτων (2/5) Επιπλζον, ςφμφωνα με τισ οδθγίεσ τθσ 6θσ ζκδοςθσ του εγχειριδίου του ΔΝΣ για το Ιςοηφγιο Πλθρωμϊν, περιλαμβάνονται οι χρθματικζσ ροζσ τθσ Γενικισ κυβζρνθςθσ με το εξωτερικό (κυρίωσ Ε.Ε) οι οποίεσ αφοροφν ςε φόρουσ και επιδοτιςεισ επί των προϊόντων ι τθσ παραγωγισ (μζροσ των πρϊθν τρεχουςϊν μεταβιβάςεων). 28
Ιςοηφγιο πρωτογενών ειςοδθμάτων (3/5) Οι ςτατιςτικζσ πλθροφορίεσ για όλεσ τισ κατθγορίεσ ειςοδθμάτων, εκτόσ αυτϊν που αφοροφν ςτα ομόλογα, αναγγζλλονται ςτθν Σράπεηα τθσ Ελλάδοσ από τα εγχϊρια πιςτωτικά ιδρφματα που διαμεςολαβοφν ςτον διακανονιςμό αυτϊν των ςυναλλαγϊν. Επιπλζον, από το Κεντρικό Αποκετιριο Αξιϊν παρζχονται ςτοιχεία για τισ ςυναλλαγζσ (αγορζσ-πωλιςεισ) μθ κατοίκων ςε μετοχζσ που διαπραγματεφονται ςτο ΧΑΑ. 29
Ιςοηφγιο πρωτογενών ειςοδθμάτων (4/5) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ΙΟΖΤΓΙΟ ΠΡΩΣΟΓΕΝΩΝ ΕΙΟΔΗΜΑΣΩΝ -6.740,2-5.711,4-6.526,4 819,7-457,0 159,5 Ειςπράξεισ 6.928,9 6.400,7 5.763,3 6.615,5 6.458,1 6.831,1 Από εργαςία 294,6 199,7 188,0 200,8 209,3 209,9 Από άμεςεσ επενδφςεισ Από επενδφςεισ χαρτοφυλακίου Από λοιπζσ επενδφςεισ Από ςυναλλαγματικά διακζςιμα Λοιπά πρωτογενι ειςοδιματα 540,1 790,7 315,0 909,7 599,2 719,4 2.071,2 2.009,3 1.909,7 1.836,5 1.799,1 1.714,3 1.377,1 1.009,6 909,4 885,2 815,5 771,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,3 2.645,9 2.391,4 2.441,2 2.783,3 3.035,1 3.416,1 30
Ιςοηφγιο πρωτογενών ειςοδθμάτων (5/5) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ΙΟΖΤΓΙΟ ΠΡΩΣΟΓΕΝΩΝ ΕΙΟΔΗΜΑΣΩΝ -6.740,2-5.711,4-6.526,4 819,7-457,0 159,5 Πλθρωμζσ 13.669,1 12.112,1 12.289,7 5.795,8 6.915,1 6.671,6 Από εργαςία 411,9 377,6 470,0 468,0 453,0 491,7 Από άμεςεσ επενδφςεισ Από επενδφςεισ χαρτοφυλακίου Από λοιπζσ επενδφςεισ Από ςυναλλαγματικά διακζςιμα Λοιπά πρωτογενι ειςοδιματα 485,4-654,3-1.537,0-2.708,5-250,1 7,4 8.934,7 8.542,6 7.495,2 3.185,9 2.578,5 2.132,7 3.435,1 3.417,2 5.488,8 4.453,2 3.768,7 3.677,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 401,9 429,1 372,8 397,2 365,0 362,6 31
Ιςοηφγιο δευτερογενών ειςοδθμάτων (1/3) Σο ιςοηφγιο δευτερογενϊν ειςοδθμάτων απεικονίηει τισ τρζχουςεσ μεταβιβάςεισ. Ωσ τρζχουςεσ μεταβιβάςεισ χαρακτθρίηονται οι μονομερείσ ειςπράξεισ και πλθρωμζσ μεταξφ κατοίκων και μθ κατοίκων που δεν ςυνδζονται με επενδφςεισ παγίου κεφαλαίου. 32
Ιςοηφγιο δευτερογενών ειςοδθμάτων (2/3) Σο ιςοηφγιο δευτερογενϊν ειςοδθμάτων περιλαμβάνει κυρίωσ ζνα μζροσ των μεταβιβάςεων (ειςπράξεων) από τον κοινοτικό προχπολογιςμό τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ ςτθν Γενικι Κυβζρνθςθ (όπωσ, απολιψεισ από το Σμιμα Εγγυιςεων του Ευρωπαϊκοφ Γεωργικοφ Σαμείου Προςανατολιςμοφ και Εγγυιςεων ΕΓΣΠΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Σαμείο), τθ ςυνειςφορά (πλθρωμζσ) τθσ Ελλάδοσ ςτον κοινοτικό προχπολογιςμό και τα μεταναςτευτικά εμβάςματα. Η διάκριςθ των μεταβιβάςεων από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ ςε τρζχουςεσ και κεφαλαιακζσ πραγματοποιείται με βάςθ τθν πλθροφόρθςθ που παρζχεται από το Γενικό Λογιςτιριο του Κράτουσ. 33
Ιςοηφγιο δευτερογενών ειςοδθμάτων (3/3) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ΙΟΖΤΓΙΟ ΔΕΤΣΕΡΟΓΕΝΩΝ ΕΙΟΔΗΜΑΣΩΝ -951,4-1.763,5-1.507,6-954,6 1.796,1-334,8 Ειςπράξεισ 2.734,8 2.262,9 1.993,8 2.342,3 4.652,8 2.550,7 Γενικι Κυβζρνθςθ 882,0 797,1 813,7 1.276,9 3.375,5 1.441,7 Λοιποί τομείσ 1.852,8 1.465,8 1.180,1 1.065,4 1.277,3 1.109,0 Πλθρωμζσ 3.686,2 4.026,4 3.501,4 3.296,9 2.856,7 2.885,5 Γενικι Κυβζρνθςθ 2.277,7 2.431,3 2.112,6 2.250,7 2.068,1 2.054,7 Λοιποί τομείσ 1.408,5 1.595,0 1.388,8 1.046,2 788,6 830,8 34
Ιςοηφγιο κεφαλαίων (1/3) Σο ιςοηφγιο κεφαλαίων απεικονίηει τισ μεταβιβάςεισ κεφαλαίου. Ωσ μεταβιβάςεισ κεφαλαίου χαρακτθρίηονται οι μονομερείσ ειςπράξεισ και πλθρωμζσ μεταξφ κατοίκων και μθ κατοίκων που ςυνδζονται με επενδφςεισ παγίου κεφαλαίου. 35
Ιςοηφγιο κεφαλαίων (2/3) Οι μεταβιβάςεισ κεφαλαίου περιλαμβάνουν κυρίωσ ζνα μζροσ των μεταβιβάςεων (ειςπράξεων) από τον κοινοτικό προχπολογιςμό τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ ςτθν Γενικι Κυβζρνθςθ (απολιψεισ από τα διαρκρωτικά ταμεία πλθν του Ευρωπαϊκοφ Κοινωνικοφ Σαμείου και από το Σαμείο υνοχισ βάςει των ΚΠ). Η διάκριςθ των μεταβιβάςεων από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ πραγματοποιείται με βάςθ τθν πλθροφόρθςθ που παρζχεται από το Γενικό Λογιςτιριο του Κράτουσ. 36
Ιςοηφγιο κεφαλαίων (3/3) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ΙΟΖΤΓΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 2.017,4 2.071,5 2.671,9 2.327,5 3.040,8 2.510,6 Ειςπράξεισ 2.328,1 2.356,2 2.932,7 2.564,6 3.380,6 2.866,2 Γενικι Κυβζρνθςθ 2.133,2 2.239,3 2.798,5 2.486,0 3.298,9 2.789,8 Λοιποί τομείσ 194,9 116,9 134,2 78,6 81,7 76,4 Πλθρωμζσ 310,7 284,7 260,8 237,1 339,8 355,6 Γενικι Κυβζρνθςθ 14,4 15,8 12,7 13,7 9,7 8,8 Λοιποί τομείσ 296,3 268,9 248,1 223,3 330,1 346,7 37
Ιςοηφγιο χρθματοοικονομικών ςυναλλαγών (1/2) το ιςοηφγιο χρθματοοικονομικϊν ςυναλλαγϊν καταγράφονται ςε κακαρι βάςθ οι χρθματικζσ ροζσ από ςυναλλαγζσ που δθμιουργοφν μεταβολι ςτισ απαιτιςεισ και υποχρεϊςεισ των κατοίκων ζναντι μθ κατοίκων. Οι υποχρεϊςεισ και οι απαιτιςεισ αυτζσ διακρίνονται ςτισ εξισ κατθγορίεσ : Άμεςεσ Επενδφςεισ Επενδφςεισ Xαρτοφυλακίου Λοιπζσ Επενδφςεισ Μεταβολι ςυναλλαγματικϊν διακεςίμων 38
Ιςοηφγιο χρθματοοικονομικών ςυναλλαγών (2/2) Η καταγραφι των κακαρϊν ροϊν ςτισ χρθματοοικονομικζσ ςυναλλαγζσ ακολουκεί τθ ςφμβαςθ για τα πρόςθμα τθσ 6θσ ζκδοςθσ του Εγχειριδίου του ΔΝΣ για το ιςοηφγιο πλθρωμϊν. Σο κετικό πρόςθμο δθλϊνει αφξθςθ των απαιτιςεων κατοίκων Ελλάδοσ ζναντι μθ κατοίκων, ενϊ το αρνθτικό μείωςθ των απαιτιςεων κατοίκων Ελλάδοσ ζναντι μθ κατοίκων. Κατά αντιςτοιχία, το κετικό πρόςθμο ςτισ υποχρεϊςεισ κατοίκων Ελλάδοσ προσ μθ κατοίκουσ ςθμαίνει αφξθςθ αυτϊν, ενϊ το αρνθτικό πρόςθμο μείωςι τουσ. 39
Άμεςεσ Επενδφςεισ τθν κατθγορία των αμζςων επενδφςεων καταγράφονται οι χρθματικζσ ροζσ μεταξφ επιχειριςεων κατοίκων και μθ κατοίκων οι οποίεσ ζχουν ςχζςθ άμεςθσ επζνδυςθσ. Μια ςχζςθ άμεςθσ επζνδυςθσ δθμιουργείται όταν ελλθνικι εταιρεία (άμεςοσ επενδυτισ) κατζχει τουλάχιςτον το 10% του μετοχικοφ κεφαλαίου μθ κατοίκου εταιρείασ (επιχείρθςθ άμεςθσ επζνδυςθσ) ι, αντιςτρόφωσ, όταν εταιρεία μθ κάτοικοσ (άμεςοσ επενδυτισ) κατζχει τουλάχιςτον το 10% του μετοχικοφ κεφαλαίου ελλθνικισ εταιρείασ (επιχείρθςθ άμεςθσ επζνδυςθσ). 40
Άμεςεσ Επενδφςεισ- τατιςτικά ςτοιχεία Ετιςια ςτοιχεία άμεςων επενδφςεων μθ κατοίκων ςτθν Ελλάδα ανά κλάδο οικονομικισ δραςτθριότθτασ Ετιςια ςτοιχεία άμεςων επενδφςεων μθ κατοίκων ςτθν Ελλάδα ανά χϊρα προζλευςθσ Ετιςια ςτοιχεία άμεςων επενδφςεων κατοίκων ςτο εξωτερικό ανά κλάδο οικονομικισ δραςτθριότθτασ Ετιςια ςτοιχεία άμεςων επενδφςεων κατοίκων ςτο εξωτερικό ανά χϊρα προοριςμοφ 41
Επενδφςεισ Xαρτοφυλακίου (1/2) τθν κατθγορία επενδφςεισ χαρτοφυλακίου καταγράφονται οι χρθματικζσ ροζσ που αφοροφν ςε ςυναλλαγζσ μεταξφ κατοίκων και μθ κατοίκων που επθρεάηουν τισ μεταξφ τουσ απαιτιςεισ και υποχρεϊςεισ ςε τίτλουσ. Οι τίτλοι διακρίνονται ςε μετοχικοφσ τίτλουσ και χρεόγραφα (ομόλογα και μζςα χρθματαγοράσ). προκφπτει από το άκροιςμα των απαιτιςεων και υποχρεϊςεων. 42
Επενδφςεισ Xαρτοφυλακίου (2/2) Οι κακαρζσ επενδφςεισ κατοίκων ςε τίτλουσ που ζχουν εκδοκεί από μθ κατοίκουσ καταγράφονται ςτθν κατθγορία «Απαιτιςεισ» (το αρνθτικό πρόςθμο ςθμαίνει αφξθςθ ενϊ το κετικό μείωςθ), ενϊ οι κακαρζσ επενδφςεισ μθ κατοίκων ςε τίτλουσ που ζχουν εκδοκεί από κατοίκουσ καταγράφονται ςτισ «Τποχρεϊςεισ» (το αρνθτικό πρόςθμο ςθμαίνει μείωςθ ενϊ το κετικό αφξθςθ). 43
Λοιπζσ Επενδφςεισ (1/3) τισ κατθγορία «λοιπζσ επενδφςεισ» καταγράφονται οι χρθματικζσ ροζσ από ςυναλλαγζσ μεταξφ κατοίκων και μθ κατοίκων και αφοροφν κυρίωσ ςε δάνεια και κατακζςεισ. 44
Λοιπζσ Επενδφςεισ (2/3) Οι χρθματικζσ ροζσ που αφοροφν ςε δάνεια που χορθγοφνται από κατοίκουσ ςε μθ κατοίκουσ και θ χρεολυτικι εξυπθρζτθςθ τουσ, κακϊσ και κατακζςεισ κατοίκων ςε πιςτωτικά ιδρφματα μθ κατοίκουσ καταγράφονται ςτθν κατθγορία «Απαιτιςεισ». Οι χρθματικζσ ροζσ που αφοροφν ςε δάνεια που χορθγοφνται από μθ κατοίκουσ ςε κατοίκουσ και θ χρεολυτικι εξυπθρζτθςθ τουσ, κακϊσ και κατακζςεισ μθ κατοίκων ςε εγχϊρια πιςτωτικά ιδρφματα καταγράφονται ςτθν κατθγορία «Τποχρεϊςεισ». 45
Λοιπζσ Επενδφςεισ (3/3) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ΙΟΖΤΓΙΟ ΧΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΝΑΛΛΑΓΩΝ - ΛΟΙΠΕ ΕΠΕΝΔΤΕΙ ΛΟΙΠΕ ΕΠΕΝΔΤΕΙ ΚΑΣΟΙΚΩΝ ΣΟ ΕΞΩΣΕΡΙΚΟ (απαιτιςεισ) * -2.193,1-42.595,9-38.224,0-101.815,1-644,0-3.722,5 21.578,7 120,3 2.702,3-17.911,4-20.997,9-5.638,7 Δάνεια ςε Μθ-Κατοίκουσ 328,3-88,5-35,9-898,1 444,3 180,1 Κατακζςεισ και Repos Κατοίκων 21.102,8 60,0 2.872,0-18.240,2-22.314,7-6.284,7 Λοιπζσ 147,7 148,9-133,8 1.226,9 872,5 465,9 ΛΟΙΠΕ ΕΠΕΝΔΤΕΙ ΜΗ ΚΑΣΟΙΚΩΝ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (υποχρεώςεισ) * 23.771,8 42.716,2 40.926,3 83.903,7-20.353,9-1.916,2 Δάνεια ςε Κατοίκουσ 9.794,9 30.384,0 39.622,9 111.215,7 27.253,5 5.576,9 Κατακζςεισ και Repos Μθ-Κατοίκων 13.245,1 11.725,0 1.782,0-27.330,0-47.368,0-7.480,0 Λοιπζσ 731,8 607,1-478,5 17,9-239,4-13,1 46
Η Διεκνισ Επενδυτικι Θζςθ (1/4) Η διεκνισ επενδυτικι κζςθ αποτυπϊνει ςε ςυγκεκριμζνθ χρονικι ςτιγμι (τζλοσ τριμινου και τζλοσ ζτουσ) το φψοσ των απαιτιςεων και υποχρεϊςεων των κατοίκων Ελλάδοσ ζναντι μθ κατοίκων. 47
Η Διεκνισ Επενδυτικι Θζςθ (2/4) Οι απαιτιςεισ και οι υποχρεϊςεισ αναλφονται ςτισ βαςικζσ κατθγορίεσ των άμεςων επενδφςεων, των επενδφςεων χαρτοφυλακίου, των λοιπϊν επενδφςεων, των ςυναλλαγματικϊν αποκεμάτων, κακϊσ επίςθσ και ανά τομζα οικονομίασ, όπωσ Σράπεηα τθσ Ελλάδοσ, Γενικι κυβζρνθςθ, Λοιπά Νομιςματικά Χρθματοπιςτωτικά Ιδρφματα, και Λοιποί τομείσ. Η διαφορά μεταξφ των απαιτιςεων και των υποχρεϊςεων δίνει τθν κακαρι επενδυτικι κζςθ θ οποία αναλόγωσ του προςιμου, κετικοφ θ αρνθτικοφ, χαρακτθρίηει τθ χϊρα ωσ κακαρό πιςτωτι θ χρεϊςτθ αντιςτοίχωσ ζναντι του υπόλοιπου κόςμου. 48
Η Διεκνισ Επενδυτικι Θζςθ (3/4) Η διεκνισ επενδυτικι κζςθ μεταβάλλεται όχι μόνο από τισ ςυναλλαγζσ (χρθματικζσ ροζσ) του ιςοηυγίου χρθματοοικονομικϊν ςυναλλαγϊν, αλλά και από τισ μεταβολζσ των τιμϊν αγοράσ με τισ οποίεσ αποτιμϊνται τα χρθματοοικονομικά μζςα που διαμορφϊνουν το φψοσ των απαιτιςεων και υποχρεϊςεων. 49
Η Διεκνισ Επενδυτικι Θζςθ (4/4) Q1 2014 Q2 2014 Q3 2014 Q4 2014 ΑΠΑΙΣΗΕΙ ΤΝΟΛΟ ΤΠΟΧΡΕΩΕΙ ΤΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΗ ΔΙΕΘΝΗ ΕΠΕΝΔΤΣΙΚΗ ΘΕΗ 230.241 229.851 229.092 231.860 453.897 456.593 450.208 450.142-223.656-226.742-221.116-218.282 50
Άςκθςθ http://www.agora.mfa.gr/frontoffice/portal.asp?c page=node&cnode=57&cid=176 ΘΕΜΑΣΙΚH ΚΑΣΗΓΟΡΙΑ: Τποκατθγορία: Διμερείσ χζςεισ Ειςαγωγζσ - Εξαγωγζσ ανά Κατθγορία Προϊόντων 51
θμείωμα Αναφοράσ Copyright ΣΕΙ Δυτικισ Μακεδονίασ, Ηλζκτρα Πιτόςκα. «Διεκνείσ Οικονομικζσ χζςεισ». Ζκδοςθ: 1.0. Κοηάνθ 2015. Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: 52
θμείωμα Αδειοδότθςθσ Σο παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά, Μθ Εμπορικι Χριςθ Παρόμοια Διανομι 4.0 *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ωσ Μθ Εμπορικι ορίηεται θ χριςθ: που δεν περιλαμβάνει άμεςο ι ζμμεςο οικονομικό όφελοσ από τθν χριςθ του ζργου, για το διανομζα του ζργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομικι ςυναλλαγι ωσ προχπόκεςθ για τθ χριςθ ι πρόςβαςθ ςτο ζργο. που δεν προςπορίηει ςτο διανομζα του ζργου και αδειοδόχο ζμμεςο οικονομικό όφελοσ (π.χ. διαφθμίςεισ) από τθν προβολι του ζργου ςε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. 53
Διατιρθςθ θμειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το θμείωμα Αναφοράσ. το θμείωμα Αδειοδότθςθσ. τθ διλωςθ Διατιρθςθσ θμειωμάτων. το θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων (εφόςον υπάρχει). μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ. 54
Σζλοσ Ενότθτασ