(Copyright rests with the author) Ομιλία του Γενικού Διευθυντή της Ομοσπονδίας Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) κου Μιχάλη Πήλικου στο Συνέδριο ΟΝΕ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ: Η Κύπρος σε πορεία υιοθέτησης του ευρώ Θέμα: Προετοιμασία στον Τομέα των Επιχειρήσεων Πέμπτη, 30 Νοεμβρίου 2006 Ξενοδοχείο Hilton Park, Λευκωσία Κύριε Πρόεδρε του Συνεδρίου, Κυρίες και Κύριοι, Είναι με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση που βρίσκομαι εδώ σήμερα ενώπιον ενός τόσο διακεκριμένου ακροατηρίου για να περιγράψω τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις καθώς και τις ενέργειες που κατά την άποψή μου πρέπει να γίνουν για την ομαλή υιοθέτηση του Ευρώ. Η Κύπρος της Ευρώπης Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον Μάϊο του 2004 σηματοδότησε μεταξύ άλλων την απαρχή μιας διαρκούς οικονομικής πρόκλησης έντονου ανταγωνισμού και προπαντός ετοιμότητας για να μπορούμε συνεχώς ν ανταποκρινόμαστε με επάρκεια και συνέπεια στις υποχρεώσεις μας. Μέσα στα πλαίσια αυτά, η πιο σημαντική δέσμευση που η χώρα μας ανέλαβε είναι η ένταξη μας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ). Η υιοθέτηση του Ευρώ, από την 1η Ιανουαρίου 2008 αποτελεί στρατηγικό στόχο υψίστης σημασίας ο οποίος θα πρέπει να επιτευχθεί μέσα στα εναπομείναντα χρονικά πλαίσια τα οποία πραγματικά δεν είναι μεγάλα. Οι προκλήσεις για την Κύπρο προς την επίτευξη του τελικού αυτού στόχου είναι πολλές. Αυτό όμως που μπορώ να τονίσω με βεβαιότητα είναι ότι, αρωγός στην όλη προσπάθεια είναι ο ιδιωτικός τομέας και ειδικότερα οι επιχειρήσεις οι οποίες θα πρέπει με πειθαρχημένο τρόπο να προχωρήσουν στην ομαλή υιοθέτηση του Ευρώ στις καθημερινές τους δοσοληψίες. Βέβαια η συνεργασία των οργανωμένων συνόλων του ιδιωτικού τομέα με τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες και την Κεντρική Τράπεζα είναι συνεχείς, αρμονικές και με πολύ καλά αποτελέσματα. 1
Οι επιχειρήσεις και το ευρώ Οι επιχειρήσεις έχουν κάθε συμφέρον να προετοιμαστούν έγκαιρα για την αλλαγή του νομίσματος αφού μόνο έτσι θα μπορέσουν μέσα από τις απαιτητικές συνθήκες του νέου ανταγωνιστικού περιβάλλοντος να αποκομίσουν τα οφέλη που συνοδεύουν την υιοθέτηση του ευρώ. Οι επιχειρήσεις μπορούν να επιλέξουν μεταξύ τριών τρόπων προσέγγισης της μετάβασης στο ευρώ: 1. Ως ανάγκη: το ευρώ θεωρείται ως έξωθεν επιβαλλόμενη αναγκαιότητα και επομένως ο στόχος του σχεδίου μετάβασης θα είναι η ελαχιστοποίηση του απαιτουμένου χρόνου και κόστους προσαρμογής. 2. Ως τεχνική πρόκληση: το ευρώ θα επηρεάσει τις διοικητικές λειτουργίες της επιχείρησης και θα παράσχει έτσι την ευκαιρία να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της οργάνωσής της. 3. Ως ευκαιρία: το ευρώ θα επηρεάσει άμεσα τον πυρήνα των εργασιών, επιτρέποντας μία αναθεώρηση και ενδεχομένως ριζική αναδιοργάνωση της όλης επιχείρησης. Η αντίστροφη μέτρηση για το ευρώ έχει αρχίσει Υφιστάμενη κατάσταση Οι τράπεζες και οι περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις στην Κύπρο έχουν προ πολλού ξεκινήσει τις προετοιμασίες τους. Μάλιστα αρκετές από αυτές οι οποίες παρέχουν αγαθά ή υπηρεσίες σε τελικούς καταναλωτές αναγράφουν ήδη τις τιμές και εκδίδουν αποδείξεις και στα δύο νομίσματα με βάση την τρέχουσα ισοτιμία. Αρκετές έχουν προχωρήσει με αναβάθμιση ή αντικατάσταση του λογισμικού τους συστήματος το οποίο έγκαιρα θέλουν να ελέγξουν ότι θα λειτουργεί άψογα. Πολλές άλλες επιχειρήσεις βρίσκονται στο στάδιο ανάλυσης των τρόπων με τους οποίους το ευρώ θα επηρεάσει τις δικές τους δραστηριότητες. Η έγκαιρη προετοιμασία για το ευρώ είναι πολύ σημαντική για όλες τις επιχειρήσεις αφού θα τις βοηθήσει να εντοπίσουν εμπορικές ευκαιρίες και να μειώσουν το κόστος προσαρμογής. Όσοι καθυστερήσουν θα πρέπει να είναι έτοιμοι να πληρώσουν το τίμημα δαπανηρών αποφάσεων της τελευταίας στιγμής και πιθανής έλλειψης εξωτερικών ειδικών συμβούλων. Δυστυχώς, παρατηρούμε μια μερίδα, κυρίως μικρών επιχειρήσεων να μην αντιδρούν στα μηνύματα τόσο της Ομοσπονδίας Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) όσο και της κυβέρνησης για έγκαιρη και σταδιακή προετοιμασία. Η νοοτροπία της αντιμετώπισης της κρίσης όταν αυτή παρουσιαστεί δυστυχώς δύσκολα ξεπερνιέται. Αναγκαίος ο έγκαιρος σχεδιασμός Η μετάβαση στο ευρώ εκτιμάται ότι θα επηρεάσει τις περισσότερες από τις δραστηριότητες της κάθε επιχείρησης και συνεπώς θα πρέπει να γίνει ένα είδος αυτοελέγχου όπου θα τεθούν και απαντηθούν πολλές λεπτομερείς ερωτήσεις. 2
Μια βασική ενέργεια από μέρους των επιχειρήσεων είναι να προσδιορίσουν τους τρόπους με τους οποίους το ευρώ θα επηρεάσει τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες. Κατ αρχάς, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να μελετήσουν τις ενδεχόμενες στρατηγικής σημασίας, επιπτώσεις: Θα ανοίξει το ευρώ νέες αγορές; Θα επηρεάσει το ευρώ την αλυσίδα προμηθειών; Ποιες χρηματοδοτικές δυνατότητες θα δημιουργήσει; Θα ενταθεί ο ανταγωνισμός; Το ευρώ θα φέρει τις επιχειρήσεις αντιμέτωπες με σειρά τεχνικών προκλήσεων, οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν στα πρώτα στάδια: Οι λογαριασμοί τους θα πρέπει να μετατραπούν σε ευρώ. Τα συστήματα πληροφορικής είναι ζωτικής σημασίας στη διαδικασία προσαρμογής και θα απαιτήσουν προσαρμογές που θα ενσωματώσουν το ευρώ. Το ανθρώπινο δυναμικό θα χρειαστεί εκπαίδευση και ενημέρωση. Προσδιορισμός των θεμάτων που ανακύπτουν και των επιπτώσεων Με τη μετάβαση στο ευρώ, θα ανακύψουν διάφορα θέματα, τα οποία αν και περιορισμένου εύρους, θέτουν την επιχείρηση αντιμέτωπη με σημαντικές οργανωτικές προκλήσεις. Κατ αρχήν η διοίκηση της θα πρέπει να προσδιορίσει τους τομείς που επηρεάζονται από την εισαγωγή του ευρώ και να εντοπίσει τις ευκαιρίες εκσυγχρονισμού που θα προκύψουν. Ο κάθε επιχειρηματίας ή διευθυντικό στέλεχος θα πρέπει: Να οργανώσει εισαγωγική συζήτηση με τα στελέχη ή/και όλους τους εργαζομένους σχετικά με τη μετάβαση στο ευρώ. Να προσδιορίσει τα βασικά ζητήματα και την πιθανή επίδρασή τους στην επιχείρηση. Να εντοπίσει εξωτερικές πηγές πληροφόρησης, όπως για παράδειγμα λογιστικά γραφεία, τράπεζες, συμβούλους, επιχειρηματικές οργανώσεις, προμηθευτές λογισμικού, κλπ. Καθορισμός ενός σχεδίου μετάβασης Η στρατηγική της μετάβασης θα διαφέρει, αναλόγως του μεγέθους και του τομέα δραστηριοτήτων της επιχείρησης: Το σχέδιο της μετάβασης θα πρέπει να επικεντρωθεί σε τρεις στόχους: Μεγιστοποίηση των ευκαιριών που προκύπτουν από το ευρώ και ελαχιστοποίηση των ενδεχόμενων κινδύνων. Οργάνωση της μετάβασης κατά τον οικονομικότερο τρόπο. 3
Αξιοποίηση της μετάβασης στο ευρώ, ως ευκαιρία βελτίωσης της αποτελεσματικότητας της επιχείρησης. Υποχρεώσεις Επιχειρήσεων Με βάση το Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο, Κανονισμούς της ΕΕ αλλά και την Εθνική Νομοθεσία η οποία αναμένεται να ψηφιστεί περί το τέλος Δεκεμβρίου 2006, προκύπτει ένας αριθμός υποχρεώσεων για τις επιχειρήσεις. Κυριότερες από αυτές είναι οι ακόλουθες: Διπλή αναγραφή τιμών Η διπλή αναγραφή τιμών είναι ίσως η σημαντικότερη από τις νομικές υποχρεώσεις που θα πρέπει να τηρεί μια επιχείρηση για καθορισμένη χρονική περίοδο. Ταυτόχρονα έχουν υποχρέωση όπως εκδίδουν τιμολόγια και αποδείξεις και στα δύο νομίσματα. Μετατροπή και στρογγυλοποίηση Οι τιμές σε ευρώ θα πρέπει να υπολογίζονται και να αναγράφονται σύμφωνα με τους κανόνες μετατροπής και στρογγυλοποίησης οι οποίοι έχουν καθοριστεί από την ΕΕ (ΕΚ 1103/97). Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφέρω ότι η υιοθέτηση του ευρώ θα επιφέρει αυξημένη διαφάνεια στις τιμές όπου οι καταναλωτές θα μπορούν να συγκρίνουν τις τιμές των προϊόντων/υπηρεσιών που τους ενδιαφέρουν. Αυτόματα αυτό σημαίνει ότι η αυξημένη διαφάνεια των τιμών θα αναδείξει τις αποδοτικές και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις ενώ ταυτόχρονα θα αποδειχτεί μοχλός πίεσης στις επιχειρήσεις που έχουν πιο ψηλές τιμές για να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα τους. Τα ψηλά επίπεδα ανταγωνισμού στην Κυπριακή αγορά αλλά και η ευαισθησία των επιχειρηματιών στα θέματα τιμολόγησης, αποτελούν βασικά στοιχεία καθησυχασμού σ ότι αφορά την τεχνητή αύξηση των τιμών. Αρχή της συνέχειας των συμβάσεων Με βάση της αρχής της συνέχειας των συμβάσεων, οι επιχειρήσεις δεν χρειάζεται να ανησυχούν για τις συμβάσεις και συμφωνίες οι οποίες ισχύουν μετά την 1 η Ιανουαρίου 2008 (ΕΚ 1103/97). Παρόλα αυτά θα ήταν καλό όπως γίνει έστω και τυπικά αναθεώρηση όλων των συμβάσεων έτσι ώστε να υπάρξει συμφωνία όλων των εμπλεκομένων μερών προς την αρχή αυτή. Άλλες σημαντικές υποχρεώσεις αφορούν την τήρηση τραπεζικών λογαριασμών, την ετοιμασία των οικονομικών καταστάσεων, τη μετατροπή του μετοχικού κεφαλαίου, τις φορολογικές δηλώσεις κλπ. Στήριξη των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ) για την υιοθέτηση του Ευρώ 4
Η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) πιστεύει πως οι επιχειρήσεις θα πρέπει να θεωρούν τη μετάβαση στο ευρώ ως συγκεκριμένο έργο η επιτυχία του οποίου θα τους διασφαλίσει την ανταγωνιστικότητά τους στο νέο περιβάλλον που θα δημιουργηθεί. Προς τον σκοπό αυτό η ΟΕΒ ως εκπρόσωπος του επιχειρηματικού κόσμου έχει πραγματοποιήσει με επιτυχία διάφορες εκδηλώσεις στο παρελθόν μεταξύ των οποίων την πρώτη ημερίδα που έγινε ποτέ στην Κύπρο τον Δεκέμβριο του 2004 με θέμα Το Ευρώ και η Σημασία του στις Επιχειρήσεις και την Οικονομία. Στην ημερίδα αυτή, ιδιαίτερα σημαντικές ήταν οι παρουσιάσεις που έγιναν από εμπειρογνώμονες από την Ελλάδα και την Ιρλανδία οι οποίοι μίλησαν για τις εμπειρίες που είχαν οι επιχειρήσεις των δικών τους χωρών οι οποίες έχουν υιοθετήσει το Ευρώ. Eιδικά για τις αλλαγές που επήλθαν στο επιχειρησιακό περιβάλλον, τονίστηκαν οι οικονομικές επιπτώσεις και οι επιπτώσεις στην στρατηγική και στη λειτουργία των επιχειρήσεων οι οποίες είχαν να αντιμετωπίσουν αύξηση του ανταγωνισμού και αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά του καταναλωτικού κοινού. Με βάση τις απόψεις των εμπειρογνωμόνων και τα τελικά συμπεράσματα που είχαν προκύψει από την πιο πάνω ημερίδα, η ΟΕΒ προχώρησε στην ανάληψη της δικής της εκστρατείας για την ομαλή μετάβαση στο ευρώ η οποία περιλαμβάνει αριθμό εξειδικευμένων παρουσιάσεων, ενημερωτικά σεμινάρια και αρθρογραφία. Ταυτόχρονα έχουμε προχωρήσει με την έκδοση εμπεριστατωμένου Οδηγού για τις επιχειρήσεις ο οποίος με αναλυτικό τρόπο αποσκοπεί στη βήμα προς βήμα έγκαιρη, έγκυρη και αποτελεσματική προετοιμασία τους για την εισαγωγή του ευρώ. Μέσα στους επόμενους μήνες η ΟΕΒ θα εντατικοποιήσει την όλη προσπάθεια που καταβάλλει προς την κατεύθυνση αυτή στοχεύοντας ειδικότερα στις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Όπως έχω αναφέρει και προηγουμένως έχουμε διαπιστώσει ότι λόγω του μεγέθους αλλά και της νοοτροπίας τους αναμένεται ότι σημαντικός αριθμός από αυτές δεν θα προετοιμαστούν έγκαιρα. Προσπάθεια μας είναι να αντιληφθούν τις αλλαγές που θα επέλθουν από την μετάβαση σε ένα νέο νόμισμα και πως αυτές θα επηρεάσουν τη λειτουργία τους. Περαιτέρω, έχουμε εισηγηθεί προς το Υπουργείο Οικονομικών όπως υπάρξει στήριξη προς τις ΜΜΕ για τα έξοδα που θα επιβαρυνθούν κατά την περίοδο προσαρμογής τους με το ευρώ. Το κόστος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με μια τέτοια εξέλιξη θα είναι σημαντικό, αφού όπως ανέφερα πιο πριν θα τροχοδρομηθούν αντικαταστάσεις ταμειακών μηχανών, λογισμικών συστημάτων, μετατροπές διαφόρων εγγράφων/συμβολαίων, χρήση ειδικών συμβούλων, ενώ ταυτόχρονα θα πραγματοποιηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα για προσαρμογή και εκμάθηση των νέων αυτών συστημάτων. Συγκεκριμένα, η ΟΕΒ εισηγήθηκε την εφαρμογή νέου Σχεδίου ή τη διεύρυνση του υφιστάμενου Σχεδίου Τεχνολογικής Αναβάθμισης της Μεταποιητικής Βιομηχανίας που να παρέχει οικονομική στήριξη στις ΜΜΕ οι οποίες αποδεδειγμένα προβαίνουν σε δαπάνες για την προσαρμογή τους στο Ευρώ, ανεξάρτητα τομέα οικονομικής δραστηριότητας. 5
Η πρόνοια αυτή του Σχεδίου να ισχύει μέχρι το τέλος του 2007, να αφορά σχετικές δαπάνες πέραν των ΛΚ 3.000 και το ύψος της κρατικής ενίσχυσης να φθάνει στο 30%. Κυρίες και Κύριοι, Η Οικονομική και Νομισματική Ένωση αποτελεί για όλες τις Κυπριακές επιχειρήσεις μια μεγάλη πρόκληση αλλά ταυτόχρονα και μια μεγάλη ευκαιρία η οποία όμως δεν αφήνει περιθώρια αποτυχίας. Όλες οι επιχειρήσεις, ανεξάρτητα μεγέθους, θα πρέπει να προετοιμαστούν έγκαιρα για να αντιμετωπίσουν χωρίς κραδασμούς τη δύσκολη περίοδο της μετάβασης στο ευρώ. Είμαι πεπεισμένος ότι με λίγη καλή θέληση αλλά και με την αποφασιστικότητα που χαρακτηρίζει σήμερα τον επιχειρηματικό κόσμο, σε συνδυασμό με το Εθνικό Σχέδιο Μετάβασης στο ευρώ το οποίο εκπονήθηκε από κοινού από το Υπουργείο Οικονομικών και την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου αλλά και τη γενικότερη ενημερωτική εκστρατεία που έχει αναληφθεί, η προσπάθεια που καταβάλλεται για μετάβαση από τη λίρα στο ευρώ θα στεφθεί με κάθε επιτυχία. Σας ευχαριστώ. AF061896OMI 6