ΟΞΕΙ ΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ & ΟΜΟΡΦΙΑ

ΟΞΕΙ ΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ & ΟΜΟΡΦΙΑ Εισαγωγή Το οξυγόνο είναι απαραίτητο για την ίδια την ζωή. Γνωρίζετε όµως ότι επίσης µπορεί να αποβεί και επικίνδυνο για τη υγεία µας;? Αυτή θα µπορούσαµε να την αποκαλέσουµε την «σκοτεινή πλευρά» του οξυγόνου. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα να «σκουριάζουµε» τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Η ίδια διαδικασία που κάνει ένα κοµµένο µήλο να σκουρύνει ή ένα σίδερο να σκουριάσει αποτελεί την αιτία όλων των εκφυλιστικών παθήσεων ακόµα και της ίδιας της γήρανσης. Το οξυγόνο εµπλέκεται στην διαδικασία σχηµατισµού ελεύθερων ριζών. Οι ελεύθερες ρίζες σχηµατίζονται ως ένα αναπόσπαστο κοµµάτι της ζωής κάθε φορά που οξειδώνουµε τροφή για την παραγωγή ενέργειας. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας σχηµατίζονται ελεύθερες ρίζες οι οποίες είναι ιδιαίτερα φορτισµένα µόρια οξυγόνου βλαβερά για το δέρµα και το σώµα εν γένει. Αυτές οι ελεύθερες ρίζες είναι ιδιαίτερα ενεργές και τοξικές και µπορούν να ξεκινήσουν µία αλυσιδωτή αντίδραση κάτω από τη επιφάνεια του δέρµατος προκαλώντας βλάβες στην επιδερµίδα. Οι ελεύθερες ρίζες συνήθως εξουδετερώνονται από αντιοξειδωτικά όπως οι βιταµίνες C, E, κτλ. Όταν όµως το σώµα «γεµίζει» µε ελεύθερες ρίζες τότε υπερτερούν των διαθέσιµων αντιοξειδωτικών, κάτι που µπορεί να οδηγήσει σε ρυτίδιασµα του δέρµατος, χαµηλό τόνο ενώ µπορεί να σχετίζεται µε προκαρκινικά ή καρκινικά στοιχεία. Τα πιο συνήθη αίτια για την δηµιουργία ελεύθερων ριζών είναι η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, το κάπνισµα, το στρες και η παχυσαρκία. Ο καλύτερος τρόπος για να αντιµετωπιστούν οι ελεύθερες ρίζες είναι µε φυσικές αντιοξειδωτικές τροφές ή συµπληρώµατα διατροφής καθώς επίσης και µε αντιοξειδωτικές κρέµες ή λοσιόν τοπικής εφαρµογής. Ο έλεγχος του OS εποµένως θεωρείται ζωτικός για τους τοµείς της αντιγήρανσης και οµορφιάς. Αναλογιστείτε την γήρανση του δέρµατός µας. Το οξειδωτικό στρες αποτελεί την αιτία δηµιουργίας ρυτίδων, χαλαρού δέρµατος και κηλίδων. Την επόµενη φορά που θα βρεθείτε µε µία οµάδα ατόµων µε διαφορετικές ηλικίες, παρατηρείστε προσεκτικά τις αλλαγές που βλέπετε στο δέρµα τους. Η γήρανση είναι µία διαδικασία που όλοι την θεωρούµε δεδοµένη, αλλά όταν κοιτάµε πιο προσεκτικά, και συγκρίνουµε το δέρµα ενός µωρού µε αυτό ενός ηλικιωµένου, οι επιπτώσεις της έκθεσης στους µολυσµατικούς παράγοντες της ατµόσφαιρας, στον ήλιο και το κάπνισµα είναι

εµφανείς. Η γήρανση του δέρµατος αποτελεί µία εξωτερίκευση του οξειδωτικού στρες που λαµβάνει χώρα µέσα σε κάθε κύτταρο του σώµατός σας. Τα αντιοξειδωτικά είναι συστατικά που εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες µέσω διαφορετικών µηχανισµών. Τα πιο γνωστά φυσικά αντιοξειδωτικά είναι η βιταµίνες C, E, βήτα-καροτίνη και το σελήνιο. Επιστηµονικές έρευνες έχουν δείξει ότι η τοπική εφαρµογή βιταµίνης C µειώνει τον αριθµό των µη φυσιολογικών κυττάρων από το «κάψιµο» στον ήλιο ενώ επίσης µειώνει τις βλάβες που προκαλεί η ακτινοβολία UV στο DNA. Ενώ η βιταµίνη C προστατεύει το υγρό περιβάλλον του δέρµατος, η βιταµίνη E προστατεύει τις µεµβράνες από την υπεροξείδωση των λιπιδίων καθώς είναι η πρώτη που απορροφά τις ελεύθερες ρίζες. Το σελήνιο ενεργοποιεί δυο ένζυµα «κλειδιά» που παίζουν σηµαντικό αντιοξειδωτικό ρόλο στα κύτταρα, προστατεύοντας και επιδιορθώνοντας το DNA. Τα καροτεινοειδή είναι γνωστά για τον ρόλο τους στην πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου. Μερικές έρευνες έχουν δείξει ότι όταν αυτά τα αντιοξειδωτικά εφαρµόζονται τοπικά το επίπεδό τους στην επιδερµίδα και το δέρµα αυξάνεται σηµαντικά µε αποτέλεσµα όχι µόνο να προστατεύουν το δέρµα από τις οξείες και χρόνιες βλάβες της έκθεσης στο φως αλλά επίσης να αναστρέφουν την φωτο-γήρανση του δέρµατος. Ως συµπέρασµα θα µπορούσαµε να πούµε ότι το οξειδωτικό στρες του δέρµατος αποτελεί µία πολύπλοκη διαδικασία η οποία εµπλέκεται σε πολλά βιοχηµικά µονοπάτια. εν µπορείτε να προστατευθείτε επαρκώς χρησιµοποιώντας ένα µόνο αντιοξειδωτικό για την ηµερήσια ενυδάτωσή σας. Μόνο ένα σύµπλεγµα αντιοξειδωτικών είναι ικανό να εξουδετερώσει τις οξειδωτικές διεργασίες που λαµβάνουν χώρα κάτω από την επιδερµίδα σας. Χρησιµοποιώντας καλλυντικά προϊόντα που περιέχουν ένα ευρύ φάσµα φυσικών αντιοξειδωτικών, τροποποιώντας την δίαιτά σας και λαµβάνοντας συµπληρώµατα διατροφής µπορείτε να βελτιώσετε σηµαντικά την υγεία του δέρµατός σας. εν θα πρέπει όµως να παραλείψετε και τον περιοδικό έλεγχο του επιπέδου του OS µε σκοπό την µείωση ή διατήρησή του σε χαµηλά επίπεδα. Οι επιπτώσεις του οξειδωτικού στρες στο δέρµα: Γήρανση Το δέρµα αποτελεί το µεγαλύτερο όργανο στο ανθρώπινο σώµα, ζυγίζει περίπου 5 κιλά και καλύπτει µία περιοχή περίπου 5 τετραγωνικών µέτρων. Συνήθως θεωρούµε το δέρµα ως δεδοµένο και δεν συνηθίζουµε να το φροντίζουµε ιδιαίτερα. Το δέρµα µας είναι υπεύθυνο για την προστασία των εσωτερικών οργάνων από το τοξικό εξωτερικό

περιβάλλον. Το δέρµα µας προστατεύει από τη ζέστη, το κρύο και τους τραυµατισµούς. Επίσης µας παρέχει πληροφορίες αίσθησης σχετικά µε το εξωτερικό περιβάλλον και αποτελεί την πρώτη γραµµή άµυνας στις επιθέσεις των βακτηρίων, των ιών και άλλων τοξικών στοιχείων. Το δέρµα αποτελεί επίσης ένα εκκριτικό όργανο που αποµακρύνει µέσω της εφίδρωσης τις τοξίνες από το σώµα. Το δέρµα µας αποτελείται από δύο κύρια στρώµατα: την δερµίδα και την επιδερµίδα. H δερµίδα αποτελεί το εσωτερικό υπόστρωµα του δέρµατος που περιέχει τις νευρικές ίνες, τα λιποκύτταρα, τα αιµοφόρα αγγεία, τους ιδρωτοποιούς και σµηγµατογόνους αδένες και τους θύλακες των τριχών. Οι ιδρωτοποιοί και σµηγµατογόνοι αδένες της δερµίδας προστατεύουν την εξωτερική επιφάνεια του δέρµατος µε ένα λεπτό κάλυµµα σµήγµατος και ιδρώτα. Η δερµίδα περιέχει επίσης κολλαγόνο και ελαστίνη, δύο πρωτεΐνες που είναι υπεύθυνες για την δοµή και ελαστικότητα του ίδιου του δέρµατος. Αυτές οι πρωτεΐνες υπόκεινται και αυτές επίσης στην διαδικασία της γήρανσης. Η επιδερµίδα αποτελεί το πιο εξωτερικό υπόστρωµα δέρµατος. Νέα κύτταρα που παράγονται από την δερµίδα αναπληρώνουν συνεχώς αυτό το υπόστρωµα. Η αποµάκρυνση της επιδερµίδας, όπως για παράδειγµα σε µία γρατσουνιά ή κάψιµο, αποκαλύπτει την ευαίσθητη και «απροστάτευτη» δερµίδα που βρίσκεται από κάτω. Η επιδερµίδα περιέχει επίσης µελανοκύτταρα ή χρωστικά κύτταρα. Αυτά τα κύτταρα παράγουν µελανίνη η οποία προσδιορίζει και την απόχρωση του δέρµατός µας (γενετικός παράγοντας). Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι γήρανσης στο σώµα µας. Η γήρανση που προκαλείται από το γονίδια που κληρονοµούµε ονοµάζεται εσωτερική γήρανση. Ο άλλος τύπος γήρανσης ονοµάζεται εξωτερική γήρανση και προκαλείται από περιβαλλοντολογικούς παράγοντες όπως η έκθεση στις ακτίνες του ήλιου. Εσωτερική Γήρανση Η εσωτερική γήρανση, γνωστή και ως φυσική διαδικασία γήρανσης, αποτελεί µία συνεχή διαδικασία που ξεκινά συνήθως γύρω στα µέσα της ηλικίας των 20. Μέσα στο δέρµα, επιβραδύνεται η παραγωγή κολλαγόνου ενώ η ελαστίνη, η ουσία που επιτρέπει στο δέρµα να επανέρχεται πίσω στην θέση του, έχει κάπως λιγότερη ελαστικότητα. Τα νεκρά κύτταρα του δέρµατος δεν αποµακρύνονται τόσο εύκολα ενώ η παραγωγή νέων δερµατικών κυττάρων ελαφρώς µειώνεται. Ενώ αυτές οι αλλαγές

συνήθως συµβαίνουν γύρων στην ηλικία των 20, τα σηµάδια της εσωτερικής γήρανσης δεν είναι εµφανή για δεκαετίες. Τα σηµάδια της εσωτερικής γήρανσης είναι: 1. Αχνές ρυτίδες 2. Λεπτό και διάφανο δέρµα 3. Απώλεια υποδόριου λίπους, που οδηγεί σε βαθουλωτά µάγουλα, σακούλες στα µάτια και ευδιάκριτη απώλεια σφριγηλότητας στα χέρια και τον λαιµό. 4. Συρρίκνωση των οστών από το δέρµα λόγω της απώλειας οστικής µάζας κάτι που προκαλεί χαλαρότητα στο δέρµα 5. Ξηροδερµία που προκαλεί φαγούρα 6. Μείωση της ικανότητας εφίδρωσης για αποτελεσµατική ψύξη του δέρµατος 7. Γκρίζα µαλλιά που τελικά γίνονται άσπρα 8. Απώλεια µαλλιών 9. Ανεπιθύµητη τριχοφυΐα 10. Τα νύχια λεπταίνουν, και αναπτύσσονται επάρµατα Τα γονίδια καθορίζουν πόσο γρήγορα εξελίσσεται η φυσιολογική διαδικασία γήρανσης. Κάποιοι παρατηρούν τις πρώτες γκρίζες τρίχες στην δεκαετία των 20 ετών ενώ άλλοι δεν γκριζάρουν µέχρι τα 40 τους. Εξωτερική Γήρανση Μερικές φορές κάποιοι εξωτερικοί παράγοντες συνεργούν µαζί στην φυσιολογική διαδικασία γήρανσης προκαλώντας πρόωρη γήρανση του δέρµατος: Έκθεση σε ακτινοβολία UV Κάπνισµα Μόλυνση Κούραση Τοξικά χηµικά Η πρόωρη γήρανση προκαλείται σε µεγαλύτερο βαθµό από την έκθεση στον ήλιο. Βλάβες από έκθεση στο φως Ο ήλιος σε συνδυασµό µε µία ατµόσφαιρα πλούσια σε οξυγόνο προκαλεί ανεπιθύµητο και δηλητηριώδες στρες στο δέρµα. Η σοβαρή βλάβη από την έκθεση στο

φως είναι ο καρκίνος του δέρµατος. Λιγότερες σηµαντικές είναι κάποιες βλάβες φωτογήρανσης που έχουν ως αποτέλεσµα το ρυτίδιασµα, την ξηρότητα, scaling και χρωστικές ανωµαλίες µε στιγµατώσεις, που προκαλούνται από υπέρχρωση και υπόχρωση. Για να πραγµατοποιηθεί µία φωτοχηµική αντίδραση στο δέρµα οι υπεριώδεις ακτίνες (UV) του ήλιου πρέπει να απορροφηθούν από ένα χρωµοφόρο (ενδογενώς φωτοσυνθετόµενα µόρια), ξεκινώντας µία σειρά φωτοχηµικών αντιδράσεων που µπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του δέρµατος ή φωτο-γήρανση. Αυτές φωτοχηµικές αντιδράσεις µπορεί να οδηγήσουν σε αλλαγές στο DNA, συµπεριλαµβανοµένου την οξείδωση των νουκλεϊκών οξέων. Οι οξειδωτικές αντιδράσεις µπορεί επίσης να τροποποιήσουν τις πρωτεΐνες και τα λιπίδια προκαλώντας αλλαγές στις λειτουργίες ενώ η συσσώρευσή τους µπορεί να οδηγήσει σε γήρανση των ιστών. Εποµένως, η έκθεση του δέρµατος σε ακτίνες UV είναι υπεύθυνη για βλάβες στο DNA, οξειδωτικό στρες και ανισορροπία στο αµυντικό αντιοξειδωτικό σύστηµα ενζύµων στις εκτιθέµενες περιοχές του δέρµατος. Ο κύριος ρόλος του δέρµατος είναι να παρέχει προστατευτικό κάλυµµα στην σύζευξη του «έσω» µε το έξω». Χωρίς προστασία από τις ακτίνες του ήλιου µερικά µόλις λεπτά έκθεσης την ηµέρα για ένα διάστηµα κάποιων ετών µπορεί να προκαλέσει σηµαντικές αλλαγές στο δέρµα. Φακίδες, κηλίδες, αγγειώµατα στο πρόσωπο, σκληρό και «πέτσινο» δέρµα, αχνές ρυτίδες που εξαφανίζονται όταν τεντώνονται, χαλαρό δέρµα, στιγµατώδες σύµπλεγµα, ακτινικές κερατώσεις (χοντρές σαν κρεατοελιές, σκληρές κόκκινες ελιές), και καρκίνος του δέρµατος, έχουν όλα την προέλευσή τους στην έκθεση στον ήλιο. Οι συντονισµένες λειτουργίες των πολλαπλών επιδερµικών και δερµικών κυτταρικών πληθυσµών επιτρέπει στα αµυντικά συστήµατα του δέρµατος να αντιδράσουν γρήγορα και αποτελεσµατικά σε ένα ευρύ φάσµα «επιθέσεων» που λαµβάνουν χώρα στον «ενδιάµεσο» χώρο του οργανισµού και του περιβάλλοντός του. Οι περιβαλλοντολογικοί παράγοντες µε τις οξειδωτικές ιδιότητές τους µπορεί να ενεργοποιήσουν το σύστηµα αντίδρασης του δέρµατος. Επιπροσθέτως, η έκθεση του δέρµατος σε ακτινοβολία UV έχει ως αποτέλεσµα την παραγωγή ελεύθερων ριζών οι οποίες προκαλούν οξειδωτικό στρες όταν ο αριθµός τους ξεπερνά την αντιοξειδωτική αµυντική ικανότητα του οργανισµού. Ευτυχώς, το δέρµα διαθέτει ένα ευρύ φάσµα αντιοξειδωτικών αµυντικών µηχανισµών που το προστατεύουν από τις βλάβες που προκαλούν οι παραγόµενες από την ακτινοβολία UV ελεύθερες ρίζες. Αυτοί οι αντιοξειδωτικοί µηχανισµοί διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο τόσο µερικώς όσο και

ολικώς σε ό,τι αφορά την βελτίωση ή πρόληψη των φωτοβιολογικών βλαβών στο δέρµα. Παρόλα αυτά, η ικανότητα των µηχανισµών αυτών αποτοξίνωσης δεν είναι απεριόριστη και µπορεί να υπερκεραστεί από την υπερβολική έκθεση στην ακτινοβολία UV. Η ακτινοβολία UV εξαντλεί την δραστηριότητα της δισµουτάση του υπεροξειδίου, καθώς και την περιεκτικότητα του δέρµατος σε ασκορβικό άλας και γλουταθιόνη. Αυτό αποτελεί ένδειξη ότι η χρόνια ή υπερβολική έκθεση στην ακτινοβολία UV µπορεί να οδηγήσει σε δερµατικές ανωµαλίες. Φωτογήρανση είναι ο όρος που χρησιµοποιούν οι δερµατολόγοι για να περιγράψουν αυτό τον τύπο γήρανσης που προκαλείται από την έκθεση στις ακτίνες του ηλίου. Η έκταση της φωτογήρανσης εξαρτάται από: 1) την απόχρωση του δέρµατος του ατόµου και 2) το ιστορικό της µακροχρόνιας ή έντονης έκθεσης στον ήλιο. Άτοµα µε ανοικτό δέρµα και ιστορικό έκθεσης στον ήλιο παρουσιάζουν περισσότερα σηµάδια φωτογήρανσης σε σχέση µε άτοµα µε σκούρο δέρµα. Στο σκουρόχρωµο δέρµα τα σηµάδια της φωτογήρανσης συνήθως περιορίζονται σε αχνές ρυτίδες και στίγµατα. Η φωτογήρανση λαµβάνει χώρα σε µία χρονική περίοδο κάποιων ετών ενώ µε την επαναλαµβανόµενη έκθεση στον ήλιο, το δέρµα χάνει την ικανότητά του να επιδιορθώνεται και οι βλάβες συσσωρεύονται. Επιστηµονικές έρευνες έχουν δείξει ότι η επαναλαµβανόµενη έκθεση στις ακτίνες UV διασπά το κολλαγόνο και παρεµποδίζει την σύνθεση νέου. Ο ήλιος «επιτίθεται» επίσης και στην ελαστίνη. Το αδύναµο από τον ήλιο δέρµα χάνει την ελαστικότητά του σε σχέση µε το δέρµα που προστατεύεται από τις ακτίνες UV. Επίσης το δέρµα γίνεται χαλαρό, ρυτιδιασµένο και τραχύ πολύ πιο γρήγορα όταν εκτίθεται απροστάτευτο στον ήλιο.

Εικόνα. 1. Σχηµατική αναπαράσταση των κύριων χαρακτηριστικών σε ένα νεανικό, εσωτερικά γηρασµένο και φωτογηρασµένο δέρµα. Το νεανικό δέρµα παρουσιάζει µία ισορροπηµένη σύσταση και κατανοµή συγκεκριµένων κυττάρων όπως των κερατινοκυττάρων της πολυστρωµατικής επιδερµίδας (E), των µελανοκυττάρων που βρίσκονται στην βασική µεµβράνη (BM), οι ινοβλάστες εντός της δερµίδας (D) και ξεχωριστών συστατικών του εξωκυττάριου υγρού. Το εσωτερικά γερασµένο δέρµα είναι ατροφικό και παρουσιάζει µείωση στην επιδερµική και δερµική πυκνότητα. Τα δοµικά συστατικά του εξωκυττάριου υγρού όπως το διάµεσο κολλαγόνο και ελαστίνη µειώνονται ενώ αυξάνονται οι σύνθετες συνδέσεις στις κολλαγόνες ίνες. Οι ινοβλάστες µειώνονται σε αριθµό και αποκαλύπτουν τουλάχιστο µερικώς ένα γερασµένο τόσο µορφολογικά όσο και λειτουργικά φαινότυπο. Το φωτογηρασµένο δέρµα συχνά παρουσιάζει υπερπλασία µε αύξηση στην πυκνότητα του κερατώδους στρώµατος (H), την επιδερµίδα (E) και το δέρµα. Η επιδερµίδα επιδεικνύει µία ακάνθωση και ήπια υπερκεράτωση, της οποίας τα κλινικά χαρακτηριστικά είναι η τραχύτητα και η ξηρότητα. Η κατανοµή των µελανοκυττάρων γίνεται πιο ανοµοιογενής µε αποτέλεσµα να πραγµατοποιούνται χρωστικές αλλαγές που ποικίλουν από χρωστικές κηλίδες) έως και περιοχές µε υπόχρωση. Τα συνδετικά ινίδια τα οποία συνδέουν την επιδερµίδα µε το δέρµα µειώνονται σε αριθµό ενώ µειώνεται και υπόκειται σε σοβαρές βλάβες το διάµεσο κολλαγόνο. Η µακροχρόνια έκθεση στον ήλιο έχει ως αποτέλεσµα επίσης µία φλεγµονώδη κατάσταση (ηλιοδερµατίτιδα) που προκαλεί αύξηση στα φλεγµονώδη κύτταρα. Εποµένως, οι ελεύθερες ρίζες που προκαλούνται από την έκθεση στον ήλιο µπορούν να βλάψουν το κολλαγόνο, την ελαστίνη, τα µελανοκύτταρα και το φράγµα υγρασίας, προκαλώντας ρυτίδες, χαλαρότητα, ανοµοιογενή τόνο δέρµατος, µαύρα στίγµατα, τραχεία και ξηρή υφή. Ενώ η έκθεση στον ήλιο αποτελεί τον κύριο περιβαλλοντολογικό παράγοντα που είναι υπεύθυνος για την πρόωρη γήρανση του δέρµατος, υπάρχουν και άλλοι. Η µόλυνση βλάπτει το δέρµα αυξάνοντας την παραγωγή ελευθέρων ριζών και αυξάνοντας τις επιπτώσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας UV. Οι δριµύς καιρός (ξερός αέρας, άνεµος και κρύο) εξαντλεί το δέρµα από την απαραίτητη υγρασία, προκαλώντας τραχεία υφή και αχνές ξηρές γραµµώσεις. Το κάπνισµα αυξάνει την παραγωγή ελευθέρων ριζών και µπορεί να µειώσει την παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης. Το κάπνισµα µπορεί επίσης να µειώσει σηµαντικά την παροχή οξυγόνου στα δερµατικά κύτταρα. Άλλος ένας φυσικός παράγοντας που οδηγεί στον σχηµατισµό ελεύθερων ριζών που βλάπτουν το δέρµα είναι το ατµοσφαιρικό όζων (O 3 ). Το όζων της στρατόσφαιρας είναι γνωστό ότι προστατεύει ενάντια στην υπεριώδη ακτινοβολία UV. Όταν όµως βρεθεί στην τροπόσφαιρα µετατρέπεται σε ένα υψηλά δραστικό ρύπο και αποτελεί µία σηµαντική πηγή περιβαλλοντολογικού οξειδωτικού στρες για την γήινη ζωή.

Οξειδωτικό Στρες και Ελαστικότητα έρµατος Η πρωτεΐνη το δέρµατος κολλαγόνο είναι ιδιαίτερα επιρρεπής στις βλάβες από τις ελεύθερες ρίζες µε αποτέλεσµα όταν αυτές οι βλάβες λάβουν χώρα τα µόρια του κολλαγόνου να διασπώνται και µετά να επανασυνδέονται αλλά µε διαφορετικό τρόπο γνωστό ως σταυρωτή σύνδεση. Εικόνα.2. Το δίκτυο του κολλαγόνου σε υγιές (αριστερά) και φωτο-εκτεθειµένο (δεξιά) δέρµα. Η σταυρωτή σύνδεση του κολλαγόνου κάνει το συνήθως «κινητό» κολλαγόνο να γίνει άκαµπτο και λιγότερο ευκίνητο. Η έκθεση στον ήλιο προκαλεί επίσης τα αγγελιοφόρα µόρια των δερµατικών κυττάρων να γίνουν ενεργά και να προκαλέσουν φλεγµονώδη προϊόντα. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι πολλαπλές µικρο-εκθέσεις σε υπεριώδη ακτινοβολία οδηγούν σε σταθερή αύξηση των ενζύµων που προκαλούν αποσύνθεση του κολλαγόνου του δέρµατος και συµβάλλουν στην φωτογήρανση. Εποµένως, οι ρυτίδες και η χαλαρότητα χαρακτηρίζουν το φωτογερασµένο δέρµα. Αντιθέτως, το ηλικιακά γερασµένο δέρµα που προστατεύεται από τον ήλιο διατηρείται λεπτό και µε µειωµένη ελαστικότητα παραµένει όµως απαλό και ακηλίδωτο. Το φωτογερασµένο δέρµα επιδεικνύει έντονες αλλαγές στην κυτταρική σύσταση και το εξωκυττάριο υγρό του συνδετικού ιστού. Η έκθεση στην ακτινοβολία UV οδηγεί σε συσσώρευση αποδιοργανωµένης ελαστίνης και σε σηµαντική απώλεια κολλαγόνου δηλαδή τις βασικές δοµικές πρωτεΐνες του συνδετικού ιστού του δέρµατος. Οι ενοποιηµένοι παθογόνοι παράγοντες για αυτές τις αλλαγές είναι οι ελεύθερες ρίζες που παράγονται από την υπεριώδη ακτινοβολία UV. Εκτός του ότι προκαλούν µόνιµες µεταλλάξεις στα γονίδια, οι ελεύθερες ρίζες ενεργοποιούν µηχανισµούς µετατροπής που σχετίζονται µε την ανάπτυξη, την γήρανση και αποδόµηση του συνδετικού ιστού. Οξειδωτικό Στρες και Μαύρα Στίγµατα

Οι κηλίδες που εµφανίζονται µε την ηλικία (ονοµάζονται επίσης solar lentigo) αποτελούν συγκεντρώσεις χρωστικής ουσίας λόγω της έκθεσης στον ήλιο. Επίσης µερικές φορές προκαλούνται από µελανιές που αφήνουν πίσω τους συγκεντρώσεις αίµατος. Παρατηρούνται συνήθως σε άτοµα ηλικίας άνω των 55. Οι κηλίδες αυτές εµφανίζονται συνήθως στα χέρια αλλά µπορεί να παρουσιαστούν σχεδόν παντού ειδικά σε περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο όπως το πρόσωπο, την πλάτη, τα µπράτσα, τα πόδια και τους ώµους. Η αποφυγή του ήλιου και η χρήση ενός καλού αντηλιακού µπορεί να βοηθήσει στην µείωση της εµφάνισης τόσο των ελιών όσο και των πανάδων. Τα solar lentigo διαφέρουν από τις πανάδες. Οι πανάδες προκαλούνται από συγκεντρώσεις µελανίνης που αντιδρούν στην έκθεση στον ήλιο σε άτοµα µε ανοικτόχρωµο δέρµα. Τα solar lentigo αποτελούν το αποτέλεσµα µίας «κερώδους» χρωστικής ουσίας που συσσωρεύεται στο δέρµα των ηλικιωµένων. Αυτά αποτελούν τα εξωτερικά σηµάδια των καταστροφών που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες µέσα στο σώµα µας. Πραγµατοποιείται προ-οξείδωση των λιπών στα κύτταρα αντί για το ήπαρ. Η βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες παράγουν «απόβλητα» στα κύτταρα όλου του σώµατος συµπεριλαµβανοµένου του εγκεφάλου και του ήπατος. Τα αίτια είναι η κακή διατροφή, η κατανάλωση λιπών, η έλλειψη άσκησης, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο και η κακή λειτουργία του ήπατος. Οξειδωτικό Στρες και Λεύκη Η λεύκη, επίσης ονοµαζόµενη και "λευκόδερµα", αποτελεί µία κατάσταση του δέρµατος στην οποία παρατηρείται απώλεια χρωστικής ουσίας από διάφορες περιοχές του δέρµατος µε αποτέλεσµα να εµφανίζονται λευκές κηλίδες παρότι το δέρµα εξακολουθεί να έχει φυσιολογική υφή. Η λεύκη µπορεί να εµφανιστεί σε οποιαδήποτε

ηλικία. Παρότι αποτελεί µία προοδευτική κατάσταση, σε πολλά άτοµα περνούν χρόνια ή δεκαετίες χωρίς να εµφανίζονται νέα σηµάδια. Τα αίτια της λεύκης δεν έχουν ακόµα κατανοηθεί πλήρως και µπορεί να υπάρχουν πολλά αίτια που οδηγούν σε αυτή την κατάσταση. Από πολλούς θεωρείται ότι η προδιάθεση στη λεύκη είναι γενετική καθώς παρατηρείται, αν και όχι πάντα, στα µέλη µιας οικογένειας. Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι η λεύκη αποτελεί µία διαταραχή που σχετίζεται µε την αυτό-ίαση, δηλαδή είναι µία διαδικασία όπου το ανοσοποιητικό σύστηµα στρέφεται εναντίον των ίδιων του των κυττάρων και ιστών, στην συγκεκριµένη περίπτωση τα µελανοκύτταρα (χρωστικά κύτταρα που δίνουν στο δέρµα την απόχρωσή του). Εποµένως η λεύκη, δεν αποτελεί απαραίτητα µία αδυναµία ή ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού συστήµατος, αλλά µάλλον µία δυσλειτουργία. Άλλες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στην δίαιτα, την έλλειψη βιταµινών και τις εσωτερικές παθογένειες. Παρότι η κατάσταση αυτή δεν έχει κάποιες άλλες γνωστές επιπτώσεις στον οργανισµό, οι φυσιολογικές και κοινωνικές παρενέργειες είναι επιστηµονικά αποδεδειγµένες. Νέες έρευνες δείχνουν ότι η ρίζα του προβλήµατος µπορεί να είναι η υπερβολική συσσώρευση υπεροξειδίου του υδρογόνου στο δέρµα αυτών που πάσχουν από λεύκη. Εποµένως, το Οξειδωτικό Στρες µπορεί να οδηγήσει στην ασθένεια της λεύκης καθώς τα άτοµα µε λεύκη δεν διαθέτουν το κατάλληλο ένζυµο (καταλάση) ή τουλάχιστον την απαιτούµενη ποσότητα για να διασπάσουν το υπεροξείδιο υδρογόνου, που συσσωρεύεται µε φυσικό τρόπο στο δέρµα. Οξειδωτικό Στρες και Κυτταρίτιδα Η κυτταρίτιδα προκαλείται από την προοδευτική «κατάρρευση» του κυκλοφοριακού συστήµατος κάτω από το δέρµα. Αυτό αποτελεί την πρώτη ένδειξη ενός µεγαλύτερου προβλήµατος: την έναρξη µίας εκτεταµένης κυκλοφοριακής ανεπάρκειας σε ολόκληρο το σώµα. Αυτό αποτελεί την αιτία της γήρανσης και πολλών ασθενειών. Ένας από τους κύριους παράγοντες που συµβάλλουν σε αυτή την κυκλοφοριακή ανεπάρκεια είναι η υπερβολική συγκέντρωση ελευθέρων ριζών στον οργανισµό. Οι ελεύθερες ρίζες µαζί µε άλλα ιδιαίτερα ενεργά χηµικά βρίσκονται σχεδόν παντού στο σώµα µας. Το πρόβληµα δηµιουργείται όταν αυτά συγκεντρώνονται σε µεγάλες ποσότητες. Είτε τις παράγουµε τις ελεύθερες ρίζες είτε τις λαµβάνουµε από την διατροφή ή το περιβάλλον µας το αποτέλεσµα είναι πάντα το ίδιο: τα κυτταρικά τοιχώµατα εξασθενούν και τα γενετικά µόρια του DNA

καταστρέφονται. Σε βάθος χρόνου αυτό οδηγεί σε αποδόµηση της κυκλοφορίας η οποία και είναι υπεύθυνη για τη κυτταρίτιδα. Τα καλά νέα είναι ότι το σώµα µας έχει αναπτύξει πολλούς µηχανισµούς για την καταπολέµηση των συσσωρευµένων ελευθέρων ριζών. Όταν ξέρουµε πώς να το κάνουµε, µπορούνε να ενεργοποιήσουµε αυτούς τους φυσικούς εξουδετερωτές ελευθέρων ριζών για να αποτρέψουµε περαιτέρω βλάβες και επέκταση της κυτταρίτιδας. Ευεργετική Επίδραση των Αντιοξειδωτικών στο έρµα Το δέρµα εκ του φυσικού του για τη προστασία του από το οξειδωτικό στρες που προκαλούν η έκθεση στον ήλιο και η µόλυνση βασίζεται στα αντιοξειδωτικά. Ένας συνδυασµός ενζυµατικών και µη αντιοξειδωτικών αλληλεπιδρά για την επίτευξη της άµυνας. Καθώς τα µη-ενζυµατικά αντιοξειδωτικά προστατεύουν το δέρµα από το οξειδωτικό στρες, και λόγω αυτής της διαδικασίας µειώνονται, είναι επιθυµητό να προσδώσουµε στο δέρµα ένα απόθεµα εφαρµόζοντας τα αντιοξειδωτικά απευθείας επάνω σε αυτό. Παρότι τα αντιοξειδωτικά είναι διαθέσιµα στο δέρµα µέσω της δίαιτας ή συµπληρωµάτων διατροφής, οι φυσιολογικές διαδικασίες που σχετίζονται µε την απορρόφηση, διαλυτότητα και µεταφορά τους περιορίζουν την ποσότητα που φτάνει τελικά στο δέρµα. Η απευθείας εφαρµογή έχει το επιπρόσθετο πλεονέκτηµα ότι γίνεται στόχευση των αντιοξειδωτικών στην περιοχή του δέρµατος που χρειάζεται τη µεγαλύτερη προστασία. Παρόλα αυτά, για να είναι χρήσιµη η τοπική εφαρµογή των αντιοξειδωτικών θα πρέπει να ξεπεραστούν κάποια εµπόδια. Γενετικά τα αντιοξειδωτικά είναι ασταθή συστατικά και εποµένως θα πρέπει να µετασχηµατιστούν σε µία αποδεκτή

φόρµα για καλλυντική χρήση. Επιπροσθέτως, πολλά αντιοξειδωτικά έχουν έντονο χρώµα κάτι που αυξάνει την δυσκολία για την δηµιουργία ενός ικανοποιητικού καλλυντικού προϊόντος. Για να προστατεύσουν τα βαθύτερα στρώµατα του δέρµατος τα αντιοξειδωτικά θα πρέπει να διαµορφωθούν µε τέτοιο τρόπο ώστε να µπορούν να εφαρµοσθούν στο δέρµα και να βρίσκονται σε τέτοιες συγκεντρώσεις που θα είναι ικανές να φτάσουν σε όλα τα επίπεδα του δέρµατος. Τέλος, τα αντιοξειδωτικά θα πρέπει να διαθέτουν φωτο-προστατευτικές ιδιότητες να προκαλούν µείωση του ερυθληµατος και του καρκίνου του δέρµατος. Ένας τρόπος για να µετριαστούν οι βλάβες στο δέρµα είναι να αυξηθούν τα επίπεδα των προστατευτικών αντιοξειδωτικών µέσω µιας δίαιτας πλούσια σε φρούτα και λαχανικά ή µέσω απευθείας τοπικής εφαρµογής και αποχής από το κάπνισµα. Η πιθανότερη θεραπευτική αγωγή στο µέλλον θα είναι ο συνδυασµός τους τόσο µέσω τοπικής εφαρµογής όσο και µέσω λήψης από το στόµα. Μία µεγάλη ποικιλία φρούτων, λαχανικών και βοτάνων περιέχουν αντιοξειδωτικά όπως τα κρεµµύδια, οι τοµάτες, το σκόρδο, το δεντρολίβανο, τα σταφύλια και τα ρόδια ενώ έχουν κατασκευαστεί πολλά αντιοξειδωτικά συµπληρώµατα διατροφής. Έχει διαπιστωθεί ότι ο συνδυασµός συγκεκριµένων αντιοξειδωτικών παράγει καλύτερα αποτελέσµατα από ότι εάν τα συγκεκριµένα αντιοξειδωτικά χορηγηθούν το καθένα ξεχωριστά. Η βιταµίνη E, για παράδειγµα έχει ισχυρότερη επίδραση όταν την λαµβάνουµε µέσω µία τοµάτας παρά όταν την λαµβάνουµε µε ένα χάπι γιατί η έρευνα έχει δείξει ότι η τοµάτα διαθέτει επίσης την βήτα καροτίνη, την λυκοπένη και κάποια φλαβονοειδή που αλληλεπιδρούν µε την βιταµίνη E για αυξηµένα οφέλη. ιάφορες έρευνες που έχουν πραγµατοποιηθεί σε ζώα και ανθρώπους έχουν δείξει ότι το χαµηλό µοριακό βάρος των αντιοξειδωτικών, ειδικά των βιταµινών C και E, καθώς και το άλφα-λιποϊκό οξύ διαθέτουν προστατευτικές ιδιότητες έναντι των βλαβών που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες. Η βιταµίνη C αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδοµένα συστατικά για την φροντίδα του δέρµατος. Η ποικιλία των διαθέσιµων αντιρυτιδικών προϊόντων βιταµίνης C είναι εντυπωσιακή. Από την µία µεριά η βιταµίνη C διαθέτει αποδεδειγµένες δυνατότητες για την µείωση των ρυτίδων και την αναγέννηση του δέρµατος. Από την άλλη όµως πολλά προϊόντα βιταµίνης C δεν είναι πάντα αποτελεσµατικά. Η βιταµίνη C µπορεί να ωφελήσει το δέρµα σε δύο κατευθύνσεις. Πρώτα, η βιταµίνη C είναι απαραίτητη για την σύνθεση του κολλαγόνου, µίας σηµαντικής δοµικής πρωτεΐνης του δέρµατος. εύτερον, η βιταµίνη

C είναι ένα αντιοξειδωτικό που µπορεί να βοηθήσει στην µείωση των βλαβών που προκαλούν στο δέρµα οι ελεύθερες ρίζες. Εποµένως, όταν η βιταµίνη C διατίθεται στα δερµατικά κύτταρα µε τον κατάλληλο τρόπο είναι αυξηµένες οι πιθανότητες να µειωθούν οι ρυτίδες και να βελτιωθεί η υφή του δέρµατος. Παρόλα αυτά όµως υπάρχουν κάποιες πολύπλοκες καταστάσεις που συχνά αγνοούνται από τους κατασκευαστές. Πρώτον, η βιταµίνη C είναι σχετικά ασταθής. Στην παρουσία αέρα ή άλλων οξειδωτικών παραγόντων, η βιταµίνη C οξειδώνεται εύκολα. Η οξειδωµένη βιταµίνη C όχι µόνο δεν είναι ικανή να ενισχύσει την σύνθεση του κολλαγόνου ή την εξουδετέρωση των ελευθέρων ριζών αλλά µπορεί και να προκαλέσει τον σχηµατισµό ελεύθερων ριζών προκαλώντας έτσι βλάβες. Σε ένα κακοδιατηρηµένο ή κακοφτιαγµένο καλλυντικό δέρµατος, η βιταµίνη C µπορεί να είναι ήδη οξειδωµένη την στιγµή της εφαρµογής της στο δέρµα σας. εύτερον, µόνο τα κατασκευάσµατα υψηλής συγκέντρωσης (10% ή παραπάνω) αρκετή βιταµίνη C στα κύτταρα ώστε να είναι τοπικά αποτελεσµατικά. Εποµένως, όταν επιλέγετε ένα προϊόν βιταµίνης C είναι σηµαντικό να επιλέξετε µία αξιόπιστη µάρκα και να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί µε την ηµεροµηνία λήξης και την σωστή αποθήκευσή τους. Περιληπτικά τα αντιοξειδωτικά: Συµβάλλουν στην µείωση των αχνών γραµµώσεων και των ρυτίδων. Συµβάλλουν στην οµαλοποίηση του ρυθµού φυσικής απολέπισης του δέρµατος. Συµβάλλουν στην προστασία του δέρµατος από την ακτινοβολία UV και τις σχετιζόµενες µε αυτή φλεγµονώδεις αντιδράσεις. Συµβάλλουν στην επιτάχυνση της διαδικασίας επούλωσης των πληγών του δέρµατος. Συµβάλλουν στην πρόληψη και µείωση των ουλών. Η βιταµίνη C είναι απαραίτητη για την βιοσύνθεση του κολλαγόνου (συνδετικός ιστός του δέρµατος) βοηθώντας το δέρµα να βελτιώσει την ελαστικότητά και σφριγηλότητά του. Η βιταµίνη C αναστέλλει την βιοσύνθεση της ελαστίνης και εποµένως θα µπορούσε να είναι χρήσιµη στην µείωση της υπερβολικής συσσώρευσης ελαστίνης που παρατηρείται στο φωτο-γηρασµένο δέρµα. Η βιταµίνη E βοηθά το δέρµα να διατηρήσει την απαλότητα και λειότητά του. Η βιταµίνη C µειώνει την σύνθεση χρωστικής ουσίας συµβάλλοντας στο ξεθώριασµα των κηλίδων που σχετίζονται µε την ηλικία.

Η βιταµίνη E είναι σηµαντική στην προστασία των λιπιδικών δοµών του κερατωειδούς στρώµατος και στην προστασία των πρωτεϊνών από την οξείδωση. Η λιπόφιλη φύση της βιταµίνης E την κάνει ιδιαίτερα ελκυστική για την εφαρµογή και απορρόφηση από το δέρµα. Ο συνδυασµός λήψης βιταµίνης C και E σε υψηλές δόσεις παρέχει προστασία από το ερύθηµα που προκαλεί η ακτινοβολία UV. Παρακάτω παρατίθενται κάποια παραδείγµατα για το τι µπορείτε να υιοθετήσετε για να αποτρέψετε την γήρανση και τις βλάβες του δέρµατος. 1. Ντοµάτα σαν αντηλιακό. Η λυκοπένη, ένα νέο σχετικά συστατικό στον χώρο της φροντίδας του δέρµατος, ανήκει σε µία κατηγορία συστατικών που ονοµάζονται καροτίνες. Οι καροτίνες είναι φυτικά χρωστικά που µοιράζονται συγκεκριµένα στοιχεία µίας χηµικής δοµής και συνήθως η απόχρωσή τους είναι πορτοκαλί προς κόκκινο και καφέ. Ως ένα βαθµό διάφορες καροτίνες µπορούν να εξουδετερώσουν ελεύθερες ρίζες και να εµποδίσουν το ορατό και υπεριώδες φως. Η λυκοπένη µάλλον αποτελεί τον καλύτερο εξουδετερωτή ελεύθερων ριζών από όλες τις καροτίνες τουλάχιστον είναι δύο φορές πιο αποτελεσµατικό αντιοξειδωτικό από ότι η βήτα καροτίνη. Τα τελευταία χρόνια διάφορες έρευνες έχουν δείξει τα οφέλη στην υγεία από την λυκοπένη, όπως την µείωση της πιθανότητας για καρκίνο, καρδιοπάθειες και άλλες χρόνιες παθήσεις. Εκτός του ότι προστατεύει τα κύτταρα από τις βλάβες των ελευθέρων ριζών, η λυκοπένη µπορεί να είναι ωφέλιµη και µε άλλους τρόπους όπως στη βελτίωση των συνδέσεων των κυττάρων και σε κάποιες φάσεις του κυτταρικού µεταβολισµού. Καθώς είναι λιποδιαλυτή η λυκοπένη φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αποτελεσµατική σε ιστούς µε υψηλό περιεχόµενο σε λίπη. Το δέρµα, ένα όργανο πλούσιο σε λίπος, είναι πολύ πιθανό να ωφεληθεί από την υψηλή αντιοξειδωτική δραστηριότητα της of λυκοπένη. Θεωρητικά, η ικανότητα της λυκοπένης να ρυθµίζει τις συνδέσεις µεταξύ των κυττάρων µπορεί να βελτιώσει την υφή του δέρµατος. Η ικανότητα της λυκοπένης να µπλοκάρει το υπεριώδες φως είναι ένα επιπλέον όφελος για το δέρµα, διαθέτει όµως δείκτη SPF περίπου 3, ο οποίος ανεπαρκής για προστασία από την απευθείας έκθεση στον ήλιο ή σε οποιαδήποτε άλλη ισχυρή υπεριώδη ακτινοβολία. Από την άλλη όµως επαρκεί για να µειώσει τις επιπτώσεις της απευθείας έκθεσης στον ήλιο ή του ηλιακού φωτός που περνά µέσα από το τζάµι. Η καλύτερη τροφική πηγή της λυκοπένης είναι οι ντοµάτες. Προσέξτε όµως. Στις ωµές ντοµάτες η, λυκοπένη είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε δύσπεπτες ίνες. Εποµένως η κατανάλωση ωµών ντοµατών παρέχει

σχετικά µικρές ποσότητες βιολογικά διαθέσιµης λυκοπένης. Οι µαγειρεµένες ντοµάτες όπως ο τοµατοπολτός ή η σάλτσα ντοµάτας αποτελούν πολύ καλύτερη πηγή λυκοπένης. Παρόλα αυτά όµως η διατροφική πρόσληψη µπορεί να µην είναι αρκετή για την µεγιστοποίηση των lycopene ωφεληµάτων της στο δέρµα. Όταν χωνεύεται, η λυκοπένη διανέµεται σε ολόκληρο το σώµα και µόνο κάποιες σχετικά µικρές ποσότητες καταλήγουν στο δέρµα. Ευτυχώς, η λυκοπένη όταν εφαρµόζεται τοπικά απορροφάται ικανοποιητικά (π.χ. σε µορφή κρέµας ή λοσιόν) καθώς είναι λιποδιαλυτή και έχει σχετικά µικρά µόρια. Το µόνο πιθανό µειονέκτηµα της τοπικής εφαρµογής είναι ότι η λυκοπένη µπορεί να δώσει µία απόχρωση στο δέρµα (στην κλίµακα του πορτοκαλίκόκκινο-καφέ). 2. Μαρµελάδα ως αντίδοτο στον καρκίνο. Ερευνητές του Πανεπιστηµίου της Αριζόνα διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση φλούδας πορτοκαλιού και γκρέιπφρουτ (όχι όµως του χυµού ή τυ πολτού) για µία εβδοµάδα ή παραπάνω, µειώνει τον κίνδυνο του καρκίνου λεπιοειδούς δέρµατος κατά ένα τρίτο. Αυτό µπορεί να οφείλεται στις υψηλές συγκεντρώσεις του αντιοξειδωτικού d-limonene που βρίσκεται στην φλούδα και που πηγαίνει στο δέρµα αυτού που την καταναλώνει. 3. αµάσκηνα κατά των ρυτίδων. Μία εντυπωσιακή έρευνα που πραγµατοποιήθηκε σε µία µεγάλη πληθυσµιακή οµάδα Ελλήνων, Σουηδών και Αυστραλών ηλικιωµένων διαπίστωσε ότι αυτοί που κατανάλωναν τα περισσότερα δαµάσκηνα, µήλα, λαχανικά, ελαιόλαδο, ψάρι και όσπρια είχαν λιγότερες ρυτίδες και βλάβες στο δέρµα από την έκθεση στον ήλιο σε σχέση µε αυτούς που κατανάλωναν πολύ κρέας, βούτυρο, µαργαρίνη και γαλακτοκοµικά προϊόντα. Τα δαµάσκηνα έχουν υψηλότερη συγκέντρωση προστατευτικών αντιοξειδωτικών από οποιοδήποτε άλλο φρούτο. 4. Σολωµός για λίφτινγκ. Στην «Συνταγή Perricone», ο ιατρός Nicholas Perricone, M.D., συστήνει την η κατανάλωση 220 µε 340 γραµµάρια ψαριού την ηµέρα, κυρίως σολοµού, ως µέρος ενός «διατροφικού λίφτινγκ». ιαπιστώνει ότι τα έλαια omega-3 του σολοµού καταπολεµούν τις φλεγµονές που προκαλούν ρυτίδες και «τεντώνουν» το δέρµα. Τα ιχθυέλαια φαίνεται ότι υπόσχονται πολλά για το δέρµα. Σε µία νέα Βρετανική έρευνα διαπιστώθηκε ότι η λήψη 4.000 mg omega-3 την ηµέρα επί 3 µήνες µείωσε τις βλάβες από ηλιακά εγκαύµατα κατά 30%. Η δόση αυτή ισοδυναµούσε µε την κατανάλωση περίπου 340 γραµµάρια σολοµού την ηµέρα. 5. Τσάι κατά του καρκίνου του δέρµατος. Το τσάι αποτελεί µία πολύ καλή πηγή πολυφενολών, αποτελώντας το 30% µε 35% του άνυδρου βάρους του φύλλου. Οι πολυφενόλες του τσαγιού έχουν ερευνηθεί ευρέως για τις πιθανές αντικαρκινικές τους

ιδιότητες. Τόσο το πράσινο όσο και το µαύρο τσάι είχαν την ίδια επίδραση ενώ το ντεκαφεϊνέ τσάι ήταν λιγότερο αποτελεσµατικό. Οι πολυφενόλες του τσαγιού είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά: αναχαιτίζουν το οξυγόνο απλής κατάστασης, τις ελεύθερες ρίζες υπεροξειδίου, υδροξυλίου και υπεροξειδίου του υδρογόνου. Επίσης συνεργάζονται µε την βιταµίνη E, αναγεννώντας την από το οξειδωµένο της προϊόν. Έχουν πραγµατοποιηθεί πολλές έρευνες σχετικά µε τις ευεργετικές επιδράσεις του πράσινου τσαγιού στο δέρµα. ιάφορες έρευνες σε ζώα έδειξαν ότι προστατεύει από τον καρκίνο του δέρµατος. Αξιόπιστες έρευνες που έχουν πραγµατοποιηθεί τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα έχουν δείξει ότι οι φόρµουλες τοπικής εφαρµογής πράσινου τσαγιού µειώνουν τις βλάβες από τον ήλιο και αυτό το πετυχαίνουν κυρίως αναχαιτίζοντας τις ελεύθερες ρίζες και µειώνοντας τις φλεγµονές παρά µπλοκάροντας την ακτινοβολία UV. Εποµένως το πράσινο τσάι όταν χρησιµοποιείται σε συνδυασµό µε ένα αντηλιακό µπορεί να ενισχύσει την προστασία από τον ήλιο. Εποµένως, λαµβάνοντας υπόψη τις αποδεδειγµένες αντιοξειδωτικές και αντιφλεγµονώδεις ιδιότητες τους η τοπική εφαρµογή πολυφενολών πράσινου τσαγιού είναι πιθανό να επιβραδύνει την εµφάνιση κάποιων σηµαδιών γήρανσης. 6. Λάδι λευκαγκαθιάς. Αποτελεί µία πολύ πλούσια πηγή φυσικών αντιοξειδωτικών. Τα οφέλη του Sea Buckthorn για την προστασία και ίαση του δέρµατος είναι τεράστια. Αποτελεί το µόνο γνωστό έως τώρα φυτό που περιέχει µια µεγάλη ποικιλία αντιοξειδωτικών όπως βιταµίνη E και άλλα παράγωγα της βιταµίνης E, βιταµίνη C, βήτα καροτίνη και άλλα καροτινοειδή όπως λυκοπένη και σελήνιο. Η λευκαγκαθιά είναι ένα άγριο χαµόδεντρο που αναπτύσσεται σε µεγάλο υψόµετρο (1200-4500 µέτρα) και σε αντίξοες κλιµατικές συνθήκες. Αποτελεί ένα παραδοσιακό φυτό για πολλές Ευρωπαϊκές και Ασιατικές χώρες. Λόγω της υψηλής ζήτησης για φυτά πλούσια σε συστατικά τόσο από την βιοµηχανία της διατροφής όσο και των καλλυντικών, η δηµοτικότητα της λευκαγκαθιάς στις ΗΠΑ είναι ολοένα αυξανόµενη. Οι θεραπευτικές ιδιότητες της λευκαγκαθιάς εκτιµούνται ιδιαίτερα. Το έλαιο µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε διάφορες δερµατικές παθήσεις όπως: εκζέµατα, εγκαύµατα, πληγές και δερµατικές βλάβες από ακτινοβολία UV. Τα καλλυντικά προϊόντα για το δέρµα που βασίζονται στη λευκαγκαθιά εκτιµούνται ιδιαίτερα για τις αναζωογονητικές, αναρρωτικές και αντιγηραντικές ιδιότητές τους. Αυτές οι ικανότητες οφείλονται κυρίως στις αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες. 7. Προανθοκυανιδίνη. Τα περισσότερα χάπια περιέχουν το αντιοξειδωτικό προανθοκυανιδίνη ή αλλιώς OPC. Αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά ισχυρά

αντιοξειδωτικά. Η OPC βρίσκεται πολλά φυτά's, είναι ιδιαίτερα βιοδιαθέσιµο και ιδιαίτερα ενεργό στον οργανισµό και αποτελεί ένα πολύ αποτελεσµατικό αντιοξειδωτικό και «κυνηγό» ελεύθερων ριζών. Αυτό το ισχυρό αντιοξειδωτικό προστατεύει το κολλαγόνο, που αποτελεί την βάση για τα αιµοφόρα αγγεία και όλους τους συνδετικούς ιστούς, βοηθώντας το δέρµα να διατηρήσει την σφριγηλότητα και νεανικότητά του. 8. Ρετινόλη A. Η βιταµίνη A δρα µέσω του ενεργού µεταβολίτη της το ρετινοϊκό οξύ. Μόνο το ρετινοϊκό οξύ έχει άµεση επίδραση στα δερµατικά κύτταρα και µπορεί να τροποποιήσει τον µεταβολισµό τους ώστε να γίνουν πιο νεανικά. Συγκεκριµένα, το ρετινοϊκό οξύ ή τρετινοϊνη αποτελεί το ενεργό συστατικό σε κάποιες από τις πιο γνωστές αντιρυτιδικές κρέµες. Ο ρυθµός µετατροπής της ρετινόλης σε ρετινοϊκό οξύ είναι χαµηλός, εποµένως χρειάζεται η εφαρµογή µίας σχετικά µεγάλης ποσότητας ρετινόλης προκειµένου να υπάρξει ένα σηµαντικό αποτέλεσµα. Από την άλλη µεριά όµως µια κρέµα µε πολύ υψηλή συγκέντρωση ρετινόλης µπορεί να είναι το ίδιο ερεθιστική όσο και το ρετινοϊκό οξύ. Επιπροσθέτως, η ρετινόλη είναι ιδιαίτερα ασταθής, οπότε οι περισσότερες κρέµες χάνουν τις ιδιότητές τους κατά την αποθήκευση και χρήση τους. Υπάρχουν κάποιες νέες τεχνολογίες που βοηθούν στην αύξηση της ποσότητας του ρετινοϊκού οξέος στα δερµατικά κύτταρα περιορίζοντας όµως ταυτόχρονα τον ερεθισµό του δέρµατος. Η παλµιτική ρετινόλη φαίνεται να αποτελεί µία καλύτερη εναλλακτική λύση από την ρετινόλη καθώς ερεθίζει λιγότερο και µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε υψηλές συγκεντρώσεις από την ρετινόλη. Μία άλλη βελτίωση θα ήταν να κάνουµε την ρετινόλη ή την παλµιτική ρετινόλη να διεισδύει καλύτερα στο δέρµα. Αυτό µπορεί να γίνει µε χηµική διαφοροποίηση ή ενθηκεύοντας ρετινόλη ή παλµιτική ρετινόλη σε ειδικά µεταφορικά σωµατίδια όπως µικέλλες ή λιποσώµατα. 9. Silymarin. Το Silymarin αποτελεί ένα απόσταγµα από γάλα γαϊδουράγκαθου. Το Silymarin αποτελεί ένα µείγµα 3 φλαβονοειδών που βρίσκονται στα φρούτα, τους σπόρους και τα φύλλα του γαϊδουράγκαθου. ιαθέτει ισχυρές αντιοξειδωτικές δράσεις: αποτρέπει την υπεροξείδωση των λιπιδίων, αποτρέπει την οξείδωση των LDL που προκαλείται από τον χαλκό και εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες. 10. Λιποϊκό οξύ. Το λιποϊκό οξύ αποτελεί ένα γνωστό φυσικό συστατικό που βρίσκεται σε διάφορες τροφές ενώ επίσης παράγεται και από τον οργανισµό. ιαθέτει ένα εντυπωσιακό εύρος πιθανών ευεργετικών µηχανισµών δράσης: αποτελεί ένα πολύ ισχυρό και πολύπλευρο αντιοξειδωτικό

αποτρέπει την σταυρωτή σύνδεση χωρίς να συµβάλλει στην διαδικασία γήρανσης προκαλώντας σκλήρυνση των αρτηριών, ρυτίδιασµα του δέρµατος και δυσκαµψία των αρθρώσεων διαθέτει µία ήπια αντιφλεγµονώδη επίδραση διαθέτει την ικανότητα, αν και µέτρια, να εξουδετερώνει και να αποµακρύνει από το σώµα µία ποικιλία τοξικών µετάλλων. Όλες αυτές οι επιδράσεις του λιποϊκού οξέος µπορούν να ωφελήσουν τα δερµατικά κύτταρα και εποµένως να βελτιώσουν την υφή του δέρµατος και να µειώσουν τις ρυτίδες. Σε έρευνα µικρή κλίµακας διαπιστώθηκε ότι το υψηλής δραστικότητας λιποϊκό οξύ µείωσε τις µέτριες ρυτίδες έως 50% ενώ οι αχνές γραµµές σχεδόν εξαφανίστηκαν. Σε άλλη έρευνα, το λιποϊκό οξύ βελτίωσε σηµαντικά την εµφάνιση συγκεκριµένων τύπων ουλών. Και στις δύο έρευνες η αποτελεσµατικότητα ποικίλε από άτοµο σε άτοµο κυµαίνοντας από µικρή επίδραση έως αξιοσηµείωτη βελτίωση. Αυτή η διακύµανση στην αποτελεσµατικότητα δεν θα πρέπει να «αποκλείσει» το λιποϊκό οξύ ως αντιρυτιδικό. Ακόµα και οι πιο αξιόπιστες αντιρυτιδικές θεραπείες έχουν την τάση να προκαλούν διαφοροποιηµένα αποτελέσµατα σε διαφορετικά άτοµα. Εάν περαιτέρω έρευνες υποστηρίξουν τα ευεργετήµατα του λιποϊκού οξέος στο δέρµα τότε ίσως αυτό αποτελέσει τον στυλοβάτη της σύγχρονης παρεχόµενης φροντίδας αντιγήρανσης για το δέρµα.