ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΑΜΙΕΥΣΗΣ ΑΡ ΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ρ. Ε. Σταυρινός Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων µ ιοικ. Τοµέας Κοιν. Πόρων & Υποδοµών
ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ - Εθνικοί ρυµοί (Ν. 996/71) - Εθνικά Πάρκα (Ν. 1650/86) - Αισθητικά άση (996/71) - ιατηρητέα Μνηµεία της Φύσης (Ν. 996/71) - Καταφύγια Άγριας Ζωής (Ν. 177/75 τροπ. από Ν. 2637/98) - Ελεγχόµενες κυνηγετικές περιοχές (Ν. 177/75 τροπ. από Ν. 2637/98) - Εκτροφεία θηραµάτων µ (Ν. 177/75 τροπ. από Ν. 2637/98) - Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (Ν. 5351/32 τροπ. µε N. 1465/50) - Περιοχές Απόλυτης Προστασίας της Φύσης (Ν. 1650/86) - Περιοχές Προστασίας της Φύσης (Ν. 1650/86) - Προστατευόµενοι Φυσικοί Σχηµατισµοί και Τοπία (Ν. 1650/86) - Περιοχές Οικοανάπτυξης (Ν. 1650/86)
ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Αρχική προσέγγιση : Απόλυτη προστασία φυσικών περιοχών µε αποκλεισµό των ανθρώπινων δραστηριοτήτων Σήµερα : Σύνδεση της προστασίας των φυσικών περιοχών µε την αειφορική χρήση των φυσικών πόρων και ενσωµάτωση της διαχείρισης της προστατευόµενης περιοχής στον περιβάλλοντα χώρο
Πεδόσφαιρα -βιόσφαιρα-ατµόσφαιρα ατµόσφαιρα λθό λιθόσφαιρα -υδρόσφαιρα δ ό
Η προστασία της εδαφικής ποιότητας, όπως η προστασία της ποιότητας του αέρα και του νερού, θα πρέπει να αποτελέσει στόχο µιας εθνικής περιβαλλοντικής πολιτικής Οδηγία 2000/60 EU Soil Protection Strategy
Θετικές επιδράσεις αγροοικοσυστηµάτων σε προστατευόµενες περιοχές Οι καλλιέργειες (ορυζώνες) αποτελούν ενδιαιτήµατα της υγροτοπικής πανίδας Συντελούν στην ανανέωση των υδατικών πόρων των υγροτόπων Αύξηση ποικιλότητας τοπίου Αρνητικές επιδράσεις αγροοικοσυστηµάτων σε υγροτόπους Οι γεωργικές δραστηριότητες αποτελούν µη σηµειακέςπηγές ρύπανσης για τους υγροτόπους (ίζηµα, θρεπτικά στοιχεία, γεωργικά φάρµακα, βαρέα µέταλλα)
Αλληλεξάρτηση στη λεκάνη απορροής Χρήσεις στη λεκάνη απορροής Υγρότοπος
Η λανθασµένη διαχείριση αγροοικοσυστηµάτων έχει αναγνωρισθεί ως κύριος παράγοντας υποβάθµισης της ποιότητας των εδαφικών & υδατικών πόρων της λεκάνης απορροής ενός υγροτόπου Άρδευση Άροση Τρόπος συγκοµιδής Χρήση λιπασµάτων & γεωργικών φαρµάκων επηρεάζουν την ποιότητα των εδαφών & υδάτων λεκάνης απορροής
Μελέτες Περιβαλλοντικών ρβ Επιπτώσεων στα Έργα Ταµίευσης στις Π.Π.
Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στα Έργα Ταµίευσης στις Π.Π. Βήµα 1ο :Γενική περιγραφή της περιοχής χάρτες χρήσης γης αναφορά στα βιοτικά χαρακτηριστικά που επηρεάζονται από το έργο
Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στα Έργα Ταµίευσης στις Π.Π. Βήµα 2 ο :Μελέτη του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος ηµογραφικές συνθήκες Πολιτιστικά στοιχεία Υφιστάµενη υποδοµή της περιοχής Οικονοµικές συνθήκες Επιβαρύνσεις περιβάλλοντος Κατανοµή καλλιεργειών
Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στα Έργα Ταµίευσης στις Π.Π. Βήµα 3 ο :Παρουσίαση Π ί τω φυσικών συνθηκών της περιοχής του έργου µε αναφορά στις παρακάτω παραµέτρους : Της τοπογραφίας Γεωλογίας-Υδρολογίας Έδαφος Μετεωρολογικά στοιχεία - Κλίµα Υδρολογίαδ λ ί Ποιότητα η υδάτων Τοπίο
Μελέτες Περιβαλλοντικών ρβ Επιπτώσεων στα Έργα Ταµίευσης στις Π.Π. Βήµα 4 ο :Παρουσίαση των φυσικών οικοσυστηµάτων µε αναφορά στις παρακάτω παραµέτρους : Τα οικοσυστήµατα στη περιοχή του έργου Φυτοκοινωνίες χλωρίδα πανίδα Αξιολόγηση του οικοσυστήµατος
Μελέτες Περιβαλλοντικών ρβ Επιπτώσεων στα Έργα Ταµίευσης στις Π.Π. Βήµα 5 ο : Σκοπός του Έργου Γενική περιγραφή του έργου αναφορά στην επίλυση του προβλήµατος απωλειών του νερού µε την ανάλογη δά διάταξη του έργου οικονοµική ανάπτυξη ολοκληρωµένη διαχείριση των ολοκληρωµένη διαχείριση των προστατευόµενων περιοχών χερσαίων και υδάτινων οικοσυστηµάτων
Μελέτες Περιβαλλοντικών ρβ Επιπτώσεων στα Έργα Ταµίευσης στις Π.Π. Βήµα 6 ο :Περιγραφή του έργου - Τρόπος κατασκευής & λειτουργίας Κατανοµή των καλλιεργειών ιάρκεια άρδευσης (16ωρες / 24ωρο) Προσδιορισµός της ειδικής παροχής (0,0678 0678 lt/sec/στρ) Καταναλώσεις αρδευτικού νερού ανά καλλιέργεια (m3 / στρ) Αναδασµός της περιοχής µελέτης Εφαρµογή του προγράµµατος άρδευσης λειτουργία του 50% των τριτευουσών διωρύγων
Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στα Έργα Ταµίευσης στις Π.Π. Π Βήµα Βήµα 7 ο : Περιβαλλοντικές ρβ Επιπτώσεις Επιπτώσεις κατά τη φάση κατασκευής του προβλεπόµενου έργου Επιπτώσεις κατά τη φάση λειτουργίας του προβλεπόµενου έργου Επιπτώσεις στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα Επιπτώσεις ώ στο έδαφος Επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον της περιοχής
Πίνακας κριτηρίων αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα συλλογικά αρδευτικά δίκτυα ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΑΜΕΣΗ ΕΜΜ ΘΕΤΙ ΑΡΝ ΜΑΚΡΥΧΡΟ ΒΡΑΧΥ ΑΝΤΙΣΤ ΑΝΑΝΤ ΠΙΘΑΝ ΣΟΒΑΡ ΕΣΗ ΚΗ ΗΤΙΚ ΝΙΑ ΧΡΟΝΙ ΡΕΨΙΜ ΙΣΤΡΕΠ ΟΤΗΤΑ ΟΤΗΤΑ Η Α Η ΤΗ Επιπτώσεις στα επιφανειακά και υπόγεια νερά * * * * 3 3 Επιπτώσεις σε χλωρίδα- πανίδα Επιπτώσεις στο έδαφος Θόρυβος Οικ. & Κοιν. επιπτώσεις Αισθητική ένταξη * * * * 2 2 * * * * 2 1 * * * * 2 1 * * * * 3 3 * * * 3 2
Για τη διατήρηση των εδαφικών & υδατικών πόρων απαιτούνται: Βέλτιστη χωροδιάταξη καλλιεργειών ελαχιστοποίηση εισροών Βέλτιστες γεωργικές πρακτικές Γεωργία ακριβείας ρβ (χωρική ρ ή διαφοροποίηση η των διαχειριστικών πρακτικών) & κοινά διαχειριστικά σχέδια στη λεκάνη απορροής
Κοινά διαχειριστικά σχέδια Προσδιορισµός σκοπών διαχείρισης Αναγνώριση των παραγόντων που επηρεάζουν ή µπορείί να επηρεάσουν τα οικοσυστήµατα Αναγνώριση & περιγραφή επίτευξη των σκοπών διαχείρισης µέτρων για την Καθορισµός απαιτήσεων παρακολούθησης & των δύο οικοσυστηµάτων Καθορισµός ανάλογων ενδεικτών
Κοινά διαχειριστικά σχέδια Ανάδειξη της αποτελεσµατικότητας µ αποδοτικότητας της διαχείρισης ιασφάλιση εθνικές και διεθνείς πολιτικές και συµβατότητας µε τοπικές,
Υλοποίηση διαχειριστικών σχεδίων Μέτρα που αφορούν ρυθµίσεις στη λεκάνη απορροής Αποµάκρυνση αιτιών υποβάθµισης Μέτρα που αφορούν επεµβάσεις σε λειτουργικά και δοµικά υγροτοπικά γνωρίσµατα στη λεκάνη απορροής του υγροτόπου
Προσοµοίωση υδρολογικού καθεστώτος Προσοµοίωση της κατανοµής του νερού υναµική µεταξύ χρήσεων νερού και υγροτόπων Λήψη αποφάσεων για την κατανοµή α του νερού για όλες τις χρήσεις
Αρχές κατανοµής νερού Αειφορ ορία ία. Επαρκείς ποσότητες νερού στους υγροτόπους Κατανοητή διαδικασία Ισότητα στη συµµετοχή & λήψη αποφάσεων Επιστηµονική αξιοπιστία Ευέλικτη διαχ αχείριση
Κοστολόγηση η Υδατικών Πόρων Περιβαλλοντικό κόστος [έµµεσο περ. κόστος + άµεσο περ. κόστος - περιβαλλοντικό όφελος] = + Κόστος Φυσικών Πόρων [κόστος ευκαιρίας] + Οικονοµικό κόστος [κόστος κεφαλαίου + κόστος συντήρησης + λειτουργικό κόστος + διοικητικό κόστος + άλλο άµεσο κόστος γενικοί φόροι]
Χρηµατοοικονοµικό Κόστος Άρδευσης ανά Υδατικό ιαµέρισµα Υδατικό ιαµέρισµα Χρηµατοοικονοµικό Κόστος Άρδευσης ( ) Χρηµ/κό Κόστος ανά στρέµµα ( /στρ) υτικής Στερεάς Ελλάδας 18,603,213 33.44 Θεσσαλίας 15,090,667 6.39 υτικής Μακεδονίας 12,874,290 3.35 Ανατολικής Πελοποννήσου 12,656,841 25.3 Ηπείρου 9,736,162 31.92 Θράκης 9,601,762 2.86 Ανατολικής Μακεδονίας 9,494,351 9.57 Κρήτης 8,690,616 3.38 Κεντρικής Μακεδονίας 8,123,200 5.3 υτικής Πελοποννήσου 4,689,283 2.73 Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας 3,767,101 1.07 Βόρειας Πλ Πελοποννήσου 3,028,191 146 1.46 Νήσων Αιγαίου 1,688,152 1.03 Αττικής 906,238 1.3
Επενδυτικά έργα ισχύουσα νοµοθεσία περιβαλλοντικοί όροι χρονοδιάγραµµα υλοποίησης των µέτρων ώ β λλ ώ αντιµετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων
Συµπεράσµατα Ο ορθός σχεδιασµός χρήσεων γης, η βέλτιστη χωροδιάταξη καλλιεργειών & η εξοικονόµηση αρδευτικού διατήρηση νερού των αποτελούν µέσα προστατευόµενων αλλά και των αγροτικών οικοσυστηµάτων για τη περιοχών Η από κοινού διαχείριση των φυσικών πόρων της λεκάνης απορροής θα συµβάλλει στη µείωση της υποβάθµισης, στην πρόληψη αειφορία των εδαφοϋδατικών πόρων και στην