ΜΕΡΟΣ Α. 58 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ΜΕΡΟΣ Α Φρεγάτες ΜΕΚΟ-200 ΗΝ: Ιστορικό και Προοπτικές 58 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ªπ À π Μετά το 1974 και τα καταστροφικά γεγονότα της Κύπρου, η Τουρκία έστρεψε πλέον έµπρακτα και επίµονα το ενδιαφέρον της στην προσπάθεια κυριαρχίας, µε διάφορους τρόπους, της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου και ειδικότερα της περιοχής του Αιγαίου Πελάγους. Το ενδιαφέρον αυτό το απέδειξε και το αποδεικνύει συνεχώς δηµιουργώντας εντάσεις µε σκοπό και στόχο την «δοκιµή» αναµέτρησης ή την ευθεία δοκιµή της ικανότητας και της ισχύος των Ελληνικών Ενόπλων υνάµεων µε εξέχοντα παραδείγµατα τις κρίσεις του 1987 (έξοδος Σισµίκ-1 στο Αιγαίο) και του 1996 (Ίµια). εν είναι άλλωστε τυχαίο ότι πάντα επιλέγεται η θάλασσα για την δηµιουργία των µεγαλύτερων εντάσεων, µε συγκεκριµένους στρατηγικούς στόχους. Του Ιωάννη Μιχανετζή, ΜSc A B E Από την µέχρι τώρα εµπειρία προκύπτει ότι η απειλή χρήσης της στρατιωτικής ισχύος της Τουρκίας, κινείται πάντα στα πλαίσια που προβλέπει ο όρος «Σύρραξη Χαµηλής Έντασης» («Low Intensity Conflict»), δηλαδή περιορισµένη πολιτικό-στρατιωτική σύγκρουση για την επίτευξη πολιτικών, στρατιωτικών, οικονοµικών και ψυχολογικών στόχων. Ο όρος µπορεί να παραλληλιστεί µε παρτίδα σκάκι, όπου ο κάθε αντίπαλος κινεί τις µονάδες του προκειµένου να λάβει την πλεονεκτικότερη θέση, χωρίς να προκαλεί απαραίτητα πλήγµα στον αντίπαλο, αλλά µε καθορισµένους αντικειµενικούς σκοπούς και στόχους. Ο τρόπος µε τον οποίο το πολιτικό-στρατιωτικό κατεστηµένο της γείτονος κάνει χρήση αυτής της τακτικής για την επίτευξη των συγκεκριµένων στόχων, είναι η συστηµατική εφαρµογή χαµηλής έντασης µε παρατεταµένη διάρκεια και χρήση διαφόρων µεθόδων πίεσης που εξελίσσονται σε κρίσεις κατά το δοκούν και ποικίλουν από διπλωµατικές και ψυχολογικές, µέχρι τροµοκρατικές και συνολικής αναστάτωσης ενέργειες µε την έγερση θεµάτων, αµφισβητήσεων και διεκδικήσεων που έχουν προ πολλού διευθετηθεί και εκλείψει από το διεθνές προσκήνιο. Απώτερος σκοπός της Τουρκίας είναι να δείξει, µε συνεχείς αµφισβητήσεις, ότι αυτή έχει µε το µέρος της το διεθνές δίκαιο και όχι η Ελλάδα, µε τη δηµιουργία τετελεσµένων γεγονότων. Η αντιπαλότητα χαµηλής έντασης εµπλέκει ή προϋποθέτει τη χρήση στρατιωτικών µέσων, και όχι άµεση σύγκρουση ανάµεσα σε δυνάµεις τακτικών στρατιωτικών δυνάµεων. Αυτή η συστηµατική τακτική προσέγγισης των οποιονδήποτε στόχων της έναντι της χώρας µας, που έχει εµπεδωθεί και αναγνωριστεί σε πολιτικό-στρατιωτικό επίπεδο, έκτοτε οδηγεί την Ελληνική Εθνική Στρατηγική στην κατεύθυνση της διατήρησης της επαρκούς αµυντικής ισχύος που να µπορεί να εξασφαλίσει την αποτροπή επίτευξης των στρατηγικών στόχων της Τουρκίας. [ Πολεµικό Ναυτικό: Η Αναγκαιότητα Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, το Πολεµικό Ναυτικό (Π.Ν.), µετά από µία µακρά σειρά ετών όπου κυριαρχούσαν µονάδες της µεταπολεµικής περιόδου, είχε µεν να αντιπαραθέσει µια υπολογίσιµη δύνα- µη Ταχέων Περιπολικών Κρούσεως (ΤΠΚ) και υποβρυχίων σύγχρονης τεχνολογίας (εκείνης της εποχής), ενώ οι µεγάλες µονάδες κρούσεως ANAXAITI H/INTERCEPTION π À ƒπ -º µµƒ À ƒπ 2009 59

Οι φρεγάτες ΜΕΚΟ-200ΤΝ του Τουρκικού Ναυτικού ΜΕΚΟ-200TN Track I Ναυπηγείο Καθέλκυση Υπηρεσία (Sultan Selim I) Yavuz F-240 Blohm & Voss, Hamburg 7 Νοεµβρίου 1985 17 Ιουλίου 1987 Turgut Reis F-241 Howaldtswerke, Kiel 30 Μαΐου 1986 4 Φεβρουαρίου 1988 (Sultan Mehmed II) Fatih F-242 Gölcük Naval Shipyards 24 Απριλίου 1987 22 Ιουλίου 1988 (Sultan Bayezid I) Yldirim F-243 Gölcük Naval Shipyards 22 Ιουλίου 1988 21 Ιουλίου 1989 ΜΕΚΟ-200TN Track IIA Ναυπηγείο Καθέλκυση Υπηρεσία (Hayreddin) Barbaros(sa) F-244 Blohm & Voss, Hamburg 26 Οκτωβρίου 1993 25 Μαρτίου 1995 Oruç Reis F-245 Gölcük Naval Shipyards 28 Ιουλίου 1994 10 Μαρτίου 1996 ΜΕΚΟ-200TN Track IIΒ Ναυπηγείο Καθέλκυση Υπηρεσία Salih Reis F-246 Blohm & Voss, Hamburg 26 Σεπτεµβρίου 1997 17 εκεµβρίου 1998 Kemal Reis F-245 Gölcük Naval Shipyards 24 Ιουλίου 1998 8 Ιουνίου 2000 60 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ªπ À π Σχέδιο της εµπρόσθιας άποψης της «Ύδρας» του πρώτου σκάφους της οµώνυµης κλάσης του Π.Ν. υστερούσαν κατά πολύ σε τεχνολογία, παρά την σηµαντική αριθµητική τους δύναµη (περί τα 20 αντιτορπιλικά). Εκείνη την εποχή, τα αντιτορπιλικά σαν αντίληψη, είχαν φτάσει στη δύση τους σε παγκόσµιο επίπεδο, ενώ αυτά του Π.Ν. παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες συντήρησής τους από τα πληρώµατα και τις τεχνικές υπηρεσίες των ναυστάθµων, παρουσίαζαν σοβαρότατα προβλήµατα λειτουργίας και υποστήριξης. Η συνέχιση λειτουργίας τους επιβάρυνε τους εκάστοτε προϋπολογισµούς µε αυξανόµενα υπέρογκα ποσά που δεν ήταν δυνατόν η Πατρίδα µας να συνεχίσει να καταβάλλει χωρίς αντίκρισµα. Επιπλέον, η Ελλάδα συµµετείχε όλο και πιο ενεργά στις διαδικασίες τις Ευρωπαϊκής ενοποίησης και στις δοµές του ΝΑΤΟ που απαιτούν από τη µία, οικονοµία στη χρήση των οπλικών συστηµάτων και από την άλλη, συµβατότητα και διαλειτουργικότητα για εκτέλεση συντονισµένων επιχειρήσεων όπου απαιτείται. Παρόλο που το Π.Ν. τότε συµµετείχε ενεργά σε όλες τις ναυτικές δυνάµεις στα πλαίσια της συµµαχίας (αποστολές, διεθνείς ασκήσεις κλπ.), εντούτοις έγινε φανερό από τις συγκυρίες, ότι δεν µπορούσε να παρακολουθήσει τις εξελίξεις µε τα παρωχηµένα αντιτορπιλικά τύπου FRAM και FLETCHER. Ακριβώς µετά από εκείνη την εποχή, στη δεκαετία του 1980, τα επιτελεία του Π.Ν. αποτελούνταν από µορφωµένους Αξιωµατικούς νέας γενιάς που είχαν ξεφύγει από τα συµπλέγµατα του παρελθόντος και είχαν την αντίληψη ότι οι απαιτήσεις των καιρών απαιτούσαν το πέρασµα στην εποχή που τα Πολεµικά Πλοία πρέπει να διακατέχονται από τις σύγχρονες ιδέες για τη διεξαγωγή των ναυτικών επιχειρήσεων µε πλοία πολλαπλών ρόλων, µε λειτουργική οικονοµία πόρων και µεγάλη ευελιξία, που θα ενσωµατώνουν τις τελευταίες εξελίξεις της τεχνολο- ANAXAITI H/INTERCEPTION π À ƒπ -º µµƒ À ƒπ 2009 61

Η Φρεγάτα Σπέτσες F-453. Καθελκύστηκε στις 9 εκεµβρίου του 1993 και παραδόθηκε στο Π.Ν. στις 24 Οκτωβρίου του 1996 γίας σκάφους, πρόωσης, ηλεκτρονικών, επικοινωνιών, δικτύωσης και οπλικών συστηµάτων. Έτσι, µέσα στο πλαίσιο αυτό, το 1980 και 1981, αποφασίζεται η αγορά των δύο νέων φρεγατών τύπου «S» (σύντµηση του «STANDARD») «ΕΛΛΗ» και «ΛΗΜΝΟΣ» αντίστοιχα, από την Ολλανδία, που προορίζονταν αρχικά για το Βασιλικό Ολλανδικό Ναυτικό. Τα πλοία αυτά θα σηµατοδοτήσουν ουσιαστικά την είσοδο της Ελλάδας στην οµάδα κρατών που διαθέτουν σύγχρονες µεγάλες µονάδες επιφανείας πολλαπλών ρόλων και θα εισάγουν το Π.Ν. σε µια επιχειρησιακή νοοτροπία εντελώς διαφορετική από αυτή που κυριαρχούσε µέχρι τότε. Με την πλήρη ενσωµάτωση των «ΕΛΛΗ» και «ΛΗΜΝΟΣ» στις δοµές του Στόλου στα µέσα της δεκαετίας του 1980, πέρα από την κατακόρυφη αύξηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων που συµβάλλουν καθοριστικά στην δηµιουργία αποτρεπτικής ασπίδας στις ευαίσθητες περιοχές Εθνικού ενδιαφέροντος και την απρόσκοπτη συµµετοχή στις συµµαχικές υποχρεώσεις, δηµιουργείται σταδιακά µια κατηγορία στελεχών του Π.Ν. που έχοντας υπηρετήσει επί σειρά ετών σε αυτά τα πλοία και έχοντας συµµετάσχει σε αποστολές πρωτόγνωρες για τα δεδοµένα της εποχής (επιχειρήσεις Dessert Shield και Desert Storm στον Περσικό Κόλπο, Sharp Guard στην Αδριατική και άλλες), αναπτύσσουν µία εντελώς διαφορετική νοοτροπία από το παρελθόν και εί- Φρεγάτα MEKO 200 κλάση Anzac HMNZS Te Mana (F111) του Νεοζηλανδικού Ναυτικού κατά τη διάρκεια κοινών ασκήσεων µε το αµερικανικό Ναυτικό. Τα σκάφη του Νεοζηλανδικού Ναυτικού δεν διαθέτουν δυνατότητα κρούσης επιφανείας-επιφανείας µε βλήµατα Harpoon, παρά µόνο αντιαεροπορική µε βλήµατα Sea Sparrow. Τα τελευταία αναµένεται να αντικατασταθούν από τον ESSM. 62 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ªπ À π Η αυστραλιανή φρεγάτα HMAS Anzac (FF 150), όπου είναι και το πρώτο πλοίο της οµώνυµης κλάσης, παραδόθηκε στο Ναυτικό της χώρας στις 18 Μαΐου του 1996. Στο πρωραίο τµήµα διακρίνονται οι δύο διπλοί εκτοξευτές των βληµάτων Harpoon οι οποίοι τοποθετήθηκαν ύστερα από ένα ευρύ πρόγραµµα αναβάθµισης στα συγκεκριµένα σκάφη. ναι σε θέση να αντιληφθούν τις νέες προκλήσεις, αλλά και τις νέες απαιτήσεις των σύγχρονων ναυτικών επιχειρήσεων. εν ήταν τυχαίο άλλωστε, ότι το µεγαλύτερο ποσοστό των Αξιωµατικών του Π.Ν. που ανήλθαν όλη την κλίµακα της ιεραρχίας τα επόµενα χρόνια, είχαν υπηρετήσει στα πλοία αυτά. Τα «ΕΛΛΗ» και «ΛΗΜΝΟΣ» δηµιούργησαν τις στέρεες βάσεις για το µέλλον του Π.Ν. [ Παραγγελία Νέων Μονάδων Το 1987, όταν ξέσπασε η κρίση µε την έξοδο του Σισµίκ-1 στο Αιγαίο, η κινητοποίηση του Πολεµικού Ναυτικού υπήρξε πράγµατι πάρα πολύ µεγάλη, µε έξοδο όλων των µονάδων από τους ναυστάθµους και ταχεία ενεργοποίηση των µονάδων σε επισκευή. Τα αντιτορπιλικά τύπου FRAM και τα τελευταία τύπου FLETCHER, που αποτελούσαν τον κύριο κορµό του Στόλου, µαζί µε τις δύο φρεγάτες τύπου «S», «ΕΛΛΗ» και «ΛΗΜΝΟΣ», τα Ταχέα Περιπολικά Κρούσεως (ΤΠΚ) τύπου La Combattante, τα υποβρύχια τύπου 209 και όλες τις υπόλοιπες µονάδες, αναπτύχθηκαν στο Αιγαίο στις προβλεπόµενες από τα Σχέδια θέσεις και συµµετείχαν στις Ναυτικές Επιχειρήσεις της κρίσης µε περιορισµένες όµως δυνατότητες επικοινωνιών και ηλεκτρονικών επιχειρήσεων λόγω σχετικής απουσίας, πέραν των υφιστάµενων φρεγατών τύπου «S», σύγχρονων µεγάλων µονάδων επιφανείας που θα λειτουργούσαν σαν «κέντρα» συλλογής και διεκπεραίωσης πληροφοριών, αλλά και θα αποτελούσαν αποτρεπτικό παράγοντα µε την δυνατότητα των ηλεκτρονικών αισθητήρων και των οπλικών συστηµάτων. Από την όλη διαχείριση και ανάλυση των ναυτικών επιχειρήσεων εκείνης της κρίσης έγινε αντιληπτό από την ηγεσία του Π.Ν. ότι η µορφή αυτών των επιχειρήσεων είχε πλέον αλλάξει. ιαπιστώθηκε ότι το Π.Ν. προκειµένου να διεξάγει δίκτυο-κεντρικές επιχειρήσεις της «νέας εποχής» και να µπορεί να ανταποκρίνεται σε «Συρράξεις Χαµηλής Έντασης» όπως αναφέρθηκε παραπάνω, που µεθόδευε πλέον συστη- µατικά η γειτονική µας χώρα, θα έπρεπε να διαθέτει µεγάλες µονάδες επιφανείας, σύγχρονες, µε ευελιξία, µε δυνατότητα παρατεταµένης παραµονής στο θέατρο των επιχειρήσεων, µε τις καλύτερες δυνατότητες επικοινωνιών - δικτύωσης και ηλεκτρονικού πολέµου, αλλά και µεγάλη ισχύ πυρός, χωρίς να παραβλέπονται όµως και οι οικονοµικές συνιστώσες της πρόσκτησης και διατήρησής τους στον Ελληνικό Στόλο. Έτσι, στις 18 Απριλίου 1988 ανακοινώθηκε από το Υ.ΕΘ.Α, η απόφαση για την προµήθεια τεσσάρων (4) φρεγατών ΜΕΚΟ-200 και στις 10 Φεβρουαρίου 1989, ως αποτέλεσµα της όλης εξελικτικής διαδικασίας που έλαβε χώρα στη δεκαετία του 1980 και επισφραγίστηκε µε την κρίση του 1987, όπως περιγράφηκε παραπάνω, υπογράφηκε στην ANAXAITI H/INTERCEPTION π À ƒπ -º µµƒ À ƒπ 2009 63

Η Φρεγάτα ΜΕΚΟ 200 του πορτογαλικού Ναυτικού Corte Real (F-332) Η Φρεγάτα «Ψαρά» F-454 παραλήφθηκε από το Π.Ν. τον Απρίλιο του 1998 Αθήνα συµφωνία - µε την Γερµανία για την ναυπήγηση, µε τις Η.Π.Α. για την πρόωση και τα οπλικά συστήµατα και την Ολλανδία για τα ηλεκτρονικά συστήµατα- για την παραγγελία των τεσσάρων (4) φρεγατών, από κοινοπραξία της Γερµανικής Blohm and Voss (που ανήκει πλέον στον όµιλο εταιρειών της Thyssen Krupp, κυριότερο µέτοχο πλέον των ναυπηγείων Σκαραµαγκά) και της τότε Thyssen Rheinstahl Technik και άλλων επί µέρους κατασκευαστών συστηµάτων και εξοπλισµού. Το κόστος της σύµβασης για τις τέσσερις φρεγάτες ανήλθε σε 1,034 δισεκατοµµύρια γερµανικά µάρκα, εκ των οποίων τα 100 εκατοµµύρια καλύπτονταν από δωρεάν οικονοµική βοήθεια της Γερµανικής κυβέρνησης, ενώ για τα υπόλοιπα εξασφαλίστηκε δάνειο. Η πρόσκτηση συστηµάτων και εξοπλισµού από τις Η.Π.Α. πρόσθετου κόστους ύψους 300 εκατοµµυρίων δολαρίων περίπου χρηµατοδοτήθηκε µέσω διαθέσιµων πιστώσεων FMS, ενώ η σύµβαση που υπέγραψε το Π.Ν. µε τα Ελληνικά Ναυπηγεία στις 10 Μαϊου 1989 κάλυπτε τις εγχώριες δαπάνες του προγράµµατος ύψους 34,2 δισεκατοµµυρίων δραχµών. Έτσι το συνολικό κόστος έφθασε τα 1,232 δισεκατοµµύρια δολάρια και η επιβάρυνση του Ελληνικού ηµοσίου τα 1,170 δισεκατοµµύρια δολάρια µετά την αφαίρεση της Γερµανικής δωρεάν βοήθειας. Τέλος η Γερ- µανική κοινοπραξία δεσµεύθηκε για την υλοποίηση αντισταθµιστικών ωφεληµάτων (offsets) ύψους 672 εκατοµµυρίων µάρκων, καλύπτοντας το 72% της Ελληνικής δαπάνης. Από αυτά, τα 302 εκατοµµύρια µάρκα αφορούσαν τον αµυντικό τοµέα. Η παραγγελία προέβλεπε την ναυπήγηση της πρώτης φρεγάτας στα ναυπηγεία της εταιρείας Blohm and Voss στο Αµβούργο της Γερµανίας και των υπολοίπων τριών στη Ελλάδα, στα ναυπηγεία Σκαραµαγκά µε την µέθοδο της συµπαραγωγής, εξασφαλίζοντας την µεταφορά τεχνογνωσίας και εµπειρίας που θα ήταν δυνατόν να χρησιµοποιηθεί από την Ελληνική ναυπηγική βιοµηχανία για περαιτέρω προγράµ- µατα νέων κατασκευών, εισάγοντας έτσι την Ελλάδα στην οµάδα κρατών µε δυνατότητα κατασκευής πολεµικών πλοίων. Ο τύπος της πλατφόρµας και τα διάφορα συστήµατα, επιλέχθηκαν µετά από εκτεταµένη ανάλυση των πλεονεκτηµάτων που αυτά προσέφεραν και ύστερα από µακρά διαδικασία όπου µελετήθηκαν λεπτοµερώς οι πολιτικό-στρατιωτικές συνθήκες της περιοχής µας και η καλύτερη δυνατή χρήση αυτών σε αυτό το περιβάλλον. Εκτιµάται όµως ότι και οι 64 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ªπ À π πολιτικές ισορροπίες των γεωπολιτικών και οικονοµικών συνθηκών της εποχής εκείνης, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Άλλωστε ο τύπος ήταν ήδη σε υπηρεσία σε πολλές χώρες, µεταξύ αυτών και η Τουρκία, µε ιδιαίτερη επιτυχία στην κατασκευή και χρήση όπως θα αναλύσουµε παρακάτω. Η παραγγελία αυτή έδωσε νέα ώθηση στις Ελληνο-γερµανικές σχέσεις στον ναυτικό αµυντικό τοµέα που είχε ήδη ξεκινήσει αρκετά χρόνια νωρίτερα µε την ναυπήγηση των υποβρυχίων τύπου 209. Επιπλέον, µε την επιλογή των συγκεκριµένων επιµέρους συστη- µάτων ενισχύονταν οι Ελληνο-αµερικανικές και Ελληνο-ολλανδικές σχέσεις που βρίσκονταν σε εξαιρετικό επίπεδο, παρόλο που δεν επιλέχθηκαν οι συγκεκριµένες προτάσεις φρεγατών των χωρών αυτών. [ Ιδέα Σχεδίασης Άλλοι Χρήστες Το κυριότερο χαρακτηριστικό που διαφοροποιούσε τις φρεγάτες ΜΕ- ΚΟ από τις ανταγωνιστικές, ήταν η ιδέα της αρθρωτής σχεδίασης (modular design) που η κατασκευάστρια εταιρεία Blohm and Voss ανέπτυξε και κατοχύρωσε ως «ιδέα ΜΕΚΟ» (MEKO concept) στη δεκαετία του 1970, εκ του γερµανικού «MEhrzweck Kombination» που σηµαίνει «Συνδυασµός Πολλαπλών Χρήσεων» και που αργότερα συνέχισε να εφαρµόζει σε όλες τις νέες ναυτικές κατασκευές της, όπως νέες φρεγάτες, κορβέτες και κανονιοφόρους. Η βασική ιδέα προέκυψε από τις απαιτήσεις του Αµερικανικού Ναυτικού για µία µονάδα επιφανείας Εστιασµένων Επιχειρήσεων (Focused Mission Ship (FMS) ) και περικλείεται στη δυνατότητα ευελιξίας που δίνεται στον χρήστη να τοποθετήσει µία σειρά συστηµάτων που µπορούν να επιλεγούν από την γκάµα που προσφέρουν διάφοροι κατασκευαστές και να ενσωµατωθούν στο σύνολο του πλοίου. Με αυτή τη δυνατότητα, είναι δυνατή η επιλογή οπλισµού, ηλεκτρονικών, πρόωσης και άλλων συστηµάτων που θα ικανοποιούν µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις επιχειρησιακές ανάγκες και τις οικονοµικές δυνατότητες του κάθε χρήστη, καθώς και η αναβάθµιση των επί µέρους συστη- µάτων µε απλή αφαίρεση του παλαιού και τοποθέτηση του νέου σε τυποποιηµένων διαστάσεων θέσεις (modules) όταν απαιτηθεί. Τα επιλεγέντα αυτά συστήµατα (οπλισµός, πρόωση, ηλεκτρονικά συστήµατα κλπ.) προηγουµένως τοποθετούνται µε το σύνολο των υποσυστηµάτων ANAXAITI H/INTERCEPTION π À ƒπ -º µµƒ À ƒπ 2009 65

τους σε κιβώτια ή πλαίσια, συµβατών διαστάσεων, σχηµατίζοντας λειτουργικές µονάδες που διασυνδέονται µεταξύ τους µε την υπάρχουσα υποδοµή στο πλοίο. Με τον τρόπο αυτό, αν επιλεγούν συστήµατα που έχουν ήδη ολοκληρωθεί στην «ιδέα ΜΕΚΟ» επιτυγχάνεται οικονοµία στην πρόσκτηση, µικροί χρόνοι κατασκευής και παράδοσης, καθώς και συνολικά µικρότερο κόστος χρήσης κατά τη διάρκεια της ζωής του σκάφους (περίπου 40 έτη). Το µειονέκτηµα βέβαια, αυτής της ιδέας µπορεί να είναι ότι ενδεχοµένως η επιλογή του επί µέρους συστήµατος από τον πελάτη που δεν είναι ολοκληρωµένο για την πλατφόρµα και τα υπόλοιπα συστήµατα, να απαιτεί αυξηµένα κόστη εφαρµογής και ολοκλήρωσης για να συνδυαστεί. Με τις συνεργασίες όµως µεταξύ των κατασκευαστών και την υιοθέτηση την «ιδέας ΜΕΚΟ» στην ανάπτυξη των προϊόντων τους, η Blohm and Voss κατάφερε να δηµιουργήσει µια πληρέστατη ποικιλία συστηµάτων που εύκολα ενσωµατώνονται στις ναυτικές πλατφόρµες ΜΕΚΟ. Με το πλεονέκτηµα αυτό ως βάση, η εταιρεία κατάφερε να αποκτήσει πελάτες γα την πλατφόρ- µα ΜΕΚΟ-200 αλλά και για τα άλλα πλοία που ενσωµάτωναν την ιδέα ΜΕΚΟ, σε πάρα πολλές χώρες των οποίων οι επιχειρησιακές απαιτήσεις ήταν εντελώς διαφορετικές µεταξύ τους. Εκτιµάται ότι έχουν κατασκευαστεί περί τις 50 διαφόρων τύπων ναυτικές πλατφόρµες µε την «ιδέα ΜΕΚΟ» για 11 χώρες, προσαρµοσµένες στις ανάγκες του εκάστοτε χρήστη, ενώ η εταιρεία έχει συνάψει στρατηγική συµφωνία µε την Αµερικανική Lockheed Martin Naval Electronics & Surveillance Systems (NE&SS) για τη µεταφορά της τεχνογνωσίας ΜΕΚΟ και άλλων εφαρµογών στην ανάπτυξη του Πλοίου Παρακτίων Επιχειρήσεων (Littoral Combat Ship (LCS)) που ήδη αναπτύσσεται για το Αµερικάνικο Ναυτικό. Ειδικότερα, η πλατφόρµα ΜΕΚΟ-200 µε όλες τις παραλλαγές της, χρησιµοποιείται σήµερα από πέντε χώρες, µε 25 σκάφη σε χρήση σε όλο τον κόσµο. Συγκεκριµένα, οι χώρες που απέκτησαν κατά σειρά την ναυτική πλατφόρµα ΜΕΚΟ-200, ήταν: η Τουρκία (έναρξη 1987) µε τις ΜΕΚΟ-200ΤΝ Track I «Yavuz» (x4), η Πορτογαλία (έναρξη 1991) µε τις MEKO-200PN «Vasco Da Gama» (x3), η Ελλάδα (έναρξη 1992) µε τις MEKO-200HN «Ύδρα» (x4), η Τουρκία (έναρξη 1995) µε τις ΜΕΚΟ-200TN Track IIA «Barbaros» (x2), η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία (έναρξη 1996) µε τις ΜΕΚΟ-200ANZAC (x8 Αυστραλία και x2 Νέα Ζηλανδία) και η Τουρκία (έναρξη 1998) µε τις ΜΕΚΟ-200TN Track IIΒ «Salih Reis» (x2). Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η «ιδέα ΜΕΚΟ» έδωσε τη δυνατότητα σε κάθε χώρα που επιθυµούσε να αποκτήσει τα πλοία αυτά, να προσθέσουν τα κατάλληλα συστήµατα και εξοπλισµό που να ικανοποιούν τις ιδιαίτερες επιχειρησιακές ανάγκες τους. Παραδείγµατα αποτελούν οι διάφοροι συνδυασµοί πρόωσης (CODOG µε 2 Diesel και 2 αεροστρόβιλους για τις ΜΕΚΟ-200HN και MEKO- 200PN, CODAG µε 2 Diesel και 1 αεροστρόβιλο για τις ΜΕΚΟ-200 ANZAC, CODAD µε 2+2 Diesel για τις MEKO-200TN Track I, κ.ά), οπλισµού (πυροβόλο 1x5 in/54 (127 mm) Mk 45 mod 2 για τις ΜΕΚΟ- 200HN, MEKO-200TN, MEKO-200 ANZAC και πυροβόλο 1x Mod68 (100mm) CADAM για τις MEKO-200PN, CIWS Phalanx x2 για τις ΜΕ- ΚΟ-200HN, x1 για τις MEKO-200PN και MEKO-200ANZAC, Sea Zenith για τις MEKO-200TN κ.ά) και ηλεκτρονικών συστηµάτων σε διάφορους εξειδικευµένους συνδυασµούς. Το Τουρκικό Πολεµικό Ναυτικό (Τ.Π.Ν.), έκανε τρεις διαφορετικές παραγγελίες, όπως φαίνεται στον σχετικό πίνακα, ενώ αξίζει να σηµειωθεί ότι ήταν ο πρώτος χρήστης του τύπου, καθορίζοντας την περαιτέρω ανάπτυξή του. Στις πρώτες φρεγάτες κλάσης Yavuz (Track I), υιοθετήθηκε η µέθοδος πρόωσης CODAD (Combined Diesel And Diesel) µε 4 µηχανές diesel MTU 20V, που δηµιούργησαν σηµαντικά προβλή- µατα συντήρησης και χαµηλής διαθεσιµότητας των πλοίων αυτής της σειράς. Επίσης, τοποθετήθηκαν για πρώτη φορά, σε κάθε µονάδα, τρία συστήµατα εγγύς αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής προστασίας (CIWS) Sea Zenith (τεσσάρων κανών) της Oerlikon Contraves AG, για περιφερειακή κάλυψη. Οι πιο πρόσφατες φρεγάτες Track IIΑ και Track IIB, µε βάση την προηγούµενη εµπειρία των Track I, έχουν ενσωµατώσει σηµαντικές µετατροπές και βελτιώσεις συµπεριλαµβανο- µένης της µεθόδου προώθησης CODOG (Combined Diesel Or Gasturbine) µε 2 µηχανές diesel MTU 16V και δύο αεροστρόβιλους GE LM2500-30, µεγαλύτερο εκτόπισµα 3350 τόνων (πλήρες φορτίο) και την αντικατάσταση του παλαιότερου εκτοξευτήρα των αντιαεροπορικών Κ/Β Sea Sparrow, MK 29 µε τους εκτοξευτήρες καθέτου εκτοξεύσεως, MK- 48 VLS. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η επιλογή της ναυτικής πλατφόρµας ΜΕΚΟ-200 για τα κράτη που την επέλεξαν ήταν πράγµατι µία άριστη επιλογή λόγω των «προσαρµοσµένων» χαρακτηριστικών τους, αλλά και της δυνατότητας να αναβαθµιστούν µε οικονοµία και ευκολία σε µελλοντικά προγράµµατα αναβάθµισης. Στο δεύτερο µέρος αυτού του αφιερώµατος θα δούµε µε λεπτοµέρεια τα χαρακτηριστικά των φρεγατών ΜΕΚΟ-200HN του Π.Ν. και θα εξετάσουµε τις προοπτικές αναβάθµισής τους σύµφωνα µε το εξαγγελθέν πρόγραµµα Αναβάθµισης Μέσης Ζωής (Mid-Life Modernization). H HMAS Perth του Αυστραλιανού Ναυτικού κλάσης Anzac παραλήφθηκε από το Ναυτικό της χώρας στις 26 Αυγούστου του 2006. Στη φωτογραφία διακρίνεται χωρίς τους εκτοξευτές Harpoon. Η αναβάθµιση στα συγκεκριµένα σκάφη περιλαµβάνει ακόµη την εγκατάσταση του βλήµατος ESSM.

ªπ À π Αναλυτικά τα χαρακτηριστικά των φρεγατών ΜΕΚΟ-200ΤΝ είναι τα εξής: 1. Φρεγάτες ΜΕΚΟ-200TN Track I κλάσεως «Yavuz» Συνολικό µήκος: 111 m Μέγιστο πλάτος: 14,2 m Μέγιστο βύθισµα: 6,41m Εκτόπισµα: 2990 τόνοι Πλήρωµα: 180 άτοµα Κύριο σύστηµα προώσεως: CODAD 4xDiesel MTU 20 V 1163 TB 93, δύο άξονες µε δύο έλικες µεταβλητού βήµατος 2xCPP (KAMEWA) Γεννήτριες: 3 xdiesel MTU-SIEMENS 775 kva 1.800 rpm Γεννήτρια ανάγκης: 1xKHD-SIEMENS 250 kva at 1.800 rpm Μέγιστη Ταχύτητα: 27 κόµβοι Υπηρεσιακή Ταχύτητα: 20 κόµβοι Εµβέλεια: (στους 18 κόµβους) 4.100 ναυτικά µίλια Sonar: ΑΝ/SQS-56 Radars: DA 08, Έρευνας αέρος AWS 6 Dolphin, Έρευνα επιφανείας / αέρος, STIR και WM-25, Ελέγχου πυρός, 2 x Seaguard, Ελέγχου πυρός για τα Sea Zenith, TM 1226, Ναυτιλίας, URN 25, Tacan. Οπλισµός: Κατευθυνόµενα Βλήµατα επιφανείας-επιφανείας Harpoon Πυροβόλο 5/54 MK 45 MOD 2 Κατευθυνόµενα Βλήµατα επιφανείας-αέρος NATO Sea Sparrow G /M, από εκτοξευτήρα MK 29 MOD 1 Chaff system SRBOC Σύστηµα εκτόξευσης τορπιλών 2x(MK 32 MOD 5) Ελικόπτερα: 1 x AB 212 ASW ή S-70B 2. Φρεγάτες ΜΕΚΟ-200TN Track IIA/B κλάσεως «Barbaros»/ «Salih Reis» Συνολικό µήκος: 116,9 m Μέγιστο πλάτος: 14,8 m Μέγιστο βύθισµα: 6,3m Εκτόπισµα: 3350 τόνοι Πλήρωµα: 200 άτοµα Κύριο σύστηµα προώσεως: CODOG 2 x MTU 16 V 1.163 TB 83 και 2 x GE LM 2.500-30, δύο άξονες µε δύο έλικες µεταβλητού βήµατος 2xCPP (KAMEWA) Γεννήτριες: 4 x MTU SIEMENS 775 kva at 1.800 rpm Μέγιστη Ταχύτητα: 32,5 κόµβοι Υπηρεσιακή Ταχύτητα: 22 κόµβοι Εµβέλεια: (στους 18 κόµβους) 4.000 ναυτικά µίλια Sonar: ΑΝ/SQS-56 Radars: AWS 9, Έρευνας αέρος (3D) AWS 6 Dolphin, Έρευνα επιφανείας/αέρος, 2xSTIR και TMX (για τις «Salih Reis» και «Kemal Reis», Ελέγχου πυρός, 2 x Seaguard, Ελέγχου πυρός για τα Sea Zenith, Decca 2690BT ARPA, Ναυτιλίας, URN 25, Tacan. Οπλισµός: Κατευθυνόµενα Βλήµατα επιφανείας-επιφανείας Harpoon Πυροβόλο 5/54 MK 45 MOD 2 Κατευθυνόµενα Βλήµατα επιφανείας-αέρος NATO Sea Sparrow G /M, από εκτοξευτήρα MK 29 MOD 1 Chaff system SRBOC Σύστηµα εκτόξευσης τορπιλών 2x(MK 32 MOD 5) Ελικόπτερα: 1 x AB 212 ASW ή S-70B ANAXAITI H/INTERCEPTION π À ƒπ -º µµƒ À ƒπ 2009 67