ΙΧΘΥΗΡΑ ΕΡΕΥΝΑ ΟΛΛΑΝΔΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΙΧΘΥΗΡΑ ΕΡΕΥΝΑ ΟΛΛΑΝΔΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ORANJESTRAAT 7, 2514 JB THE HAGUE

Εισαγωγή Σε απόλυτους αριθµούς, ο τοµέας της αλιείας στην Ολλανδία συρρικνώνεται, αφού ο κύκλος εργασιών του, καθώς και ο στόλος µειώνονται. Παρά ταύτα, η κατανάλωση ιχθυηρών, µετά από σταθεροποίηση δύο ετών, παρουσίασε, κατά το 2009, ανοδική πορεία 4%. Η συνεχιζόµενη ενηµέρωση και εξοικείωση των Ολλανδών καταναλωτών σχετικά µε την υψηλή διατροφική αξία των ιχθυηρών, καθώς και η συνειδητοποίηση ότι αποτελούν αναπόσπαστο µέρος µίας γενικότερα υγιεινής διατροφής, η χαµηλή µέση τιµή, κυρίως κατεψυγµένων ιχθυηρών όπως ο pangasius, καθώς και η αυξανόµενη προβολή και διαφήµιση των ιχθυηρών, είχαν θετικό αποτέλεσµα στην αύξηση της κατανάλωσής τους. 1

Κεφάλαιο 1: Αλιεία Α) Γενικά στοιχεία Κατά το 2009, ο κύκλος εργασιών στον τοµέα της αλιείας, σε σχέση µε το 2008, σηµείωσε πτώση 18%, και ανήλθε σε 386 εκατοµµύρια ευρώ, επηρεάστηκαν δε αρνητικά όλοι οι τοµείς. Η αλιεία µε ακάτους σηµείωσε πτώση 45 εκατοµµυρίων ευρώ και ανήλθε σε 205 εκατοµµύρια ευρώ, ενώ ο κύκλος εργασιών από την αλιεία ανοικτής θαλάσσης ανήλθε σε 115 εκατοµµύρια ευρώ, παρουσιάζοντας µείωση 27 εκατοµµυρίων ευρώ, σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Ο αριθµός των σκαφών του ολλανδικού αλιευτικού στόλου µειώθηκε, σε σχέση µε το προηγούµενο έτος και ανήλθε σε 595 µονάδες: 14 µηχανότρατες, 308 άκατοι Βόρειας Θάλασσας, 66 αλιευτικά µε οριζόντιο δίκτυ, 151 µικρά αλιευτικά θαλάσσης και 56 άκατοι για την αλιεία µυδιών. Στον τοµέα της αλιείας απασχολούνται 19.500 εργαζόµενοι, από τους οποίους η πλειοψηφία, 10.000 µονάδες, απασχολούνται στα σηµεία λιανικής πώλησης, ενώ 2.200 απασχολούνται ως ψαράδες και οι λοιπές 7.300 µονάδες στην εµπορία και επεξεργασία των ιχθυηρών. Στην Ολλανδία, µεγάλη έµφαση δίνεται στην βελτίωση του τοµέα της αλιείας. Λόγω των κινδύνων που διατρέχουν οι θάλασσες και το περιβάλλον, η ολλανδική Κυβέρνηση, σε συνεργασία µε φορείς προστασίας του περιβάλλοντος, καθώς και µε τους ίδιους τους ψαράδες, έχει δηµιουργήσει προγράµµατα προώθησης ελεγχόµενης αλιείας. Τα βιώσιµα (ανανεώσιµα-υπό έλεγχο) αλιεύµατα φέρουν την πιστοποίηση MSC (Marine Stewardship Council). Στις αρχές του 2009, 10% των αλιευµάτων έφεραν πιστοποίηση. Το ποσοστό είναι ακόµη χαµηλό, αλλά αναµένεται να αυξηθεί µε την πάροδο του χρόνου. Ο καταναλωτής µπορεί να αναγνωρίζει εάν τα ιχθυηρά που αγοράζει είναι υπό έλεγχο και σε µελλοντική επάρκεια, από την ετικέτα στην συσκευασία. 2

Β) Ιχθυοκαλλιέργειες Περίπου το 50% των ιχθυηρών που καταναλώνονται στην Ολλανδία προέρχονται από ιχθυοκαλλιέργειες ασιατικών κυρίως χωρών όπως η Κίνα, η Ινδονησία και το Βιετνάµ. Ο τοµέας των ιχθυοκαλλιεργειών ήδη από το 1980 σηµείωσε στην Ολλανδία µεγάλη ανάπτυξη, παράγοντας περίπου 10.000 τόνους ετησίως. Από το 2007 και έπειτα όµως, η παραγωγή βαίνει περιοριζόµενη. Όπως ήδη επισηµάνθηκε, η κατανάλωση ιχθυηρών αυξήθηκε κατά το 2009, όµως η παραγωγή από τις ιχθυοκαλλιέργειες µειώθηκε (ιχθυηρά γλυκού νερού). Ο αριθµός των καλλιεργητών µειώθηκε κατά το ήµισυ και ανέρχεται πλέον γύρω στις 60 µονάδες, ενώ το σύνολο της παραγωγής µειώθηκε µετά το 2007, κατά ένα τέταρτο. Το σύνολο της παραγωγής των ιχθυοκαλλιεργειών ανέρχεται σε 7.500 τόνους, µε συνολική αξία περίπου 30 εκατοµµύρια ευρώ. Στην Ολλανδία, η µέθοδος καλλιέργειας είναι σχετικά ακριβή και τα εργατικά είναι σαφώς υψηλότερα σε σχέση µε την Ασία και έτσι παρόλο που τα ολλανδικά ιχθυηρά προέρχονται από ανανεώσιµες-βιώσιµες καλλιέργειες και είναι καλύτερης ποιότητας, ο Ολλανδός καταναλωτής, λόγω της οικονοµικής κρίσης, αγοράζει τα εισαγόµενα και φθηνότερα ιχθυηρά. Οι Ολλανδοί καλλιεργητές χρησιµοποιούν ένα σύστηµα συνεχούς ανακυκλώσεως του νερού, όπου το νερό φιλτράρεται και καθαρίζεται συνεχώς, έτσι ώστε το ίδιο νερό να µπορεί να επαναχρησιµοποιηθεί. Λόγω των βελτιωµένων αυτών τεχνικών, δεν χρησιµοποιειούνται πλέον αµµωνία και νιτρικά. Εκτός από την προστασία του περιβάλλοντος, οι ιχθυοκαλλιέργειες δίνουν προσοχή και στην καλή εκτροφή και διαβίωση των ιχθυηρών. Συνολικά, ο αριθµός των ιχθυοτροφείων ανέρχεται σε 42 και απαρτίζεται από: 16 ιχθυοτροφεία χελιού, 10 αφρικάνικου γατόψαρου, 4 Claresse, 2 λούκιου (ποταµολάβρακο), 2 καλκανιού, 1 τιλάπια, 1 οξύρρυγχου και 1 γλώσσας. Τα ψάρια που καταλήγουν στα δίκτυα των ολλανδικών αλιευτικών είναι τα ακόλουθα: πλευρονήκτης, γλώσσα, ρέγκα, σκουµπρί, γαρίδες και µύδια. 3

Προσπάθειες έχουν γίνει για την δηµιουργία ιχθυοτροφείων εκτροφής ιχθυηρών ανοικτής θαλάσσης. Καλλιεργείται κυρίως φαγκρί, καλκάνι και λαβράκι. Το ολλανδικό κλίµα δεν ωφελεί στην καλλιέργειά τους, λόγω της θερµοκρασίας του νερού, η οποία µόλις 4 µήνες το χρόνο είναι η ενδεικνυόµενη. Η καλλιέργεια των ιχθυηρών ανοικτής θαλάσσης, πραγµατοποιείται επιτυχώς µε τη χρήση συστηµάτων συνεχούς ανακυκλώσεως του νερού. Γ) Κύκλος εργασιών ιχθυηρών Η γλώσσα αποτελεί το πρώτο προϊόν εκφόρτωσης, σε αξία, στις ολλανδικές ιχθυόσκαλες. Κατά το 2009, η αξία της ανήλθε σε 108 εκατοµµύρια ευρώ. Ακολουθεί η ευρωπαϊκή χωµατίδα µε 54 εκατοµµύρια ευρώ και οι γαρίδες µε 39 εκατοµµύρια ευρώ. Η γλώσσα κατέχει την πρώτη θέση σε αξία, κυρίως λόγω της υψηλής τιµής προϊόντος/κιλό, η οποία κατά τον Μάρτιο του 2010 ανήλθε σε 10,81 ευρώ το κιλό, αφού παρουσίασε αύξηση 30%, σε σχέση µε την ίδια περίοδο κατά το προηγούµενο έτος (8,27 ευρώ). Όσον αφορά στην ποσότητα, η ευρωπαϊκή χωµατίδα κατέχει την πρώτη θέση, 30 εκατοµµύρια κιλά, ενώ την δεύτερη θέση κατέχουν οι γαρίδες, 15 εκατοµµύρια κιλά και ακολουθεί η γλώσσα µε 11 εκατοµµύρια κιλά. Στην αλιεία της γλώσσας, όπως και στην αλιεία άλλων ιχθυηρών, υπάρχουν περιορισµοί. Ο κύκλος εργασιών των καλλιεργειών µυδιών µειώθηκε κατά 10 εκατοµµύρια ευρώ και ανήλθε σε 56 εκατοµµύρια ευρώ. Σταθερή εικόνα εµφάνισε ο τοµέας καλλιέργειας στρειδιών, µε κύκλο εργασιών αξίας περίπου 3 εκατοµµυρίων ευρώ, ενώ ο κύκλος εργασιών των λοιπών τοµέων παράκτιας αλιείας ανήλθε σε 7 εκατοµµύρια ευρώ, ήτοι χαµηλότερος κατά 4 εκατοµµύρια σε σχέση µε το 2008. Το σύνολο του κύκλου εργασιών από τις ολλανδικές ιχθυόσκαλες, οι οποίες προµηθεύονται και από σκάφη υπό ξένη σηµαία, ανήλθε σε 273 εκατοµµύρια ευρώ, καταγράφοντας µείωση 9%, σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Η ποσότητα των ιχθυηρών αυξήθηκε, αλλά οι τιµές κάποιων σηµαντικών ιχθυηρών, όπως η ευρωπαϊκή 4

χωµατίδα και οι γαρίδες, µειώθηκαν σηµαντικά, µε αποτέλεσµα να περιοριστεί η αξία του κύκλου εργασιών κατά 27 εκατοµµύρια ευρώ. Επιτρεπόµενο ποσοστό αλιείας κατά το 2009 1x1000 κιλά Ανώτατο όριο Αλιεύµατα Ποσοστό Ευρωπαϊκή χωµατίδα 23.156 23.147 100 Γλώσσα 10.394 9.360 90 Πλευρονήκτης και λιµάνδη 12.054 6.686 55 Μπακαλιάρος 2.663 2.662 100 Μερλούγγιος 718 716 100 Ρέγκα (Νορβηγίας) 27.769 26.546 96 Ρέγκα (Βόρεια) 14.688 14.683 100 Ρέγκα (Νότια) 10.378 10.886 105 Μπακαλιάρος (του Ατλαντικού) 63 35 56 Αστακοί Νορβηγίας 1.064 881 83 Πηγή: Επαγγελµατική Ένωση Ιχθυηρών (Productschap Vis) 5

Κεφάλαιο 2: Κατανάλωση Α) Κατανάλωση ιχθυηρών στην Ολλανδία κατά το 2009 Η οικονοµική κρίση δεν επηρέασε τους Ολλανδούς καταναλωτές, όσον αφορά την αγορά ιχθυηρών, αφού, κατά το 2009, η κατανάλωση ιχθυηρών από τα ολλανδικά νοικοκυριά σηµείωσε άνοδο 4%, ήτοι 57.658 τόνους, ενώ αύξηση σηµείωσαν και οι δαπάνες, οι οποίες ανήλθαν σε 512,7 εκατοµµύρια ευρώ. Αξίζει να σηµειωθεί, ότι το σύνολο κατανάλωσης τροφίµων σηµείωσε πτώση. Από τα ιχθυηρά σε οποιαδήποτε µορφή, που έτυχαν της προτίµησης του καταναλωτικού κοινού, ήταν ο τόνος σε κονσέρβα, η αλατισµένη ρέγκα, (κατεψυγµένος) pangasius και σολοµός. Η εν λόγω αύξηση του όγκου δικαιολογείται από το γεγονός ότι για πρώτη φορά κατά τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερα ολλανδικά νοικοκυριά επέλεξαν να καταναλώνουν συχνότερα ιχθυηρά, καθώς και από το γεγονός ότι λόγω της οικονοµικής κρίσης, οι καταναλωτές επιλέγουν βασικά προϊόντα, αντί για έτοιµα γεύµατα. Σύµφωνα µε έρευνες, το µέσο ολλανδικό νοικοκυριό καλύπτει 11% των πρωτεϊνικών αναγκών του από ιχθυηρά. Κατά το 2009, από τα 7,9 εκατοµµύρια νοικοκυριά, 92,2% αγόραζαν τακτικά ιχθυηρά, έναντι 91,4% κατά το 2008. Η κατανάλωση ιχθυηρών είχε σταθεροποιηθεί κατά τα τελευταία δύο χρόνια, όµως κατά το 2009, παρουσίασε εκ νέου αύξηση. Σε σχέση µε το 2008, περίπου 99.000 νοικοκυριά επέλεξαν να καταναλώσουν ιχθυηρά για πρώτη φορά. Ο αριθµός αυτός αφορά σε νοικοκυριά νεαρής ηλικίας (κάτω των 35) και σε οικογένειας όπου «υπεύθυνος» για την αγορά και προµήθεια των τροφίµων είναι κάτω των 49 ετών. Για το λόγο αυτό, πολλές διαφηµιστικές καµπάνιες προώθησης της κατανάλωσης ιχθυηρών απευθύνονται στην συγκεκριµένη κατηγορία καταναλωτών. Τα νοικοκυριά µε καταναλωτές ηλικιακής κατηγορίας 50+, παραµένουν οι µεγαλύτεροι καταναλωτές ιχθυηρών, αφού τα µέλη τους είναι τα πιο ενηµερωµένα και συνειδητοποιηµένα όσον αφορά στην υγιεινή διατροφή, και την εν γένει διαβίωση. Ακόµη, αύξηση σηµείωσε η κατά κεφαλή κατανάλωση ιχθυηρών και ανήλθε, κατά το 2009 σε 3,6 κιλά, έναντι 2,6 κιλών, κατά το 2000. Αναλογικά, ο µέσος Ολλανδός 6

καταναλώνει ιχθυηρά µία φορά ανά δύο εβδοµάδες, ενώ κατά το 2008, κατανάλωνε ιχθυηρά µία φορά ανά τρεις εβδοµάδες. Σε ποσότητα (κιλά), ο Ολλανδός καταναλωτής πρόσθεσε στο τραπέζι του περισσότερο τόνο σε κονσέρβα και (κατεψυγµένο) παγκάσιο, ενώ τα είδη που απέφεραν τον µεγαλύτερο τζίρο ήταν η ρέγκα και ο σολοµός. Τα σουπερµάρκετ ήταν αυτά που είδαν τα κέρδη τους να αυξάνονται, αφού 74,2% του συνόλου των δαπανών για ιχθυηρά πραγµατοποιείται σε αυτά, εις βάρος του πλανόδιου εµπορίου. Το µερίδιο της αγοράς των εξειδικευµένων ιχθυοπωλείων παραµένει σταθερό. Αύξηση του όγκου κατανάλωσης σηµειώνουν κυρίως τα φρέσκα και κατεψυγµένα ιχθυηρά (+5% σε σχέση µε το 2008). Όσον αφορά στα κατεψυγµένα ιχθυηρά, ο όγκος τους αυξάνεται σταθερά κατά την τελευταία δεκαετία. Κατανάλωση ιχθυηρών: Σύνολο (από αλιεία και ιχθυοκαλλιέργειες), Αλιεία ιχθυηρών που φέρουν πιστοποίηση (MSC) Κατά την περίοδο Ιουλ. 2009 Ιουν. 2010, πωλήθηκαν πλέον των 27.000 τόνων φρέσκων ιχθυηρών (ήτοι αύξηση 8%), αφού κατά την ίδια περίοδο του προηγούµενου έτους, η ποσότητα ανήλθε σε 25.000 τόνους. Η κατά κεφαλή κατανάλωση παρουσίασε αύξηση 7,5%, αφού ο µέσο Ολλανδός κατανάλωσε 1,7 κιλά περισσότερο φρέσκο ψάρι. Από τις περίπου 10.000 κονσέρβες που αγοράζονται ετησίως, 41% είναι κονσέρβες τόνου, µε σηµαντική αύξηση (+12%), η οποία αποδίδεται κυρίως στους νέους αγοραστές. Όσοι θέλουν να δοκιµάσουν ψάρι για πρώτη φορά, συχνά επιλέγουν 7

προϊόντα που είναι εύκολα στην παρασκευή τους. Άλλα προϊόντα τυποποιηµένα ή σε κονσέρβα µε υψηλό αριθµό πωλήσεων, είναι η ρέγκα και ο σολοµός. Η κατανάλωση ιχθυηρών από τα ολλανδικά νοικοκυριά σε αριθµούς 2000 2007 2008 2009 Πωλήσεις (σε τόνους) 40.883 56.181 55.393 57.658 Κύκλος εργασιών (x1000 ευρώ) 297.897 493.365 494.855 512.670 Κιλά ανά κεφαλή 2,58 3,5 3,4 3,6 Διείσδυση (%) 88,5% 91,5% 91,4% 92,2% Μέση τιµή ανά όγκο ƒ15,70 ( 7,12) 8,12 8,93 8,89 Πηγή: Visbureau, Gfk Β) Ο ρόλος της διαφήµισης στην κατανάλωση ιχθυηρών Από το 2008, το Visbureau (Γραφείο για την προώθηση ιχθυηρών) έχει προβεί στην έναρξη διαφηµιστικής καµπάνιας µε σκοπό να ενηµερώσει τον καταναλωτή για την υψηλή διατροφική αξία των ιχθυηρών. Στο πνεύµα της υγιεινής διατροφής επιβάλλεται η κατανάλωση ιχθυηρών δύο φορές την εβδοµάδα. Οµάδα στόχο αποτελούν οι οικογένειες µε µικρά παιδιά, αφού έρευνες αποδεικνύουν ότι η οµάδα αυτή καταναλώνει ελάχιστο ψάρι. Η διαφηµιστική καµπάνια προβάλλεται σε ραδιοφωνικούς σταθµούς και γυναικεία περιοδικά. Ακόµη, το Visbureau συµµετέχει σε τηλεοπτικά προγράµµατα που προβάλλουν την υγιεινή διατροφή και έχει δηµιουργήσει ιστοσελίδα µε συνταγές και πληροφορίες σχετικά µε τα ψάρια. Συµµετέχοντας σε διάφορες εκθέσεις και εκδηλώσεις, όπου κάποιος µάγειρας απευθύνεται στο κοινό δείχνοντάς πόσο εύκολη είναι παρασκευή των ψαριών, προσφέροντας ταυτόχρονα στο κοινό την δυνατότητα να δοκιµάσει το παρασκεύασµα, το Visbureau ελπίζει να εξοικειώσει τους καταναλωτές µε την παρασκευή και την κατανάλωση των ιχθυηρών. Για τον ίδιο λόγο, το Visbureau εκδίδει το ενηµερωτικό φυλλάδιο «Ψάρι στη στιγµή» όπου περιγράφονται οι διάφοροι τρόποι και ο χρόνος παρασκευής ιχθυηρών. Σύµφωνα µε τα τελευταία στοιχεία που δηµοσιεύτηκαν από το Visbureau, η διαφηµιστική καµπάνια, απέδωσε τα αναµενόµενα αποτελέσµατα. Η κατανάλωση 8

ιχθυηρών από τα νοικοκυριά έχει αυξηθεί κατά τα τελευταία χρόνια. Σχεδόν το ήµισυ των ιχθυηρών που καταναλώνονται από τα ολλανδικά νοικοκυριά είναι φρέσκο προϊόν (47%). Μεγαλύτερη αύξηση παρατηρείται στις πωλήσεις µπακαλιάρου (+25%), ρέγκας (+14%) και σολοµού (+3%), ενώ οι πωλήσεις tilapia και pangasius σηµειώνουν µικρή πτώση. Αύξηση πωλήσεων παρατηρείται και στα φρέσκα οστρακοειδή και µαλάκια (+11%). Γ) Λιανική πώληση ιχθυηρών Τα εξειδικευµένα σηµεία πώλησης ιχθυηρών στην Ολλανδία, ανέρχονται σε περίπου 1900, από τα οποία πλέον των 1200 δεν έχουν σταθερή διεύθυνση. Το υψηλό µερίδιο που κατέχουν τα εν λόγω καταστήµατα αποτελεί χαρακτηριστικό της λιανικής πώλησης των ιχθυηρών, αφού η ύπαρξη αλυσίδων ιχθυοπωλείων είναι περιορισµένη. Λιγότερο του 10% των επιχειρηµατιών ιχθυοπωλών διαθέτει πάνω από ένα κατάστηµα. Όµως, οι περισσότεροι επιχειρηµατίες, εκτός του καταστήµατός τους, διαχειρίζονται και άλλο ένα, είτε κινητό, είτε χωρίς σταθερή διεύθυνση. Στην Ολλανδία λειτουργούν 680 ιχθυοπωλεία, το 85% περίπου των οποίων απασχολεί 2 έως 10 άτοµα, ο συνολικός δε αριθµός των εργαζοµένων σε αυτά, ανέρχεται σε 2800 άτοµα. Στον τοµέα της λιανικής πώλησης ιχθυηρών, δραστηριοποιούνται διάφορες οµάδες εµπόρων λιανικής, καθεµία µε τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. 1. Ιχθυοπωλείο µε παραδοσιακό εµπόρευµα, όπως ρέγκα, τηγανητό και φρέσκο ψάρι, τα οποία διατίθενται τόσο προς πώληση, όσο και άµεση κατανάλωση εντός του καταστήµατος, στον πάγκο της καντίνας. 2. Το ιχθυοπωλείο / γκουρµέ. Εκτός της πώλησης των φρέσκων ιχθυηρών, στα καταστήµατα αυτά πωλούνται και προϊόντα γκουρµέ (όπως σάντουιτς µε ψάρι, ψαρόσουπες, ψαροσαλάτες, πιατέλες ψαριών κλπ). Σχεδόν πάντα, τα προϊόντα αυτά µπορούν να καταναλωθούν εντός του καταστήµατος. Ακόµη, τα ιχθυοπωλεία του τύπου αυτού, παρέχουν και υπηρεσίες catering. 9

3. Το ιχθυοπωλείο-εστιατόριο. Το κατάστηµα λειτουργεί ταυτόχρονα ως σηµείο πώλησης και χώρος µαζικής εστίασης. Τα σηµεία πώλησης χωρίς σταθερή διεύθυνση είναι: 1. Πάγκοι στις λαϊκές αγορές. 2. Μηχανοκίνητοι πάγκοι στις λαϊκές αγορές και σε διάφορες εκδηλώσεις. 3. Ένας µηχανοκίνητος πάγκος σε συγκεκριµένη, µόνιµη, τοποθεσία. Χαρακτηριστικό των ανωτέρω είναι, ότι οι ιχθυοπώλες µπορούν να µετακινούνται και να προσεγγίζουν ευκολότερα τον καταναλωτή. Όσον αφορά τη διανοµή φρέσκων ιχθυηρών, αύξηση έχει σηµειώσει το µερίδιο της αγοράς των σούπερ µάρκετ. Η κατανοµή του κύκλου εργασιών για τα ιχθυηρά αναλόγως µε τα διάφορα σηµεία πώλησης είναι η εξής: 61% µέσω σούπερ µάρκετ, 19,5% µέσω των κινητών καταστηµάτων και 17% µέσω των ιχθυοπωλείων. Τα ιχθυοπωλεία, µέσω της εισαγωγής νέων υπηρεσιών και προϊόντων, όπως φρέσκα, ή, τυποποιηµένα γεύµατα και µετατρέποντας µέρος του καταστήµατός τους σε εστιατόριο, έχουν καταφέρει να κρατήσουν τα κέρδη τους σε σταθερά επίπεδα. Πίνακας ενδεικτικών τιµών λιανικής πωλήσεως ιχθυηρών στα ολλανδικά σούπερ µάρκετ: Είδος ψαριού Χώρα προέλευσης Συσκευασία Τιµή κιλού (σε ευρώ) Pangasius Βιετνάµ 300 γρ. 11,98 Tilapia Εκουαδόρ 200 γρ. 17,98 Γάδος Βόρειος Ατλαντικός Ωκεανός 200 γρ. 16,98 Μπακαλιάρος Βόρειος Ατλαντικός Ωκεανός 200-250 γρ. 19,49 Πέστροφα Ιχθυοκαλλιέργεια Βελγίου 2 ψάρια 12,29 Γαλλίας Σολοµός φιλέτο Σκοτία 200 γρ. 20,95 Σολοµός φιλέτο Σκοτία 300 γρ. 19,98 Σκουµπρί καπνιστό Ολλανδία 100 γρ. 7,99 Ρέγκα (καπνιστή) Βόρειος Ατλαντικός Ωκεανός 2 ψάρια 2,89 (τα 2 ψάρια) Γαρίδες (jumbo) Ταϊλάνδη 100 γρ. 24,90 Γαρίδες Ινδικός και Ειρηνικός Ωκεανός 125 γρ. 13,25 Γαρίδες Ολλανδία 100 γρ. 39,90 Μύδια Ιχθυοκαλλιέργεια Χιλής 150 γρ. 13,27 Wolf-fish Βόρειος Ατλαντικός Ωκεανός 200 γρ. 21,90 Έρευνα Γραφείου ΟΕΥ Χάγης 10

Κεφάλαιο 3: Εξωτερικό Εµπόριο Η αξία των εξαγωγών των ιχθυηρών και των παραγώγων τους κατά το 2009, παρουσίασε µείωση πλέον του 4% και ανήλθε σε 2,2 δισεκατοµµύρια ευρώ. Η αξία των εξαγόµενων κατεψυγµένων ιχθυηρών σηµείωσε πτώση 150 εκατοµµύριων ευρώ και ανήλθε σε 859 εκατοµµύρια ευρώ και αντιστοιχεί στο 40% της συνολικής αξίας των εξαγωγών. SITC Ιχθυηρά, οστρακοειδή, µαλάκια Εµπορικό Ισοζύγιο µε την Ελλάδα (x1 000 ευρώ) Αξία εισαγωγών Αξία εξαγωγών Ισοζύγιο Περίοδος 2008 7.508 16.554 9.046 2009 7.660 16.882 9.222 2010 Ιαν. Αυγ. 5.138 10.943 5.805 Πηγή: Ολλανδική Στατιστική Υπηρεσία Οι εξαγωγές προς όλους τους σηµαντικούς εµπορικούς εταίρους, όπως η Γερµανία, το Βέλγιο, η Ιταλία και η Ισπανία, σηµείωσαν πτώση, ενώ συγκρατηµένη αύξηση παρατηρήθηκε στις εξαγωγές προς τις αγορές της Γαλλίας και του Ηνωµένου Βασιλείου. Το 72% της συνολικής αξίας των εξαγωγών προωθείται προς τους ανωτέρω έξι σηµαντικότερους εµπορικούς εταίρους της Ολλανδίας, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ εκτός της Ένωσης, η Ολλανδία συναλλάσσεται µε την Νιγηρία, την Κίνα, την Ιαπωνία και την Αίγυπτο. Η αξία των εισαγωγών ανήλθε σε περίπου 1,8 δισεκατοµµύρια ευρώ, ελαφρώς αυξηµένη σε σχέση µε το 2008. Οι εισαγωγές από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυξήθηκαν κατά 6% και ανήλθαν σε 938 εκατοµµύρια ευρώ. Σηµαντική πτώση παρατηρήθηκε στις εισαγωγές από τη Γαλλία, ενώ οι εισαγωγές από την Ιταλία και την Πορτογαλία παρουσίασαν συγκρατηµένη αύξηση. Η αξία των εισαγωγών κατεψυγµένων ιχθυηρών, οστρακοειδών και µαλακοστράκων αυξήθηκε, ενώ µείωση σηµειώθηκε στις εισαγωγές φρέσκων ιχθυηρών. 11