Κατερίνα Τυλιγάδα Επίκουρη Καθηγήτρια Φαρµακολογίας ΚΤ 2008 Αντικαταθλιπτικά
ΚΤ 2008 Vincent van Gogh, 1890 ιαταραχές σε Συναίσθηµα Όρεξη Ύπνο Ενεργητικότητα lipido Μονοπολική Μείζων κατάθλιψη θλίψη - απαισιοδοξία - απώλεια ευχαρίστησης ανηδονία ιπολική Μανία - ενθουσιασµός αυτοπεποίθηση γρήγορη οµιλία µειωµένη κρίση
ΚΤ 2008 ιαταραχές στη ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ κοινωνικοοικονοµικό κόστος παράγοντας κινδύνου για αυτοκτονία υψηλή θνησιµότητα από άλλες αιτίες Εµφάνιση σε νεαρή ηλικία 7-18% του πληθυσµού <40y Vincent van Gogh, 1890 Πολυπαραγοντική νόσος νευροβιολογικό υπόστρωµα
αιτίες παράγοντες κινδύνου Φυσιολογικές Νευροβιολογικές διαταραχές (βιογενείς αµίνες) Γενετική προδιάθεση Προσοχή Ευχαρίστηση Κίνητρα Ανταµοιβή ΙΑΘΕΣΗ Εγρήγορση Ενέργεια ΑΓΧΟΣ Κοινωνικο-ψυχολογικές Εµπειρίες σε µικρή ηλικία Συµβάντα Εµµονές Καταναγκασµός
5-ΗΤ
NA
αντικαταθλιπτικά φάρµακα κατεχολαµινεργικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) Αναστολείς της ΜΑΟ (ΜΑΟΙ) Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης & νοραδρεναλίνης (SΝRI) Nοραδρενεργικά & ειδικά σεροτονινεργικά (NaSSA)
αντικαταθλιπτικά φάρµακα κατεχολαµινεργικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) Αναστολείς της ΜΑΟ (ΜΑΟΙ) Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης & νοραδρεναλίνης (SΝRI) Nοραδρενεργικά & ειδικά σεροτονινεργικά (NaSSA)
ΜΗΕΚΛΕΚΤΙΚΗΑΝΑΣΤΟΛΗΝΑ/5-ΗΤ ΚΤ 2008 τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) 5-ΗΤ ΝΑ Ach HI
τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) Χλωριµιπραµίνη Αµιτριπτυλίνη οξεπίνη Νορτριπτυλίνη 2 3 wk Αντικαταθλιπτική δράση µεταβολή υποδοχέων (?) Μιανσερίνη Μαπροτιλίνη τετρακυκλικά εν προκαλείται διέγερση ε βελτιώνεται η διάθεση σε φυσιολογικά άτοµα
τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) Οδός χορήγησης: per os Κατανοµή: ΚΝΣ (λιπόφιλα) t½: > (4-17h) Βιοθεσιµότητα: < Θεραπευτικό εύρος: < Αρχική περίοδος θεραπείας: 4-8 wk Μεταβολισµός: ήπαρ Απέκκριση: νεφροί (ανενεργείς µεταβολίτες)
τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) ΝΑ Ach 5-ΗΤ HI Α.Ε. Αντι-mAch Θολή όραση Ξηροστοµία Κατακράτηση ούρων υσκοιλιότητα Επιδείνωση γλαυκώµατος
τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) ΝΑ Ach 5-ΗΤ HI Α.Ε. Αντι-mAch Αντι-α Ορθοστατική υπόταση Αντανακλαστική ταχυκαρδία
τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) ΝΑ Ach 5-ΗΤ HI Α.Ε. Αντι-mAch Αντι-α κατεχολαµινών Καρδιακής λειτουργίας
τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) ΝΑ Ach 5-ΗΤ HI Α.Ε. Αντι-mAch Αντι-α κατεχολαµινών Αντι-HR Καταστολή
τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) Μανιακή συµπεριφορά < Θ.Ε.: ΑΕ/Τοξικότητα Τάση αυτοκτονίας: Περιορισµένη ποσότητα Φ διαθέσιµη
τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) Αλληλεπιδράσεις!! Συνέργεια µεμαοι Αδρενεργικά φάρµακα Κατασταλτικά: τοξικότητα!!
τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) KYPIEΣ ANEΠIΘYMHTEΣ ENEPΓEIEΣ ANTIKATAΘΛIΠTIKΩN * Oι νεότερες ουσίες µε ήπια αντιχολινεργική δράση θεωρούνται λιγότερο καρδιοτοξικές
αντικαταθλιπτικά φάρµακα κατεχολαµινεργικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) Αναστολείς της ΜΑΟ (ΜΑΟΙ) Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης & νοραδρεναλίνης (SΝRI) Nοραδρενεργικά & ειδικά σεροτονινεργικά (NaSSA)
αναστολείς της ΜΑΟ (ΜΑΟΙ) 5-ΗΤ ΝΑ
αναστολείς της ΜΑΟ (ΜΑΟΙ) Φενελζίνη Ισοκαρβοξαζίδη Τρανυλκυπροµίνη 2 4 wk Αντικαταθλιπτική δράση Μοκλοβεµίδη Εναλλακτικά των TCA ιεγερτική δράση Φοβικές καταστάσεις - Άτυπη κατάθλιψη
αναστολείς της ΜΑΟ (ΜΑΟΙ) Τροφές που περιέχουν ΤΥΡΑΜΙΝΗ ( κατεχολαµινών) Χρόνος αναγέννησης ΜΑΟ µετά την αναστολή: wk διακοπή >2wk πριν την αντικατάσταση Α.Ε. Κεφαλαλγία Ναυτία Ταχυκαρδία Υπέρταση Καρδιακές αρρυθµίες Εγκεφαλικά επεισόδια
αναστολείς της ΜΑΟ (ΜΑΟΙ) Α.Ε. Θολή όραση Ξηροστοµία Κατακράτηση ούρων υσκοιλιότητα Ορθοστατική υπόταση Υπνηλία Σύνδροµο σεροτονίνης Ανησυχία Σύγχυση Παραισθήσεις Αταξία Υπερκινητικότητα Τρόµος πίεσης Ταχυκαρδία Πυρετός Ναυτία Έµετος ιάρροια
αντικαταθλιπτικά φάρµακα κατεχολαµινεργικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) Αναστολείς της ΜΑΟ (ΜΑΟΙ) Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης & νοραδρεναλίνης (SΝRI) Nοραδρενεργικά & ειδικά σεροτονινεργικά (NaSSA)
εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης 5-ΗΤ (SSRI) Φλουοξετίνη Παροξετίνη Σιταλοπράµη Φλουβοξαµίνη 5-ΗΤ Νεφαζοδόνη Τραζοδόνη Νευρική βουλιµία/ανορεξία Ιδιοψυχαναγκαστική διαταραχή Πανικός
εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης 5-ΗΤ (SSRI) Οδός χορήγησης: per os Κατανοµή: ΚΝΣ (λιπόφιλα) t½: > (1-10d) Θεραπευτικό εύρος: > Έναρξη δράσης: wk Μεταβολισµός: ήπαρ (σε ενεργό νορ-φλουοξετίνη, t½: 3-30d) Απέκκριση: βραδεία
εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης 5-ΗΤ (SSRI) Σεξουαλική δυσλειτουργία ( lipido) Απουσία αντι-ach δράσεων Α.Ε. Ναυτία Αϋπνία Ανορεξία Σύνδροµο σεροτονίνης
αντικαταθλιπτικά φάρµακα κατεχολαµινεργικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) Αναστολείς της ΜΑΟ (ΜΑΟΙ) Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης & νοραδρεναλίνης (SΝRI) Nοραδρενεργικά & ειδικά σεροτονινεργικά (NaSSA)
εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης 5-ΗΤ & ΝΑ (SΝRI) 5-ΗΤ ΝΑ
εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης 5-ΗΤ & ΝΑ (SΝRI) Βενλαφαξίνη Αϋπνία/υπνηλία Kεφαλαλγία, ζάλη, ίλιγγος, ναυτία Νευρικότητα, σπασµοί, τρόµος, παραισθησίες Κοιλιακά άλγη, δυσκοιλιότητα/διάρροια, βάρους Ξηροστοµία Oπτικές διαταραχές Εφιδρώσεις, αγγειοδιαστολή, σεξουαλικές διαταραχές, Yπόταση/υπέρταση, έκτακτες συστολές Aντιδράσεις υπερευαισθησίας Αλληλεπιδράσεις µε MAOΙ Προσοχή σε: ισχαιµική καρδιοπάθεια, υπέρταση, επιληψία, ηπατική/νεφρική νόσο, εξαρτηµένα άτοµα Ε διακόπτεται απότοµα
αντικαταθλιπτικά φάρµακα κατεχολαµινεργικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) Αναστολείς της ΜΑΟ (ΜΑΟΙ) Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης & νοραδρεναλίνης (SΝRI) Nοραδρενεργικά & ειδικά σεροτονινεργικά (NaSSA)
NAεργικά & ειδικά 5-HTεργικά (NaSSA) ΝΑ 5-ΗΤ
NAεργικά & ειδικά 5-HTεργικά (NaSSA) Μιρταζαπίνη Ήπια έως βαριά κατάθλιψη Σχετικά ασφαλής Καταστολή (αντι-η 1 R) όρεξη, βάρος ξηροστοµία αντιχολινεργικές, σεροτονίνο-σχετικές, αδρενολυτικές παρενέργειες (ορθοστατική υπόταση, σεξουαλική δυσλειτουργία))