Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Δ Δημοτικού Τίτλος: «Εμένα με νοιάζει» Συγγραφή: MIXAΛAKOY ΚΑΤΕΡΙΝΑ Εφαρμογή: ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ ΝΙΚΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Θεσσαλονίκη 2012
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι. Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.2.5. Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας πρωτοβάθμιας: Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: http://www.greeklanguage.gr Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 459101, Φαξ: 2310 459107, e-mail: centre@komvos.edu.gr MIS: 296579 Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων Δ Δημοτικού «Εμένα με νοιάζει» Σελίδα 2 από 18
Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Εμένα με νοιάζει Δημιουργία σεναρίου Κατερίνα Μιχαλάκου Εφαρμογή σεναρίου Νίκος Αμανατίδης Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική γλώσσα Τάξη Δ Δημοτικού Σχολική μονάδα 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο ΑΠΘ Χρονολογία Από 6-11-2012 έως15-11-2012 Διδακτική/θεματική ενότητα 4 η ενότητα του α τεύχους του βιβλίου της Γλώσσας της Δ Δημοτικού, Εμένα με νοιάζει, σσ. 58-72 Διαθεματικό Ναι Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα Ι. Φιλολογικής ζώνης Νεοελληνική γλώσσα Σελίδα 3 από 18
ΙΙ. Άλλα γνωστικά αντικείμενα Εικαστικά Μελέτη Περιβάλλοντος Περιβαλλοντική Αγωγή Χρονική διάρκεια Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτήθηκαν 16 διδακτικές ώρες Χώρος Ι. Φυσικός χώρος Εντός σχολείου: Αίθουσα Διδασκαλίας, Εργαστήρι Υπολογιστών ΙΙ. Εικονικός χώρος --- Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Εξοικείωση των μαθητών με την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία εξοικείωση των μαθητών με την πλοήγηση στο Διαδίκτυο εξοικείωση με τα βασικά προγράμματα γενικού και εκπαιδευτικού λογισμικού εξοικείωση των μαθητών με βασικές λειτουργίες των Windows (άνοιγμα φακέλου, αρχείου, αποθήκευση, εκτύπωση κ.λπ.). Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Σελίδα 4 από 18
Το σενάριο στηρίζεται Κατερίνα Μιχαλάκου, Εμένα με νοιάζει, Νεοελληνική Γλώσσα Δ Δημοτικού Το σενάριο αντλεί --- Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Κεντρικός θεματικός άξονας του σεναρίου είναι το περιβάλλον. Βασική επιδίωξή του αναφορικά με τη μαθησιακή του αξία είναι η ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον, η ενίσχυση της ομαδικότητας και της ομαδικής δράσης, καθώς και η εξοικείωσή τους με διάφορες μορφές ΤΠΕ μέσα από τη δυναμική των οποίων θα αναδείξουν την ταυτότητά τους στο πλαίσιο των νέων γραμματισμών. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αφετηρία του σεναρίου είναι η προβολή δύο τραγουδιών με τη μορφή βίντεο: Humanity των Scorpions, και Earth Song, του Michael Jackson. Εναλλακτικά, έναυσμα μπορεί να αποτελέσει το κείμενο του σχολικού εγχειριδίου «στάση βροχοσταλίδων» σελ. 58 και 61, με του οποίου την ανάγνωση τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με μια προβληματική κατάσταση, στην προκειμένη περίπτωση τη λειψυδρία. Η θεματολογία γύρω από το περιβάλλον έχει πολύ συχνές αναφορές στα αναγνώσματα των παιδιών της ηλικίας αυτής, είτε πρόκειται για σχολικά εγχειρίδια ή άλλα. Αυτό αποτελεί πλεονέκτημα για την εφαρμογή του σεναρίου, εφόσον οι Σελίδα 5 από 18
μαθητές είναι εξοικειωμένοι με το θέμα και αισθάνονται άνετα να το προσεγγίσουν και να το αναλύσουν. Εξάλλου, μέσα από το σενάριο αυτό θα κληθούν να δώσουν οι ίδιοι λύσεις και προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, γεγονός το οποίο θα τους κάνει πιο υπεύθυνους και ενσυνείδητους πολίτες. Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες: να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον να αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με τις αιτίες που προκαλούν επιβάρυνση στο περιβάλλον να αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με τις συνέπειες που μπορεί να έχει η έλλειψη σεβασμού προς το περιβάλλον για τον άνθρωπο να νιώσουν υπεύθυνοι/ες για την προστασία του περιβάλλοντος να αναπτύξουν ικανότητες να δουλεύουν ομαδικά να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες μέσω από την ομαδικοσυνεργατική εργασία να αποκτήσουν κριτικό στοχασμό πάνω σε κοινωνικά ζητήματα να τοποθετούνται σε διάφορα κοινωνικά θέματα. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές επιχειρείται: Σελίδα 6 από 18
να χρησιμοποιούν επιχειρήματα σε μια συζήτηση προκειμένου να πείσουν τους συνομιλητές τους να ασκηθούν στην εύρεση συγκεκριμένων στοιχείων που τους ζητούνται μέσα από την ανάγνωση ενός κειμένου να ανακαλύψουν ποια είναι τα δομικά στοιχεία μιας ανακοίνωσης να δομούν ένα κείμενο ανακοίνωσης να μάθουν να γράφουν συνθήματα / σλόγκαν να μάθουν για την έλλειψη κανονικότητας στην κλίση των προπαροξύτονων ουσιαστικών σε -ος να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους με λέξεις που έχουν σχέση με το περιβάλλον να μάθουν τη μεταφορική σημασία των φράσεων «φουσκώνω τον λογαριασμό» και «στάση εργασίας». Γραμματισμοί Οι μαθητές επιχειρείται: να μάθουν να αναζητούν ένα αρχείο σε συγκεκριμένη τοποθεσία να μάθουν να αποθηκεύουν ένα αρχείο να μάθουν να αναζητούν τη σημασία άγνωστων λέξεων σε ηλεκτρονικά λεξικά να μάθουν να αναζητούν πληροφορίες σε σώματα κειμένων να μάθουν να φτιάχνουν μια αφίσα ή ένα σύνθημα με τη βοήθεια του υπολογιστή Σελίδα 7 από 18
να μάθουν να συγκεντρώνουν τα αποτελέσματα μιας έρευνας σε πίνακες για πιο αποτελεσματική επεξεργασία. Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Ως αφετηρία του σεναρίου χρησιμοποιούνται τα εξής βίντεο τραγούδια: -http://www.youtube.com/watch?v=0755sxctcn0 -http://www.metacafe.com/watch/sy- 28995354001/michael_jackson_earth_song_official_music_video/ Τα συγκεκριμένα είναι κατεβασμένα και αποθηκευμένα από τον εκπαιδευτικό σε φάκελο του μαθητή. Τα τραγούδια αυτά έχουν θεματική την καταστροφή του περιβάλλοντος, τις αιτίες που έχουν πιθανόν οδηγήσει σε αυτή την καταστροφή καθώς και τις τραγικές συνέπειες. Μια δέσμευση στον συγκεκριμένο τρόπο παρουσίασης της αφετηρίας είναι ότι η γλώσσα των τραγουδιών είναι η Αγγλική. Για το λόγο αυτό, ή έχει προηγηθεί ένα δίωρο διδασκαλίας των τραγουδιών αυτών στο μάθημα των Αγγλικών ή η παρουσίαση συνοδεύεται από μετάφραση των στίχων. Παρ όλη τη συγκεκριμένη δυσκολία, η αποκωδικοποίηση του νοήματος των συγκεκριμένων βίντεο γίνεται μάλλον πολύ εύκολη και ταυτόχρονα ενδιαφέρουσα υπόθεση εξαιτίας των πολύ δυνατών εικόνων που υπάρχουν σε αυτά. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Το «περιβάλλον» ως θεματικός άξονας εκτός από την αναφορά του στη σχετική ενότητα του σχολικού εγχειριδίου απαντάται και σε άλλα γνωστικά αντικείμενα της τάξης αυτής, Σελίδα 8 από 18
Αναφορικά με τη λειτουργικότητα της γλώσσας, η παραγωγή πολυτροπικών κειμένων, η εξοικείωση πρόσβασης πληροφοριών μέσω διαδικτύου, η κριτική στάση και διατύπωση σχολιασμού και απόψεων για το περιεχόμενο κειμένου, καθώς και η επιλογή και χρήση υλικού για τη διεξαγωγή έρευνας συνδέονται άμεσα και αποτελούν αντικείμενα του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών της Δ Τάξης. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Πρόσβαση σε μεγάλη ποσότητα πληροφοριών σε σχέση με τον συμβατικό τρόπο διδασκαλίας πολυτροπικά κείμενα οπτικοποίηση αποτελεσμάτων έρευνας που βοηθά στην κατανόηση και εμπέδωση της γνώσης. Κείμενα http://www.youtube.com/watch?v=0755sxctcn0, (βίντεο τραγούδι) http://www.metacafe.com/watch/sy- 28995354001/michael_jackson_earth_song_official_music_video/ (βίντεο τραγούδι) αέριοι ρυπαντές: http://www.doyk.gr/vivliothiki/pdf/ygeia_per ατμοσφαιρική ρύπανση: http://ygeia.pblogs.gr/2012/03/neadedomen τα φάρμακα ρυπαίνουν: http://www.iatronet.gr/article.asp?art_id=3997. Διδακτική πορεία / στάδια / φάσεις 1η & 2η διδακτική ώρα Σελίδα 9 από 18
Το μάθημα ξεκίνησε στις 06/11/2012. Η πρώτη μας εργασία αφορούσε παρακολούθηση αλλά και ενασχόληση, συζήτηση και κριτική σε ολομέλεια. Ως αφετηρία του σεναρίου χρησιμοποιούνται δύο βίντεο-τραγούδια. 1.http://www.youtube.com/watch?v=0755SXCTCN0 2.http://www.metacafe.com/watch/sy- 28995354001/michael_jackson_earth_song_official_music_video/ Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν με τα βίντεο παρόλο που ήταν στην αγγλική γλώσσα, φυσικά υπήρξε συνεννόηση με την καθηγήτρια της αγγλικής γλώσσας για μια συζήτηση-προετοιμασία των μαθητών για το νόημα των βίντεο. Τα βίντεο εδώ πρέπει να πω ότι καλό θα είναι να είναι και αποθηκευμένα κάπου γιατί εκείνη τη μέρα δυστυχώς δεν είχαμε πρόσβαση στο διαδίκτυο με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να τα δούμε on-line. Για αυτό το λόγο και για την αποφυγή καθυστερήσεων και ανατροπών καλό θα είναι πάντοτε τα βιντεάκια να είναι και αποθηκευμένα σε κάποιο αποθηκευτικό μέσο. Συζητήθηκε λοιπόν τι παρατήρησαν τα παιδιά, τι τους άρεσε, τι τους εντυπωσίασε και τι θα πρόσθεταν ίσως στην παρουσίαση. Με βάση το σενάριο προτείνεται το εξής: «Οι μαθητές χωρίζονται σε τρεις ομάδες και κάθε ομάδα σε δύο επιμέρους όπου οι μισοί μαθητές ασχολούνται με την καταγραφή των αιτιών και οι άλλοι μισοί σε κάθε ομάδα με την καταγραφή των συνεπειών. Η καταγραφή γίνεται μέσω του λογισμικού εννοιολογικής χαρτογράφησης http://www.inspiration.com». Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι προτιμήθηκε να δημιουργηθούν πρώτα οι νοητικοί χάρτες σε ένα κομμάτι χαρτί και κατόπιν να δημιουργηθούν στο λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης. Επίσης, προτιμήθηκε το λογισμικό Kidspiration, που αφορά περισσότερο παιδικές δημιουργίες νοητικών χαρτών με πολύ ελκυστικό για τα παιδιά περιβάλλον εργασίας: http://www.inspiration.com/kidspiration. Σελίδα 10 από 18
(Βλ. Τεκμήρια 1 6 στον Φάκελο των Τεκμηρίων) Αφού ολοκλήρωσαν όλες οι ομάδες, διαβάστηκαν οι απαντήσεις και σχολιάστηκαν ελεύθερα από την ολομέλεια. Σημαντικό εδώ ότι ο διδάσκων παρακίνησε τα παιδιά και κάθε ομάδα να ασχοληθεί με συντακτικά και ορθογραφικά λάθη. Μιλήσαμε για τα τυχόν λάθη που σημειώθηκαν και παρατηρήθηκαν και αφού τα εντοπίσαμε τα καταγράψαμε στον πίνακα. Στη συνέχεια τα παιδιά άνοιξαν το σχολικό βιβλίο σελίδα 58 και διάβασαν το κείμενο «στάση βροχοσταλίδων». Οι μαθητές εμπλούτισαν τη λίστα με τις αιτίες και τις συνέπειες για την καταστροφή του περιβάλλοντος. Ο χρόνος δεν ήταν αρκετός για τη δεύτερη δραστηριότητα, την οποία και περατώσαμε στο 2 ο δίωρο. 3η & 4η διδακτική ώρα Προχωρήσαμε στη γλωσσική επεξεργασία των φράσεων «κάνω στάση εργασίας» και «φουσκώνω τον λογαριασμό» http://www.greeklanguage.gr/greeklang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq= Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) Οι μαθητές βρήκαν και κατέγραψαν και άλλες μεταφορικές σημασίες ιδιαίτερα με το ρήμα φουσκώνω: Φουσκώνω τα μυαλά κάποιου / φουσκώνω σα γάλος / φουσκωμένη τσέπη Κατόπιν προβλήθηκαν στον βιντεοπροβολέα διάφοροι τύποι ανακοινώσεων. Πρόκειται για κείμενα ανακοινώσεων που έχουν βρεθεί στο διαδίκτυο και έχουν επιλεγεί από τον εκπαιδευτικό ως αντιπροσωπευτικά είδη ανακοινώσεων εδώ Σελίδα 11 από 18
επιλέχθηκαν ανακοινώσεις που είχαν λόγο απλό και κατανοητό από τα παιδιά και πάντα με θεματολογία από το περιβάλλον. Πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις για το είδος του λόγου που υπηρετείται μέσα από τις ανακοινώσεις (αναφορικός λόγος), για την έκταση, το ύφος, τους συντάκτες και τους αποδέκτες. (Βλ. Τεκμήριο 7, φωτογραφία και Τεκμήριο 8, ανακοίνωση στον Φάκελο των Τεκμηρίων). 2 η δραστηριότητα στο δίωρο Οι μαθητές δούλεψαν σε ομάδες και έφτιαξαν στο Word μία ανακοίνωση με τίτλο: «Στάση Βροχοσταλίδων». Ας σημειωθεί ότι η εν λόγω δραστηριότητα επιτεύχθηκε στο εργαστήρι υπολογιστών και οι δυσκολίες που σημειώθηκαν είναι η ανομοιογένεια ου παρατηρήθηκε στις ομάδες όσον αφορά το χρόνο δημιουργίας της ανακοίνωσης, καθυστερήσεις από ορισμένες αλλά και κάποια προβλήματα με τη λειτουργία των υπολογιστών. (Βλ. Τεκμήριο 10, φωτογραφία στον Φάκελο των Τεκμηρίων). 5η & 6η διδακτική ώρα Στη συνέχεια οι μαθητές διάβασαν σιωπηρά τη συνέχεια του κειμένου «στάση βροχοσταλίδων» από το σχολικό βιβλίο στη σ. 61 και επέστρεψαν και πάλι στο λογισμικό Kidspiration για να συμπληρώσουν μια νέα λίστα στα αρχεία τους με τίτλο «προτάσεις». Εδώ οι δυσκολίες που αντιμετωπίστηκαν ήταν ότι κάποιοι μαθητές δεν μπόρεσαν να βρουν το αρχείο που είχαν προηγουμένως αποθηκεύσει στον υπολογιστή και για τον λόγο αυτό έπρεπε να το ξαναδημιουργήσουν, κάτι που σήμαινε έξτρα χρόνος και χρονική διαφορά από τις υπόλοιπες ομάδες. Για τον λόγο αυτό προτείνω ο εκπαιδευτικό να αποθηκεύει όλα τα αρχεία των μαθητών σε δικό του αποθηκευτικό χώρο, για παράδειγμα ένα flash disk και στη συνέχεια όταν Σελίδα 12 από 18
χρειαστεί να τα επανατοποθετεί στους υπολογιστές των ομάδων εργασίας. (Βλ. Τεκμήρια 11 12, φωτογραφίες στον Φάκελο των Τεκμηρίων). Λόγω των προηγούμενων δυσκολιών δεν υπήρχε χρόνος για να ολοκληρωθούν η 5η, η 6η και η 7η δραστηριότητα, με τίτλους «δημιουργώ σλόγκαν και ζωγραφίζω», «δημιουργώ λίστα με τις αιτίες/συνέπειες/προτάσεις που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη», «ουσιαστικά σε -ος» οι οποίες και έμειναν για το επόμενο δίωρο. 7η, 8η & 9η διδακτική ώρα Στη συνέχεια οι μαθητές κατασκεύασαν ποικίλα σλόγκαν για το περιβάλλον τα οποία αναρτήθηκαν στο σχολείο, με σκοπό να ευαισθητοποηθούν και οι υπόλοιποι μαθητές. Τα σλόγκαν έγιναν με τη βοήθεια του προγράμματος wordle.net. Επίσης, χρησιμοποιήσαμε και το πρόγραμμα ζωγραφικής tux paint που άρεσε πολύ στα παιδιά για τη δημιουργία αντίστοιχων σλόγκαν. Εδώ αξίζει να προστεθεί ότι οι δημιουργικές και σχεδιαστικές εργασίες απαιτούν πολύ χρόνο και για αυτό χρειαστήκαμε ένα τρίωρο. Σελίδα 13 από 18
10η & 11η διδακτική ώρα Κατόπιν δημιουργήθηκε μια λίστα με τις αιτίες/συνέπειες/προτάσεις για το περιβάλλον και μελετήθηκε ο πίνακας με τα ουσιαστικά σε -ος στον κειμενογράφο. (Βλ. Τεκμήριο 15, άσκηση στον Φάκελο των Τεκμηρίων). 12η & 13η διδακτική ώρα Στη συνέχεια ζητήθηκε από τους μαθητές να παρατηρήσουν αν υπάρχει κάποια έλλειψη κανονικότητας στην κλίση των υπό εξέταση ουσιαστικών. Μετά την κατάληξη στα συμπεράσματα, τους δόθηκαν οδηγίες να κατηγοριοποιήσουν τα ευρήματά τους σχετικά με την κλίση των παραπάνω ουσιαστικών. Η κατηγοριοποίηση έγινε με τη δημιουργία πίνακα μέσα από το μενού του κειμενογράφου. (Βλ. Τεκμήριο 16, άσκηση στον Φάκελο των Τεκμηρίων). Σελίδα 14 από 18
Β ΦΑΣΗ: ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΕΡΕΥΝΑΣ 1η, 2η, 3η & 4η διδακτική ώρα Μετά την επεξεργασία των εργασιών που έχουν πραγματοποιηθεί από τις ομάδες με το πρόγραμμα inspiration και οι οποίες αφορούν τις αιτίες και τις συνέπειες της καταστροφής του περιβάλλοντος, καθώς και τις προτάσεις τους για να δοθεί μια λύση στο πρόβλημα, έγινε προβολή με προτζέκτορα μέσα στην τάξη προκειμένου να αρχίσει μια συζήτηση και να καταγραφούν ερωτήσεις για το ερωτηματολόγιο που θα δοθεί στους μαθητές όλου του σχολείου. Στη συνέχεια έγινε η δημιουργία του ερωτηματολογίου, το οποίο προτιμήσαμε να πραγματοποιηθεί σε απλό κειμενογράφο και όχι Google docs, λόγω προβλημάτων στη συνδεσιμότητα των υπολογιστών. Το ερωτηματολόγιο διαμοιράστηκε σε και παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα στην τάξη. Ακολούθησε συζήτηση και παρουσιάστηκαν οι προτάσεις και οι ιδέες για την προστασία του περιβάλλοντος από τα παιδιά. ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/-Α ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Όπως περιγράφηκαν παραπάνω. Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ Το σενάριο μπορεί να ενταχθεί σε σχέδιο εργασίας με θέμα την προστασία του περιβάλλοντος και να πραγματοποιηθεί και κατά τη διάρκεια της Ευέλικτης Ζώνης. Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Κατά την εφαρμογή του σεναρίου ακολουθήθηκε στον μεγαλύτερο βαθμό η αρχική του δομή. Παραλήφτηκαν κάποιες δραστηριότητες, γιατί ο χρόνος που διατέθηκε για την εφαρμογή του λόγω των δυσκολιών που προέκυψαν δεν μπόρεσε να τηρηθεί. Σελίδα 15 από 18
Επίσης, κατά την εφαρμογή στην τάξη χρησιμοποιήσαμε έναν Η/Υ (φορητό) και σταθερού βιντεοπροβολέα, καθώς και διαδραστικού πίνακα με τα παιδιά να λειτουργούν ως ολομέλεια στην αρχή και κατόπιν σε ομάδες και να χρησιμοποιούν τον Η/Υ σε ζευγάρια προκειμένου να πραγματοποιήσουν τις δραστηριότητες. Όπως ήδη καταγράφηκε και στη διδακτική πορεία, δυσκολία παρουσιάστηκε στη χρήση του εργαλείου του νοητικού χάρτη αλλά και των διαδικτυακών εργαλείων επεξεργασίας κειμένου όπως Google Docs και επιλέξαμε στην αρχή το απλό χαρτί για τους νοητικούς χάρτες και τον κειμενογράφο για τη δημιουργία κειμένων και ερωτηματολογίων. Επίσης δυσκολία στην ανεύρεση των αρχείων των μαθητών. Εδώ θα πρέπει ο εκπαιδευτικός να είναι καλός γνώστης των εργαλείων αυτών, να τα έχει χρησιμοποιήσει πριν και ασχοληθεί με αυτά για τη δημιουργία εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων έτσι ώστε να μπορεί να ελέγχει και το λογισμικό αλλά και τους μαθητές, αλλά και να αποθηκεύει όλα τα αρχεία των μαθητών σε μια δική του διαθέσιμη αποθηκευτική πηγή. Επίσης οι συζητήσεις μέσω των απαντήσεων των παιδιών ήταν πολύ ενδιαφέρουσες και προκάλεσαν πολύ ωραίους διαλόγους με επιχειρήματα από τους μαθητές, συντελώντας έτσι με τη σειρά τους στην απόκτηση γνώσεων αλλά και κατανόηση του αντικειμένου μελέτης καθώς και των γραμματικών φαινομένων που συνοδεύουν το κείμενο και τις δραστηριότητες. Καταλήγοντας, η εφαρμογή και του συγκεκριμένου σεναρίου ενισχύει την τοποθέτηση ότι πρέπει να προϋπάρχει η ανάλογη υποδομή με λειτουργικούς υπολογιστές και ικανοποιητική σύνδεση στο διαδίκτυο καθώς και η ιδιαίτερα συστηματική οργάνωση του μαθήματος αλλά και των εργαλείων και μέσων υποστήριξης των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Σελίδα 16 από 18
Θ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αλβανούδη, Ζ., Σ. Γρόσδος, Γ. Καλέτος, Ε. Ντάγιου & Α. Χαραλαμπόπουλος. 2000. Γλωσσικές δραστηριότητες για το δημοτικό σχολείο. Θεσσαλονίκη: Κώδικας. Ι.Ε.Π. 2011. Πρόγραμμα σπουδών για τη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας στην υποχρεωτική εκπαίδευση (Δημοτικό & Γυμνάσιο), Οδηγός για τον εκπαιδευτικό http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php[07.10.2012] Ιορδανίδου, Α. & Α. Φτερνιάτη. 2000. Επικοινωνιακές διδακτικές προτάσεις για το γλωσσικό μάθημα στο δημοτικό σχολείο. Αθήνα: Πατάκης. Μικρόπουλος, Τ. 2006. Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Ματσαγγούρας, Η. Γ. 2001. Κειμενοκεντρική προσέγγιση του γραπτού λόγου. Αθήνα: Γρηγόρης. Ματσαγγούρας, Η. 1987. Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση: θεωρία και πράξη στη διδασκαλία κατά ομάδες. Αθήνα: Γρηγόρης. Κουτσογιάννης, Δ. 2007. Πρακτικές ψηφιακού γραμματισμού νέων εφηβικής ηλικίας και (γλωσσική) εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Κόμης, Β. & Κ. Ντίνας. 2011. Μελέτη για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία της γλώσσας και της λογοτεχνίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: γενικό πλαίσιο και ιδιαιτερότητες. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, http://www.greeklanguage.gr/node/803 [07.10.2012]. Ράπτης, Α. & Α. Ράπτη. 2007. Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας, ολική προσέγγιση. Αθήνα. http://www.greek-language.gr/greeklang/modern_greek/studies/ict/teens/index.html [15.11.2010]. Χατζησαββίδης, Σ. & Μ. Αλεξίου. 2012. Μελέτη για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εφαρμογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της γλώσσας και λογοτεχνίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: στο πλαίσιο του τυπικού γραμματισμού, για διαθεματικές διδακτικές πρακτικές, για ημιτυπικές και άτυπες Σελίδα 17 από 18
σχολικές πρακτικές, με διαδραστικούς πίνακες και φορητούς υπολογιστές. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. http://www.greeklanguage.gr/sites/default/files/digital_school/3.1.3._protobathmia_0. pdf Χατζησαββίδης, Σ., Τ. Κωστούλη, & Σ. Τσιπλάκου. 2012. Πρόγραμμα σπουδών για τη διδασκαλία της νέας ελληνικής. http://www.schools.ac.cy/klimakio/themata/glossa/epimorfosi_seminaria_analytikon.html [07.10.2012]. Σελίδα 18 από 18