Διατροφή στη γαλουχία Κίνδυνοι για τις γυναίκες που τα μωρά δεν θηλάζουν Αυξημένη αιμορραγία, καθυστέρηση στην επαναφορά της μήτρας Απώλεια αίματος με την έμμηνη ρύση Καθυστερεί η αποκατάσταση στο σώμα της γυναίκας Αυξημένος κίνδυνος καρκίνου του μαστού Αυξημένος κίνδυνος καρκίνου των ωοθηκών Αυξημένος κίνδυνος για οστεοπόρωση Αυξημένος κίνδυνος για παχυσαρκία στο μέλλον Αυξημένος κίνδυνος αδύναμης σχέσης με το βρέφος Αυξημένο άγχος και ανασφάλεια 1
Ημερήσια συνιστώμενη πρόσληψη (DRI, Institute of Medicine) Υγιείς μη έγκυες Υγιείς Έγκυες Υγιείς σε γαλουχία ενέργεια (kcal) +340 (2 ο τρίμηνο) + 450 (3 ο τρίμηνο) + 500 (0-6 μήνες) +400 (7-9 μήνες) πρωτεΐνη (g) 46 71 71 βιταμίνη C (mg) 75 85 120 θειαμίνη (mg) 1.1 1.4 1.4 ριβοφλαβίνη (mg) 1.1 1.4 1.6 βιταμίνη Β6 (mg) 1.3 1.9 2.0 φυλλικό οξύ (μg) 400 600 500 Βιταμίνη Β12 (μg) 2.4 2.6 2.8 βιταμίνη Α (μg) 700 770 1300 βιταμίνη Ε (mg) 15 15 19 ασβέστιο (mg) 1000 1000 1000 ψευδάργυρος (mg) 8 11 12 ιώδιο (μg) 150 220 290 Ποσότητα παραγόμενου γάλακτος Μήνες μετά τον τοκετό 1 3 6 9 12 Αποκλειστικός θηλασμός παραγωγή γάλατος g /ημέρα Ανεπτυγμένες χώρες 699 751 854 - - Μικτός θηλασμός Ανεπτυγμένες χώρες 611 730 612 497 497 Butte, Lopez-Alarcon, Garza: Nutrient adequacy of exclusive breastfeeding for the term infant during the first six months of life. Geneva, WHO, 2002 2
Επιπλέον ενεργειακές απαιτήσεις κατά το θηλασμό g παραγώμενου γάλακτος/ημ. ενεργειακή πυκνότητα (kcal/g) Αποκλειστικός 6 μήνες Μικτός > 6 μήνες 749 550 0.67 0.67 kcal/ημ. 675 500 460 400 Butte & King, 2005 Πρωτεΐνη Η περιεκτικότητά της μεταβάλλεται στα στάδια του θηλασμού: πρωτόγαλα: 30g πρωτεΐνης /λίτρο ώριμο γάλα: 8-9g πρωτεΐνης /λίτρο Οι θηλάζουσες μητέρες χρειάζονται επιπλέον πρωτεΐνη Οι υποσιτιζόμενες μητέρες φαίνεται να έχουν χαμηλή περιεκτικότητα πρωτεΐνης στο μητρικό γάλα Λίπος Η περιεκτικότητα του μητρικού γάλακτος σε αυτό διαφέρει... από γυναίκα σε γυναίκα (20g/L έως 50g/L) από μέρα σε μέρα (έως 20g/L) από τάισμα σε τάισμα εντός 24ωρου Το λίπος της τροφής δεν επηρεάζει τον όγκο ή τη συνολική περιεκτικότητα λίπους, αλλά τη σύσταση σε λιπαρά του μητρικού γάλακτος Λακτόζη Η περιεκτικότητα της είναι περίπου η ίδια μεταξύ των γυναικών που θηλάζουν σε όλη την περίοδο θηλασμού Σε υποσιτισμένες θηλάζουσες μητέρες η συγκέντρωση σε λακτόζη παραμένει σταθερή, το συνολικό ποσό όμως είναι μικρότερο στα γεύματα 24ώρου, καθώς μειώνεται ο συνολικός όγκος παραγόμενου μητρικού γάλακτος! 3
Ενδείξεις ικανοποιητικής παραγωγής γάλακτος από τις θηλάζουσες μητέρες σύμφωνα με τον Αμερικανικό Διαιτολογικό Σύλλογο Αύξηση του βάρους του βρέφους σταθερή και ικανοποιητική, π.χ. 120-210 γραμ. την εβδομάδα μετά την τέταρτη ημέρα της ζωής. Αλλαγή τουλάχιστον 6 υγρών πάνων την ημέρα. Τουλάχιστον 2-3 κενώσεις την ημέρα για τις πρώτες εβδομάδες. Τουλάχιστον 8-12 γεύματα την ημέρα για τις πρώτες εβδομάδες διάρκειας περίπου 15-20 λεπτών το καθένα. Υγιής συμπεριφορά του βρέφους. Σωματική άσκηση & θηλασμός Αερόβια άσκηση 4-5 φορές/εβδ., ξεκινώντας 6-8 εβδομάδες μετά τον τοκετό, δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγή του γάλακτος, ενώ παράλληλα βελτιώνει τη καρδιαγγειακή κατάσταση της μητέρας Πολύ έντονη άσκηση Αύξηση γαλακτικού οξέος στο γάλα Όξινη γεύση Θηλασμός - πριν την άσκηση - 1+½h μετά την άσκηση 4
Συνήθειες που πρέπει να αποφεύγονται κατά τον θηλασμό Φάρμακα Οινόπνευμα Προσοχή στις αντενδείξεις Κάπνισμα Ναρκωτικά Καφεΐνη Αποφυγή ψαριών από μολυσμένα νερά Καλό πλύσιμο και ξεφλούδισμα των φρούτων και των λαχανικών Αποφυγή έκθεσης και χρήσης παρασιτοκτόνων Αποφυγή επαφής με χημικά υλικά συντήρησης ξύλων που περιέχουν πενταχλωροφαινόλη Προβλήματα κατά τη διάρκεια του μητρικού θηλασμού Παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση της μητέρας να γαλουχήσει Ανησυχίες για την αισθητική εμφάνιση του στήθους (επιστροφή στην εργασία, ανησυχίες για την επάρκεια του μητρικού γάλακτος, άγνοια για τον τρόπο επιτυχίας του θηλασμού) Θηλές στραμμένες προς τα μέσα (εισέχουσες θηλές) Σπάργωμα (πέτρωμα) του στήθους Τραυματισμένες θηλές Μαστίτιδα: φλεγμονή του μαστού (μεταξύ των γαλακτοφόρων αδένων και όχι στο εσωτερικό τους) λόγω συμφόρησης μεταξύ των γαλακτοφόρων πόρων, αποσυμφόρηση με συνέχιση του θηλασμού, ποσότητα & ποιότητα γάλακτος δεν επηρεάζονται Άγχος, εκνευρισμός, κατάθλιψη της λοχείας, Καισαρική τομή? AIDS, χρήση ναρκωτικών, αλκοολισμός, ελονοσία, φυματίωση, όχι θηλασμός Κρύωμα & Ήπιες ιογενείς λοιμώξεις (π.χ. γρίπη) συνέχιση θηλασμού ΣΔ, επιτρέπεται ο θηλασμός απαραίτητη η παρακολούθηση από γιατρό Προωρότητα, νευρολογικά, νευρομυϊκά ή άλλα νεογνικά προβλήματα, ο θηλασμός ίσως να μην είναι εφικτός, όταν υπάρχει δυνατότητα η μητέρα θα πρέπει να ενθαρρύνεται 5
WHO Breastfeeding Recommendations exclusive breastfeeding for six months is the optimal way of feeding infants. Thereafter infants should receive complementary foods with continued breastfeeding up to two years of age or beyond. (WHO, 2007) In low resource areas Improved breastfeeding alone could save the lives of more than 3,500 children every day, more than any other preventive intervention. (Innocenti Declaration, 2005. Cited in Invest in Breastfeeding, 2007. LLLI, WABA, WHO) Medicinal herbs considered not appropriate for use during pregnancy or lactation 6
Ginseng root I. Widely believed to increase capacity for mental work and physical activity and to reduce stress II. Contains dozens of glycosides, sterols, coumarins, flavonoids, and polysaccharides III. Reported to have estrogen-like effects in some women, with breast pain common with extended use IV. While there has been considerable animal experimentation with ginseng root, human data is not extensive V. The lack of standardized preparations, information on dosage, and accurate recording of side effects is a problem VI. On the one hand there is no information on transfer to human milk, on the other because of the reported breast effects and occasional reports of vaginal bleeding, the use of ginseng during lactation may not be advisable St. John s wort I. Widely used as a mood stabilizer and antidepressant II. Shown to have fewer side effects in trials compared to prescription antidepressants III. Large doses decrease prolactin levels, which could potentially reduce breast milk supply IV. However, it may be a reasonable choice for treatment of postpartum depression using high quality products V. Mothers who are breastfeeding while taking st. John s wort should be alert to changes in infant behavior and should be closely supervised by a pediatrician VI. If the mother is taking other medications or herbal supplements, she should be informed that drugherb interactions are possible Echinacea I. Used for the common cold and to enhance the immune system II. Available in many forms; contains 15 90% alcohol III. Gastrointestinal pain in some women has been reported IV. Insufficient reliable data is available on its entry into breast milk and effects on the infant, so consumption during lactation not recommended 7
Marijuana I. Delta-9-tetrhydrocannabinol (THC), an active ingredient in marijuana, transfers and concentrates in breast milk and is absorbed and metabolized by the nursing infant II. Significant absorption and metabolism has been shown III. One study showed that one hour after ingestion, there was an eightfold accumulation of THC in the breast milk compared to the maternal plasma level. IV. There is evidence from animal studies of structural changes in the brain cells of newborn animals nursed by mothers whose milk contained THC V. Impairment of neurotransmitter systems essential for proper growth and development has been described VI. Following breastfeeding mothers and their infants for 12 months, marijuana exposure via the mother s milk during the first month postpartum appeared to be associated with a decrease in infant motor development at 1 year of age GUIDELINES FOR STORAGE OF HUMAN MILK FOR HOME USE 8