Research Paper: Validity and Reliability of WHOQOL-DIS Questionnaire in Iranian Older People with Disability

REHABILITATION Winter 2016. Vol 16. Num 4 Research Paper: Validity and Reliability of WHOQOL-DIS Questionnaire in Iranian Older People with Disability Nasrin Chehelamirani 1, * Robab Sahaf 2, Mehdi Rassafiani 3, Enayatollah Bakhshi 4 1. Department of Occupational Therapy, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran. 2. Iranian Research Center on Aging, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran. 3. Department of Occupational Therapy, Pediatric Neurorehabilitation Research Center, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran. 4. Department of Statistics and Computer, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran. Received: 3 Mar. 2015 Accepted: 13 Sep. 2015 Keywords: Validity, Reliability, Elderly, Disability, Quality of life, Persian version of WHOQOL-DIS A B S T R A C T Objective The main purpose of the present study was to evaluate psychometric properties of Persian version of WHOQOL-DIS questionnaire in elderly people with disability. Materials & Methods A classical psychometric method was used to evaluate validity and reliability of WHOQOL-DIS questionnaire in elderly people with disability. Lawshe, and Waltz and Bausell methods were used for assessing content validity. During convenient sampling, 205 elderly, whose score in WHOQOL-DIS questionnaire was more than 4, completed the SF-12 questionnaire in order to assess convergent validity and criterion validity (using known group's comparison). Reliability was estimated using internal consistency and test-retest reliability was determined by means of Intraclass Correlation Coefficients (ICC). Results According to Lawshe, and Waltz and Bausell methods of content validity, acceptable scores were obtained for all items. Correlation between the WHOQOL-DIS questionnaire and the SF-12 scales was satisfactory except for social domain (P=0.13). The Intraclass Correlation Coefficients for score of questionnaire dimensions and total score was higher than 0.70. Cronbach's alpha for investigating Intraclass Correlation was higher than 0.70 except for social domain. Comparing known groups revealed distinctions in sex and health and disability status between elderly people (P<0.001). Conclusion In general, the findings suggested that the WHOQOL-DIS questionnaire is a reliable and valid measure of health related quality of life among elderly people with disabilities. Therefore, the questionnaire can be used in the investigation on the quality of life of elderly people. * Corresponding Author: Robab Sahaf, MD, PhD Address: Iranian Research Center on Aging, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Daneshjoo Blv., koodakyar St., Evin, Tehran, Iran. Tel: +98 (912) 8204187 E-Mail: robabsahaf@gmail.com 334

زمستان. 1394 دوره. 16 شماره 4 بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه»کیفیت زندگی افراد ناتوان سازمان بهداشت جهانی«)WHOQOL-DIS( در افراد سالمند ناتوان 4 نسرین چهلامیرانی 1 * رباب صحاف 2 مهدی رصافیانی 3 عنایتاهلل بخشی 1- گروه کاردرمانی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران ایران. 2- مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران ایران. 3- گروه کاردرمانی مرکز تحقیقات توانبخشی اعصاب اطفال دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران ایران. 4- گروه كامپيوتر و آمار حياتي دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي تهران ايران. تاریخ دریافت: 12 اسفند 1393 تاریخ پذیرش: 22 شهریور 1394 کلیدواژهها: روایی پایایی سالمند ناتوان کیفیت زندگی نسخه فارسی پرسشنامه WHOQOL-DIS هدف تعیین ویژگیهای روانسنجی نسخه فارسی پرسشنامه»کیفیت زندگی افراد ناتوان سازمان بهداشت جهانی«در سالمندان ایرانی مبتال به ناتوانی هدف اصلی این پژوهش است. روش بررسی در مقاله حاضر با استفاده از روش روانسنجی کالسیک به بررسی روایی و پایایی»پرسشنامه سنجش ناتوانی سازمان بهداشت جهانی«در سالمندان مبتال به ناتوانی پرداخته شد. در بررسی روایی محتوایی از دو روش»الوشه«و»والتس و بازل«استفاده شد. طی نمونهگیری دردسترس 205 سالمندی که نمره»پرسشنامه سنجش ناتوانی سازمان بهداشت جهانی«آنها از 4 بیشتر شده بود بهمنظور بررسی روایی سازه از نوع همگرا با پرسشنامه 12-SF و روایی مالکی از نوع مقایسه گروههای شناختهشده )سن جنس گزارش فرد از وضعیت سالمتی و ناتوانی خود تأثیر ناتوانی( پرسشنامه را تکمیل کردند. برای تعیین پایایی درونی و آزمون-بازآزمون بهترتیب از آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی درونردهای )ICC( و برای تحلیل نتایج از نرم افزار SPSS نسخه 20 استفاده شد. یافتهها در بررسی روایی محتوایی طبق روش الوشه و والتس و بازل برای همه آیتمها نمره قابل قبولی بهدست آمد. بین پرسشنامه WHOQOL-DIS و 12-SF غیر از ب عد اجتماعی )0/13=P( همبستگی قابل قبولی )0/001<P( وجود داشت. ضریب همبستگی درونردهای )ICC( برای نمره ابعاد پرسشنامه و نمره کل بیشتر از 0/70 بود. آلفای کرونباخ بهمنظور بررسی همخوانی درونی پرسشنامه برای کلیه ابعاد بهجز ب عد اجتماعی باالی 0/70 بود. مقایسه بین گروههای شناختهشده حاکی از وجود تمایز بین جنسیت وضعیت ناتوانی و سالمتی در بین سالمندان است )0/001<P(. نتیجهگیری براساس یافتههای این پژوهش بهنظر میرسد که پرسشنامه»کیفیت زندگی افراد ناتوان سازمان بهداشت جهانی«از روایی ظاهری محتوایی سازه مالکی و پایایی قابل قبولی در سالمندان مبتال به ناتوانی برخوردار باشد بنابراین میتوان از این پرسشنامه در تحقیقات مربوط به کیفیت زندگی سالمندان مبتال به ناتوانی استفاده نمود. مقدمه براساس گزارش سازمان ملل تا سال 2050 جمعیت سالمندان جهان به میزان دو برابر افزایش خواهد یافت. در کشور ایران نیز تا سال 2050 بهدنبال افزایش جمعیت سالمندان در جهان پیشبینی میشود جمعیت سالمندان ایران 4/5 برابر افزایش یابد ]1[. سالمندی یک فرایند زیستی و اجتنابناپذیر از زندگی بهحساب میآید که از تحلیل تدریجی سیستمهای مختلف بدن طی گذشت زمان ناشی میشود و این تغییرات با کاهش قابلیت انطباق فرد با شرایط ناگهانی و ناتوانی در برقراری مجدد تعادل همراه است ]2[. سالمندی بیشتر با یک کاهش در عملکرد کارکردی 1 و ناتوانیهای مختلفی از جمله ذهنی شناختی جسمی اجتماعی و اقتصادی همراه است بهطوریکه پس از میانسالی طی هر سال بهطور % 1/5 از کارایی عملکرد جسمی و ذهنی فرد کاسته میشود ] 4 و 3 [. ناتوانی یک واژه کلی و عمومی است که توسط سازمان بهداشت 1. Functional performance * نویسنده مسئول: دکتر رباب صحاف نشانی: تهران اوین بلوار دانشجو خیابان کودکیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی مرکز تحقیقات سالمندی. تلفن: )912( 8204187 +98 رایانامه: robabsahaf@gmail.com 335

4 شماره. 16 دوره. 1394 زمستان محدودیت و 3 فعالیت محدودیت 2 نقص تعریف برای جهانی اثر بر یا باشد نقص یک خواه سالمتی شرایط از ناشی 4 مشارکت وجود ]5[. میشود استفاده باشد آمده بهوجود مزمن بیماری یک و میشود آنان زندگی کیفیت کاهش باعث سالمندان در ناتوانی سبب میتواند زندگی کیفیت کاهش انجامشده بررسیهای طی سالمند افراد مشارکت زندگی روزمره کارهای انجام در اختالل ] 7 و 6 [. شود اجتماعی انزوای و افسردگی قابل معیارهای و شاخصها مهمترین از یکی اخیر سالهای در بهبود و سالمندان سالمتی شرایط و نیازها تعیین برای سنجش ارزیاب یک بهعنوان که ] 9 و 8 [ است زندگی کیفیت شاخص آن ارتقای بهمنظور طراحیشده برنامههای ارزیابی برای مهم 5 مرجع توانبخشی در مهم هدف یک -که 6 فعال سالمندی و سالمت بیشتر زندگی کیفیت ] 11 و 10 [. میرود بهکار میشود- محسوب روزمره فعالیتهای انجام در فرد توانایی بهعنوان و ی کم بهصورت کیفیت تعریف به توجه با درحالیکه میشود ارزیابی زندگی بهعنوان را آن که )1995( جهانی بهداشت سازمان توسط زندگی اهداف با رابطه در زندگی در موقعیتش از فرد پندار و ادراک سیستمهای و فرهنگ بافت در موجود استانداردهای و توقعات از فرد دید است کرده تعریف میکند زندگی آن در که ارزشیای ] 12 و 10 [. دارد اهمیت نیز خود زندگی کیفیت اصالح و آن بر مختلف عوامل تأثیر و زندگی کیفیت به توجه استقالل و کارایی میتواند زیادی حد تا سالمندان زندگی شیوه و سالمندی پیامدهای کنترل در را آنها و دهد افزایش را سالمندان زندگی کیفیت ارزیابی برای ]13[. نماید یاری مختلف درمانهای که آنها معتبرترین از یکی که دارد وجود مختلفی پرسشنامههای و ]14-16 است شده گرفته بهکار ناتوانی مطالعات از بسیاری در بهداشت سازمان ناتوان افراد زندگی کیفیت»پرسشنامه 5 [ 12 براساس 2010 سال در پرسشنامه این میشود. محسوب 7 جهانی«زندگی کیفیت ارزیابی برای جهان مختلف مرکز 40 در مطالعه بهعنوان جسمی یا ذهنی ناتوانیهای به مبتال بزرگساالن عمومی بینالمللی طبقهبندی رویکرد براساس بینفرهنگی ابزار یک جهانی بهداشت سازمان توسط 8 )ICF( سالمت و ناتوانی عملکرد ناتوانی و 9 جسمی ناتوانی نسخه دو عالوهبراین ]17[. شد ارائه یا WHOQOL-BREF پرسشنامه به فرم یک بهصورت 10 ذهنی است. شده اضافه WHOQOL-100 همکاران و 11»پاور«گروه توسط پرسشنامه این طراحی طی زا آن روانسنجی ویژگیهای جهانی بهداشت سازمان در )2010( بود قبول قابل که شد محاسبه مدرن و کالسیک روش دو طریق استفاده با همکاران و 12 کاراسکولوکاس 2010 سال در ]17[. جسمی ناتوانی به مبتال فرد 149 غیرتصادفی نمونهگیری روش از انتخاب اسپانیا کشور در مرکز دو از را نورودژنراتیو بیماری از ناشی پرسشنامه این پایایی و روایی تعیین به آن بررسی با و نمودند پرسشنامه این پایایی پژوهش این نتایج به توجه با پرداختند. سال در ]12[. بود قبول قابل 0/81 درونی همخوانی براساس پرسشنامه پایایی و روایی بررسی برای برزیل کشور در 2014 نمونهگیری طی همکاران و 13»بردمیر«WHOQOL-DIS با فرد 156 و جسمی مشکالت با فرد 162 روی مرکز 15 در نشاندهنده آن نتایج که دادند انجام مطالعهای ذهنی مشکالت پایایی و 0/77 کرونباخ آلفای با قبول قابل درونی همخوانی وجود قابل که گردید محاسبه 0/74 ICC بهوسیله آن آزمون-بازآزمون ]5[. بود قبول کیفیت از مناسب تعریف از برخورداری به توجه با پرسشنامه این مناسب تعریف جهانی بهداشت سازمان تعریف با مطابق زندگی و ناتوانی عملکرد از المللی بین طبقهبندی با مطابق ناتوانی از آن از استفاده به ابزار این طراح پیشنهاد به توجه با و سالمت( ICF ( شد. انتخاب دارند بیشماری ناتوانیهای که سالمندان گروه در بررسی روش 14 روششناسی نوع از غیرتجربی مطالعهای حاضر تحقیق WHOQOL- پرسشنامه پایایی و روایی بررسی به که است مطالعه این میپردازد. ناتوانی به مبتال ایرانی سالمندان در DIS بررسی به اول مرحله در گرفت: صورت مرحله سه طی در متخصص 3 از نظرخواهی و مشورت طریق از محتوایی روایی 10 و کاردرمانی دکترای متخصص 7 کاردرمانی کارشناسارشد برای آنها نظرات از و گرفت صورت سالمندی دکترای متخصص و والتس و )1975( 15 الوشه روش دو از محتوایی روایی بررسی هر وجود ضرورت الوشه روش در گردید. استفاده )1983( 16 بازل ضرورتی 1- سهگزینهای نظرسنجی پرسشنامه یک توسط سؤال ]18[ است ضروری 3- است مفید ولی نیست ضروری 2- ندارد دو از نتایج تحلیل برای روش این در میگیرد. قرار سؤال مورد محتوایی روایی شاخص و 17 )CVR( محتوایی روایی نسبت مقیاس 11. Power 12. Lucas-Carrasco 13. Bredemeier 14. Methodological 15. Lawshe 16. Waltz& Bausell 17. Content validity ratio 2. Impairments 3. Activity limitation 4. Participation restriction 5.Outcome measure 6. Active aging 7. WHOQOL-DIS 8. International Classification Of Function, Disability & Health (ICF) 9. Physical Disability (PD) 10. Intellectual Disability (ID) 336

زمستان. 1394 دوره. 16 شماره 4 بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه»کیفیت زندگی افراد ناتوان سازمان بهداشت جهانی«در افراد سالمند ناتوان جدول 1. ويژگيهاي جمعيتي نمونه مورد مطالعه )205=n(. متغیر تعداد درصد 42/9 57/1 88 117 جنسیت مرد زن 82/9 170 سالمند جوان )محدوده سنی 75-60( 16/6 0/5 34 1 سن )سال( سالمند پیر )محدوده سنی 76-85( سالمند کهنسال )باالی 85 سال( 68/01 )6/61( )انحراف 2 4 مجرد 71/7 2 147 4 وضعیت تأهل متأهل طالق گرفته 24/4 50 همسر فوتشده 33/2 68 بیسواد 35/1 25/9 72 53 تحصیالت ابتدایی راهنمایی و دبیرستان 5/9 12 دانشگاهی 12/5 25 کار با دستمزد )حقوق( 2 4 کار داوطلبانه )بدون گرفتن دستمزد( 43/9 90 شغل کار در خانه )مثل خانهداربودن یا انجام کارهای خانه( 31/7 65 بازنشسته 9/9 21 هیچکدام 88/3 11/7 181 24 وضعیت سالمتی گزارششده توسط فرد بیمار سالم 34/1 70 قلبی-عروقی 42/4 87 نورولوژی 16/6 34 نوع بیماری ارتوپدی 2 4 مغزی-عروقی 44/4 91 بیماریهای عمومی 57/6 42/4 118 87 وضعیت ناتوانی گزارششده توسط فرد بله خیر 16/2 41/5 33 85 تأثیر ناتوانی بر زندگی فرد کم و متوسط شدید و خیلی شدید 7/3 15 باالتر از متوسط 12/7 26 کمی باالتر از متوسط 46/8 96 درآمد متوسط 21/0 43 کمی پایینتر از متوسط 12/2 25 پایینتر از متوسط 337

4 شماره. 16 دوره. 1394 زمستان از محتوایی روایی نسبت مقیاس که میشود استفاده 18 )CVI( افرادی تعداد معر ف n«e «میشود: محاسبه ذیل فرمول طریق تعداد معر ف»N«و کردهاند انتخاب را استضروری گزینه که متخصصهاست. کل CVRها همه محاسبه طریق از محتوایی روایی شاخص میآید. بهدست سؤاالت محتوایی روایی بررسی برای بازل«و»والتس روش در از سادگی وضوح ارتباط لحاظ از WHOQOL-DIS پرسشنامه لیکرت مقیاس با گزینههایی دارای که نظرسنجی پرسشنامه یک 2- نیست واضح 1- گزینههای وضوح جهت از مثال برای است استفاده است واضح کامال 4- است واضح 3- است واضح نسبتا محتوایی روایی شاخص مقیاس دو از نظرات تحلیل برای میشود. سطح در محتوایی روایی شاخص و 19 )I-CVI( آیتمها سطح در تعداد طریق از I-CVI که میشود استفاده 20 )S-CVI( مقیاس کل به نسبت کردهاند انتخاب را 4 یا 3 گزینه که متخصصانی شاخصهای کل نیز S-CVI میشود. محاسبه متخصصان بررسی بهمنظور ] 20 و 19 [. است آیتم سطح در محتوایی روایی کاردرمانی و سالمندی متخصص 20 از پرسشنامه ظاهری روایی و مناسب موردنظر مفهوم سنجش میزان درباره سالمند 6 و سالمند برای قابلفهمبودن ایرانی جامعه برای قابلاستفادهبودن و موضوع سنجش لحاظ از مناسببودن ناتوانی به مبتال ایرانی یک در WHOQOL-DIS پرسشنامه فارسی نسخه ظاهر و شکل»در مطلوب«حد»در گزینه سه شامل که نظرسنجی پرسشنامه شد. نظرخواهی بود«قبول»غیرقابل و قبول«قابل حد ظاهری و محتوایی روایی بررسی از پس مطالعه دوم مرحله در WHO- پرسشنامه با WHOQOL-DIS پرسشنامه فارسی نسخه اولیه بررسی بهمنظور ناتوانی به مبتال سالمندان در QOL-BREF تغییرات ایجاد و آن تکمیل برای الزم زمان مدت نظر از پرسشنامه تکمیل ناتوانی به مبتال سالمند 20 توسط پرسشنامه این الزم بود. ناتوانی به مبتال ایرانی سالمند افراد مطالعه مورد جامعه شد. و مالکی روایی و پایایی بررسی نمونهگیری پایانی مرحله در نمونهگیری پذیرفت. صورت WHOQOL-DIS پرسشنامه سازه در حاضر ناتوانی به مبتال سالمندان از دردسترس نمونه بهصورت بدین شد انجام تهران بازنشستگی مراکز و فرهنگسراها پارکها داشتند بیشتر یا سال 60 سن که سالمندانی کلیه که صورت دعوت مطالعه در شرکت برای پژوهشگر توسط حضوری بهصورت رضایتنامه فرم پژوهش درباره توضیحاتی ارائه از پس و شدند درصورتیکه درنهایت و کردند تکمیل را پژوهش در شرکت بهعنوان و بود 4 از بیشتر آنها 21 WHODAS II پرسشنامه نمره توان با نمونه حجم شدند. پژوهش وارد میشدند شناخته ناتوان درصد= α ( )5 اول نوع پرسشنامه خطای احتمال و درصد ß-1=80 130 آنها در که ]12[ )0/262=r( مشابه مطالعات دیگر از آگاهی با تعیین نفر 200 دقت افزایش بهمنظور بود شده محاسبه نمونه تمایلی همکاری ادامه به که سالمندی هر نمونهگیری طی شد. این سالمندان به و شود خارج مطالعه روند از میتوانست نداشت شرکت و شد نخواهد افشا آنها اطالعات که شد داده اطمینانخاطر داشت. نخواهد آنها برای هزینهای هیچگونه مطالعه این در نسخه ابعاد نمرات همگرا نوع از سازه روایی بررسی برای SF-12 پرسشنامه نمرات با WHOQOL-DIS پرسشنامه فارسی بهعنوان مطالعات برخی در که کلی زندگی کیفیت آیتم نمره و برای و شد مقایسه ] 12 و 11 [ میشود گرفته درنظر مقیاس یک عالی همبستگی بهعنوان 1 تا 0/81 بین مقادیر ضرایب توصیف 0/21 تا 0/40 خوب 0/60 تا 0/41 خیلیخوب 0/80 تا 0/61 روایی بررسی در ]21[. شد گرفته درنظر 0 ضعیف تا 0/20 متوسط مقایسه به شناختهشده گروههای مقایسه نوع از مالکی WHOQOL-DIS و WHOQOL-BREF پرسشنامه ابعاد نمرات وضعیت جنس سن مانند اجتماعی-جمعیتشناختی عوامل با خود ناتوانی و سالمتی وضعیت از فرد گزارش درآمد میزان تأهل شد. پرداخته فرد زندگی بر ناتوانی تأثیر میزان و پرسشنامه ابعاد نمره دو مقایسه طریق از آزمون-بازآزمون پایایی فاصله با بار دو طی که WHOQOL-DIS پرسشنامه فارسی نسخه سنجیده بود گردیده تکمیل سالمند 46 بهوسیله هفته دو زمانی استفاده کرونباخ آلفای از درونی همخوانی بررسی بهمنظور و شد ]22[. 0/70 است( کرونباخ آلفای برای قبول مورد میزان )حداقل شد پژوهش ابزار ذیل ابزارهای طریق از موردنیاز اطالعات حاضر پژوهش انجام برای آمد: بهدست جمعآوری بهمنظور پرسشنامه این شما«:»درباره پرسشنامه 1- وضعیت از فرد ادراک و 22 اجتماعی-جمعیتشناختی اطالعات شده طراحی فرد زندگی بر ناتوانی تأثیر و خود ناتوانی و سالمتی ] 23 [ است کاربردیتر و خالصهشده فرم پرسشنامه این :SF-12 پرسشنامه 2- سال در همکاران و 23»گاندک«توسط که است SF-36 پرسشنامه برای عمومی ابزاری SF-12 پرسشنامه است. شده طراحی 1998 میشود محسوب باال به سال 14 افراد در سالمت وضعیت اندازهگیری 21. World Health Organization Disability Assessment Schedule 2.0 22.Socio-Demographic 23.Gandek 18. Content validity index 19. Item-level Content Validity Index 20. Scale-level Content Validity Index/ Averaging Calculation Method 338

4 شماره. 16 دوره. 1394 زمستان ناتوان سالمند افراد در جهانی«بهداشت سازمان ناتوان افراد زندگی»کیفیت پرسشنامه فارسی نسخه پایایی و روایی بررسی زیرمقیاس 8 و جسمی و ذهنی مقیاس دو و سؤال 12 شامل که بدنی دردهای جسمی نقش ایفای در محدودیت جسمی )عملکرد عاطفی نقش ایفای اجتماعی عملکرد نشاط و انرژی عمومی سالمت به مربوط روایی آزمون 14 در ]24[. است روحی روانی( سالمت و نسبی روایی برآورد جسمی آیتم 12 برای ابزار این جسمی آیتمهای ذهنی آیتمهای به مربوط روایی آزمون 6 در و 0/67 متوسط بهطور روش به ابزار این پایایی ارزیابی است. 0/97 متوسط بهطور برآورد این میزان آیتم 12 برای که پذیرفت صورت پرسشنامه دفعات در پایایی ابزار این ایران کشور در است. شده گزارش 0/76 و 0/89 همبستگی 0/72 بهترتیب و 0/73 کرونباخ آلفای با )1389(»منتظری«توسط بین باالیی همگرای روایی با و روانی و جسمی حیطههای برای و بدنی دردهای جسمی نقش ایفای در محدودیت جسمی عملکرد و انرژی بین مناسب همبستگی و PCS-12 نمرات با عمومی سالمت روحی-روانی سالمت و عاطفی نقش ایفای اجتماعی عملکرد نشاط ]21[. است شده معتبر MCS-12 و ابزار یک مذکور پرسشنامه :WHOQOL-BREF پرسشنامه 3- دربردارد را سؤال 26 و است عمومی زندگی کیفیت اندازهگیری روانشناختی جسمی ب عد 4 شامل گروه یک در آن سؤال 24 که عمومی زندگی کیفیت درباره عمومی سؤال 2 و محیط و اجتماعی بهترتیب محیط ب عد و جسمی ب عد برای و است سالمتی از رضایت و و»نجات«نیز ایران در است. 0/84 و 0/66 کرونباخ آلفای دارای که پرداختند آزمون این پایایی و روایی بررسی به )1385( همکاران حيطهها تمام در کرونباخ آلفای و درونخوشهای همبستگی مقادير آلفای مقدار اجتماعی روابط حيطه در اما آمد 0/70 بهدست از بیشتر هر همبستگی موارد درصد 83 در دیگر سوی از بود. 0/55 کرونباخ امتيازهای و بود باالتر دیگر حيطههای از خود اصلی حيطه با سؤال معنیداری اختالف گوناگون حيطههای در بيمار و سالم گروههای و پايايی و روايی از حاکی بهدستآمده نتايج بنابراین داشتند سالم گروههای در ايران در ابزار اين ساختاری عوامل قابلقبولبودن ]25[. است بيمار و سال در پرسشنامه این :WHOQOL-DIS پرسشنامه 4- زندگی کیفیت ارزیابی برای جهانی بهداشت سازمان توسط 2010 ]17[ ارائه جسمی و ذهنی ناتوانیهای به مبتال بزرگساالن عمومی WHO- یا WHOQOL-BREF پرسشنامه به فرمی بهصورت و یک شامل درابتدا افزودهشده پرسشنامه این شد. افزوده QOL-100 12 و فرد روزانه زندگی روی ناتوانی تأثیر مورد در عمومی سؤال 26 آینده و چشمانداز 25 حمایت و طرفداری 24 افتراق و )تمایز سؤال پذیرش 30 ارتباط برقراری توانایی 29 خودمختاری 28 انتخاب 27 کنترل همکاری و مشارکت 33 اجتماعی شبکه و ارتباط 32 احترام 31 اجتماعی میشود. مقیاس یک بهعنوان ) 35 فردی پتانسیلهای 34 اجتماعی و جسمی نسخه در لیکرتی پنجگزینهای پاسخهای دارای آیتمها بهجز خندان( صورتکهای )توسط لیکرتی سهگزینهای پاسخهای هفته 2 به مربوط سؤاالت هستند. ذهنی نسخه در 27 و 1 سؤاالت سالمند خود توسط که است 0/81 کرونباخ آلفای دارای تاکنون قبل ات 4 از آزمون این نمرهگذاری دامنه میشود. تکمیل مصاحبه طی یا میتوان که بود باالتر زندگی کیفیت بیانگر بیشتر نمره که است 20 مقیاس به جهانی بهداشت سازمان الگوریتم براساس را خام نمرات ] 23 و 17 [. کرد تبدیل جهانی بهداشت سازمان نمرهای 100 که سؤالی 36 پرسشنامه این :WHODAS II پرسشنامه 5- سال در جهانی بهداشت سازمان توسط ICF چهارچوب براساس توصیه بزرگساالن در ناتوانی ارزیابی برای است شده طراحی 1998 و میشود کامل مصاحبه با و پژوهشگر توسط پرسشنامه است. شده جابهجایی و تحرک مطلب درک و ارتباط برقراری حوزه 6 در را افراد زندگی با مرتبط وظایف دیگران با زندگی و سازش مراقبتازخود دارای و میدهد قرار بررسی مورد جامعه در مشارکت و روزمره»محمدرضا توسط که مطالعهای در ]26[. است 0/98 کرونباخ آلفای میزان شد انجام سالمندان روی )1386( همکاران و شهبازی«این از مطالعه این در ]27[. آمد بهدست 0/97 کرونباخ آلفای ضریب میشود استفاده ناتوانی به مبتال سالمند تشخیص بهمنظور پرسشنامه به مبتال فرد بهعنوان سالمند 4 باالی نمره داشتن صورت در که ]27[. میشود شناخته ناتوانی SPSS نرمافزار 20 نسخه بهوسیله پژوهش این آماری تحلیلهای آماری شاخصهای از توصیفی آمارهای تحلیل بهمنظور گرفت. صورت فراوانی مقادیر محاسبه و ی کم متغیرهای برای معیار انحراف و سازه روایی بررسی شد. استفاده کیفی متغیرهای برای فراوانی درصد و ضریب طریق از شرکتکنندگان باالی تعداد بهدلیل همگرا نوع از ماهیت بهدلیل عالوهبراین پذیرفت. صورت پیرسون همبستگی همبستگی ضریب کل ی زندگی کیفیت آیتم نمره متغیر رتبهایبودن روایی بررسی در آماری تحلیلهای بهمنظور شد. گرفته بهکار اسپیرمن 36 آنووا و تی آزمون دو از شناختهشده گروههای مقایسه نوع از مالکی همبستگی شاخص بهوسیله آزمون-بازآزمون پایایی گردید. استفاده 27. Control 28. Choice 29. Autonomy 30. Communication Ability 31. Social Acceptance 32. Respect 33. Social Network And Interaction 34. Social Inclusion And Contribution 35. Personal Potential 36. ANOVA 24. Discrimination 25. Advocacy 26. Future Prospects 339

4 شماره. 16 دوره. 1394 زمستان.SF-12 و کلی زندگی کیفیت سؤال با WHOQOL-DIS WHOQOL-BREFو پرسشنامه ابعاد بین رابطه 2. جدول کلی زندگی کیفیت سؤال SF-12 پرسشنامه روانی حیطه SF-12 پرسشنامه جسمانی حیطه ناتوانی محیط اجتماعی روانشناختی جسمانی 0/36 * 0/52 * 0/32 * 0/59 * 0/44 * همبستگی ضریب معنیداری سطح 0/56 ** 0/47 ** 0/39 ** 0/65 ** 0/55 ** همبستگی ضریب معنیداری سطح 0/37 ** 0/45 ** 0/10 ** 0/38 ** 0/68 ** همبستگی ضریب 0/130 معنیداری سطح پیرسون. همبستگی ضریب ** اسپیرمن همبستگی ضریب * و گرفت 0/95 صورت )IC( اطمینان فاصله با )ICC( درونخوشهای شد. استفاده کرونباخ آلفای از درونی همخوانی بررسی برای یافتهها سنجش میزان لحاظ از پرسشنامه ظاهری روایی بررسی در ایرانی جامعه برای قابلاستفادهبودن نظر از و مناسب موردنظر مفهوم سنجش لحاظ از مناسببودن ایرانی سالمند برای قابلفهمبودن الوشه روش براساس شد. گزارش قبول قابل و مطلوب حد در موضوع بهدست 0/92 و 0/53 بهترتیب CVR میزان حداکثر و حداقل )1975( کارشناس 26 برای که شد محاسبه 0/83 با برابر CVI میزان و آمد 0/37 تقریبا CVR قبول مورد مقدار حداقل الوشه جدول براساس بود. 0/53 CVR مقدار کمترین و ]18[ حداقل وضوح نظر از بررسی در )1983( بازل و والتس روش در 11 سؤاالت و 0/53 ن هم سؤال 0/69 هفتم سؤال برای I-CVI مقدار سؤاالت بررسی در آمد. بهدست 0/89 S-CVI و 0/76 35 و 31 27 هفتم سؤال 0/76 ششم سؤال برای I-CVI مقدار سادگی نظر از قابل مقدار حداقل ازآنجاییکه و شد محاسبه 0/65 ن هم سؤال و 0/57 بنابراین میشود محسوب 0/90 S-CVI و 0/79 I-CVI برای قبول مطالعه در ] 28 و 22 [. داشتند نیاز اصالحاتی به باال در ذکرشده سؤاالت 20 سالمند خود توسط پرسشنامه تکمیل برای الزم زمان مقدماتی انجام از پس شد. زده تخمین دقیقه 10 مصاحبه توسط و دقیقه برای سؤاالت سادهسازی بهمنظور الزم اصالحات مقدماتی مطالعه گرفت. صورت کارشناسان نظر طبق ناتوانی به مبتال سالمندان گروه ناتوانیهای به مبتال سالمند 205 آزمون مرحله در مطالعه این در بیماریهای و مغزی-عروقی ارتوپدی نورولوژی قلبی-عروقی نفر 46 بازآزمون مرحله در و بودند زن آنها از 57/1 % که عمومی 6/61 معیار انحراف با 68/1 نمونهها سنی کردند. شرکت که دادند گزارش شرکتکننده افراد از 57/6 % و 83/3 % بهترتیب است. شناختهشده. گروههای با WHOQOL-DIS WHOQOL-BREFو پرسشنامه ابعاد بین اختالف 3. جدول )تعداد( متغیر جسمانی روانشناختی اجتماعی محیط ناتوانی احتمال مقدار )انحراف احتمال مقدار )انحراف مقدار احتمال )انحراف مقدار احتمال )انحراف احتمال مقدار )انحراف * جنس 0/002 63/8 )13/9( 57/5 )14/5( 0/195 54/7 )15/4( 51/9 )14/8( 0/032 59/1 )20/2( 64/8 )16/5( 0/032 57/4 )19/6( 51/5 )19/2( 0/001 57/9 )18/1( 49/2 )17/3( )88( مرد )117( زن ** سن سالمند جوان) 170 ( 60/6 )14/4( 53/7 )14/9( 63/0 )18/2( 57/7 49/2 58/3 49/3 48/2 0/519 0/299 0/428 0/258 0/295 پیر) 30 ( سالمند )15/4( )16/6( )20/2( )20/6( )19/6( کهنسال سالمند )5( 64/1 )13/5( 56/2 )10/5( 61/6 )12/6( 54/7 )19/5( 61/6 )9/9( 53/8 )17/9( 52/8 )13/9( 340

زمستان. 1394 دوره. 16 شماره 4 بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه»کیفیت زندگی افراد ناتوان سازمان بهداشت جهانی«در افراد سالمند ناتوان متغیر )تعداد( جسمانی روانشناختی اجتماعی محیط ناتوانی مقدار احتمال )انحراف مقدار احتمال )انحراف مقدار )انحراف احتمال مقدار احتمال )انحراف مقدار احتمال )انحراف ** تحصیالت 55/3 )15/0( 46/3 )14/1( 61/7 )18/5( 48/3 )18/3( 43/4 )16/3( بیسواد )68( 0/002 61/7 )14/1( 62/5 )13/3( 54/1 )13/7( 58/1 )14/7( 0/443 61/9 )16/7( 61/7 )21/0( 0/002 54/2 )19/4( 58/0 )18/8( 54/5 )16/5( 58/8 )16/2( ابتدایی )72( راهنمایی و دبیرستان )53( 69/8 )11/1( 63/5 )15/7( 70/8 )14/8( 68/0 )21/6( 72/0 )18/1( دانشگاهی )12( * گزارش فرد از وضعیت سالمتی 0/002 68/7 )12/5( 59/1 )14/5( 0/001 62/5 )13/1( 51/8 )14/9( 0/016 70/8 )13/2( 61/2 )18/7( 71/8 )11/4( 51/7 )19/2( 72/7 )11/9( 50/3 )17/2( سالم )24( بیمار )181( * گزارش فرد از وضعیت ناتوانی 55/5 )14/3( 66/6 )12/3( 48/3 )14/7( 59/6 )13/2( 0/021 59/8 )19/1( 65/8 )16/9( 47/4 )18/7( 63/1 )17/0( 44/5 )15/4( 64/4 )15/1( بله )118( خیر )87( * تأثیر ناتوانی بر زندگی فرد 0/013 61/2 )11/2( 53/5 )15/0( 0/001 55/8 )11/3( 45/9 )14/8( 0/205 64/0 )14/7( 58/8 )20/4( 0/007 55/1 )15/0( 44/5 )18/8( 0/001 52/3 )16/1( 41/0 )14/0( کم و متوسط )29( شدید و خیلی شدید )85( * درآمد 61/5 )12/1( 61/8 )17/5( 61/1 )22/8( 60/2 )19/2( 65/2 )18/5( باالتر از متوسط )15( 65/0 )12/1( 60/0 )12/5( 62/8 )17/3( 63/6 )18/2( 58/3 )20/1( کمی باالتر از متوسط )26( 0/007 62/0 )13/2( 54/6 )13/5( 0/988 61/8 )18/0( 0/001 55/9 )17/9( 54/6 )16/2( متوسط )96( 58/0 )15/9( 48/9 )14/0( 63/3 )18/3( 47/4 )19/4( 47/8 )17/0( کمی پایینتر از متوسط )43( 51/7 )17/4( 42/2 )16/3( 63/0 )19/5( 44/8 )21/3( 42/5 )17/9( پایینتر از متوسط )25( * ANOVA ** t-test 341

زمستان. 1394 دوره. 16 شماره 4 جدول 4. آمارهاي توصيفي و آمارهاي پايايي ابعاد پرسشنامه WHOQOL-BREF و.WHOQOL-DIS ابعاد انحراف معیار ضریب α کرونباخ شاخص همبستگی درونخوشهای )ICC( )0/72-0/91( 0/84 0/82 18/1 52/9 جسمانی )0/72-0/91( 0/84 0/80 19/5 54/1 روانشناختی )0/48-0/84( 0/71 0/63 18/4 62/3 اجتماعی )0/79-0/93( 0/88 0/77 15/1 53/1 محیط )0/66-0/89( 0/81 0/78 14/5 60/0 ناتوانی بیمار و ناتوان هستند )جدول 1(. در بررسی روایی همگرا بین سؤال کیفیت زندگی کلی با ابعاد جسمانی روانشناختی محیط همبستگی مناسب و بین سؤال کیفیت زندگی کلی با ابعاد ناتوانی و اجتماعی همبستگی متوسط وجود دارد. حیطه روانی SF-12 با ب عد روانشناختی همبستگی خیلیخوب و با ابعاد جسمانی ناتوانی و محیط همبستگی خوب و همبستگی متوسطی با ب عد اجتماعی دارد. عالوهبراین همبستگی خیلیخوبی بین حیطه جسمانی SF-12 با ب عد جسمانی و محیط و همبستگی متوسطی با ابعاد روانشناختی و ناتوانی و همبستگی ضعیفی با ب عد اجتماعی وجود دارد )جدول 2(. در بررسی روایی مقایسه گروههای شناختهشده تفاوت در تمام عوامل اجتماعی-جمعیتشناختی در ب عد اجتماعی معنادار نبود و اختالف در ب عد جسمانی برای عوامل جنسیت گزارش سالمتی و ناتوانی توسط فرد تأثیر ناتوانی بر زندگی و درآمد معنادار بود. در ب عد روانشناختی اختالف برای سطح تحصیالت گزارش سالمتی و ناتوانی توسط فرد و میزان درآمد و در ب عد محیط برای میزان تحصیالت و گزارش سالمتی و ناتوانی توسط فرد میزان درآمد و تأثیر ناتوانی بر زندگی معنادار بود. در ب عد ناتوانی نیز تفاوت برای گزارش سالمتی و ناتوانی توسط فرد میزان تحصیالت و جنسیت معنادار بود. تنها در عامل سن هیچگونه اختالف معناداری دیده نشد )جدول 3(. در بررسی همخوانی درونی حداقل میزان α کرونباخ برای ب عد اجتماعی 0/63 و حداکثر میزان α کرونباخ برای ب عد جسمانی 0/82 است )جدول 4(. در بررسی پایایی آزمون-بازآزمون کمترین میزان ICC برای ب عد اجتماعی 0/71 و بیشترین ICC برای ب عد محیط 0/88 محاسبه شده است )جدول 4( و حداقل میزان مورد قبول برای ICC 0/70 است.]29[ بحث هدف اصلی این مطالعه بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه WHOQOL-DIS بود. این مطالعه روی 205 سالمند مبتال به ناتوانیهای قلبی-عروقی نورولوژی ارتوپدی مغزی-عروقی و بیماریهای عمومی ساکن شهر تهران انجام شد و براساس یافتههای این مطالعه بهنظر میرسد نسخه فارسی پرسشنامه WHOQOL-DIS در سالمندان مبتال به ناتوانی از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار باشد. مناسببودن شکل و ظاهر پرسشنامه 61 درصد در حد مطلوب 34 درصد در حد قابلقبول و 4 درصد غیرقابلقبول ارزیابی شد که در این زمینه نقطهنظرات کارشناسان و اصالحات الزم صورت گرفت و در نهایت روایی ظاهری پرسشنامه مورد قبول 95 درصد از متخصصان قرار گرفت. در این مطالعه برای بررسی روایی محتوایی از دو روش الوشه )1975( و والتس و بازل )1983( استفاده شد. با توجه به نتایج حاصل از روش الوشه ضرورت وجود کلیه سؤاالت در بررسی کیفیت زندگی سالمندان مبتال به ناتوانی اثبات شد بنابراین هیچ سؤالی حذف نشد. در بررسی به روش والتس و بازل سؤاالت 27 11 9 7 31 و 35 از وضوح کافی و همچنین سؤاالت 7 6 و 9 از سادگی الزم برای گروه سالمندان مبتال به ناتوانی برخوردار نبودند که بدین منظور اصالحات سادهسازی و روانسازی عبارات و جمالت سؤاالت برای گروه سالمندان مبتال به ناتوانی با توجه به نظرات متخصصین و سالمندان انجام گرفت. در بررسی روایی همگرا همبستگی قابلقبولی بین سؤال کیفیت زندگی کلی و حیطههای پرسشنامه SF-12 با کلیه ابعاد پرسشنامه WHOQOL-DIS بهجز حیطه جسمی SF-12 با ب عد اجتماعی وجود داشت. در مطالعهای که»لوکاس کاراسکو«و همکاران )2011( در کشور اسپانیا روی 149 فرد )محدوده سنی 26-86( با بیماری نورودژنراتیو انجام دادند میزان همبستگی ضعیفی برابر 0/3 با ب عد اجتماعی بهدست آمد ]12[.»کاسترو«و همکاران )2014( نیز در مطالعهای که روی 278 سالمند برزیلی انجام دادند رابطه ضعیفی معادل 0/14 بین ب عد اجتماعی پرسشنامه WHOQOL-BREF و حیطه جسمی SF-36 گزارش کردند ]30[. این درحالی است که در مطالعهای دیگر که توسط»رضایی«و همکاران )1392( روی 160 فرد ناتوان با سنی 50±0/19 صورت گرفت رابطه خیلیخوبی )0/67( بین حیطه جسمی SF-12 با ب عد اجتماعی وجود داشت ]31[. در کل براساس یافتههای این مطالعه و مطالعههای دیگر بهنظر میآید که این پرسشنامه از روایی همگرای خوبی برخوردار باشد و قابلیت سنجش مفهوم کیفیت زندگی در افراد و سالمندان مبتال به ناتوانی را داشته باشد. 342

4 شماره. 16 دوره. 1394 زمستان ناتوان سالمند افراد در جهانی«بهداشت سازمان ناتوان افراد زندگی»کیفیت پرسشنامه فارسی نسخه پایایی و روایی بررسی ابعاد نمرات که داد نشان شناختهشده گروههای مقایسه جسمانی )ابعاد WHOQOL-DIS و WHOQOL-BREF پرسشنامه که سالمندانی یا سالم سالمندان در ناتوانی( و محیط روانشناختی یا بیمار سالمندان با مقایسه در نیستند ناتوان بودند کرده اعالم امر این بود. بیشتر بودند کرده اعالم ناتوان را خود که سالمندانی در ناتوانی بدون و سالم سالمندان باالی زندگی کیفیت نشاندهنده زندگی در ناتوانی تأثیر که افرادی است. ناتوان و بیمار سالمندان مقابل آنها زندگی بر ناتوانی که افرادی به نسبت بود متوسط یا کمتر آنها داشتند. باالتری زندگی کیفیت بود گذاشته شدیدی یا زیاد تأثیر دادند انجام )2011( همکاران و کاراسکو لوکاس که مطالعهای طی خود ذهنیت با WHOQOL-DIS پرسشنامه ابعاد نمرات بین رابطه و بررسی شخص زندگی روی آن تأثیر میزان و بیماری و ناتوانی از فرد ناتوان یا بیمار را خود که افرادی که بود این نشاندهنده نتایج کردند همچنین و بودند برخوردار پایینتری زندگی کیفیت از میدانستند کیفیت بود گذاشته بیشتری تأثیر آنها زندگی روی ناتوانی که افرادی سطح و جنسیت درآمد میزان ]12[. دادند نشان را پایینتری زندگی زندگی کیفیت ترتیب بدین هستند مؤثر زندگی کیفیت در تحصیالت تحصیالت سطح و درآمد میزان افزایش با و بود مردان از کمتر زنان عوامل تأثیر نیز مشابه مطالعات داشتند. باالتری زندگی کیفیت افراد و اعالم سالمندان زندگی کیفیت روی را اجتماعی و محیطی شخصی نوع بهدلیل احتماال سنی گروههای با رابطه در ]32[. بودند کرده تأیید تعداد همپوشانی عدم و سنی گروههای در سالمندان تعداد پراکندگی دادهها تحلیل از انتظاری قابل نتایج سنی گروههای در سالمندان آینده در است نیاز بیشتر اطالعات کسب برای بنابراین نیامد بهدست بگیرد. صورت بیشتری تحقیقات WHOQOL- پرسشنامه ابعاد تمامی برای کرونباخ آلفای مقدار یافتههای براساس بود. قابلقبول )0/63=a( اجتماعی ب عد بهجز DIS محدود آیتمها تعداد درصورتیکه کرونباخ a میزان 37»استرینر«تعداد و اندازه به کرونباخ a میزان شد. خواهد 0/70 از کمتر باشد میزان حداقل داشتن برای و دارد بستگی حیطه و عامل هر در آیتمها اجتماعی ب عد درحالیکه باشد داشته وجود باید آیتم چهار کرونباخ a در 12[. و ]5 است آیتم سه دارای WHOQOL-DIS پرسشنامه 0/70 از کمتر اجتماعی ب عد برای کرونباخ a میزان نیز مشابه مطالعات )2014( همکاران و 38»بردمیر«که مطالعهای در است. آمده بهدست در ذهنی ناتوانی با فرد 156 و جسمانی ناتوانی دچار فرد 162 روی )0/66( ضعیفی کرونباخ آلفای دارای اجتماعی ب عد دادند انجام برزیل )2011( همکاران و 39 کاراسکو لوکاس مطالعه در همچنین ]5[. بود آلفای میزان بود شده انجام نورودژنراتیو بیماری با فرد 149 روی که ]12[. شد محاسبه 0/67 کرونباخ همبستگی شاخص از آزمون-بازآزمون پایایی بررسی بهمنظور استفاده درصد 0/95 )IC( اطمینان فاصله با )ICC( درونخوشهای برای ICC بیشترین و 0/71 با اجتماعی ب عد برای ICC کمترین شد.. زا حاکی میتواند بهدستآمده نتایج که است 0/88 با محیط ب عد آزمون دفعات در WHOQOL-DIS پرسشنامه برای خوبی پایایی باشد. نتیجهگیری و است بینفرهنگی ابزار یک که WHOQOL-DIS پرسشنامه مبتال سالمندان زندگی کیفیت ارزیابی در خوبی پایایی و روایی از کیفیت تغییرات به نسبت میرسد بهنظر است برخوردار ناتوانی به بهمدت توجه با باشد. حساس ناتوانی به مبتال سالمندان در زندگی کلینگر دید و آن از استفاده آسان روش پاسخدهی برای الزم زمان اجازه این ما به زندگی کیفیت به مربوط ابعاد کلیه با رابطه در آن و بهداشتی مراقبتهای سازمانهای اقدامات تأثیر که داد خواهد را کنیم. ارزیابی را ناتوانی به مبتال سالمندان سالمت پیشنهادات و محدودیتها بهدنبال و بود دردسترس نوع از مطالعه این در نمونهگیری روش آسایشگاه ساکن سالمندان مانند سالمندان از خاصی گروههای آن نداشتند حضور مطالعه این در بیمارستان در بستری سالمندان یا میشود. پیشنهاد سالمندان از گروه این در مطالعه این انجام بنابراین باالی کهنسال سالمندان زندگی ویژه شرایط بهدلیل عالوهبراین ازاینرو داشتند شرکت مطالعه این در آنان از کمی تعداد سال 85 خاص گروه این برای پرسشنامه این پایایی و روایی میشود پیشنهاد گیرد. صورت نیز جامعه از قدردانی و تشکر مقاله نگارندگان که کسانی تمامی و سالمندی تحقیقات مرکز از بهعمل قدردانی و تشکر کمال نمودند یاری مطالعه این اجرای در را میآوریم. منابع [1] United Nations. Population aging and development [Internet]. 2013 [cited 2013 Dec 25]. Available from: http://www. un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ ageing/2012popageinganddev_wallchart.pdf. [2] Riyahi MA. [Comparative study of the past and present status of the elderly in communities (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2008; 3(3):10-21. [3] Tak E, Kuiper R, Chorus A, Hopman-Rock M. Prevention of onset and progression of basic ADL disability by physical activity in 37. Strainer 38. Bredemeier 39. Lucas-Carrasco 343

زمستان. 1394 دوره. 16 شماره 4 [18] Lawshe CH. A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology. 1975; 28(4):563-75. [19] Polit DF, Beck CT, Owen SV. Is the CVI an acceptable indicator of content validity? Appraisal and recommendations. Research Nursing Health. 2007; 30(4):459-67. [20] Squires A, Bruyneel L, Aiken HL, Van den heede K, Brzostek T, Busse R, et al. Cross-cultural evaluation of the relevance of the HCAHPS survey in five European countries. International Journal for Quality in Health Care. 2012; 24(5):470-5. [21] Montazeri A, Vahdaninia M, Mousavi SJ, Omidvari S. The Iranian version of 12-item Short Form Health Survey (SF-12): Factor structure, internal consistency and construct validity. BMC Public Health. 2009; 9(1):341-50. [22] Shah-Hosseini Z, Simbar M, Ramezan-Khani A, Majd HA. An inventory for assessment of the health needs of Iranian female adolescents. Eastern Mediterranean Health Journal. 2012; 18(8):850-856. [23] Power M, Green AM, Catchpole C, MacLeod J, Chatterji S, Lucas R. Development of the WHOQOL disabilities module. Quality of Life Research. 2010; 19(4):571-84. [24] Tucker G, Adams R, Wilson D. New Australian population scoring coefficients for the old version of the SF-36 and SF-12 health status questionnaires. Quality of Life Research. 2010; 19(7):1069-76. [25] Nejat S, Montazeri A, Holakouie Naieni K, Mohammad K, Majdzadeh SR. [The World Health Organization quality of Life (WHOQOL-BREF) questionnaire: Translation and validation study of the Iranian version (Persian)]. Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research. 2006; 4(4):1-12. [26] Üstün TB, Kostanjsek N, Chatterji S, Rehm J. Measuring health and disability: manual for WHO disability assessment schedule (WHODAS 2.0). Switzerland: WHO Library Cataloguing-in-Publication Data; 2010, pp: 4-20. [27] Shahbazy M, Mirkhany M, Hatamizadeh N, Rahgozar M. [Evaluate of disability in the elderly in Tehran (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2008; 3(3):84-92. [28] Heravi-Karimooi M, Rejeh N, Foroughan M, Ebadi A. [Designing and determining psychometric properties of the Elder Neglect Checklist (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2013; 8(3):25-34. [29] Haywood K, Garratt A, Schmidt L, Mackintosh A, Fitzpatrick R. Health status and quality of life in older people: a structured review of patient-reported health instruments. University of Oxford: Health DoP; 2004, pp: 19-21 [30] Costa Castro P, Driusso P, Oishi J. Convergent validity between SF-36 and WHOQOL-BREF in older adults. Revista de Saúde Pública. 2014; 48(1):63-7. [31] Rezaee M, Arabi S, Sahaf R, Rassafiani M, Hosseini H, Mirzakhany N, et al. [Validity and reliability of the Persian version of measurement of the quality of life of people with disabilities (Persian)]. Pejouhandeh. 2014; 19(2):91-8. [32] Gabriel Z, Bowling A. Quality of life from the perspectives of older people. Ageing and Society. 2004; 24(5):675-91. community dwelling older adults: a meta-analysis. Ageing Research Reviews. 2013; 12(1):329-38. [4] Tagharrobi Z, Sharifi K, Sooky Z. [Psychometric evaluation of Shah version of modified Barthel index in elderly people residing in Kashan Golabchi nursing home (Persian)]. Journal of Kashan University of Medical Sciences. 2011; 15(3):213-24. [5] Bredemeier J, Peretti Wagner G, Agranonik M, Spalding Perez T, Fleck PM. The world health organization quality of life instrument for people with intellectual and physical disabilities (WHOQOL- Dis): Evidence of validity of the Brazilian version. BMC Public Health. 2014; 14(1):538-58. [6] Levasseur ML, St-Cyr Tribble D, Desrosiers J. Meaning of quality of life for older adults: Importance of human functioning components. Archives of gerontology and geriatrics. 2009; 49(2):91-100. [7] Bowling A, Banister D, Sutton S, Evans O, Windsor J. A multidimensional model of the quality of life in older age. Aging Mental Health. 2002; 6(4):355-71. [8] Gabriel Z, Bowling A. Lay theories of quality of life in older age. Ageing and Society. 2007; 27(6):827-48. [9] Alipoor F, Sajady H, Foruzan A, Biglarian A, Jaliliyan A. [Evaluate quality of life elderly people in region 2 of Tehran (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2008; 3(3):10-21. [10] Borglin G, Edberg AK, Hallberg IR. The experience of quality of life among older people. Journal of Aging Studies. 2005; 19(2):201-220. [11] Peel N, Bartlett H, Marshall A. Measuring quality of life in older people: reliability and validity of WHOQOL- OLD. Australasian Journal on Aging. 2007; 26(4):162-7. [12] Lucas-Carrasco R, Pascual-Sedano B, Galan I, Kulisevsky J, Sastre-Garriga J, Gomez-Benito J. Using the WHOQOL-DIS to measure quality of life in persons with physical disabilities caused by neurodegenerative disorders. Neuro-degenerative diseases. 2011; 8(4):178-86. [13] Panaghi L, Abarashi Z, Mansoori N, Dehghani M. [Quality of Life and Related demographic factor of the elderly in Tehran (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2009; 4(12):77-87. [14] Zheng QL, Tian Q, Hao C, Gu J, Lucas-Carrasco R, Tao JT, et al. The role of quality of care and attitude towards disability in the relationship between severity of disability and quality of life: findings from a cross-sectional survey among people with physical disability in China. Health and Quality of Life Outcomes. 2014; 12(1):1-22. [15] Lucas-Carrasco R, Den Oudsten BL, Eser E, Power MJ. Using the satisfaction with life scale in people with Parkinson's disease: a validation study in different European countries. Hindawi Publishing Corporation Scientific World Journal. 2014; 2014:1-7. [16] Koch A, Vogel A, Holzmann M, Pfennig A, Salize HJ, Puschner B, et al. MEMENTA-Mental healthcare provision for adults with intellectual disability and a mental disorder : A cross-sectional epidemiological multisite study assessing prevalence of psychiatric symptomatology, needs for care and quality of healthcare provision for adults with intellectual disability in Germany, A study protocol. BMJ Open. 2014; 4(5):48-78. [17] Power MJ, Green AM. Development of the WHOQOL disabilities module. Quality of Life Research. 2010; 19(4):571-84. 344

زمستان. 1394 دوره. 16 شماره 4 345