1 10 Αρχές της Οικονοµικής Θεωρίας
Οικονοµία... Ηλέξη economyπροέρχεται απότηνελληνικήλέξη οικονοµία πουσηµαίνειτη διαχείρισηενόςνοικοκυριού
10 ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Το Νοικοκυριό και η Οικονοµία είναι αντιµέτωποι µε πολλές αποφάσεις: Ποιοί θα δουλεύουν; Τιπροϊόντακαιπόσααπόαυτάθα παραχθούν; Τι πόροι θα χρησιµοποιηθούν στην παραγωγή; Σεποίατιµήταπροϊόνταθαπωληθούν;
10 ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚοινωνιακαιΣπανιότηταπόρων: Η διαχείριση των πόρων της κοινωνίας είναι σηµαντική διότι οι πόροι είναι περιορισµένοι. Σπανιότητα (Scarcity)... σηµαίνει ότι η κοινωνία έχει περιορισµένους πόρους και συνεπώςδενµπορείναπαράγειόλατα προϊόντα και υπηρεσίες που οι άνθρωποι επιθυµούν
10 ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Ταοικονοµικάείναιηµελέτη τουπωςηκοινωνία διαχειρίζεταιτους ανεπαρκήςτηςπόρους.
10 ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Πως οι άνθρωποι παιρνουν τις αποφάσεις τους; Οι άνθρωποι αναγκάζονται να επιλέγουν µεταξύ πραγµάτων που συνδέονται αντίστροφα. Τοκόστοςενόςαγαθούείναιίσοµετηναξίαενός αλλού αγαθού από το οποίο παραιτείται κανείς για να το αποκτήσει. Οι ορθολογικοί άνθρωποι σκέφτονται οριακά. Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε κίνητρα.
10 ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Πως οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν µεταξύ τους; Τοεµπόριοµπορείναβελτιώσειτηνθέση όλων. Οι αγορές είναι συνήθως ένας καλός τρόπος οργάνωσης της οικονοµικής δραστηριότητας. Το κράτος µπορεί µερικές φορές να βελτιώσει τα αποτελέσµατα που προκύπτουν µέσω των αγορών.
10 ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Οιδυνάµειςκαιοιτάσειςπου επηρεάζουν τη λειτουργία της οικονοµίας ως σύνολο. Το βιοτικό επίπεδο εξαρτάται από την παραγωγή της χώρας. Οι τιµές ανεβαίνουν όταν η κυβέρνηση τυπώνει αρκετά χρήµατα. Η κοινωνία αντιµετωπίζει µια βραχυχρόνια αντίστροφη σχέση µεταξύ πληθωρισµού και ανεργίας.
Αρχή #1: Οι άνθρωποι αναγκάζονται να επιλέγουν µεταξύ πραγµάτων που συνδέονται αντίστροφα. There is no such thing as a free lunch!
Για να αποκτήσεις κάτι θα πρέπει συνήθως να θυσιάσεις κάτι άλλο Όπλα v. Βούτυρος Τροφή v.ρουχισµός Σχόλη v.εργασία Αποδοτικότητα (Efficiency) v. Κοινωνικήςδικαιοσύνης (Equity) Η λήψη αποφάσεων απαιτεί την ανταλλαγή ενός σκοπού µε έναν άλλο!
Αποτελεσµατικότητα Κοινωνική ικαιοσύνη Αποτελεσµατικότητα σηµαίνει ότι η κοινωνία παίρνει όσο περισσότερο µπορεί από τους σπανίζοντες πόρους της. Η κοινωνική δικαιοσύνη σηµαίνει ότι τα οφέλη από τους πόρους αυτούς κατανέµονται δίκαια µεταξύ των µελών της κοινωνίας.
Αρχή #2: Το κόστος ενός αγαθού είναι ένα άλλο αγαθό από το οποίο παραιτείται κανείς για να το αποκτήσει Ηλήψηαποφάσεωναπαιτείτησύγκρισητων στοιχείων κόστους και οφέλους των εναλλακτικών δράσεων. Πανεπιστήµιο ή Εργασία; Μελέτη ή Ραντεβού; Παρακολούθηση µαθήµατος ή ύπνος; Το κόστος ευκαιρίας (opportunity cost) είναι αυτό από το οποίο πρέπει να παραιτηθεί κανείς για να αποκτήσει κάτι άλλο.
Αρχή #2: Το κόστος ενός αγαθού είναι ένα άλλο αγαθό από το οποίο παραιτείται κανείς για να το αποκτήσει LA Laker basketball star Kobe Bryant chose to skip college and go straight from high school to the pros where he has earned millions of dollars.
Αρχή #3: Οι ορθολογικοί άνθρωποι σκέφτονται οριακά. Οι οριακές αλλαγές (Marginal changes) είναι µικρές διορθωτικές µεταβολές σε ένα υφιστάµενο σχέδιο δράσης. Οι άνθρωποι παίρνουν αποφάσεις συγκρίνοντας το οριακό κόστος και το οριακό όφελος
Αρχή #4: Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε κίνητρα. Οιοριακέςαλλαγέςστοκόστοςήστοόφελος υποκινούν τους ανθρώπους να ανταποκρίνονται. Η απόφαση του να επιλέξεις µια ενναλλακτική λύση έναντι µιας άλλης συµβαίνει όταν το ενναλακτικό οριακό όφελος υπερβαίνει το οριακό κόστος.
Αρχή #5: Το εµπόριο µπορεί να βελτίωσει την θέση όλων Οι άνθρωποι κερδίζουν από την ικανότητα τους να συναλλάσονται. Οανταγωνισµόςοδηγείσεκέρδηαπότο εµπόριο. Το εµπόριο επιτρέπει στους ανθρώπους να ειδικεύονται σε αυτό που κάνουν καλύτερα.
Αρχή #6: Οι αγορές είναι συνήθως ένας καλός τρόπος οργάνωσης της οικονοµικής δραστηριότητας Η οικονοµία της αγοράς (market economy) είναι µια οικονοµία που κατανέµει τους πόρους µέσω των αποκεντρωµένων αποφάσεων πολλών εταιριών και νοικοκυριών καθώς αυτά αλληλεπιδρούν µεταξύ τους στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών Τα νοικοκυριά αποφασίζουν τι θα αγοράσουν και για ποιον θα δουλέψουν. Οι εταιρίες αποφασίζουν ποιον θα προσλάβουν και τι θα παράξουν.
Αρχή #6: Οι αγορές είναι συνήθως ένας καλός τρόπος οργάνωσης της οικονοµικής δραστηριότητας Ο Άνταµ Σµιθ διατύπωσε την πιο ξακουστή παρατήρηση στην ιστορία της οικονοµικής θεωρίας, ότι τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις αλληλεπιδρούν µεταξύ τους στις αγορές ωσάν να καθοδηγούνται από ένα αόρατο χέρι Λόγωτουότιτανοικοκυριάκαιοιεταιρίεςκοιτάζουντιςτιµές όταναποφασίζουντινααγοράσουνκαιτιναπωλήσουν, ασυνείδητα λαµβάνουν υπόψη τους το κοινωνικό κόστος των ενεργειών τους. Αυτοί που αποφασίζουν για τις τιµές επιδιώκουν να φθάσουν σε εµβάσµατα που οδηγούν στην µεγιστοποίηση της κοινωνικής ευηµερίας ως σύνολο.
Αρχή #7: Το κράτος µπορεί (µερικές φορές) να βελτιώσει τα αποτελέσµατα που προκύπτουν στις αγορές. Η αποτυχία της αγοράς (Market failure) συµβαίνει όταν η αγορά αποτυγχάνει να κατανέµει αποτελεσµατικά τους πόρους της κοινωνίας. Όταν η αγορά αποτυγχάνει η κυβέρνηση µπορεί να παρεµβαίνει για να προωθεί την αποδοτικότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Αρχή #7: Το κράτος µπορεί (µερικές φορές) να βελτιώσει τα αποτελέσµατα που προκύπτουν στις αγορές. Η αποτυχία της αγοράς µπορεί να προκληθεί από: Η εξωτερικότητα (externality) είναι η επίπτωση που έχουν ενέργειες ενός ατόµου στην ευηµερία ενός συνανθρώπου του Η δύναµη αγοράς (market power) είναι η ικανότητα ενός µόνο οικονοµικού παράγοντα να επηρεάσει υπερβολικά τις τιµές αγοράς.
Αρχή #8: Το βιοτικό επίπεδο εξαρτάται από την παραγωγή µιας χώρας Το βιοτικό επίπεδο µπορεί να µετρηθεί µε διαφορετικούς τρόπους: Συγκρίνοντας προσωπικά εισοδήµατα. Συγκρίνοντας την συνολική αγοραία αξία της εθνικής παραγωγής.
Αρχή #8: Το βιοτικό επίπεδο εξαρτάται από την παραγωγή µιας χώρας Σχεδόν όλες οι αποκλίσεις στο βιοτικό επίπεδο µπορούν να εξηγηθούν από τις διαφορετικές παραγωγικότητες των χωρών. Η παραγωγικότητα (Productivity) είναι η ποσότητα των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται µε κάθε ώρα εργασίας ενός εργάτη.
Αρχή #9: Οι τιµές ανέρχονται όταν το κράτος εκδίδει πολύ χρήµα Πληθωρισµός είναι η αύξηση στο γενικό επίπεδο τιµών της οικονοµιάς. Μια αιτιά του πληθωρισµού είναι ο ρυθµός της ποσότητας του χρήµατος. Όταν η κυβέρνηση δηµιουργεί µεγάλες ποσότητες χρήµατος, η αξία του χρήµατοςπέφτει.
Αρχή #10: Η κοινωνία αντιµετωπίζει µια βραχυχρόνια αντίστροφη σχέση µεταξύ πληθωρισµού και ανεργίας. Η καµπύλη Phillips απεικονίζει τη σχέση µεταξύ πληθωρισµού και ανεργίας Inflation Unemployment Είναι µια βραχυπρόθεσµη σχέση
Περίληψη Όταν τα άτοµα παίρνουν αποφάσεις βρίσκονται αντιµέτωποι µε εναλλακτικούς στόχους. Το κόστος οποιασδήποτε ενέργειας µετρείται σε όρους προκαθορισµένων ευκαιριών. Οι ορθολογικοί άνθρωποι παίρνουν αποφάσεις συγκρίνοντας το οριακό κόστος και το οριακό όφελος. Οι άνθρωποι αλλάζουν την συµπεριφορά τους ανταποκρινόµενοι στα κίνητρα που αντιµετωπίζουν.
Περίληψη Το εµπόριο µπορεί να είναι αµοιβαίως ευεργετικό. Οι αγορές είναι συνήθως ένας καλός τρόπος συντονιστικού εµπορίου µεταξύ των ανθρώπων. Η κυβέρνηση µπορεί ενδεχοµένως να βελτιώσει τις εκβάσεις της αγοράς εάν υπάρχει το φαινόµενο της αποτυχίας της αγοράς ή εάν η έκβαση της αγοράς είναι άδικη.
Περίληψη Ηπαραγωγικότηταείναιηβασικήπηγήτου βιοτικού επιπέδου. Ορυθµόςµεταβολήςτουχρήµατοςείναιη βασική πηγή του πληθωρισµού. Η κοινωνία αντιµετωπίζει µια βραχυπρόθεσµη σχέση µεταξύ του πληθωρισµού και της ανεργίας.