A `m`-4 Ak{` H$m C[ `mg gmohà` ï H$œ`-[j

Σχετικά έγγραφα
oejm H$s YmaUm: kmz_r_mßgr` Am a e jouh$ gwyma `h Amb{I Hw$N> dfm~ H{$ Xm amz oejm, ode{fv: mwo_h$ [na { `

am ` gß Xm` ode{f H{$ ÒHy$bm H$m{ [ gm `m X{? oejm EH$ E{gm gmd OoZH$ Edß mwo_h$ ew^ h Om{ Ï`o $ [na { `

'( )*(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( +

Parts Manual. Trio Mobile Surgery Platform. Model 1033

C 1 D 1. AB = a, AD = b, AA1 = c. a, b, c : (1) AC 1 ; : (1) AB + BC + CC1, AC 1 = BC = AD, CC1 = AA 1, AC 1 = a + b + c. (2) BD 1 = BD + DD 1,

Το άτομο του Υδρογόνου

WEDNESDAY, 15 NOVEMBER 2017 WPP : REGN.NO.GWL.DN.11. Dhruv Periwal XI C

2013/2012. m' Z (C) : V= (E): (C) :3,24 m/s. (A) : T= (1-z).g. (D) :4,54 m/s

DC BOOKS. H-ml-c-n-s-b- -p-d-n- -v A-d-n-b-p-w-a-p-¼-v

!"!# ""$ %%"" %$" &" %" "!'! " #$!

ΓΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΝ. Εικόνα 1. Φωτογραφία του γαλαξία μας (από αρχείο της NASA)

"#$%$$ &* '#( "#$%$$,$*- ') % %$$. '#-) -& $$ #)**-% -"*! :6 -#0! :888 -! #;/$-

Νόµοςπεριοδικότητας του Moseley:Η χηµική συµπεριφορά (οι ιδιότητες) των στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού.

HONDA. Έτος κατασκευής

lr gmbª JmWm MVwW gmonmz

/&25*+* 24.&6,2(2**02)' 24

ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΤΗΤΑΣ : Οι ιδιότητες των χηµικών στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού.

!"#$ % &# &%#'()(! $ * +


DC BOOKS. a-pl½-z-v iao-w Da-c-n

!!" #7 $39 %" (07) ..,..,.. $ 39. ) :. :, «(», «%», «%», «%» «%». & ,. ). & :..,. '.. ( () #*. );..,..'. + (# ).

())*+,-./0-1+*)*2, *67()(,01-+4(-8 9 0:,*2./0 30 ;+-7 3* *),+*< 7+)0 3* (=24(-) 04(-() 18(4-3-) 3-2(>*+)(3-3*

!"#$ "%&$ ##%&%'()) *..$ /. 0-1$ )$.'-

Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ. Παππάς Χρήστος Επίκουρος Καθηγητής

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ BMW / MINI (Ισχύει από 15/01/2018) ΚΙΒΩΤΙΟ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ ΚΥΒΙΣΜΟΣ ΙΣΧΥΣ (HP)

Đường tròn : cung dây tiếp tuyến (V1) Đường tròn cung dây tiếp tuyến. Giải.


OILGEAR TAIFENG. (ml/rev) (bar) (bar) (L/min) (rpm) (kw)

τροχιακά Η στιβάδα καθορίζεται από τον κύριο κβαντικό αριθµό (n) Η υποστιβάδα καθορίζεται από τους δύο πρώτους κβαντικούς αριθµούς (n, l)

TALAR ROSA -. / ',)45$%"67789

!! "#$%& ! " # $ &%"+,(-. (# / 0 1%23%(2443

m r = F m r = F ( r) m r = F ( v) F = F (x) m dv dt = F (x) vdv = F (x)dx d dt = dx dv dt dx = v dv dx

a,b a f a = , , r = = r = T

!"#!$% &' ( )*+*,% $ &$ -.&01#(2$#3 4-$ #35667

A 1 A 2 A 3 B 1 B 2 B 3

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (1) Ηλία Σκαλτσά ΠΕ ο Γυμνάσιο Αγ. Παρασκευής

Αλληλεπίδραση ακτίνων-χ με την ύλη

Α Δ Ι. Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου GL n (R) / SL n (R)

A ym-bw- 2 Ip-am-c-\m-im-s - km-ln-xy- \n-cq-]-wwa-lm-i-hn-

Wb/ Μ. /Α Ua-, / / Βζ * / 3.3. Ηλεκτρομαγνητισμός Ι Μ. 1. Β = k. 3. α) Β = Κ μ Π 2. B-r, 2 10~ ~ 2 α => I = ~ } Α k M I = 20Α

! "#" "" $ "%& ' %$(%& % &'(!!")!*!&+ ,! %$( - .$'!"

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 222/5

ο3 3 gs ftffg «5.s LS ό b a. L Μ κ5 =5 5 to w *! .., TJ ο C5 κ .2 '! "c? to C φ io -Ρ (Μ 3 Β Φ Ι <^ ϊ bcp Γί~ eg «to ιο pq ΛΛ g Ό & > I " CD β U3

!"! # $ %"" & ' ( ! " # '' # $ # # " %( *++*

~gýv Voam ñdmjv h. AJ«Ymam. g nmxh$s`

Αλγεβρικες οµες Ι Ασκησεις - Φυλλαδιο 7

m i N 1 F i = j i F ij + F x

ITU-R P (2012/02)

Im-e-Øn-s I-hn tum. Fw.-F-kv. ta-t\m

! "# $"%%&$$'($)*#'*#&+$ ""$&#! "#, &,$-.$! "$-/+#0-, *# $-*/+,/+%!(#*#&1!/+# ##$+!%2&$*2$ 3 4 #' $+#!#!%0 -/+ *&

A Compilation of Iraqi Constitutions And Comparative Studies of International Human Rights Standards


Teen Physique. 131 Luke Smith Lance Manibog Donail Nikooei 4 137


ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕ. Ι..Ε.

d dx x 2 = 2x d dx x 3 = 3x 2 d dx x n = nx n 1

PHƯƠNG TRÌNH MẶT PHẲNG


SUPPLEMENTAL INFORMATION. Fully Automated Total Metals and Chromium Speciation Single Platform Introduction System for ICP-MS

f(w) f(z) = C f(z) = z z + h z h = h h h 0,h C f(z + h) f(z)

X Y 5 Z 2404 [0\0 234 ] = \ ] Y^\_ 054 ] ` 0_\04 4 a = ] 8 b 8b 8 c d X e e \0] 4 `4Z e \ 5023 f \ 5 g h i] 50] 5 `0 4 j k lmn l m

!"! #!"!!$ #$! %!"&' & (%!' #!% #" *! *$' *.!! )#/'.0! )#/.*!$,)# * % $ %!!#!!%#'!)$! #,# #!%# ##& )$&# 11!!#2!


,, #,#, %&'(($#(#)&*"& 3,,#!4!4! +&'(#,-$#,./$012 5 # # %, )

!"#$ %"&'$!&!"(!)%*+, -$!!.!$"("-#$&"%-

WXEY Z Z [\ ] ^] Y _A` Z aebec(y ] ] [Ẍ d _A\e] fe[xe[ga\ [[_Ad

Š ˆ ˆ ˆ Š ˆ ˆ Œ.. μ É Ó

ΑΛΓΕΒΡΙΚΕΣ ΟΜΕΣ Ι. Ασκησεις - Φυλλαδιο 7

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. της 6ης Νοεμβρίου 2006

ΛΥΣΕΙΣ. 1. Χαρακτηρίστε τα παρακάτω στοιχεία ως διαµαγνητικά ή. Η ηλεκτρονική δοµή του 38 Sr είναι: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 10 4s 2 4p 6 5s 2

5 Ι ^ο 3 X X X. go > 'α. ο. o f Ο > = S 3. > 3 w»a. *= < ^> ^ o,2 l g f ^ 2-3 ο. χ χ. > ω. m > ο ο ο - * * ^r 2 =>^ 3^ =5 b Ο? UJ. > ο ο.


➆t r r 3 r st 40 Ω r t st 20 V t s. 3 t st U = U = U t s s t I = I + I

Appendix B Table of Radionuclides Γ Container 1 Posting Level cm per (mci) mci

w w w. b e t h e l p a t r i k a. o r g {]-Wmaw ae -c-bp-ss h-en-b-_m-hmb-v v hµy kn.]n.nmt m A \v bm{x-samgn

ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 2014 ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 4 ο ΘΕΜΑ Επιμέλεια : xr.

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ Λ. ΑΙΔΗΨΟΥ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Α ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

Masters Bikini 45+ A up to 5'4"

AP1511 (Preliminary) General Description. Features. Applications. Simplified Application Circuit. Anwell Semiconductor Corp.

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 28 ΜΑΪΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Sheet H d-2 3D Pythagoras - Answers

#%" )*& ##+," $ -,!./" %#/%0! %,!

Zm-tam-Z-c-\v B-ap-Jw

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

Original Lambda Lube-Free Roller Chain

ITU-R P (2009/10)

Estimation of grain boundary segregation enthalpy and its role in stable nanocrystalline alloy design

Leaving Certificate Applied Maths Higher Level Answers


999 tnm-tzym-ø-c-߃- Xm-^v- vhttp://

!"##$%& '()*+,-./ ,*+, *4*5 6 #7#*8*8*94#* 56)/:::3; '<( = />. / 2 0 *+, ' ()-

Tứ giác BLHN là nội tiếp. Từ đó suy ra AL.AH = AB. AN = AW.AZ. Như thế LHZW nội tiếp. Suy ra HZW = HLM = 1v. Vì vậy điểm H cũng nằm trên

]Zp _[ I 8G4G /<4 6EE =A>/8E>4 06? E6/<; 6008:6> /8= 4; /823 ;1A :40 >176/812; 98/< ;76//40823 E182/;G g= = 4/<1

1 B0 C00. nly Difo. r II. on III t o. ly II II. Di XR. Di un 5.8. Di Dinly. Di F/ / Dint. mou. on.3 3 D. 3.5 ird Thi. oun F/2. s m F/3 /3.

u(x, y) =f(x, y) Ω=(0, 1) (0, 1)

Answers to practice exercises

Το αντικείμενο αυτό είναι χειροποίητο από 100% οικολογικό βαμβάκι, με φυτικές βαφές και φυτική κόλλα.

&,'-- #-" > #'$,"/'3&)##3!0'0#!0#/# 0'0';&'"$8 ''#"&$'!&0-##-""#;-# B

_YkR${R x(eu 7BjZ$BtR B VRR$t8 t '1

Transcript:

A `m`-4 Ak{` H$m C[ `mg gmohà` ï H$œ`-[j 4.1. H$Wm-odYmZ 4.2. [mã-gß`m{oz 4.3. gßd{xzm 4.4. g_ò`m

A `m`-4 Ak{` H$m C[ `mg gmohà` ï H$œ`-[j 4. 1. H$Wm-odYmZ ï Ak{` A[Zr VrZ H $ov`m H{$ AmYma [a oh Xr C[ `mg _ EH$ odoeô> ÒWmZ [m MwH{$ h $& CZH{$ VrZ C[ `mg H$Wm amzm H$s oô> g{ Ao Vr` h $& Am. ZßXXwbma{ ]mo[{`r Z{ Ak{` H$m{ Ï`o $dmxr C[ `mgh$ma H$s gßkm X{V{ h E ^r C h gm_mooh$ dòvw pòwov H$m omãh$ma Am a _Zm{d kmozh$ C[ `mgh$ma H$hm h $& CZH{$ C[ `mgm _ EH$ AoVe` AmÀ_H $o V Am a Ahß _wi H$bmH$ma H$s Pm±H$s o_bvr h $& Ak{` H{$ C[ `mgm _ [mìmmà` _Zm{odkmZ H$s Jhar N>m[ o_bvr h $& CZ_ H$m_ Hßw$R>mAm H$m odìb{fu, _mzogh$ odh $ov`m H$m omãu N>Ÿ-M{VZm H$s Ao^Ï`o $, _Z H{$ gy _ ÒVam VH$ [h± MZ{ H$m `mg Am a AdM{VZ _Z H$m{ omoãv H$aZ{ H{$ H$Wm `m{j o_bv{ h $& Ak{` _ybvï _mzd _Z H{$ H$Wm oeî[r h $& CZH{$ C[ `mgm _ AmXe H{$ Abmdm `WmW H$m AoYH$moYH$ AmJ h o_bvm h $& CZH$m C {Ì` C[ `mg _ Z Vm{ KQ>ZmAm H$m oz_m U H$aZm h, Z ]m oh $`mh$bm[m H$m oddau ÒVwV H$aZm, ]pîh$ Ï`o $ Mnaà H$s AmßVnaH$ M{VZm H$m C mq>z Am a ozí$[u H$m{ hr d{ AoYH$ gmw H$ _mzv{ h $& ]mo[{`ror H$m H$hZm h oh$ "H$hmZrH$ma (H$WmH$ma) H{$ Í$[ _ Ak{` H$s oô> _wª`v`m Ï`o $ Mnaà H$s Am{a ahr h $&' 1 "e{iaï EH$ OrdZr' VrZ ^mjm _ ]Zm h Am h, oogh{$ Xm{ ^mj H$moeV h E h $& Ak{` Z{ H$hm h, "VrZm ^mj EH$ hr H$Wm gyã _ Jw±W{ hm{h$a ^r m`ï gß[yu 101

h $& H$hm Om gh$vm h oh$ OrdZr dmòvd _ VrZ ÒdVßà C[ `mgm H$m AZwH $_ h $&' 2 Ak{` H{$ A[Z{ e Xm _ "e{iaï EH$ OrdZr' EH$ AYyar OrdZr h, Om{ KZr^yV d{xzm H$s H{$db EH$ amv _ X{I{ JE "odoz' H$m{ e X-] H$aZ{ H$m `mg h $& b{ih$ `mvzm _ Wm, BgobE dh IwX H$m{ Ô>m g_pvm h, `m oh$ d{xzm _ EH$ eo $ h Om{ oô> X{Vr h $& dh amv b{ih$ H{$ obe AgmYmaU Wr$& Cg{ odìdmg hm{ J`m Wm oh$ [wobg Cg{ ]ßXr ]ZmH$a CgH{$ OrdZ H$m AßV H$aZ{ dmbr h $& `ox `hr CgH{$ OrdZ H$m AßV h, Vm{ CgH{$ OrdZ H$m _m{b `m h? Bg ookmgm VWm `mvzm H$s [ Zr Edß Jhar oô> g{ AmJ{ CgH$m OrdZ Yra{-Yra{ IwbZ{ bjm$& OrdZ H{$ ahò` H$m{ [mh$a [ ogb g{ VrZ gm [fi{ obi S>mb{, Om{ AmJ{ MbH$a "e{ia ï EH$ OrdZr' H{$ Í$[ _ H$moeV h E$& "e{ia'eh$ H $mßovh$mar Zm`H$ h $& odkmz H{$ H$m` -H$maU gß]ßy [a Jham odìdmg h $& Ak{` ÒdrH$ma H$aV{ h oh$ e{ia H$m oz`ovdmxr OrdZ-Xe Z gm_m `Vï CgH{$ b{ia H$m ^r OrdZ-Xe Z h $& Bgr oô>h$m{u H$m{ "e{ia ï EH$ OrdZr' _ gmh$ma Í$[ X{Z{ H$m `mg oh$`m h $& oh$gr KQ>Zm H$s Mm{Q> g{ e{ia H$m OrdZ Xr hm{ CR>Vm h $& Bgr _ CgH{$ OrdZ H$s _hmzvm h Am a Bgr _ CgH$s XrZVm h $& _hmzvm BgobE oh$ CgH$s ookgm _ bjz h, ozapple>m h Am a XrZVm BgobE oh$ `mvzm H$s Vrd Vm H{$ H$maU dh X`Zr` OmZ [ S>Vm h $& e{ia h{vwdmxr ]Z OmVm h Am a Ohm±-Vhm± VH $ H$s ^yb H$aZ{ bjvm h $& BZ e Xm _ b{ih$ e{ia H{$ OrdZ Xe Z H$m{ Ò[Ô> H$aVm h Am a AmJ h H$aVm h oh$ Cg_ b{ih$ Am a e{ia H$m `wj ]m{bvm h $& b{ih$ H$m gßvï` h oh$ "AmYwoZH$ `wj H{$ AoYH$mße d kmozh$ VWm _Zm{d kmozh$ ^r Hw$N>> Bgr H$ma H{$ oz`ovdmxr h $&' 3 e{ia H$m OrdZ-Xe Z AmYwoZH$ `wj H{$ OrdZ Xe Z g{ _{b ImVm h $& e{ia AmYwoZH$ `wjrz Ï`o $ H$m VrH$ h $& C[ `mg _ EH$ Ï`o $ H{$ ozor OrdZ H$s d{xzm Edß `mvzm H$m omãu hm{v{ h E Cg_ `wj H$m ]m o H$ gßkf h $& oogh{$ \$bòdí$[ 102

Ï`o $ H$m odh$mg AWdm ımg hm{vm h $& b{ih$ [a \ $m`s> H{$ _Zm{odkmZ, oz`ovdmx Am a _m g H{$ AoW H$ oz`ovdmx H$m ^md [ S>m h $& e{ia Z{ A[Z{ OrdZ _ Bgr oz`ovdmx H$m{ AmÀ_gmV oh$`m h $& OrdZ H$s g_òv KQ>ZmE± e{ia H{$ Mmam Am{a Ky_Vr h $& O _ g{ b{h$a _ À`w H{$ ma VH$ \ $b{ Bg odòv V [W H$m oddau hr C[ `mg H$m odf` h $& Ak{` C[ `mg H$s ^yo_h$m _ obiv{ h oh$ "e{ia H$m{B ] S>m AmX_r Zht, dh A N>m AmX_r ^r Zht h $& b{oh$z dh _mdzvm g{ gßomv AZw^d H{$ H$me _ A[Zr B _mzxmar g{ A[Z{ H$m{ [hmmzz{ H$s H$m{oee H$a ahm h $... dh OmJÍ$H$, ÒdVßà Am a B _mzxma h, Km{a B _mzxma$&' 4 EH$ ÒWmZ [a Ak{` `h AmJ h H$aV{ h oh$ "Cg_ (e{ia _ ) _{am g_mo Am a _{am `wj ]m{bvm h $& dh _{a{ Am a e{ia H{$ `wj H$m VrH$ h $&' 5 S>m. ZJ{ H$s YmaUm h oh$ e{ia H$s eo $ CgH{$ AXÂ` AhßH$ma H$s eo $ h $& CgH{$ OrdZ _ [mzm hr [mzm h, X{Zm Zht h $& Bg YmaUm H$s [woô> _ dh e{ia H$s EH$ Co $ H$m EH$ CXmhaU X{V{ h ï "_wp{ _yov CVZr Zht MmohE, _wp{ _yov [yoh$ MmohE$&... _wp{ dh MmohE Om{ _{ar Am{a X{I{$&' Amaß^ _ hr CgZ{ AhßH$ma H$m{ BVZ{ g_j Í$[ _ ÒdrH $V H$a ob`m h oh$ dh A[Z{ gß[h $ _ AmZ{dmb{ g^r Ï`o $`m g{ A[Z{ AhßH$ma H{$ [m{fu H$s _mßj H$aVm h $& [wèfm g{ dh AmXa _mßjvm h, oû`m g{ fl`ma$& CgH{ OrdZ _ AZ{H$ b S>oH$`m± AmVr h, oozg{ ÒZ{h g{ dßomv e{ia fl`ma H$s _mßj H$aVm h $& `{ g^r Cg{ fl`ma X{Vr hr h $& Om{ Hw$N> [mvr h dh AoYH$ g{ AoYH$ EH$ hîh$m-gm AmÀ_ d hr hm{vm h $& Cg_ dh gß[yu AmÀ_- {nav Zht hm{vr, dh AmÀ_m{gJ Zht hm{vr, oog{ fl`ma H$m [yam Zm_ ox`m Om gh{$$&' 6 A[Z{ OrdZ _ e{ia AZ{H$ Zmna`m H{$ gß[h $ _ AmVm h Am a À`{H$ H$m gß[h $ Cg{ EH$ Z`m AZw^d X{Vm h $& dh A[Zr _m± H{$ ÒZ{h Edß odìdmg g{ dßomv ahvm h $& 103

`h CgH{$ OrdZ H$m Km{a A^md h $& _m± Z{ [wã H$m{ H$^r Zht g_pm$& dh H$R>m{a Òd^md H$s, emgz o `, B Ó`mbw _m± h $& CgH$s ]hz gaòdvr oog{ dh ]h V ÒZ{h H$aVm h, oddmh hm{z{ [a ggwamb Mbr OmVr h $& e{ia H$m{ g_pmz{ dmbm H$m{B Zhrß ahvm$& CgH{$ _Z H$m{ Jhar R>{g bjvr h $& o_g ov^mbmb EH$ Ag\$b ]mb _ Ãr H$m CXmhaU h $& _ouh$m EH$ AmYwoZH$ `wdvr h, Om{ Zd`wdH$m g{ ozïgßh$m{m ^md g{ o_bvr h Am a Om{ OmZ-]yP H$a A[Z{ H$m{ o_q>mz{ [a Vwbr h B h $& emßov ÈΩUm ]mbm h, Om{ H$ÈUm H$s ^mdzm OJmVr h $& erbm ÒZ{h_`r oeó`m h $& Bg ÒZ{h H$m{ C[ `mg _ AYyam N>m{ S> ox`m J`m h $& emaxm oh$em{amdòwm _ _Z H{$ Amd{J [yu AmH$f U H$m omã h $& e{ia CgH{$ ÒZ{h H$m{ [mz{ H{$ obe `ÀZerb ahvm h $& qh$vw eer H$m fl`ma e{ia H{$ obe gdm oyh$ _hàd aivm h $& dh Cg{ AZm`mg o_bm h $& {_ H{$ j{ã _ e{ia Amaß^ g{ hr ] S>m jw Y, AgßVwÔ> Am a ozame ahm h $& Cg{ H{$db dmgzm_` fl`ma Zht MmohE; Cg{ gßd{xzerb Ï`o $ MmohE, Om{ CgH{$ ˆX` H{$ Ò[ßXZ H$m{ ^br-^mßov gwz gh{$$& ÒZ{h H{$ gmw {aum ^r hm{, {_ H{$ gmw odd{h$ ^r hm{$& eoe _ AZwamJ VWm odd{h$ H$m AX ^wv gpâ_lu h ; dh ] S>r {aum_`r h $& e{ia O _ g{ hr od m{hr Edß eo $embr hm{z{ [a ^r A[Z{ OrdZ H$m b ` Zht X{I [mvm$& A[Zr C {Ì`hrZVm _ dh ]wp OmZ{ H$s _m±j H$m AZw^d H$aZ{ bjvm h Am a EH$ oxz AmÀ_hÀ`m H$m C[m` Im{O ozh$mbvm h $& V^r CgH{$ OrdZ _ eoe AmVr h Am a AmH$a Òd{ N>m g{ A[Zm-Am[ X{ S>mbVr h Am a OrdZ [W [a bmz{ H$m `ÀZ H$aVr h $& e{ia H$m{ ]Zm X{Z{ H{$ obe dh A[Z{ H$m{ o_q>m X{Z{ H$m gßh$î[ H$aVr h $& [ov mam [naà` $m eoe H$bßH$ H$m ^ma b{h$a e{ia H{$ gmw ahvr h $& A^r VH$ e{ia Z{ b S>Z{ H$m{ hr Òd`ß gm ` _mzm Wm; [a eer H$m{ [mh$a dh CgH{$ obe b S>Z{ bjvm h $& qh$vw eoe H$s _ À`w hm{ OmVr h $& o\$a ^r dh e{ia H{$ obe oma VZ {aum ]Zr ahvr h $& eoe H$s _ À`w H$m{ Ï`W Zht 104

_mzm Om gh$vm$& CgH$s _ À`w _ ÒZ{h H$s odo` h, OrdZ H$s Jna_m h $& eoe-e{ia H$s g_ò`m H{$db {_ H$s g_ò`m Zht h, dh EH$ gm_mooh$ g_ò`m ^r h $& S>m. ZJ{ Z{ eoe H{$ ov e{ia H{$ ^md H$m{ "]hz H{$ ov aov' H$hH$a BgH$s Ambm{MZm H$s h $& `h R>rH$ h oh$ e{ia Z{ eoe H$m{ ]hz H$hm h, qh$vw eoe CgH$s gjr ]hz Zht h Am a Xygam, ^mavr` g_mo _ ]hz H{$ AoVna $ gß]m{yz H$m H$m{B Xygam T>ßJ MobV Zht h $& b{ih$ H{$ e Xm _ -"e{ia H$s OrdZ JmWm H{$ _yb _ Ï`Wm H$s [odãvm h, [amo` H$s ObZ h $& e{ia H{$ OrdZ Z{ gß[yov Vm{ [m br h, qh$vw dh V o Zhrß h $& dh d gr hr h O g{ oh$gr Z{ ^m{oz [mh$a ^yi Vm{ o_q>m br hm{, qh$vw fl`mg Z o_q>m [m`m hm{$& BgobE dh gß[yov Am[yoV H$s H$hmZr h $&' 7 A[Z{ ˆX` H{$ ^ma H$m{ hîh$m H$aZ{ H{$ obe e{ia A[Zr H$hmZr gwzmvm h $& Cg{ OrdZ _ Jhar Mm{Q> [h ±Mr h $& dh [mr>h$ H$s X`m Zht MmhVm, ghmzw^yov MmhVm h $& MnaÃ-oMÃU H$s oô> g{ e{ia H$m Mnaà gßpìbô>> h, AZ{H$ [jr`$& e{ia H$m Mnaà odh$mgerb h $& e ed g{ CgH{$ Òd^md _ Om{ ]ro g{ o_bvm h,cgh$m AmJ{ MbH$a odh$mg hm{vm h $& ÒZ{h g{ dßomv ]mbh$ Cg{ [mz{ H{$ obe g_mo H{$ ov, Í$o T>dmX H{$ ov, [aß[amjv _m `VmAm H{$ ov odam{y H$aVm h $& e{ia oeojv _ ` dj H$m VrH$ h, Om{ ^`ßH$a gm_mooh$ gßkf g{ J ÒV h $& _ `dju` dmvmdau _ Cg{ A[Zm OrdZ KwQ>m h Am OmZ [ S>Vm h $& b{ih$ e{ia H$s amzm H$aH{$ Bg dj H$s [aß[amam g{ _wo $ [mz{ H{$ obe N>Q>[Q>m ahm h $& dh e br gß]ßyr ]ßYZm g{ _wo $ [mzm MmhVm h $& C[ `mg _ H$ht a{im omã h, H$ht oz]ßy h, H$ht `mãm H$m oddau h, H$ht J JrV h Am a H$ht Ï`mª`mZ e br H$m g_md{e h $& BZH{$ o_lu g{ amzm _ ododyvm VWm ZdrZVm AmB h $& e br H$s g]g{ ] S>r 105

ode{fvm _Zm{odH$mam H$m gy _ odìb{fu h $& b{ih$ H$s oô> [mãm H{$ Jha{ g{ Jha{ Vb H$m{ N>yH$a CZH$s _mzogh$ pòwov`m H$m{ C^maVr Am a ozimavr h $& "ZXr H{$ r[' Ak{` H$m Xygam C[ `mg h, oog_ C hm Z{ BZ{-oJZ{ [mãm H{$ ghma{ OrdZ H{$ ov E{H$ odoeô> oô>h$m{u H$m{ ov[moxv H$aZ{ H$m `mg oh$`m h $& C[ `mg H$m H $ o]ßxw S>m. ^wdz EH$ og d kmozh$ h $& H$m pò_h$ apì_`m H$s Im{O> H$aZ{ dmbm o_v^mfr d AßV_w I$& a{im EH$ oeojv Zmar h, oogh$m CgH{$ [ov h{_ Z{ [naà`mj H$a ox`m h ; `m oh$ Xm{Zm [aò[a {_ Zht H$a [me$& Jm am EH$ A ` b S>H$s h oogh{$ [nadma g{ ^wdz H$m [wamzm [nam` h $& Xm{Zm _ JwÈ-oeÓ`m H$m gß]ßy h $& Jm am H$m{ gßjrv g{ AZwamJ h $& H$m b{o H$s oejm g_m H$aH{$ dh H$ht XojU ^mav _ OmH$a gßjrv od m ogivr h $& ]mx _ dh ]Zmag H{$ oh$gr H$m b{o _ A `mo[h$m hm{ OmVr h $& Mß _myd EH$ [ÃH$ma h - jw, BÓ`m bw VWm CVmdb{ Òd^md H$m$& dh a{im Am a Jm am Xm{Zm g{ ^br-^mßov [naomv h $& a{im g{ ^wdz H$m W_ o_bz ^r CgH{$ `hm± hm{vm h $& Mß Z{ A[Zr Ûr H$m{ N>m{ S> ox`m h ; `m oh$ dh [wamz{ T>>a} H$s Zmar h $& a{im Am a Jm am H$s Vah AmYwoZH$ Zht h $& Mß _myd a{im Am a Jm am Xm{Zm _ g{ oh$gr EH$ H$m{ [m b{z{ H{$ obe ozaßva `mg H$aVm h $& [aßvw Xm{Zm H$m ^wdz H$s Am{a PwH$md X{IH$a B Ó`m g{ PwgbH$a AßV _ ^wdz H{$ obe _mj N>m{ S>H$a ]ß]B Mbm OmVm h $& a{im g{ ^ Q> hm{z{ [a ^wdz O gm AmÀ_oZapple> AmX_r ^r CgH$s Am{a AmH $oô> hm{vm h Am a gmw hr a{im ^r CgH$s Am{a AmH $Ô> hm{vr h $& Xm{Zm _ Om{ gß[h $ ÒWmo[V hm{vm h, dh H $_eï Amgo $ H$m Í$[ YmaU H$a b{vm h $& a{im Om{ A[Z{ [nv g{ AbJ hm{h$a AH{$br ^Q>H$ ahr h, Cgr _ A[Zr gmar Amem Am a A[Z{ gh$b ß m H$m e_z [mvr h $& ^wdz Am a a{im H$m gß]ßy ozpìmv Am a AoZpÌMV ]Zm ahvm h $& CZH$m 106

AH{$b{ [hm S>m [a g a H{$ obe ozh$b [ S>Zm, CZH{$ [maò[nah$ gß]ßym H$m{ Am a ^r Jham ]Zm X{Vm h $& d{ EH$-Xyga{ H{$ BVZ{ ozh$q> Am OmV{ h oh$ C h EH$ OoQ>b pòwov H$m gm_zm H$aZm [ S>Vm h $& a{im H{$ J^ dvr hm{z{ H$s gymzm ^wdz H{$ _Z _ [m[ H$s ^mdzm OJmVr h $& ^wdz H$m a{im H{$ ov ÒZ{h oeowb hm{z{ bjvm h $& OrdZ H$s EH$ ^yb Cg{ ozaßva H$mQ>Vr ahvr h $& a{im H$m ÒZ{h Cg{ Mw^Z{ bjvm h $& Bg AgmYmaU CbPZ _ dh AH{$b{ d{xzm H{$ ^ma H$m{ CR>mE h E h $& CYa a{im Qy>Q> MwH$s h $& CgZ{ d{xr H{$ oddmh H$s F$MmAm H$m{ H$^r _hàd Zht ox`m, qh$vw ÒZ{h Z{ ^r CgH$m gmw Zht ox`m$& `h CgH${ OrdZ H$s Km{a ods>ß]zm h $& ^wdz d a{im EH$-Xyga{ g{ Xya hm{z{ bjv{ h $& a{im Xygam oddmh H$aH{$ ^wdz H$m{ _w $ H$a X{Vr h $& dh Jm am H{$ ov ^wdz H{$ ÒZ{h g{ AdJV hm{ MwH$s h $& dh Xm{Zm H{$ OrdZ H$m{ gwir X{IZ{ H$s H$m_Zm H$aVr h $& `h CgH{$ À`mJ H$m [amh$mô>m h $& Jm am ^r EH$oZapple> hm{h$a ^wdz H$m{ A[Z{ AßVa H$m ÒZ{h Ao[ V H$aVr h $& ^wdz Mmh{ Jm am g{ oh$vzm Xya ahm h, qh$vw Yra{-Yra{ CgH{$ ozh$q> AmZ{ bjvm h $& Jm am H{$ OrdZ _ g]g{ ] S>m BÔ> `h h oh$ dh ^wdz H$m{ gwir X{I gh{$$& dh CgH{$ obe Or ahr h ; `m oh$ dh Cgr _ OrVr h $& CgH{$ ÒZ{h _ dmàgî` H$m [wq> h $& AßV _ ^wdz Jm am H{$ ÒZ{h-VßVwAm _ ]±Y OmVm h $& Bg H$ma ^wdz H$s OrdZ-JmWm H$m{ g_m H$a ox`m OmVm h $& "A[Z{ A[Z{ AOZ]r' C[ `mg H$s H$Wm AgmYAmaU h $& Bg C[ `mg _ _Zm{odÌb{fU dmx H$m `m{j AÀ`ßV gy _ Í$[ _ oh$`m J`m h $& [mãm H$s _ZïpÒWoV`m Am a CZH{$ _mzogh$ VZmdm H{$ odìb{fu H{$ ghma{ hr BgH$s bkw H$Wm AmJ{ H$s Am{a a JVr MbVr h $& EH$ ]o\ $b{ X{e _ H$mR> H{$ _H$mZ _ lr_vr g{î_m EH{$bm{\$ H{$ gmw VÈUr `m{h{$ Hw$N> oxzm H{$ obe ah ahr h $& `m{h{$ dhm± g a H$aZ{ Am a ]\ $ [a Xm S>Z{ AmB Wr Am a [hm S> H{$ ]rm H$mR> H{$ ]ßJb{ H$s pòwov g{ AmH $oô> hm{ JB Am a Ka H$s 107

_mboh$z g{î_m g{ dhm± ahz{ H$m ÒVmd oh$`m$& g{î_m J S>{na`{ H$s _m± h - CgH{$ VrZ b S>H{$ dhm± _ XmZ _ JE h E h ß Am a Om S>{ H{$ ]mx hr bm Q>H$a AmZ{ dmb{ h $& C[ `mg H$m Amaß^ Cg H$mR>Ka [a ]\ $ H{$ [hm S> H$m Qy>Q>H$a ojaz{ g{ hm{vm h $& "EH$mEH$ gfimq>m N>m J`m$& Cg gfimq>{ _ hr `m{h{$ R>rH$ g{ g_p gh$s oh$ ozo_f-^a [hb{ ^r oh$vzr Om{a H$m Y_mH$m h Am Wm$& ]pîh$ Y_mH$m H$m{ _mzm{ AY ]rm _ X]mH$a hr EH$mEH$ gfimq>m N>m J`m Wm...' 8 `h Y_mH$m ]\ $ H{$ [hm S> H{$ Qy>Q>H$a ojaz{ H$m Wm$& A] Xm{Zm{ß Bg H$mR> H{$ Ka _ Om S>{ ^a H{$ obe ]ßX hm{ OmV{ h $& H$_ g{ H$_ T>mB -VrZ _hrz{ Bg ]\ $ g{ ]ßX Ka _ g_` H$mQ>Z{ H$s Zm ]V Am OmVr h $& g{î_m Vm{ em`x BgH{$ obe V `ma ^r Wr$& dh [hb{ ^r EH$-AmY Om S>m dhm± H$mQ> MwH$s h $& b{oh$z VÈUr `m{h{$ H{$ obe À`moeV Wm$& d g{ H$mR> H{$ Ka _ Om S>{ ^a H{$ obe [`m ImZ{-[rZ{ H$m gm_mz Wm Am a M]u H{$ ÒQ>m{d H{$ obe H$m\$s BßYZ ^r$& b{oh$z Om S>{ ^a H{$ obe ]ßX hm{z{ H$s ]mv gwzh$a `m{h{$ H$hVr h $ï _{ar Vm{ Nw>o >`m± ^r BVZr Zht h $& V] g{î_m H$hVr h ï "Nw> >r Vm{ em`x _{ar ^r BVZr Zht h - [a?' 9 _ À`w g{ gmjmàh$ma Bg C[ `mg H$m odf` h $& `m{h{$ H$m{ bjvm h oh$ em`x g{î_m gm{m ahr h oh$ d{ Xm{Zm A] ]M Jr Zht$& Cg{ bjvm h oh$ ]\ $ g{ T>±H$m `h H$mR> H$m ]ßJbm CZH$s H$] ]Z OmEJm- "b{oh$z H$] ]Z `m OmEJm, H$] Vm{ ]Zr-]dmB V `ma h Am a C ht H$m{ _azm ]mh$s h $&' 10 A] Xm{Zm Om S>{ ^a gmw ahz{ H{$ obe ]m ` h $& V] g{î_m H$hVr h oh$ - 108

...' 11 "A^r Vm{ h_-vw_ ^r AOZ]r g{ h, [hb{ h_ bm{j Vm{ [yar [hmmz H$a b BgH{$ ]mx H$s ]mv `m{h{$ H$s S>m`ar H{$ _m `_ g{ h_ma{ gm_z{ AmVr h $& ]ßX hm{ OmZ{ H{$ Xgd oxz g{ `m{h{$ S>m`ar obizm ewè H$aVr h, oog_ X ozh$ KQ>ZmE± Am a X ozh$ KQ>ZmE± ^r `m hm Jr? Am a g{î_m H{$ ov CgH$s ovoh $`m H$m du Z h $& g{î_m CgH{$ obe AÀ`moYH$ AOZ]r hm{ OmVr h $& BVZm hr Zht g{î_m H{$ emßv, gß`v, AmÒWm`w $ Ï`dhma H$m{ X{IH$a dh g{î_m H{$ ov AmH $m{e g{ ^a CR>Vr h $& g{î_m Am a `m{h{$ oô>- ^{X H$s doh g{ hr EH$ Xyga{ g{ AbJmd _hgyg H$aVr h ß, b{oh$z `h ^{X VÈUr `m{h{$ _ `mxm ]Zm ahvm h $& oh $g_g H$m oxz d{ H$mR>Ka _ o]vmvt h $& `m{h{$ H{$ _Z _ AZ{H$ ]mvm [a "Km{a odam{y' H{$ ^md ]b hm{ OmV{ h ß$& BVZm hr Zht dh _hgyg H$aVr h oh$ "dhm± g{î_m Am a `m{h{$ H{$ Abmdm EH$ Vrgam ^r h $&' 12 Am a dh Vrgam h "_ À`w'$& `m{h{$ ^` g{ ^a OmVr h $& b{oh$z g{î_m AmÒWmdmZ h $& CgH{$ _Z _ _ À`w H{$ ov ^r ÒdrH$ma H$m ^md h $& BVZm hr Zht `m{h{$ H{$ ov H$m{B odam{y H$m ^md ^r CgH{$ _Z _ Zht h $& `m{h{$ H$m{ bjvm h oh$ "dh (g{î_m) OmZVr h Am a OmZ H$a _av{ h E ^r ooe Om ahr h Am a _ hˇ± oh$ OrVr h B _a ahr hˇ± Am a _azm Mmh ahr hy±$&' 13 `m{h{$ H{$ _Z _ ookmgm H$m ^md OmJ CR>Vm h $& H$mR>Ka H{$ OrdZ H$s EH$agVm Cg{ IbVr h $& g{î_m H$m{ VH$br\$ _ X{IH$a Cg{ EH$ H$ma H$m gßvm{f hm{vm h $& EH$ ]ma Vm{ g{î_m ^r Bg OrdZ g{ D$]H$a O g{ ]M[Z H{$ g_` _ gwzr h B Jmob`m± ] S>] S>mVr h B, ^ßS>ma g{ MrOm H$m{ [Q>H$Vr h Am a dh `m{h{$ H$m{ A[Z{ ozh$q> [mvr h $& b{oh$z o\$a g{î_m `m{h{$ H{$ obe AOZ]r ]Z OmVr h $& `hm± VH$ oh$ EH$ ]ma Vm{ `m{h{$ ookmgm H$s AmÀ`ßoVH$Vm _ A[Z{ hmw g{î_m H$s JaXZ H$s Am{a ] T>m X{Vr h $& Cg{ A] Amgfi 109

_ À`w H$s JßY AmZ{ bjvr h $& Cg{ bjvm h oh$ "_azm g{î_m H$m{ h, _a{jr dh, b{oh$z _a ahr hˇ± _, AH{$br _...$&' 14 g{î_m `m{h{$ g{ H$hVr h oh$ dh `h g] [hb{ X{I MwH$s, E{g{ AZw^d g{ JwOa MwH$s h Am a o\$a dh A[Zr Cg "Xygar XwoZ`m' H$s ]mv gwzmvr h, O] dh Òd`ßß `m{h{$ H$s Vah VÈUr Wr$& A[Zr Cg VÈU d` _ g{î_m H$s EH$ XwH$mZ Wr$& XwH$mZ Wr eha H{$ [mg g{ ]hvr h B ZXr H{$ [wb [a$& EH$ ^mar ]m T> [wb H$s Ztd ohbm JB Am a Xm{Zm oga{ Qy>Q> H$a dh JE$& ah J`m VrZ Iß^m [a Q>ßJm h Am [wb H{$ ]rm H$m ohògm Am a D$[a H$s VrZ Mma XwH$mZ Am a CZ_ß{ ]g{ h E VrZ- Mma bm{j$& CZ_ EH$ Wr g{î_m S>mbH$m{, EH$ `mz EH{$bm{H$ Am a EH$ \$m{q>m{ J m\$a$& ]m T> E{gr Wr H$s dhm± H$m{B ^r gh`vm Zht [h ±M gh$vr Wr$& g{î_m E{gr pòwov _ A[Zr XwH$mZ _ ImZ{-[rZ{ H$s MrOm H$m Xm_ ] T>m X{Vr h, oogg{ `mz H$m{ AmÌM` hm{vm h $& [mzr _m±jz{ AmE \$m{q>m{ J m\$a H$m{ dh [mzr X{Z{ _ ^r amor Zht hm{vr h $& `mz, \$m{q>m{ J m\$a Am a g{î_m H{$ ]rm _ À`w H$s Amgfi C[pÒWoV H$s [napòwov _ Xrdma gr qim OmVr h $& Mm W{ oxz `mz o\$a Hw$N> IarXZ{ AmVm h Am a g{î_m AZw^d H$aVr h oh$ CgH{$ _Z _ `mz H{$ ov EH$ H$R>m{aVm H$m ^md CR> Am`m h $& ]m T> CVaZ{ H{$ omö oximb Zht [ S>V{ W{$& o\$a dh X{IVr h oh$ \$m{q>m{ J m\$a H$s XwH$mZ Ob ahr h, BVZm hr Zht \$m{q>m{ J m\$a A[Zr XwH$mZ g{ ozh$b H$a Om{a g{ MrI H$a Ymam _ Hy$X H$a AmÀ_hÀ`m H$a b{vm h $& A] ah OmV{ h og\ $ Xm{ mur- `mz Am a g{î_m$& EH$ ]ma `mz Jm{ÌV b{z{ H{$ obe o\$a AmVm h, E{gr pòwov _ ^r g{î_m [hb{ Xm m±jvr h - BVZm hr Zht, Xm_ H$_ bmz{ [a ox`m J`m Jm{ÌV dm[g b{h$a AmYm o\$a H$mQ> b{vr h $& CgH{$ _Z _ `mz H{$ ov ]b odam{y H$m ^md ]Zm hr ahvm h $& amv _ O] `mz XadmOm IQ>IQ>mVm h, V] dh bm{h{ H$s gbmi b{h$a XadmOm Im{bVr h $& `mz Cgg{ H$hVm h oh$ Vw wp{ _mazm MmhVr hm{, b{oh$z _ma Zht gh$vr$& _ Mmhˇ± 110

Vm{ VwÂhmar OmZ b{ gh$vm hˇ±, b{oh$z MmhVm Zht hˇ±$& o\$a dh H$hVm h "_{a{ _az{ H{$ ]mx Vw_ AH{$br _am{jr, Vm{ Cg_ gwi o_b{jm?' "]pîh$ AH{$br Vm{ Vw_ A] ^r hm{, O]oH$ _ Zht hˇ± Am a em`x _a hr MwH$s hm{- O]oH$ _ A^r oµoxm hˇ±$&' 15 dh A[Z{ gmw [H$m`m h Am Jm{ÌV b{h$a AmVm h $& A[Z{ AmZ{ H$m BamXm ]VmV{ h E H$hVm h ï "BgobE gmpm H$aZ{ Am`m hˇ±$& A[Zr AßoV_ [y±or X{H$a `h AßoV_ ^m{oz _ Z{ IarXm h $& Bg{ AH{$bm Zht Im ghy±$jm$&' 16 dh g{î_m g{ AmYm ohògm b{ b{z{ H{$ obe H$hVm h $& `mz H$m{ XwVH$maZ{ H{$ obe ] T>m`m h Am A[Zm hmw dh AMmZH$ `mz H{$ Hß$Y{ [a ai X{Vr h Am a Òd`ß ÒVßo^V ah OmVr h $& EH$ ju odam{y H$m ^md ^r AmVm h, b{oh$z dh EH$X_ g{ `mz g{ oddmh H$m ÒVmd hr H$aVr h $& `mz [hb{ ovaòh$ma g{ BßH$ma H$aVm h Am a Mbm OmVm h $& o\$a g{î_m OmVr h - A[Zm Jm{ÌV Am a Xm{Zm flb{q> gmw b{ OmVr h Am a gmpm H$aZ{ H$s ]mv H$aVr h, b{oh$z dhm± ] R>H$a Im Zht gh$vr$& dh A[Z{ H$_a{ _ o\$a dm[g AmVr h $& g{î_m o\$a `mz g{ Cg{ ÒdrH$ma H$aZ{ H{$ obe H$hVr h Am a CZ Xm{Zm H{$ OrdZ H$m Z`m A `m` Amaß^ hm{vm h $& g{î_m H$s `h ]mv Qw>H$ S>m{ß-Qw>H$ S>m{ß _ H$hr JB Wr$& b{oh$z `m{h{$ H{$ _Z _ g{î_m H$s BZ ]mvm H{$ ov odam{y hr OmJVm h $& g{î_m _a OmVr h Am a `m{h{$ _ À`wJßY g{ Am N>fi hm{ OmZ{ H$m AZw^d H$aVr h $& dh Cg JßY H$m{ AZ{H$ `ÀZm g{ Xya H$aZm MhVr h, b{oh$z Cg{ bjvm h oh$ dh JßY CgH{$ X{h g{ Am ahr h $& o\$a dh g{î_m H{$ H$_a{ H{$ XadmO{ H$m{ Im{bH$a, g{î_m H$s _ VX{h g{ Hß$]b CR>mVr h Am a bme H$m{ ]\ $ [a obq>m X{Vr h $& ]\ $ H$s ImB ]ZmH$a Cg_ bme H$m{ obq>mh$a O] ]\ $ _ T>ßH$Z{ 111

OmVr h, V] Cg{ mw Zm H$m odmma AmVm h $& b{oh$z CgH$m{ Vm{ B Ìda H{$ Zm_ [a og\ $ WyH$Z{ H$m odmma AmVm h, AVï g{î_m g{ j_m _m±jh$a bme H$m{ ]\ $ g{ T>±H$ X{Vr h $& Cgr g_` CgH$m {_r [mb omñmvm h Am AmVm oximb X{Vm h, Om{ A] `m{h{$ H$m{ AOZ]r bjvm h $& C[`w $ VrZm C[ `mg H$Wm-odYmZ H$s oô> g{ l{apple> h $& "A[Z{ A[Z{ AOZ]r' H$s H$Wm Wm{ S>r oeowb h, b{oh$z AgmYmaU [napòwov H{$ H$maU H$Wm-odYmZ _ ozima AmVm h $& 4.2. [mã- gß`m{oz ï qhxr C[ `mg Z{ gmohà` _ H$m\$s H$_ g_` _ hr H$m\$s bß]r `mãm V` H$s h $& `h odym E{Ê`mar, ovobò_r, mmrz g_ò`mam AmoX H$m EH$ jru AmYma b{h$a [Z[r$& [aßvw {_MßX Z{ [hbr ]ma gmohà` Am a OrdZ H$m Ao^fi gß]ßy g_pm$& BgrobE CZH{$ AZ{H$ [mãm _ X{e H{$ gm_mooh$, amozrovh$ [nadv Zm H$s Ò[Ô> N>m[ h $& BgH{$ gmohà` _ [mã H$m gß`m{oz ododyvmam g{ ^am h Am h $& "ÒdVßÃVm H{$ ]mx ^mav _ Yra{-Yra{ odìd _ MobV gmar YmamE± Am`t$& gmw hr _mzd _yî` H$s _hœmm [a AZ{H$ odmma `wdh$m H{$ _mzg _, Òd`ß H$s pòwov H{$ ov Km{a AmH $m{e ^a JE$& \$bvï A] dh VmÀH$mobH$ [nadv Z MmhVm h ; g S>r- Jbr [aß[amam H{$ ]m{p g{ dh g_mo H$m{ C]maZm MmhVm h $&' 17 B ht [napòwov`m Z{ AmO H{$ C[ `mgm H{$ [mãm H$m{ AbJ _mzogh$vm XmZ H$s h $& Ohm± dh AmH $m{er h Am, dht Km{a AVß_w Ir ^r$& dh _mzd _Zm{odkmZ _ ^Q>H$Z{ bjm$& Bg Xyga{ Xm a H{$ Om{ C[ `mgh$ma gm_z{ AmE, d{ h O Z{, Ak{`, BbmMßX, ^JdVrMaU d_m, `e[mb, AÌH$ AmoX$& 112

Ak{` H{$ C[ `mgm _ [mãm H$m gß`m{oz ododyvm g{ ^am h Am h $& BZH{$ [mã _Zm{odkmZ _ ^Q>H$V{ h E h $& Bg C[ `mg H$m _wª` [mã e{ia h $& e{ia H{$ gmw A ` Jm U [mã e{ia H$s _m±, CgH$s ]hz gaòdvr, eoe, emaxm, erbm, _ouh$m AmoX h $& e{ia EH$ AmYwoZH$ ^mavr` [mã h $& "E{gm H$h gh$v{ h oh$ Bg C[ `mg _ EH$ hr [mã h Am a dh h e{ia; Am a g] oovz{ [mã h g] [nad{e$& CgH{$ oz_m U H{$ obe H{$ obe AdÌ` eoe ]hwv Hw$N> h - [nad{e g{$&' 18 Òd`ß Ak{` H$hV{ h ï "e{ia EH$ ozògßx{h EH$ Ï`o $ H$m Ao^fiV_ XÒVmd{O h $&' 19 S>m. ZJ{ H$m H$hZm h oh$ AhßH$ma e{ia H{$ _Z H$s _ybd oœm h $& e{ia EH$ AhßdmX[yU Ï`o $ H$m odh$mg h $& "]hwv b S>H$[Z g{ hr Cg_ h_ EH$ ode{f H$ma H$m AhßdmX[yU M{VZm H$m Am^mg [mv{ h $& dmòvd _ gßgma H{$ gma{ kmz H$m AmYma Ï`o $ H$m Ahß hr hm{vm h $& hm{zhma ]mbh$m _ Ahß H$m CX` hm{vm ^r OÎXr h, e{ia BgH$m A[dmX Zht$& Bg oô> g{ Ahß H$s YmZVm ]war Zht, qh$vw CgH$s odh $ov H$m [naum_ ]h V ^`ßH$a hm{vm h $& e{ia CVZm _hmz Zht, oovzm odamq> h $&' 20 EH$ Ambm{MH$ Z{ Ahß^md H$m{ e{ia H{$ Mnaà H$s _yb-^mdzm _mzm h $& "Amaß^ g{ b{h$a AßV VH$ e{ia H{$ Mnaà H$m odh$mg EH$ hr _ybjv AmYma H$m{ b{h$a h Am h Am a dh AmYma h CgH$m JhZ, gd Jm_r Am a gd J mgr Ahß^md$& A[Zr Bg Jhar O S>m dmb{ Ahß^md H$m{ e{ia ZmZm aßjm g{ aßoov Am a odomã Xme ozh$ og mßvm g{ [na[wô> H$aVm Mbm OmVm h $& Ï`o $ H{$ Ahß^md H{$ Ma_ odh$mg H$m{ hr e{ia Z{ OrdZ H$m EH$_mà CfiV `{` _mzm h Am a gmar [wòvh$ H$m{ [ T> OmZ{ H{$ ]mx Bg gß]ßy _ gßx{h H{$ obe H$m{B JwßOmBe Zht ah OmVr oh$ b{ih$ H$m A[Zm oô>h$m{u ^r `hr h $& mmrz `wj g{ b{h$a AmO VH$ oovz{ ^r l{apple> H$bmH$ma `m XmeoZ H$ h E h CZ g] 113

Z{ Ï`o $ H{$ Ahß^md H{$ EH$mßJr` odh$mg _ybh$ gmyz H$m{ H{$db g_okmvr hr Zht, AmÀ_KmVr ^r ]Vm`m h $& e{ia H$s$ Ahß^mdmÀ_H$ JoV oog Ma_ odò\$m{q> H{$ obe C _wi hm{vr Mbr JB h, `h H$^r H$Î`mUH$mar Zht hm{ gh$vr$& Om{ ^r hm{ "e{ia' H$s Xme ozh$ Am a _Zm{d kmozh$ MmVwar _hœmd[yu h $&' 21 Òd`ß Ak{` C[ `mg H$s ^yo_h$m _ obiv{ h ß ï "e{ia H$m{B ] S>m AmX_r Zht, dh A N>m AmX_r ^r Zht h $& b{oh$z dh _mzdvm g{ gßomv AZw^d H{$ H$me _ A[Zr B _mzxmar g{ A[Z{ H$m{ [hmmzz{ H$s H$m{oee H$a ahm h $... dh OmJÍ$H$, ÒdVßà Am a B _mzxma h, Km{a B _mzxma$&' 22 EH$ ÒWmZ [a Ak{` AmJ h H$aV{ h oh$ "Cg_ (e{ia _ ) _{am g_mo Am a _{am `wj ]m{bvm h $& dh _{a{ Am a e{ia H{$ `wj H$m VrH$ h $&' {{ e{ia H{$ Ï`o $Àd H{$ gß]ßy _ Ambm{MH$m H{$ odo^fi _V h $& lr ZßXXwbma{ dmo[{`r H{$ _VmZwgma "OrdZr H$s _yb^yv {aum H $mßovh$mar `m od m{hmà_h$ h $& H $mßov Am a od m{h oh$gh{$ ov? "OrdZr' _ H $mßov Am a od m{h Òd`ß A[Zm b ` h $& `h EH$ _Zm{d oœm hr Zht, EH$ ÒdVßà OrdZ Xe Z h $... od m{h oh$gr dòvw `m pòwov H{$ ov Zht, gß[yu dòvwam Am a gmar pòwov H{$ ov$& g oô> H{$ ov `m{ßoh$ dh AYyar Am a A[yU h ; g_mo H{$ ov `m oh$ dh gßh$su h Am a odh$mg H$m odkmvh$ h $& g^r gßòwmam H{$ ov, g_òv arov`m H{$ ov, OrdZ _mã H{$ ov od m{h H $mßovh$mar H$s Òdm^modH$ d oœm h $& od m{h H{$ [ÌMmV Hw$N> Zht; `m oh$ oz_m U ^r od m{h hr h, od m{h _ hr oz_m U h $& BgobE e{ia H{$ od m{hr Ï`o $Àd H{$ ov b{ih$ H$m{ BVZr ozapple>m h $& H $ov H$s A[yU Vm H{$ odí$ gßkf VWm g_mo H{$ gß]ßym H{$ odí$ gßkf e{ia H$s H $mßovh$mar OrdZr H$s `hr Ymam h $&... Bg od m{h H$m [naum_ AoV ^`mzh$ h, Om{ e{ia H{$ Mnaà H$m{ AÀ`oYH$ Amgo $[yu, Ï`o $dmxr Am a `mvzm_` hr Zht 114

]ZmVm, Cg{ EH$ Agm_moOH$, Z eßg Am a KmVH$ Ï`o $Àd H{$ Í$[ _ ^r C[pÒWV H$aVm h $&' 24 e{ia H{$ OrdZ _ gaòdvr H{$ Abmdm erbm, emaxm, emßov Am a eoe BVZr Zmna`m± AmVr h $& e{ia BZ g^r [mãm g{ AmH$of V hm{vm h $& BZ g] _ eoe H$m [mã _hàd[yu h $& `m oh$ eoe e{ia g{ Ao^fi Í$[ g{ Ow S>r h B h $& e{ia H{$ Xm{ Í$[ h - EH$ h od m{hr Í$[, EH$ h H$bmH$ma Í$[$& Xm{Zm{ß _ AmßVnaH$ {aum eoe h $& OrdZr H{$ o Vr` IßS> VH$ [h± MV{-[h ±MV{ eoe-e{ia H$m gß]ßy EH$ ZdrZ Am`m_ YmaU H$a b{vm h $& h_ E{gm VrV hm{z{ bjvm h oh$ d{ oza{ o_ã `m gmwr Zht, Ao[Vw BZH$m gß]ßy Cgg{ H$ht Jham h $& e{ia H{$ Ï`o $Àd H{$ gßjr>z _ h_ EH$ E{gr ]m oy $m oximb X{Vr h, Om{ CgH$s gßd{xzerbvm H$m X_Z H$a, Cg{ CgH$s M{VZm g{ ]ohóh $V H$aZ{ H$s M{Ô>m H$aVr h $& [yar "OrdZr' H$m{ JoV e{ia H{$ _Z H{$ BZ Xm{ AmYma^yV VÀdm g{ o_bvr h $& qh$vw BgH{$ od[arv eoe _ h_ BVZr Vrd CÀH$Q> ]m o H$Vm Zht oô>jm{ma hm{vr$& CgH$s ^r ]m o H$Vm Vrd h, qh$vw dh BVZr AßYr Zht h oh$ A[Zr AVïpÒWoV gßd{xzmerbvm H$m{ PwR>bmZ{ `m Xo_V H$aZ{ H$s M{Ô>m H$a{$& A[Zr [r S>m H{$ Vm[ _ EH$ E{gm Xe Z gomz{ H$s M{Ô>m H$aVr h, Om{ ]m oyh$vm H$m{ ^r _m ` hm{vm h $& Bg oô> g{ eoe e{ia H$s [yah$ Mnaà h $& gaòdvr H{$ ov e{ia H$m ^md AÀ`ßV AmÀ_r`, gª`_` VWm À`j Í$[ g{ [yozr` h $& "e{ia H$m{ bjvm... Om{ dmßon>v h, o ` h Am a g_pz{ Am a ghmzw^yov H$aZ{ dmbm h, CgH$m [wßor^yv Í$[ gaòdvr h $&' 25 "o[vm H$s [wh$ma gwzh$a CgH$s VWm gaòdvr H$s Am±I o_br Wt... dh EH$ ju hr Wm, H$mb H$s JoV H$m EH$ Aod^m ` Qw>H$ S>m... AZw^yoV H$m EH$ hr Pm H$m... ˆX` H$m EH$ Ò[ßXZ... 115

gaòdvr Z{ Hw$N> H$hm Wm... O] e{ia Z{ Cg{ "gag' Zm_ X{H$a fl`ma g{ A[Z{ _Z _ Xwham`m$&' 26 gaòdvr H{$ ov dh gm{mvm "... _ ] S>m hm{vm Vm{ oh$vzm A N>m hm{vm... `m oh$ oh$gr ]hwv Jha{ Am a ]h V on>[{ Am a A H$Q> Í$[ g{ dh EH$ ] S>{ gà` H$s S>Ám{ T>r [a I S>m Wm... oh$ AmX_r ]ZV{ h Vm{ d{ A[Z{ H$m{ fl`ma H$aZ{ dmbr... oh$gr Ûr H{$ obe...$&' 27 gaòdvr H$s emxr hm{ OmVr h $& e{ia Cg{ [à obiz{ ] R>Vm h $& CgZ{ obi S>mbm... gag... b{oh$z `h Om{ _ ß A[Z{ AßVa- AmÀ_m _ ^r H$hH$a H$m±[ CR>Vm hˇ±, Cg{ Bg Vah AÌbrb T>ßJ g{ H$mJO [a H$hˇ±Jm$&' 28 d`ïgßoy H{$ [yd H$s AdÒWm H$s CZ AÒ[Ô> ovoh $`mam _ oh$gr doo V ^md H$m{ X{IZm Vm{ EH$ AZoYH$mar M{Ô>m hm{jr, b{oh$z gaòdvr H{$ ov e{ia H$m Om{ gª`^md h, dh A[Z{-Am[ _ gdwm ozó[m[ hm{v{ h E ^r A[Z{ AmßVnaH$ gßjr>z _ [yu V`m ÒdÒW Zht H$hm Om gh$vm$& e{ia A[Zr ]hz g{ AmH$of V hm{vm h $& e{ia `m Z ^mdzm g{ [ro S>V h $& e{ia Z{ EH$ ÒdflZ X{Im- e{ia Am a gaòdvr- Xm{Zm fl`mgr Am±Im g{ X{I ah{ h... e{ia X{IVm h [mzr H{$ _ ` dmh g{ oh$gr ^r H$ma dmohv Z hm{vm h Am [Vb{ g{ Zmb [a EH$ AH{$bm \y$b... ]h V ] S>r ob[q>r h B g\{$x [ >r oogh{$ ]rmm ]rm _{ß EH$ V[{ gm{z{ H{$ du H$s EH$ S>ßS>r h... Am a X{IV{-X{IV{ EH$ oxï` Cg [a N>m OmVr h oh$ `hr h, oog{ Im{OZ{ H{$ obe dh Am`m Wm, oogh{$ obe dh ^mj ahm Wm Am a emßov BVZr _Ywa h oh$ e{ia H$m{ am{_mßm hm{ OmVm h $& 29 emaxm H{$ ov e{ia H$m gim ^md CgH{$ d` H{$ AZwÍ$[ AÀ`ßV gho Edß gm_m ` h $& emaxm H$m gmofi ` e{ia H$s gßd{xzerbvm H$m{ AÀ`ßV Vrd Í$[ g{ ^modv H$aVm h, qh$vw o\$a Cg_ `m Z gßd{xzm AmÀ_M{VZ Í$[ _ Zht oximb X{Vm$& emaxm H{$ H{$em g{ CR>Z{ dmb{ gm a^ H{$ ov e{ia H$s Amgo $ oh$vzr gho Edß ag_` h - "emaxm H{$ H{$em H$m gm a^ CgH{$ eara H$m{ EH$ ÒZ{h ^a{ Ò[e g{ Ny>Vm Om ahm h, 116

qh$vw Ohm± dh Ny>Vm h, eara Pwbg OmVm h Am a dh CZ gwjßoyv gm a^ H$m{ [r ahm h, CgH$m{ oog_ Zr_ H{$ ]m a H$s-gr, X]r-gr gwjßy Am ahr h... Am a CgH$s AßVamÀ_m Ob CR>Vr h... Am a E{gm ObVm h Am ^r dh EH$ AH$œ` AmZßX g{ ^am$&' 30 e{ia emaxm H{$ ov oh$vzm g_[ U H$aVm h VWm CgH{$ ov AM{VZ Í$[ g{ emarnah$ CŒm{OZm AZw^d H$aVm h, d{ gd Wm gho VWm ozxm}f h ß$& "emßov H{$ Am±gy' VWm gmodãr H$s _m Z H{$ CXmhU b{z{ H$s AmdÌ`H$Vm h_ Zht VrV hm{vr; `m oh$ d{ oh$gr [yu H$Wm H$m{ `m e{ia H$s ovoh $`m H$m [yu omãu H$aZ{ H$s M{Ô>m Zht H$aV{$& d{ H{$db EH$ Ò_ ov IßS> h $& "ZXr H{$ r[' C[ `mg Moaà YmZ C[ `mg h $& Bg_ b{ih$ Z{ og\ $ Mma [mãm H$m{ H $ _ aim h - ^wdz, Mß _myd, a{im Am a Jm am$& BZ Mmam [mãm mam b{ih$ Z{ Mma gßd{xmam H$m A ``Z ÒVwV oh$`m h $& C[ `mg _ Hw$b o_bmh$a Ω`mah H$aU h $& Ω`mah _ g{ AmR> H$aU [mãm H{$ Zm_ [a h $& À`{H$ [mã H{$ Zm_ [a Xm{ H$aU h - O g{ ^wdz H{$ Zm_ g{ H$aU 1,6 Mß _myd H{$ Zm_ g{ H$aU 2,7 Jm am H{$ Zm_ g{ H$aU 3,10 a{im H{$ Zm_ g{ H$aU 5,8 "Xm{ H$aU AßVamb Am a AßoV_ EH$ C[gßhma$& BZ H$aUm H{$ od^moz g{ EH$ gmw H$ os>µombz ]ZVr h $ï ^wdz, Mß ZmYd, Jm am- AßVamb 117

a{im, ^wdz, Mß _myd, a{im- AßVamb Jm am C[gßhma' 31 C[ `mg H$m _wª` Zm`H$ ^wdz EH$ odoeoô> [mã h $& C[ `mg H{$ Amaß^ g{ [mr>h$ H$m{ ^wdz H$m [nam` o_b OmVm h $& EH$ Vah g{ [mr>h$ ^wdz H$s gßd{xzm H{$ odìd g{ JwOaVm h, `m oh$ dh Om{ AZw^d H$aVm h dh g] ^wdz H$m ^m{jm h Am h Am a ^wdz H{$ oô>h$m{u g{ ÒVwV h $& W_ H$aU _ ^wdz H$s MmnaoÃH$ ode{fvme± [mr>h$ b ` H$a b{vm h $& ^wdz EH$ d kmozh$ h $& d kmozh$ AZwgßYmZ Am a X{emQ>Z Z{ CgH$m{ EH$ Vah g{ "AßV_w Ir Am a VQ>ÒW' C[ `mg H$s KQ>ZmAm H$m O] maß^ hm{vm h, Cg g_` dh EH$ H$Ò]{ H{$ H$m b{o _ odª`mv h Am a B ÒQ>a H$s Nw>o >`m± o]vmz{ H{$ obe A[Z{ [ÃH$ma o_ã Mß _myd H{$ `hm± bizd$ Am`m h, Ohm± CgH$s a{im g{ ^ Q> hm{vr h $& ^wdz H$s ode{fvm `h h oh$ dh d kmozh$ h, o\$a ^r AÀ`ßV [naóh $V gmohpà`h$ ÈoM H$m Ord h $& CgH{$ VH $ gm\$-gwya{ hm{v{ h Am a H$odVm H$s [ßo $`m g{ ozx}ofv hm{v{ h $& gà` Am a Vœ` H$s Ï`mª`m H$aV{ g_` VmoH $H$ [hby H{$ gmw [ßo $ CX Y V H$aH{$ EH$X_ A[Zr gmohpà`h$ gß[fivm Am a ÈoM H$m [nam` X{Vm h $& 32 ^wdz O] a{im H$m{ X{IVm h, Vm{ Cg{ X{IVm hr ah OmVm h $& CgH{$ gm X` H$m ag[mz H$aVm h $& O] ^wdz a{im H$m{ g\{$x gm S>r _ X{IVm h, Vm{ Cg{ gm X` H$m ]m{y hm{vm h $& BVZm hr Zhrß ^wdz H{$ [mg A[Zm EH$ OrdZ Xe Z ^r h $& dh ]hg H{$ Xm amz H$hVm h - "b{oh$z _mzdvm Z ghr, OrdZ H$s ]mv O] _ H$aVm hˇ±, V] A[Z{ OrdZ g{ ] S>{ EH$ gß`w $, Ï`m[H$, g_oô>jv OrdZ H$s ]mv gm{mvm hˇ±$& Cgr g{ EH$ hm{zm MmhVm hy±$& AJa dh ]h V ] S>m dmh h, Vm{ CgH$s Ymam H$m{ ]mhm g{ K{a b{zm MmhVm hˇ± `m N>m{Q>{ _w±h ] S>r ]mv bj{ Vm{ Cg [a EH$ [wb ]m±yzm MmhVm 118

hˇ± Mmh{ ju ^a H{$ obe$&' 33 bizd$ H{$ H$m \$s-hmcg H{$ ZmJnaH$ [nad{e _ ^wdz H$m Mnaà CVZm Zht C^aVm oovzm a{bjm S>r H{$ g\$a H{$ Xm amz$& `hm± ^wdz Am a a{im em`x Bg ]mv H$m AZw^d H$aV{ h oh$ CZH$s gßd{xzmam _ EH$ H$ma H$m _{b h, CZ Xm{Zm _ H$hr [aò[a gßdmx H$s gß^mdzm h $& AVï a{im H$m Ò[e EH$ Jhar MwZMwZmhQ> H$s gßòh $ov N>m{ S> OmVm h $& dh A[Z{ H{$ ^rva g{ H$ht odmobv [mvm h $& O] Jm am A[Z{ OrdZ H{$ odf` _ ^wdz g{ _mj [yn>vr h, V] ^wdz H$m ghr [nam` o_bvm h $& ^wdz Jm am g{ H$^r ^r oh$gr H$ma H$s obflgm Zht aivm$& Jm am H{$ oddmh H$s ]mv CR>r h, `h g_ph$a ^r dh obivm h ï "Jm am, H$m{B oh$gr H{$ OrdZ H$m ozx}ez H$a{, `h _ gxm g{ JbV _mzvm Am`m hˇ±$& Vw_ OmZVr hm{, oxem ozx}ez ^rva H$m Ambm{H$ hr H$a gh$vm h $...' "VwÂh Om{ amh oxivr h, Cg [a Mbm{...' 34 ^wdz MmhVm Vm{ Jm am H{$ ozu ` _ `m{j X{Vm, b{oh$z Ï`o $- oô> H$s ÒdVßÃVm _ CgH$m odìdmg h $& bizd$ _wbmh$mv H$s ]mv dh [à _ obivm h $& `h ^wdz H$s MmnaoÃH$ oz_ bvm H$m CXmhaU h $& ^wdz EH$ d kmozh$ h, ]m o H$ Ambm{H$ g{ CgH$m _mj eòv h, o\$a ^r `_wzm H$s H$N>ma _ ]mby H{$ Kam X{ ]ZmZ{ dmb{ ^wdz H$m{ X{IH$a a{im H$m{ bjvm h ï "d kmozh$ S>m. ^wdz H{$ AßXa EH$ Jß^ra gßd{xzmerb Am a Iam _mzd on>[m h, `h Vm{ CgZ{ OmZm Wm, b{oh$z Cg ozìn>b F$VwVm H{$ ZrM>{ BVZm ^m{bm, BVZm H$m VwH$-o ` oeew ˆX` ^r h, `h CgH$s goj póq> ^r Z X{I [mb Wr$&' 35 Zm Hw$oN>`m H{$ EH$mßV _ ^wdz H$m U`r Í$[ X{IZ{ H$m{ o_bvm h $& b{oh$z Cg_ eara H$m bm{^ Zht h $& Xygar amv H$m{ a{im ^wdz H$s eê`m H{$ [mg AmVr h Am a ^wdz g{ H$hVr h - "_ VwÂhmar hˇ±, ^wdz, _wp{ bm{$&' 36 V] ^wdz H$s ÒV YVm AmÌM` OZH$ 119

bjvr h, b{oh$z U` gm X` - ]m{y H$s a{im H$m{ geara ÒdrH$ma H$aZ{ g{ Cg{ odav aivm h $& dh H$hVm h - "`h PZH$ma Zht h, a{im; À`mª`mZ Zht h... `h ]h V gwßxa h, ]h V gwßxa... dh gm X` H$s Ma_ AZw^yoV hm{vr h, hm{zr MmohE; _ _mzvm hˇ±... BgobE S>a bjvm h, AJa dh-aja d gm Z h Am- Om{ gwßxa h Cg{ o_q>mzm Zht MmohE... Vw_Z{ Om{ ox`m h CgH{$ gm ßX` H$m{ _ o_q>mzm Zht MmhVm, a{im, Om{oI Zht S>mbZm MmhVm$& dh ]h V gwßxa h, ]h V gwßxa...$&' 37 ^wdz Bg g_` em`x emarnah$ o_bz H{$ obe V `ma Zht Wm$& CgH$m a{im H{$ ov Om{ {_ h, Cg_ EH$ ^mdmà_h$vm h $& ]mx _ ^wdz a{im H$m{ A[Zr eê`m [a gwbmvm h Am a Xm{Zm [aò[a g_o[ V hm{v{ h $& "a{im A[Z{ H$m{ "\w$b-o\$s'> _hgyg H$aVr h, b{oh$z ^wdz ^r a{im H$m{ Ma_ AZw^yoV X{ gh$z{ _{ß A[Zm "\w$b-o\$b_ Q>', OrdZ H$s gmw H$Vm g_pvm h $& dh E{g{ gßoy ÒWb [a _au H$s ^r H$m_Zm H$a b{vm h $&' 38 a{im O] J^ [mv H$amVr h Am a AÒdÒW hm{ OmVr h, V] ^wdz dhm± o\$a [h ±M OmVm h $& a{im H{$ [yn>z{ [a dh H$hVm h oh$ A] ^r dh fl`ma ]pîh$ AoYH$ fl`ma H$aVm h $& dfm amv _ _aumgfi a{im H$m{ A[Z{ Hß$Ym{ß [a b{h$a AÒ[Vmb OmV{ ^wdz H$m omã AodÒ_aoU` h $& `hm± ^wdz H{$ Ï`o $Àd H$m Z`m [hby H$Q> h Am h $& C[ `mg _ ^wdz H$m AmoIar omã C^aVm h, dh ]_m \ $ Q> [a$h & CgH$s H$V Ï` ^mdzm Cg{ dhm± bmb h $& ^wdz H$s M{VZm EH$ AmYwoZH$ ]m o H$ M{VZm h, Om{ od[fivm _ ^r AmÒWm ]ZmE aivr h $& Mß _myd ^r EH$ AmYwoZH$ ]m o H$ h, b{oh$z CgH{$ Ï`o $Àd H$s ]ZmdQ> hr Xyga{ T>ßJ H$s h $& C[ `mg _ CgH$m A ` VrZ MnaÃm g{ AÀ`ßV o^fi gßd{xzm H$m Mnaà h $& d g{ dh ^wdz H$m gh[mr>r Am a o_ã ^r h $& dh [ÃH$ma h $& Mß _myd H{$ Mnaà H$s gvhr gßd{xzm H$m AßXmO ^wdz Am a a{im H$m{ N>m{ S> AmZ{ H{$ ]mx CgH{$ 120

Bg Ï`dhma g{ bjm`m Om gh$vm h ï "ÒQ>{eZ g{ Mß _myd H$s Ka OmZ{ H$s B N>m Zht h B Am a amv H{$ Xg ]O{ hgavjßo H$s g S>H$ [a Q>hbm Om gh$vm Wm, Am a amv H{$ Xg ]O{ `hm± MhbH$X_r H$aV{ ZOa AmZm ]wam Zht h, Cgg{ ovapple>m ] T>Vr h $& [a AH{$b{ Q>hbZm M H$s g_p _ H$^r Zht Am`m- H$m{B ]mv h ^bm!... AH{$b{ QhbV{ h [mjb `m H$od, Om{ Agb _{ß [mjb hr hm{v{ h, [a naò[{ Q>{]b hm{z{ H$m T>m J amv{ h $& e Xm [a AoYH$ma amzm- hˇ± h; `h AoYH$ma Vm{ [ÃH$ma H$m h, dhr Agb amo`vm h, ÛÔ>m' h $& Hw$N> ]mv b{h$a ]mv ]ZmZm ^r H$m{B ]mv h ^bm? H$bm dh Om{ "Z Hw$N'> H$m{ b{h$a I S>m H$a X{, gzgzr \ $bm X{, XßJ{-]bd{-BßH$bm] H$am X{$& H$^r oh$gr H$od Z{, H$bmH$ma Z{ BßH$bm] Zht H$am`m, OZm obòq> hr A[Zr _w >r _ BßH$bm] obe o\$avm h $& Mß Z{ _Z hr _Z Oam gwa _ H$hm, "_ _w >r _ BßH$bm] obe o\$avm hˇ±, AmIm -Am±Im{ß _ ªdm] obe o\$avm hˇ±$&' Am a o\$a Adkm g{ _±wh o]mh$m ox`m$... CgZ{ O{] Q>Q>m{bm, hm± ogja{q> W{ A^r; EH$ ogja{q> gwbjmh$a bß]m H$e ItMm, _±wh Jm{bH$a YwE± H$s o[mh$mar N>m{ S>r- `h YwAm± AJa d g{ hr O_m H$m O_m Vra-gm OmVm, hdm H$m{ N>{X X{Vm, Vm{ Cg{ Hw$N> gßvm{f hm{vm; [a dh o]ia J`m$& H$_ o]iam C S>H$a CgH$s Am±Im _ AmH$a Mw^Z{ bjm$& Mß Z{ na emdmb{ g{ H$hm, "ogz{_m b{ Mbm{$&' Bg CXmhaU g{ Mß _myd H$s gmar MnaÃJV ode{fvme± COmJa hm{vr h $& bkw Ahß H$m m{vh$ h $& [ya{ C[ `mg _ Mß _myd oog Í$[ _{ß H$Q> hm{vm h CgH$m mí$[ O g{ `hm± dv _mz h $& ^wdz ov JwUm H$m dh ovozoyàd H$aVm h $& C[ `mg _ Mß _myd H$m Mnaà BZ [ßo $`m g{ Ò[Ô> hm{vm h - "Mß _myd ÒWmZr` "[m`zr`a' H$m ode{f gßdmxxmvm h Am a bizd$ g{ [naomv h, dm{ ^r ]h YßYr AmX_r 121

h $& CgH{$ gmw ahz{ g{, Ky_Z{ g{ OrdZ H{$ dmh H$m{ AZwemogV H$aZ{ H$m dh ^ _ gho hr hm{ gh$vm h $& Bgg{ `m oh$ Mß _myd H$m b{o H{$ ]mx g{ ozaßva gzgzr H$s Im{O _ Xm S>Vm ahm h $&'... dh A N>{ H$[ S>{ [hzz{ Am a CÉ OrdZ ÒVa H$m{ A[Z{ [{e{ H$s g\$bvm H{$ obe AoZdm` _mzvm h $& CgH{$ odmmamzwgma "A N>{ OZ obòq> H$m H$m_ `hr h oh$ g] H$m{ Bß {ez X{ oh$ Am[ Om{ ]Vm ah{ h, dh dmòvd _ Xygam g{ Cg{ [Vm bj MwH$m h, o\$a ^r Am[ H$m{ ]VmZm Am a MrO h $&' 41 Mß _myd Òd N>ßX ]pîh$ Hw$N> hx VH$ C N >ßIb Mnaà h $& Cg{ AH{$b{ ahzm BgobE rovh$a bjvm h `m oh$ dh J hòwr H{$ CŒmaXmo`Àdm g{ ]±YZm Zht MmhVm$& a{im [yu Vï ]m o H$ Mnaà h $& CgH{$ U` gß]ßym _ ^r ^mdwh$vm H$s OJh ]m o H$Vm h $& C[ `mg _ dh h{_{ H$s [naà` $m h Am a ^wdz H$s {`gr$& Mß _myd ^r CgH{$ Ï`o $Àd g{ AmH $Ô> h $& [ov mam À`mJ Cg{ AH{$b{[Z Am a Zm H$ar H$s Am{a YH{$b X{Vm h $& gm_mooh$ _m `VmE± Am a Èo T>] [wèf- YmZ g_mo Cg{ EH$ OoQ>b Ï`o $Àd ]Zm X{Vm h $& O] d kmozh$ ^wdz Cg{ o_bvm h Vm{ dh XwJZ{ d{j g{ CgH{$ ov AmH $Ô> hm{vr h $& `h AmH$f U { {ß [nauv hm{vm h Am a dh J^ dvr h $& [aßvw h{_{ H$m [à Cg{ Bg ozu` H{$ obe ]m ` H$a X{Vm h oh$ dh ^wdz H$s gm_mooh$ ovapple>m H$m{ ]ZmE aiz{ H{$ obe ^ yu hà`m H$a{$& a{im Òd`ß A[Z{ ÒdflZm H$s hà`m H$a X{Vr h ; oh$ Vw BgH{$ obe Cg_ H$ht ^r Hwß$R>m `m ΩbmoZ Zht h $& dh ^wdz H{$ oddmh ÒVmd H$m{ ^r AÒdrH $V H$a X{Vr h ; `m oh$ dh "fl`ma' H{$ ]Xb{ CgH$m ^odó` Zht b{zm MmhVr$& a{im EH$ qmvzerb Mnaà h $& dh Ï`o $ Am a g_mo, Ï`o $ H$s ozor AZw^yoVAm - [r S>m, Ï`Wm VWm {_ AmoX odf`m [a gßd{xzmà_h$ VroV Cg{ H$B ÒVam [a Ny>Vr, 122

H$Mm{Q>Vr Am a Vm{ S>Vr h $& pòwov`m H$m X]md h{_ H$s [naà` $m hm{z{ H$m X]md CgH{$ gßd{xzm-gßòh$ma H$m{ PH$Pm{aVr h Am a pòwov`m H$m X]md EH$ Am{a CgH{$ Ï`o $Àd H$m{ qmvzerb ]Zm X{Vr h Vm{ Xygar Am{a [r S>m Am a Ï`Wm H$m{ P{bZ{ H$s eo $ ^r X{Vm h $& [r S>m Z{ a{im H$m{ CXma Am a AmÀ_mZwemogV ]Zm`m h $& "h_ A[Z{ ^rva [H$m H$a Ï`Wm H$m{ gm X` ]ZmV{ h ß- `hr g oô> H$m ahò` h $&' 42 d{xzm g{ [naóh $V a{im H$m `hr Ï`o $Àd A[Zr CXmaVm _ ^wdz H$m{ À`{H$ pòwov _ _w $ aivm h $& BgobE a{im H{$ oô>h$m{u _ {_ ]m±yvm Zht, _w $ H$aVm h $& dh ^wdz g{ ew {_ H$s _m±j H$aVr h $& BgH{$ AoVna $ Cg{ Hw$N> Zht MmohE$& a{im OrdZ H$s Ma_ AZw^yoV H$m{ gwßxa H$s gßkm X{Vr h $& "O] VH$ Om{ h, Cg{ gwßxa hm{z{ Xm{ ^wdz, O] dh Z hm{ Vm{ CgH$m Z hm{zm ^r gwßxa hm{$&' 43 a{im OrdZ _ ju H$s _hœmm H$m{ ÒdrH$ma H$aVr h $& dh ^wdz H{$ gß[h $ _ AmVr h, {_ H$aVr h. A[Z{ OrdZ g{ AV flv [napòwov`m g{ [ro S>V hm{z{ H{$ ]mdoyx dh ozame Zht h $& ^wdz H{$ daxmz H$m{ Iwb{ _Z g{ ÒdrH$ma H$a b{vr h $& CgH{$ _Z _ H$ht H$m{B Hwß$R>m Zht h, dh A[Zr ^mdzm H{$ ov [yar Vah B _mzxma Am a C _w $ h $& dh jum _ ju VH$ OrVr h $& dh ^odó` H$m{ H{$db dv _mz H$m Ò\w$Q>Z _mzvr h - "_ Z ]ma-]ma H$hm oh$ ^odó` Zht h, H{$db dv _mz H$m Ò\w$Q>Z h, Cgr H$s AoZdm` A Vï gß^mdzmam H$m Ò\w$aU... dh gm h Am a CgH{$ AmJ{ PwH$Vr hˇ±$&' 44 [napòwov`m Z{ a{im H$m{ oz`ovdmxr ]Zm ox`m h $& AZw^yoV H$s JhamB g{ m AmZßX a{im H$m{ odoeô> Zmar omãu H$s Jna_m X{Vm h $& dh B Ó`m g{ aohv h - `hm± VH$ oh$ ^wdz g{ {_ H$aZ{ dmbr Jm am g{ ^r B Ó`m Zht H$aVr$& Bg Vah a{im H$m OrdZ gßkf _` Am a qmvzerb h $& 123

C[ `mg H$m AßoV_ [mã Jm am h $& d g{ Jm am H$m{ EH$ ]mobh$m g{ oh$em{ar Am a oh$em{ar g{ VÈUr H{$ Í$[ _ X{I gh$v{ h $& C[ `mg _ ^wdz Jm am H$m{ H$^r OwJZy H$hVm h Vm{ H$^r ohos>â]m$& Jm am ^wdz H$s oeó`m h b{oh$z Jm am ^wdz g{ AmH$of V h $& C[ `mg _ Jm am H$m odody Í$[ oximb X{Vm h $& C[ `mg _ Jm am H$m V] d{e h, O] dh H$ar] B $sg df H$s VÈUr h $& Xygam omã V] h, O] Jm am _{o H$m _ Wr$& CgZ{ A[Z{ _mòq>a H{$ Í$[ _ ^wdz H$m{ MwZm Wm Am a "[hb{ hr oxz V{ah df H$s Bg bß]r, H $evzw Jß^ra Jm am H$m{ X{IH$a dh Wm{ S>r X{a X{IVm hr ahm$wm$&' 45 o\$a Jm am H$m H$m b{o N>mà H{$ Í$[ _ omã AmVm h $& Cg g_` H$m omã ZmQ>H$ AmoX KQ>ZmAm g{ b{ih$ Z{ AoYH$ C^mam h $& ^wdz H{$ ov [yd amj H$s Hw$N> Xro oximb X{Vr h $& `m oh$ CZH{$ Ag_mZ gß]ßym _ H $_eï [nadv Z hm{vm Wm- "_mòq>aor g{ dh H $_eï "^wdz _mòq>aor' hm{h$a "^wdz Xm' hm{ J`m Wm$&' 46 Jm am A[Z{ oh$gr ^r H$m ^wdz H$m gh`m{j MmhVr h $& ^wdz ^r Jm am H{$ Ï`o $Àd g{ gfi h $& Mß _myd H{$ EH$ ÌZ H{$ CŒma _ H$hVm h ï "Cg_ (Jm am _ ) OrdZ h $& OrdZ H$s bmbgm h... CgH$m Ï`o $Àd ]h V H$m{_b ^r h, ]h V gß[fi ^r... dh H$m{B amzmà_h$ E g {ez MmhVm h $&' 47 ^wdz H{$ mam Mß _myd Jm am H{$ gß[h $ _ AmVm h ; b{oh$z Jm am Mß _myd g{ EH$ AßßVa ]ZmE aivr h $& Mß _myd H{$ [à oovz{ d `o $H$ ]ZV{ h Jm am CVZr hr ozd `o $H$$& Mß _myd H$m{ obivr ^r h ï "em`x h_ AbJ-AbJ XwoZ`m _ ahv{ h, AbJ-AbJ _whmda{ ]m{bv{ h $&' 48 Jm am ^wdz g{ oddmh H$aZm MmhVr h $& BgobE oddmh H$s ]mv g{ BßH$ma H$aVr h $& CgH{$ _Z H{$ H$m{Z{ _ ^wdz H$s hr _yov h $& Mß _myd O] a{im Am a Jm am H$m EH$ X Ô> Ame` g{ o_bz H$amVm h, V] Amaß^ _ Jm am O g{ og_q>r h B Xya Wr$& Jm am a{im H$s ]mv C[pÒWoV _ ^r EH$ qimmd _hgyg H$aVr h $& 124

agm{b Ka _ a{im o\$a ^wdz H$s ]mv ozh$mbvr h, Vm{ o\$a dh Mm` R>ßS>r hm{ OmZ{ H$s ]mv H$aVr h $& a{im H$hVr h oh$ CgH{$ H$maU `h S>m. ^wdz H$m AohV Zht hm{z{ X{Jr, V] Jm am H$hVr h ï "`h g] Am[ _wp{ `m H$hVr h ß, a{imor?' 49 Jm am H{$ e Xm _ CgH$s ZmamOJr H$s PbH$ h, b{oh$z Wm{ S>{ hr jum _ dh a{im H$s AmÀ_r` hm{ OmVr h $& Ûr gho Xmdmoæ g{ CgH$m Ï`o $Àd Wm{ S>m gm ^r Zht Pwbgm$& "ZXr H{$ r[' H$s [mã g oô> fl`mgr h $& ha [mã A[Z{ Am[ _ AYyam h $& ha [mã EH$-Xyga{ H$m{ [mz{ H$s B N>m aivm h $& ha{h$ [mã _ AmYwoZH$Vm H$m ]m{y h $& "A[Z{-A[Z{ AOZ]r' C[ `mg _ g{î_m Am a `m{h{$ Xm{Zm odx{er [mã h, dmvmdau ^r odx{er h $& `m{h{$ ApÒVÀd]m{Y g{ Ï`J Am a _wo $]m{y g{ J ÒV h $& g{î_m Bgg{ _w $ h ; `m oh$ dh _ À`w H$m{ ÒdrH$ma H$aVr h, B Ìda _ AmÒWm aivr h $& b{ih$ H$m Ame` " mmr- mvrmr H$s BZ Xm{Zm oô>`m H$m{ o_bh$a EH$ ZE Am`m_ H$m C _{f H$aZm h $&' 50 _ À`w H$m{ b{h$a g{î_m Am a `m{h{$ _ Xm{ oô> H$s Q>H$amhQ> h, d g{ hr B Ìda H$m{ b{h$a ^r$& `m{h{$ ozarìdadmxr h, g{î_m B >Ìda _ odìdmg H$aVr h $& g{î_m B Ìda H$s C[pÒWoV H$m{ _mzvr h $& dh _ À`w H{$ ÒdmJV H{$ obe V `ma h $& dh Xyga{ oxz VH$ H$hVr h oh$ _Z g{ B Ìda H$m{ V] VH$ [hmmz Zht gh$v{, O] VH$ oh$ _ À`w _ hr Cg{ Z [hmmz hm{, o\$a H$hVr h - "_m V hr Vm{ B Ìda H$m EH$ _mã [hmmzm Om gh$z{ dmbm Í$[ h $& [ya{ ZH$ma H$m kmz hr gém B Ìda kmz h $&' 51 g{î_m AmÒWmdmZ h $& ozoud MrOm H{$ ov ^r CgH{$ _Z _ "Xwbma' H$m ^md h $& g{î_m H$m Mnaà gmã H{$ ÒdVßà og mßv H$m ozf{y H$aVm h $& C[ `mg _ odf` AmVm h "dau H$s ÒdVßÃVm H$m' O] g{î_m ]r_ma hm{vr h, V] ]r_ma g{î_m Z{ `m{h{$ 125

H{$ obe ZmÌVm bjm`m$& Cg{ bjm oh$ ]r_ma Ï`o $ g{ g{dm b{h$a dh A[Z{ ÒdVßà _hgyg Zht H$a [mvr$& g{î_m CgH$s Bg "ÒdVßÃVm' H$s ]mv H$m ovdmx H$aV{ h E H$hVr h ï "Am a ÒdVßÃm- H$m Z ÒdVßà h? H$m Z MwZ gh$vm h oh$ dh H $g{ ah{jm `m Zht ah{jm? _ `m ÒdVßà hˇ± oh$ ]r_ma Z ahˇ± `m oh$ A] ]r_ma hˇ± Vm{ `m BVZr ÒdVßà hˇ± oh$ _a OmD±$? _ Z{ Mmhm oh$ AßoV_ oxzm _ _{a{ [mg H$m{B Z hm{$& b{oh$z dh ^r `m _ MwZ gh$s?' 52 CgH{$ ]mx O] EH$ ]ma `m{h{$ Z{ g{î_m H$s JaXZ H$s Am{a hmw ] T>m oxe W{$& Xyga{ oxz CgZ{ A[Z{ A[amY H$s j_m `mmzm H$s$& Cg g_` g{î_m Cg{ dhr ]mv gwzmvr h - "Vw_ Om{ A[Z{ H$m{ ÒdVßà _mzvr hm{, dhr g] H$oR>ZmB`m H$s O S> h $& Z Vm{ h_ AH{$b{ h, Z Vm{ ÒdVßÃ$& ]pîh$ AH{$b{ Zht h Am a hm{ Zht gh$v{$& BgobE ÒdVßÃVm Zht h Am a BgobE MwZZ{ `m \ $gbm H$aZ{ H$m AoYH$ma h_mam Zht h $& _ ßZ{ VwÂh ]Vm`m oh$ _ MmhVr Wr oh$ _ AH{$br _ͱ$$& b{oh$z dh ozìm` H$aZm _{a{ ]g H$m Wm? `m _ A[Zr _Z[gßX pòwov MwZ gh$s? Am a Vw_ `m ÒdVßà hm{ oh$ _wp{ _avr h B Z X{Im{? E{gr g] ÒdVßÃVmAm H$s H$Î[Zm ozam AhßH$ma h Am a Cgr g{ ÒdVßÃm H$m{ N>m{ S>H$a H$m{B Xygar ÒdVßÃm Zht h $&' 53 g{î_m _ Om{ AmÒWm H$m, B Ìda H$m, _ À`w H$m ÒdrH$ma X{IV{ h, dh CgH$s [nadov V OrdZ oô> H$m [namm`h$ h $& ]wo T>`m g{î_m O] VÈUr Wr Am a [wb [a ahvr Wr, V] CgH$m ^r OrdZ Ï`dhma EH$ Vah g{ ApÒVÀd]m{Y g{ AmH $mßv Wm$& Qy>Q>{ [wb [a \$m{q>m{j m\$a _avm Wm, V] ^r dh A[Z{ ]ma{ _ gm{mvr h, `mz H$m{ ImZ{ H{$ obe X{Zm h, V] ^r dh CgH$s H$s_V H{$ ]ma{ _ gm{mvr h $& dh A[Z{ _Z _ `mz H{$ ov odam{y^md ]ZmE aivr h $& `mz CgH{$ [mg AmVm h, Vm{ dh AmÀ_ ajm H{$ obe bm{h{ H$s N> S> b{vr h $& b{oh$z _ À`w H{$ Amgfi C[pÒWoV H{$ ]m{y Z{ CgH$s oô> _ [nadv Z bm ox`m$& 126

C[ `mg _ `m{h{$ H$m [mã g{î_m g{ od[nav h $& b{ih$ `m{h{$ H{$ _m `_ g{ ApÒVÀddmXr odmma Ymam H$m ]m{y H$amZm MmhVm h $& g{î_m Am a `m{h{$ _ bjmvma _ À`w H$s C[pÒWoV h, EH$ _ ÒdrH$ma ^md h, Xyga{ _ AÒdrH$ma$& AVï `m{h{$ _ ApÒVÀddmXr ]m{y H$s gßm{vzm H$Q> hm{vr h $& CgH{$ _Z _ g{î_m H{$ ov, _ À`w H{$ ov odam{y ^md h, b{oh$z O] dh g{î_m _ Z Vm{ _ À`w H{$ ov, Z Vm{ A[Z{ (`m{h{$ H{$) ov H$m{B odam{y H$m ^md X{IVr h $& V] Cg{ bjvm h oh$ "H$ht Z H$ht OÈa ]wo T>`m _ PyR> h $&' 54 `m{h{$ gße`r h, CgH{$ _Z _ h_{em odam{ym^md h, Om{ ookmgm VH$ [h± M H$a AßV _ AmÀ_hÀ`m H{$ ]m{y VH$ [h ±MVm h $& `m{h{$ h_{em g{î_m H$m{ ]wo T>`m g_pvr h Am a "]wo T>`m' e X H$m Ï`dhma H$aVr h $& g{î_m Am a `m{h{$ _ Ï`o $Àd gm_œ` H$s MMm hm{vr h, V] `m{h{$ H$hVr h - "oh$gr H{$ obe `m V` h, BgH$m ozìm` A[Z{ Am[ H$aV{ MbZm `m ^JdmZ H$m{ A[Z{ D$[a Am{ T> b{zm Zht h $&' 55 V] g{î_m H$hVr h - "X{Im{ `m{h{$ _{ar Am±Im _ X{Im{$& `m VwÂh Zht oxivm oh$ ^JdmZ H{$ ogdm` _{a{ [mg Hw$N> Zht Am{ T>Z{ H$m{$&' 56 V] `m{h{$ g{î_m H{$ BZ e Xm H$m{ ghz Zht H$a [mvr, `m oh$ ^JdmZ H$m Zm_ Cg{ [gßx Zht h $& gmã Z{ H$hm oh$ B Ìda H$m AdgmZ h Am h Am a `hm± `hr ]mv `m{h{$ _ oximb X{ ahr h $& `m{h{$ EH$X_ hmaz{ dmbr Zht h $& C[ `mg H{$ AßoV_ IßS> _ `hr ]mv AmVr h $& O_ Zm mam H$ Om oh$e h E AmVßoH$V ZJa H$s EH$ Jbr h, oog_ EH$ XwH$mZ g{ gm Xm-gwbw\$ IarXZ{ H{$ obe ^r S> bj JB h $& E{gr ^r S> oog_ g] AH{$b{ W{, AOZ]r W{$& oog_ OJfimW h, Om{ gm_mz IarX H$a Om ahm h Am a EH$ AY odoj -gr AmJßVwH$m AmH$a A[Z{ hm{r> g{ om[h$m h Am ogja{q> OJfimW H{$ IarX{ 127

h E [Zra _ aj S>H$a ]wpmvr h $& OJfimW [yn>vm h oh$ `h Vw_Z{ `m oh$`m? dh g_p J`m oh$ AmJßVwH$m d{ì`m h $& dh Xm S>Vr h Vm{ CgH{$ [rn>{ OJfimW Xm S>Vm h Am a o\$a OmH$a _ Xw Òda _ [yn>vm h oh$ `m bmmmar Wr oogg{ CgZ{ E{gm oh$`m Wm? OJfimW Cg{ "d Ì`m' Zht H$h gh$vm$& CgH$m Ï`dhma oiboibmh$a h±gz{ dmbr AmJßVwH$m H{$ M{ha{ [a Jß^raVm bm X{Vm h Am a dh o\$a Hw$N> Im b{vr h Am a OJfimW H{$ [yn>z{ [a H$hVr h oh$ A] CgH$s Vo]`V R>rH$ hm{ OmEJr$& dh Yra{-Yra{ oeowb hm{h$a OJfimW H$s Jm{X _ oja OmVr h Am a _m\$s _mßj H$a H$hVr h oh$ dh _a ahr h $& dh H$hVr h ï "_ Z{ MwZ ob`m$& _ Z{ ÒdVßÃVm H$m{ MwZ ob`m... _ MmhVr Wr oh$ oh$gr A N>{ AmX_r H{$ [mg _ͱ$$& `m oh$ _ _azm Zht MmhVr Wr- H$^r Zht MmhVr Wr$&' 57 o\$a dh A[Z{ H$m{ B gm H$s _m± _na`_ ]VmVr h, oog{ O_ Zm Z{ d Ì`m ]Zm`m Wm$& A[Zm [hb{ H$m Zm_ `m{h{$ ]VmVr h $& Vm{ `h `m{h{$ H$m [mã h $& A] ^r dh dau H$s ÒdVßÃm H$s ]mv H$aVr h $& dh H$hVr h oh$ dh A[Zr B N>m g{ MwZH$a _a ahr h $& o\$a ^r _m V H$m{ "ham_r' H$hVr h $& dh H$hVr h CgZ{ A N>{ AmX_r H$m{ MwZm h Am a "Cg_ ' dh OmEJr$& dh OJfimW g{ _m\$s MmhVr h Am a OJfimW H$m{ ^r _m\$ H$aVr h $& `hm± VH$ H$s dh B Ìda H$m{ ^r _m\$ H$aVr h $& OJfimW H$m [mã VrH$ h $& `h AmÒWm H$m VrH$ h $& C[ `mg H{$ AßV _ OJfimW H$m Amod ^md oh$gr AÀ`ßV _yv _mzd Mnaà H$m d{e Zht h $& 4.3. gßd{xzm ï gßd{xzm e X H{$ AW [a odmma H$aZm AmdÌ`H$ h $& odx YmVw g{ `h e X ]Zm h, odx g{ d{x, Am a d{x g{ d{xzm$& gâ`h$ Í$[ g{ d{oxv hm{zm hr gßd{xzm h $& gßd{xzmerbvm e X H$m{ AßJ {Or _ g{ g{o]obq>r H$hV{ h $& Bg_ ]m OJV H$m `WmW 128

Zht, AßV OJV H$m `Wm W- odmma, ^md, amj ^r gpâ_obv hm{vm h $& Ak{` H{$ C[ `mg _ AßV OJV H$m `Wm W oximb X{Vm h $& Ak{` Z{$ "ZXr H{$ r[' H$s MMm H$aV{ h E EH$ ÒWmZ [a obim h oh$ "`h C[ `mg Mma gßd{xzmam H$m A ``Z h $& Cg_ Om{ odh$mg h, dh Mnaà H$m Zht gßd{xzm H$m hr h $& d g{ Vm{ Ak{` Òd`ß EH$ AmÀ_M{VZ H$bmH$ma h $& hm{ gh$vm h BZH$s H$bmH$mar H$s doh g{ CZH{$ g^r C[ `mgm _ gßd{xzm ^ar h B h $& CZH$m C[ `mg "ZXr H{$ r[' H$m Adbm{H$Z H$aZ{ H{$ [ÌMmV `h YmaUm ]ZVr h oh$ `h C[ `mg dmòvd _ Mma gßd{xzmam H$m A ``Z h $&' _Zm{d kmozh$ `wj H{$ AZwgma À`{H$ Ï`o $ _ Mma H$aU eo $`m± hm{vr h, ooz_ g{ H$m{B EH$ eo $ CgH$s M{VZm _ _hœma pòwov _ ahvr h $& CgH{$ od[arv H$aU eo $ AdM{VZm _ ozdmg H$aVr h VWm ]mh$s Xm{ eo $`m± CgH$s gh`m{jr hm{v{ h E AmßoeH$ Í$[ g{ M{VZm Am a AdM{VZm Xm{Zm Í$[ _ od _mz ahvr h $& Ak{` _mzd _Z H{$ H$bmH$ma h VWm gho AmßVnaH$ g_p g{ amzmh$ma h $& "ZXr H{$ r[' C[ `mg _mzd M{VZm H$s Mma ep V`m g{ gß[fi Mma Ï`o $Àdm H{$ A ``Z H$m Í$[H$ Vm{ h hr, gmw hr EH$ qmvz- YmZ H$aU eo $ gß[fi Ï`o $Àd dmb{ H$WmZm`H$ ^wdz H$s M{VZm H{$ odh$mg H$m Í$[H$ ^r h $& "ZXr H{$ r[' C[ `mg _ ha [mã oh$gr Z oh$gr Í$[ H$m ovozoyàd H$aVm h $& 1. ^wdz omßvz- YmZ Ï`o $Àd H$m$& 2. a{im AZw^d- YmZ Ï`o $Àd H$m$& 3. Jm am {aum- YmZ Ï`o $Àd H$m$& 4. Mß _myd gßd{xzm- YmZ Ï`o $Àd H$m$& "ZXr H{$ r[' _ ^wdz H$m Om{ Mnaà omoãv h Am h, dh À`jVï AßV _wir, oeojv, gßòh $V, qmvz YmZ, gßd{xzerb, AmÀ_M{VZ, AmÀ_odÌb{fUaV Am a CXma 129

Ï`o $Àd H$m Mnaà VrV$ hm{vm h $& ^wdz H$m Ï`o $Àd E{gm Ï`o $Àd h Om{ H$m_- Hwß$R>m [a odo` Vm{ m H$a MwH$m h, qh$vw H$m_ gß]ßyr AZw^yoV`m g{ gß] ^md ]ßY A^r CgH{$ AßVa _ Mbm`_mZ h $& BgobE h_ H$h gh$v{ h oh$ "ZXr H{$ r[' ^md ]ßY H{$ gßkf H$s H$Wm h $& C[ `mg _ EH$ Am a [j oximb X{Vm h, Vm{ dh h "amj]ßy', oog{ h_ Hßw$R>m H$hV{ h $& "ZXr H{$ r[' _ Amaß^ g{ hr E{g{ amj]ßym H{$ Xe Z hm{v{ h, Om{ H$m_-dmgZm g{ gßbæ VrV hm{v{ h Am a oozg{ ^wdz C[ `mg H{$ AßV VH$ gßkf av oximb X{Vm h $& Mß _myd mam [nam` H$amE OmZ{ [a ^wdz a{im H{$ ov VÀH$mb VWm Òd`ß MobV-gm AmH$of V hm{vm h $& ^wdz A[Z{ Ï`dhma VWm dmur H{$ ov gho h $& ^wdz A[Z{ H$m{ A[amYr g_pvm h, Vm{ H$^r-H$^r gßh$m{omv hm{ OmVm h $& "EH$ Ûr mam gho ^md g{ Ò[oe V ÒWb [a MwZMwZmhQ> hm{z{ bjvr h $& dh h $m-] $m-gm gm{mvm h oh$ dmòvd _ dh R>{bm J`m Wm `m H{$db È_mZr H$Î[Zm H$a ahm h $& R>{bm Wm `m ItMm Wm$& BVZm ^mdmodô> hm{ J`m Wm dh oh$ CZ jum H$s Ò_ ov g{ Cg{ Ò[Ô> Zht hm{ [mvm$&' 58 "^wdz ]ma-]ma A[Zm H$m` H $_ ]XbVm ahvm h $& À`jVï hr a{im H$m gmofi ` m H$aZ{ H{$ obe, `h AZw^d H$aV{ h E ^r oh$ "T>w>b_wb[Z' ]war MrO h $& AmX_r H$s gßh$î[ eo $ T> hm{zr MmohE$& E{gr T> oh$ ]g \$m bmx$&' 59 ^wdz Òd`ß gm{mvm h "Ò[Ô>V`m H{$db ^md H$m hr À`mdbm{H$Z H$m\$s Zht h, Wm{ S>m Am a [rn>{ X{IZm hm{jm Am a [rn>{ X{IZ{ _ `m H $_ g{ odìb{fu H{$ [yd X{IZ{ _ - Cg{ opph$ `m h? dh AZ_Zm `m h? gflvmh ^a H$m gm_m ` gm_mooh$ [nam` - Cg_ H$m Z-gm N>m`md{oÔ>V ahïòwb h, oog_ ookmgm H$s oh$au [h ±MZ{ g{ dhm± [bvr H$m{B >Nw>B -_wb AZwamJmZw^yoV ^a OmEJm$&' 60 ^wdz H$m a{im H{$ ov AmH$f U gmymau Ûr-[wÈf H{$ gvhr AmH$f U g{ AoYH$ Wm$& ^md]ßym H{$ ^md 130

g{ Òd`ß MobV gr ]mv o\$a hm{vr h $& dh gà` H$s MMm H{$ Xm amz AZm`mg {_ H$s ]mv CR>m b{vm h $&EH$ H$odVm H$s [ßo $ H$m CXmhaU X{Vm h - The pain of loving you, Mw[ hm{v{ hr Cg{ gmar ]mv-mrv [a opph$ hm{ AmB $& H $g{ _ BVZm ]m{b J`m$, {_ H{$ odf` H$m{ b{h$a, Om{ [X H$mÏ` H$m gwzm`m Wm, dh Amaß^ hm{vm h - "dearest, the pain of loving you, H $g{ `h g] gho hm{ J`m$& a{im `m gm{m{jr$&' 61 `h g] E{g{ Ï`o $ H{$ gmw hm{vm h, oog{ a{im H$hVr h "Am[ Vm{ `m ^r BVZ{ VQ>ÒW OmZ [ S>V{ h $& AH{$b{ h ß, V^r Vm{ brh$ [H$ S>H$a MbV{ h $&' 62 Ï`o $Àd H$s A[Zr EH$ brh$ hm{vr h, EH$ ÈPmZ hm{vm h, Am a CgH{$ AmJ{ Ï`o $ A[Z{ dv _mz Am a ^odó` H{$ ]ma{ _ Om{ g_pvm h, Om{ _Zgy]{ ]m±yvm h, Cgg{ ^r Vm{ EH$ brh$ ]ZVr h ; brh$ H$ohE, Mm IQ>m H$ohE, T>m±Mm H$ohE; BgobE amòvm ^r h $& 63 E{gm ^wdz oogh$m OrdZ-Xe Z X T> B N>m-eo $ dmbm h, dh o\$a gm{mvm h ï "EH$ ozìm` hm{vm h $& AH$maU ]XbZ{ g{ B N>m-eo $ jru hm{vr h $& `m ju H$s {aumam [a A[Z{ H$m{ N>m{ S> X{Z{ g{ AmX_r erk hr Am±Yr [a C S>Vm ovzh$m ]Z OmVm h $& o\$a gho {aum H$s _ßX hdm Hw$N> V{O hm{h$a Am±Yr... Cg{ H$ht ^r C S>m b{ Om gh$vr h $&' 64 ^wdz Cg a{im H$s Am{a ]ma-]ma AmH$of V hm{vm h, Om{ H$hVr h ï "gß[yu _{a{ obe H{$db EH$ `w $ gà` h ; H{$db EH$ Am a EH$ H{$ AßVhrZ Amd oœm g{ [m`m h Am EH$ `m{j\$b$&' 65 `h ^wdz Om{ gm{mvm h oh$ "gmohà`h$ma _ Om{ jouh$ h, gzmvz H$s N>m[ H$m{ `m Om{ gzmvz h, CgH$s VmÀH$mobH$ mgßojh$vm H$m{ Im{OVm h, CbPVm h $&' 66 ^wdz H{$ obe Ï`o $Àd H$s O S> hm{zm AmdÌ`H$ h $& dh O S> \ $H$Vm hr h $& gzmvz H$m _hœd CgH{$ obe Òd`ß _mouv h $& 67 E{gm ^wdz Om{ a{im H{$ ]ma{ _ [hbr ]ma hr gm{m b{vm h "ozïgßx{h Agr_ gohóuwvm Cg_ h, Ï`Wm [mz{ H$s 131

Agr_ AßVïgm_œ`, b{oh$z dh BgobE oh$ AmZßX [mz{ H$s Agr_ j_vm Cg_ h,... AmZßX H$s [am-gr_m, `mvzm H$s [am-gr_m,... MwZ gh$v{ h, Cg{ X{dVm, `m oh$ [am-gr_me± CZ_ hm{vr h, Z^-H$m_r _mzd, _ ÀH$m_r X{dVm - Q >{OS>r H{$ gho `mz... dh _mzd H$s gho gß^mdzm H$s Q >{OS>r$&' 68 C[`w $ C au g{ [Vm MbVm h oh$ ^wdz H$s _m `Vm h oh$ [am-gr_m H$m Ò[e Mmh{ dh AmZßX hr hm{, Mmh{ `mvzm [mz{ H$s, _mzd-gß^mdzmam H$s AdÌ`ß^mdr Q >{OS>r h $& Cg{ gßòh$ma, [aß[am, X{eH$mb H{$ ]ßYZ ÒdrH$ma oh$e o]zm Zht ÒdrH$ma oh$`m OmZm MmohE$& E{gm ^wdz `m a{im H{$ ov AmH$of V hm{vm h? Hw$N> N>m`md{oapple>V ahï_` ÒWb h hr, V^r Vm{ C[{jm H$s oog o[q>mar _ ^wdz Z{ Cg{ S>mb ox`m Wm, Cg{ hr>mv PH$Pm{a H$a a{im ]mha ozh$b AmVr h $& 69 D$[a g{ m T> VWm CXma oxiz{ dmb{ AoVgßd{XZerb ^wdz H{$ ov O] a{im AmÀ_r` g_[ U H$aZ{ H$m{ V `ma hm{vr h, Vm{ Cg{ ÒdrH$ma H$aZ{ H{$ ]Om` CgH$s Am±Im g{ Am±gy Q>[H$Z{ bjv{ h $& a{im H$m U`-oZd{XZ gwzh$a ^wdz d gm hr ÒV Y ] R>m ahm$& dh Yra{-Yra{ H$hVm h ï "`h B H$ma Zht h, À`mª`mZ Zht h,... `h g] ]h V gwßxa h, ]h V gwßxa - `hm± gm ßX` H$s Ma_ AZw^yoV hm{vr h, hm{zr hr MmohE, _ _mzvm hˇ±; Bgr obe S>a bjvm h ; AJa dh d gm Z h Am, Om{ gwßxa h, Cg{ o_q>mzm Zht MmhVm a{im; Om{oI Zht S>mbZm MmhVm$& ]h V gwßxa h ]h V gwßxa$&' ^wdz Yra{-Yra{ emßv hm{ J`m$& EH$ E{gr Jhar oeowbvm CgH{$ gma{ eara [a N>m JB, _mzm{ h Vm H$m am{jr hm{;... EH$ H$ÈU, pòzωy, dàgb Ja_r g{ ^am h Am ^wdz gm{ J`m$& 70 a{im H{$ J^ dvr hm{z{ H$m g_mmma gwzv{ hr ^wdz H{$ odmma ]XbZ{ bjv{ h $& b{oh$z `m A[Zr g^r AZw^yoV`m H{$ ov CgH{$ oô>h$m{u H$m ]Xbmd h $& CgH$m 132

gm{mzm A[Z{ CŒmaXmo`Àd H{$ ov OmJÍ$H$ Ï`o $ H$s ovoh $`m _mã h $& `m A `Wm gm{mh$a dh A[Zr hr oô> _ oja Zht OmVm$& `m Hw$N> Zhrß _m±j{jr a{im, Hw$N> ^r? `m g] Hw$N> X{ X{Jr; Am a o\$a Mw[Mm[ Mbr OmEJr$& A[Zr g]g{ ] S>r AmdÌ`H$Vm H{$ g_` _yh$? Zht, BVZm ] S>m XmZ dh Zht b{ gh{$jm$& CXma hm{h$a X{Zm H$oR>Z h, hm{jm, [a CXma hm{h$a b{zm ^r CVZm hr H$oR>Z h $&... Zht, `h EH$[jr` Ï`m[ma dh Zht H$a gh{$jm, KwQ> OmEJm BgH{$ ]m{p g{; E{gm XmZ dh Zht b{jm, Om{ [mz{ H$m X_ Km Q> X{$& 71 O] a{im H{$ AZwZ` ^a{ [Ãm H{$ o_bz{ [a ^wdz EH$ bß]r Mwfl[r H{$ ]mx CgH$m{ [à obivm h $& [à mam ^wdz a{im H$m{ gyomv H$aZ{ H$s M{ÓQ>m H$aVm h oh$ oh$z H$maUm g{ dh Cgg{ AbJ-gm AZw^d H$aVm h $& dh obivm h ï "O] H$^r ^r _ A[Z{ gmp{ OrdZ H{$ Aßem H$m{ _ V H$aVm hˇ±, Vm{ d{ O g{ o_bh$a EH$ Í$[mH$ma Zht ]ZV{, _yov H{$ Qw>H$ S>{-Qw>H$ S>{ AbJ ahv{ h, Am a o\$a _{a{ hmwm _ o_ >r hm{ OmV{ h $& OrdZ H$m EH$ omã, EH$ _yov Zht ]ZVr, ` o[ À`{H$ IßS> `WmW h $& dh Ï`Wm H$s Q>rg, Om{ oh$gr IßS> H$s H$Î[Zm _mã g{ X{h-_Z H$m{ PZPZm OmVr h $&' 72 "_ gwzvm hˇ± VwÂhmar XX ^ar AmdmO, " mu, OmZ-OmZ' AßVhrZ Amd oœm H$aVr h B EH$ H$amh Am a dhr Cg{ bjvm h oh$ _{a{ ^rva H$ht Hw$N> Qy>Q> J`m h $&' 73 _ fl`ma H$s _`m Xm ^yb J`m; Om{ {` h, Cg{ Òdm`Œm H$aZm MmhZ{ bjm Wm$& E{g{ O g{ dh Òdm`Œm Zht hm{ gh$vm$& ^wdz EH$ A[{jmH $V ZB ÒWm[Zm H$aVm h ï "a{im, EH$ ]mv Vw_ g_pm{jr? Vw_ Zht g_pm{jr, Vm{ H$m{B Zht g_p gh{$jm$& fl`ma o_bvm h, Ï`Wm ^r o_bvm h, gmw ^m{jm h Am b{e ^r o_bvm h, b{oh$z `m E{gm Zht h oh$ EH$ gr_m [ma H$a b{z{ [a `{ AZw^yoV`m± o_bvrß Zht, AbJ H$a X{Vr 133