ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑ ΒΙΒΛΙΑ Γ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ

ΣΔΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑ ΒΙΒΛΙΑ Γ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2006 0

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ σελ. Πρόλογος ΜΕΡΟΣ Ι : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΡΟΣ ΙΙ : ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο : Γενικά 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο : Διενέργεια Απογραφής -Αποτίμηση 2.1. Σύνταξη Απογραφής.10 2.2. Αποτίμηση περιουσιακών στοιχείων κατά την απογραφή... 10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο : Διαδικασία προσαρμογής των λογιστικών υπολοίπων στα πραγματικά δεδομένα (εγγραφές τακτοποίησης ) 3.1. Λογαριασμοί αξιών και υποκατηγορίες.. 13 3.1.1 Ελλείμματα- πλεονάσματα στα διαθέσιμα της επιχείρησης. 13 3.1.2 Ελλείμματα- πλεονάσματα σε αποθέματα.. 13 3.1.3 Υπολογισμός αποσβέσεων 14 3.2. Προσωπικοί λογαριασμοί και υποκατηγορίες 15 3.2.1 Ενημέρωση τοκοφόρων λογαριασμών 15 3.2.2 Η περίπτωση των γραμματίων εισπρακτέων 16 3.2.3 Η περίπτωση των γραμματίων πληρωτέων. 18 3.2.4 Απαιτήσεις επισφαλείς και ανεπίδεκτες είσπραξης. 19 3.2.5 Σχηματισμός προβλέψεων για απώλειες από επισφαλείς πελάτες.. 21 3.3. Η χρονική τακτοποίηση των εξόδων και των εσόδων.. 22 3.3.1 Οι μεταβατικοί λογαριασμοί του ενεργητικού.. 23 3.3.2 Οι μεταβατικοί λογαριασμοί του παθητικού 26 1

3.4. Τακτοποίηση ( εκκαθάριση ) μικτών λογαριασμών 31 ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ : ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο : Γενικά 32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο : Οι λογαριασμοί εκμεταλλεύσεως 2.1 Σχηματισμός και σημασία...35 2.2 Ο προσδιορισμός των αποτελεσμάτων εκμ/σεως κατά το Γ.Λ.Σ 37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο : Οι λογαριασμοί αποτελεσμάτων 3.1 Έννοια και διακρίσεις των οικονομικών αποτελεσμάτων 40 3.2 Ο προσδιορισμός των καθαρών αποτελεσμάτων κατά το Γ.Λ.Σ 41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο: Διάθεση αποτελεσμάτων χρήσης 4.1 Διάθεση κερδών των εταιρειών...44 ΜΕΡΟΣ ΙV : ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΕΛΟΥΣ ΧΡΗΣΗΣ 47 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : Υπόδειγμα Ισολογισμού, Κατάσταση Λογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσεως και Πίνακα Διάθεσης Αποτελεσμάτων βάσει Ε. Γ. Λ.Σ. Βιβλιογραφία ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το οικονομικό αποτέλεσμα αποτελεί στοιχείο όλων των μονάδων που αναπτύσσουν οικονομική δραστηριότητα. Οι διαφόρων μορφών και φορέων επιχειρήσεις ( ιδιωτικές δημόσιες,ατομικές - εταιρικές, κλπ ) είναι οικονομικές μονάδες με κύριο σκοπό την πραγματοποίηση κέρδους, δηλαδή πλεονάσματος πραγματοποιούμενων εσόδων έναντι εξόδων. Ο σκοπός αυτός είναι δυνατό να επιτευχθεί σε μικρότερη ή μεγαλύτερη έκταση ή να αποτύχει στην περίπτωση ύπαρξης ζημίας. Σε κάθε περίπτωση όμως, η διαπίστωση του οικονομικού αποτελέσματος και ο ακριβής προσδιορισμός του πραγματοποιούνται στη λήξη μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, της διαχειριστικής χρήσης, τα όρια της οποίας καθορίζονται από τη νομοθεσία.για τις επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία Β κατηγορίας, η διαδικασία περάτωσης ή κλεισίματος της διαχειριστικής χρήσης, συνιστάται στη σύγκριση των εσόδων και εξόδων (εκροών και εισροών ) που έχουν πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της χρήσης. Προκειμένου όμως για επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία Γ κατηγορίας, η διαδικασία αυτή είναι πιο πολύπλοκη, καθώς 2

περιλαμβάνει μια σειρά λογιστικών εργασιών που θα οδηγήσουν στην κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων, δηλαδή του ισολογισμού, της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης και του πίνακα διάθεσης των αποτελεσμάτων. Η παρούσα πτυχιακή εργασία έχει σκοπό να παρουσιάσει αυτή ακριβώς τη διαδικασία που ακολουθείται από επιχειρήσεις με βιβλία Γ κατηγορίας, προκειμένου να προσδιοριστεί το ετήσιο οικονομικό αποτέλεσμα. Η εργασία αποτελείται από τέσσερα μέρη. Στα τρία πρώτα περιγράφονται οι αρχές που εφαρμόζονται στη λήξη κάθε χρήσης και οι λογιστικές εργασίες που επιβάλλει ο Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων και το Ελληνικό Λογιστικό Σχέδιο. Η πρακτική εφαρμογή των όσων αναλύονται στα τρία πρώτα μέρη παρουσιάζεται στο τέταρτο μέρος. Εισαγωγή Ο προσδιορισμός των ετήσιων οικονομικών αποτελεσμάτων. Oι επιχειρηματικές μονάδες δημιουργούνται με σκοπό τη δημιουργία κέρδους, δηλ. θετικού οικονομικού αποτελέσματος και αναπτύσσουν τη δραστηριότητα τους επιδιώκοντάς τη μεγιστοποίηση του. Η διαπίστωση όμως του πραγματικού αποτελέσματος που προέκυψε από την δραστηριότητα της οικονομικής μονάδας είναι δυνατό να γίνει με βεβαιότητα μόνο μετά την περάτωση της ζωής της. Ωστόσο, καθώς η διάρκεια των επιχειρήσεων προβλέπεται μεγάλη ή ακαθόριστη, η επιχειρηματική πρακτική επιβάλλει να γίνεται κατά τακτά χρονικά διαστήματα υπολογισμός του αποτελέσματος για ορισμένο διάστημα και αν αυτό είναι θετικό (κέρδος), το σύνολο ή ένα μέρος του να διανέμεται στους φορείς της μονάδας. Εξάλλου το κράτος για τους δικούς του λόγους (κυρίως για την επιβολή του φόρου πάνω στα 3

κέρδη) επιβάλλει με την νομοθεσία του στις οικονομικές μονάδες (όχι μόνο στις επιχειρήσεις) να προσδιορίζουν τα οικονομικά τους αποτελέσματα κατά διαστήματα που αυτό ορίζει. Έτσι η οικονομική πρακτική και η νομοθεσία οδήγησαν στο ετήσιο συνήθως υπολογισμό του αποτελέσματος. Το χρονικό διάστημα, για το οποίο υπολογίζονται τα έσοδα, οι δαπάνες και το αποτέλεσμα μίας οικονομικής μονάδας, ονομάζεται δ ι α χ ε ι ρ ι σ τ ι κ ή χ ρ ή σ η ή δ ι α χ ε ι ρ ι σ τ ι κ ή π ε ρ ί ο δ ό ς τ η ς. Κατά τον Κ.Φ.Σ ( αρ. 40). << Η διαχειριστική περίοδος περιλαμβάνει δωδεκάμηνο χρονικό διάστημα. Κατά την έναρξη, λήξη ή διακοπή των εργασιών της επιχείρησης, η διαχειριστική περίοδος μπορεί να είναι μικρότερη του δωδεκαμήνου). Κατ εξαίρεση, για τον επιτηδευματία που τηρεί βιβλία τ ρ ί τ η ς κατηγορίας, η διαχειριστική περίοδος ενάρξεως μπορεί να περιλαμβάνει και μεγαλύτερο του δωδεκαμήνου διάστημα, όχι όμως και πλέον των εικοσιτεσσάρων μηνών.>> Όσον αφορά το χρονικό σημείο, στο οποίο λήγει η μία διαχειριστική χρήση και αρχίζει η άλλη ο μεν νόμος για τις Α.Ε. αφήνει στο καταστατικό τους να το ορίσουν, ενώ ο φορολογικός νόμος ορίζει ότι ο επιτηδευματίας ή η επιχείρηση που τηρεί βιβλία τρίτης κατηγορίας υποχρεούνται να κλείνουν διαχείριση την 31 η Δεκεμβρίου ή την 30 η Ιουνίου κάθε έτους.δεδομένου ότι η 31 η πρώτη Δεκεμβρίου συμπίπτει και με την λήξη του ημερολογιακού έτους, οι περισσότερες οικονομικές μονάδες περατώνουν τη διαχειριστική τους χρήση και προσδιορίζουν τα οικονομικά τους αποτελέσματα την 31 η Δεκεμβρίου κάθε έτους, οπότε η επόμενη χρήση αρχίζει την 1 η Ιανουαρίου του επόμενου έτους. Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η επιλογή του χρονικού σημείου προσδιορισμού του οικονομικού αποτελεσμάτων έχει μεγάλη σημασία, γιατί αν το χρονικό αυτό σημείο δεν είναι κατάλληλο, με τη έννοια ότι δεν είναι αντιπροσωπευτικό της συνηθισμένης καταστάσεως της οικονομικής μονάδος, ή ότι σ αυτό συμβαίνουν εξαιρετικά γεγονότα που δεν ανήκουν στην ομαλή ή συνηθισμένη ζωή της, τα αποτελέσματα που θα προσδιορισθούν ενδέχεται να είναι ασυνήθιστα ευνοϊκά ή δυσμενή. Για το λόγο αυτό, η νομοθεσία προβλέπει δυνατότητα καθορισμού διαφορετικού χρόνου υπολογισμού του αποτελέσματος, και οι επιχειρήσεις επιδιώκουν να προσδιορίσουν το χρονικό αυτό σημείο έτσι, ώστε τα αποτελέσματα που υπολογίζονται να είναι κατά το δυνατό, ενδεικτικά της πορείας της μονάδας κατά το χρονικό διάστημα που προηγήθηκε. 4

Η τομή της όλης χρονικής διάρκειας μίας οικονομικής μονάδας σε ίσες ετήσιες (συνήθως) περιόδους, είναι τ ε χ ν η τ ή, γιατί η δραστηριότητα της συνεπάγεται μία αδιάκοπη πολλές φορές αφανή ροή εσόδων και εξόδων, τη δε ροή αυτή διακόπτει η Λογιστική στο τέλος των ίσων περιόδων (διαχειριστικών χρήσεων ) για να προσδιορίσει με τους κανόνες και την τεχνική της το αποτέλεσμα. όλης της ζωής της μονάδος. Στο τέλος της καθεμιάς από τις ενδιάμεσες χρήσεις (τεχνητές χρονικές στιγμές τομές) έχουμε ένα σύνολο υλικών και άϋλων αγαθών, τα οποία κατέχει ή των οποίων είναι δικαιούχος η μονάδα, με βάση ποικίλες νομικές σχέσεις (κυριότητας, δανείου, μισθώσεως, leasing, ενδεχόμενα χρησιδανείου κ. ο.κ),και από την άλλη πλευρά ένα σύνολο σχέσεων με τρίτους ( απαιτήσεων υποχρεώσεων ). Παράλληλα, από την κ υ κ λ ο φ ο ρ ί α και την μ ε τ ά π τ ω σ η των περιουσιακών στοιχείων κατά την διάρκεια της διαχειριστικής περιόδου, έχουν δημιουργηθεί έξοδα κι έχουν προκύψει έσοδα, από την σύγκριση δε των δύο μεγεθών θα προκύψει το αποτέλεσμα. Για να προσδιορίσουμε το ποσό στο οποίο ανέρχονται τα δύο μεγέθη πρέπει να δεχθούμε ορισμένες π α ρ α δ ο χ έ ς ή να στηριχθούμε σε ορισμένες συμβατικότητες. Τα λεγόμενα χ ρ ο ν ι κ ά έ ξ ο δ α, δηλ. τα έξοδα που διαμορφώνονται σε συνάρτηση της διαδρομής του χρόνου (τόκοι ενοίκια μισθοί ασφάλιστρα κ.τ.λ.), δε δημιουργούν, κατά κανόνα, προβλήματα. Υπάρχουν όμως πολλά έξοδα, στα οποία η διαδρομή του χρόνου δεν είναι ο κύριος παράγοντας που διαμορφώνει το ύψος τους. Ειδικότερα: α) Η επιχείρηση στο τέλος κάθε χρήσεως έχει ένα σύνολο απαιτήσεων έναντι τρίτων (πελατών, χρεωστών κ.τ.λ.) μέρος των οποίων δεν θα εισπραχθεί. Κατά ποιο ποσό; Σε κάποια χρονική στιγμή στο μέλλον αυτό θα είναι γνωστό, αλλά είναι άγνωστο κατά το τέλος της διαχειριστικής περιόδου. β) Η επιχείρηση χρησιμοποιεί στην παραγωγική διαδικασία διάφορα μηχανήματα. Η αξία των μηχανημάτων αυτών πρέπει να κατανεμηθεί στις χρήσεις που θα παράγονται προϊόντα με την συνδρομή τους (απόσβεση). 5

Πόσες είναι οι χρήσεις αυτές; Από την ορθή ή όχι απάντηση θα εξαρτηθεί αντίστοιχα ο ορθός ή όχι υπολογισμός των ετήσιων αποσβέσεων και αποτελεσμάτων. γ) Από ορισμένα έξοδα επωφελούνται περισσότερες από μία διαχειριστικές χρήσεις, ή το σύνολο των διαχειριστικών χρήσεων π.χ (έξοδα ιδρύσεως και οργανώσεως κ.τ.λ.). Πως θα γίνει η κατανομή των εξόδων αυτών; δ) Κατά το τέλος μίας διαχειριστικής περιόδου δεδομένη απαίτηση ή υποχρέωση της επιχειρήσεως βρίσκεται σε εξέλιξη στα δικαστήρια, αλλά δεν έχει εκδικασθεί ακόμη. Πόση είναι η πιθανότητα να κερδίσει ή να χάσει τη σχετική δίκη και με τι ποσό θα πρέπει να εμφανισθεί η απαίτηση ή υποχρέωση στους μέχρι την εκδίκαση της υποθέσεως ισολογισμούς; ε) Σε περίπτωση πωλήσεων με παρακράτηση κυριότητας (πωλήσεις με δόσεις ),σε ποιο χρονικό σημείο θα καταγραφτεί το έσοδο και ποια η πιθανότητα απωλειών ; Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, υπερεκτίμηση της δαπάνης ή υποεκτίμηση του εσόδου θα οδηγήσει σε υποεκτίμηση του αποτελέσματος, ενώ σε υπερεκτίμησή του θα οδηγήσει η αντίστροφη κατάσταση. Για το λόγο αυτό λέμε ότι τα π ε ρ ι ο δ ι κ ά α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α είναι σ χ ε τ ι κ ά, είναι αποτελέσματα κατ εκτίμηση, και όσο περισσότερο βραχύχρονος είναι ο προσδιορισμός τους, τόσο μεγαλύτερη είναι η σχετικότητά τους. Εκτός από το ποσοτικό στοιχείο που εμπλέκεται στον προσδιορισμό ενός εξόδου (πόσες μονάδες, ενός συντελεστή αναλώθηκαν στην παραγωγική διαδικασία), υπάρχει και ο παράγοντας της α π ο τ ι μ ή σ ε ω ς των μονάδων αυτών, έτσι ανάλογα και με το σύστημα ή τις αρχές αποτιμήσεων που θα υιοθετηθούν, θα διαφοροποιηθεί και το ετήσιο αποτέλεσμα. Πάντως με βάση τη διαπίστωση που κάνουμε, ότι το οριστικό και βέβαιο αποτέλεσμα μίας οικονομικής μονάδας μπορεί να διαπιστωθεί κατά το τέλος της ζωής της, και έχοντας υπόψη ότι στην οικονομική πρακτική γίνεται ε κ τ ί μ η σ η των αποτελεσμάτων κατά βραχύχρονα (ετήσια) χρονικά διαστήματα, θα πρέπει να πούμε ότι τι αλγεβρικό άθροισμα των βραχύχρονων αποτελεσμάτων θα ισούται κατ ανάγκη με το τελικό αποτέλεσμα της συνολικής περιόδου ζωής της επιχειρήσεως. 6

Αυτό γιατί λανθασμένη σε μία χρήση εκτίμηση (προς τα πάνω ή προς τα κάτω) εσόδου ή εξόδου και ανάλογη διαμόρφωση του αποτελέσματος θα έχει αντίστροφη επίδραση στη διαμόρφωση του αποτελέσματος την επόμενη ή επόμενες χρήσεις. Η ισότητα αυτή των μερικών προς το συνολικό αποτέλεσμα είναι γνωστή γενικότερα ως αξίωμα της συμπτώσεως των ισολογισμών, σύμφωνα με το οποίο, το άθροισμα όλων των περιοδικών κατά λογιστική χρήση αποτελεσμάτων (βάσει περιοδικών ισολογισμών), πρέπει να συμπίπτει, δηλαδή να ισούται προς το συνολικό αποτέλεσμα της όλης ζωής της μονάδας που προκύπτει ως διαφορά μεταξύ τελικής και αρχικής καθαράς θέσεως της, όπως οι καθαρές αυτές θέσεις προσδιορίζονται από τον τελικό και αρχικό (αντίστοιχα) ισολογισμό της Η αρχή της αυτοτέλειας των χρήσεων. Προκειμένου να προσδιοριστεί το οικονομικό αποτέλεσμα από την επιχειρηματική δράση της κάθε χρήσης, συντάσσεται ισολογισμός. Είναι φανερό συνεπώς, ότι προκειμένου ο ισολογισμός αυτός να είναι ακριβής σε σχέση με τα χρονικά όρια της χρήσης πρέπει να περιλάβει κάθε φορά, αποκλειστικά και μόνο, οικονομικά μεγέθη από τη δράση της επιχείρησης που εντάσσονται και αφορούν αυτή ακριβώς την επιχειρηματική περίοδο και δράση. Όλοι οι επιτηδευματίες που τηρούν βιβλία Γ κατηγορίας ( υποχρεωτικά ή προαιρετικά) έχουν υποχρέωση σύνταξης Ισολογισμού. Συντάσσεται βάσει της απογραφής και πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέσα σε δύο μήνες από την λήξη της χρήσης. Στην πράξη, επειδή η επιχείρηση από 1/1 ή από 1/7 πρέπει να συνεχίσει να καταχωρεί στα βιβλία της τις τρέχουσες συναλλαγές της και προκειμένου οι νέες εγγραφές να μην αναμειχθούν με τις εγγραφές κλεισίματος ισολογισμού ( που μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και δυο μήνες), οι εγγραφές κλεισίματος καταχωρούνται σε ξεχωριστό Ημερολόγιο, το Ημερολόγιο Εγγραφών Ισολογισμού. Οι πράξεις- συναλλαγές που περιέχει ο ισολογισμός είναι εκείνες που επηρεάζουν το αποτέλεσμα της χρήσης και έγιναν μετά την λήξη της χρήσης αλλά εντός της προθεσμίας κλεισίματος του Ισολογισμού. Οι πράξεις αυτές λογίζονται ως ημερολογιακές πράξεις Ισολογισμού και καταχωρούνται σε θεωρημένο Ημερολόγιο 7

Εγγραφών Ισολογισμού. Οι πράξεις Ισολογισμού και το κλείσιμο αυτού περατούνται εντός τεσσάρων μηνών για ΑΕ και συνεταιρισμούς και εντός τριών μηνών για ΟΕ, ΕΕ, ΕΠΕ, Κοινοπραξίες, κλπ. Αντίθετα, αν η χρήση που ορίστηκε μέσα στα παραπάνω χρονικά όρια, περιλάβει και ποσά που έχουν λογιστεί μέσα σ αυτά τα χρονικά όρια, αλλά όμως δεν αντιστοιχούν στην επιχειρηματική δράση αυτής της περιόδου, τότε το οικονομικό αποτέλεσμα που θα προκύψει από ένα τέτοιο ισολογισμό δεν είναι ουσιαστικά ακριβές. Σ' αυτές τις περιπτώσεις : -τα συμπεράσματα που θα προέκυπταν από επιχειρηματικές συγκρίσεις, θα ήταν εσφαλμένα. -θα αλλοιωνόταν η φοροδοτική ικανότητα των επιχειρήσεων, γενική συνέπεια την άδικη μετάθεση του φορολογικού βάρους. -θα ασθενούσε η οικονομική θέση της επιχείρησης, με την πιθανή διανομή εικονικών κερδών, κ. λ. π Γι' αυτούς τους πολύ σοβαρούς λόγους, η "καθαρότητα" του αποτελέσματος της χρήσης, η απαλλαγή του από στοιχεία που δεν ανήκουν σ' αυτό, αναγορεύτηκε σε "αρχή" (principle), που είναι γνωστή ως αρχή της αυτοτέλειας των χρήσεων. Με βάση λοιπόν αυτή την αρχή, το αποτέλεσμα της κάθε χρήσης προκύπτει από ποσά εξόδων και εσόδων που είναι χρονικά εκκαθαρισμένα από όσα αφορούν σε περιόδους έξω από τα χρονικά όρια κάθε χρήσης. Με διαφορετική διατύπωση, αυτό σημαίνει ότι απαγορεύεται να συμπεριληφθούν στα ποσά που προσδιορίζουν το αποτέλεσμα της κάθε χρήσης, ποσά που ανήκουν σε άλλη. Τέλος, με βάση την ίδια αρχή, οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να διατηρούν σταθερούς και αμετάβλητους τους κανόνες βάσει των οποίων διενεργείται η απογραφή και η αποτίμηση της περιουσίας στη διαδρομή των χρήσεων. Μάλιστα, ο όρος αυτός είναι τόσο βασικός ώστε επιβάλλεται να υπάρχει γι' αυτό ειδική αναφορά, τόσο στο πιστοποιητικό των Ελεγκτών της επιχείρησης, όσο και στο Προσάρτημα, (όπου αυτό προβλέπεται). 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΓΕΝΙΚΑ Η σύνταξη του Ισολογισμού είναι μια διαδικασία κατά στάδια,όπου σε κάθε στάδιο, πρώτα ξεκαθαρίζονται ποσοτικά και χρονικά οι διάφοροι παράγοντες-συνιστώσες του αποτελέσματος, προκειμένου να προκύψει ένα ακριβές αποτέλεσμα και στη συνέχεια πραγματοποιούνται διαδοχικά οι συνδυασμοί τους, προκειμένου να προσδιοριστούν οι πηγές απ' αυτές που προήλθε αυτό το αποτέλεσμα. Πριν να ξεκινήσει οποιαδήποτε ενέργεια που εντάσσεται στο κλείσιμο της χρήσης και τη σύνταξη τoυ Ισολογισμού της και αφού λογιστεί και η τελευταία συναλλακτική πράξη της χρήσης που κλείνεται, συντάσσεται ένα (προσωρινό) Ισοζύγιο όλων των λογαριασμών κάθε βαθμού, προκειμένου, τόσο να διαπιστωθεί η (τυπική) λογιστική συμφωνία, όσο και να διαπιστωθεί και να είναι διαθέσιμο το ύψος του κάθε στοιχείου της περιουσίας. Το ισοζύγιο αυτό αποτελεί το πρώτο προσωρινό ισοζύγιο του τελευταίου μήνα της χρήσεως, περιλαμβάνει τις συναλλαγές όλου του έτους και συντάσσεται βάσει του Γενικού Καθολικού. Η Σ ύ ν τ α ξ η του Ι σ ο ζ υ γ ί ο υ γίνεται τον τελευταίο μήνα της χρήσεως (συνήθως Δεκέμβριο ή Ιούνιο), ή για κλάσματα του μήνα όταν έχουμε υποδωδεκάμηνη περίοδο,(όταν αυτό επιτρέπεται).είναι η συνηθισμένη εργασία που γίνεται για οποιοδήποτε μήνα της χρήσεως, συνεπώς η κατάρτιση του, για τον τελευταίο μήνα, σκοπό θα έχει την εξασφάλιση της ορθότητας των καταχωρήσεων ( μέσα στα όρια που είδαμε) και των 9

συμφωνιών μεταξύ των διαφόρων βιβλίων για το μήνα αυτό. Μετά την σύνταξη του προσωρινού ισοζυγίου γίνονται οι ακόλουθες ενέργειες προκειμένου να συνταχθεί ο ισολογισμός : Διενέργεια απογραφής Προσαρμογές των λογιστικών υπολοίπων στα πραγματικά δεδομένα Σύνταξη δεύτερου προσωρινού ισοζυγίου Υπολογισμός Αποτελέσματος Κατάρτιση οριστικού ισοζυγίου Κατάρτιση Ισολογισμού Κατάρτιση κατάστασης Αποτελεσμάτων Χρήσης Κατάρτιση πίνακα διάθεσης των Αποτελεσμάτων Κλείσιμο των βιβλίων. Παράλληλα με την κατάρτιση του προσωρινού Ισοζυγίου των λογαριασμών του Γενικού Καθολικού (δηλ. πρωτοβάθμιων λογαριασμών ), θα καταρτισθούν και τα προσωρινά Ισοζύγια συμφωνίας των ειδικών (αναλυτικών) λογαριασμών με τους γενικούς περιληπτικούς τους (Ισοζύγια δευτεροβάθμιων, τριτοβάθμιων κ.ο.κ.). 'Ύστερα από το ισοζύγιο αυτό, αρχίζει η ουσιαστική εργασία για να συνταχθεί ο ισολογισμός της χρήσης, με τις παρακάτω σταδιακές ενέργειες. 10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ -ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ 2.1 ΣΥΝΤΑΞΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ Πρώτη ενέργεια είναι να προσδιοριστεί με ακρίβεια η πραγματική κατάσταση της περιουσίας της επιχείρησης, προκειμένου να προσαρμοστούν σ αυτή την πραγματικότητα και τα λογιστικά δεδομένα γι αυτήν την περιουσία. Ο ακριβής αυτός προσδιορισμός της περιουσίας έχει όπως είναι γνωστό δύο σκέλη: το σκέλος της ποσότητας και εκείνο της αξίας. Συνεπώς με μια πραγματική απογραφή μαθαίνουμε τα πραγματικά ποσοτικά μεγέθη των περιουσιακών στοιχείων και στη συνέχεια βρίσκουμε τις πραγματικές τους αξίες. Απαιτείται λοιπόν, να συνταχθεί πραγματική γενική απογραφή της περιουσίας της επιχείρησης και να γίνει αποτίμηση, όπου χρειάζεται, προκειμένου να προσδιοριστεί η πραγματική και συνολική αξία αυτής της περιουσίας. Η διενέργεια αυτής της (τακτικής και γενικής) απογραφής εκτός από τη λογιστική της αναγκαιότητα επιβάλλεται επίσης και από τις διατάξεις του άρθρου 27 1 του Κ. Β. Σ και αποτελεί συνεπώς και φορολογική υποχρέωση. Αναλυτικότερα η απογραφή για βιβλία Γ κατηγορίας ορίζεται η καταμέτρηση, αποτίμηση και περιγραφή όλων των στοιχείων της επαγγελματικής περιουσίας. Η 11

απογραφή πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο τον επόμενο μήνα από την λήξη της χρήσης. Για μη ενσωματωμένα περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν υπόκεινται σε μέτρηση καταχωρούνται τα υπόλοιπα των σχετικών λογαριασμών. Πρόκειται για τους λογαριασμούς κάθε είδους απαιτήσεων και υποχρεώσεων της οικονομικής μονάδας ( πελάτες, προμηθευτές, Υποχρεώσεις από Δάνεια φόρους τέλη κλπ. ) 2.2 ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ Η αποτίμηση έχει τεράστια σημασία γιατί αν τα στοιχεία του ενεργητικού αποτιμηθούν σε μεγαλύτερη αξία ή σε μικρότερη η καθαρή θέση θα παρουσιάζεται αυξημένη ή ελαττωμένη και τα κέρδη περισσότερα ( εικονικά κέρδη) ή λιγότερα (απόκρυψη κερδών). 1. Αποτίμηση εμπορευμάτων: Σύμφωνα με ΚΒΣ, η αποτίμηση γίνεται στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ τιμής κτήσης και τρέχουσας τιμής ημέρας. Αυτή η τιμή ( η χαμηλότερη δηλ.) λαμβάνεται χωριστά για κάθε είδους εμπορεύματος. Τιμή κτήσης: π.χ αγορά 500 κιλά *400 ευρώ = 200.000 ευρώ συν: ειδικά έξοδα αγοράς, δηλαδή φορτωτικά=3800+ μεταφορικά = 16000+ εκφορτωτικά = 4.200 ίσον 224.000 ευρώ. Είναι η συνολική τιμή κτίσης. Άρα τιμή κτήσης / κιλό=224000/500= 448 ευρώ. 2. Αποτίμηση παγίων : Σύμφωνα με ΚΒΣ η αποτίμηση γίνεται στην τιμή κτήσης ( τιμή αγοράς+ ειδικά έξοδα αγοράς) ΣΥΝ τις δαπάνες βελτίωσης ( όχι όμως τις δαπάνες συντήρησης) ΜΕΙΟΝ τις αποσβέσεις. ( Δαπάνες βελτίωσης είναι οι δαπάνες που αυξάνουν την αξία του παγίου π.χ. αντικατάστασης ξύλινης σκάλας με σιδερένια) 3. Αποτίμηση ομολογιών μετοχών: Σύμφωνα με ΚΒΣ, η αποτίμηση γίνεται στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ τιμής κτήσης και τρέχουσας τιμής ημέρας και λαμβάνεται συνολικά για όλες τις ομολογίες και μετοχές. 4. Αποτίμηση εξωτερικού συναλλάγματος. 12

Η αποτίμηση γίνεται στην επίσημη τιμή του χρηματιστηρίου την ημέρα της Απογραφής και η αξία τους αναγράφεται σε ευρώ. 5. Αποτίμηση απαιτήσεων: Η αποτίμηση γίνεται στην ονομαστική αξία ΣΥΝ τους τόκους ΜΕΙΟΝ τις εκπτώσεις. Α) Απαιτήσεις ανεπίδεκτες είσπραξης: Αναγράφονται στον Ισολογισμό ως αποσβεσθείσες (με το συμβολικό ποσό του 1 λεπτού του ευρώ.) Β) Επισφαλείς απαιτήσεις : Αναγράφονται στην πιθανή τους αξία κατά το χρόνο σύνταξης του Ισολογισμού. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ ΣΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΗΣ) Μετά τη διενέργεια της απογραφής, θα ακολουθήσει η προσαρμογή των λογιστικών υπολοίπων των λογαριασμών στα δεδομένα της απογραφής τόσο της ποσότητας όσο και της αξίας. Εδώ θα χρειαστεί να συγκριθούν σε κάθε λογαριασμό τα δύο υπόλοιπα (πραγματικό-λογιστικό) και να προκύψουν οι διαφορές τους, που είναι τα ελλείμματα (πραγματικό υπόλοιπο μικρότερο από το λογιστικό) και πλεονάσματα (πραγματικό υπόλοιπο μεγαλύτερο από το λογιστικό). Θα επακολουθήσουν οι εγγραφές τακτοποίησης των ελλειμμάτων (χρέωση ενός λογαριασμού αποτελέσματος και πίστωση του λογαριασμού με το έλλειμμα) και των πλεονασμάτων (χρέωση του λογαριασμού με το πλεόνασμα και πίστωση ενός αποτελεσματικού λογαριασμού) Χρειάζεται να επισημανθεί το γεγονός, ότι η προσαρμογή των λογιστικών υπολοίπων στα πραγματικά, δεν γίνεται αμέσως μόλις διαπιστωθεί η σχετική διαφωνία. Δεν αποκλείεται, το λάθος να βρίσκεται στην πραγματική απογραφή, όπου ένα λάθος, είτε στην καταμέτρηση, είτε στην καταγραφή των ποσοτικών ή των κατ' αξίαν δεδομένων δεν είναι καθόλου σπάνιο. Οι σχετικές διορθώσεις συνεπώς, πρέπει να γίνουν μετά από την επαλήθευση και τον αποκλεισμό του λάθους στην πραγματική απογραφή. Εξάλλου η βεβαιότητα για την ακρίβεια των λογιστικών δεδομένων έχει 13

ήδη προκύψει από το σχετικό (προσωρινό) ισοζύγιο που συντάσσεται πριν ξεκινήσει η διαδικασία για το κλείσιμο. Οι εγγραφές τακτοποιήσεως των λογαριασμών και των διαφορών μπορούν να καταταγούν στις παρακάτω κατηγορίες : 1) εγγραφές τακτoπoιήσεως των λογαριασμών αξιών (λογαριασμών παγίων, κυκλοφοριακών και διαθέσιμων στοιχείων), 2) εγγραφές τακτοποιήσεως των προσωπικών λογαριασμών (λογαριασμών απαιτήσεων και υποχρεώσεων), 3) εγγραφές τακτοποιήσεως των λογαριασμών εσόδων και εξόδων, ούτως ώστε να εμφανίζουν τα αντίστοιχα μεγέθη που είναι δ ε δ ο υ λ ε υ μ έ ν α για την υπόψη χρήση, ανεξάρτητα από το πότε καταβλήθηκαν ή πρόκειται να καταβληθούν. 4) εγγραφές τακτοποιήσεως (εκκαθαρίσεως) των μικτών λογαριασμών, 5) άλλες εγγραφές τακτοποιήσεως, όπως εγγραφές αντιλογισμών λόγω ανακατατάξεων λογαριασμών (π.χ. Πωλήσεις Προϊόντων αντί Πωλήσεις Εμπορευμάτων κ.ο.κ.). Οι παραπάνω κατηγορίες εγγραφών παρουσιάζονται αναλυτικά στη συνέχεια. 3.1 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΑΞΙΩΝ 3.1.1 Ελλείμματα- πλεονάσματα στα διαθέσιμα της επιχείρησης. Συγκρίνονται το πραγματικό με τα λογιστικό υπόλοιπο των διαθεσίμων και προκύπτουν είτε ελλείμματα (πραγματικό υπόλοιπο < λογιστικό υπόλοιπο ), είτε πλεονάσματα (πραγματικό υπόλοιπο > λογιστικό υπόλοιπο).επακολουθούν οι εγγραφές τακτοποιήσεως των ελλειμμάτων ( χρέωση λογ. Αποτελέσματος 81.00 και πίστωση του λογαριασμού με το έλλειμμα π.χ 38.00 ταμείο) και των πλεονασμάτων ( χρέωση του λογαριασμού με το πλεόνασμα π.χ 38.00 ταμείο και πίστωση λογαριασμού αποτελέσματος 81.01). Επισημαίνεται ότι οι εγγραφές αυτές θα γίνουν αφού βεβαιωθεί ότι δεν έχει γίνει λάθος κατά την διενέργεια της απογραφής. 3.1.2 Ελλείμματα πλεονάσματα σε αποθέματα. 14

Ορισμένα από τις πρώτες ύλες ή τα εμπορεύματα υφίστανται φυσική απομείωση κατά τη διάρκεια του χρόνου αποθήκευσης τους. Για παράδειγμα, χάνουν βάρος λόγω απώλειας υγρασίας, αέρα ή άλλων συστατικών τους, ή ενδεχόμενα (και ηθελημένα ή αθέλητα) αυξάνουν το βάρος τους (φουσκώνουν ) λόγω προσλήψεως υγρασίας,αέρα κ.ο.κ. Άλλα είδη μπορούν να απορροφήσουν δυσάρεστες οσμηρές ουσίες που τα κάνουν εντελώς ακατάλληλα για πώληση, επομένως μηδενίζουν την εμπορεύσιμη αξία τους, ενώ στα βιβλία εμφανίζονται με την αρχική και πλήρη αξία τους. Ορισμένα προϊόντα είναι ενδεχόμενο λόγω παρατεταμένης αποθηκεύσεως, να έχουν αποχρωματισθεί κι επομένως να θεωρούνται σκάρτα ή ελαττωματικά με ελαττωμένη εμπορεύσιμη αξία, άλλων προϊόντων μπορεί να έχει περάσει η μόδα, λόγω δε τούτο η τρέχουσα αγοραία αξία τους είναι μικρότερη από το κόστος παραγωγής τους, με το οποίο τα εμφανίζει η οικονομική μονάδα, κ.ο.κ. Είναι φανερό, ότι οι ποσοτικές αυτές μεταβολές που δεν οφείλονται σε οικονομικές συναλλαγές, αλλά σε φυσικά αίτια, δεν μπορούν να παρακολουθούνται καθημερινά, αλλά κατά τακτά διαστήματα και θα πρέπει πάντως να παρουσιαστούν με την πραγματική τους αξία στο τέλος της χρήσης Επιπλέον, είναι δυνατόν να βρεθούν ελλείμματα πλεονάσματα σε αποθέματα/ εμπορεύματα στις αποθήκες της οικονομικής μονάδας. Στην περίπτωση αυτή η εγγραφή τακτοποίησης των ελλειμμάτων (πραγματικό υπόλοιπο < λογιστικό υπόλοιπο ) συνίσταται σε χρέωση λογαριασμού αποτελ/τος 81.00 και πίστωση του λογαριασμού 72 ενώ η εγγραφή τακτοποιήσεως του πλεονάσματος (πραγματικό υπόλοιπο > λογιστικό υπόλοιπο ) συνίσταται σε χρέωση του λογ/σμού 72 και πίστωση λογ/σμού αποτ/τος 81.01 3.1.3 Υπολογισμός Αποσβέσεων Τη σχετική διαδικασία για την εκκαθάριση εσόδων και εξόδων για την κατάρτιση του ισολογισμού στην οποία τακτοποιούνται και εκκαθαρίζονται τα έξοδα και τα έσοδα της χρήσης πρέπει να υπολογιστούν και να λογιστούν και οι αποσβέσεις τακτικές και πρόσθετες (κίνητρα), που αποτελούν άλλωστε μεγάλη και βασική δαπάνη της χρήσης Aπόσβεση ενός παγίου περιουσιακού στοιχείου αποκαλούμε τη χρονική κατανομή της αξίας του, που αντιπροσωπεύει τη μείωση της αξίας του που επέρχεται λόγω της χρήσεώς του, της παρόδου του χρόνου και της οικονομικής του απαξιώσεως ή και λόγω της "συνδυασμένης επιδράσεως όλων αυτών των παραγόντων. Οι λογιστικές 15

εγγραφές των αποσβέσεων σκοπό έχουν την απεικόνιση της μειώσεως της αξίας που υφίσταται ένα πάγιο στοιχείο. Για παράδειγμα έστω ότι η ετήσια απόσβεση ενός φορτηγού ανέρχεται στο 10% της αξίας κτήσεως του. Η εγγραφή θα είναι : 66.03 Αποσβέσεις μεταφορικών μέσων 3.000 13.99 Αποσβεσθέντα μεταφορικά μέσα 3.000 Ετήσια απόσβεση 10% * 30.000 Παρατηρούμε λοιπόν ότι «χωρίζεται» σε δύο μέρη: στην χρέωση η οποία ενημερώνεται μόνο με τις αγορές, βελτιώσεις, επεκτάσεις και αναπροσαρμογές ( φυσικά και με τους αντιλογισμούς), και στην πίστωση που αντιπροσωπεύεται από τον αντίθετο λογαριασμό του παγίου, ο οποίος ενημερώνεται μόνο με τα ποσά των αποσβέσεων (και φυσικά κι εδώ και με τα ποσά των αντιλογισμών).έτσι είναι σε κάθε γνωστές τόσο η αρχική αξία κτήσεως (ή αναπροσαρμογής κ. τ. λ.). όσο και οι μέχρι τη στιγμή εκείνη συσσωρεμένες αποσβέσεις, ενώ η διαφορά των δύο ποσών δίνει και το αναπόσβεστο υπόλοιπο. Η απόσβεση υπολογίζεται στην ε κ ά σ τ ο τ ε α ξ ί α κ τ ή σ ε ω ς του πάγιου στοιχείου. Η απόσβεση υπολογίζεται επίσης στην αξία επεκτάσεως (ή προσθήκης) και βελτιώσεως του πάγιου στοιχείου. Ω ς ε π έ κ τ α σ η ή π ρ ο σ θ ή κ η π ά γ ι ο υ στοιχείου νοείται οποιαδήποτε μόνιμη αύξηση του μεγέθους του (π.χ. του όγκου ή της επιφανείας του κτιρίου), που επιφέρει κατά κανόνα και αύξηση της παραγωγικής του δυναμικότητας (capacity). Β ε λ τ ί ω σ η εξάλλου του παγίου είναι οποιαδήποτε μεταβολή σ' αυτό, που έχει ως συνέπεια την αύξηση του χρόνου της ωφέλιμης ζωής του, ή την αύξηση της παραγωγικότητας, ή τη μείωση του κόστους λειτουργίας του, ή τη βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας του. Αν εξάλλου έχει γίνει α ν α π ρ ο σ α ρ μ ο γ ή της αξίας κτήσεως των πάγιων στοιχείων, η απόσβεση εφεξής (δηλ. μετά την αναπροσαρμογή) θα υπολογίζεται επί της αναπροσαρμοσμένης αξίας. 3.2 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ. 16

3.2.1 Ενημέρωση τοκοφόρων λογαριασμών Α) Η συνηθέστερη περίπτωση αφορά τους τόκους δανείων τα οποία έχει λάβει η οικονομική μονάδα από τις Τράπεζες,. Οι τελευταίες λογίζουν τους τόκους δανείων που χορηγούν, ανά ημερολογιακό τρίμηνο, άρα στο τέλος του έτους θα ελλείπει η εγγραφή του τελευταίου τριμήνου του έτους.αυτή θα είναι πανομοιότυπη, με αυτή των προηγούμενων τριμήνων, συνεπώς θα περιλαμβάνει χρέωση των οικείων λογαριασμών δαπανών και πίστωση του λογαριασμού δανείου της Τράπεζας. Ας υποθέσουμε π.χ. ότι έχουμε πάρει δάνειο από τη Τράπεζα Α εγγυημένο με αξιόγραφα μας και ότι αυτή έχει λογίσει τοκοπρομήθειές της τέταρτου τριμήνου 200,00 ευρώ.η εγγραφή θα είναι: 65.03 Τόκοι έξοδα χρηματ. Τραπ. 200,00 Εγγυημένων με αξιόγραφα 52.00.03 Τράπεζα Α, δάνεια εγγυημ. με αξιογρ. 200,00 Λογαριασμός τόκων της κ. λ. π. Δ τριμήνου Β) Αν ο λογισμός τόκων αφορά λογαριασμό προμηθευτή ή πιστωτή της μονάδας, η εγγραφή θα είναι ανάλογη, με πίστωση του ατομικού λογαριασμού του προμηθευτή ή πιστωτή της. Γ )Αν αντίστροφα η οικονομική μονάδα λογίζει τόκους υπέρ αυτής σε βάρος πελάτη ή χρεώστη της θα χρεώσει τους ατομικούς λογαριασμούς και θα πιστώσει το τριτοβάθμιο λογαριασμό 76.03.04 Τόκοι τρεχούμενων λογαριασμών πελατών ή 76.03.05 Τόκοι λοιπών τρεχούμενων λογαριασμών. 3.2.2. Η περίπτωση των γραμματίων εισπρακτέων Τα γραμμάτια και οι συναλλαγματικές σε διαταγή της οικονομικής μονάδας θα έχουν παρούσα αξία, που θα είναι διαφορετική από την ονομαστική αξία που αναγράφεται σ αυτά, αν η λήξη τους εκτείνεται πέρα από το τέλος της χρήσεως. Επομένως το μέρος των τόκων που αφορά την επόμενη χρήση, θα πρέπει προκειμένου να προσδιορισθούν επακριβώς τα αποτελέσματα της κλειόμενης 17

χρήσεως, να αποσπαστεί από το λογαριασμό εσόδων και να μεταφερθεί σε κατάλληλο λογαριασμό. Προκειμένου να παρακολουθήσουμε την πορεία των εγγραφών τακτοποιήσεως, όσον αφορά τους τόκους που έχουν ενσωματωθεί στα γραμμάτια εισπρακτέα, ας υποθέσουμε ότι η επιχείρηση πουλάει την 30/9 εμπορεύματα αξίας πωλήσεως 100.000 πληρωτέων μετά 6 μήνες. Υπολογίζεται τόκος προς 20% ετησίως και για το σύνολο (αξία πωλήσεως και τόκους ) ο πελάτης υπογράφει γραμμάτιο (το θέμα του Φ. Π. Α ή άλλων επιβαρύνσεων αγνοείται). Οι δυνατές περιπτώσεις χειρισμού της περιπτώσεως αυτής είναι οι εξής: I. Οι δεδουλευμένοι τόκοι αποχωρίζονται από τους μη δεδουλευμένους τόκους κατά την αρχική εγγραφή Στην περίπτωση αυτή, στην εγγραφή θα κινηθούν οι εξής λογαριασμοί: Χρέωση: 31.00 Γραμμάτια Εισπρακτέα στο χαρτοφυλάκιο 110.000 Πίστωση: 70.00 Πωλήσεις Εμπορευμάτων είδος Α 100.000 31.06 Μη δεδουλ. Τόκοι γραμμ. Εισπρακτ. 5.000 76.02 Δεδουλευμένοι τόκοι γραμμ. Εισπρακτέων 5.000 Εάν έχει γίνει η παραπάνω εγγραφή, δε χρειάζεται να γίνει καμιά εγγραφή τακτοποιήσεως στο τέλος της χρήσεως, αφού αυτό που επρόκειτο να γίνει τότε (στο τέλος), δηλ. η διάσπαση των τόκων στο μέρος τους που αφορούν την κλειόμενη χρήση (30/9-31/12) και στο μέρος που αφορούν την επόμενη χρήση (1/1-31/3), έγινε ήδη κατά την αρχική εγγραφή, Από τους δυο λογαριασμούς τόκων, ο 76.02 θα μεταφερθεί στο λογαριασμό Γενικής Εκμεταλλεύσεως της κλειόμενης χρήσεως, ενώ ο 31.06 θα περιληφθεί στον ισολογισμό της κλειόμενης χρήσεως και ως αντίθετος( κατά τον χειρισμό του Ε. Γ. Λ. Σ. ) θα μειώσει το ύψος της αξίας των γραμμάτιων εισπρακτέων σε 105,000.Ο λ/σμός 31.06 θα αντιλογισθεί την επόμενη χρήση, δηλ. θα χρεωθεί (και θα εξισωθεί ) και θα πιστωθεί ο 76.02 με 5.000 ευρώ. Είναι φανερό, ότι η διενέργεια της πιο πάνω εγγραφής προϋποθέτει ότι σε κάθε περίπτωση ενσωματώσεως τόκων σε γραμμάτια εισπρακτέα, και εφόσον αυτά λήγουν την επόμενη ή επόμενες χρήσεις, θα πρέπει κατά την στιγμή της 18

υπογραφής του γραμματίου να γίνει η διάσπαση των τόκων στο δεδουλευμένο και μη δεδουλευμένο μέρος τους. Αυτό όμως δε συνηθίζεται στην πράξη, επειδή συσσωρεύει εργασία κατά το χρόνο υπογραφής. II. Οι δεδουλευμένοι και μη δεδουλευμένοι τόκοι εμφανίζονται σε ενιαίο λ/σμό διασπώμενο στο τέλος της χρήσεως. Στην περίπτωση αυτή προκύπτει ανάγκη διενέργειας εγγραφής τακτοποιήσεως στο τέλος της χρήσεως, για να διαχωριστούν οι τόκοι στο δεδουλευμένο και μη δεδουλευμένο μέρος τους. Συνεπώς οι εγγραφές στα δύο χρονικά σημεία (30/9 και 31/12) θα περιλάβουν κίνηση των εξής λογαριασμών: 30/9 της τρέχουσας χρήσεως. Χρέωση: 31.00. Γραμμάτια στο Χαρτοφυλάκιο 110.000 Πίστωση: 70.00. Πωλήσεις Εμπορ-είδος Α 100.000 76.02 Δεδουλευμένοι τόκοι γραμμ. Εισπρακτέων 10.000 31/12 της τρέχουσας χρήσεως (εγγραφή τακτοποιήσεως). Χρέωση: 76.02. Δεδουλευμένοι τόκοι γραμμ. εισπρακτέων 5.000 Πίστωση: 31.06. Μη δεδουλ. Τόκοι γραμματ. εισπρακτέων 5.000 Τελικά, μετά τις παραπάνω δύο εγγραφές, που γίνονται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, οι λογαριασμοί θα διαμορφωθούν όπως και στην προηγούμενη περίπτωση. 3.2.3 Η περίπτωση των γραμματίων πληρωτέων Είναι η αναλογικά αντίστροφη περίπτωση των γραμματίων εισπρακτέων. Συγκεκριμένα θα πρόκειται για γραμμάτια αποδοχής της οικονομικής μονάδας, που λήγουν την επόμενη χρήση, Έτσι ας υποθέσουμε ότι αγοράσθηκε την 30/9 μηχάνημα αξίας 100.000 ευρώ πληρωτέων μετά έξι μήνες, ότι υπογράφτηκε γραμμάτιο, στο οποίο περιλήφθηκε και τόκος προς 20% ετησίως. Αν υποθέσουμε 19

ότι στην εγγραφή αγοράς της 30/9 (την οποία παραλείπουμε) ο τόκος δεν ενσωματώθηκε στο κόστος αγοράς του μηχανήματος αλλά εμφανίσθηκε σε αυτοτελή λογαριασμό δαπάνης τόκων, τον 65.06, η εγγραφή που θα γίνει στο τέλος της χρήσεως σκοπό θα έχει να αποσπάσει από τον λογαριασμό αυτό το μέρος του τόκου που αφορά την επόμενη χρήση (από 1/1-31/3) και που συνεπώς κακώς (ή για λόγους ευκολίας) καταχωρήθηκε σε λογαριασμό δαπάνης της κλειόμενης χρήσεως. Επομένως η εγγραφή τακτοποιήσεως θα περιλαμβάνει κίνηση των παρακάτω λογαριασμών. Χρέωση: 51.03. Μη δεδουλευμένοι τόκοι γραμματ,. πληρωτέων 5.000 Πίστωση: 65.06. Τόκοι και έξοδα λοιπών βραχυπρόθ. Υποχρ. 5.000 Από τους παραπάνω λογαριασμούς, ο 51.03. είναι αντίθετος λογαριασμός, του λογαριασμού Γραμμάτια Πληρωτέα, συνεπώς ο 51.03 θα εμφανισθεί στο Παθητικό αφαιρετικά από την ονομαστική αξία των Γραμματίων Πληρωτέων (δηλ. τα Γραμμάτια Πληρωτέα στο παράδειγμά μας θα εμφανίσουν στον Ισολογισμό αξία 105.000, μετά την αφαίρεση του αντίθετου. Η πίστωση μετά του 65.06 στην παραπάνω εγγραφή για 5.000 ευρώ, θα μειώσει την αρχική χρέωση για 10,000 ευρώ του ίδιου λογαριασμού (65.06) που είχε γίνει κατά την εγγραφή αγοράς του μηχανήματος, συνεπώς στο λογαριασμό της Γενικής Εκμεταλλεύσεως θα μεταφερθεί στο υπόλοιπο (χρεωστικό) των 5.000 δρχ. του 65.06, όσο είναι το ύψος της δαπάνης τόκων που αναλογεί στην κλειόμενη χρήση. 3.2.4 Απαιτήσεις επισφαλείς και ανεπίδεκτες είσπραξης. Οι πελάτες της επιχείρησης ανάλογα με την προσωπική ή την εμπράγματη φερεγγυότητα τους διακρίνονται σε ασφαλείς, επισφαλείς και ανεπίδεκτους είσπραξης. Ασφαλείς λέγονται οι πελάτες όταν είναι βέβαιο ότι θα καταβάλλουν τις οφειλές τους στο ακέραιο. Επισφαλείς λέγονται οι πελάτες όταν υπάρχει αμφιβολία αν θα καταβάλλουν τις οφειλές τους στο ακέραιο. Ανεπίδεκτοι είσπραξης πελάτες λέγονται εκείνοι που δεν υπάρχει ελπίδα να καταβάλλουν τις 20

οφειλές τους ακόμα και όταν η επιχείρηση ασκήσει όλα τα νόμιμα μέσα που διαθέτει. Παράδειγμα : Ο πελάτης Α που χρωστάει π,χ, 500 ευρώ χαρακτηρίζεται επισφαλής και υπολογίζεται ζημία 40% επί του ποσού που οφείλει. 31/12 30.97.00 Επισφαλής πελάτης Α 500,00 30.00.00 Πελάτης Α 500,00 ----Χαρακτηρισμός επισφαλή πελάτη---- 83.11 Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις 200,00 44.11 Προβλέψεις για >> >> 200,00 ----- Πρόβλεψη για πιθανή ζημία---- 86.02 Έκτακτα κ ανοργ. Αποτ/τα 200,00 83.11 Προβλέψεις για επισφ. Απαιτ. 200,00 ------Μεταφορά αποτελ. Χρήσης----- 44.11 Προβλέψεις για επισφ απαιτ. 200,00 38.00 Ταμείο 300,00 30.97 Πελάτες επισφαλείς 500,00 ------ είσπραξη απαίτησης----- Οι απαιτήσεις από επισφαλείς πελάτες αναγράφονται στην πιθανή τους αξία κατά το χρόνο σύνταξης του ισολογισμού. Οι ζημιές από επισφαλείς πελάτες που εμφανίζονται ως ποσά αποσβέσεων των επισφαλών απαιτήσεων, αναγνωρίζονται ως ζημιά και αφαιρούνται από τα ακαθάριστα έσοδα μόνο αν είναι οριστικό ότι ο πελάτης δεν πρόκειται να πληρώσει την οφειλή του. Αν αυτό δεν ισχύει, οι ζημιές από επισφαλείς πελάτες δεν μειώνουν τα κέρδη της επιχείρησης αλλά παρουσιάζονται ως λογιστικές διαφορές και φορολογούνται. 21

Ανεπίδεκτοι πελάτες 30.99.00 Ανεπίδεκ. Πελάτης Α 1.000 30.00.00 Πελάτης Α 1.000 ----χαρακτηρισμός ανεπίδεκτου πελάτη---- 81.02.06 Ζημιές από ανεπίδεκτους πελάτες 999,99 30.99.00 Ανεπίδεκτος πελάτης Α 999,99 ---- ζημιά ανεπίδεκτου πελάτη---- 86.02.08 Έκτακτες ζημιές 999,99 81.02.06 Ζημιά από ανεπιδ. πελάτες 999,99 ----- Μεταφορά ζημιάς στα αποτ/τα χρήσης--- Στον ανεπίδεκτο πελάτη αφήνουμε μία μονάδα σαν μονάδα μνείας για να θυμόμαστε ότι αυτός δεν μας έχει πληρώσει. 3.2.5 Σχηματισμός προβλέψεων για απώλειες, από επισφαλείς απαιτήσεις Υπάρχουν περιπτώσεις που, είτε λόγω γενικότερων οικονομικών συνθηκών είτε διότι το προβλέπει η νομοθεσία, καθορίζεται ένα συνολικό ποσοστό πιθανολογούμενων απωλειών από απαιτήσεις, χωρίς να εξειδικεύονται οι συγκεκριμένες απαιτήσεις από τις οποίες είναι ενδεχόμενο να προέλθει απώλεια. Από την πλευρά καθαρά της λογιστικής τεχνικής, είναι προφανές ότι εφόσον δεν προσδιορίζονται συγκεκριμένοι πελάτες, χρεώστες κ.λ.π., δεν είναι δυνατόν να κινηθούν ούτε οι λογαριασμοί Πελατών, Χρεωστών κ.τ.λ., ούτε οι αντίστοιχοι λογαριασμοί επισφαλών ή ανεπίδεκτων εισπράξεως απαιτήσεων. Συνεπώς στην μεν χρέωση θα κινηθεί και πάλι ένας λογαριασμός ζημιάς, όπως και στις προηγούμενες περιπτώσεις που εξετάσαμε, στην πίστωση όμως ένας 22

απρόσωπος λογαριασμός Προβλέψεως από τον οποίο θα καλυφθούν οι επισφαλείς όταν γίνουν συγκεκριμένες. Πρέπει να σημειωθεί ότι σε περιπτώσεις άλλων προβλέψεων των λεγόμενων προβλέψεων εκμεταλλεύσεως, προβλέψεις για αποζημιώσεις προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία, (προβλέψεις για υποτιμήσεις συμμετοχών σε λοιπές πλην Α.Ε. επιχειρήσεις κ.λ.π. ), το Ε.Γ.Λ.Σ. προβλέπει την κίνηση λογαριασμών εξόδων και όχι ζημίας. Τις προβλέψεις όμως για επισφαλείς απαιτήσεις τις θεωρεί εξ ολοκλήρου ως προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους, γι αυτό και δεν κινεί (δεν χρεώνει) γι αυτές λογαριασμό δαπάνης της ομάδας 6, αλλά λογαριασμό ζημιάς της ομάδας 8. 3.3 Η χρονική τακτοποίηση των εξόδων και των εσόδων. Κατά τη διάρκεια της χρήσης η επιχείρηση πληρώνει έξοδα και εισπράττει έσοδα, τα οποία είτε σε ολόκληρα είτε κατά ένα μέρος, αφορούν τις επόμενες χρήσεις. Είναι τα λεγόμενα μη δουλευμένα έξοδα και έσοδα. Εάν δεν τακτοποιηθούν αυτά η διαχειριστική χρήση δεν θα έχει αυτοτέλεια ως προς τα έξοδα, τα έσοδα και το αποτέλεσμα, με συνέπεια να μη γνωρίζει ούτε το πραγματικό αποτέλεσμα των διαχειριστικών χρήσεων, ούτε τις φορολογικές της υποχρεώσεις. Η χρονική τακτοποίηση των εξόδων και των εσόδων γίνεται με τους μεταβατικούς λογαριασμούς του ενεργητικού και του παθητικού, συνήθως στο τέλος της διαχειριστικής χρήσης. Εκτός από το βασικό τους αυτό ρόλο οι μεταβατικοί λογαριασμοί χρησιμεύουν ακόμα για να καταχωρίζονται σ' αυτούς κατά τη μεταβατική περίοδο που κλείνει ο ισολογισμός έξοδα της χρήσης πληρωτέα και έσοδα της χρήσης εισπρακτέα, τα ποσά των οποίων δεν είναι απαιτητά από τους δικαιούχους την ημέρα που κλείνει ο ισολογισμός. Επίσης χρησιμεύουν για να καταχωρίζονται προσωρινές εκκρεμότητες όπως είναι οι αγορές υπό παραλαβή, οι εκπτώσεις υπό διακανονισμό κ.ά. Ορισμένα χρονικά έξοδα δεν αφορούν με ολόκληρο το ποσό τους την κλειόμενη χρήση, αλλά εκτείνονται και πέρα απ αυτήν. Στοιχεία που υπόκεινται σε σταδιακή 23

ανάλωση (καύσιμα για θέρμανση χώρων, γραφική ύλη, μικρής σχετικά αξίας αναλώσιμα υλικά κ.ο.κ.) καταχωρήθηκαν κατά την αγορά τους ως δαπάνες, ενώ κατά το τέλος της χρήσεως υπάρχει ένα απόθεμα που δεν αναλώθηκε κι επομένως δεν είναι δαπάνη της κλειόμενης χρήσεως. Αλλά και το αντίστροφο: ορισμένα έξοδα ενώ είναι πλήρως δεδουλευμένα με την έννοια ότι έχουν αναλωθεί οι υπηρεσίες των συντελεστών τους οποίους αυτά αφορούν, δεν έχουν καταχωρηθεί στα βιβλία διότι δεν έχει γίνει ταμειακή καταβολή, διότι το σχετικό παραστατικό δεν έχει περιέλθει στην οικονομική μονάδα Παράδειγμα: Η αξία της ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιήθηκε στην παραγωγική διαδικασία από 10 Δεκεμβρίου (ημερομηνία καταχωρήσεως του τελευταίου παραστατικού της Δ.Ε.Η.) μέχρι 31 Δεκεμβρίου του οικείου έτους είναι δεδουλευμένη δαπάνη, που όμως πριν αρχίσουν οι εγγραφές κλεισίματος των βιβλίων, δεν έχει καταχωρηθεί σ αυτά, επειδή ούτε καταβολή του σχετικού ποσού έλαβε χώρα ούτε παραλαβή του σχετικού παραστατικού (αυτή όπως είναι γνωστό, είναι βέβαιο ότι θα γίνει την επόμενη χρήση). Είναι όμως αδύνατο να μη ληφθεί υπόψη και η δαπάνη αυτή, όταν σε μερικές βιομηχανικές ή βιοτεχνικές επιχειρήσεις αποτελεί περισσότερο από το 50% του κόστους παραγωγής των προϊόντων τους. 3.3.1 Οι μεταβατικοί λογαριασμοί του ενεργητικού Αυτοί αναφέρονται στο σχέδιο λογαριασμών ως ακολούθως: α) 36.00 "Έξοδα επόμενων χρήσεων". Πρόκειται για τα μη δουλευμένα έξοδα. Π.χ. ασφάλιστρα επόμενης χρήσης. β) 36.01 "'Έσοδα χρήσεως εισπρακτέα". Πρόκειται για τα έσοδα τα οποία ενώ ανήκουν στη χρήση που κλείνει θα εισπραχθούν την επόμενη χρήση, γιατί δεν είναι απαιτητά, με βάση συμφωνία, στο τέλος της χρήσης. Π.χ. τόκοι καταθέσεων με προθεσμία. γ) 36.02 "Αγορές υπό παραλαβή". Πρόκειται για αγορές εμπορευμάτων που δεν έφθασαν στην επιχείρηση μέχρι το τέλος της χρήσης, έχουν όμως περιέλθει σ' αυτή τα σχετικά έγγραφα της αγοραπωλησίας. Π.χ. εμπορεύματα φορτωμένα. δ) 36.03 "Εκπτώσεις επί αγορών χρήσεως υπό διακανονισμό". Πρόκειται για τις εκπτώσεις αγορών που δικαιούται η επιχείρηση στο τέλος της χρήσης από τους 24

προμηθευτές με βάση τις σχετικές συμφωνίες, αλλά οι προμηθευτές δεν τις ανήγγειλαν στη χρήση που λήγει Π.χ. οι εκπτώσεις αγορών τζίρου. Ο λογιστικός χειρισμός των μεταβατικών λογαριασμών του ενεργητικού δίδεται με το παράδειγμα που ακολουθεί: Στο τέλος της χρήσης υπάρχουν μεταξύ των άλλων και οι λογαριασμοί: 62 Παροχές τρίτων 62.05 Ασφάλιστρα 352,16 352,16 Από τα ασφάλιστρα του λογαριασμού 62.05 ποσό 90,00 ευρώ αφορά την επόμενη χρήση. Διαπιστώθηκαν ακόμα από την επιχείρηση και τα ακόλουθα γεγονότα, τα οποία πρέπει να τακτοποιηθούν: α) Οι δουλευμένοι τόκοι από τοκομερίδια ομολογιών που κατέχει η επιχείρηση ανέρχονται σε 100,00 ευρώ β) 'Έλαβε στο τέλος της χρήσης το τιμολόγιο αγοράς ποσού 300,00 ευρώ για εμπορεύματα τα οποία δεν έφθασαν στην επιχείρηση μέσα στη χρήση που λήγει γ) Οι εκπτώσεις που δικαιούται από τους προμηθευτές λόγω τζίρου ποσού 250,00 ευρώ για αγορές εμπορευμάτων δεν αναγγέλθηκαν στη χρήση που λήγει. Ζητούνται: α) οι ημερολογιακές εγγραφές τακτοποίησης των παραπάνω γεγονότων και β) Η τήρηση στο καθολικό των πρωτοβάθμιων και των δευτεροβάθμιων μεταβατικών λογαριασμών καθώς και των λογαριασμών που δίδονται (62 και 62.05). 1 ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 36 Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού 36.00 'Εξοδα επόμενων χρήσεων 62 Παροχές τρίτων 62.05 Ασφάλιστρα Διαχωρισμός ασφαλίστρων επόμενης χρήσης 90,00 90,00 90,00 90,00 25

2 36. Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού 36.01 'Έσοδα χρήσεως εισπρακτέα 100,00 100,00 76'Εσοδα κεφαλαίου 76.01 'Έσοδα χρεογράφων 100,00 100,00 Καταχώρηση δουλευμένων εσόδων 3. 36. Μεταβατικοί λογ/σμοί ενεργ. 300,00 36.02 Λογ/σμοί υπό παραλαβή 300,00 50. Προμηθευτές 300,00 Από μεταφορά 50.00 Προμηθευτές Εσωτερικού 300,00 Καταχώρηση μη παρεληφθέντων Εμπορευμάτων. 4. 250,00 36. Μεταβατικοί λογ/σμοι ενεργ. 36.03 Εκπτώσεις υπό αγορών χρήσεως υπό διακανονισμό. 250,00 250,00 20. Εμπορεύματα 250,00 20.98 Εκπτώσεις αγορών. Καταχώρηση εκπτώσεων υπό Διακανονισμό. ΣΥΝΟΛΑ 740,00 740,00 ΚΑΘΟΛΙΚΟ 36 Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού 90,00 100,00 300,00 26

250,00 36.00 'Έξοδα επόμενων χρήσεων 36.01 'Έσοδα. χρήσεως εισπρακτέα 90,00 100,00 36.02 Αγορές υπό παραλαβή 36.03 Εκπτώσεις επί αγορών χρήσεως 300,00 250,00 62 Παροχές τρίτων 62.05 Ασφάλιστρα 90,00 90,00 3.3.2.Οι μεταβατικοί λογαριασμοί του παθητικού Αυτοί αναφέρονται στο λογιστικό σχέδιο ως ακολούθως: α) 56.00 "'Έσοδα επόμενων χρήσεων". Πρόκειται για τα μη δουλευμένα έσοδα.' Π.χ. ενοίκια βοηθητικών χώρων που έχουν εισπραχθεί, αλλά αφορούν την επόμενη χρήση. β) 56.01 "'Έξοδα χρήσεως πληρωτέα (δουλευμένα)". Πρόκειται για δουλευμένα έξοδα που αφορούν τη χρήση που λήγει, πλην όμως αυτά θα πληρωθούν, με βάση τις σχετικές συμφωνίες, στις επόμενες χρήσεις. Π.χ. δουλευμένοι τόκοι τοκοχρεωλυτικού δανείου. γ) 56.02 "Αγορές υπό τακτοποίηση". Πρόκειται για αγορές για τις οποίες η επιχείρηση παραλαμβάνει τα εμπορεύματα στη χρήση που λήγει χωρίς όμως τα τιμολόγια αυτών. Π.χ. καθυστερημένη άφιξη των φορτωτικών εγγράφων. δ) 56.03 "Εκπτώσεις επί πωλήσεων χρήσεως υπό διακανονισμό". Πρόκειται για τις εκπτώσεις τις οποίες υποχρεούται να χορηγήσει η επιχείρηση στους πελάτες στο τέλος 27

της χρήσης με βάση τις σχετικές συμφωνίες, επειδή όμως αδυνατεί να τις υπολογίσει επακριβώς, τις καθορίζει κατά προσέγγιση. Π.χ. οι εκπτώσεις λόγω τζίρου. Ο λογιστικός χειρισμός των μεταβατικών λογαριασμών του παθητικού δίδεται με το παράδειγμα που ακολουθεί: Στο τέλος της χρήσης υπάρχουν μεταξύ των άλλων και οι λογαριασμοί: 75 'Έσοδα από παρεπ. ασχολίες σε τρίτους 75.00 'Έσοδα από παροχή σε τρίτους 320,00 320,00 Από τα έσοδα του λογαριασμού 75.00 ποσό 200,00 ευρώ αφορά την επόμενη χρήση. Διαπιστώθηκαν ακόμα από την επιχείρηση και τα ακόλουθα γεγονότα, τα οποία. πρέπει να τακτοποιηθούν. α) Υπολογίζει τους δουλευμένους τόκους δανείου που έχει συνάψει από την Τράπεζα "Τ" σε 500,00 ευρώ β) Παραλαμβάνει εμπορεύματα αξίας 800,00 ευρώ χωρίς το τιμολόγιο του προμηθευτή. γ) Υπολογίζει κατά προσέγγιση σε 600,00 ευρώ τις εκπτώσεις που δικαιούνται οι πελάτες λόγω τζίρου. Ζητούνται α) οι ημερολογιακές εγγραφές τακτοποίησης των παραπάνω γεγονότων και β) Η τήρηση στο καθολικό των πρωτοβάθμιων και των δευτεροβάθμιων λογαριασμών καθώς και των λογαριασμών που δίδονται (75 και 75.00) 28

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 1 75 'Έσοδα από παρεπόμενες ασχολίες 200,00 75.00 'Έσοδα από παροχή σε τρίτους 56 Μεταβατικοί λογαριασμοί παθητ. 56.00 'Έσοδα επόμενων χρήσεων Διαχωρισμός των εσόδων της επόμενης χρ. 200,00 200,00 200,00 2 3. 65 Τόκοι και συναφή έξοδα 65.01Τόκοι και έξοδα λοιπών μακρ.υποχ 56 Μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού. 56.03 έξοδα χρήσεως πληρωτέα. Καταχώριση των δουλευμένων τόκων 20 Εμπορεύματα 20.01 Αγορές χρήσεως εμπορευμάτων 56 Μεταβατικοί λογ/σμοί παθητικού. 56.02 Αγορές υπό τακτοποίηση Καταχώρηση αγορών υπό τακτοποίηση. Σε μεταφορά. 500,00 500,00 800,00 800,00 500,00 800,00 500,00 800,00 29

4. Από μεταφορά 70. Πωλήσεις εμπορευμάτων 70.98 Εκπτώσεις επί πωλήσεων 56. Μεταβατικοί λογ. παθητικού 56.03 Εκπτώσεις επί πωλήσεων χρήσεως υπό διακανονισμό Υπολογισμός και καταχώρηση των Εκπτώσεων. ΣΥΝΟΛΑ 600,00 600,00 600,00 2.100,00 600,00 2.100,00 ΚΑΘΟΛΙΚΟ 56 Μεταβατικοί λογαριασμοί.παθητικού 200,00 500,00 800,00 600,00 56.00 'Έσοδα επόμενων χρήσεων 56.01 'Έξοδα χρήσεως πληρωτέα 200,00 500,00 56.03 Εκπτώσεις επί πωλήσεως 56.02 Αγορές υπό τακτοποίηση 600,00 800,00 30

75 'Έσοδα από παρεπόμενες 75.00 'Έσοδα από παροχή ασχολίες σε τρίτους 200,00 320,00 200,00 320,00 Εξίσωση των μεταβατικών λογαριασμών στη νέα χρήση Στη νέα χρήση οι μεταβατικοί λογαριασμοί, όταν εκλείψει η αιτία της δημιουργίας τους, θα εξισωθούν με λογιστικές εγγραφές. Για παράδειγμα : Από τα ασφάλιστρα του λογ/σμού 62.05 ποσό 90,00 ευρώ αφορά την επόμενη χρήση. Για την εγγραφή του παραδείγματος των μεταβατικών λογαριασμών του ενεργητικού, η αντίστοιχη εγγραφή στην αρχή της νέας χρήσης θα είναι: 62 Παροχές τρίτων 90,00 62.05 Ασφάλιστρα 90,00 36 Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού 90,00 36.00'Εξοδα επόμενων χρήσεων 90,00 Δουλευμένα έξοδα της χρήσης. Η επιχείρηση παραλαμβάνει εμπορεύματα αξίας 800,00 ευρώ χωρίς το τιμολόγιο του προμηθευτή. Η αντίστοιχη εγγραφή, τη στιγμή που θα παραληφθεί το τιμολόγιο αγοράς, θα είναι: 56 Μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού 800,00 56.02 Αγορές υπό τακτοποίηση 800,00 50 Προμηθευτές 800,00 50.00 Προμηθευτές εσωτερικού 800,00 Παραλαβή του τιμολογίου αγορά 31

Ζήτημα προκύπτει για τους υπολογαριασμούς των μεταβατικών λογαριασμών 36.01 "Έσοδα χρήσεως εισπρακτέα", 36.03 "Εκπτώσεις επί αγορών χρήσεως υπό διακανονισμό", 56.01 "'Έξοδα χρήσεως πληρωτέα" και 56.03 "Εκπτώσεις επί πωλήσεων χρήσεως υπό διακανονισμό", όπου ενδέχεται να προκύψουν διαφορές κατά την τακτοποίησή τους στη νέα χρήση. Οι διαφορές αυτές, σύμφωνα με την αριθμ. 176/1993 γνωμοδότηση του Ε.Σ.Λ. μεταφέρονται στο λογαριασμό 82 "Έξοδα και έσοδα προηγούμενων χρήσεων" και στους εξής υπολογαριασμούς: 82.00.07 Χρεωστικές διαφορές μεταβατικού λογ/σμού 36.01 08»»»» 36.03 09»»»» 56.01 10»»»» 56.03 82.01.07 Πιστωτικές»»» 36.01 08»»»» 36.03 09»»»» 56.01 10»»»» 56.03 3.4 Τακτοποίηση ( εκκαθάριση) μικτών λογαριασμών Ένας λογαριασμός γίνεται μικτός, όταν περιέχει ανομοιόμορφα στοιχεία στην χρέωση και πίστωσή του. Για παράδειγμα ας υποθέσουμε ότι ο λογαριασμός Μηχανήματα χρεώθηκε με 30.000 ευρώ, για την αξία κτήσεως ενός μηχανήματος και ότι στην συνέχεια διενεργούνται αποσβέσεις επί μία σειρά ετών συνολικού ύψους 10.000 ευρώ. Μέχρι εδώ ο λογαριασμός παραμένει αμιγής λογαριασμός αξίας, αφού χρεώνεται και πιστώνεται σε ομοιόμορφες αξίες (κόστη κτήσεως) και το υπόλοιπό του είναι επίσης ομοιόμορφο, δηλ. υποδηλώνει το τμήμα του κόστους κτήσεως που δεν έχει ακόμα αποσβεσθεί. Αν όμως το μηχάνημα πουληθεί αντί 20.000 ευρώ., και ο λογαριασμός πιστωθεί με το ποσό αυτό, η φύση του λογαριασμού αλλοιώνεται, ενώ μέχρι την πώληση περιείχε μόνο κτήση, τώρα περιέχει και το αποτέλεσμα από την πώληση. Ο λογαριασμός παρουσιάζει πιστωτικό υπόλοιπο, ενώ αυτό θα ήταν αδιανόητο αν επρόκειτο για αμιγή λογαριασμό αξίας. 32

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΓΕΝΙΚΑ Οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν προκειμένου να προσδιοριστεί το αποτέλεσμα χρήσης για την οικονομική μονάδα και να κλείσει η χρήση ακολουθούν την εξής σειρά: 1. Υπολογισμός του οργανικού αποτελέσματος από την εκμετάλλευση. 2. Προσδιορισμός του Μικτού Οργανικού Αποτελέσματος της Εκμετάλλευσης. Για το σκοπό αυτό, στο αποτέλεσμα που προσδιορίσθηκε παραπάνω, θα προστεθούν τα έξοδα που δεν είναι προσδιοριστικά του μικτού αποτελέσματος και θα αφαιρεθούν τα αντίστοιχα έσοδα. 3. Κατάρτιση του λογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσης, όπου εκτός από το Μικτό Αποτέλεσμα Εκμετάλλευσης, ο λογαριασμός θα δεχτεί τα έσοδα και έξοδα που για διάφορους λόγους κατατάσσονται εκτός εκμετάλλευσης. Στο σημείο αυτό έχει προσδιοριστεί το τελικό αποτέλεσμα της επιχείρησης. 4. Κατάρτιση του λογαριασμού Αποτελέσματα προς Διάθεση (88) και διανομή του αποτελέσματος στους δικαιούχους. Από λογιστική άποψη, η διανομή σημαίνει τη μετατροπή του τελευταίου δυναμικού στοιχείου της επιχειρηματικής κυκλοφορίας, του αποτελέσματος δηλ. σε στατικά στοιχεία της περιουσίας σαν αναγκαία συνθήκη για την κατάρτιση του ισολογισμού που αποτελεί μία στατική εικόνα της περιουσίας της επιχείρησης. 5. Σύνταξη του οριστικού ισοζυγίου 6. Σύνταξη οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με το ΕΓΛΣ οι οποίες καταχωρούνται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών και είναι οι ακόλουθες : - Ισολογισμός τέλους χρήσεως - Λογαριασμός αποτελεσμάτων χρήσεως - Πίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων 33