Επιςτθμονικό υνζδριο «Διδακτικι τθσ Λογοτεχνίασ ςτθ Μζςθ Εκπαίδευςθ: Αντικρίηοντασ το Νζο Αναλυτικό Πρόγραμμα» Βιωματικό εργαςτήριο Σχεδιαςμόσ θεματικήσ ενότητασ «Ανθρώπινεσ ςχζςεισ - Ανθρώπινοι χαρακτήρεσ» Μαρία Παπαλεοντίου Φιλόλογοσ Λειτουργόσ ΠΙΚ 7 Μαΐου 2011
Θεματική ενότητα Α Γυμναςίου «Ανθρώπινεσ ςχζςεισ - Ανθρώπινοι χαρακτήρεσ» Θεματικι ενότθτα Γϋ Γυμναςίου Θεματικι ενότθτα Αϋ Λυκείου Οικουμενικζσ αξίεσ και Λογοτεχνία (ανκρϊπινα δικαιϊματα και αξίεσ του «ενεργοφ πολίτθ») Εγώ, ο Άλλοσ (θ ςχζςθ με τον εαυτό υπό το πρίςμα του «άλλου»/«ξζνου»)
Σ Τ Ο Χ Ο Ι Χ Ο Σ Η διδακτική οργάνωςη τησ ενότητασ βάςει των μεκοδολογικϊν αρχϊν και ςτόχων του νζου Π.. Λογοτεχνίασ.
Εμφάςεισ ςυνεξζταςη - ςφγκριςη - αντιπαραβολή ενόσ κειμζνου με άλλα λογοτεχνικά ζργα ι/και με άλλα ζργα τζχνθσ άνοιγμα ςτη ςυναφή παράδοςη άλλων λαών τθσ βαλκανικισ και ευρφτερα τθσ ευρωπαϊκισ οικογζνειασ διαθεματικζσ ςυναρτήςεισ με άλλα γνωςτικά αντικείμενα επικαιροποίηςη τησ φλησ, ϊςτε να ςυνάδει με τθ βιωματικι εμπειρία των μακθτϊν/-τριϊν και να αποςκοπεί ςτον κριτικό πολιτιςμικό εγγραμματιςμό τουσ τρόποι αξιολόγηςησ για τθν ανάπτυξθ τθσ κριτικισ (αναλυτικισ και ςυνκετικισ) ςκζψθσ αςκήςεισ δημιουργικήσ γραφήσ για τθν καλλιζργεια τθσ δθμιουργικισ ικανότθτασ των μακθτϊν/τριϊν.
Ποπεία ομαδοςτνεπγασικήρ διαδικαςίαρ Μελέση πποσεινόμενψν κειμένψν με γνώμονα: σοτρ ειδικούρ ςσόφοτρ σηρ Θ.Ε. (γνψςσικού αξιακού πεπιεφομένοτ) σοτρ ςσόφοτρ σοτ λογοσεφνικού γπαμμασιςμού Ενσοπιςμόρ θεμασικού πτπήνα κάθε κειμένοτ και ςτςφέσιςη με Θ.Ε. Οπγάνψςη κειμένψν με κπισήπιο ση ςτνανάγνψςη ςτνεξέσαςή σοτρ.
Κασαγπαυή ενδεικσικών ςτγκπισικών επψσημάσψν /δπαςσηπιοσήσψν για ανάδειξη σψν ςτγκλίςεψν και αποκλίςεψν σψν κειμένψν. Σκέχειρ για διακειμενικέρ ςτςφεσίςειρ. Πποσάςειρ για διαθεμασικέρ ςτναπσήςειρ. Ιδέερ για επγαςίερ δημιοτπγικήρ γπαυήρ. Ανακοινώςειρ ομάδψν. Παποτςίαςη από σην τπεύθτνη σοτ επγαςσηπίοτ ενδεικσικήρ ππόσαςηρ για σην οπγάνψςη σηρ διδαςκαλίαρ σψν κειμένψν. Παποτςίαςη πποσάςεψν για τποςσηπικσικό τλικό διδαςκαλίαρ σψν κειμένψν.
Ειδικοί διδακτικοί ςτόχοι θεματικήσ ενότητασ (βάςει του νζου Π.Σ.Λ.) α) Στόχοι γνωςτικοφ και αξιακοφ περιεχομένου ζμφαςθ ςτον ςφγχρονο τρόπο ηωισ και ςτα «κοινωνικά προβλιματα» που αυτόσ ςυνεπάγεται (αςτυφιλία, οικονομικι μετανάςτευςθ, αποξζνωςθ, κοινωνικόσ αποκλειςμόσ κ.ά.) ςφγκριςθ των ανκρϊπινων ςχζςεων ςε διαφορετικά κοινωνικά περιβάλλοντα (π.χ. πόλθ επαρχία) αντιπαραβολι ςτάςεων που διζπουν τισ ανκρϊπινεσ ςχζςεισ: φιλία, αλλθλεγγφθ, ςεβαςμόσ, αποδοχι ρατςιςμόσ, βία, καταπίεςθ, διακρίςεισ αλλοτρίωςθ, μοναξιά, «διαφορετικότθτα».
β) Στόχοι λογοτεχνικοφ γραμματιςμοφ «Γραμματική» της λογοτεχνικής γλώσσας ποιητικόσ λόγοσ: η ςύνταξη των ποιητικών «προτϊςεων» (ο κανόνασ τησ «ιςομετρύασ» [ςυμμετρύασ] μορφόσ & περιεχομϋνου αςύμμετρεσ ποιητικϋσ ςυντϊξεισ (υπερβατό, επύταξη επιθϋτου, διαςκελιςμόσ...) αφηγηματικόσ λόγοσ: τα «γραμματικϊ πρόςωπα» τησ αφηγηματικόσ γλώςςασ: το εγώ του αφηγητό, το εςύ του αποδϋκτη, το αυτόσ/-ό/-ό περύ ου ο λόγοσ τα δομικϊ υλικϊ του αφηγηματικού κόςμου: ιςτορύα (story), πλοκό (plot), επειςόδια (τησ «δρϊςησ»), μοτύβα (leit-motivs) που χαρακτηρύζουν το ποιόν και τη δρϊςη των ηρώων.
Προτεινόμενα κείμενα Μαρίασ Πυλιϊτου, «Λεϊνθ» (ΚΝΛ Αϋ Γυμν., ΟΕΔΒ, ς. 195) Ελζνθσ αραντίτθ, «Όπωσ τα βλζπει κανείσ» (ΚΝΛ Αϋ Γυμν., ΟΕΔΒ, ς. 209) Μαροφλασ Κλιάφα, «Ο δρόμοσ για τον Παράδειςο είναι μακρφσ» (ΚΝΛ Αϋ Γυμν., ΟΕΔΒ, ς. 144) Λίτςασ Ψαραφτθ, «Ο Κωνςταντισ» (ΚΝΛ Αϋ ΟΕΔΒ, ς. 165) Άντον Σςζχωφ, «Ο Βάνκασ» (ΚΝΛ Αϋ Γυμν., ΟΕΔΒ, ς. 190) Διμθτρασ Χ. Χριςτοδοφλου, «Για ζνα παιδί που κοιμάται» (ΚΝΛ Βϋ Γυμν., ΟΕΔΒ, ς. 199) Νικθφόρου Βρεττάκου, «Σο παιδί με τα ςπίρτα» (ΚΝΛ Αϋ Γυμν., ΟΕΔΒ, ς. 189) Ιωάννθ Βθλαρά, «Πουλάκι ξζνο» (ΚΝΛ Αϋ Γυμν., ΟΕΔΒ, ς. 130)
Για ένα παιδί ποτ κοιμάσαι
Κοινόσ θεματικόσ πυρήνασ
Κριτιρια επιλογισ κειμζνων υνάφεια κειμζνων με ςτόχουσ κεματικισ ενότθτασ Λογοτεχνικότθτα αιςκθτικι αξία κειμζνων Αντιπροςϊπευςθ λογοτεχνικϊν ειδϊν: ποιθτικά πεηά κείμενα Γεωγραφικό άνοιγμα από το τοπικό ςτο ευρφτερο πεδίο κυπριακι νεοελλθνικι ευρωπαϊκι παγκόςμια λογοτεχνία Ιςτορικότθτα και διαχρονικι εξζλιξθ των κεμάτων («τόπων») μετανάςτευςθ, ο ξζνοσ ο «άλλοσ»: το χτεσ και το ςιμερα Διακεματικι εξακτίνωςθ ςε άλλα γνωςτικά πεδία /μορφζσ τζχνθσ Τποςτιριξθ κειμζνων από εκπαιδευτικό υλικό.
Επεξήγηςη κριτηρίων επιλογήσ κειμζνων Πεηά (5): «Λεϊνθ», «Όπωσ τα βλζπει κανείσ», «Ο δρόμοσ για τον Παράδειςο είναι μακρφσ», «Ο Κωνςταντισ», «Ο Βάνκασ». Ποιθτικά (3): «Για ζνα παιδί που κοιμάται», «Σο παιδί με τα ςπίρτα», «Πουλάκι ξζνο». Κυπριακι λογοτεχνία: «Λεϊνθ» - Νεοελλθνικι: «Όπωσ τα βλζπει κανείσ», «Ο δρόμοσ για τον Παράδειςο είναι μακρφσ», «Ο Κωνςταντισ», «Για ζνα παιδί που κοιμάται», «Σο παιδί με τα ςπίρτα», «Πουλάκι ξζνο» - Παγκόςμια: «Ο Βάνκασ». Σο χτεσ: «Πουλάκι ξζνο», «Σο παιδί με τα ςπίρτα», «Ο Βάνκασ» - Σο ςιμερα: «Λεϊνθ» «Όπωσ τα βλζπει κανείσ», «Ο δρόμοσ για τον Παράδειςο είναι μακρφσ», «Ο Κωνςταντισ», «Για ζνα παιδί που κοιμάται».
Προτεινόμενοσ ςχεδιαςμόσ ενότητασ Οργάνωςθ διδαςκαλίασ και κειμζνων ςυνανάγνωςθ κειμζνων διακειμενικζσ ςυναρτιςεισ δθμιουργικι γραφι Ενδεικτικι κατανομι διδακτικοφ χρόνου Μεκοδολογικζσ προςεγγίςεισ Δείκτεσ επιτυχίασ & αξιολόγθςθ Διακεματικζσ ςυναρτιςεισ Προτεινόμενο υποςτθρικτικό υλικό
Οργάνωςη κειμένων & διδαςκαλίασ (1) α) 1 η υποενότητα Θεματικόσ πυρήνασ: κοινωνικόσ αποκλειςμόσ οικονομικό μετανϊςτευςη διαφορετικότητα αντιπαραβολό ςτϊςεων και αντιλόψεων ρατςιςμόσ - απόρριψη αλληλεγγύη - αγϊπη
Συνανάγνωςη ςυνεξζταςη κειμζνων Ελένησ Σαραντίτη, «Όπωσ τα βλέπει κανείσ»: οικονομικού μετανϊςτεσ - παλιννοςτούντεσ Ελληνοπόντιοι, διαφορετικϋσ αντιλόψεισ για την αξύα των ανθρώπων, κοινωνικόσ ρατςιςμόσ. Μαρούλασ Κλιάφα, «Ο δρόμοσ για τον Παράδειςο είναι μακρύσ»: οικονομικού μετανϊςτεσ και ϊτομα με ειδικϋσ ανϊγκεσ, ο «ϊλλοσ» - ο διαφορετικόσ, απόρριψη αλλϊ και αλληλεγγύη φιλύα, η μη αποδοχό τησ διαφορετικότητασ από τα ύδια τα ϊτομα που «διαφϋρουν».
Συνανάγνωςη κειμζνων υγκριτικι εξζταςθ /ςυνανάγνωςθ των δφο κειμζνων. Οι μακθτζσ μζςω μιασ ομαδοςυνεργατικισ διερευνθτικισ διαδικαςίασ εντοπίηουν ομοιότθτεσ και διαφορζσ των δφο κειμζνων ωσ προσ το περιεχόμενο και τθ μορφι. Θα μποροφςε π.χ. να δοκεί ςε ζνα φφλλο /μια κάρτα εργαςίασ το εξισ ηθτοφμενο για διερεφνθςθ: Να βρείτε ομοιότθτεσ και διαφορζσ ανάμεςα ςτα δφο κείμενα ςε ςχζςθ με: το κζμα τα κεντρικά πρόςωπα το ςκθνικό (χϊρο και χρόνο) το είδοσ, το φφοσ, τον αφθγθτι κ.ά.
Κείμενο Είδοσ «Όπωσ τα βλέπει κανείσ» «Ο δρόμοσ για τον Παράδειςο είναι μακρύσ» Θέμα Πρόςωπα Χώροσ Χρόνοσ
Διακειμενικζσ ςυναρτιςεισ
Διακειμενικζσ ςυναρτήςεισ Μαρίασ Πυλιώτου, «Λεώνη»: ϊτομα με ειδικϋσ ανϊγκεσ, αποδοχό τησ ιδιαιτερότητασ από τα ύδια τα ϊτομα και από τουσ ςυνανθρώπουσ τουσ, αγωνιςτικό και αιςιόδοξη ςτϊςη ζωόσ. Ευγένιου Τριβιζά, «Η τελευταία μαύρη γάτα» - λογοτεχνικό βιβλύο για την Α Γυμναςύου (για τον ρατςιςμό). Αποςτόλου Παύλου, Α Επιςτολή προσ Κορινθίουσ (για την αξύα τησ αγϊπησ).
Οργάνωςη κειμένων & διδαςκαλίασ (2) β) 2 η υποενότητα Θεματικόσ πυρήνασ: παιδική εργαςία - βιοπάλη παιδιϊ οικονομικών μεταναςτών - παιδιϊ των φαναριών αντιπαραβολό ςτϊςεων και αντιλόψεων ρατςιςμόσ - απόρριψη αλληλεγγύη - αγϊπη
Συνανάγνωςη ςυνεξζταςη κειμζνων Λύτςασ Ψαραύτη, «Ο Κωνςταντήσ»: παιδιϊ των φαναριών, μικρού βιοπαλαιςτϋσ, ανϊγκη για αγϊπη. Δόμητρασ Χ. Χριςτοδούλου, «Για ένα παιδί που κοιμάται»: παιδιϊ των φαναριών, μικρού βιοπαλαιςτϋσ, ςτϋρηςη αγϊπησ, μοναξιϊ.
Κείμενο «Ο Κψνςσανσήρ» «Για ένα παιδί ποτ κοιμάσαι» Είδορ Θέμα Ππόςψπα Χώπορ Χπόνορ 23
Διακειμενικζσ ςυναρτήςεισ Νικηφόρου Βρεττϊκου «Το παιδί με τα ςπίρτα»: μικρού βιοπαλαιςτϋσ, μητρικό αγϊπη Άντον Τςϋχωφ, «Ο Βάνκασ»: ορφϊνια και φτώχια, ανϊγκη παιδιού για αγϊπη και φροντύδα, ςκληρού εργοδότεσ - αθώοι βιοπαλαιςτϋσ. Ιωϊννη Βηλαρϊ, «Πουλάκι ξένο»: δυςκολύεσ τησ ξενιτιϊσ, η μοναξιϊ και η απομόνωςη του ξενιτεμϋνου.
1 η πεπίοδορ (10-12 διδακσικέρ πεπίοδοι) Δημιοτπγία κλίμασορ δεκσικόσησαρ: πποβολή βίνσεο (βλ. τποςσηπικσικό τλικό) και ςφολιαςμόρ σοτ, ςφολιαςμόρ ςφεσικών εικόνψν, ςύνδεςη με εμπειπίερ μαθησών. υιλμάκι Οι μεσανάςσερ ςσην Ελλάδα (5 πεπίποτ), http://www.greektube.org/content/view/76814/2/ Αναυοπά ςση νέα θεμασική ενόσησα Ανθπώπινερ Σφέςειρ - Ανθπώπινοι Χαπακσήπερ. Ανάγνψςη και ππψσοβάθμια ππόςληχη ππώσοτ κειμένοτ («Όπψρ σα βλέπει κανείρ»).
2 η πεπίοδορ Ένσαξη ςσο λογοσεφνικό είδορ και ςσο όλον: απόςπαςμα από σο μτθιςσόπημα «Κάποσε ο κτνηγόρ...». Επεξήγηςη σίσλοτ σοτ μτθιςσοπήμασορ: υπάςη από σην ενόσησα Το ςπίσι κονσά ςση θάλαςςα σοτ ποιήμασορ σοτ Γ. Σευέπη «Κίφλη». Επεξεπγαςία σοτ κειμένοτ μέςψ ςτζήσηςηρ και διεπετνησικήρ διαδικαςίαρ.
Το ςπίσι κονσά ςση θάλαςςα Τα ςπίσια ποτ είφα μοτ σα πήπαν. Έστφε να 'ναι σα φπόνια δίςεφσα πολέμοι φαλαςμοί ξενισεμοί κάποσε ο κτνηγόρ βπίςκει σα διαβασάπικα ποτλιά κάποσε δεν σα βπίςκει σο κτνήγι ήσαν καλό ςσα φπόνια μοτ, πήπαν πολλούρ σα ςκάγια οι άλλοι γτπίζοτν ή σπελαίνοτνσαι ςσα κασαυύγια. [ ] δεν ξέπψ πολλά ππάγμασα από ςπίσια ξέπψ πψρ έφοτν ση υτλή σοτρ, σίποσε άλλο. Καινούπγια ςσην απφή, ςαν σα μψπά ποτ παίζοτν ςσα πεπβόλια με σα κπόςια σοτ ήλιοτ [ ] όσαν σελειώςει ο απφισέκσοναρ αλλάζοτν, ζαπώνοτν ή φαμογελούν ή ακόμη πειςμασώνοτν μ' εκείνοτρ ποτ έμειναν μ' εκείνοτρ ποτ έυτγαν μ' άλλοτρ ποτ θα γτπίζανε αν μποπούςαν ή ποτ φαθήκαν, σώπα ποτ έγινε ο κόςμορ ένα απέπανσο ξενοδοφείο. http://www.youtube.com/watch?v=ee96kv-reqy
3 η πεπίοδορ Κασαγπαυή σοτ σίσλοτ σοτ δεύσεποτ κειμένοτ («Ο δπόμορ για σον Παπάδειςο είναι μακπύρ») ςσον πίνακα και ππόβλεχη πεπιεφομένοτ. Μποπεί να σεθεί σο εξήρ πλαίςιο: Αν ήςαςσαν ςεναπιογπάυοι /κινημασογπαυιςσέρ, σι θα βάζασε ςσο ςενάπιό ςαρ /ςσην σαινία ςαρ ποτ θα είφε σον σίσλο ατσό; Ανάγνψςη κειμένοτ και ςύνδεςη με σιρ απφικέρ πποβλέχειρ σψν μαθησών. Ππψσοβάθμια ππόςληχη κειμένοτ.
4 η πεπίοδορ Στνανάγνψςη ςτνεξέσαςη σψν δύο κειμένψν με βάςη ςτγκπισικά επψσήμασα ποτ δίνονσαι ςε υύλλο επγαςίαρ. Οι μαθησέρ επιςημαίνοτν ςτγκλίςειρ και αποκλίςειρ σψν κειμένψν ψρ ππορ σο πεπιεφόμενο και σοτρ εκυπαςσικούρ σπόποτρ κάθε ςτγγπαυέα. Παπαπομπή μαθησών ςσο κείμενο «Λεώνη» και επιςήμανςη σψν ςτναπσήςεψν με σα δύο κείμενα ποτ επεξεπγάςσηκαν.
5 η 6 η πεπίοδορ Πποβολή αποςπαςμάσψν από ση βινσεοσαινία σηρ ΕΤ Τα παιδιά σψν υαναπιών και ςτζήσηςη ςφεσικά με σο θέμα παιδική επγαςία. Ανάγνψςη και ππψσοβάθμια ππόςληχη σοτ κειμένοτ «Ο Κψνςσανσήρ». Επεξεπγαςία εμβάθτνςη μέςψ διεπετνησικήρ - ομαδοςτνεπγασικήρ διαδικαςίαρ με ση βοήθεια υύλλοτ επγαςίαρ.
7 η πεπίοδορ Ανάγνψςη και ππψσοβάθμια ππόςληχη σοτ δεύσεποτ κειμένοτ σηρ τποενόσησαρ «Για ένα παιδί ποτ κοιμάσαι». Στνανάγνψςη ςτνεξέσαςη σψν δύο κειμένψν με βάςη ςτγκπισικά επψσήμασα ποτ δίνονσαι ςε υύλλο επγαςίαρ. Οι μαθησέρ επιςημαίνοτν ςτγκλίςειρ και αποκλίςειρ σψν κειμένψν ψρ ππορ σο πεπιεφόμενο και σοτρ εκυπαςσικούρ σπόποτρ κάθε ςτγγπαυέα.
8 η πεπίοδορ Παπαπομπή μαθησών ςσα κείμενα «Το παιδί με σα ςπίπσα» & «Ο Βάνκαρ», σα οποία θα διασπέξοτν απλώρ. Επιςήμανςη σψν ςτναπσήςεψν με σα δύο κείμενα σηρ δεύσεπηρ τποενόσησαρ ποτ επεξεπγάςσηκαν. Ωρ επιπλέον επέθιςμα, ανάγνψςη ςφεσικού ποιήμασορ μιαρ μαθήσπιαρ Γ Γτμναςίοτ. Ανάγνψςη απλώρ σψν δύο ππώσψν ςσπουών σοτ ποιήμασορ σοτ Ιψ. Βηλαπά «Ποτλάκι ξένο» και ακπόαςη σοτ ςφεσικού σπαγοτδιού: http://www.youtube.com/watch?v=znglx6x4sai ή σοτ σπαγοτδιού σψν Κασςιμίφα Παπαμονή Ππψσοφπονιάρ: http://www.youtube.com/watch?v=lbmvioezkku&feature=related
(ποίημα μαθήτριας Γ Γσμνασίοσ, από την έκδοση της Επιτροπής Προστασίας Δικαιωμάτων τοσ Παιδιού Τα δικαιώματά μας μέσα από την ποίηση) http://www.childcom.org.cy/ccr/ccr.nsf/dmlfaq_gr?openform
9 η πεπίοδορ Ανακοίνψςη /παποτςίαςη δημιοτπγικών επγαςιών ποτ ανέλαβαν οι μαθησέρ κασά ση διάπκεια επεξεπγαςίαρ σψν κειμένψν. Σφολιαςμόρ ςκίσςψν, εικόνψν, ςσασιςσικών διαγπαμμάσψν κσλ. βλ. ενδεικσικά ςφεσική παποτςίαςη ποτ διασίθεσαι online ςσην ακόλοτθη διεύθτνςη: http://www.pi.ac.cy (ιςσοςελίδα ΠΙΚ) > Εκπαιδετσικό τλικό > Εκπαιδετσικό τλικό Λεισοτπγών Π.Ι. > Μέςη Εκπαίδετςη > Νεοελληνική Γλώςςα > διδακσική ππόσαςη για ση μεσανάςσετςη > παποτςίαςη διδαςκαλίαρ (ςτγγπαυή - επιμέλεια: Μαπία Παπαλεονσίοτ).
10 η πεπίοδορ Τελική ςύνθεςη ςτνολική θεώπηςη σψν διδαφθένσψν κειμένψν με παπάλληλη πποςψπική και κπισική σοποθέσηςη σψν μαθησών επί σοτ κοινού θεμασικού άξονα σοτ κοινψνικού αποκλειςμού. Ωρ επιςσέγαςμα, ανάγνψςη σοτ αποςπάςμασορ από σην επιςσολή σοτ Αποςσόλοτ Παύλοτ ππορ Κοπινθίοτρ ποτ μιλά για σην αξία σηρ αγάπηρ.
(Αποστόλος Παύλος, Α Επιστολή ππορ Κοπινθίοςρ, κευ. 13)
11 η πεπίοδορ Αξιολόγηςη ενόσησαρ - Γπαπσή εξέσαςη Επψσήςειρ ποτ θα καλύπσοτν βαςικά ςσοιφεία μοπυήρ και πεπιεφομένοτ Στγκπισικά επψσήμασα ςτνεξέσαςηρ κειμένψν παπάθεςη αποςπαςμάσψν 12 η πεπίοδορ Παποφή ανασπουοδόσηςηρ ππορ σοτρ μαθησέρ
Μεκοδολογικζσ αρχζσ & προςεγγίςεισ Συνεργατικέσ και βιωματικέσ μορφέσ μάθηςησ: μαθητοκεντρικό μοντϋλο διδαςκαλύασ, ομαδοςυνεργατικό μϊθηςη, αρχό του «εποικοδομιςμού», πρακτικό τησ «ενςυναύςθηςησ», τϊξη-«εργαςτόριο». Χρήςη τησ διδακτικήσ «τεχνολογίασ»: λειτουργικό ϋνταξη των Νϋων Τεχνολογιών ςτοχευμϋνα και με μϋτρο. «Ολιςτική» γνώςη και «διαθεματικότητα»: ςυνϋργιεσ και ωςμώςεισ μεταξύ των διαφόρων γνωςτικών αντικειμϋνων και των διαφόρων μορφών τϋχνησ. Αρχή τησ «παιδαγωγικήσ διαφοροποίηςησ»: διδαςκαλύα προςανατολιςμϋνη ςτο επύπεδο ετοιμότητασ κϊθε μαθητό.
Δείκτεσ επιτυχίασ (Π..Λ., ς. 22-23) Να αντιλαμβάνονται βαςικά ςτοιχεία «ςφνταξθσ» του ποιθτικοφ και αφθγθματικοφ λόγου. Να παράγουν προςωπικι δθμιουργικι γραφι, καλλιεργϊντασ ζτςι δεξιότθτεσ ανάλυςθσ και (ανα)ςχεδιαςμοφ δεδομζνων. Να αντλοφν πλθροφορίεσ από διάφορεσ πθγζσ και να αςκοφνται ςτθν πολυπριςματικι προςζγγιςθ και ερμθνεία του λογοτεχνικοφ κειμζνου. Να διακρίνουν τισ ςχζςεισ /αντικζςεισ μεταξφ ενιλικθσ και παιδικισ ματιάσ ςτον κόςμο.
Δείκτεσ επιτυχίασ (Π..Λ., ς. 22-23) Να προςδιορίηουν τουσ τρόπουσ με τουσ οποίουσ θ παλαιότερθ και θ ςφγχρονθ λογοτεχνία εκφράηουν αιςκιματα όπωσ θ φιλία και θ αλλθλεγγφθ, ςυμβάλλοντασ ζτςι και ςτθν υπζρβαςθ των κοινωνικϊν διακρίςεων και ανιςοτιτων. Να αντιλαμβάνονται κριτικά τα ςτερεότυπα ςτθν απόδοςθ του «Άλλου», να κατανοοφν τθν ιςτορικότθτα του «ξζνου» ωσ παρουςίασ και ςτισ ανκρϊπινεσ κοινωνίεσ και ςτθ λογοτεχνία, και να τοποκετοφνται απζναντι ςτο διαφορετικό με ανεκτικότθτα και εποικοδομθτικι διάκεςθ.
Διαθεματικζσ ςυναρτήςεισ Λογοτεχνύα - Γλώςςα Λογοτεχνύα - Ιςτορύα Λογοτεχνύα - Θεατρικό Αγωγό Λογοτεχνύα - Εικαςτικό Αγωγό Λογοτεχνύα Κοινωνικό & Πολιτικό Αγωγό Λογοτεχνύα - Διαπολιτιςμικό Αγωγό Λογοτεχνύα Κινηματογρϊφοσ Λογοτεχνύα - Μουςικό
Η μεηανάζηεςζη ζηον κινημαηογπάθο www.clown-ministry.com/.../ 43
Η μεηανάζηεςζη ζηη μοςζική Ποςλάκι ξένο http://www.youtube.com/watch?v=znglx6x4sai Στιρ φάμππικερ τηρ Γεπμανίαρ http://www.youtube.com/watch?v=5kwkqjsk-bk 44
Προτεινόμενο υποςτηρικτικό υλικό βιντεοταινία (DVD), παραγωγισ ΕΣ για ΜΕ, κωδ. Β63: το γ) Σα παιδιά των φαναριϊν (διάρκεια: 14ϋ) βιντεοταινία (DVD), παραγωγισ ΕΣ για ΜΕ, κωδ. Β29: Ακοφω - αιςκάνομαι - ςυηθτϊ (το 2: Ρατςιςμόσ - ξενοφοβία, διάρκεια: 16ϋ) βιντεοταινία (DVD), παραγωγισ ΕΣ για ΜΕ, κωδ. Β6: Η διαφορά και το δικαίωμά τθσ, επειςόδιο 1 ο, 2 ο, 3 ο (διάρκεια: 20ϋ περ. το κακζνα) κινθματογραφικι ταινία Το χαμίνι (Σςάρλι Σςάπλιν) κινθματογραφικι ταινία Σάρα, παιδιά ενόσ κατώτερου Θεοφ τραγοφδι των αδελφϊν Κατςιμίχα "Παραμονι Πρωτοχρονιάσ" (για το παραμφκι του Χ. Άντερςεν "Σο κοριτςάκι με τα ςπίρτα«) τραγοφδι «Πουλάκι ξζνο». http://www.unicef.gr http://www.anthropos.gr α
Προτεινόμενο υποςτηρικτικό υλικό Βιβλίο εκπαιδευτικοφ για τα προτεινόμενα κείμενα Αϋ & Βϋ Γυμναςίου, ΟΕΔΒ, Ακινα 2006. β http://www.moec.gov.cy (ιςτοςελίδα ΤΠΠ) > Μζςθ Εκπαίδευςθ > Εκπαιδευτικό υλικό > Νζα Ελλθνικά Γυμναςίου > Διδακτικζσ προτάςεισ: Ο Βάνκασ - Ο Κωνςταντισ. http://www.pi.ac.cy (ιςτοςελίδα ΠΙΚ) > ΤΑΠ (Τπθρεςία Ανάπτυξθσ Προγραμμάτων) > Οικοςελίδα ΤΑΠ > Σελευταίεσ ανακοινϊςεισ: Τποςτθρικτικό υλικό για τα λογοτεχνικά βιβλία Γυμναςίου - Λυκείου (βιβλία εκπαιδευτικοφ), Α. Π. Σςζχοφ, Διθγιματα (για το «Ο Βάνκασ») http://www.pi.ac.cy (ιςτοςελίδα ΠΙΚ) > Εκπαιδευτικό υλικό > Εκπαιδευτικό υλικό Λειτουργϊν Π.Ι. > Μζςθ Εκπαίδευςθ > Νεοελλθνικι Γλϊςςα > διδακτικι πρόταςθ για τθ μετανάςτευςθ (ςυγγραφι: Μαρία Παπαλεοντίου). http://www.childcom.org.cy/ccr/ccr.nsf/dmlfaq_gr?openform, Επιτροπι Προςταςίασ Δικαιωμάτων του Παιδιοφ, ςχετικζσ εκδόςεισ κείμενα.
Προτεινόμενο υποςτηρικτικό υλικό Διαβάηοντασ λογοτεχνία ςτο ςχολείο... Μια νζα πρόταςθ διδαςκαλίασ, επιμ. Αποςτολίδου Βεν. κ.ά., τυπωκιτω, Ακινα 2000 (διδακτικζσ προτάςεισ τθσ Ελ. Χοντολίδου, ς. 111-122 και 259-268). Σχολείο χωρίσ ςφνορα, Μακθτικά γυμνάςματα ςτα ανκρϊπινα δικαιϊματα, επιμ. Παφλοσ Χαραμισ, Κζντρο Μελετϊν και Σεκμθρίωςθσ (ΚΕΜΕ), ΟΕΔΒ, Ακινα 2000. Σχολείο χωρίσ ςφνορα, βιβλίο τθσ κακθγιτριασ/του κακθγθτι, επιμ. Παφλοσ Χαραμισ, ΚΕΜΕ, ΟΕΔΒ, Ακινα 2000. Μποροφμε Μαηί Ενωμζνοι, βιβλίο του μακθτι /τθσ μακιτριασ, επιμ. Παφλοσ Χαραμισ, ΚΕΜΕ, Ακινα 2004. ΜΜΕ και Ρατςιςμόσ, βιβλίο τθσ κακθγιτριασ/του κακθγθτι, επιμ. Παφλοσ Χαραμισ, ΚΕΜΕ, ΟΕΔΒ, Ακινα 2004. γ Ανδροφςου Αλεξάνδρα, Εγώ και εςφ, εδώ και εκεί, Θεμζλιο, Ακινα 1996 (εκπαιδευτικό υλικό ςχετικά με τθν ζννοια του «άλλου», τθ μετανάςτευςθ και τθν προςφυγιά).
Προτεινόμενο υποςτηρικτικό υλικό Δεν είναι μόνο αρικμοί: εκπαιδευτικό υλικό (και DVD) για τθ μετανάςτευςθ και το άςυλο ςτθν Ευρϊπθ, UNHCR, ζκδ. 2006. Σο ζντυπο υλικό διατίκεται online: http://www.unhcr.org/numbers-toolkit/manuals/njn-final-el.pdf http://www.taxidifygis.org.cy, Ταξίδι φυγισ: διαδικτυακό διαδραςτικό και βιωματικό παιχνίδι από τθν αντιπροςωπεία τθσ Τπάτθσ Αρμοςτείασ των Ηνωμζνων Εκνϊν για τουσ πρόςφυγεσ. δ http://www.ekebi.gr/fakeloi/xenos/index.htm (Εκνικό Κζντρο Βιβλίου), Ο ξζνοσ: εικόνεσ του άλλου ςτθ λογοτεχνία: ψθφιακόσ εκπαιδευτικόσ φάκελοσ (ςυντονιςμόσ: Ελ. Χοντολίδου). http://www.media.uoa.gr/ntlab/, Όλοι διαφορετικοί όλοι ίςοι: πολυμεςικι εφαρμογι. Παραγωγι: Σμιμα Επικοινωνίασ και Μ.Μ.Ε., Παν/μιο Ακθνϊν, επιςτθμ. υπεφκυνοσ: Μιχ. Μεϊμάρθσ. www.kisa.org.cy, ΚΙΑ (Κίνθςθ για Ιςότθτα, τιριξθ, Αντιρατςιςμό), Η Φωνι των Μεταναςτών ςτθν Κφπρο,
Μπαίνονηαρ ζηη θέζη ηος άλλος: «Ταξίδι θςγήρ» http://www.taxidifygis.org.cy 49
Ο ξένος: εικόνες του άλλου στη λογοτεχνία (ψηυιακόρ υάκελορ) «Όλοι ήμασταν, είμαστε ή θα γίνοςμε κάποτε ξένοι» http://www.ekebi.gr/fakeloi/xenos/index.htm
ςσην Επίκοτπη Καθηγήσπια ΝΕ Λογοσεφνίαρ σοτ Παν/μίοτ Κύπποτ Αυποδίση Αθαναςοπούλοτ για ση ςτνεπγαςία και σην όλη εποπσεία. ςσιρ εκπαιδετσικούρ Μαπία Χπιςσουόποτ και Χπτςσάλλα Πποκοπίοτ για σην οτςιαςσική ςτμβολή σοτρ ςσον απφικό ςφεδιαςμό σηρ ενόσησαρ και ςσην εσοιμαςία σψν υύλλψν επγαςίαρ & σψν δημιοτπγικών επγαςιών. ςσην εκπαιδετσικό Ετπτδίκη Δημησπίοτ για ση ςτνεπγαςία ςσον απφικό ςφεδιαςμό σηρ ενόσησαρ.